I persekutuar, i burgosur dhe i debuar, gjigant i letersise afrikane, frymëzues global i perpjekjeve identitare per dekolonizim linguistik, vetevendosje kulturore dhe drejtesi sociale.

Nga viti 1977 kishte refuzuar te shkruante letersi ne giuhën angleze, duke iu rikthyer gjuhes amtare, asaj te grupit etnik kenian Gikũyũ.

Autor i kryevepres “Dekolonizimi i Mendjes: Politika e gjuhes ne letersine afrikane” (1986):

“Giuha eshte mbartese e kultures. Kur keni kontroll mbi giuhën e popullit, e kontrolloni edhe kulturen, kujtesën dhe vetëdijen e tij”.

Poezi e shkruar me 23 mars 2020, gjatë pandemisë COVID-19.

Perkthyer nga Artan Muhaxhiri.

Ngũgĩ wa Thiong’o

Agimi i Errësirës

E di, e di
Kërcënim për gjestet e zakonshme të afrisë njerëzore
Duarshtrengimin
Perqafimin
Supet qe ia japim njëri-tjetrit për gjetje ngushëllimi
Fqinjësine që e marrim si të mirëqenë
Aq shumë sa shpesh i rrahim gjokset
Me krekosje per individualizmin e vrazhde
Duke e perbuzur natyrën, madje edhe me permjerrje helmi mbi të, përderisa
Pretendojmë qe prona i ka të gjitha te drejtat ligjore të njerezores
Gjersa murmurisim mirënjohje per hiset tona në perënditë e kapitalit.
Oh, sa do të doja tash te shkruaja poezi në anglisht Ose në bash cilëndo gjuhë që e flisni Që të mund t’i ndaja me ju fjalët të cilat Wanjikü, nëna ime Gĩkũyũ, m’i thoshte:

Gutiri йй útakĩa:

Asnjë natë nuk eshtë aq e Errët sa
Të mos mbarojë në Agim
Ose thëne thjesht
Çdo natë mbaron me agim.
Gütiri ütukü ûtakĩa.
Edhe kjo erresire do të kalojë
Do të takohemi persëri dhe persëri
E do të flasim për Erresirën dhe Agimin
Të këndojmë dhe qeshim, ndoshta edhe të përqafohemi
Natyre dhe rritje ndryrë në perqafim te gjelbër
Festim i çdo pulsimi të qenies së përbashkët
Të rizbuluar dhe gmuar përnjemend
Në dritën e Errësirës dhe Agimit të ri./KultPlus.com