Ka vdekur Luljeta Kujtim Goranci, karikaturistja e parë grua në Kosovë 

Posted on by KultPlus

Ka vdekur pionierja e karikaturës Luljeta Kujtim Goranci  (1951-2025), dhe për vdekjen e saj është bërë e ditur nga faqja zyrtare e Galerisë Kombëtare të Kosovës, shkruan KultPlus.  

Me pikëllim të thellë njoftojmë ndarjen nga jeta të Luljeta Gorancit, karikaturistja e parë grua në Kosovë, një figurë e rëndësishme e arteve pamore në vend. Për më shumë se pesë dekada, ajo i kontribuoi skenës artistike me një praktikë multidisciplinare, duke i dhënë formë dhe ngjyrë realitetit ku vepronte, dhe zërit të grave përmes karikaturës, ilustrimit, qeramikës dhe pikturës. Lindur dhe rritur në Prizren, qytet që mbeti frymëzim i përhershëm për krijimtarinë e saj, Luljeta shprehej: “Prizreni është motivi im i përjetshëm. Sa herë mendon që e ke kapur tërësinë e tij, hapen edhe dhjetëra rrugë e motive të reja.” 

Veprat e saj trajtojnë tematika feministe, politike dhe shoqërore, e përfshijnë edhe reagime të ndjeshme ndaj zhvillimeve globale si pandemia apo ngrohja klimatike ndër të tjera. Goranci ka ekspozuar në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Vojvodinë dhe më gjerë, duke prezantuar një praktikë që ishte përgjigje ndaj kohës dhe sfidave të saj.

Përveç kontributit të saj si artiste, Goranci ishte edhe një mentore dhe aktiviste e përkushtuar. Ajo mësoi vullnetarisht për shumë vite fëmijët me aftësi të veçanta, duke vepruar gjithmonë me frymën e Nënës Terezës, të cilën e kishte udhërrëfyese jetësore. Ajo besonte thellësisht se arti nuk duhet të ushqejë urrejtje, por të ngjallë tolerancë, dashuri dhe frymëzim. 

Duke mos u ndalur së krijuari asnjëherë, Luljeta Goranci u nda nga jeta duke lënë pas një trashëgimi të çmuar kulturore e shpirtërore në kujtesën kolektive të një shoqërie që ajo e sfidoi dhe e preku përmes artit.

(1) Luljeta Goranci, Nëna Terezë, 2005. Qeramikë, 33 × 33 cm. Koleksioni i Galerisë Kombëtare të Kosovës.

(2–5) Karikatura dhe shtojca shtypi nga arkivi personal i artistes, të dokumentuara gjatë një vizite në studion e saj në nëntor të vitit 2024 nga ekipi i Galerisë Kombëtare të Kosovës./ KultPlus.com 

“Si ta doni”, vepra e Shekspirit në Teatrin Kombëtar

Posted on by Kult Plus

Komedia romantike e William Shakespeare, “Si ta doni”, do të jetë pjesë e sezonit të ri të Teatrit Kombëtar.

Kjo komedi romantike për dashurinë dhe lirinë, vjen me regji të John Blondell dhe me interpretim nga Genti Deçka, Lulzim Zeqja, Laert Vasili, Luli Bitri, Elia Zaharia, Donald Shehu, Dritan Boriçi, Besmir Bitraku, Flaura Kureta, Erjona Kakeli, Florian Agalliu, Ilirda Bejleri, Krist Lleshi.

“Si ta doni”, në origjinal “As you like it”, është një komedi baritore nga William Shakespeare që besohet se është shkruar në vitin 1599. Ajo u vu në skenë në Wilton House në 1603. Prej atëherë është adaptuar si pjesë për radio, film dhe muzikal.

“As You Like It” ndjek heroinën e saj Rosalind ndërsa ajo ikën nga persekutimi në oborrin e xhaxhait të saj, e shoqëruar nga kushërira, Celia për të gjetur sigurinë dhe dashurinë, në Pyllin e Ardenit. Në pyll, ata ndeshen me një sërë personazhesh të paharrueshëm, veçanërisht udhëtarin melankolik Jaques, i cili reciton një nga fjalimet më të famshme të shkruara nga Shekspiri, “Gjithë bota është një skenë” dhe ofron një kontrast të mprehtë me personazhet e tjerë në shfaqje, duke vëzhguar dhe diskutuar gjithmonë vështirësitë e jetës në vend./atsh/KultPlus.com

Piramidat e fshehta mbretërore të Skocisë

Posted on by Kult Plus

Të fshehura thellë në pyjet e Balmoralit, pronës mbretërore skoceze të dashur për Mbretëreshën Viktoria, ndodhen 11 gurë memorialë që përfshijnë një piramidë gjigante prej graniti.

Të ndërtuara për të përkujtuar momente të rëndësishme mbretërore dhe humbje personale, ato tregojnë një histori të heshtur dashurie, pikëllimi dhe ndërtimi kombëtar.

Kur Mbretëresha Viktoria vizitoi për herë të parë Kalanë Balmoral në Aberdeenshire-in, më 8 shtator 1848, gjashtë vjet pas vizitës së saj të parë në Skoci, ajo mori kohë për të shijuar pyjet, kopshtet dhe malet e valëzuara përreth.

“Gjithçka dukej se rrezatonte liri dhe paqe, dhe të bënte të harroje botën dhe shqetësimet e saj të trishta,” shkroi ajo në ditarin e saj. Së shpejti, ajo pronë u bë një vend i përhershëm për pjesën tjetër të jetës së saj dhe mbetet një strehë për Familjen Mbretërore Britanike edhe sot.

Ka shumë histori të fshehura në Kalanë Balmoral, por ndoshta asnjë nuk është aq intriguese sa ajo e “piramidave” sekrete të pronës, gurët memorial që ngjasojnë me murana. Ka 11 të tillë, të shpërndarë thuajse me pak kujdes në pronën prej gati 50,000 hektarësh. Më i madhi është një monument prej guri që përngjan më shumë me ndërtimet dinastike të Egjiptit të Lashtë sesa me ndonjë strukturë skoceze, ndërsa të tjerët janë të shpërndarë si të ishin pjesë të një misteri më të madh, përcjellë KultPlus.

Pse u krijuan këto struktura memoriale?

