Kapiten Shkëlqim Raci, një oficer i dalluar i Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK), ka përfunduar me sukses Kursin e Karrierës së Kapitenit për Logjistikë në Universitetin e Mbështetjes së Ushtrisë (Army Sustainment University) në Fort Lee, Virxhinia, Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Në këtë kuadër, ai është nderuar me çmimin prestigjioz “Distinguished International Honor Graduate”, çmim që jepet vetëm për studentët ndërkombëtarë që kanë arritur performancë të jashtëzakonshme akademike dhe profesionale gjatë trajnimit,transmeton KultPlus.
Ky sukses i Kapiten Racit është një dëshmi e qartë e përkushtimit, profesionalizmit dhe standardeve të larta që përfaqësojnë pjesëtarët e FSK-së në arenën ndërkombëtare. Ai ka bërë krenar jo vetëm institucionin që përfaqëson, por edhe vendin, duke kontribuar në forcimin e mëtejshëm të imazhit të Kosovës në botë.
Ky është një hap i rëndësishëm në zhvillimin e kapaciteteve të FSK-së dhe forcimin e partneriteteve ndërkombëtare të Kosovës./KultPlus.com
‘Vogue’ zbulon librat feministë që duhet t’i lexoni këtë verë në plazh
Me hapjen e sezonit të verës dhe ditëve të gjata në plazh, leximi mbetet një nga aktivitetet më të preferuara. Por, përtej argëtimit, kjo periudhë është një mundësi e artë për të thelluar njohuritë dhe ndërgjegjësimin mbi çështje të rëndësishme sociale, përcjellë KultPlus.
‘Vogue’ ka përzgjedhur një listë të librave feministë më të mirë ndër vite, me ndihmën e autoreve që vazhdojnë të frymëzojnë dhe edukojnë për temat e gjinisë, identitetit dhe pushtetit. Këto libra nuk janë vetëm lexime të këndshme, por edhe mjete thelbësore për reflektim dhe ndryshim.
Where the Girls Are: Growing Up Female With the Mass Media – Susan J. Douglas (1994)
Girl, Woman, Other – Bernardine Evaristo (2019)
Hunger: A Memoir of (My) Body – Roxane Gay (2017)
Wages Against Housework – Silvia Federici (1975)
Corregidora – Gayl Jones (1975)
Immaculate Conception – Ling Ling Huang (2025)
Love Is an Ex-Country – Randa Jarrar (2021)
Hood Feminism: Notes From the Women That a Movement Forgot – Mikki Kendall (2020)
The Cancer Journals – Audre Lorde (1980)
The Group – Mary McCarthy (1963)
Miss Major Speaks – Toshio Meronek dhe Miss Major Griffin-Gracy (2023)
The Argonauts – Maggie Nelson (2016)
SCUM Manifesto – Valerie Solanas (1967)
Ndërsa nxiheni nën rrezet e diellit, pse të mos kombinoni pushimet me një udhëtim intelektual drejt njohjes së mëtejshme feministe?/KultPlus.com
Filmi “Odyssey” thyen çdo pritshmëri, biletat shiten në pak minuta
Një vit të plotë para publikimit të filmit epik të Christopher Nolan, Odisea, biletat dolën në shitje për të parë filmin të Universal. Versioni i Nolan mbi mitin klasik grek, me protagonist Matt Damon si heroi i përjetshëm Odiseu, po xhirohet tërësisht me kamera filmi Imax, hera e parë për një film komercial.
Imax njoftoi zyrtarisht ofertën speciale në rrjetet e saj sociale në mesnatë të së enjtes. Brenda një ore, 95 përqind e vendeve u shiten, sipas burimeve të ekspozitës, duke paraqitur rreth 1.5 milion dollarë shitje, pavarësisht një numri relativisht të vogël vendesh, transmeton KultPlus
Sipas të gjitha gjasave, është hera e parë në histori që biletat dalin në shitje një vit para premierës së një filmi. Titulli është një vazhdim i filmit të Nolan, fitues i çmimit Oscar, “Oppenheimer” , i cili pati sukses të madh në kinematë Imax.
Aktualisht, në SHBA ka afërsisht 16 vende Imax që janë pjesë e ofertës. Biletat për shfaqjet e fundjavës dhe të parapara të 17-19 korrikut janë shitur plotësisht në AMC Lincoln Square 13 në New York City, Universal Cinema AMC në CityWalk Hollywood dhe Regal Irvine Spectrum në Orange County. Diku tjetër në Kaliforni, ndenjëset 77 mm janë pothuajse të zhdukura në vendet Imax në San Francisco, Dublin dhe Ontario.
Diku tjetër në të gjithë vendin, kinema të tjera Imax me bileta të shitura plotësisht janë në Fort Lauderdale, Florida; Buford, Georgia; Indianapolis, Indiana; Grand Rapids, Michigan; King of Prussia, Pennsylvania; dhe Dallas, Teksas./KultPlus.com
Harry Fultz, drejtuesi i Institutit Teknik të Tiranës
Më 18 korrik të vitit 1932, Harry Fultz u largua nga Shqipëria.
Drejtori i shkollës teknike amerikane, Harry Fultz, e la Tiranën pas vendimit të mbretit Zog për shtetëzimin e arsimit. Kjo ishte një masë e ndërmarrë nga mbreti, për të parandaluar përpjekjet italiane për shtrirjen e ndikimit në vend. Fultz u nis nga porti i Durrësit drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës, duke lënë postin e drejtorit të shkollës teknike, që e mbante që prej vitit 1922.
“Harry Fultz” u krijua në vitin 1921 me fonde të Kryqit të Kuq amerikan. Pas Luftës së Dytë Botërore, Fultz do të rikthehej në Tiranë si zëvendësshef i misionit diplomatik amerikan, për t’u dëbuar më pas nga qeveria komuniste në vitin 1946, si person i padëshiruar.
Në vitin 1948, Ministria e Arsimit dhe e Kulturës e cilësonte “të papërshtatshëm” emërtimin “Instituti Teknik i Tiranës” për këtë shkollë profesionale të gradës së mesme. Për këtë arsye, ministria pat vendosur që instituti të quhej në vazhdim “Politeknikumi i Tiranës”./atsh/KultPlus.com
‘Guxo’
“Franz”, jeta dhe vepra e Franz Kafkës në filmin e ri të Agnieszka Holland
Filmi “Franz” është një projekt filmik, biografik, që po tërheq vëmendje të madhe në botën e kinemasë, i drejtuar nga regjisorja e njohur Agnieszka Holland.
Holland është e famshme për punën e saj në filma të nominuar për çmimin Oscar si “Angry Harvest,” “Europa Europa” dhe “In Darkness.” Skenari i filmit është shkruar nga vetë Holland në bashkëpunim me Marek Epstein, duke u bazuar në një histori të zhvilluar nga Epstein dhe producenti Mike Downey.
Në qendër të këtij filmi është jeta e shkrimtarit legjendar Franz Kafka, i cili do të portretizohet nga aktori Idan Weiss. “Franz” do të ndjekë historinë e shkrimtarit, nga vitet e tij të adoleshencës në qytetin e Pragës, vendlindjen e tij, e deri te vdekja e tij e parakohshme në vitin 1924. Filmi synon të ofrojë një portret intim dhe të detajuar të sfidave personale, krijuese dhe shëndetësore që Kafka përjetoi gjatë jetës së tij, përcjellë KultPlus.
