Këngëtarja nga Kosova, Dua Lipa, është përfshirë në listën e revistës “Vogue” për femrat më me ndikim në botë.
Krijuesja e hitit “New Rules” është përkrah avokates së njohur, Amal Clooney, lideres skoceze Ruth Davidson.
Në listën prej 25 femrave më të fuqishme, Dua e ka siguruar një vend shkaku i suksesit të madh brenda një viti.
Revista “Vogue” ka shkruar për këngën “New Rules” të cilën e konsideron si himn të fuqizimit të grave./ KultPlus.com
Gani MEHMETAJ
Organizata turke TIKA, që merret me rrënimin e monumenteve të kulturës materiale e shpirtërore të arbërorëve-shqiptareve, në vitin e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut ka paraparë ndërtimin e 18 xhamive, teqeve e objekteve islame në kështjellat e qytetet shqiptare.
Ndërtimet do të bëhen mbi kishat e manastiret katolike. Në dhjetëvjetëshin e fundit kjo organizatë islamike që përpiqet të ringjallë me agresion fantazmën osmane, ka ndërtuar 250 xhami, teqe e objekte islamike në kështjellat shqiptare e vendbanimet ilire-arbërore.
Në emër të kinse rinovimit ka falsifikuar e shëmtuar gjeografinë arkeologjike të Shqipërisë mesjetare më keq se çdo hordhi barbare në dymijë vjeteshin e fundit.
Me intensitetin e punimeve të TIKA-s për shlyerjen e kujtesës shqiptare për disa vjet nuk do të mbetet asnjë gjurmë e kulturës materiale e shpirtërore të mesjetës, kështjellat tona nuk do t’i ngjasojnë kështjellave të Arbrit, por kalave osmane me xhami, teqe e hamame, ashtu sikurse i shëmtoi Perandoria osmane pasi e pushtoi Shqipërinë.
Turqia me pëlqimin e qeverive shqiptare të korruptuara ka falsifikuar kulturën materiale e shpirtërore të shqiptarëve, ka fshirë mesjetën arbërore, nga evropianë e ka bërë aziatike.
Aty ku duhej të ishte shtatorja e princave të Arbrit, turqit duke i korruptuar qeveritarët shqiptarë të te gjitha niveleve kanë vënë pllaka përkujtimore për sulltanët- gjakatarë që vranë shqiptarë. Shqipëria vitin 2018 e shpalli vit të Gjergj Kastriotit- Skënderbeu, ndërsa është e kundërta, viti 2018 është vit i Turqisë në Shqipëri. Gjergj Kastrioti mbreti i Arbrit i ka ditët e numëruara në shtetin e vet. Sulltanët e xhamitë do t’ia zënë vendin. Është mashtrim kur thuhet se sivjet është viti i Gjergj Kastriotit, sepse shteti shqiptar nuk ia kushtoi asnjë shtatore, kështjellë të rinovuar e monument princave të Arbrit e Gjergjit të madh.
Ndërkaq, Turqia e shënoi këtë vit në Shqipëri me qindra kushtime sulltanëve vrasës, islamit që bëri gjenocid ndaj shqiptarëve dhe osmanëve që gati na shfarosën. Nuk mund të gjendet një shtet tjetër në Evropë e në Azi mbi të cilin ushtrohet dhunë e tillë kulturore e shpirtërore sikurse mbi Shqipërinë e shqiptarët nga Turqia, me lejen e zyrtarëve vendës. Shqipëria është nën vasalitet të pështirë. Habitë reagimi i pakët i shkrimtarëve, artistëve dhe i elitës kulturore shqiptare. Sikur të reagonin me vendosmëri e me kohë sigurisht do ta pengonin vandalizmin turk. Ashtu si reaguan me vendosmëri artistët shqiptarë kundër rrënimit të Teatrit Kombëtar, duhej e duhet të reagonin edhe kundër vandalizmit të Turqisë ndaj kështjellave e monumenteve shqiptare. Heshtja i ka dy mesazhe: i kanë shushatur artistët shqiptare me fonde turke ? Apo strukturat e caktuara islamike u bëjnë presion te tmerrshëm që t’ua mbyllin gojën?
Gjendja është e njëjtë edhe në Dardani. Në katedralen e Prishtinës, aty ku u varros Pjetër Bogdani, Turqia e rindërtoi xhaminë më të madhe në kryeqytet. Janë rindërtuar nga themelet qindra xhami e teqe, që s’kanë asgjë të përbashkët me ato që ishin dikur, s’kanë asnjë vlerë trashëgimie. Mbishkrimet në xhamitë e rindërtuara e në Teqenë e re të Bektashinjve në Gjakovë, TIKA i ka vënë në gjuhën arabe, sikur të ishe në mesjetën osmane a në ndonjë shtet arab. Prishtina e Pjetër Bogdanit dhe Gjakova e Gjon Nikollë Kazazit nuk e kanë asnjë përkujtim për kolosët shqiptar, ndërsa janë ndërtuar qindra xhami turke e teqe iraniane./KultPlus.com
Nëntë çmime janë ndarë nëpër kategori të ndryshme në kuadër të The International Filmmaker Festival në New York, dhe njëri nga çmimet është ndarë për aktoren kosovare Adriana Matoshi, shkruan KultPlus.
Për rolin në filmin Unwanted, Adriana Matoshi është shpërblyer me çmimin për aktoren më të mirë, film i cili ishte i nominuar edhe në kategorinë për filmin më të mirë, film që është realizuar me regji të Edon Rizvanollit.
Në këtë festival janë ndarë çmimet për filmin më të mirë të gjatë, atë të shkurtë, dokumentari më i mirë i gjatë, ai i shkurtë, aktorja më e mirë, aktori më i mirë, produksioni më i mirë…
Ky festival udhëhiqet nga Mrika Krasniqi, kurse në këtë edicion janë përfshirë filma nga shumë shtete të botës./KultPlus.com
Čedomir Jovanović – politikan serb, është nga të rrallët e ndoshta i vetmi politikan serb që sot ka marrë pjesë në hapjen e festivalit ‘Mirëdita Dobar Dan’ në Beograd.
Jovanović është fotografuar bashkë me aktivisten Anita Mitic nga Nisma për të Drejtat e Njeriut në Beograd dhe ka përcjellë sonte hapjen e festivalit në fjalë.
Paraprakisht pati protesta afër Qendrës për Dekontaminim Kulturor në Beograd, që festivali të mos mbahej.
Ky politikan ishte prej kohësh në favor të pavarësisë së Kosovës dhe kësisoj edhe sot simpatizohet nga shumë shqiptarë. / KultPlus.com
Eleni Foureira, shqiptarja që u radhit e dyta në Eurovizionin e këtij viti, ka performuar këtë javë në emisionin Fama a Bailar në Spanjë.
Foureira ka performuar këngën “Fuego” me të cilën i solli Qipros pozitën më të mirë në Eurovizion.
Eleni prej kohës kur u paraqit në Eurovizion ka nënshkruar disa kontrata të rëndësishme muzikore dhe ka arritur të ketë sukses në disa shtete evropiane. / KultPlus.com
Politikani dhe krimineli Vojislav Šešelj po i flet sot masës në Serbi duke kundërshtuar ardhjen e shqiptarëve në Beograd për festivalin ‘Mirëdita Dobar Dan’.