Sipas Ewen Cameron, profesor i historisë skoceze në Universitetin e Edinburgut, shumica u ndërtuan me porosi të Mbretëreshës Viktoria për të përkujtuar ngjarje të rëndësishme në jetën e familjes së saj, përfshirë martesat e nëntë fëmijëve të saj. Gurët përkujtojnë Princin Albert Edward, Princeshën Alice, Princin Arthur dhe Princeshën Beatrice ndër të tjerë, duke formuar një lloj harte familjare përmes kodrave të pyllëzuara.

“Murana e Princeshës Louise ka ndoshta historinë më interesante,” tha Cameron, studiues i historisë, për mediat ndërkombëtare. “Ajo ishte fëmija i gjashtë dhe vajza e katërt, dhe u martua me John Campbell, Dukën e 9-të të Argyllit. Kjo ndihmoi në forcimin e lidhjeve të familjes me Highlands, që ishte kaq i rëndësishëm për Mbretëreshën Viktoria. Ka një ironi të caktuar që një pasardhëse e Shtëpisë së Hanoverit u magjeps nga ky imazh romantik i Skocisë.”

Një tjetër monument u ndërtua pas vdekjes së Princit Albert në dhjetor 1861. Kjo solli ndërtimin e memorialit më të madh të pronës, në formën e një piramide prej graniti, shpjegoi Gordon Casely. E fshehur në majën e kodrës Craig an Lurachain, me një panoramë mahnitëse të Parkut Kombëtar të Cairngorms, ajo kërkon më shumë përpjekje për t’u arritur dhe shpesh quhet “Piramida e Madhe e Skocisë”.

“Gurët memorial janë një shtesë e mrekullueshme, edhe pse e papritur, për pronën,” tha Casely. “Janë tepër intriguese, pasi secila ka historinë dhe dizajnin e vet, dhe nuk më çudit që gjithnjë e më shumë vizitorë po i kërkojnë. Legjendat e tyre vlejnë të tregohen.”

Mirëpo në gjithë këto mistere pamja e Piramdës së Princit Albert, gati 11 metra e gjatë, perkufizon bukurinë natyrore. Piramida, e ftohtë dhe e gurtë, përfaqëson një version të papritur të Highlands-it, ndryshe nga ai që shumica ëndërrojnë.

Edhe në një vend të mbushur me gurë të lashtë, vendbanime neolitike dhe histori të mistershme, ky ndërtim viktorian mbetet një mrekulli./KultPlus.com

48 vite nga pushkatimi i poetëve Vilson Blloshmi dhe Genc Leka

Posted on by Kult Plus

Më 17 korrik 1977, regjimi komunist shqiptar pushkatoi dy zëra të lirë të poezisë shqipe: Vilson Blloshmin dhe Genc Lekën, të dënuar përmes një aktakuze absurde që e konsideronte fjalën artistike si krim kundër pushtetit.

Në mesin e dokumenteve të sekuestruara nga Sigurimi i Shtetit, një poezi e Blloshmit, me titull “Saharaja”, u konsiderua “vepër penale”, pasi e përfytyronte realitetin shqiptar si një shkretëtirë të thatë, pa shpresë e pa jetë:

“Saharaja s’di të ëndërrojë.

Ajo bluan gurë me mend’ e saj…

Saharaja s’ka këngë të këndojë,

Saharaja s’ka as lot të qajë…”

Vilson Blloshmi lindi më 18 mars 1948 në Bërzeshtë të Librazhdit. Edhe pse me rezultate të shkëlqyera, iu mohua e drejta për të ndjekur arsimin e lartë për shkak të “biografisë së keqe”. Jetoi si bujk, minator e druvar, por letërsia ishte fryma e tij e përditshme e ndaluar, e padukshme, por e gjallë.

Ai u arrestua në vitin 1977, bashkë me Genc Lekën, dhe më 13 qershor u dënuan me vdekje për “agjitacion e propagandë”. Vendimi u ekzekutua më 17 korrik. Poetët e rinj lanë pas dorëshkrime, përkthime, poezi dhe një jetë të ndërprerë brutalisht nga frika e fjalës.

Pas rënies së diktaturës, Vilson Blloshmi u nderua me dekoratën “Martir i Demokracisë” (1994) dhe titullin “Qytetar Nderi” i Librazhdit (2006). Sot, një memorial në qytetin e tij përkujton dy poetët martirë si zëra që nuk heshtën./KultPlus.com

FOKUS: Shqipëria posedon vendbanimin më të vjetër liqenor të Evropës

Posted on by Kult Plus

Arkeologët që punojnë në brigjet e Liqenit të Ohrit në Shqipëri janë të bindur se kanë zbuluar vendbanimin më të vjetër njerëzor të ndërtuar në një liqen evropian duke gjetur prova të një komuniteti të organizuar gjuetie dhe bujqësor që ka jetuar deri në 8 000 vjet më parë, sipas Reuters.

Ekipi, nga Zvicra dhe Shqipëria, kalon orë të tëra çdo ditë rreth tre metra nën ujë, duke nxjerrë me kujdes shtylla druri që mbështesnin shtëpitë.

Ata gjithashtu po mbledhin eshtra të kafshëve të zbutura dhe të egra, objekte bakri dhe qeramikë me gdhendje të detajuara.

Albert Hafner, nga Universiteti i Bernës, tha se vendbanime të ngjashme janë gjetur në rajonet alpine dhe mesdhetare, por vendbanimet në fshatin Lin janë gjysmë mijëvjeçari më të vjetra, duke datuar midis 6 000 dhe 8 000 vjet më parë.

“Meqenëse është nën ujë, materiali organik është i ruajtur mirë dhe kjo na lejon të zbulojmë se çfarë kanë ngrënë këta njerëz, çfarë kanë mbjellë”, tha Hafner.

Studime të shumta tregojnë se Liqeni i Ohrit, i ndarë mes Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, është liqeni më i vjetër në Evropë, me mbi një milion vjet.

Mosha e gjetjeve përcaktohet nëpërmjet datimit me radiokarbon dhe dendrokronologjisë, e cila mat unazat vjetore të rritjes në pemë.

Më shumë se 1 000 mostra druri janë mbledhur nga vendi, i cili mund të ketë strehuar disa qindra njerëz.

Besohet se  vendbanimi mbulon rreth gjashtë hektarë, por deri më tani, vetëm rreth 1% është gërmuar pas gjashtë vitesh pune.

Hafner tha se zbulimet  tregojnë se njerëzit që jetonin në liqen ndihmuan në përhapjen e bujqësisë dhe bagëtive në pjesë të tjera të Evropës.

“Ata ende merreshin me gjueti dhe mbledhje gjërash, por të ardhurat e qëndrueshme për ushqimin vinin nga bujqësia”, tha ai.