Xhirimet kryesore filluan më 12 prill 2024 në Pragë, qyteti ku Kafka ka kaluar pjesën më të madhe të jetës, duke i dhënë filmit një autenticitet të veçantë. Më pas, produksioni u zhvendos në Berlin në fund të majit, duke pasuruar kështu ambientet ku rrëfimi i jetës së Kafkës merr formë.
Pas përfundimit të fazës së post-produksionit, regjisorja Agnieszka Holland shprehu entuziazmin e saj për rezultatin final të filmit. “Franz” pritet të ketë premierën e tij botërore në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Toronto, në shtator të vitit 2025, në seksionin Special Presentation, ku do të prezantohet para një audience ndërkombëtare dhe kritikëve të filmit.
Ky film është një përpjekje për të sjellë më pranë publikut historinë e një prej shkrimtarëve më influencues të shekullit të 20-të, duke theksuar përtej veprave të tij letrare edhe dimensionet njerëzore të jetës së tij./KultPlus.com
Për mua gjej një shishe verë
Poezi nga Robert Burns / Përktheu Dritëro Agolli
Për mua gjej një shishe verë,
Ma hidh në kupën e argjendtë
Po nisem për të fundit herë
Dhe pi për dashurinë e shenjtë.
Kërcet direku i anijes
Kur era rreh e ndehet terri
Kur toka dalëngadalë zë fshihet
Unë pi për ty, e dashur Meri!
Më pret tufani dhe stuhia
Flamuri ngrihet palë palë
Për luftë larg më fton buria
Shigjetat derdhen valë-valë.
S’më tremb aspak luftë e tërbuar,
S’më tremb sfilitja, humbja, sherri,
Më tremb veç ndarja e trishtuar
Veç ndarja e hidhur me ty, Meri!/KultPlus.com
Trump firmos vendimin: SHBA nuk do ndërhyjë më në zgjedhjet e vendeve të huaja!
Shtetet e Bashkuara do të ndalojnë reagimet mbi besueshmërinë, integritetin dhe legjitimitetin e zgjedhjeve në vendet e tjera, një ndryshim rrënjësor nga ‘tradita’ shumëvjeçare e promovimit të zgjedhjeve demokratike nëpër botë.
Një udhëzim i ri, i nënshkruar të enjten nga Sekretari i Shtetit Marco Rubio, urdhëron që deklaratat për zgjedhjet e huaja të përqendrohen vetëm në përgëzimin e kandidatit fitues dhe “të shmangin shprehjen e mendimeve mbi ndershmërinë apo integritetin e procesit zgjedhor, legjitimitetin e tij apo vlerat demokratike të vendit përkatës.”
Në thelb, SHBA nuk do të shërbejë më si ‘gjykatës’ për proceset zgjedhore jashtë vendit, përfshirë Shqipërinë, ku gjithmonë para dhe gjatë zgjedhjeve, lëshohen deklarata nga Ambasada Amerikane në Tiranë për zgjedhje të lira dhe të ndershme.
Departamenti i Shtetit do të bëjë deklarata publike për zgjedhjet vetëm kur “ka një interes të qartë dhe të fuqishëm të politikës së jashtme amerikane për ta bërë këtë”, thuhet në memorandum, i cili thekson rëndësinë që administrata i jep “sovranitetit kombëtar.” Një kopje e dokumentit është parë nga “The Ëall Street Journal”./ KultPlus.com
18 korriku i vitit 1953, fillimi i karrierës së fenomenit muzikor, Elvis Presley
Në këtë ditë përkujtohet fillimi i karrierës së Elvis Presley-t, një prej yjeve më të mëdhenj të muzikës që ndryshoi përgjithmonë historinë e rock’n’roll-it dhe kulturës muzikore globale.
Elvis Aaron Presley lindi më 8 janar 1935 në një shtëpi me dy dhoma në Tupelo, Mississippi, nga prindërit Vernon dhe Gladys Presley. Në vitin 1948, familja u shpërngul në Memphis, Tennessee, ku Elvisi përfundoi shkollën e mesme në Humes High School në vitin 1953.
Ndikimet muzikore të Elvisit përfshinin muzikën pop dhe country të asaj kohe, muzikën ungjillore që dëgjonte në kishë dhe në netët e gjata të këndimeve fetare, si dhe ritmet e R&B-së afroamerikane që i përthithi në Beale Street historike, gjatë adoleshencës në Memphis.
Në vitin 1953, Elvisi nisi karrierën e tij muzikore në studiot legjendare të Sun Records në Memphis. Në fund të vitit 1955, kontrata e tij diskografike u ble nga RCA Victor. Deri në vitin 1956, ai ishte bërë një sensacion ndërkombëtar. Me një stil unik që bashkonte ndikime të ndryshme muzikore dhe që sfidonte barrierat racore e shoqërore të kohës, Elvis Presley hapi një epokë të re në muzikën dhe kulturën popullore amerikane.
Data e 18 korrikut shënon edhe lindjen e Elvisit, si ikonë muzikore. Më 18 korrik 1953, Elvis Presley shkoi për herë të parë në Memphis Recording Service, pjesë e kompanisë Sun Record, sot e njohur si Sun Studio. Ai pagoi 3.98 dollarë për të regjistruar dy këngët e para demo: “My Happiness” dhe “That’s When Your Heartaches Begin”. Kjo ditë shënon fillimin simbolik të karrierës muzikore të mbretit të rock’n’roll-it dhe kujtohet si një moment historik në muzikën moderne, përcjellë KultPlus.
Elvis Presley, shpesh i quajtur “Mbreti i Rock ‘n’ Roll-it”, nuk ishte thjesht një këngëtar, ai u shndërrua në një ikonë globale që tronditi skenën muzikore botërore dhe ndikoi thellësisht në kulturën popullore të shekullit XX. Me zërin e tij të veçantë, stilin karizmatik dhe performancat e zjarrta, Elvis arriti të krijojë një urë të rrallë mes muzikës pop, country, blues dhe R&B, duke thyer kufijtë tradicionalë të zhanreve dhe duke i dhënë zë një brezi të tërë në kërkim të ndryshimit.
Këngë të paharrueshme si “Heartbreak Hotel”,”Hound Dog”, “Jailhouse Rock”, dhe “Can’t Help Falling in Love” mbeten sot ndër himnet e muzikës moderne. Performancat e tij televizive dhe kinematografike tronditën normat kulturore të asaj kohe dhe e shndërruan Elvisin në një fenomen ndërkombëtar.
Në kulmin e karrierës së tij, Elvis nuk ishte thjesht një artist me shitje rekorde, ai ishte një simbol i emancipimit rinor, një shpirt rebel dhe një figurë që ndryshoi përjetë mënyrën se si muzika dhe fama perceptoheshin. Ai mbetet një nga artistët më të shitur të të gjitha kohërave, me mbi një miliardë disqe të shpërndara në mbarë botën, dhe ndikimi i tij ndjehet ende sot në skenën muzikore globale./KultPlus.com
Kur je kurvë me mandat!
Ata që dikur bërtisnin në protesta, sot bëjnë pazare në zyrë.
Ata që dikur ishin “opozitë e moralit”, sot janë seks politik me rrotacion.
Të gjithë kanë nga një dosje, nga një bombë, nga një partner të fshehtë në koalicion e jashtë tijë, hynë bashkë e mandej përçahen e shajnë njëri tjetrin, ama kurvërinë institucionale e mbulojnë para kamerave televizive me buzëqeshje false.