Šešelj, pjesë e Partisë Radikale Serbe, thotë se Kosova është pjesë e Serbisë dhe ajo çka po ndodhë sot e shkelë Kushtetutën e Serbisë.
Sheshel ka thënë se “tradhtia në Serbi nuk ka zgjatur kurrë dhe se do të vijë koha kur të gjithë do të përgjigjen për këtë”.
Pas fjalimit, Shesheli dhe protestuesit kanë vazhduar me këngë nacionaliste.
Siç raportojnë mediat serbe, disa qindra serbë janë mbledhur para tempullit të Shën Savës për të kundërshtuar mbajtjen e festivalit ‘Mirëdita Dobar Dan’ në Beograd.
Artistë nga Kosova po udhëtojnë për në Beograd për të qenë pjesë e edicionit të radhës të festivalit.
Afër këtij tempulli gjendet Qendra për Dekontaminim Kulturor, aty ku edhe do të ndodhë një pjesë e këtij festivali.
Shpëtim Selmani
Kudo që të shkosh dhe kudo që të jesh,
do ta kesh me vete edhe atë,
të ngujuar thellë në zemër, turpin madhështor,
turpin e pashlyeshëm, turpin e parrëzueshëm,
turpin e të qenit njeri.
Sa të duash, pi nga uji i kulluar i dashurive
për atdhetë, për gratë, për burrat,
për kombet, fetë e shpirtërat,
përsëri do të biesh në çastet kur bashkë
me ty do të bie nata dhe një tjetër
njeri brenda teje, do ta ujisë me gjak,
kopshtin e madh të turpit.
Sa të duash, përbuzi kafshët jopaqësore
dhe sa të duash, qëllo mbi to, po pate mundësi,
qiju me të gjitha llojet e luleve dhe sa të duash,
lëshoja zërin asaj kënge mbi zemra të lumtura,
konstruktet e liruara nga kafazi i një mendjeje të
dobët, do të përdhosin çfarëdo lirie që
ti, e ke krijuar shtyrë nga nevoja morale, për
ta mbuluar atë turp që të rrjedh nga goja.
Sa të duash, shkruaj poema mbi çlirimin e
popujve, futja vetes flakën në bulevardin
e Zotërave të Luftës, po munde,
çoje deri tek retë gishtin e mesëm dhe me të
turbulloje heshtjen jokorrekte të engjëjve,
mundohu sa të duash, duart
do t’i kesh të mbushura me turp.
Kudo që të shkosh dhe kudo që të jesh,
do ta kesh me vete dhe atë,
si një thikë e lashtë në ballë,
turpin e mjerë, turpin mizor,
turpin e asaj se çfarë je.
Beograd, 15. 07. 2014.
Poezi në kohën e gjakut dhe zhgënjimit
(2010 – 2017)
sh.s.
Kosovar BASHA
Esat Myftari, Profili politik i Esat Mekulit, Saga, Prishtinë, 2018, fq.230
Autori i librit tanimë është i njohur para opinionit shkencor dhe më gjerë për trajtimin e ngjarjeve dhe personaliteteve historike. Esat Myftari gjindej në Kampin e Ballshit i rrethuar nga ndjenjat e larta për vendin e tij kurr një ditë morri një nxitje prej shokëve që t’i dërgonte letër një personaliteti si Esat Mekuli. Për mbarështrimin e monografisë në fjalë autori u ndihmua fuqishëm nga literatura relevante historike si dhe nga biblioteka e pasur personale e Esad Mekulit. Meritë e autorit si në librat pararendës të tij është mënyra e veçantë e interpretimit të ngjarjeve historike në kontekst të rrjedhave historike. Është një formë që gërshetohet me një njohje edhe nga e kaluara e tij si diplomat pranë Ministrisë së Punëve të Jashtme të Shqipërisë si njëri nga titullarët e këtij institucioni gjatë viteve 1992-1997. Esad Mekuli sipas autorit është njëri nga ato personalitete shkencore që në ditët e para të gjysmës së parë të shek.XX.
Në fillim të studimit bëhet fjalë për vendlindjen e Mekulit-Plavën. Familja e Mekulit, u vendos këtu edhe pse ishte me prejardhje nga Kelmendi. Popullaritet të madh familjes i dha Smajl Mekuli që në popull u njoh si Hoxha i Nokshiqit. Intelegjencia e babait të Esadit edhe pse klerik fetar, ndikoj fuqishëm në formimin e tij kulturor dhe intelektual. Ndikimi aq i fort bëri që ai të fillon shkollën fillore në gjuhën serbe dhe të përfundon me sukses në Berane. Në vorbullën e periudhës së viteve 30 të shek.XX tek sa Europa vlonte nga një ekstazë e vështirë e antagonizmave të fuqive të mëdha, djaloshi i ri u vendos në qytetin e Pejës të vijoj gjimnazin klasik në gjuhën serbo-kroate. Gjimnazi i Pejës ishte 8 klasësh dhe një të tillë aso kohë e kishte vetëm Cetinja. Në këtë mjedis të ri Esat Mekuli u përshtat shumë mirë, për shkak se ishte nxënës i zellshëm. Autori i monografisë më elokuencë na njofton për ndikimin që patën shkrimtarët e huaj të Esat Mekuli si gjimnazist. Në këtë kohë mbase fillojnë edhe sprovat e para të djaloshit të ri. Poezitë e para i paraqet si kushtim ndaj motrës së tij 3 vjeçare e cila ju nda nga jeta. “Aventurat“ e tij letrare të tjera në këtë periudhë janë edhe romani i tij i parë “Vendeta” (1928), ku për lexues të parë do t’i kishte shokët e tij Xhemal Kada dhe Ramiz Sadiku. Miqësia e familjes së tij me familjen Kada nëpërmjet martesës së motrës së tij me Rexhë Kadën do t’sillte afërsi të madhe me shokun e tij të ngushtë të shkollës Xhemal Kadën. Arratisja e Xhemalit në vitet 36-37, do ta pikëllonin Esatin. Korrespodenca e tij me Xhemalin për një periudhë u bë me letra.
Vdekja e këtij të fundit në luftën e Spanjës do ta shndërronte pikëllimin e Esatit në një dhimbje të madhe. Madje në fund të viteve 50 do t’ia kushtoj edhe disa vargje këtij leshkuqi simpatik e trim. Me përfundimin e gjimnazit Esati ishte i vetmi gjimnazist nga shkolla që filloj studimet universitare për veterinari në Beograd. Autori Esat Myftari na njofton se gjatë viteve të studimeve Esat Mekuli u fut në lëvizjen e majtë. Në vitet e para të pushtimit nazi-fashist Esati u burgos për disa ditë në Kullën e Sheremetit. Por nuk kaloj shumë kohë edhe ai u lirua nga burgu i italianëve. Këtej nuk kaloj shumë kohë dhe ai vazhdoj kontaktet me shokët e tij të vjetër nga Peja. Strehimi i tij në shtëpinë e Rexhë Kadës një tregtari të njohur pejanë dhe babait të Xhemalit do t’i ndihmonte si referencë për shkëmbim mendimeve dhe bisedave me shok të idealit si Nexhdet Basha ( inxhinier i pylltarisë ) dhe patriotit luftëtarit të Spanjës Emrush Myftarit. Pikërisht në këtë kohë ai fillon të shkruaj në gjuhën shqipe pasi deri në atë periudhë kryesisht shkruante serbo-kroatisht për shkak ndikimit të shkollës në gjuhë të huaj. Në vorbullën e luftës nacionalçlirimtare ai u bë redaktor i gazetës “Liria-Sloboda”. Padyshim se me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore në Kosovë, meritë e Esat Mekulit është edhe kontributi i tij në revistën letrare “Jeta e Re” ku drejtoj këtë revistë me mjaftë sukses. Një pjesë tejet interesante autori i librit i kushton Sehadete Doko-Mekulit gruas së Esadit. Mjeke me profesion dhe familje e njohur nga Ohri ajo u njoh me Esatin në vitin 1954. Dr. Sehadete Doko-Mekuli do të filloj të punoj në Spitalin e Prishtinës si njëra nga mjeket e para.