Arkeologu shqiptar Adrian Anastasi tha se mund të duhen dekada për të eksploruar plotësisht zonën.

“Nga mënyra se si kishin jetuar, ngrënë, gjuajtur, peshkuar dhe nga mënyra se si arkitektura u përdor për të ndërtuar vendbanimin e tyre, mund të themi se ata ishin shumë inteligjentë për atë kohë”, tha Anastasi./atsh/KultPlus.com

Rina Krasniqi në rolin e motrës së Mbretit Zog, premiera e “BOOKISH” u dha në Britani të Madhe

Posted on by Kult Plus

Në botën e televizionit britanik u mbajt premiera e serisë “BOOKISH”, e cila u transmetua më 16 korrik në orën 20:00, në kanalet Sky 109 dhe Virgin 114, pjesë e familjes së madhe UKTV dhe BBC Studios.

Një nga momentet më të veçanta të kësaj serie është prezantimi i Princeshës Nafije Zogu, motrës së Mbretit Ahmet Zogu, një figurë e rëndësishme në historinë shqiptare. Rolin e saj e luan aktorja Rina Krasniqi, që përmes këtij projekti i jep jetë dhe zë historisë shqiptare. Kjo ishte një mundësi për të parë pasionin dhe kompleksitetin e një periudhe të rëndësishme të historisë së Shqipërisë në një format dramatik dhe tërheqës për publikun ndërkombëtar.

“BOOKISH” sjell në ekran një ekip të jashtëzakonshëm aktorësh, ku përfshihen emra të njohur të industrisë si Mark Gatiss (i njohur për rolin në “Sherlock”), Joely Richardson (“101 Dalmatians”), Polly Walker (“Bridgerton”), Elliot Levey (“Peaky Blinders”) dhe Angeliki Papoulia (“Dogtooth”).

Aktorja shqiptare që portretizon Princeshën Nafije Zogu shpreh emocionin e saj për këtë eksperiencë: “Ka qenë një nder i pa përshkruar me fjalë të luaj rolin e një figure kaq të rëndësishme historike. Të punosh pranë legjendave të ekranit dhe një ekipi kaq të jashtëzakonshëm ka qenë një përvojë e paharrueshme.” Ajo shton se ky projekt vlerëson tregimet reale dhe është krenare që po sjellin historinë shqiptare përpara një audience ndërkombëtare, përcjellë KultPlus.

Atmosfera në setin e xhirimeve ka qenë gjithashtu e veçantë dhe e gjallë, me një humor tipik ballkanik. Aktorja thotë me buzëqeshje: “Ne sollëm pak më pak çaj… dhe shumë më shumë raki!”, duke nënkuptuar jo vetëm ngrohtësinë e ekipit, por edhe një dozë të veçantë të kulturës shqiptare që është përfshirë në këtë produksion.

“BOOKISH” arriti të bashkojë historinë, kulturën dhe artin në një rrëfim me dimensione ndërkombëtare, e njëherësh duke bashkuar edhe publikun shqiptar me atë ndërkombëtar, e poashtu edhe ekipin e aktorëve. “BOOKISH” arriti të shpërfaq një histori që përçon jo vetëm një ngjarje, por edhe një pjesë të identitetit shqiptar në një nga platformat më të njohura televizive të botës./KultPlus.com

Ekipi Olimpik i të Rinjtë të Kosovës gati për EYOF Shkupi 2025

Posted on by Kult Plus

Prej 20 deri më 26 korrik, 32 sportistë nga Kosova do të përfaqësojnë vendin në Festivalin Olimpik Evropian për të Rinj (EYOF), që këtë vit mbahet në Shkup, Maqedoni e Veriut.

Ekipi ynë konkurron në 9 sporte: xhudo, atletikë, çiklizëm, pingpong, gjimnastikë, not, taekwondo, shenjëtari sportive dhe badminton. Sportistët janë të pajisur me veshje të brendit të njohur 4F, transmeton KultPlus

Presidenti i Komitetit Olimpik të Kosovës, Ismet Krasniqi, priti ekipin dhe uroi suksese, duke i inkurajuar për maksimumin në gara. Disa sportistë munguan në pritje për shkak të përgatitjeve jashtë vendit, të mbështetura po ashtu nga KOK-u.

Udhëtimi drejt Shkupit do të bëhet të shtunën, ndërsa ceremonia hapëse mbahet të dielën./KultPlus.com

Misteri i fundit i Edgar Allan Poe

Posted on by Kult Plus

Nga të gjithë shkrimtarët që i kanë dhënë letërsisë botërore atmosferën e errët, tronditëse dhe të mbështjellë në mister, Edgar Allan Poe mbetet figura më emblematike. Poeti dhe shkrimtari amerikan, i njohur për tregimet e tij gotike, temat e errëta dhe portretizimet e mendjes njerëzore në kufijtë e çmendurisë dhe ankthit, duket se jetën e tij jo vetëm që e kaloi në hije, por edhe e mbylli në mënyrë po aq të pashpjegueshme.

Vdekja e Poe-s më 7 tetor 1849, në moshën 40-vjeçare, mbetet një nga misteret më të mëdha të historisë letrare. Edhe sot, mbi 170 vjet më vonë, nuk ka një përgjigje të qartë për rrethanat që çuan në fundin e tij tragjik, një përfundim që mund të ishte shkruar prej vetë Poe-s, në ndonjë nga tregimet e tij të ankthshme dhe misterioze.

Poe kishte planifikuar një udhëtim nga Richmond, Virginia, drejt Nju Jorkut, por gjatë rrugës ndaloi në Baltimore më 28 shtator. Pesë ditët në vijim mbeten të paqarta dhe të zhytura në heshtje. Më 3 tetor, ai u gjet në një gjendje të mjerueshme pranë tavernës Gunner’s Hall, i pavetëdijshëm dhe me rroba që nuk i përkisnin. U dërgua në spitalin Washington College, ku kaloi ditët e fundit të jetës në një luhatje mes vetëdijes dhe delirit, përcjellë KultPlus.

Sipas dëshmive të doktor John J. Moran, Poe përjetoi halucinacione, bisedonte me “qenie të padukshme” dhe ishte i mbuluar me djersë, me fytyrë të zbehtë dhe shikim bosh. Asokohe u mendua se ishte viktimë e alkoolit, një plagë që e kishte ndjekur herë pas here gjatë jetës së tij. Por kjo nuk shpjegon shumë: pse ishte me rroba të huaja? Pse ndodhej në një qendër votimi pikërisht ditën e zgjedhjeve?