Nga Dijana TOSKA
Na kanë lodhur me krenarinë tonë të lashtësisë.
Çdo krizë politike e morale e përballojmë me një fjali të vetme: “Jemi një ndër popujt më të lashtë në botë!”
Ne lindëm bashkë me diellin, tokën, Evën e Adamin i dhamë botës alfabetin, pastaj i rrezistuam të gjitha furtunave historike ngase ishim trima legjendarë, pastaj na doli se gjatë studimit të evoluimit të specieve dhe njerëzimit në përgjithësi në ADN tona, informacioni gjenetik (te një pjesë e jona) na veçon për Kurvëri.
Prandaj, sot “të jesh kurvë” nuk është më ofendim, është strategji.
Është formulë për mbijetesë politike, për karrierë multiinstitucionale e shvaleraj mediatik.
Kur i shet idealet për një karrige, kur i ndërron bindjet si çorapet e bardha sipas sondazheve, kur nënshkruan marrëveshje e nuk i respekton kurrë, kur ligjet trajtohen si oferta, e drejtësia si monopol, kur postet kalkulohen me monedha brenda një martese qeveritare, atëherë nuk je më politikan.
Je kurvë me mandat.
Sot, nuk ka më ideologji, bindje, program apo profesionalizëm e meritokraci.
Sot, ka treg, ka klientë dhe ka çmime, varësisht nga aftësia për tu shitur.
Dhe kush nuk e shet veten, mbetet jashtë tregut, pa çmim, pa vlerë dhe mbetet kërkushi.
Ata që dikur bërtisnin në protesta, sot bëjnë pazare në zyrë.
Ata që dikur ishin “opozitë e moralit”, sot janë seks politik me rrotacion.
Të gjithë kanë nga një dosje, nga një bombë, nga një partner të fshehtë në koalicion e jashtë tijë, hynë bashkë e mandej përçahen e shajnë njëri tjetrin, ama kurvërinë institucionale e mbulojnë para kamerave televizive me buzëqeshje false.
Dhe qeshin me zë të lartë kur i pyet kush se cili është çmimi i shërbimeve të tyre në një shtëpi publike me emrin Shtet.
Dhe ne, populli i lashtë pellazgo-ilir, nuk reagojmë, kemi bërë kompromis me moralin duke e pranuar kurvërinë si kulturë shtetërore. Por, edhe nëse ndodhë të reagojmë e protesojmë, këtë nuk e bëjmë pse udhëhiqemi nga idealet etike e qytetare, por pse ende mundohemi t’i mbrojmë standardet false që na i imponon kjo kurvëri politike. Si klientë të rregullt, të përdorur e të heshtur në vazhdimësi kemi paguar çmimin më të shtrejtë, herë me djersën e ballit e diku edhe me ate të shpinës pa kërkuar hesape e as kusur.
Në këtë bordello moderne që quhet qeverisje demokratike, ne kemi mbetur të vjetër, jo të mençur.
Kurvëria na është bërë pjesë e mendësisë!
Shkup, 18 korrik 2025/ KultPlus.com
Shkrimtarja që trazoi botën me një libër: Margaret Atwood dhe fuqia e fjalës
Margaret Atwood, një nga shkrimtaret më me ndikim të shekujve XX dhe XXI, ka ndërtuar një karrierë të jashtëzakonshme që përfshin më shumë se gjashtë dekada. E lindur më 18 nëntor 1939 në Otava të Kanadasë, ajo është autore romanesh, poezish, esesh dhe një zë i fuqishëm në çështje të të drejtave të njeriut dhe ambientit.
Romani i saj më i njohur, The Handmaid’s Tale (1985), ka lënë gjurmë të thella në letërsinë botërore dhe në diskursin shoqëror për të drejtat e grave. Historia e shërbëtores në një shoqëri totalitare, ku gratë janë kthyer në mjete riprodhimi, mbetet një metaforë e fuqishme për kontrollin dhe shtypjen. Ky roman ka marrë statusin e një vepre kulturore, është përkthyer në mbi 40 gjuhë dhe është adaptuar në serial televiziv të suksesshëm,përcjellë KultPlus
Përveç këtij romani, Atwood ka shkruar edhe vepra të tjera të rëndësishme si The Testaments (fituese e Booker Prize në 2019), The Blind Assassin (fituese e Booker Prize në 2000), Oryx and Crake, Alias Grace, dhe shumë të tjera. Ajo është gjithashtu një poete e vlerësuar, me poezi që shpërfaqin thellësinë emocionale, ndjeshmërinë femërore dhe shqetësimet ekzistenciale.
Veprat e Atwood karakterizohen nga ironia e mprehtë, stili poetik dhe trajtimi i temave si autoritarizmi, ndryshimet klimatike, pabarazia gjinore dhe e drejta për të menduar ndryshe. Ajo nuk shkruan për të parashikuar të ardhmen, por për të reflektuar mbi të tashmen në mënyrë të ekzagjeruar, për të na kujtuar se rreziqet më të mëdha shpesh nisin nga indiferenca.
E pranishme në debatet publike dhe mediat sociale, Margaret Atwood është bërë një ikonë e mendimit kritik global. Në një kohë kur e vërteta dhe trillimi shpesh ndërthuren, ajo na rikujton se letërsia është jo vetëm art, por edhe një mjet për të mbijetuar dhe për të mos heshtur./KultPlus.com
Manastiri i Shën Antonit në Egjipt, vjetërsia dhe trashëgimia
Manastiri i Shën Antonit në Egjipt, themeluar rreth vitit 356 pas Krishtit, konsiderohet manastiri më i vjetër i krishterë dhe ende në funksion në botë.
Manastiri i Shën Antonit, i njohur si një prej manastireve më të vjetër në botë, ka një histori të pasur dhe një ndikim të thellë në jetën religjioze kristiane. Manastiri i Shën Antonit u ndërtua midis viteve 298 dhe 300 gjatë mbretërimit të Constantius Chlorus. Në vendbanimin fillestar, ithtarët e tij ngritën vetëm ndërtesat më thelbësore. Theks i veçantë iu vu izolimit. Ata jetonin në qeli të vetmuara të rrethuara nga një qendër e përbashkët lutjeje ku kryenin Liturgjinë Hyjnore. I vendosur në Zemër të Shkretëtirës Lindore të Egjiptit, ky manastir është një oazë e vërtetë ku monakët kanë kërkuar mbrojtje, paqe dhe lidhje të thellë me besimin gjatë shekujve, përcjellë KultPlus.
Gjatë shekujve të 6-të dhe 7-të, shumë monakë nga manastiret e Scetes u detyruan të largoheshin për t’i shpëtuar sulmeve të përsëritura nga beduinët. Ata gjetën strehë tek Manastiri i Shën Antonit, dhe që atëherë u bë një vend ku bashkëjetonin herë pas here si monakë kopthë ashtu edhe melkitë nga lindja. Një moment i veçantë historik ishte në vitin 615, kur patriarku melkit John, i dërgoi ndihma financiare kryetarit të manastirit, Anastasius të Persisë, duke i kërkuar që të pranojë disa monakë melkitë të përndjekur nga persët, të cilët menaxhuan manastirin deri në fund të shekullit të 8-të.
