Galeria Kombëtare e Kosovës organizon edicionin e 14 të ekspozitës ndërkombëtare Çmimi “Muslim Mulliqi” 2022, me koncept kuratorial nga Christian Mosar (Luksemburg) dhe Raimund Stecker (Dusseldorf).
Artistët pjesëmarrës janë: Bianca Baierl, Artan Balaj, Heinz Baumüller. Ralf Fritz Berger, Ben Greber & Bram Kuypers, Jojo Gronostay, Clegg & Guttmann, Avdi Hajdari, Driton Hajredini, Bardh-I (rafet) Jonuzi-T, Majlinda Kelmendi, Filip Markiewicz, Faton Mazreku, Agron Mulliqi, Pasha Rafiy, Yvonne Roeb, Titus Schade, Eric Schumacher, Junior Toscanelli, Gan Erdene Tsend, Laureta Vogliqi, Kristin Wenzel, Qazim Xhylani, Alket Zeqiri, dhe Lulzim Zeqiri.
Artisti/ja fitues/e për Çmimin “Muslim Mulliqi” do të përzgjidhet në hapje të ekspozitës. Ekspozita do të hapet me datë 01 shkurt duke filluar nga ora 19:00.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 26 shkurt 2023. / KultPlus.com
Artistët si: Afrim Hajrullahu, Afrim Spahiu, Agim Balaj, Agron Blakçori, Agron Mulliqi, Alban Muja, Alban Nuhiu, Albe Hamiti, Albulen Neziri, Altin Krasniqi, Anmansa Petroviç, Arbana Hajredinaj, Arben Llapashtica, Arbnor Karaliti, Argenita Fetahu, Armend Nimani, Artan Hajrullahu, Arton Behrami, Avni Demiri, Astrit Ismaili, Avni Rudaku, Bedri Haziraj, Biljana Veselinova Komoni, Blerta Hashani, Brilant Milazimi, Burim Myftiu, Dardan Zhegrova, Dion Zeqiri, Daors Hoxha, Doruntina Kastrati, Driton Hajredini, Enesa Xheladini, Enver Hoxhaj, Erblina Karaliti, Esat Valla, Eshref Qahili, Fatmir Jusufi, Fatmir Mustafa, Faton Mazreku, Fidan Bejtullahu, Fikrete Misini, Gëzim Brestovci, Haki Xhakli, Hazir Reka, Hekuran Sokoli, Haveit, Redon Kikaj, Hysni Krasniqi, Ilir Balaj, Jakup Ferri, Jehon Gallapeni, Jeton Gusia, Jetullah Sylejmani, Kaltrina Hoda, Liridona Gjuka Bogu, Lorik Sylejmani, Luan Bajraktari, Lulzim Zeqiri, Mal Myrtaj, Mehmet Behluli, Mehmed Vokshi, Mimoza Sahiti, Nevruz Musa, Nexhmi Bardhi, Nimon Lokaj, Remzi Limani, Renea Begolli, Rexhep Ferri, Rrezartë Bajrami, Roland Masurica, Rron Qena, Sali Musliu, Shkamb Jaka, Shyqri Nimani, Urtina Hoxha, Valdrin Thaqi, Violeta Xhaferi, Yll Xhaferi, Zana Begolli dhe Zeni Ballazhi, kanë qenë personazhet kryesorë të koleksionit të veprave të artit të blera për 300 mijë euro nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit me anë të thirrjes publike të vitit 2022, shkruan KultPlus.
Afro 80 vepra kanë mbizotëruar në dy katet e Galerisë Kombëtare të Kosovës. Me tematika, teknika e gjendje të ndryshme, pikturat kanë shpërfaqur një horizont të gjerë e të llojllojshëm të artistëve, veprat e të cilëve kanë ardhur në mënyrë të veçantë. Muri i bardhë poshtë, e ai i zi në katin e dytë, ka qenë element kyç që ka treguar qartazi se artistët kosovarë janë në gjendje të jenë unik në stilin dhe paraqitjen e tyre. Të pranishmit, qenë ata që mbushën gjithsej galerinë, duke filluar nga ora 19:00. Nuk pati hapje zyrtare e as katalogë për të pranishmit, por kjo nuk i ndali ata që të shijojnë secilin cep që ishte mbushur me ngjyrë.
Me tone të ngrohta, shpesh edhe të zbehta, kanë qenë ngjyrat që kanë dominuar dukshëm në secilën vepër. Me përmasa të ndryshme, pikturat kanë portretizuar shpesh atë që është shfaqur në titull. “Dita e Shën Valentinit”, “Intrusive Rocks”, “Dritarja e Gjergjit”, “Loja”, “Oksimoron”, “Futbolli”, “Karllo O Hajn”, “Artisti”, “Heshtja”, “Cirku”, “Në shesh”, “Etja”, “Skenderbeu”, “HUMAN”, janë titujt që shpërfaqën gjithë atë se çka ishte ngjyrosur në pikturë, nëpërmjet mendjes artistike të tyre.
Ndërkohë nëntë veprat si: “Pa titull”, “Hapësira në kohë”, “The big ship”, “Kalldërëmi i Prizrenit”, “Kthimi”, “Melodia e ngjyrosur”, “Definition”, “Kallinjët” dhe “Pishat e Deçanit”, kanë përçuar një atmosferë krejtësisht mallëngjyese. Një qetësi absolute kaplonte shpirtin njerëzor kur fokusi vinte mbi këto piktura. Preciziteti, emocioni dhe situatat e ndryshme të “rrëzuara” në këto nëntë piktura ishin ato që ranë në sy më së shumti, e që njëkohësisht kaplonin mendjen. Po ashtu, pikërisht në këto copa arti, këmbët e të pranishmëve ndaleshin pakëz më shumë se sa koha e zakonshme, prej tridhjetepesë sekondash.