Një nga teoritë më të përhapura lidhet me praktikën e “cooping”, një metodë mashtrimi elektoral ku viktimat rrëmbeheshin, drogoheshin dhe maskoheshin për të votuar disa herë në emra të ndryshëm. Poe mund të ketë qenë thjesht në vendin e gabuar, në kohën e gabuar dhe me pamjen e një njeriu të paorientuar, ai u bë pre e një praktike brutale.

Të tjerë kanë hedhur hipoteza se mund të jetë rrahur dhe grabitur, ose madje se ka marrë ndonjë sëmundje si tërbimi. Por asnjë nga këto nuk është vërtetuar plotësisht. Misteri mbetet, ashtu siç do ta kishte dashur vetë Poe.

Ironikisht, Poe, mjeshtri i misterit dhe i së panjohurës, u nda nga jeta në mënyrën më të përshtatshme për një autor të tillë: duke lënë pas një fund të hapur, një enigmë dhe një pyetje që vazhdon të ngacmojë mendjet.

Sot, ajo që mbetet nuk është vetëm trishtimi për humbjen e një shkrimtari të madh, por edhe ndjesia e thellë se vetë jeta e Poe-s ishte një rrëfim i paplotë si një poezi e prerë në mes, ose si një tregim që mbyllet me fjali të ftohta, pa përfundim.

Edgar Allan Poe jetoi në mister, dhe vdiq në po të njëjtën mënyrë./KultPlus.com

Vdes Connie Francis, zëri legjendar i “Pretty Little Baby”

Posted on by Kult Plus

Këngëtarja e njohur amerikane, Connie Francis, ka vdekur në moshën 87-vjeçare.
Disa ditë më parë, ajo ishte shtruar në spital për shkak të dhimbjeve ekstreme, shkruan People.

Lajmin për vdekjen e saj e konfirmoi miku i saj, Ron Roberts.

“Me zemër të rënduar dhe me pikëllim të madh ju njoftoj për ndarjen nga jeta të mikes sime të dashur, Connie Francis, mbrëmë. E di që Connie do të donte që fansat e saj të ishin ndër të parët që e mësojnë këtë lajm të trishtë. Detaje të tjera do të publikohen më vonë”, ka shkruar ai.

Kënga e saj “Pretty Little Baby” është bërë së fundi virale nëpër rrjete sociale./KultPlus.com

Fyelli

Posted on by Kult Plus

Nga Naim Frashëri

Pa dëgjo fyellin ç’thotë
Tregon mërgimet e shkreta,
Qahet nga e zeza botë
Me fjalë të vërteta.

Që kur se më kanë ndarë
Nga shok’ e nga miqësija,
Gra e burra kanë qarë
Nga ngashërimet e mija!

Krahërore e kam çpuar
E kam bëre vrima vrima,
Dhe kam qar’ e kam rënkuar
Me mijëra psherëtima!

Dhe me botën e gëzuar
Bëhem shok edhe marr pjesë,
Dhe me njerës të helmuar
Bënem mik me besa-besë.

Puna si do që të bjerë
Unë qanj me mallëngjime,
Më çdo vënt e kur-do-herë
Psherëtin zëmëra ime!

Gjithë bota më dëgjojnë
Po së jashtëmi më shohin,
Dëshirën s’m’a kupëtojnë
Zjar’ e brendëshmë s’m’a njohim.

Njerëzit me mua rrinë,
Unë qanj’ e mallëngjehem,
Po dufn’ e pshehtë s’m’a dinë
Andaj kurrë s’përdëllehem.

Gjith’ ata që janë ndarë
Fyellit shokë ju bënë,
Shkallët’ e tij disa farë,
Na shkalluan mëndjen tënë.

Rrëmet i njerëzisë!
Zër’ i fyellit s’ësht’ erë,
Ky ësht’ zjarr’ i dashurisë
Që i ra kallamit mjerë!

I ra qiellit e ndriti,
I ra zëmrësë e nxehu,
I ra verës e buçiti,
I ra shpirtit, dhe e dehu.

I dha erë trëndafilit
I dha dritë bukurisë,
I dha këngëtë bilbilit,
I dha shije gjithësisë.

Ay zjar i ra në qiej,
Edhe duke përvëluar,
U bënë kaq yj e diej,
Që i mba Zoti ndër duar,

Nga ky zjar Zot’ i vërtetë,
Që ka ngehur gjithësinë,
Hoth një shkëndijë në jetë,
Dhe bëri soje njerinë.

More zjar i bekuar!
Unë me ty jam përzjerë,
Pa jam tretur e kulluar,
Po të kam shpirt, mos më lerë. / KultPlus.com

Serialet më të suksesshme në histori: Ja pesë më të mirët

Posted on by Kult Plus

Në botën e argëtimit televiziv, disa seriale kanë arritur të thyejnë rekorde shikueshmërie dhe të bëhen fenomene globale. Këto prodhime kanë tërhequr miliona shikues dhe kanë lënë një gjurmë të pashlyeshme në kulturën popullore. Ja cilat janë pesë serialet me të shikuara dhe të vlerësuara që kanë thyer rekorde në mbarë botën:

Game of Thrones (2011-2019)

Me tetë sezone, Game of Thrones u bë një fenomen botëror dhe një nga serialet më të shikuara ndonjëherë. Episodet e fundit të serisë, veçanërisht finalja e sezonit të tetë, tërhoqën më shumë se 19 milionë shikues vetëm në SHBA, duke thyer rekorde të HBO-së. Seria e bazuar në librat e George R.R. Martin përmbante një kombinim të dramës epike, betejave spektakolare dhe kthesave të papritura që mbajtën audiencën të lidhur për vite me radhë.

Breaking Bad (2008-2013)

Breaking Bad u konsiderua një nga serialet më të mira të të gjitha kohërave dhe ka thyer disa rekorde shikueshmërie. Sezoni i fundit tërhoqi miliona shikues dhe finalja e serisë arriti një audiencë rekord me më shumë se 10 milionë shikues në SHBA. Ky thriller dramatik mbi një mësues kimie që kthehet në një prodhues droge, interpretuar nga Bryan Cranston, ka fituar një numër të madh çmimesh dhe një vend të veçantë në historinë e televizionit.