Megjithëse i vendosur në një zonë të largët, Manastiri i Shën Antonit nuk ishte pa sfida. Ai u sulmua disa herë nga beduinët e Shkretëtirës Lindore dhe u dëmtua në shekullin e 11-të. Gjithashtu përjetoi trazira gjatë rebelimeve kurde dhe turke, përfshirë plaçkitjen nga ushtria e Nasir al-Dawla. Megjithatë, manastiri u rindërtua në shekullin e 12-të dhe njohu periudha të lulëzimit gjatë shekujve të mëvonshëm. Për t’u mbrojtur nga sulmet, rreth manastirit u ndërtuan edhe mure.
Abu al-Makarim, një udhëtar dhe historian i shekullit të 13-të, e përshkruan manastirin si një vend unik dhe të pasur me prona në Egjipt, me kopshtet e tij të mëdha plot pemë fruta, burime uji që rrjedhin përgjithmonë, një vresht dhe një kala madhështore. Ai vlerësonte se asnjë manastir tjetër në Egjipt nuk i afrohej këtij përmasave dhe bukurie.
Manastiri i Shën Antonit përfaqëson një qendër të rëndësishme të krishterimit dhe monakizmit, ku tradita e thellë asketike ka mbijetuar dhe është përshtatur me kohën. Si një nga manastiret më të vjetër në botë, ai ka shërbyer jo vetëm si strehë për besimtarët dhe monakët, por edhe si një dëshmi e qëndrueshmërisë dhe pasurisë kulturore e shpirtërore të Egjiptit. Historia e tij e përplotë me sfida dhe mbijetesë, si dhe vlera unike arkitektonike dhe artistike e bëjnë atë një destinacion të domosdoshëm për besimtarët dhe vizitorët nga e gjithë bota./KultPlus.com
“Dikur toleroja shumë sepse nuk doja të humbja njerëzit, tani vendos kufij sepse nuk dua të humbas veten”
Thënie frymëzuese nga Nelson Mandela
Nelson Mandela lindi më 18 korrik të vitit 1918. Gjatë gjithë jetës së tij ai ishte luftëtar i lirisë; ai luftonte kundër shtypjes racore që u bëhej zezakëve në Afrikë. Shumë vite të jetës së tij, Mandela i kaloi nëpër burgje. Që në moshë të re ai u bë aktiv në lëvizjen e anti-aparteidit dhe iu bashkua Kongresit Kombëtar Afrikan. Në vitin 1940, Mandela u bë kreu i krahut rinor të kësaj lëvizjeje.
Nelson Mandela ndoqi Universitetin dhe fakultetin e drejtësisë dhe me kolegun e tij Oliver Tambo themeluan firmën e parë zezake të avokatisë në Afrikën e Jugut, me zyra në Johanesburg. Ata i jepnin këshilla juridike falas ose me çmim të ulët zezakëve.
Në vitin 1962, 44-vjeçari Mandela u arrestua dhe doli në gjyq për aktivitetin kundër qeverisë. Ai i mbrojti veprimet e tij si pjesë e “luftës së popullit afrikan për një shoqëri të lirë.”
Mandela mori qindra çmime dhe medalje gjatë jetës së tij. Në vitin 1993, ai ndau Çmimin Nobel të Paqes me ish-armikun e tij të betuar de Klerk. Ata u nderuan për kontributin në procesin e paqes në Afrikën e Jugut.
“Jugafrikanët kanë krijuar një shoqëri e cila konfirmon se të gjithë njerëzit kanë lindur të barabartë,” deklaroi Mandela duke marrë çmimin.
Si president, Mandela u kritikua se nuk u përball me krizën e sidës në Afrikën e Jugut. Megjithatë, në vitet e tij të mëvonshme, ai u bë një personalitet publik i luftës kundër sidës.
“Së bashku ne mund ta luftojmë sidën dhe të garantojmë një të ardhme më të sigurt për të gjithë,” tha në një rast Mandela.
KultPlus, ju sjell disa nga thëniet frymëzuese të ish-Presidentit të Afrikës së Jugut.
“Askush nuk lind me urrejtje kundër një race tjetër, kundër një religjioni tjetër apo kundër një shtrese tjetër sociale. Njerëzit e mësojnë më vonë urrejtjen. Atëherë, nëse mësojnë urrejtjen, ata mund të mësojnë edhe dashurinë, meqenëse për zemrën njerëzore dashuria është diçka më e natyrshme se urrejtja.”
“Mos më gjykoni nga sukseset e mia, më gjykoni nga ajo se sa herë jam rrëzuar dhe jam ringritur sërish”.
“Unë jam në thelb një optimist. Nuk mund ta them nëse është e lindur, apo e ushqyer. Pjesë e të qenit optimist, është që të mbash kokën drejtuar nga Dielli, dhe me këmbët që ecin përpara”.
“Mirësia e njeriut është një flakë që mund të fshihet, por nuk zhduket”.
“Dikur toleroja shumë sepse nuk doja të humbja njerëzit, tani vendos kufij sepse nuk dua të humbas veten”. / KultPlus.com
Pandi Raidhi, mjeshtri që ndërtoi mbi 200 karaktere në teatër e kinematografi
Si sot, 26 vjet më parë u nda nga jeta Pandi Raidhi.
Ai lindi në Korçë, më 14 prill 1921. Është quajtur “talent i lindur”, pasi që në moshë fare të re spikati tek shfaqja “Dasma korçare”. Ai ishte një nga themeluesit e Estradës Profesioniste të Korçës si dhe aktor themelues i Teatrit “Andon Zako Çajupi”.
Edhe pse ideologjia e kohës e ndëshkoi punën e shumë artistëve, pati nga ata që mbetën të mëdhenj duke marrë përgjegjësi për artin që përcillnin.
Kur u nda nga jeta, më 18 korrik të vitit 1999, Pandi Raidhi, Mjeshtri i Madh i karaktereve kishte lënë pas një galeri të pasur rolesh në teatër e filma: 200 role në teatër dhe 36 në kinematografi.
Debutimin e parë kinematografik e bëri në filmin “Tana”, të vitit 1958, por shkëlqeu dhe u bë i paharrueshëm me gjithë interpretimet e mëpasshme të cilat kanë ngelur në mendjen e publikut, ndër të cilët jane rolet tek filmat “Yje të netëve të gjata”, “Nëntori i Dytë “, “Tokë e përgjakur”, “Përballimi”, “Zonja nga qyteti”, etj. Në vitin 1975 iu dha titulli i lartë “Artist i Popullit”./atsh/KultPlus.com
Mbi shpifësin dhe shpifjen
Shkruan: Avni Spahiu
Nga kush duhet pasur drojë më shumë: nga mediokrit, snobët, paragjykuesit apo nga gënjeshtarët, meskinët e shpifësit?
Mes mediokrit, snobit, paragjykuesit, gënjeshtarit, meskinit dhe shpifësit, më i paskrupulli është ky i fundit. Shpifësi është ai që shpif dhe i bie më qafë dikujt duke e etiketuar apo duke gënjyer për të njollosur dikë në sytë e të tjerëve. Madje, definicioni i shpifësit mishëron të gjitha sinonimet negative për përgojues, keqdashës, tradhtar, përçmues, gënjeshtar, cinik, përgjues e spiun, detyrë e të cilit është që të nënvlerësojë dikë apo diçka dhe të hedh hi mbi vlerat e vërteta dhe njerëzit që nuk meritojnë etiketa.
