22 maj 1960, bota përjetoi atë që njihet si lëkundja më vdekjeprurëse e njerëzimit, tërmeti i Valdivisë apo siç njihet ndryshe tërmeti i madh i Kilit, shkruan KultPlus.
Me një magnitudë 9.4–9.6 tërmeti shkatërrues ndodhi pasdite dhe zgjati 10 minuta duke shkaktuar një cunami që preku Kilin Jugor, Japoninë, Filipinet, Zelandën e Re lindore, Australinë Juglindore e të tjerë.
Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara raportoi këtë ngjarje si “tërmeti më i madh i shekullit 20”.
Qeveria e Kilit vlerësoi se rreth 2 milionë njerëz kishin mbetur pa shtëpi. /KultPlus.com
Çfarë është postmodernizmi? Pyetje kjo jo pak e shpeshtë që u drejtohet studiuesve dhe njohësve të historisë njerëzore.
Postmodernizmi është një pikë kthese në histori, duke provuar kështu gatishmërinë e studiuesve për të përcaktuar këtë epokë të re bazuar në refuzimin e lëvizjes së mëparshme.
Postmodernizmi u shfaq për herë të parë në vitet 1960 si një largim nga modernizmi, si një reagim kundër ashpërsisë, formalitetit dhe mungesës së larmisë së arkitekturës moderne, veçanërisht në stilin ndërkombëtar të mbështetur nga Le Corbusier dhe Mies van der Rohe, postmodernizmi mbron një arkitekturë plot me shenja dhe simbole që mund të komunikojnë vlerat kulturore.
Arkitekti dhe teoricieni Robert Venturi luajti një rol të rëndësishëm në historinë e fushës si një nga autorët e parë që shkroi mbi temën e postmodernizmit në librin e tij, “Kompleksiteti dhe Kontradikta në Arkitekturë’’ (1966).
Në këtë “manifest të butë”, Venturi përcakton postmodernen si element që janë hibridë më shumë sesa i pastër, kompromentues më shumë sesa i pastër, i shtrembëruar sesa i drejtpërdrejtë, i paqartë më shumë sesa i artikuluar, pervers, si dhe i papërcaktuar, i mërzitshëm, si dhe interesant, konvencional sesa i dizajnuar, akomodues më shumë sesa përjashtues, të tepërt sesa të thjeshtë, jo konsistentë dhe ekuivokë.
Venturi vazhdon të bëjë një paralele midis karakteristikave të modernizmit dhe homologëve të tyre në postmodernizëm, të tilla si thjeshtimi dhe kompleksiteti, ekskluziviteti dhe tensioni, uniteti dhe vitaliteti i çrregullt.
Me fjalë të tjera, postmodernizmi përfaqëson mënyra të reja të të menduarit për ndërtesat, aq sa në përgjigje të maksimës së famshme të Mies van der Rohe “Më pak është më shumë”, Venturi u përgjigj duke thënë se “Më pak është një mërzi”, një anekdotë që thotë shumë për këtë stil.
Krahas Venturit, stili lulëzoi gjithashtu në veprat e Michael Graves, Charles Moore dhe Philip Johnson, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Aldo Rossi në Itali, ndër të tjera, veçanërisht nga vitet 1980 deri më 1990.
Johnson’s AT&T Building, e cila u hap më 1984 në New York, u bë e njohur si një “Deklaratë e Pavarësisë” nga modernizmi dhe përmban një kullë simetrike.
Ndërsa, Johnson ndihmoi në krijimin e arkitekturës moderniste në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ajo që e magjepsi më shumë ishte ideja e diçkaje të re, kështu që ai vazhdoi të eksperimentonte me klasicizmin dekorativ dhe të përqafonte ripërdorimin e elementeve historikë, në një stil që do të bëhej i njohur si postmodernizëm.
Në fund të viteve 1990, lëvizja u nda në një mori tendencash të reja, duke përfshirë arkitekturën e teknologjisë së lartë, neo-klasicizmin dhe dekonstruktivizmin.
Sidoqoftë, vlen të theksohet se përpjekja për të përcaktuar arkitekturën postmoderne duke identifikuar dhe kategorizuar karakteristikat specifike kundërshton vizionin pluralist të lëvizjes, e cila hedh poshtë universalizmin dhe mbron shumëllojshmërinë e rrëfimeve. Për këtë arsye, sot, ai është përdorur si një term i përgjithshëm për një seri shprehjesh të reja arkitekturore që synojnë të kritikojnë arkitekturën moderne.
Nga kjo pikëpamje, të jesh postmodern nuk do të thotë të jesh pjesë e një epoke të re, ose t’i referohesh një stili të veçantë, është etosi i vënies në dyshim të rrethanave të pakënaqshme të sotme, pa refuzuar as praninë e së kaluarës dhe as kuptimin e kushteve dhe teknologjive të reja kulturore të sotme. / cbc.al / KultPlus.com