Çifti Esat dhe Sehadete u kthye në emblemë të Kosovës. Sulmet kundër doktoreshës së njohur do të vinin pas demonstratave studentore të vitit 1981 kurr ajo do të atakohej nga serbët si nacionaliste. Gjatë kësaj periudhe kemi një fushatë të papërmbajtur në Spitalin e Prishtinës në shtypin jugosllav kundër kësaj heroine. Kryeakuza kryesore ishte se Sehadetja “i sterilizonte gratë serbe dhe foshnjat e porsalindura serbe”. Më 06 korrik 1981 Sehadete Doko-Mekuli dha dorëheqje nga udhëheqja e Klinikës gjinekologjike. Kjo dorëheqje vinte si pasojë e një trysnie psikike 3 mujore nga serbët. Analizat e thella të autorit të librit na japin një pasqyrë mbi qëndrimet e Esat Mekulit ndaj demonstratave të 1981 si kryetar i Akademisë së Shkencave të Kosovës. Përball furisë së propagandës së egër Esat Mekuli do të mbrohej shumë mirë me argumente e analiza të qarta. Madje ai ishte tepër i matur në gjykimin e demonstratave në Kosovë gjatë kësaj periudhe. I vetëdijshëm për të gjitha pasojat do të theksonte “kam qenë shumë i zënë si kryeredaktor i Enciklopedisë së Jugosllavisë”për pjesën e Kosovës”. Pas vitit 1981 Esat Mekuli dhe Ali Hadri të dy pjesë e Enciklopedisë u ndodhën në trysni të hapur. Sigurisht që barra kryesore shkencore binte mbi prof. Ali Hadrin. Sulmet serbe ndaj ngjarjeve dhe personaliteteve historike shqiptare do t’a bënin Esat Mekulin aktiv në mbrojtjen e vlera më të lartë kombëtare shqiptare. Ndër të tjera ai do të shprehej “sa i përket rolit të individëve në historinë e një populli dhe vlerësimit të tyre në Enciklopedi, duhet marrë parasysh rezultatet më të mira të historiografisë marksiste. Teksti i Enciklopedisë duhet të shpreh zhvillimin e vërtet të çdo personaliteti të veçantë, roli i të cilit është qenësor për një popull”. Por pas një periudhe të shkurtër shëndeti i Esatit, u rëndua nga probleme të vazhdueshme me “glakumën e syrit” dhe ai dha dorëheqja nga ky post. Ndër të tjera me një letër të gjatë prof. Jakov Sirotkoviq kryetar i Encklipedisë pas vdekjes së Kërlezhës do t’a falënderonte Mekulin për kontributin e tij dhënë Enciklopedisë. Një kapitull mjaftë tërheqës për lexuesin është Esat Mekuli dhe Ivo Andriqi. Autori Esat Myftari na shpalos pjesë ku shihet se Esat Mekuli me Andriqin u takuan menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore në mjedise të Beograd ku po formohej tradita e shkrimtarëve për rrahje mendimesh. Mekuli do ta veçon Andriqin si njëri ndër bashkëbiseduesit më të afërt nga brezi i vjetër i shkrimtarëve ku bënin pjesë edhe Kërlezha, Zogoviqi, e Kërkleci. I nxitur nga miqësia përkthen njërën prej veprave të njohura të Andriqit “Oborri i mallkuar”. Pjesë të cilat tërheqin vëmendjen në libër janë edhe copëzat e kujtimeve të Esat Mekulit të cilat autori i trajton me kujdes në studimin e tij.
Në vitet 80 Esati boton në gazetën “Rilindja” kujtimet e tij si një nevojë që t’i ndriçonte momentet kyqe të jetës së tij. Autori i vepës me një sy kritik analizon kujtimet e tij duke vënë nën llupë figurën e tij pra në shkrimin e këtyre kujtimeve. Me plotë të drejtë shtron pyetjen “a kishte qenë Esati i shtrënguar të bëjë kompromise dhe cili ishte çmimi që kishte paguar për këtë?”. Duke bërë fjalë mbi rolin e intelektualit si Esat Mekuli autori shtron disa dilema nëse Esat Mekuli ishte oportunist ? Esat Myftari merr shembuj se si ka njerëz që e quajnë Mekulin “opurtinist”. Mbështetja te ky pietet qëndron te krijimtaria poetike e tij.
Shembull tipik është poezia e tij “Ramiz o vëlla”. Në kujtimet e viteve 80 Mekuli na dëfton se kjo poezi u shkrua në kohën kurr ai qëndronte në Plavë në vitet 42-43. Pastaj shembuj të tjerë janë edhe poezitë kushtuar “Njegoshit” me rastin e 100 vjetorit të tij. Të gjitha këto përshkruhen dhe arsyetohen me ndershëmeri nga Mekuli me rastin e shënimeve të tij në Rilindje. Esat Mekuli ndërroj jetë më 1993 në moshën 77 vjeçare. Për të do të flisnin figurat më të shquara të gjuhës dhe letërsisë shqipe në Kosovë si Idriz Ajeti, Enver Gjergjeku, Vehap Shita etj.
Autori i monografisë Esat Myftari ka arritur që të jap një kontribut me vlerë për historiografinë shqiptare në ndriçimin e këtij personaliteti poliedrik. Letrar, veterinar dhe kryetar i parë i Akademisë së Shkencave të Kosovës, Mekuli do të mbetet në letërsi dhe shkencë si njeri i veçantë. Shtigjet e reja të studimeve për Mekulin në prizmin e profilit politik, na bëjnë krenar për arsye se tani hapën edhe horizonte të tjera ku Mekuli mund të analizohet më thellësisht pasi të vjelen edhe materiale arkivore ku do të pasqyrojnë figurën e këtij bardi letrar dhe shkencor në kontekstin historik. Në fund mund të themi me plotë gojë se Esat Myftari me këtë monografi na la një thesar të pasur dhe besoj që studimi në fjalë do të mbetet një gurrë e pashterur në studimet tona historike, politike dhe letrare.
( Autori është Hulumtues i pavarur për shek.XX në Institutin e Historisë – Prishtinë )
Kushtrim Koliqi nga organizata “Integra”, që organizon festivalin “Mirëdita, Dobardan”, ka thënë se ngjarjet kulturore tregojnë më së miri realitetin në raportin Kosovë – Serbi.
Ai ka thënë se ndalimi i artistëve kosovarë nga forcat policore në kufirin me Serbinë, ka treguar sërish që dialogu mes dy shteteve po del të jetë i kotë.