Andaj, shpifësi mund të jetë edhe mediokër, edhe snob, edhe paragjykues, gënjeshtar dhe meskin e shpirtngushtë. Vështirë të gjendet një ves më i rëndë për dikë që përpiqet të cenojë reputacionin e dikujt apo të përhap fjalë të dëmshme dhe të rrejshme për një person. Të gjitha ato vese negative në karakterin e një njeriu të pakarakter janë pjesë e këtij lloji të personit. Shpifës mund të jetë dikush që është i pakënaqur me sukseset e njerëzve, shpreh xhelozi dhe ndihet i irrituar ndaj njerëzve të suksesshëm. Ai shpif për kolegët, për fqinjët, për miqtë e tij. Ai fut sherr mes miqsh, mes bashkëshortësh, mes kolegësh, tek të gjithë ata që ai ndjen një negativitet. Këtë tip shpifësi e gjejmë gjithkund në mesin e tonë dhe ai paraqet shembullin më tipik të shpifësit patologjik dhe personit primitiv dhe të pa ditur.
Por ka dhe një lloj shpifësi tjetër, ku si rezultat i shpifjeve, shumë njerëz kanë pësuar në jetën e tyre. E them këtë duke pasur parasysh të kaluarën në të dy anët e kombit të ndarë. Në diktaturën komuniste në Shqipëri me qindra njerëz janë dënuar, gjykuar e vrarë në bazë të shpifjeve të krijuara dhe fajeve të sajuara e të shpikura nga sistemi apo edhe nga njerëz që kanë qenë shërbyes të vërtetë të sistemit. Me qindra njerëz në Kosovë janë ndjekur e persekutuar për arsye të ngjashme, edhe në bazë të denoncimeve të spiunëve dhe njerëzve hakmarrës nga që nuk kanë qenë në gjendje të tolerojnë suksesin apo ndershmërinë e dikujt.
Me rënien e sistemeve autokratike, ky lloj tipi nuk u tret, por për më tepër vazhdoi avazin e vjetër tani nga ana e kundërt e pozicioneve të ndryshuara. Këta tipa, që patjetër kanë qenë të rekrutuar dhe spiunë të vegjël a të mëdhenj kanë vazhduar të kryejnë detyrat e tyre prej shpifësish edhe në demokraci. Ata tani, si në Shqipëri ashtu dhe në Kosovë, vazhdojnë të denoncojnë dhe njollosin njerëzit për shërbim dhe bashkëpunim me diktaturat dhe pushtetin e huaj. Njollosin figurat e kombit, gënjejnë për të kaluarën e tyre, madje edhe botojnë artikuj e libra me denoncime për pothuajse të gjithë njerëzit me vlerë që kanë ekzistuar në sistemet e mëparshme. Të targetuar kanë qenë dhe janë, sidomos intelektualët dhe klasa elitare, njerëz që i kanë kontribuar kombit, prej të cilëve buronte disidenca dhe që asnjëherë nuk kanë qenë të ledhatuarit e diktaturave.
Natyrisht, këtu nuk dua të keqkuptohem se qëndroj kundër hapjes së arkivave të diktaturës për hir të së vërtetës historike. Këtu e kam fjalën për njerëz me probleme psikologjike që gjejnë kënaqësi në njollosjen dhe bezdisjen e njerëzve… Mbase, këtë e bëjnë nga që ata asnjëherë nuk kanë hequr dorë të iu shërbejnë agjenturave të huaja dhe bëjnë shërbime edhe sot. Ky, pra është ai model emocionesh negative dhe veprimesh shpifëse prapa shpinës, nga të cilat njeriu ynë duhet të ketë drojë dhe t’iu kundërvihet me tërë fuqinë për ta shmangur shpifësin kudo në shoqërinë tonë…
(Në “Arti i bashkëbisedimit”, 2024)/ KultPlus.com
Presidentja Osmani inauguron laboratorin modern në Spitalin “Sheika Fatima”
Në Spitalin e Fëmijëve “Sheika Fatima” është inauguruar dje një laborator i ri, i pajisur me teknologji moderne, donacion nga “Khalifa Foundation” me seli në Emiratet e Bashkuara Arabe. Inaugurimi u bë në prani të Presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e cila vlerësoi këtë investim si hap të rëndësishëm për përmirësimin e sistemit shëndetësor në vend, veçanërisht në shërbimet për fëmijët.
Laboratori i ri do të mundësojë kryerjen e shumicës së analizave brenda vetë spitalit, duke përmirësuar ndjeshëm efikasitetin dhe cilësinë e shërbimeve për pacientët më të vegjël. Një fokus i veçantë i këtij investimi është reparti i neonatologjisë, ku pajisjet moderne do të kontribuojnë në kujdesin jetik për foshnjat dhe nënat e reja, transmeton KultPlus
Presidentja Osmani shprehu mirënjohje të thellë për popullin dhe shtetin e Emirateve të Bashkuara Arabe, si dhe për Lartmadhërinë e saj, Sheika Fatima bint Mubarak Al Ketbi, për kontributin e vazhdueshëm në mbështetjen e shëndetësisë në Kosovë.
“Ky laborator është më shumë sesa një hapësirë me pajisje – është një mundësi e re për jetë më të mirë për fëmijët tanë”, u shpreh Presidentja Osmani gjatë ceremonisë.
Donacioni i fundit është pjesë e bashkëpunimit të vazhdueshëm ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe fondacioneve humanitare nga Emiratet, të cilat në vitet e fundit kanë mbështetur projekte të rëndësishme në fushën e shëndetësisë dhe arsimit./KultPlus.com
Slita e filmit “Citizen Kane”, e shpëtuar nga shkatërrimi, shitet për gati 15 milionë dollarë
Një rekuizitë kyçe nga skena hapëse e filmit të famshëm “Citizen Kane”, i konsideruar si një nga filmat më të mirë të të gjitha kohërave, është shitur në ankand për 14.75 milionë dollarë.
Slita prej druri “Rosebud”, një nga të paktën tre ekzemplarët e mbijetuar të saj, për një kohë të gjatë mendohej se ishte humbur, derisa iu dhurua regjisorit Joe Dante në vitin 1984, duke e shpëtuar nga shkatërrimi. Ai më pas e përdori slitën si referencë për adhuruesit (të njohur si “Easter egg”) në disa nga filmat që realizoi, përfshirë “Gremlins 2: The New Batch”.
Objekti është tashmë pjesa e dytë më e shtrenjtë e kujtimeve të Hollywood-it e shitur ndonjëherë, të parat janë një palë këpucë të kuqe rubini të përdorura në “The Wizard of Oz” që u shitën për 32 milionë dollarë (23.9 milionë paund) në dhjetor.
“Së bashku me këpucët e rubinit të Dorothyt, slita Rosebud nga “Citizen Kane” është një nga objektet më ikonike në historinë e Hollywood-it,” u shpreh Joe Maddalena, nënkryetar ekzekutiv i Heritage Auctions, përcjellë KulPlus.
Identiteti i blerësit nuk u bë publik. Slita të tjera “Rosebud” të përdorura në film janë shitur në të kaluarën, përfshirë një që i është shitur regjisorit të njohur Steven Spielberg, i cili më vonë e dhuroi për “Muzeun e Akademisë së Arteve të Filmit” në Los Anxhelos.
Megjithatë, versioni i shitur të enjten nuk ishte parë prej shumë vitesh derisa përfundoi në duart e Joe Dante-s. Ai tregoi për Heritage Auctions se ishte duke realizuar filmin “Explorers” në vitin 1984, në të njëjtin studio që dikur ishte pronë e RKO Radio Pictures, kompania që kishte prodhuar “Citizen Kane”.