Friends (1994-2004)

Friends është një nga komeditë më ikonike të të gjitha kohërave. Ky serial i famshëm vazhdon të mbetet një hit global, madje edhe dekada pas transmetimit të tij për herë të fundit. Finalja e serisë, e cila u transmetua në maj të vitit 2004, tërhoqi rreth 52.5 milionë shikues në SHBA, duke e bërë atë një nga finalet më të shikuara të serialeve televizive. Friends mbetet i popullarizuar në platforma të ndryshme streaming dhe është ndër serialet më të ritransmetuara të të gjitha kohërave.

The Walking Dead (2010-2022)

Seria e zhanrit horror-dramatik, The Walking Dead, ka mbajtur rekorde të jashtëzakonshme për shikueshmëri, veçanërisht në sezonet e saj të hershme. Ky serial, që ndjek një grup të mbijetuarish në një botë të pushtuar nga zombitë, arriti kulmin në sezonin e pestë me më shumë se 17 milionë shikues për premierën e tij, duke vendosur një rekord të ri për rrjetin AMC.

Squid Game (2021)

Seriali korean Squid Game bëri një shpërthim të madh global kur u lansua në Netflix në vitin 2021. Ai u bë shpejt seriali më i shikuar në histori të platformës, duke thyer rekorde me mbi 1.65 miliardë orë të shikuara në katër javët e para pas lançimit. Me një premisë unike dhe tension të lartë, Squid Game ka fituar një vend të përhershëm në listën e serialeve më të suksesshme të të gjitha kohërave.

Këto seriale jo vetëm që kanë tërhequr një audiencë masive, por kanë formuar edhe bisedat kulturore dhe kanë lënë një trashëgimi të qëndrueshme në botën e argëtimit. Shikueshmëria e tyre rekord tregon fuqinë e një historie të mirë dhe aftësinë e televizionit për të bashkuar audiencën globale në mënyra të papara më parë./KultPlus.com

Nata e shtatë e Etno Fest 2025: Identiteti i zhbërë në Sanxhak dhe kujtesa që ruhet me art

Posted on by Kult Plus

Edicioni i shtatë i Etno Fest 2025 solli një përballje të thellë me çështjen e identitetit shqiptar në Sanxhak, përmes debatit, artit skenik dhe trashëgimisë kulturore. Në një atmosferë të ngrohtë, pjesëmarrësit u përfshinë në diskutime thelbësore mbi ruajtjen e identitetit kombëtar në rajonet që ndodhen përballë sfidave të asimilimit dhe harresës historike.

Debati u mbajt me temën “Identiteti i zhbërë në Sanxhak” dhe mblodhi në një panel emra të njohur si Ismet Azizi, kryetar i Shoqatës “Kosova për Sanxhakun”, Ali Daci, profesor nga Rozhaja, dhe Qazim Namani, arkeolog e ekspert i trashëgimisë kulturore.

Përmes shembujsh historikë dhe dëshmive autentike, u trajtua procesi i zbehjes së identitetit shqiptar në rajonet si Rizhaja, Tregu i Ri dhe Tutini. Ismet Azizi prezantoi një ekspozitë me fotografi që dokumentojnë ndrydhjen dhe asimilimin e shqiptarëve në këto zona, ndërsa Ali Daci solli dëshminë e udhëtares britanike Edit Durham, e cila në fillim të shekullit XX kishte vërejtur se vetëm dy familje nuk flisnin shqip në Rozhajë.

Në këtë kontekst, u përmend edhe Okarina – një instrument muzikor i periudhës së neolitit i zbuluar në Runik më 1968 – si dëshmi e lashtësisë dhe autoktonisë shqiptare në këto troje. Rikonstruksioni i saj u realizua nga mjeshtri Shaqir Hoti.

Arkeologu Qazim Namani përshkroi me saktësi fazat historike të asimilimit të shqiptarëve nga shekulli XVIII deri më sot, duke theksuar edhe mungesën e vullnetit institucional për të ndriçuar këtë pjesë të rëndësishme të historisë.

Konkluzioni i debatit ishte i qartë: duhet të qëndrojmë vertikalisht në etnokulturë për të ruajtur dhe pasuruar identitetin kombëtar.

Pjesë e veçantë e festivalit ishte performanca e Ansamblit “Vaçe Zela” nga Lushnja, i cili solli këngë e valle tradicionale, si dhe veshje kombëtare që pasqyrojnë mozaikun e pasur të identitetit kulturor shqiptar. Atmosfera festive u pasurua me bashkëpunimin e ngrohtë mes mysafirëve dhe anëtarëve të ansamblit, të cilët kënduan dhe vallëzuan së bashku.

Një tjetër moment kulmor i Etno Fest ishte monodrama “Arka” me autor dhe interpretues aktorin Mentor Zymberaj. Përmes një rrëfimi emocional që zhvillohet në kohë reale në skenë, personazhi përballet me kujtimet e tij familjare – nga babai intelektual deri tek vëllai i vogël i dashuruar pas figurës së Charlie Chaplinit.

Kostumet familjare, ora e ndalur dhe një letër e nënës tërheqin emocionin e publikut, duke e kthyer skenën në një arkë të kujtesës që secili nga ne e mban brenda vetes. Me një lojë të saktë, pa teprime, Zymberaj e udhëhoqi shfaqjen deri në kulm, ku dhimbja dhe qeshja u shkrinë në një emocion të përbashkët, të përshëndetur me duartrokitje të gjata.

Etno Fest 2025 dëshmoi edhe njëherë se arti dhe kultura janë forca jetike në mbrojtjen e identitetit. Me diskutime të thella, prezantime të pasura kulturore dhe vepra artistike që prekin shpirtin, festivali mbetet një thirrje për vetëdijesim dhe veprim në ruajtjen e trashëgimisë sonë./KultPlus.com

Reuters: Zbulohet në Shqipëri vendbanimi më i vjetër liqenor i Evropës

Posted on by Kult Plus

Arkeologët që punojnë në brigjet e Liqenit të Ohrit në Shqipëri besojnë se kanë zbuluar vendbanimin më të vjetër evropian të ndërtuar në një liqen në Evropë, duke gjetur dëshmi të një komuniteti të organizuar të gjuetisë dhe bujqësisë, që ka jetuar aty rreth 8,000 vjet më parë, shkruan Reuters.

Ekipi, i përbërë nga arkeologë shqiptarë dhe zviceranë, kalon orë të tëra çdo ditë rreth tre metra nën sipërfaqen e ujit, duke nxjerrë me kujdes shtyllat prej druri që dikur shërbenin si bazament për banimet. Sipas mediave ndërkombëtare, ata gjithashtu po mbledhin eshtra të kafshëve shtëpiake dhe të egra, objekte prej bakri dhe fragmente qeramike me gdhendje të detajuara.
Albert Hafner, nga Universiteti i Bernës, tha se vendbanime të ngjashme janë gjetur në rajonet alpine dhe mesdhetare, por ato të zbuluara në fshatin Lin janë rreth gjysmë mijëvjeçari më të vjetra, duke datuar midis 6,000 dhe 8,000 vjet më parë.