“Është hera e parë që na keqtrajtojnë në kufi. Ka pasur protesta, reagime, ndërprerje, por kurrë s’kemi pas maltretime në kufi. Policët thanë se urdhrin e kanë nga Beogradi. Më është dukur si në luftë. I kontrolluan të gjitha valixhet. Fatkeqësisht disa punime u ndaluan sepse shkruante UÇK apo kishte shqiponjë e diçka të tillë. Zgjati dy orë. Ishte i tensionuar. Ishte një betejë e vogël. Gjithçka që ndodhi ishte absurde. Por ky është realiteti. Realiteti kuptohet vetëm në këso evente dhe organizime të tilla”, ka thënë ai për “Express Intervistën” në KTV.
Eliza Hoxha rrëfen në hollësi për trajtimin nga kufitarët serbë
Koliqi ka njoftuar se artistët shqiptarë tashmë janë akomoduar dhe po presin hapjen e festivalit, që do të bëhet sonte.
Ai ka thënë se nuk kanë pritur një ndalesë të tillë nga autoritetet serbe. “Nuk e di ku po jetojmë, nëse i pengon veç një mesazh që jepet nga një fotografi artistike. Kjo nuk guxon as me ndodhë. Nuk munden ata me na tregu çfarë prodhime artistike do të prezantojmë. Po flasim për prezantim artistik. Kemi pas indikacione se do të ketë reagime, edhe nga deputetët radikalë që kanë kërcënuar se do t’i bllokojnë ngjarjet tona, por kam menduar se ka qenë show i zakonshëm”, ka deklaruar ai.
Sa i përket dialogut mes dy shteteve, Koliqi ka thënë se ngjarja e sotme duhet të jetë brengosëse për të gjithë, sidomos sponsorizuesit e këtij dialogu.
“Klasa politike në Kosovë kanë reaguar dhe mirë kanë bërë. Por ky është mesazh i qartë për të gjithë sponsorizuesit e dialogut se të gjitha letrat që i kanë nënshkruar dhe ‘arritjet e mëdha’ një festival i tillë, që përmban mesazhe të forta politike, i hedh poshtë të gjitha këto. Kjo është shumë brengosëse. Duhet të ishte shumë brengosëse për sponsorizuesit e dialogut. Për mua është brengosëse se po flasim për shumë kohë dialog, investime politike e financiare dhe me ndodhë prapë një gjë e tillë, është shumë brengosëse”, ka thënë Koliqi.
Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë ka marrë vendim për ndalimin e përhershëm të angazhimit të pesë administruesve në testin e Maturës Shtetërore.
Në vendim shkruan se këtyre administruesve iu është ndaluar angazhimi për shkak se “kanë qenë të papërgjegjshëm në kryerjen e punës së tyre”.
MASHT-i dështon edhe këtë vit me provimin e maturës
Administruesit e përjashtuar janë:
Selami Sherifi, Kamenicë
Agim Saqipi, Kamenicë
Albulena Raci, Prishtinë
Bajram Hashani, Prishtinë
Kimete Maxhuni, Prishtinë
Ambasada e Francës në Kosovë përmes një njoftimi për media bën të ditur se Baleti Kombëtar i Kosovës me shfaqjen “Recomposed” shkon në një skenë ndryshe nga herët e tjera, në Francë.
Është teatri ‘Le Palace’ në Paris, i cili do të mirëpresë balerinët nga Kosova, të cilët do të pushtojnë për 3 ditë radhazi, në datat 1, 2, dhe 3 qershor, skenën e këtij teatri.
Në vizitën e tij të parë në Francë, Baleti Kombëtar i Kosovës do të udhëtojë me shfaqjen »Recomposed »
Shfaqja « Recomposed » u dha për herë të parë premierë në vitin 2016 edhe në skenën tonë, shfaqja është projekt i realizuar në mes të Baletit Kombëtar të Kosovës dhe Ambasadës Franceze në Kosovë dhe është punuar me koreografi të francezëve Christophe Beranger dhe Jonathan Pranlas-Descours
Recomposed i referohet gjendjes aktuale të Kosovës, të ardhmes së saj, perceptimit të traditave, diçka që të gjithë kërcimtarët bashkëndajnë me kulturën kosovare.
Si një vepër politike, baleti portretizon dëshirat e shoqërisë kosovare në marshimin drejt lirive individuale universale, një proces kompleks por i pandalshëm.
Ngjarja zhvillohet në kuadër të “vitit të përbashkët mes dy ambasadave”, të Kosovës në Francë dhe të Francës në Kosovë, dizajnuar me rastin e 10 vjetorit të Pavarësisë së shtetit.
Ambasada e Francës në Kosovë dhe Ambasada e Kosovës në Francë po bashkëpunojnë për të promovuar programin e përbashkët të ngjarjeve kulturore që tregojnë lidhjen dhe miqësinë mes dy vende.
Festivali ‘Mirëdita Dobar Dan’ këtë vit duket se do të jetë më i përfolur se zakonisht.
Deri vitin e kaluar, festivali ishte i qetë ndërsa viti i kaluar dhe ky vit ka zgjuar nga gjumi serbët.
SRS – Partia Radikale Serbe thotë se sonte nuk do ta lejojë hapjen e festivalit.
Mbrëmë një protestë dhe një performancë me titullin “Mirdita, Laku Noc” u mbajt në Beograd për të kundërshtuar mbajtjen e festivalit atje, festival ky që prezanton kulturën e Kosovës para publikut serb.
Performanca është organizuar nga Lëvizja Serbe DVERI dhe Youth DSS, të cilët kanë thënë se Nisma për të Drejtat e Njeriut – organizata që po e ndihmon këtë festival, po vepron në kundërshtim me kushtetutën e Serbisë.
“Kosova po prezantohet sikur shtet në vete, dhe këtë ne nuk e besojmë. Në Serbi nuk pranohet që Kosova është shtet, prandaj gjithçka po ndodhë kundër kushtetutës së vendit” ka thënë Zdravko Veselinov. / KultPlus.com
Viti 2018 është shpallur viti i Trashëgimisë Kulturore nga Bashkimi Europian. Për këtë arsye dhe për shkak se grupi i “Up with People” po qëndrojnë në Kosovë, është menduar që kjo ngjarje të shërbejë dhe të krijojë shkëmbimin ndërkulturor mes historisë, kulturës dhe traditës shqiptare ndaj 18-të shteteve të ndryshme të botë.
Grupi i “Up with People” do të vizitojnë Muzeun e Kosovës, me ç’rast do të njihen me historinë dhe eksponatet, kurse pas vizitës së tyre në oborrin e Muzeut të Kosovës, do të shohin një performancë artistike tradicionale nga Ansambli i Këngëve dhe Valleve Shota. E në të njëjtën kohë do të shërbehet koktej me ushqime tradicionale për grupin e “Up with People”.
Fjalim mikpritës për pjesëmarrësit; Drejtori i Muzeut të Kosovës Skënder Boshtrakaj dhe CEO i “Up eith People” Dale Penny./ KultPlus.com
Ministri Kujtim Gashi priti sot në një takim ambasadorin e Italisë në Kosovë, Piero Cristoforo Sardi me të cilin diskutoi për shtrirjen e Institutit Italian të Kulturës edhe në Kosovë dhe për organizimin e një koncerti që do të mbahet më 4 qershor për nder të kompozitorit Gioachino Rossini, në 150 vjetorin e vdekjes së tij.
Ministri fillimisht e njoftoi ambasadorin italian për paraqitjen e Kosovës në Bienalen e Venedikut, duke e informuar për numrin e madh të vizitorëve që kishte Pavijoni i Kosovës dhe me këtë rast e falënderoi ambasadorin Sardi edhe për ndihmën e ofruar nga ambasada e Italisë.