Tutje në vazhdim, përpos instalacioneve, video-instalacioneve, skulpturave dhe fotografive me motive që shpalosnin një dhimbje të thellë dhe përjetime të rralla, ishte edhe piktura e artistit Alban Muja ajo që tregonte mesazhin se gratë vazhdojnë ende të luftojnë për të drejtën e tyre në pronë, brenda dhe jashtë mureve të shtëpisë. Emërtimi ‘Brotherhood’ çoi direkt tek pranimi se djemve u premtohet shtëpia e paraardhësve të tyre.
Komunikimi i veprave me audiencë qe e lirshme, e kuptueshme por ndonjëherë edhe konfuze. Ndonëse, ekspozimi i veprave nuk ishte bërë në formën më të mirë të mundshme, hapësira në të dy katet me gjithë grumbullin që posedonte, shfaqi një anë të dukshme të këtyre artistëve që me punën e tyre po dëshmojnë vazhdimisht se pasioni, dashuria dhe përkushtimi ndaj artit pamor, për ta është primare.
Artisti Fidan Bejtuallahu për KultPlus ka potencuar konceptin e veprës “Melodia e ngjyrosur”.
“Duke jetuar në kryefjalë të melodisë vdes një e keqe dhe një e mirë në detin e kaosit. Mbretëresha (melodia e ngjyrosur) bërtet – më lëshoni këtu – në një natë filmi e ndjekur apo imagjinon një melodi e cila i kujton një ngjarje, ose me herët kishte pas një harresë sepse kishte shpresuar veten në një barkë të peshkimit e rrethuar me melodi qetësuese. Vonë kjo e gjitha, nё tetorin e peshkimit, për të mos u kthyer më kurrë dhe për ta ndaluar një kimikal prej fishekzjarri në qiellin e mbrëmjes, jep një tingull melodie të ngjyrosur, por në ditën tjetër kthehet në jë mjegull të dendur – një melodi e dashuruar pas perëndimit; shkon në oborrin e kompozimeve – mё shumë se njësoj dhe ushqehet në datëlindjen e saj qё vjen poshtë reve të shoqeve të saj, të cilat vijnë pasi kanë pushuar në paqe, por në një të hëne të vetmuar mëngjesi ato vijnë të ngjurosin një tingull që nuk jep melodi”, ka thënë ai.
Kujtojmë se koleksioni i veprave të artit i blerë nga MKRS në vitin 2022, do të jetë i hapur për publikun deri më 15 Janar 2023. / KultPlus.com
Nesër duke filluar nga ora 19:00, Galeria Kombëtare e Kosovës do të prezantojë koleksionin e veprave të artit të blera nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit me anë të thirrjes publike të vitit 2022, përcjell KultPlus.
Koleksioni do të jetë i hapur për publikun deri me 15 Janar 2023.
Së shpejti vjen hapja e ekspozitës personale të autorit Jeton Gusia “Idile të Rëndomta të Jetës Moderne”, kuruar nga Blerta Hoçia, përcjell KultPlus.
Peisazhet urbane, jeta rurale, pjesë nga aktivitete të përditshmërisë, në pishina, në qendra masazhi, në autobus, në mensën e qendrës tregtare; janë skena që përbëjnë të jetuarit në tërësinë e vet, një botë e vogël e treguar në imtësi, një botë e duruar edhe kur është dhunshme edhe kur një tension nën lëkurë duket se do ta plasarisë telajon e bashkë me të edhe pikturën.
Duke imituar gjestin dhe formën piktorike të artistit edhe shikimi i punëve në ekspozitë ofrohet në terr, si në hyrjen e një miniere, ku avancimi në brendësinë e galerisë nëntokësore nënkupton pakësimin e dritës që vjen nga jashtë. Kjo mund të shërbejë si një metaforë kuptimplotë ku humbja e dritës së ndërgjegjes shkëmbehet me fitimin e errësirës ose aftësinë për të avancuar më në brendësi të të panjohurave që nuk mundet ti ofrojë vetëdija.
Vizitori do ta gjejë veten të zhytur në thellësitë e tuneleve brenda të cilave vallëzon një ritëm primordial, ai i pavetëdijes kolektive, ku herë pas here copëza dite si idile të pikturuara të përditshmërisë shfaqen me thjeshtësinë e jetës së jetuar.
Si për të thënë se të vërtetat thelbësore, kuptimet e çmuara gjenden aty para nesh në pamjen e një sheshi të rëndomtë e të populluar, ku secili subjekt është kuintesenca e asaj që përfaqëson. / KultPlus.com
Galeria Kombëtare e Kosovës hap thirrjen për programin vjetor 2023, përcjellKultPlus.
Më poshtë gjeni njoftimin e tyre të plotë:
Çka? Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK) ju fton të aplikoni për t’u bëre pjesë e programit vjetor për vitin 2023. Thirrja shpallet për propozime për ekspozita dhe projekte kuratoriale, edukativo-arsimore, hulumtuese, botuese,, multimediale dhe ndërdisiplinare nga piktura, skulptura, dizajni grafik, grafika, instalacioni, fotografia, video, performanca. Inkurajohen projekt propozimet nga artistët dhe kuratorët vendorë/ndërkombëtarë, organizatat dhe komunitetet kulturore, hulumtuesit dhe praktikues tjerë të arteve pamore.
Kur?
Afatet: Periudha e aplikimit: 20.10 – 25.11.2022. Shpallja e projekteve të përzgjedhura: 20 dhjetor, 2022 Fillimi i projektit të parë: Shkurt, 2023
Si të aplikoni? Aplikacionet dorëzohen Galerinë Kombëtare të Kosovës çdo ditë pune nga ora 10.00 – 16.00 fizikisht në adresën: Galeria Kombëtare e Kosovës, Rr. Agim Ramadani, nr. 360, 10000 Prishtinë. Gjithashtu, aplikacioni mund të dërgohet edhe online në [email protected]
Timeline/Orari i implementimit të aktiviteteve të projektit
Reproduksion vizual (fotografi, video, skica, animacion) i punës nëse është punë e mëhershme
Dokument sqarues mbi projektin/ekspozitën, ku detajohet formati (video-performancë, skica, 3D animacion, video, fotografi, eveniment, etj.)
