Pjesë nga romani “Rrëmbimi nga shkronjat” i autorit Dan Bozhlanit. Ky roman është i botuar vetëm në gjuhën frënge. KultPlus po e sjell për herë të parë në gjuhën shqipe një pjesë nga ky roman i autorit Bozhlani.
Sapo kaloi kuadratin e portës, frymëmarrja e qetësisë ia përkëdheli ngrohtësisht veshët. Menjëherë krodhi vështrimin e përhumbur në murin e mveshur me libra shumëngjyrësh, nga ku doli një gulçim, që u përplas rënkueshëm në tri pjesët e tjera të sallonit. E shtriu trupin e molisur mbi divan, pastaj përgjumshëm filloi shfletimin e librit, me të cilin do ta përmbyllte leximin e tërë kësaj biblioteke, grumbullimi i së cilës në këto përmasa të admirueshme i kërkonte vëmendje prej vitesh. Akrepat e orës ndodheshin në krye të një udhëtimi njëorësh nga ai çast i pazakontë i frymëmarrjes, kur në zgavrat e veshëve të shtangur i arriti ulërima në formë fjalësh, që para se ta dëgjonte, e kapi nxitimthi me sy:
– I keni përkulur nënçmueshëm sytë mbi mua!
Veshët i gjëmonin, kurse tëmthat i rrihnin aq fort, sa zemra në kraharor. E rikujtoi fluturimthi frymëmarrjen, e cila s’dëgjohej më, ndërsa mendimet e nxituara e gjetën brenda lëkurës së një dite jonormale. U orvat ta mposhtte këtë tronditje, duke i mbledhur forcat e drobitura për t’u ripërqendruar.
– Nuk i duroj më sytë njerëzorë të rrokullisen shpërfillshëm mbi fjalët e mia. Jua ndaloj edhe këtë këqyrje të përvjedhur.
Përveçse i dëgjoi, pa se si lundruan vetëtimthi në ajrin e sallonit. Zgurdulloi sytë, ndërsa pëllëmbët e duarve i ngjeshi instinktivisht mbi veshët e skuqur. Në thellësinë e kokës, fjalët i zhurmonin pa ndërprerë, sa e bënë t’i largonte duart rrufeshëm që andej.
– Do të jeni të verbër përballë përmbajtjes së llojit tim, nëse nuk i përgjigjeni thirrjes me bindje.
E thelloi kërkimin me sytë e etur për identifikimin e qenies nga ku buronin ato fjalë goditëse.
– Nuk e përballojmë dot më durimin mijëvjeçar, që na shoi ngadalë frymëmarrjen e zërit. Që kur zuri fill kjo heshtje e rëndë në prani të syve njerëzorë, shtypemi nga pesha e vuajtjes, e përbuzjes, e zhvlerësimit dhe e poshtërimit njerëzor. Ato ishin të zëshme dhe lundronin të lira rreth ajrit të tokës, derisa morën trajtën e shkronjave të imta, për t’u gozhduar nga gishtërinjtë njerëzorë mbi faqet e shkëmbinjve, në shtigjet e errëta të shpellave, në pergamenë, në gjymtyrët e ndjeshme njerëzore, e deri te drurët që u shndërruan në fletë të bardha. Sikur të flisnin e mos të lexoheshin, ju do të ishit shumë më njerëzorë.
Aq shumë shkronja pluskuan mbi të, sa u ndie i kanosur nga përmbytja që vinte prej tyre. Por ato, sapo merrnin formë vezulluese, zhdukeshin në çast. Heshtja e thellë ia qetësoi zemrën në atë mikrokozmos të përkufizuar nga muret e ftohta.
– Me ndërgjegje po e rrënoj heshtjen, që rëndon sa toka mbi kurrizin e gjinisë sime.
U rrek të zbulonte me qetësi zanafillën e zërit, teksa me vete pyeti: “Kush vallë po e nxjerr këtë zë me shkronja?”.
– Zërat jonjerëzorë ju llahtarisin, kështu shpjegohet mpirja juaj nga frika. Ndaj s’ka kuptim kërkimi i bashkëqenies sate, sepse jeni njeriu i vetëm këtë banesë. A s’e vëreni që s’është zë njerëzor?
U përpoq të ngushëllohej me faktin, se frika që ndiente vinte si çrregullim i shëndetit psikologjik.
– S’ka prehje në këtë ngushëllim, ngaqë mirëqenien e keni në gjendje të shkëlqyer. Mos humbisni kohë! S’e keni nga lodhja e punës e as nga kllapia, por me veshët e ndërgjegjes po dëgjoni zërin tim.
Fjalët i vinin furishëm para fytyrës e po aty shpërbëheshin, shpartalloheshin, shembeshin. Ndërkaq, ai përpiqej t’i lexonte ashtu të shkapërderdhura, ndonëse shkathtësia e syve sfidohej nga shpejtësia e tyre.
– Erdhi koha të identifikohem përmes syve të trembur të vëmendjes suaj, ndaj përkuli ata mbi barkun tënd të shtrirë. Po qëndroj mu aty, i hapur në pëllëmbët tuaja: unë quhem libër, ashtu siç na keni pagëzuar ju.
I çakërriti sytë, kurse mornicat i përshkuan trupin.
– Oh, ç’janë këta sy të zmadhuar?! Paradoksale t’ju flasë një libër, ëëë?! Mos guxoni të veproni ashtu siç menduat, duke më përplasur për muri e t’ia mbathni me të katërta, sepse zëri im mund të zgjatet deri te veshët tuaj, pavarësisht distancës sonë!