Ministri Gashi tha se bashkëpunimi mes MKRS-së dhe Ambasadës së Italisë është shumë i mirë dhe për t’u vlerësuar.
“Të gjitha ngjarjet dhe aktivitetet e përbashkëta që kemi realizuar kanë treguar për një vullnet dhe frymë bashkëpunimi dhe gjithmonë në interes të kulturës”, tha ministri Gashi.
Ndërkaq, Ambasadori Sardi i shprehu falënderim për mirënjohjen e treguar dhe tha se e mbështesim Kosovën për të qenë e pranishme në ngjarjet e rëndësishme ndërkombëtare dhe pjesëmarrja e Kosovës në Bienale tregon se bashkërisht jemi në rrugë të mbarë.
Sardi e njoftoi ministrin Gashi se pas takimit të mëhershëm kur është diskutuar për shtrirjen e Institutit të Kulturës Italiane edhe në Kosovë, si ambasadë e kanë parashtruar kërkesën në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Italisë dhe ajo është miratuar. Ambasada e ka njoftuar edhe Ministrinë e Punëve të Jashtme të Kosovës.
Ambasadori kërkoi nga ministri që të formalizohet kjo nismë dhe shtrirja e Institutit të Kulturës Italiane që ndodhet në Tiranë të bëhet realitet edhe në Kosovë, gjë e cila do të mundësonte që ngjarjet kulturore që mbahen në Tiranë, të shtrihen edhe në Prishtinë.
Ministri Gashi tha se plotësisht është i gatshëm për të filluar procedurat për zyrtarizimin e këtij institucioni të rëndësishëm kulturor edhe në Kosovë.
“Personalisht si ministër dhe stafi i MKRS-së do të angazhohemi maksimalisht për ta jetësuar sa më shpejtë idenë e shtrirjes së këtij institucioni edhe në Prishtinë dhe për këtë do të nënshkruajmë edhe një memorandum bashkëpunimi”, tha ministri.
Ministri e ambasadori diskutuan edhe për koncertin që do të organizohet për nder të kompozitorit Rossini, me ç’rast Ministri Gashi me kënaqësi do të marrë pjesë në këtë ngjarje./ KultPlus.com
Poezi nga Wislawa Szymborska, përkthyer nga Elida Buçpapaj.
Jemi bijë të epokës,
epoka është politikë.
Të gjitha bëmat e mia, tonat, tuajat
bëmat ditore, natore
janë bëma politike.
Të pëlqen ty apo ajo,
genet e tua kanë një të kaluar politike,
lëkura jote ka një pigment politik,
sytë e tu një pamje politike.
Ajo që ti flet ka një rezonancë,
ajo që ti prek ka një valencë
në një mënyrë a një tjetër politike.
Deri edhe në fusha, në pyje
ti bën hapa politikë
në një sfond politik.
Edhe poezitë apolitike janë politike,
e në lartësi ndrin hëna,
diçka jo më hënore.
Të jesh a të mos jesh, kjo është çështja.
E çfarë çështjeje, përgjigjiu temës,
Pikërisht çështje politike.
Nuk duhet madje të jesh as krijesë njerëzore
për të fituar një domethënie politike.
Mjafton të jesh naftë,
ushqim i bollshëm apo material i riciklueshëm.
Apo të jesh edhe tavolina e bisedimeve, mbi formën e së cilës
është diskutuar për muaj të tërë:
të bisedohet për jetën dhe vdekjen
në një tavolinë të rrumbullakët apo katrore.
Ndërkohë njerëzit vdisnin,
kafshët cofnin,
shtëpitë digjeshin,
fushat mbeteshin djerrë
si në kohët e shkuara
e më pak politike./ KultPlus.com
Pjesëmarrësit e Festivalit “Mirëdita, dobar dan”, janë nisur nga Kosova për në Beograd atje ku sonte hapet edicioni i pestë i këtij festivali, shkruan KultPlus.
Por në kufirin me Serbinë, pjesëmarrësit u ndaluan duke u kontrolluar në detaje ndërsa tri fotografi të artistes Eliza Hoxha nuk janë lejuar që të kalojnë në territorin serb. Reagime të shumta kanë ardhë nga politikanët kosovarë e ndër ta është edhe kryeparlamentari Kadri Veseli.
“Në Merdare ndalohen artistët kosovarë, duke shkuar në Beograd për të dhënë mesazhe të dialogut e komunikimit. Ajo që i ndodhi sot Eliza Hoxhës, e cila vetëm pak ditë më parë prezantoi Kosovën në Bienalen e Venecias, është veprim i ulët i shtetit serb. Në Beograd sulmohet brutalisht edhe intelektuali me famë botërore, Bernard Henri Levi, sepse mbrojti kauzën për liri të popullit të Kosovë më 1999. Atje ende kanë frikë nga e vërteta dhe arti. Por, fuqia e artit është më e madhe sesa ndalesat kufitare”, ka shkruajtur ai./ KultPlus.com
Rrezearta Reka
Datën nuk e mbaj në mend, por maj ose qershor duhet të ketë qenë edhe atëherë: muajtë e zakonshëm kur rëndom, organizohen mbrëmjet e maturës. Mirëpo, më kujtohet mirë atmosfera, dhe se si isha ndjerë unë në mbrëmjen e maturës dhe gjatë gjithë kohës së pregaditjeve. Me buzë në vaj, “fajtore” që ne ishim në Prishtinë, derisa fshatrat e Kosovës tashmë ishin shëndrruar në vatër lufte, me një re gjigande të pasigurisë mbi kokë, se çka athua do të ndodhte më tutje. Po na prisnin fakultetet-shtëpi, ndërkohë që ishte viti 1998, dhe ne po përshendësnimpër të fundit herë, gjimnazin në shkollën- shtëpi, në lagjën e Kodrës së Trimave. Derisa po punoja në temën e diplomës për “Lidhjen e Prizrenit në Dokumente Angleze”, në kompjuterin tashmë antik të shtëpisë, përpiqesha të shtiresha sikur e shqetësuar ëmbëlsisht edhe për mbrëmjen e maturës. Kjo festë, në kohë pafestash, ku do të mblidheshim bashkë me shoqet dhe shokët e klasës, në zyret e kompanisë së babait të një shoqeje të klasës, dhe do të shënonim maturimin formal tonin, ishte një dromcë normaliteti në Kosovën e anarhisë kulmore të të 90-tave. Ne kishim kohë që kishim maturuar, shumë vite para qershorit të vitit 1998, atëherë kur na kishin segreguar në shkollë fillore, kur prindërit më nuk shkonin në punë, kur vështronim të helmuarit nga dritaret e makinave, kur shkruanim poezi patriotike në Pioner, kur nga ngrinin flokët nga udha disaorëshe për të vijuar mësimin te Herticët. Në shkollën-shtëpi, nga ballkoni i së cilës shikonim fshatra tek bombardoheshin.