Përdoreni këtë dokument për të sqaruar vizionin e projektit tuaj.
Mund të bashkangjithni koncept-propozim ose skicë se si do të mund duket instalimi juaj.
Për pikturë/dizajn/grafikë/fotografi etj: 10 punime të shtypura me ngjyra, në formatin A3, me kualitet të lartë (minimum 600 x 800 dpi), me dimensionet e specifikuara
Për video/audio: Material me kohëzgjatje prej maksimum 10 minuta;
Për skulpturë/instalacion/performancë: fotografi/video/skicatë punimit; Shënim: nuk pranohen punimet fizike (piktura, skulptura, të tjera).
Ku të marrim më shumë informata?
Personi kontaktues në GKK për këtë aplikacion: Ardian Haxhiu, +38344112429 ose: [email protected]
Juria/Këshilli i GKK-së: Renea Behluli, Agron Blakçori, Arlinda Hajrullahu, Artrit Bytyçi, Guri Çavdërbasha, Somer Şpat, Linda Gusia / KultPlus.com
Galeria Kombëtare e Kosovës organizon konferencë për media për edicionin e katërmbëdhjetë të Ekspozitës Ndërkombëtare “Çmimi Muslim Mulliqi” 2022, me datë 24.08.22 në ora 12:00, përcjell KultPlus.
Me këtë rast prezantojnë kuratorët Christian Mosar (Luksemburg) dhe Raimund Stecker (Dusseldorf) të cilët do ta shpalosin edhe konceptin kuratorial po ashtu edhe prurjet e autorëve eminent që do të ftohen nga arena ndërkombëtare.
GJEST RESPEKTI
RE-TRO-SPEKTIVE
RI-SHIKIMI
RI-KTHIMI
RE-SPEKTI
RI-SPEKULIMI
RE-SPEKTAKULAR
“ars longa – vita brevis” konsiderohej si e tejkaluar.
Vini re kohën e foljes!
Ka tradita në art – Rishikime dhe Retrospektiva.
Respekti për tradicionalen i është mveshur artit si një lloj gjesti mirësjelljeje.
Pa revokim, lufta midis dy shteteve evropiane na riktheu të përçarë
• nga mospaqja e përtërirë në Evropë,
• nëpërmjet mosnjohjes së pretendimeve për autonomi sovrane nga individë në kontekste kombëtare, e cila nxitet nga interesat shtetërore,
• nga rivendosja e dukshme e një “perde të hekurt” që u zhvendos vetëm në perëndim
mbi të gjitha:
• duke shpërfillur utopinë e Euroazisë së Josef Beuys, e cila historikisht dhe etnikisht pohoi lidhjet midis Uelen në ngushticën e Beringut në detin Chukchi dhe Dingle në Perëndimin irlandez, i cili është afër Shteteve të Bashkuara, ku kufijtë kombëtarë ndajnë ngjashmëritë kulturore dhe sistemet e artit te nivelit ndërnacional.
Jo, çorientimi post-modern I iniciuar si një rrugëdalje nga qorrsokaqet e një manie menaxheriale të ideologjizuar dhe moderne, ka humbur simpatinë e saj – dhe premtimin për të ardhmen. Katarsis nuk ndoqi kaosin e dëshiruar, vetëm dekadencën.
Ofensiva e mediave dixhitale në biznesin e artit të dominuar nga Perëndimi, i përqendruar tek vetja, rezulton të jetë një fata morganë kalimtare. Ai është i dematerializuar pas horizontit të artit dhe jetës, tashmë teknikisht duke u zhdukur kur energjia elektrike nuk del më nga priza ose furnizimi me energji nuk garantohet më as nga kartelet e lëndëve të para dhe as nga kontrollorët e disponueshëm të rrjetit. Mbi të gjitha, ai avullon shpirtërisht, sepse impulset e tij të kujtesës dërgohen pa kohë vetëm në një masë të kufizuar për shkak të “ruajtjes” së paqëndrueshme: vita longa – ars brevis!
Në këtë mënyrë, vlerat jomateriale të komunikuara globalisht ekspozohen si besime të pastra, si ideologji të mbështetura nga të pasurit sektarë – si spekulime. Nëse ato as nuk kundërshtohen nga veprat e krijuara ose nuk ringjallen vazhdimisht nga besimet e praktikuara rreptësisht të shumë më tepër sesa vetëm disa (oligarkëve ose koleksionistëve të mëdhenj, spektakolari shfaqet për atë që është: si vetëm ri-spekulim vetë-përjetësues.
A mund të japë arti përgjigje për pozicionime të tilla bashkëkohore?
Mezi!
Por, arti mund të qëndrojë në këmbët e veta tradicionale dhe kështu nga njëra anë nuk mbetet më një dekorim afirmativ për gabimet – dhe nga ana tjetër përpiqet sërish të tregojë produktivisht orientime për kërkuesit.
VETËMjaftueshmëria
Artistët që i besojnë dizajnit, vizatimit, shprehjes së ideve të tyre që është kuptuar si parësia e artit që nga Rilindja, janë pothuajse autonome. Pranë tyre qëndrojne piktorët dhe skulptorët. Të pa tjetërsuar, ata respektojnë prodhimin e “simptomatikës” (Vilém Flusser) si një teknikë qendrore.
Bazuar në vizatimet e shpellës, kjo simptomatikë është përgjegjëse për një traditë pothuajse rezistente ndaj katastrofave në mbijetesën e produkteve mediatike të krijuara nga imazhi. “E dini,” u përgjigj Richard Hamilton ndërsa ishte ulur në ekran gjatë një vizite në studion e tij pranë Oksfordit, kur e pyetën pse ai ishte ende duke pikturuar ndërsa qëndronte pranë kavaletit:
“E dini, piktura ka historinë më të madhe, piktura ka të ardhmen më të madhe!”