Dante tha se punonjësit po pastronin disa ambiente magazinimi, kur një prej tyre, që e dinte pasionin e tij për filmat klasikë, e pyeti nëse donte slitën.
“U habita… Duke qenë se jam një adhurues i madh i filmit, i thashë, ‘Po, me kënaqësi do ta marr.’”
“Citizen Kane mund të jetë filmi më i madh që është bërë ndonjëherë, dhe Rosebud është boshti i rrëfimit, zemra e të gjithë fabulës dhe pika qendrore e dramës misterioze në jetën e Kane-it. Si regjisor, të kesh rekuizitën që përfaqëson një element kaq thelbësor të një thesari kinematografik ka një domethënie të veçantë.” – u shpreh Joe Dante./BBC/KultPlus.com
Porsche i personalizuar nga Dua Lipa shitet për bamirësi
Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Dua Lipa, ka vendosur të vërë në ankand Porsche-in e saj të personalizuar, në mbështetje të fondacionit që ajo themeloi së bashku me babain e saj, Sunny Hill Foundation. Lajmi është bërë i ditur në mediat ndërkombëtare dhe ka marrë vëmendje të gjerë, jo vetëm për vetë vlerën e makinës, por edhe për kauzën fisnike që ajo përfaqëson.
Makina, një Porsche unike me dizajn të personalizuar sipas stilit të saj, pritet të tërheqë interes të madh në ankand. Me linja elegante, ngjyrime të veçanta dhe detaje të dizajnuara me kujdes, ajo është një përzierje perfekte mes luksit, artit dhe identitetit personal të yllit të muzikës.
Të gjitha të ardhurat nga ankandi do të shkojnë për fondacionin “Sunny Hill”, i cili ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në mbështetjen e komuniteteve dhe të rinjve në Kosovë, veçanërisht në fushat e arsimit, artit dhe kulturës. Fondacioni ka organizuar gjithashtu Festivalin e njohur “Sunny Hill”, që ka sjellë emra të mëdhenj të muzikës në Prishtinë dhe Tiranë./tv21/
Netflix përdor për herë të parë Inteligjencën Artificiale për të ulur kostot e prodhimit
Netflix thotë se ka përdorur efekte vizuale të krijuara nga inteligjenca artificiale gjeneruese (IA) në një nga serialet e saj origjinale televizive për herë të parë.
Bashkëdrejtori ekzekutiv i gjigantit të transmetimit, Ted Sarandos, tha se inteligjenca artificiale, e cila prodhon video dhe imazhe bazuar në sugjerime, u përdor për të krijuar një skenë të një ndërtese që po shembej në serialin argjentinas të fantastiko-shkencorë, The Eternauts.
Ai tha se teknologjia i lejoi ekipit të prodhimit të përfundonte sekuencat më shpejt dhe me një kosto më të ulët.
Përdorimi i inteligjencës artificiale gjeneruese është i diskutueshëm në industrinë e argëtimit, për shkak të shqetësimeve se ajo krijon përmbajtje duke përdorur punën e të tjerëve pa pëlqimin e tyre dhe frikës se do të zëvendësojë punën e njerëzve.
Z. Sarandos i bëri komentet e tij ndërsa Netflix njoftoi një rritje prej 16% të të ardhurave në 11 miliardë dollarë (8.25 miliardë paund) për tre muajt deri në fund të qershorit, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Fitimet u rritën nga 2.1 miliardë dollarë në 3.1 miliardë dollarë.
Firma e transmetimit tha se performanca më e mirë se sa pritej u nxit nga suksesi i serisë së tretë dhe të fundit të trillerit të Koresë së Jugut Squid Game, i cili deri më tani ka tërhequr 122 milionë shikime.
I pyetur në lidhje me përdorimin e inteligjencës artificiale nga Netflix, zoti Sarandos tha se teknologjia u ka lejuar produksioneve me buxhete më të vogla të përdorin efekte vizuale të përparuara.
Ai tha se inteligjenca artificiale gjeneruese e përdorur në filmin “The Eternauts” ndihmoi ekipin e prodhimit të përfundonte një sekuencë që tregonte shembjen e një ndërtese në Buenos Aires, 10 herë më shpejt sesa nëse do të kishin përdorur mjetet tradicionale të efekteve speciale.
“Kostoja e saj thjesht nuk do të kishte qenë e realizueshme për një shfaqje me atë buxhet.
“Kjo sekuencë në fakt është pamjet e para përfundimtare [gjenerative] të inteligjencës artificiale që shfaqen në ekran në një serial ose film origjinal të Netflix. Kështu që krijuesit ishin të emocionuar me rezultatin”, tha z. Sarandos.
Inteligjenca artificiale ishte ndër shqetësimet kryesore të ngritura gjatë një greve në Hollywood në vitin 2023. Gjatë grevës tremujore, sindikata e Guild-it të Aktorëve të Ekranit–Federatës Amerikane të Artistëve të Televizionit dhe Radios bëri thirrje për rregullim më të rreptë të përdorimit të Inteligjencës Artificiale./BBC/KultPlus.com
“Mirror”: Eksploroni Shqipërinë, perlën evropiane me plazhe mahnitëse, male dhe qytete historike
Perla evropiane krenohet me plazhet mahnitëse, malet, qytetet historike dhe trashëgiminë kulturore, shkruan Lauren Haughey në të përditshmen britanike “Mirror”.
Një eksperte udhëtimesh, Jordynn, e cila ndan aventurat e saj në TikTok, ka rekomanduar Shqipërinë si një vend të veçantë, me plazhe marramendëse, male dhe qytete të paharrueshme.
Sipas saj, perla e fshehur është një parajsë edhe për turistët me një buxhet të kufizuar, falë çmimeve të përballueshme për ushqim dhe akomodim.
“Këto nuk janë Filipinet, kjo nuk është Zvicra, nuk është Greqia, kjo nuk është Italia, as Tajlanda! Nuk është as Portugalia! Kjo është Shqipëria”, tha ajo në një postim në TikTok.
“Ky vend na habiti vërtetë. Shqipëria ndodhet midis Greqisë dhe Malit të Zi dhe ju ofron një përvojë kaq të larmishme.. mes maleve, detit të kristaltë dhe të qetë dhe plazheve të mrekullueshme në jug, kulturës dhe historisë së pasur në qytet, qyteteve të vjetra me kalldrëm dhe vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – me çmime të përballueshme”, tha ekspertja.
“Shqipëria i ka vërtet të gjitha. Mund të vizitoni shumë vende: Shkodrën, Valbonën, Thethin, Tiranën, Beratin, Gjirokastrën, Sarandën, Himarën, çdo vend ofron diçka të ndryshme. Qëndrova dy javë në Shqipëri dhe mund të kisha qëndruar lehtësisht një muaj të plotë”, tha ajo.
Edhe pse kaloi vetëm një javë në Shqipëri, Jordynn ndjeu se mund ta kishte zgjatur me kënaqësi qëndrimin e saj në një muaj të plotë, duke pasur parasysh shumëllojshmërinë e përvojave që ofron ky vend evropian.
Ajo rekomandon një vizitë në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, i njohur për muzetë e tij të pasura, ndërtesat historike dhe jetën e gjallë të natës.
Për adhuruesit e plazhit dhe ushqimeve të detit, qyteti bregdetar i Sarandës është gjithashtu një vend që duhet vizituar me patjetër.