Për të vazhduar me dromcat e normalitetit, sado të rrejshëm, mami kishte ftuar mysafirë në shtëpi me rastin e mbrëmjes së maturës, në gosti me gjithçka, që mund të bëhej me pakçka: menyja tipike e kohës. Ndërkaq unë, në dhomën ngjitur, ulur në dysheme, pranë një pasqyerje të madhe, po krihja flokët me kujdes, për ti fryrë lartë e më lartë, në përpjekje për të përmbushur maturimin dhe për t’u dukur më e madhe se që isha. Fustanin ma kishte sjellë daja nga Amerika, dhe ishte tipik për fustanet e maturave Amerikane: ngjyrë të kaltër mbretërore, në formë sireneje, dhe me gurë vezullues rreth qafes, ani që mbrëmja ime e maturës ishte krejtësisht jo tipike. Me sa më kujtohet, babi më kishte çuar me makinë deri në vendin e mbrëmjes, me Yugon e vjetër, tabelat e të cilit akoma sot i kujtoj, për kushedi se çfarë arsye. Në atë dhomë të vogël, kishim ftuar edhe arsimtarët, heronjtë tonë të kohës, duke i ulur në karriget e bardha të plastikës dhe duke i shërbyer me lëngjet që do të na mbanin të hidratuar nga një natë e gjatë vallëzimi. Nuk mbaj në mend shume detaje të asaj mbrëmje. E di që jemi pas dendur me lëng dredhëzash, aq sa të nesërmen kisha shpërthyer në puçërrza alergjike të denja për inekcion, kishim vallëzuar me hitet e kohës, ose të paktën ata që qëndronin në këmbë, deri në orët e para të mengjesit, dhe kishim tymosur pa kontroll kushedi sa cigare. Ky kishte qenë harbimi jonë, në mbrëmjen e fundit të azdisjes, ku sadopak dhe me shumë ngulm, ishim ndjerë normal. Pas 98-tës, normalja e mori teposhtëzën dhe ishte historia që u harbua. Por ky nuk është shkrim për luftën por për të tashmen. Në më pak se dy javë, unë bashkë me shoqet dhe shokët e gjeneratës, do të festojmë 20 vjetorin e kësaj mbrëmjeje të maturës, një takim shumë domethënës për ne. Tashmë, si një e maturuar qe 20 vjet, do të pispillosem , për të shkuar në një hotel të pispillosur, dhe për t”=u takuar me shokët dhe shoqet, të pispillosur, dhe mbi të gjitha, normal.
Funksioni i mbrëmjes së maturës është pikërisht ky: festimi i arritjes së një hapi të rëndësishëm në jetë, për ti lëshuar udhë hapave të tjera që tek do të vijnë. Dhe çdo përpjekje t’i bërë me faj maturantët, përmes afisheve që thërrasin në bojkot të “mbrëmjes mëkatare”, është e padrejtë dhe madje deri diku mizore. Si prind, si maturante e dikurshme dhe si njeri normal, edhe unë kundërshtoj pirjen e alkoolit në mbrëmjen e maturës. Aq më tepër, kur pas mbrëmjes, maturantët vazhdojnë ndejën ne ndonjë lokacion tjetër, te i cili shkojnë me makina. Por të thuash se mbrëmja e maturës (po parafrazoj) është vatër shfrenimi e harbimi, pikë thyese e të rinjëve, e sidomos të rejave, është privim i maturantëve nga normaliteti, e sidomos vajzave maturante, te të cilat edhe në këtë rast, ngarkohet përgjegjësia për “ruajtje të moralit”, pika e dobët e shoqërisë sonë patriarkale.
Mëkatarët po i kërkojmë në vendet e gabuara, matura një nga to, sepse mëkati “vjen prej syve të tillë”. Prandaj, a s’do të ishte më e udhës që “mëkatarët potencial”, të mbulonin kokat për të mos rënë pre e tradhëtisë së syve? Po më tregonte një mikeshë imja se si gjatë një udhëtimi, në aeroport kishte parë ca burra Hebrenj, që kishin mbuluar fytyrat, derisa po prisnin fluturimin e rradhës, për të “mbrojtur” kështu veten nga mëkatimi. Kjo është përnjëmend revolucionare dhe janë këto praktika që duhet të kundrohen seriozisht.
E sa shpenzojmë energji për të shtypur afishe në kundërshtim të mbrëmjes së maturës, do të duhej të përpiqeshim ti bëjmë fëmijët tonë të lumtur. E këtë, do ta dëshironte çdo Zot, në cilindo religjion. T’ju qëndrojmë bashkë në arritjen e hapave të rëndësishme në jetë, dhe t’ju gjindemi pranë kur të gabojnë diku gjatë udhës. Të jemi aty kur të hedhin kapelat lartë, po edhe të nesërmen aty, për t’ju ruajtur gjumin pas mbrëmjes së maturës. Për t’i mbrojtur nga “afishet” në jetë, dhe për t’i parë tek maturojnë në njerëz të mirë. Më normal se kaq s’bëhet!
Në kuadër të festivalit “FemArt”, me datë, sot, duke filluar nga ora 21:00 në hapësirën e Sallës së Kuqe pranë Pallatit të Rinisë, Kulturës dhe Sporteve do të mbahet koncerti i këngëtares me famë botërore, mysafires speciale Akua Naru.
Hip-hop këngëtarja dhe poetja feministe Akua Naru do të performojë nga albumi i fundit dhe këngët e saj më të zëshme me motive shpirtërore.
“Ky koncert artistik i festivalit ‘FemArt’ do të shënojë me sukses përmbylljen e edicionit të gjashtë”, thuhet në njoftimin për media të “FemArt”./ KultPlus.com
Alberina Haxhijaj
Festivali ReMusica dhe Orkestra e Filharmonisë së Kosovës, dirigjuar nga Toshia Yanagisawa dhe shoqëruar nga violinisti Marc Bouchkov sollën mbrëmë një koncert të përbashkët, programi i të cilit ishte mjaft sfidues. Ky koncert ngërtheu në vete vepra të kompozitorit Rexho Mulliqi, Felix Mendelssohn dhe Sergei Prokofiev, shkruan KultPlus.
Në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Prishtinës “ReMusica” është bërë traditë bashkëpunimi i këtij festivali me Filharmoninë e Kosovës. Bashkëpunim ky të cilin Filarmonia tashmë e ka traditë edhe me festivalet e tjera të njohura në Kosovë. Kështu mbrëmja e katërt e edicionit të 17-të të festivalit ReMusica bëri së bashku përsëri këtë dyshe.
Koncerti i cili u mbajtë mbrëmë në kuadër të festivalit solli një program mjaft interesant dhe sfidues si për dirigjentin, violinistin e po ashtu edhe për orkestrën e Filharmonisë. Fillimi i këtij koncerti e që ishte simfonia Nr.1 nga kompozitori shqiptar Rexho Mulliqi bëri hapjen e këtij koncerti duke shënuar edhe 95 vjetorin e lindjes së kompozitorit.
Kreacioni i simfonisë së parë siç e quan kompozitori e të cilën e ka lënë vetëm me një kohë, duke e vazhduar me simfoninë numër dy ku e ka vendosur edhe pianon, solli një rrugëtim jashtëzakonisht delikat bazuar edhe në kohën kur është shkruar kjo vepër.
E cila ka qenë sfiduese për dirigjentin Toshia Yanagisawa, pasi që tingujt të cilët janë në veprën e kompozitorit Rexho Mulliqi ai nuk i kishte dëgjuar më parë, kjo për shkak të dallimeve kulturore e të cilat sigurisht që vërehen dhe lënë gjurmë edhe në punët e kompozuesve.