Siç tregon kjo deklaratë, natyrisht, fjala ka luajtur gjithashtu një rol gjithnjë e më të rëndësishëm në art, pasi vetë kuptimi është kondensuar jashtë artit. Fjala – manifeste, teori artistësh, metatekste… – është vënë në skenë në mënyrë apodikale që nga iluminizmi (pasi artistët u çliruan nga punësimi klerik ose oborrtar dhe u përballën me konkurrencën liberale, si të thuash) – dhe ndonjëherë edhe në një mënyrë bashkëkohore si një ide e realizuar.
Kur bashkëkurojnë ekspozitën e çmimit ‘Musli Mulliqi’, Christian Mosar dhe Raimund Stecker duan të ndjekin këtë kredo të “Piktura ka të ardhmen më të madhe” – dhe ta bëjnë këtë në mënyrë reaguese d.m.th në retrospektivë, si kujtesë, përkatësisht me largpamësi!
Pra, Bienalja dëshiron të jetë e qëndrueshme historikisht në të ardhmen.
Ekspozita “Një Arkiv në Nënçati: Informator mbi Galerinë Kombëtare të Kosovës” kuruar nga Hana Halilaj vjen në Galerinë Kombëtare të Kosovës nesër, duke filluar nga ora 10:00, përcjell KultPlus.
E themeluar më 2 shkurt 1979, Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK) është institucioni kulturor më i shquar në vend. Shqyrtimi i arkivave dhe historive të ekspozitave të galerisë është hap thelbësor për identifikimin e lëvizjeve të artit, praktikave artistike dhe të veprimtarëve e organizatave të ndryshme kulturore që kontribuan në historitë e artit të Kosovës. Fondet arkivore të GKK-së pasqyrojnë jo vetëm zhvillimet artistike dhe kulturore në vend dhe rajon por shërbejnë edhe si pikënisje për të rimenduar narrativat ekzistuese të fragmentuara, si dhe për të gjeneruar diskurse të reja historike.
Materialet që datojnë nga vitet 1960 e deri më sot–– katalogje, shtojca të shtypit, dokumente, letra, dorëshkrime, fotografi–– tregojnë historitë kolektive dhe individuale të anashkaluara të cilat gjenden në këtë arkiv. Një seri e punimeve në letër të artistes Violeta Xhaferi nga koleksioni i GKK-së janë të ekspozuara së bashku me shënime rreth zhvillimit të koleksionit. Këto materiale shoqërohen nga një rrëfim i ish-arkivistës së GKK-së Lirije Buliqi, e cila diskuton proceset e mundimshme që ende vazhdojnë të ndikojnë në arkivat e këtij institucioni.
Edhe pse arkivat akoma mbeten të pa indeksuara, kjo ekspozitë është një qasje e pjesshme në materialet arkivore me potencial për të rikonfiguruar, rishkruar dhe vënë në pyetje në mënyrë kritike historitë e artit të Kosovës brenda kontekstit lokal dhe global. / KultPlus.com
Ekspozita “Një Arkiv në Nënçati: Informator mbi Galerinë Kombëtare të Kosovës” kuruar nga Hana Halilaj vjen në Galerinë Kombëtare të Kosovës këtë të enjte, duke filluar nga ora 10:00, përcjell KultPlus.
E themeluar më 2 shkurt 1979, Galeria Kombëtare e Kosovës (GKK) është institucioni kulturor më i shquar në vend. Shqyrtimi i arkivave dhe historive të ekspozitave të galerisë është hap thelbësor për identifikimin e lëvizjeve të artit, praktikave artistike dhe të veprimtarëve e organizatave të ndryshme kulturore që kontribuan në historitë e artit të Kosovës. Fondet arkivore të GKK-së pasqyrojnë jo vetëm zhvillimet artistike dhe kulturore në vend dhe rajon por shërbejnë edhe si pikënisje për të rimenduar narrativat ekzistuese të fragmentuara, si dhe për të gjeneruar diskurse të reja historike.
Materialet që datojnë nga vitet 1960 e deri më sot–– katalogje, shtojca të shtypit, dokumente, letra, dorëshkrime, fotografi–– tregojnë historitë kolektive dhe individuale të anashkaluara të cilat gjenden në këtë arkiv. Një seri e punimeve në letër të artistes Violeta Xhaferi nga koleksioni i GKK-së janë të ekspozuara së bashku me shënime rreth zhvillimit të koleksionit. Këto materiale shoqërohen nga një rrëfim i ish-arkivistës së GKK-së Lirije Buliqi, e cila diskuton proceset e mundimshme që ende vazhdojnë të ndikojnë në arkivat e këtij institucioni.
Edhe pse arkivat akoma mbeten të pa indeksuara, kjo ekspozitë është një qasje e pjesshme në materialet arkivore me potencial për të rikonfiguruar, rishkruar dhe vënë në pyetje në mënyrë kritike historitë e artit të Kosovës brenda kontekstit lokal dhe global. / KultPlus.com
Kuruar nga Gaetano Centrone, Vladimir Myrtezai-Grosha dhe Elton Koritari, të enjten në Galerinë Kombëtare të Kosovës do të hapet ekspozita e radhës me titull “Komploti i TIranës” nga artisti Ardian Isufi, përcjell KultPlus.
Ekspozita hapet duke filluar nga ora 19:30 dhe do të qëndrojë e hapur nga data 12 maj deri më 12 qershor 2022.
Ardian Isufi ekspozon për herë të parë në një ekspozitë personale pranë Galerisë Kombëtare të Kosovës dhe do të sjellë për publikun e Kosovës një perzgjedhje nga karriera e tij e gjatë artistike si edhe vepra të reja e të krijuara ‘site specific’ për këtë ekspozitë, ku veçojmë pavijonet e Veprave të Pamundura, atë të Komplotit të Tiranës apo Interpelancën e Artistit me Raino Isto dhe Genti Gikola.