Mos humbisni gjithashtu Gjirokastrën – një qytet magjepsës i listuar si Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, rreth një orë larg me makinë nga Saranda.
Byreku është padyshim një nga gatimet më të famshme të Shqipërisë, i cili shpesh mund të blihet në dyqanet lokale.
Turistët që pëlqejnë ëmbëlsirat mund të tundohen gjithashtu nga Bakllavaja e famshme e vendit – një tjetër ushqim i shijshëm me arra e zhytur në shërbet./atsh/KultPlus.com
Lindja dhe zhvillimi i gazetarisë moderne shqipe me themelimin e gazetës “Drita” (1920-1924)
Gazetaria moderne shqiptare ka rrënjët në qytetin e Gjirokastrës, ku gjatë periudhës 1920-1930 u botuan gazeta të rëndësishme si “Drita”, “Demokratia”, “Labëria”, “Ideja kombëtare”, dhe të tjera. Këto botime reflektojnë përpjekjet e elitës patriotike gjirokastrite për të promovuar nacionalizmin dhe identitetin shqiptar, duke ndihmuar në zhvillimin kulturor dhe shtetndërtimin e Shqipërisë. Themelimi i shoqërisë “Drita” dhe shkollës “Liria” në 1908 ishin hapa kyç për përhapjen e gjuhës shqipe dhe për krijimin e një publiku letrar që zëvendësoi ndikimin e gjuhëve të huaja dhe forcoi solidaritetin kulturor dhe kombëtar në rajon.
Gazeta e parë në gjuhën shqipe në Gjirokastër ishte “Drita” (1920-1924), me editor Veli Hashorvën, një patriot dhe publicist demokrat. Ai vinte nga një familje e vjetër gjirokastrite dhe kishte nisur veprimtarinë patriotike si anëtar i shoqërisë “Drita” në Gjirokastër në 1908. Në 1911 nisi studimet në Shkenca Politike në Stamboll, por u kthye në Shqipëri më 1912.
Përvoja e Veli Hashorvës si gazetar në SHBA dhe qëllimet e rithemelimit të shtetit shqiptar e nxitën të themelonte gazetën “Drita” në Gjirokastër, me numrin e parë më 27 mars 1920, dy muaj pas Kongresit të Lushnjës dhe në ditën e konstituimit të Këshillit të Lartë. Sipas Veli Hashorvës, emrin “Drita” ia propozoi Petro Poga, ish-ministër i Drejtësisë dhe drejtues i një gazete me të njëjtin emër në Stamboll më 1884. Numri i parë u bë fshehtazi për t’i bërë surprizë popullit, ndërsa ceremonia e hapjes u mbajt në shkollën fillore “Drita” me pjesëmarrjen e qytetarëve dhe autoriteteve lokale. Në fjalimin e tij, Veli Hashorva tha:
“Zotërinj, jam i lumtur pa masë që kam nderin të flas në qytetin tim që jam lindur dhe rritur, për herë të parë përpara një shumice patriotësh, të cilët janë edhe njerëzit më të zgjedhur të Gjirokastrës. Po ajo që më lumturon më tepër është rasti gazmor që shkaktoi këtë mbledhje, i cili do të mbetet i çmuar në historinë e qytetit tonë dhe në jetën time personale”.
Në fillimet e viteve 1920, Shoqëria “Drita” në Gjirokastër u shndërrua në një nga forcat kryesore kulturore dhe politike që përfaqësonte frymën demokratike dhe liberale në rajon. Gjatë zgjedhjeve për organet e larta të pushtetit në vitet 1921 dhe 1923, “Drita” arriti rezultate të rëndësishme, duke forcuar pozicionin e saj në skenën politike lokale dhe kombëtare. Ky angazhim u intensifikua sidomos gjatë Lëvizjes së Qershorit 1924, e njohur edhe si Revolucioni i Qershorit, një moment kyç për përpjekjet demokratike në Shqipëri, ku figura si Fan Noli dhe Ali Këlcyra morën pjesë aktive, përcjellë KultPlus.
Roli i Shoqërisë “Drita” në Gjirokastër është dëshmi e angazhimit të thellë qytetar dhe kulturor për zhvillimin e Shqipërisë demokratike në periudhën e pas Luftës së Parë Botërore. Përmes veprimtarisë së saj, ajo jo vetëm që promovoi vlerat demokratike dhe socialiste, por edhe kontribuoi në ndërtimin e një identiteti kulturor dhe politik që do të ndikonte në drejtimin e mëtejshëm të shtetit shqiptar. Trashëgimia e “Dritës” mbetet një kujtesë e rëndësishme e përpjekjeve qytetare për liri, drejtësi dhe zhvillim kombëtar./KultPlus.com
Jane Austen, zëri i gruas që tronditi letërsinë angleze
Më 18 korrik 1817, bota humbi një nga mendjet më të ndritura të letërsisë angleze, Jane Austen. Edhe pse ajo jetoi vetëm 41 vjet dhe botoi vetëm gjashtë romane gjatë jetës së saj, ndikimi i saj në letërsinë botërore ka qenë i jashtëzakonshëm.
Austen nuk shkroi për mbretër, revolucione apo drama historike të mëdha. Ajo shkroi për jetën e përditshme të klasës së mesme, për martesën, dashurinë, dinjitetin dhe zgjedhjet që i formësojnë jetët tona. Por ajo e bëri këtë me një mjeshtëri të rrallë.
Romane si “Pride and Prejudice”,”Sense and Sensibility”, “Emma” dhe “Persuasion” vazhdojnë të lexohen, të analizohen dhe të dashurohen nga breza të tërë. Heroina e saj më e njohur, Elizabeth Bennet, mbetet një nga figurat më të dashura në letërsinë botërore, e zgjuar, e guximshme dhe krenare, në një botë që shpesh kërkonte bindje dhe pajtim.
Në një kohë kur gratë kishin shumë pak zë në shoqëri, Austen përdori artin e saj për të folur me forcë. Ajo u ofroi lexuesve një pasqyrë të qartë në jetën e grave të kohës së saj, për kufizimet që përballnin, për pritshmëritë e padrejta dhe për mënyrat se si e ruanin dinjitetin dhe fuqinë personale, përcjellë KultPlus.
Megjithëse në jetën e saj nuk mori famë të madhe, dhe madje botimet e para ishin anonime (“By a Lady”), pas vdekjes emri i saj u rrit me shpejtësi dhe sot qëndron në radhën e autorëve më të mëdhenj të letërsisë angleze, krah për krah me Shakespeare dhe Dickens. Adaptimet e romaneve të saj në film, televizion dhe teatro janë të panumërta. Veprat e saj janë përkthyer në dhjetëra gjuhë dhe kanë kapërcyer çdo kufi kulturor.
Por çfarë e bën Jane Austen kaq të pavdekshme? Mbase është mënyra se si ajo kuptoi natyrën njerëzore. Apo mënyra si i dha zë grave. Ose ndoshta sepse ajo na kujton se edhe në jetën e zakonshme, ka bukuri, dramë dhe dinjitet.
Në këtë përvjetor të ndarjes së saj nga jeta, nuk kujtojmë thjesht një autore. Kujtojmë një zë të qetë që tronditi botën letrare me mençurinë, finesën dhe guximin e saj, e kështu trashëgimia e Jane Austen nuk mbetet vetëm letrare, por mbetet edhe njerëzore./KultPlus.com
Nelson Mandela: Mësimi nga babai që nuk e harrova kurrë
Respekti është një rrugë me dy korsi.