“Jam shumë i lumtur që pata mundësin të dirigjoj simfoninë numër 1 të këtij kompozitori shqiptarë. Tingulli i kësaj vepre është shumë interesant për mua pasi që nuk është një tingull që mund ta gjejë edhe në vendin tim, nuk është në kulturën tonë”, u shpreh ai për KultPlus.
Vepra e dytë solli në skenë violinistin Marc Bouchkov i cili edhe bëri hapjen e këtij festivali duke sjellë tinguj të fuqishëm së bashku me kitaristin Petrit Çeku. Kësaj radhe para të pranishmëve në Sallën e Kuqe erdhi kompozitori Feliz Mendelssoh. Kjo vepër tingëlloi edhe më fuqishëm pikërisht përmes lojës së violinistit, duartrokitjet për të cilin nuk kishin të ndalur.
“Violinisti ndonjëherë ka tinguj shumë të fortë ndërsa ndonjëherë shumë të ndjeshëm. Ai jo vetëm që luan por edhe e dëgjon orkestrën dhe kjo e ka bërë shumë të lehtë bashkëpunimin. Ndonjëherë kemi instrumentistë të cilët nuk e dëgjojnë orkestrën por luajnë kryesisht vetëm dhe në ato raste është shumë e vështirë krijimi i një lidhje në mes të solistit dhe orkestrës dhe një dhimbje kjo për dirigjentin. Kuptohet këtë problem nuk e kisha sonte, kishim një solistë fantastik dhe jam shumë i lumtur”, tregoi tutje dirigjenti Toshia Yanagisawa, për KultPlus.
Pjesa e dytë e këtij koncerti iu dedikua një kompozitori tjetër. Kësaj radhë vëmendjen e mori kompozitori Sergei Prokofiev. Duke shënuar edhe 65 vjetorin e vdekjes së tij, erdhën pjesë nga suita nr.1 dhe nr.2 nga baleti “Romeo dhe Xhulieta”. Një përzgjedhje e dirigjentit, e cila ka qenë një sfidë për Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës.
“Sergei Prokofiev është kompozitor i shekullit 20-të. Orkestra ka evoluar dhe krahas rritjes së sektorëve është avancuar edhe gjuha shprehëse e kompozitorëve, në veprat e tyre kanë futur elemente shumë komplekse e që kërkojnë përgatitje të jashtëzakonshme teknike dhe artistike profesionale të çdo muzikanti në orkestër. Me një fjalë ka qenë një sfidë realizmi i veprave të fundit dhe mendoj që më të vërtetë është arritur një sukses nga orkestra”, u shpreh ai.
Dita e pestë e Festivalit ReMusica po vazhdon të sjellë në Prishtinë ngjarje të shumta dhe atraktive për publikun. Sonte duke filluar nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare do të jetë koncerti autorial nga Donika Rudi./ KultPlus.com
Alberina Haxhijaj
Festivali FemArt po vazhdon të pushtojë Prishtinën me punët artistike të cilat po shpalosen në kuadër të edicionit të 6-të. Kështu gërshetimi i artistëve si Ilina Arsova Visual, Fjolla Ferati, Albulena Jashari, Shqipe Mehmeti, Florentina Pllana, Rozafa Shpuza , Fjolla Bislimi, Shpatina Fejzullahu, Anida Basha dhe Arbian Kahrimab, Anita Ramshaj, Šehida Miftari, Ardiana Shala -Prishtina , Vlora Kosumi, dhe Milica Milović- Kinolli, solli një ekspozitë kolektive të fuqishme, shkruan KultPlus.
Këta artistë, të njohur ndryshe edhe si artistë feminist, të paktën përmes punimeve të cilat i ekspozuan në ekspozitën “Arti Kolektiv Feminist” ngjallën mesazhe të fuqishme tek të pranishmit përmes punimeve të tyre e që në fokus kishin gratë.
Një thirrje përmes artit që jeta ju takon vet grave dhe ato udhëheqin.
Pikërisht shpalosja e misionit të festivalit përmes artit vizual dhe numri i madh i aplikimeve në këtë fushë e ka lumturuar drejtoreshën festivalit, Zana Hoxha Krasniqi.
“Sivjet në FemArt kemi pasur një numër jashtëzakonisht të madh të aplikimeve të artiste të artit vizual, një numër ky i aplikimeve më i madh se në të gjitha fushat tjera. Kjo që po shihni sonte është një ekspozitë e cila vjen nga kuratoret si ekspozitë e punimeve të artistëve të cilat janë përputhur më së miri më temën e sivjetshëm të FemArt-it, me identitetin e saj”, u shpreh ajo.
Ekspozita është kuruar nga Majlinda Shefkiu dhe Stefana Stojilković.
Për KultPlus Stefana Stojilković, tha se kjo ekspozitë është munduar që të sjellë punime të cilat edhe pse të ndryshme ngërthen shumë bukur në një ekspozitë të vetme.
“Koncepti i ekspozitës ka qenë një tendencë e jona për të sjellë shumë gjëra së bashku. Këtë vit kemi pasur më shumë artistë dhe kemi dashur që të gjithëve të ua japim mundësinë për të ekspozuar punën e tyre dhe ata kanë qenë fantastik, me punime shumë cilësore”, u shpreh ajo duke shtuar se shpreson që edhe në të ardhmen do të vazhdojë kjo traditë e bashkimit të artistëve feministë përmes ekspozitave.
Në mesin e punimeve ishte edhe punimi nga Anida Basha dhe Arbian Kahrimab para të cilit edhe u bë hapja e kësaj ekspozitë. Një punim i cili njëlloj si të tjerët kishte në fokus gratë por që theksin e tij e vendoste të martesat e hershme. Në sfond dëgjohej kënga “Palinë” nga “Andrra” një artistë e cili po ashtu si festivali, mision e ka fuqizimin e grave. Këngë kjo që i shoqëronte vizitorët nga një punim të tjetri duke zbuluar mesazhet prapa tyre dhe vlerësuar ato.
“Ne si temë për këtë ekspozitë e kemi përzgjedhur martesat e hershme të cilat ndodhin në vendin tonë. Mesazhi që ne kemi dashur që të përcjellim është rëndësia e edukimit të vajzat e reja. Martesat e vajzave të reja duke qenë ato të detyruara apo më vet dëshirë, e ndalon edukimin dhe realizimin e shumë ëndrrave që ato vajza do të kenë”, tha artistja pjesëmarrëse Anida Basha për KultPlus.
Sot është dita e fundit e edicionit të 6-të të FemArtit. KultPlus gjatë ditës do të ju mbajë të informuar për ngjarjet e këtij festivali të cilat janë të hapura edhe për publikun./ KultPlus.com
Qyteti i Prishtinës po planifikon të hapë muzeun e tij të krimeve të luftës në një bunker që nuk përdoret i kohës së komunizmit për të shfaqur aty ekspozita mbi mizoritë e kryera gjatë konfliktit të viteve 1998-1999.
Një bunker i harruar që u ndërtua gjatë kohës së komunizmit për të ofruar strehim për banorët e kryeqytetit të Kosovës në rast të një katastrofe natyrore ose trazirash mund të përdoret për të nxjerrë në pah krimet e kryera gjatë luftës së viteve 1998-1999, nëse gjithçka shkon sipas planit.