Rreth artistit:
Ardian Isufi është ndër artistët më të rëndësishëm të skenës bashkëkohore shqiptare, me një karierrë të gjatë në të nëpërmjet artit, kritikës, organizimit të aktiviteteve artistike dhe kurimit të ekspozitave dhe me pjesëmarrje në shumë veprimtari artistike kombëtare dhe ndërkombëtare. Si artist por edhe si kurator dhe kritik arti, veprimtaria e tij është shumë e gjërë, artisti përfaqëson më së miri brezin e artistëve dhe intelektualëve shqiptarë të impenjuar dhe aktivë në të gjithë spektrin e veprimit publik. Në punën e tij Ardian Isufi ka krijuar një marrëdhënie konstante me publikun shqiptar, si artist apo kurator, duke tentuar përherë ta ballafaqojë atë me problematika akute socialshoqërore por përherë të hetuara nga një këndvështrim dhe një qasje bashkëkohore dhe globale. Rreth punëve prezantuar në këtë ekspozitë:
Ardian Isufi sjell në këtë ekspozitë një pjesë të mirë të “galaktikave fluturuese të universit të tij” – cit. nga Vladimir Myrtezaj. Nëpërmjet të veprash të realizuara ndër vite, realizohet kështu një retrospektivë e punës së tij për publikun e Kosovës por kjo gjë vjen e ndërthurur konceptualisht si një proçes artistik me propozime të reja të pashfaqura më parë. Ekspozita vazhdon pra rrugëtimin e artistit me çdo kusht për të qenë në garë me kohën dhe me çdo mënyrë për të qenë në një shtrat të ndryshueshëm në një lëvizje perpetum që të sillet në kokë ngjashmërisht me galaktikat fluturuese si një energji e pandërprerë pa u kujdesur për pikë-presje apo sjellje etike si formalitet. Ardian Isufi është një lloj energjie e motorrizuar për ndryshimin e përhershëm në kërkim të kohës së humbur. Një subjekt në një parehati pamjaftueshmërisht të zgjatur që në të shumtë i ngjan një makinerie të automatizuar nga tërheqjet e shpeshta e shpesh përmbysëse saqë të le të mendosh që ky rrugëtim në fundin e tij do ti përngjajë një urie e eksitimi anormal për të na blatuar një model të ri e të pazakontë si një ngjashmëri e shumë “koverave” që sa vijnë e shfaqen në referenca të ndërmjetme me artistët më të spikatur e në zë të kohës.
Koncepti:
Kjo ekspozitë heton dhe shfaq proçese krijimi, tundime, përballje publike por edhe pamundësi dhe drama kolektive dhe personale të botës së brishtë të artit bashkëkohor – lokal apo global. Kjo sepse veprat e Ardian Isufit kanë karakter të veprave të angazhuara të cilat ndikojnë drejtpërdrejt mbi opinionin publik si një dialog me mjetet e artit duke na vorbulluar me paqëndrueshmëritë dhe qëndrimet eklektike të artistit si një kostum që me kast e ka veshur për të na destabilizuar përcaktueshmërinë e përkohëshme e të përsëritur që ai propozon. Përballë veprave të këtij lloji, në kufirin mes mediumeve të ndryshëm,shikuesi përfshihet drejtpërdrejt nga artisti, i cili e përdor produktin e tij vizual si gjenerues të paqartësive dhe pyetjeve mbi të cilat është legjitime të reflektohet. Më tej, Ardian Isufi çan murin e asaj çfarë është perceptim mbi punën e artistit sot jo vetem në trevat tona por kudo, ai pra e vendos vizitorin në një rol aktiv gjatë eksperiencës së ekspozitës e akoma më shumë, gjatë jetës së përditshme. / KultPlus.com
Një numër tejet i madh i pikturave të vendosura përgjatë mureve disangjyrëshe të Galerisë Kombëtare të Kosovës mbrëmë kishin gjetur jetësimin e tyre dhe po frymonin në ngjyra të ndezura e në gjendje kaotike me ç’rast në secilin cep ato piktura kishin zënë rob edhe syrin e të pranishmëve që po admironte veprat unike të piktorit Gani Gashi i cili mbrëmë hapi ekspozitën e tij të titulluar “Rrethi”, ekspozitë kjo që vjen e kuruar nga Krenar Zejno, shkruan KultPlus.
Në ceremoninë e hapjes solemne të ekspozitës, drejtori i Galerisë Kombëtare të Kosovës, Naim Spahiu e mori fjalën fillimisht për të falënderuar të pranishmit për pjesëmarrjen dhe tutje ai shprehi kënaqësinë e tij që më në fund piktori Gani Gashi sivjet është pjesë e programit të Galerisë.
“Sot kemi nderin të prezantojmë artistin Gani Gashi i cili jo vetëm unë personalisht por i gjithë stafi sot ndihet mirë për shkak se e kemi një artist që me vite ka konkurruar të jetës pjesë e këtij programi të Galerisë dhe fatmirësisht sivjet është në planprogram. Falënderojmë dhe këshillin drejtues që kanë bërë këtë përzgjedhje. Njëherit sot është edhe Dita e Artit Botëror që shënohet kudo nëpër vende të ndryshme të botës. Kështu që ne e kemi zgjedh këtë artist që ta shënojmë këtë ditë”, thotë Spahiu.
Kuratori i ekspozitës, Krenar Zejno tutje tregoi se veçantia e kësaj ekspozite është se çdo tablo është e mbushur nga këndi në kënd.