Përgjatë gjithë jetës keni për të dëgjuar këshillën dashamirëse të atyre që kujdesen për ty, të të afërmëve, apo të atyre që ta duan të mirën se duhet të mësosh të dëgjosh, dhe të dëgjosh nuk do të thotë të bluash në mendje gjënë e radhës që do thuash ndërkohë që tjetri po flet, POR dëgjimi është një formë e thellë vëmendjeje ndaj tjetrit pikërisht në kuptimin që e shpreh Stephen Covey tek 7 Zakonet e Njerëzve të Suksesshëm.
Por sot do të kapërcejmë në një nivel krejt tjetër të mjeshtrisë së të dëgjuarit, dhe rregulli i artë është ky:
Të mësosh të dëgjosh do të thotë të jesh i fundit që flet.
Merr një lasp dhe një copë letër dhe shënoje këtë, (ose tek Notes në smartphone) pasi vështirë se ke për të lexuar gjë tjetër më të rëndësishme për sot:
Të mësosh të dëgjosh do të thotë të jesh i fundit që flet.
Nuk ka rëndësi sesa njerëzve të tjerë ua tregon këtë ide nëse ti nuk e shkruan diku që ta ngulitësh mirë në mendje për veten tënde.
Nelson Mandela është rasti tipik i personit që merret në studim kur flitet për lidershipin, artin e prijësit, pasi ai është botërisht i njohur si një prijës i madh.
Çdo vend e çdo komb kanë personalitetet e tyre që i frymëzojnë u prijnë dhe u japin guxim por Nelson Mandela në mbarë botën njihet si etaloni i asaj me të cilën një prijës i madh duhet të matet.
Ai në fakt ishte djali i një prej burrave më të rëndësishëm të një grupi tribal, dhe një ditë atë e patën pyetur: si mësove të bëhesh një prijës i madh?
Dhe Mandela u përgjigj:
Kur isha një fëmijë i vogël, shkoja me babain tim në mbledhje të grupeve tribale, dhe unë kujtoj dy gjëra kur babai im takohej me të urtët e tjerë të grupit…
E para: ata uleshin gjithmonë në rreth, dhe e dyta: babai im ishte gjithmonë i fundit që fliste.
Kanë për t’ju thënë gjithë jetën se duhet të mësoni të dëgjoni, por sot ne ju themi se duhet të mësoni të jeni i fundit që flisni, pasi kjo e përfshin rregullin e parë dhe shkon përtej tij.
Ne e vërejmë këtë gjë çdo ditë në takimet e bordeve apo të bizneseve apo të punës apo kudo tjetër, edhe nga njerëz që e konsiderojnë veten prijës të mirë, të cilët në fakt mund të jenë prijës të zotë, të cilët futen në mbledhje shprehin problemin për të cilin do flasin dhe pastaj thonë opinioni im është ky, tani le të dëgjojmë çfarë ka për të thënë secili prej jush, merreni fjalën me radhë.
Aftësia për ta mbajtuar brenda vetes opinionin tënd derisa edhe më i fundit të ketë folur bën dy gjëra për ju:
1. U jep të gjithëve ndjesinë se ata po dëgjohen, dhe u jep të gjithëve ndjesinë e përplotshme brenda vetes se ata kanë kontribuuar.
2. Ju merrni benefitin e njohjes me të gjitha këndvështrimet që secili shpalos dhe kështu i hapni rrugën mendjes që të përftojnë versionin më të drejtpeshuar të çështjes.
Aftësia këtu është një dhe vetëm një: mbajtja e opinionit tënd për vete derisa gjithë të tjerët të kenë përfunduar.
Nëse gjatë kohës që tjetri po flet kurrsesi mos ia jepni atë miratimin me lëvizjen e kokës që do të thotë “Po”, e nëse nuk jeni dakord me dikë ndërsa ai po flet kurrsesi mos e tund kokën me lëvizjen që do të thotë “Jo”.
Qëndro aty, dëgjo me kujdes dhe e vetmja gjë që të lejohet të bësh përpara se të gjithë të kenë përfunduar është që të bëni pyetje, në mënyrë që të kuptoni në rrënjë atë çfarë të tjetri po thotë, dhe cila trajektore e të menduarit i ka çuar ata deri në atë konkluzion.
Dhe në fund, do të vijë radha jote për të folur. Kini parasysh se kjo nuk është aspak diçka e thjeshtë, po flasim këtu për zbutjen e bishës më të egër në trupin e njeriut: gjuhës.
Praktikoni artin e të qënit i fundit që flisni, kjo është ajo që Nelson Mandela bënte. / KultPlus.com
Shqipëria, perla e fshehur e Evropës që po magjeps botën
Perla evropiane krenohet me plazhet mahnitëse, malet, qytetet historike dhe trashëgiminë kulturore, shkruan Lauren Haughey në të përditshmen britanike “Mirror”.
Një eksperte udhëtimesh, Jordynn, e cila ndan aventurat e saj në TikTok, ka rekomanduar Shqipërinë si një vend të veçantë, me plazhe marramendëse, male dhe qytete të paharrueshme.
Sipas saj, perla e fshehur është një parajsë edhe për turistët me një buxhet të kufizuar, falë çmimeve të përballueshme për ushqim dhe akomodim,transmeton atsh
“Këto nuk janë Filipinet, kjo nuk është Zvicra, nuk është Greqia, kjo nuk është Italia, as Tajlanda! Nuk është as Portugalia! Kjo është Shqipëria”, tha ajo në një postim në TikTok.
“Ky vend na habiti vërtetë. Shqipëria ndodhet midis Greqisë dhe Malit të Zi dhe ju ofron një përvojë kaq të larmishme.. mes maleve, detit të kristaltë dhe të qetë dhe plazheve të mrekullueshme në jug, kulturës dhe historisë së pasur në qytet, qyteteve të vjetra me kalldrëm dhe vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s – me çmime të përballueshme”, tha ekspertja.
“Shqipëria i ka vërtet të gjitha. Mund të vizitoni shumë vende: Shkodrën, Valbonën, Thethin, Tiranën, Beratin, Gjirokastrën, Sarandën, Himarën, çdo vend ofron diçka të ndryshme. Qëndrova dy javë në Shqipëri dhe mund të kisha qëndruar lehtësisht një muaj të plotë”, tha ajo.
Edhe pse kaloi vetëm një javë në Shqipëri, Jordynn ndjeu se mund ta kishte zgjatur me kënaqësi qëndrimin e saj në një muaj të plotë, duke pasur parasysh shumëllojshmërinë e përvojave që ofron ky vend evropian.
Ajo rekomandon një vizitë në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, i njohur për muzetë e tij të pasura, ndërtesat historike dhe jetën e gjallë të natës.
Për adhuruesit e plazhit dhe ushqimeve të detit, qyteti bregdetar i Sarandës është gjithashtu një vend që duhet vizituar me patjetër.
Mos humbisni gjithashtu Gjirokastrën – një qytet magjepsës i listuar si Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, rreth një orë larg me makinë nga Saranda.
Byreku është padyshim një nga gatimet më të famshme të Shqipërisë, i cili shpesh mund të blihet në dyqanet lokale.
Turistët që pëlqejnë ëmbëlsirat mund të tundohen gjithashtu nga Bakllavaja e famshme e vendit – një tjetër ushqim i shijshëm me arra e zhytur në shërbet. /KultPlus.com