“Për shkak se ndodhen nën ujë, materiali organik është ruajtur shumë mirë, dhe kjo na lejon të zbulojmë se çfarë hanin këta njerëz dhe çfarë mbillnin,” tha Hafner.

Studime të shumta tregojnë se Liqeni i Ohrit, i ndarë mes Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, është liqeni më i vjetër në Evropë, me një moshë mbi një milion vjet, përcjellë KultPlus.

Më shumë se një mijë mostra druri janë mbledhur nga vendbanimi, i cili mendohet të ketë strehuar disa qindra banorë.

Mendohet se vendbanimi shtrihet në një sipërfaqe prej rreth gjashtë hektarësh, por deri tani, pas gjashtë vitesh punë, është zbuluar vetëm rreth 1% e tij.

Hafner tha se gjetjet tregojnë se njerëzit që jetonin në liqen kanë luajtur një rol të rëndësishëm në përhapjen e bujqësisë dhe blegtorisë në pjesë të tjera të Evropës.

“Ata ende merreshin me gjueti dhe mbledhje, por të ardhurat kryesore ushqimore vinin nga bujqësia,” u shpreh ai.

Arkeologu shqiptar Adrian Anastasi tha se mund të duhen dekada për të eksploruar plotësisht këtë zonë.

“Nga mënyra se si ata kanë jetuar, janë ushqyer, kanë gjuajtur, peshkuar dhe nga mënyra se si është përdorur arkitektura për të ndërtuar vendbanimin, mund të themi se ata kanë qenë shumë të zgjuar për kohën e tyre,” tha Anastasi./KultPlus.com

Baritoni Gëzim Myshketa sonte debuton në Spanjë, ndanë skenën me emra të mëdhenj të skenës operistike 

Posted on by KultPlus

Baritoni i njohur shqiptar Gëzim Myshketa sonte do të debutojë në “Teatro Real” të Madridit në Spanjë, dhe në këtë debutim do të prezantohet me shfaqjen operistike “La Traviata”, shkruan KultPlus. 

Baritoni Myshketa do të prezantohet më 17, 20 dhe 23 korrik, dhe në këtë shfaqje operistike do ta ndajë skenën me artistë të mëdhenj të skenës operistike botërore si: Nadine Sierra, Diego Florez dhe Xabier Anduaga.  

Kjo shfaqje operistike do të prezantohet nën përcjelljen e korit dhe orkestrës së “Teatro Real Madrid”, nën dirigjimin e Henrik Nanasi. 

Gëzim Myshketa është një prej baritonëve më të suksesshëm shqiptar që është prezantuar në skena të ndryshme të Evropës, duke u rikthyer shumë shpesh edhe në Shqipëri dhe Kosovë./ KultPlus.com / KultPlus.com 

Gabriel García Márquez dhe “Njëqind Vjet Vetmi” që rrezikoi të humbiste rrugës

Posted on by Kult Plus

Romani i famshëm “Njëqind Vjet Vetmi” (Cien Años de Soledad), një nga veprat më të mëdha të letërsisë botërore, pothuajse nuk do të kishte dalë kurrë në dritë, për një arsye sa të thjeshtë aq edhe prekëse: Gabriel García Márquez nuk kishte 82 pesos për ta dërguar me postë dorëshkrimin e tij në shtëpinë botuese në Argjentinë.

Në vitin 1967, Márquez dhe bashkëshortja e tij Mercedes jetonin me vështirësi ekonomike në Meksikë. Kur përfundoi dorëshkrimin e romanit që do të bëhej një nga kulmet e realizmit magjik, ata e çuan në postë për ta dërguar në Buenos Aires. Por dërgesa kushtonte 160 pesos, dhe çifti kishte vetëm 78. Ata e ndanë dorëshkrimin në dy pjesë dhe dërguan gjysmën e parë.

Mercedes, me humorin që e karakterizonte, i tha Gabrielit:
“Po të kishim pasur ato 82 pesos, do t’u kishim dërguar edhe romanin e keq që kishe shkruar.”
Pasi siguruan paratë për pjesën tjetër të dorëshkrimit, romani mbërriti i plotë te shtëpia botuese Sudamericana, dhe pjesa tjetër është histori: një vepër që tronditi botën letrare dhe i dha Márquez-it Çmimin Nobel për Letërsi në vitin 1982.

Ky episod i thjeshtë tregon fuqinë e këmbënguljes, dashurisë dhe besimit në art edhe kur gjithçka duket e pamundur./KultPlus.com

Adam Smith: Humaniteti është virtyti i një gruaje, bujaria e një burri

Posted on by Kult Plus

Disa nga aforizmat më brilante të ekonomistit të shquar janë:

– Paratë janë çështje besimi.

– Prirja për shkëmbimin e një gjëje për një tjetër është e zakonshme për të gjithë njerëzit dhe nuk gjendet në asnjë racë tjetër të kafshëve.

– Asnjë shoqëri nuk mund të lulëzojë , kur pjesa më e madhe e popullit është e varfër .

– Shkenca është ilaç për helmin e entuziazmit dhe supersticionit.

– Njeriu është një kafshë që bën pazar.

– Të gjitha për vete, asgjë për të tjerët, duket se ka qenë në çdo epokë , parimi i ndyrë e zotërinjve të njerëzimit.

– Çfarë mund të kërkojë më tepër për të qenë i lumtur njeriu që është mire me shëndet, nuk ka borxhe dhe ka ndërgjegje të pastër.

– Virtyti është më shumë për t’u frikësuar se vesi, sepse tejkalimet e tij nuk i nënshtrohen rregullimit të ndërgjegjes.

– Ankesa më e shpeshtë është ajo për mungesën e parave.

– Humaniteti është virtyti i një gruaje, bujaria e një burri.

– Çmimi i vërtetë i gjithçkaje, është mundësia dhe vështirësia e fitimit të saj. /KultPlus.com

Poezia e Arian Lekës hap ekspozitën ndërkombëtare “Nautical Poetics” në Kinë

Posted on by Kult Plus

Vargjet e poetit shqiptar Arian Leka janë përzgjedhur si hyrje poetike e ekspozitës ndërkombëtare “Nautical Poetics: Invitational Exhibition of Maritime Poetry”, e cila u hap në qytetin Hangzhou të Kinës një nga qendrat më të rëndësishme të artit bashkëkohor në rajonin e Paqësorit.