“Së pari falënderoj artistin që besoi te prekja fare e vogël e imja që është krejtësisht minore dhe nuk ka të bëjë fare me një vepër të rëndësishme që okupon të dy sallat e Galerisë. Është thjesht një shkrim dhe një afërsi shpirtërore sepse ne njihemi prej vitesh. Kjo është ekspozita e tretë që bëjmë së bashku. Piktori si i tillë ka pas empatinë që t’i krijonte kushte çdo lloj hezitimi të një autori që është tek studio. Tabloja është festa e syrit. Ekspozita është ‘mesha’ apo ‘ramazani’ i syrit. Gjithandej nga bomba në luftë, e pëson syri jashtë mase. Elementi që bie shumë në sy menjëherë është puna si e tillë. Mbushja e tablosë me ornamente, detaje, praninë e qenies diku me një sy diku me një siluetë, diku me një elipsë si maskat afrikane, diku tjetër me një prani koke por ama jo vetëm tre viza, por një punë me të vërtetë e jashtëzakonshme. Veçantia e kësaj ekspozite se çdo tablo është e mbushur nga këndi në kënd”, thotë Zejno.
Ndërsa, vajza e piktorit, Lira Gashi tutje me një emocion të pashoq lexoi një rrëfim të sajën dedikuar babait të saj. Me titull “Ta jetosh jetën me ngjyra”, ajo cilësoi piktorin Gashi si të vetmin piktor që ka këtë mjeshtëri teknike, metodë pune dhe që gdhend pikturën në pëlhurë me ngjyra e gërsheton elementet e grafikës në pikturë.
Po ashtu, mbesa e piktorit, Lyra Begolli lexoi një nga shumë esetë që e ka shkruar për gjyshin e saj. “Nëpër rrathët e gjyshit”, titullohej eseja e cila shtjelloi artin e piktorit, mesazhin pas pikturave, historinë e një bohemi, shpërthimin e simboleve dhe detajet nga më të ndryshmet që vinë nga thellësia e shpirtit të një artisti.
Ambasadori Avni Spahiu në hapjen e kësaj ekspozite përkujtoi edhe grupin e artistëve ‘Dardanët’ të cilët sipas tij e pasuruan tej mase artin në Kosovë.
“Është me të vërtetë kënaqësi që ta shoh mikun tim me këtë ekspozitë në Galerinë Kombëtare të Kosovës dhe pikërisht në Ditën Ndërkombëtare të Artit. Në të gjitha ato ekspozita që organizoheshin shumë herët në kohë, Gani Gashi ishte pjesë e rëndësishme e tyre. Më kujtohet edhe një grup artistësh që quheshin ‘Dardanët’ të cilët nuk e lanë artin në Kosovë që të vdiste, siç e dëshironte dikush. Por këta qëndruan dhe më kujtohen shumë mirë ato piktura të mrekullueshme që në njëfarë mënyre ftillonin edhe shpirtin e kombit të vetë në momente nëpër të cilat po kalonte. Prandaj kjo mbrëmje ka domethënie të madhe jo vetëm për Ganiun por edhe për të gjithë ne”, thotë Spahiu.
Sipas tij, kjo ekspozitë meriton vëmendjen e të gjithë artdashësve të Kosovës ngase piktori Gashi me bashkëpunëtorët e tij kanë shënuar një etapë të rëndësishme në historinë e artit pamor të Kosovës.
Para se edhe autori i ekspozitës të merrte fjalën, atij iu dhurua çmimi “Doktor Honoris Kauza” që vjen nga Akademia Evropiane e Arteve në bashkëpunim me Komunitetin Kombëtar Shqiptar.
Gjithashtu, piktori Gani Gashi krejt në fund i falënderoi të gjithë të pranishmit si dhe përkujtoi ekspozitën e parë të tij në korridorin e Fakultetit Filozofik.
“Ju falënderoj nga zemra që keni gjetur kohë të vini në këtë mbrëmje. Pas këtyre fjalëve të bukura që i thanë të gjithë, s’kam çfarë të them më për vete. Çfarë kam pas për të thënë, e kam thënë me veprat e mia. Ekspozitën time të parë e kam hapur në vitin 1969 në Prishtinë dhe në mungesë të galerive asaj kohe e kemi organizuar në Fakultetin Filozofik, ekspozitën time që është shumë e rëndësishme për mua sepse më hapi rrugën për vazhdimin e punës time të mëtutjeshme. Sonte këtu, kjo ekspozitë është edhe më e rëndësishme sepse në njëfarë mënyre është një rrumbullakim i gjithë krijimtarisë time prej asaj kohe e deri më sot, pas tetëdhjetë e disa viteve. Po ashtu kam një falënderim të veçantë për Naim Spahiun, drejtorin e Galerisë, i cili është angazhuar jashtë mase për organizimin e ekspozitës time”, thotë Gashi i cili pastaj e shpalli të hapur ekspozitën.
Pas këtyre fjalimeve emocionuese, të pranishmit që ishin në një numër tejet të madh me padurim po hynin brenda dalëngadalë. Me sy drejt pikturave ata u drejtuan drejt pikturave në fillim teksa disa po shkonin edhe direkt në fund. Ishin pikturat diversive ato të cilat u shpalosën në dimensione nga më të ndryshmet dhe në formën më unike që Galeria Kombëtare e Kosovës ka pasur rastin ta përjetojë. Njashtu sikurse hëna e plotë që shoqëronte të pranishmit në hapjen solemne, ashtu ishin edhe pikturat e piktorit Gashi. Të plota e të mbushura në çdo cep të mundshëm, ato vodhën vëmendjen e gjithsecilit dhe i detyruan të pranishmit të vështronin thellë përbrenda shpirtit të secilës pikturë.
Mëdyshjet e audiencës për të zbërthyer emocionin, kuptimin, mesazhin apo thjesht teknikën e futur në pikturë ishin ato që bënë që kjo ekspozitë të frymojë në një enigmë e cila me një gjëegjëzë të shkëlqyer ndërvepronte me secilin njeri. Ndonëse anash pikturave nuk ishin të vendosura emrat e tyre, nuk deshi shumë kohë që secila pikturë t’i shpreh copëzat e veta. Të krijuara përgjatë viteve të ndryshme duke nis qysh nga viti 2005 e deri tek 2022, pikturat portretizonin një gjendje fort të ngatërruar në pamje e cila shprehej nëpërmjet mbizotërimit të ngjyrës së verdhë, kaltër apo të kuqe. Ngjyrat e përplasura mrekullueshëm në pikturë ngjallnin një ndjenjë e cila shfaqej vetëm në rastin kur thellësia e njeriut depërtonte brenda intensitetit të pasur pamor.