Edhe pse ideja po përpunohet ende nga institucionet komunale të qytetit, nismëtari i saj, hulumtuesi i të drejtave të njeriut i arsimuar në Bolonjë Shkëlzen Gashi, thotë se muzeu do të paraqesë dëshmi gjithëpërfshirëse për atë që ndodhi në Kosovë në vitet e dhunshme në fund të shekullit të 20-të.
“Muzeu do të portretizonte masakrat kundër civilëve përpara, gjatë dhe pas fushatës së bombardimeve të NATO-s,” tha Gashi për BIRN, duke iu referuar 78 ditëve të sulmit ajror të aleancës perëndimore që çuan në tërheqjen e forcave serbe nga Kosova në qershor 1999.
Ai tha se një pjesë e muzeut do t’i kushtohet të gjitha komuniteteve të ndryshme që u prekën nga konflikti.
“Do të ketë dëshmi për gratë dhe burrat e dhunuar, burgimet dhe personat e zhdukur. Do të ketë edhe prova për fshatrat e shkatërruara, gratë e mbetura pa burra, familjet që nuk kanë informacione rreth vendndodhjes së të afërmve të tyre, si dhe deportimet masive të popullsisë,” shpjegoi ai.
“Ne do të tregojmë shkatërrimin e objekteve përfshirë shtëpi, shkolla, qendra shëndetësore, fabrika, xhami, teqe dhe kisha,” shtoi ai.
Zyrtarët nga komuna e Prishtinës thanë se hapja e muzeut do të jetë një nga prioritetet e saj më të larta.
Yll Rugova, i cili drejton Departamentin për Kulturën në komunë, tha për BIRN se muzeu do të jetë pjesë e muzeut të qytetit të Prishtinës, i cili, tha ai, do të ngrihet së shpejti.
“Ne menduam që lokacioni i muzeut do të ishte bunkeri në lagjen Ulpiana. Ka një hapësirë prej më shumë se 650 metrash katrorë e cila nuk është në përdorim. Por zgjedhja e vendndodhjes nuk është ende përfundimtare,” tha Rugova.
Ai beson se muzeu do të jetë një atraksion turistik, por gjithashtu do të shërbejë për një qëllim më serioz.
“Mendoj se ky muze do të jetë pikë së pari për viktimat e luftës dhe do të përmbajë kujtimet dhe dëshmitë e tyre,” shpjegoi ai.
Teuta Hoxhaj-Jahaj është një eksperte ligjore e cila u kontraktua nga Swisscontact, një organizatë jofitimprurëse e përfshirë në projekte për të reduktuar varfërinë në vendet në zhvillim dhe në tranzicion, për të ndihmuar komunën e Prishtinës të zhvillojë sektorin e saj të turizmit.
Ajo tha se muzeu do t’i përgjigjet kërkesave të shumta të turistëve, por do të jetë gjithashtu një pasuri për vendasit.
“Kjo do të kontribuonte në kujtesën kolektive. Ai do t’i përkasë brezave të ardhshëm, që të mos harrohet,” shpjegoi Hoxhaj-Jahaj.
Megjithatë, shtoi ajo, ajo që nevojitet fillimisht është një hulumtim për atë që duhet të përmbajë saktësisht muzeu.
Zyrtarët e komunës së Prishtinës besojnë se ai u ofron vizitorëve një vend që do t’i prekë ata emocionalisht, duke ekspozuar trashëgiminë e një lufte e cila e la vendin të shkatërruar, me më shumë se 12,000 njerëz të vrarë dhe marrëdhëniet ndëretnike të shkatërruara.
Përveç sendeve personale, fotografive, objekteve, pritet që të ekspozohen edhe artikuj rreth luftës së Kosovës nga gazetat lokale dhe ndërkombëtare.
Por përveç sendeve që ringjallin kujtime të mizorive dhe urrejtjes, krijuesit e muzeut të propozuar gjithashtu duan që të ketë ekspozita që ofrojnë një mesazh paqeje dhe bashkëjetese.
Nëse projekti realizohet, Prishtina do të bëhet kryeqyteti më i fundit ballkanik që përdor një bunker komunist të vjetër si një atraksion turistik, duke ndjekur shembullin e Tiranës.
Në shtator të vitit të kaluar, Fondi për të Drejtën Humanitare hapi gjithashtu në Prishtinë një qendër dokumentacioni për krimet e luftës me informacione nga pesë gjyqe që kishin lidhje me Kosovën në Gjykatën Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë.
Shkëlzen Gashi tha se muzeu, mbi të gjitha, do të ishte një homazh për viktimat e luftës.
“Prishtina nuk ka monumente për viktimat, vetëm për heronjtë”, tha ai./ KultPlus.com
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, e konsideron të turpshëm dhe të papranueshëm keqtrajtimin e artistëve nga Kosova të cilët do të merrnin pjesë në festivalin “Mirdita – Dobar dan” që do të mbahet në Beograd.
“Keqtrajtimi dhe maltretimi psikik që u është bërë artistëve nga Kosova nga autoritetet serbe në kufi, që po udhëtonin për në Beograd është një akt që turpëron shtetin e Serbisë dhe është në raport të kundërt me dialogun dhe normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë dhe i përkeqëson edhe më tej relacionet fqinjësore”, tha ministri Gashi.
“Njerëzit e artit dhe të kulturës përmes veprimtarisë së tyre krijuese kanë për qëllim të ndërtojnë ura mes kulturave dhe qytetërimeve dhe shtetet duhet të krijojnë politika lehtësuese për artistë e jo të pengohen në aktivitetet e tyre. Nevojitet që edhe Serbia të largohet nga mendësia e vjetër e të pengojë artistët nga Kosova dhe jo vetëm ata, që të realizojnë aktivitetet e tyre”, reagoi ministri.
“Përmes veprimeve të këtilla të autoriteteve serbe, marrëveshjet që arrihen në Bruksel për lëvizje të lirë dhe ndërtim të raporteve të mira mes Kosovës e Serbisë, dëshmojnë se Serbia nuk është e gatshme t’i respektojë dokumentet që nënshkruhen në Bruksel dhe me këtë rast si Ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, i bëj thirrje edhe autoriteteve evropiane që të analizojnë këtë rast por edhe rastet tjera të mëhershme kur autoritetet serbe pengojnë artistë e sportistë të Kosovës të marrin pjesë në ngjarje që organizohen në Serbi dhe të bëjnë trysni ndaj autoriteteve serbe”, tha ministri./ KultPlus.com
Ramush Haradinaj ka reaguar sot në rrjetin social Facebook pasi ka marrë lajmin se autoritetet kufitare serbe sot kanë penguar artistët nga Kosova të cilët po udhëtojnë për në Beograd për pjesëmarrje në festivalin ‘Mirëdita Dobar Dan’.
“Autoritetet serbe me aktin e ndalesës në kufi të artistëve kosovarë, të ftuar në festivalin “Mirëdita, dobar dan” në Beograd, po rrënojnë edhe ato pak mundësi për vendosjen e një komunikimi normal me Kosovën, qoftë edhe përmes artit, si gjuhë universale.
Artistët dhe të rinjtë nga Kosova po i nënshtrohen bastisjes së rreptë në kufi me Serbinë, ku policia serbe ua ka ndalë tri fotografi, për shkak të përmbajtjeve të tyre artistike.
Me pengimin e lëvizjes së lirë të njerëzve dhe ideve, Serbia po e minon normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, që është në kundërshtim me frymën dhe vlerat europiane” është i plotë reagimi i Haradinajt, shkruan KultPlus.