Kjo ekspozitë unike bashkon autorë nga vende dhe gjuhë të ndryshme përreth një simboli të përbashkët: detin, jo vetëm si hapësirë fizike, por edhe si metaforë e udhëtimit shpirtëror, kujtesës kolektive, përplasjes së identiteteve, përcjellë KultPlus.

Vargjet e Lekës janë përzgjedhur nga libri “Hartë memece për të mbyturit”, konkretisht nga cikli “Kripë fshehur në gjak” (Salt Hidden In The Blood), ku motivi i detit zë një vend qendror.

Ky pranim ndërkombëtar vjen si një tjetër dëshmi e fuqisë shprehëse të poezisë shqipe në skenën globale, dhe është raportuar edhe nga Festivali Poeteka, si nje urë komunikimi mes letërsisë shqipe dhe botës. Vargjet e Arian Lekës, të vendosura në mure poetike në ekspozitën “Nautical Poetics” në Hangzhou, krijojnë një dritare të re për të kuptuar se poezia shqipe, veçanërisht ajo që buron nga brigjet mesdhetare, zotëron një identitet të fuqishëm, thellësisht universal dhe gjithnjë e më të pranishëm në peizazhin global të artit bashkëkohor.

Një nga vargjet që ka zgjedhur vetë ekspozita si titull të saj është:

“Me botën bëj luftë, me veten paqe”
(With the world make war, and peace with yourself)

和世界作战吧！但记得与自己讲和.

Ky varg tashmë qëndron i gdhendur në një mur digjital në zemër të Hangzhout. Ai shërben si një ftesë për të dëgjuar një zë poetik që vjen nga brigjet shqiptare, një zë që flet për idealin shpirtëror, për mungesën e lirisë, për betejat e brendshme njerëzore./KultPlus.com

Rabdishti, në garë për “Fshatrat më të mirë turistik në botë”

Posted on by Kult Plus

Me shtigje të shënuara, male madhështore dhe një komunitet që ruan me përkushtim traditat, Rabdishti është shndërruar në një qendër të vogël për turizmin e qëndrueshëm në zonën e Dibrës.

Ministria e Turizmit dhe Mjedisit në bashkëpunim me GIZ Shqipëri ka vendosur ta përzgjedhë si një nga 6 përfaqësuesit e Shqipërisë në nismën globale “Fshatrat më të Mirë Turistikë në Botë” nga UNWTO.

Një fshat ku çdo gur mbart një histori dhe çdo mik pritet si i shtëpisë. Në Rabdisht, jeta rrjedh e qetë, por hapat e rinj të turizmit po krijojnë një rrugë të re  një rrugë që nuk harron rrënjët.

Fshati Rabdishtit në Dibër, së fundi është kthyer në një destinacion të preferuar për vizitorët vendas dhe të huaj, jo vetëm për bukuritë natyrore, por edhe për agroturizmet e reja që po shtojnë ofertën turistike të zonës.

Rabdishti është një nga fshatrat ku institucionet e linjës në bashkëpunim me donatorët, kanë punuar për ndërtimin e një modeli turizmi rural të bazuar te komuniteti.

Fshati Rabdisht është një nga 100 fshatrat turistikë në Shqipëri. I ndodhur në një peizazh malor, i ndërtuar më shtëpi tradicionale me gurë, çatitë prej rrase guri, si dhe rrugët me kalldrëm i japin pamje të veçantë dhe unike duke u njohur “fshati i gurtë”.

Rabdishti shtrihet në majën e Luginës së Shërimit e cila ka marrë emrin e saj nga vetitë kuruese të burimeve termale të Peshkopisë dhe nga pjesa malore e kullotës së bjeshkës së Rabdishtit dhe malit me të njëjtin emër të vargmalit Deshat-Korab.

Vizitorët e shumtë që frekuentojnë këtë fshat pëlqejnë jetën tipike të fshatit, bujtinat tradicionale në Rabdisht, ku mikpritja dhe gatimet tradicionale shijohen si askund në rajonin e Dibrës./atsh/KultPlus.com

Nënshkruhet memorandum strategjik Kosovë–Francë për Lojërat Mesdhetare Prishtina 2030

Posted on by Kult Plus

Ministria e Sportit, Ministria e Arsimit dhe Agjencia Franceze për Zhvillim (AFD) kanë nënshkruar një memorandum strategjik mirëkuptimi në kuadër të përgatitjeve për Lojërat Mesdhetare Prishtina 2030.

Ky partneritet shënon një hap të rëndësishëm drejt zhvillimit të infrastrukturës arsimore dhe sportive, duke përfshirë fazën e hartimit të projektit për Qendrën e Studentëve, që përfshin:
Konviktet
Palestrën “1 Tetori”
Menzën e studentëve
Qendrën e shërbimeve shëndetësore
Ndërtesa tjera përcjellëse

Gjithashtu, përfshihen edhe sallat e edukatës fizike të 12 shkollave të kryeqytetit, të cilat do të shërbejnë për nevojat e Lojërave Mesdhetare dhe do të mbeten si trashëgimi në funksion të nxënësve, studentëve dhe sportistëve të rinj,transmeton KultPlus

Ky bashkëpunim ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe Qeverisë së Francës përmes AFD-së konfirmon përkushtimin për zhvillim të qëndrueshëm, përmirësim të kushteve për komunitetin akademik dhe sportiv, si dhe për organizimin dinjitoz të ngjarjes më të madhe sportive që Kosova ka mirëpritur ndonjëherë.
“Falënderojmë Qeverinë e Francës dhe Agjencinë Franceze për Zhvillim për përkrahjen e fuqishme në këtë projekt strategjik”, thuhet në njoftimin zyrtar./KultPlus.com

Baleti “Cantata” ndez emocionet në kalanë e Gjirokastrës

Posted on by Kult Plus

Në skenën e festivaleve, në kalanë e Gjirokastrës është shfaqur baleti “Cantata”, një nga kryeveprat e baletit bashkëkohor italian.

Pjesa kishte për koreograf Mauro Bigonzetti dhe u interpretua nga balerinët e Teatrit të Operës dhe Baletit, transmeton euronews.

Baleti “Cantata” është një vepër abstrakte që flet për njeriun në tranzicion, për izolimin dhe për bashkëjetesën e përvojave personale brenda një bote kolektive në lëvizje.