Ndërkohë ishin disa piktura të cilat ndodheshin në pozicione të posaçme, ato të cilat pikërisht komunikonin një brengë, trishtim, rebelim, gjurmë, lojë, kujtim, siluetë, portret, harmoni apo edhe një mozaik me ç’rast këto elemente frymonin në ngjyra krejtësisht gjallëruese, për të hyrë kështu në qoshet më të skajshme të mendjes së njeriut të pranishëm. Kurioziteti për të soditur këndshëm fytyrat apo gjysmë fytyrat që kishin kapluar tablotë në një mënyrë brilante ishte tejet e pranishme dhe kjo më së miri vërehej tek shprehjet e fytyrave që mundoheshin të hynin brenda një plotësie të qetë shpirtërore që pikturat posedonin në vetvete.
Tutje në vazhdim ndodheshin edhe ato piktura të cilat në detaje krejtësisht të imëta binin në ndesh me shumicën e pikturave të krijuara përgjatë viteve më të vona, që pësonin një ndryshim në gjendjen kaotike të imazheve. Përsosja e një boshllëku që në vetvete është kontrast i pandryshuar i plotësisë shfaqej në këto piktura të cilat kanë preokupuar artistin në vitet e mëhershme për të sjell një çorodi mahnitëse e të rafinuar që shpalos dukshëm teknikën mjeshtërore të tij dhe punën e tij ambicioze.
Pena e piktorit Gashi që haptazi ka prek të gjitha qoshet e tablove të prezantuara mbrëmë, njëkohësisht ka prekur edhe shikuesin e dëgjuesin e mirëfilltë të artit të tij. Në të dy katet e Galerisë, ai ka arritur të shpalos thellësinë e të qenurit një artisti i cili komunikon me veprën përballë tij, teksa ekspozimi i asaj vepre krijon një komunikim të ndërmjetshëm mes artistit, pikturës dhe artdashësve. Krejt kjo ndërlidhje dëshmon për talentin e tij të pakrahasueshëm që heshtazi hyn në psikikën e shpirtit të njeriut dhe përhapet ëmbëlsisht në bërthamën e ekzistencës njerëzore.
Ekspozita do të jetë e hapur deri me datë: 05.05.2022 / KultPlus.com
Në Galerinë Kombëtare të Kosovës së shpejti vjen ekspozita e titulluar “Rrethi” nga artisti Gani Gashi, përcjell KultPlus.
Ekspozita e cila hapet të premten është e kuruar nga Krenar Zejno. Ndërkaq, “Rrethi” do të hapet duke filluar nga ora 20:00.
“Rrethi” do të qëndrojë e hapur për publikun deri më 5 maj.
Gani Gashi u lind më 27 shkurt 1944 në Mramur të Komunës së Prishtinës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa Shkollën Normale në Prishtinë në vitin 1963. Akademinë e Arteve Figurative (drejtimi i grafikës) si dhe studimet pasdiplomike i mbaroi në Prishtinë. Nga viti 1963 deri në vitin 1967 punoi në arsim, ndërsa në vitin 1968 filloi punën në redaksinë e gazetës së përditshme “Rilindja” në Prishtinë, ku punoi në vendin e redaktorit artistik, e ku herë pas herë botoi edhe shkrime autoriale nga lëmi e artit figurativ deri më 21 shkurt 2002.
Është anëtar i Shoqatës së Artistëve Figurativë të Kosovës që nga viti 1980. Tani jeton dhe vepron si artist i lirë në Prishtinë. / KultPlus.com
Afro 31 vepra artistike frymuan mbrëmë në hapësirën e Galerisë Kombëtare të Kosovës me rastin e hapjes së ekspozitës “Dialog në errësirë – Dialogue in the dark” së artistit Driton Hajredini. Kuruar nga Shkëlzen Maliqi, ekspozita solli para publikut një numër të madh të veprave aq bukur të realizuara të cilat me inkuadrimin e katër videove, një fotografie dhe instalacionit, artisti ka arritur të prekë çdo medium të mundshëm të shprehjes, shkruan KultPlus.
Të pranishmit mbushën vendin me prezencën e tyre dhe me sy të cilët vazhdimisht kërkonin pikturë pas pikture. Kati i parë i Galerisë mblodhi rreth vetes në një numër të madh artistësh të cilët admironin nga larg pikturat si: “Andërr artistike”, “Më fal Magritte”, “Më fal Fontana”, “Martesa”, “Punë e madhe!”, “Hapësirë reklamimi”, “Energjia”, “Sorry Polke”, “Andërr” dhe “Zgjom para se të shkosh”, të cilat erdhën fuqishëm në ngjyra të lehta e mjaft të larmishme, por pati edhe nga ato të cilat të bënin të shikosh pak minuta më shumë se zakonisht.
Ndërkaq, artisti ekspozitën e nis me pyetjen “Hello, is anybody out there?”, për të vazhduar me pikturat e përngjashme nga madhësia që janë të titulluara si: “Uncle Hari”, “Uncle Cinto”, “Uncle Rene”, “Aunt Catherine”dhe “Uncle Edi”, si një hyrje për të futur publikun brenda një pikëpyetje por që njëkohësisht është cilësuar si një ikonografi tallëse e Hajredinit për të spikatur rolin e kuratorëve në artin bashkëkohor.
Po ashtu, instalacioni “Kush e vrau pikturën?”, e vendosur në njërin nga qoshet e hapësirës, spikati pikërisht një skenë krimi ku ideja e vrasjes është shfaqur po njëlloj si nga policia hetuese. Shiriti i cili ndalon qasjen e personave brenda, pothuajse portretizoi botën e shoqërisë tonë, duke u shndërruar kështu në një mesazh tejet interesant pasi që përgjigjen e mbante secili person që u vu mbrëmë para këtij instalacioni.