I frenoi mendimet udhëzuese, që e çonin drejt arratisë.
– Përse nxiroseni nga frika? S’kam ndër mend t’jua shkul shpirtin nga fiziku dyzetvjeçar. Zhvendoseni vëmendjen te zëri im. Së pari, më mbani larg gojës, ngaqë kutërboni, ju lutem!
Kjo lutje ia zbuti tensionin mendor, e ndërkohë fytyra iu skuq nga turpi.
– Keqtrajtimi i vijueshëm më çoi në revoltë shpërthyese! Ndonëse jemi prej letre, peshojmë sa vetë ju, ngaqë mbartim vlefshmërinë e shkronjave, që zhvillojnë dinjitetin njerëzor më shumë se çdo gjë tjetër.
Rëndësia e librave i ngjau e pazëvendësueshme.
– Na blini për të na burgosur ngulfatshëm nëpër biblioteka. Na nxirrni që andej duke na gërvishtur; na përplasni mbi tryeza, na përthyeni fletët, flini mbi ne përgjatë pauzave, na njollosni me pije, na mbushni me thërrime, na hidhni nëpër kosha të mbeturinave, na vini zjarrin për t’u ngrohur…
Koka i lëvizi mohueshëm.
– Jo ju, jo! Ju që posa më hapët me ashpërsi, më shfletuat me shikim sipërfaqësor e me përgjumje m’i përbuzët shkronjat. Pastaj më përdorët si mbulesë mbi fytyrë, për ta penguar dritën që të dremitni me gërhitje.
Fytyra iu bojatis me shprehjen e ngushtimit.
– Me hapje të vrazhda m’i trandët aq shumë shkronjat, saqë ende s’janë qetësuar nga dridhjet e frikës, kurse në vend të kërkimfaljes, i përbuzët me mosvëmendje.
Me shikim të pjerrët shqoi lëkundjen e tyre përbrenda kornizave të fletëve.
– Si mund të silleni kështu ju, që përbëheni nga ndjenjat dhe porsa të lëndoheni, ofendoheni ose keqtrajtoheni; dini të vini kujën qaramane, kurse me shumë lehtësi torturoni pamëshirshëm çdo gjë tjetër.
Dridhja e shkronjave i kaloi nëpër gishtërinj e më pas ia përfshiu gjithë trupin.
– Andaj, mjaft më! Ti dhe gjithë soji yt jeni vetëdijesuar, brumosur, edukuar, arsimuar dhe emancipuar mbi krijesat e llojit tim pa shprehur asnjë mirënjohje. Këto fjalë e ndërgjegjësuan me vetëqortim.
– Ka pesë vjet, që kur shtypshkronja më mveshi me misionin e librit. Pastaj më transportuan për të më radhitur në vitrinën e një librarie, nga ku dora juaj më tërhoqi, për të më futur me vështirësi në cepin e kësaj biblioteke. Kam parë njerëz të llojllojshëm që vinin për vizitë, siç kam parë edhe më shumë përgjatë atij udhëtimi, por s’dëgjova një herë të vetme fjalën mirënjohje për shërbimin tonë.
Me buzë të ngrira, deshi të mërmëriste “faleminderit!”.
– Falënderuat me lavdërime shkrimtarë e autorë, ndërkaq nuk u kujtuat ta çmoni me mirënjohje mundin e librave të gjorë, që transmetojnë me dinjitet ushqimin shpirtëror e mendor ndër breza, duke e ruajtur diturinë më mirë sesa vetë truri juaj i përkohshëm. Ndonëse nuk e dëgjojmë fjalën “mirënjohje”, të paktën mos na fyeni me lexim të përgjumur, ngaqë shërbejmë për t’ju zgjuar.
Ndjesia e turpit iu duk që e tkurri deri në kockë.
– Para se ta vë theksin te kërkesa kryesore, që më shtyu ta thyej premtimin e heshtjes mijëvjeçare, bëni thirrje për gjeneratën e këtij shekulli: kini kujdes me çfarë mendimesh na ngarkoni, sepse ato shërbejnë për formimin e gjeneratave të ardhshme, dhe mos luani me dinjitetin e shkronjave, ngaqë kufiri i përmbajtjes së tyre ka kufi. Mund të marrin arratinë nga fletët e bardha, t’i boshatisin sytë dhe duart tuaja të brishta, dhe ta braktisin këtë tokë të përbaltur. Mund ta merreni me mend se ç’pasoja tragjike do të shkaktohen pa praninë e shkronjave në tokë?!
Përfytyroi librat me faqe të zbrazëta nga përmbajtja e shkronjave.
– Ja, prapë me gishtërinjtë si gozhda po ma ndrydhni kopertinën! Njeriu duhet ta shohë gjakun, për ta kuptuar dhimbjen. Por gjaku im ka ngjyrë të zezë dhe qarkullon nëpër shkronja, sikurse juaji me ngjyrë të kuqe që vërshon nëpër vena. Edhe nëse troshitem, nuk nxjerr gjak, ngaqë nuk dua ta trondis dheun.
Fjalët e fundit i erdhën në vesh me zë të dobësuar.
– Zërit tim po i fiket fuqia. Kjo mekje paralajmëron sosjen e kohës së zëshme, prandaj duhet të nxitoj, që të depërtoj në veshë, për t’u shfaqur në trurin tuaj me kërkesën për zbatim të domosdoshëm. Malli i përzier me frikë e trazuan emocionalisht./ KultPlus.com