Kjo pjesë sjell një shpërthim emocionesh në ritmin, pasionin dhe shpirtin e Italisë së Jugut.

“Për ne si trupë e Teatrit të Operës dhe Baletit është një kënaqësi e veçantë që të bëjmë një pjesë kontemporane në kalanë e Gjirokastrës.

Sikundër është edhe 20-vjetori në UNESCO, është një kënaqësi e veçantë dhe shpresojmë që edhe publiku ta pëlqejë shumë si shfaqje,” – thotë një nga balerinat.

Vendosja në skenë e baletit “CANTATA” ishte pjesë e programit të aktiviteteve që u organizuan në 20-vjetorin e përfshirjes së Gjirokastrës në Pasuritë Botërore të UNESCO-s./KultPlus.com/

117 vite nga lindja e Kristo Konos, mjeshtrit të muzikës shqiptare

Posted on by Kult Plus

Më 17 korrik 1907 lindi në Korçë kompozitori i njohur Kristo Kono (1907–1991), një nga figurat më të rëndësishme të muzikës shqiptare. Me një kontribut të spikatur si kompozitor, dirigjent dhe pedagog, Kono ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e muzikës serioze shqiptare.

Ai është autor i operetës “Agimi”, veprave vokalo-instrumentale, këngëve popullore të stilizuara, si dhe muzikës për teatër e film. Kono ka kontribuar gjithashtu në themelimin e institucioneve muzikore dhe në edukimin e artistëve të rinj, përcjellë KultPlus.

Edhe pse ka kaluar mbi tri dekada nga ndarja e tij nga jeta, muzika e Kristo Konos vijon të jetojë në skenat shqiptare dhe në kujtesën kulturore të vendit./KultPlus.com

QKK, thirrje artistëve të rinj të dorëzojnë projektet për Forumin Agora Pitching

Posted on by Kult Plus

Forumi Agora Pitching i Animasyrosdo të jetë përsëri pjesë e Kampusit Ndërkombëtar MIFA.

Qendra Kombëtare e Kinematografisë publikoi thirrjen e hapur për Forumin Agora Pitching. Ky forum është një program ndërkombëtar që synon të mbështesë krijuesit dhe artistët e rinj nga vendet mesdhetare, përkatësisht Greqia, Shqipëria, Kroacia, Qiproja, Libani dhe Tunizia, duke u ofruar atyre aftësi dhe përvojë. Gjashtë profesionistë nga këta vende do të marrin pjesë në program, të cilët do të përzgjidhen në bazë të planeve e projekteve që ata paraqesin deri më 18 korrik.

“Pitch” është një prezantim konçiz dhe bindës i një ideje filmi, i krijuar për të bindur producentët, drejtuesit e studios ose palët e tjera të interesuara për të investuar ose zhvilluar projektin. Në thelb, “pitching” është tentativa për ta shitur një skenar apo ide filmike, që synon të gjenerojë emocione dhe të sigurojë fonde për fazën tjetër të krijimit të filmit.

Punëtoria 4-ditore e Trajnimit për Pitching do të mbahet si pjesë e Kampusit Ndërkombëtar MIFA në Syros nga 23 deri më 26 shtator. Isntruktoret do të jenë profesionistë të vlerësuar audiovizualë të përzgjedhur nga ekipi i Tregut Ndërkombëtar të Filmit të Animuar të Annecy-së (MIFA). Gjatë punëtorisë, gjashtë pjesëmarrësit do të zhvillojnë projektet e tyre për t’u përballur me sfidat e tregut ndërkombëtar dhe do të përgatiten në mënyrë efektive për të marrë pjesë në Pitch Partenaire që do të mbahet në qershor 2026 në Annecy./atsh/KultPlus.com

Trailer-i zyrtar i sezonit 5 të “Stranger Things” zbulohet nga Netflix

Posted on by Kult Plus

Pas tre vitesh pritje, Netflix ka publikuar pamjet e para dhe trailer-in zyrtar për sezonin e pestë dhe të fundit të serialit shumë të dashur “Stranger Things”.

Krijuar nga vëllezërit Duffer, sezoni përmbyllës do të nisë në nëntor 2025, duke shënuar kthimin e shumëpritur të aventurave në Hawkins.

Publikimi i sezonit është ndarë në tri pjesë:
27 nëntor 2025: dalin katër episodet e para
26 dhjetor 2025: vjen pjesa e dytë me tre episode
1 janar 2026: finalja e madhe, me episodin përmbyllës

Sezoni i katërt përfundoi me një zhvillim dramatik: një çarje mes dy botëve që kërcënon qytetin e Hawkins, ndërsa bota e Upside Down fillon të pushtojë realitetin tonë. Armiku kryesor është më i fuqishëm se kurrë dhe rreziku është i jashtëzakonshëm.

Pamjet e publikuara më 16 korrik tregojnë personazhet kryesorë të gatshëm për betejën përfundimtare.
Sipas pritshmërive, sezoni i fundit do të jetë i errët, i mbushur me dramë, aksion dhe ndoshta edhe me lamtumira emocionale të disa prej personazheve të dashur nga publiku.

Një fund epik për një nga serialet më të suksesshme në historinë e Netflix, që pritet të sjellë një përmbyllje të denjë për aventurën që ka mbajtur publikun të mbërthyer për vite me radhë./KultPlus.com

235 vite nga vdekja e Adam Smith

Posted on by Kult Plus

Sot janë bërë 235 vite nga vdekja e babait të Ekonomisë, Adam Smith, shkruan KultPlus.

Adam Smith (5 qershor 1723 – 17 korrik 1790) është një filozof dhe ekonomist skocez i Iluminizmit. Ai qëndron në histori si babai i shkencës ekonomike moderne, vepra kryesore e të cilit, Pasuria e kombeve, është një nga tekstet themeltare të liberalizmit ekonomik.

Ai  ishte profesor i filozofisë morale në Universitetin e Gllasgout, ku i kushtoi dhjetë vite të jetës së tij këtij teksti që frymëzoi ekonomistët e mëdhenj pasardhës, ata që Karl Marks do t’i quante « klasikët » dhe që do të hidhnin parimet kryesore të liberalizmit ekonomik.

Shumica e ekonomistëve e konsiderojnë Smithin si «babain e ekonomisë politike» megjithatë, disa, si austriaku Jozef Shumpeter dhe amerikani Murrej Rothbard, e kanë quajtur një autor të vogël, duke konsideruar që vepra e tij përmbante pak ide origjinale dhe që këto të fundit ishin të gabuara. /KultPlus.com