Ndërsa, në katin e dytë të GKK-së, fotoja e vetme që përballet me publikun është e titulluar “Ju betohem se jam Piktor”, e që në foto paraqitet vetë artisti, për të vazhduar me ciklin e tij të njohur, atë të valixheve. Të pozicionuara në mënyrë ta mahnitshme ku ndriçimi i posaçëm binte pingul mbi to, pikturat e dimensioneve të ndryshme u gjallëruan nga errësira që i përthekonte të pranishmit e nga vëmendja e shumtë që morën ato mbrëmë. Nga ngjyrat e bukur të errëta, pikturat në thelb shpërfaqnin shpresë, pritje, ikje, investime e ndoshta dhe udhëtime, por që në krye kishin secila nga një korb. Me gjithsej 13 piktura të këtij kuadri, artisti Hajredini na përafron me idenë se një mur po rritet, por se cili do të jetë ai mur, ai nuk e zbulon, por lë që publiku të jetë ai i cili komunikon me këto piktura.
Përgjatë mureve të Galerisë Kombëtare të Kosovës, artisti Hajredini arrin që të tregojë diçka, qoftë përmes veprave të njohura të artit, cikleve të ndryshme të shpërfaqura, instalacionit, fotografisë, apo edhe katër videove si “Mëkati”, “Diku në Prishtinë”, “Për milionerët” dhe “Sindroma Abramovic”, të cilat ngërthejnë në vete një histori të vetë artistit që vendos ta shpalos. Dilema se a është një mëkat që të lindësh si shqiptar në Kosovë, fuqia e komercialitetit, lufta në Kosovë si dhe performanca e artistes Marina Abramovic, ishin këto temat që u shtjelluan nëpër këto video.
Për të treguar rreth idesë për të sjell këtë ekspozitë si dhe konceptit të saj, për KultPlus foli artisti Driton Hajredini.
“Ideja për të ekspozuar gjithmonë është aktuale se artisti punon për të treguar diçka, sidomos që nga shekulli 14-të, artisti është ai i cili pa e pasur dikë prapa, pa mbështetje, dëshiron që shikuesit t’i tregojë diçka. Unë aplikova për një ekspozitë personale dhe u pranova, andaj dhe gjithçka shkoi mirë. Puna në këtë ekspozitë zgjati për dy muaj për të shfaqur 14 piktura me valixhe lart dhe 17 punime në katin e poshtëm. Faktikisht, janë tri cikle të punimeve”, thotë Hajredini.
Sipas tij, ëndrra e tij ishte që valixhet të prezantohen në mënyrë muzeale, pra të jetë errësirë në mes punimeve por të shihet vetëm piktura.
“Piktura më e veçantë për mua do të ishte piktura “Run family run”, një valixhe e hapur me fotografi të familjes time për arsye se unë sa isha në Gjermani, familja ime ishte e zhvendosur. Pas luftës, pas pyetjes time të parë “A është vrarë dikush?”, pyetja e dytë ishte “A kanë shpëtu fotografitë?”. Nëse do të digjeshin ato, pra dhe historia jonë do të mbaronte”, përfundon ai.
Ndërsa, piktorja Zake Prelvukaj për KultPlus tha se Dritoni është një artisti i cili shprehjet e tij artistike gjithmonë vinë guximshëm në secilin medium që ai përdor.
“Dritoni është një artist serioz i cili nuk paraqitet shpeshherë në ekspozita, mirëpo të menduarit e ka atë absorbimin e tij ndër kohë, të cilën e përmbledh siç e ka bërë me këtë ekspozitë. Ai vërtetë di të dialogojë dhe ky dialog në errësirë që e ka zgjedhë është ajo që flet shumë sepse shumë dialogë në errësirë domosdo ndodhin për të shpëtuar botën. Dritoni me shprehje artistike gjithmonë ka qenë i guximshëm në çdo medium që ka përdorur”, thotë Prelvukaj.
Sipas saj, Dritoni është një artist që ka pasuruar edhe fondin e përgjithshëm kosovar të arteve dhe kudo që shkon paraqitet me njëfarë arti inteligjent që ndoshta dikush nuk mund as ta lexojë.
Në anën tjetër, pas kësaj date ekspozita do të jepet edhe në orarin e rregullt nga ora 10:00-18:00, çdo të martë deri të dielën. / KultPlus.com
Ekspozita e titulluar “Portrete të Skenderbeut gjatë shekujve” e profesorit Luan Tashi, së shpejti vjen në Galerinë Kombëtare të Kosovës, përcjell KultPlus.
“Portrete të Skenderbeut gjatë shekujve” vjen e kuruar nga Remzi Hasani. Ndërkaq, ekspozita do të hapet më 8 shkurt, duke filluar nga ora 19:00.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur për publikun deri më 8 mars.
“Lusim mysafirët që të respektojnë masat e rekomanduara nga IKSHPK dhe Ministria e Shëndetësisë për parandalimin e Covid-19”, ka shkruar Galeria. / KultPlus.com
Mbijetesa, rezistenca, qëndresa e përpjekja për liri e një jetë më të mirë të shqiptarëve përgjatë viteve të 90-ta, u shpalos mbrëmë nëpërmjet ekspozitës personale të artistes Eliza Hoxha, të titulluar ‘Paralel’ e që në vete ngërtheu fotografi të mbushura me ndjenjën e pakënaqësisë që artistja i ka spikatur pikërisht me syrin e saj e që asokohe regjistroheshin në javoren politike “Zëri”, shkruan KultPlus.
Rrugëtimi personal i artistes u dallua qysh nga fotografia e parë e deri tek ajo e fundit. Ishin ngjarjet si: Protesta e grave “Shkurorëzim Paqësorë” më 25 mars 1998, Protesta e grave me bukë për Drenicën më 16 mars 19, Protesta e grave me fleta të bardha para Zyrës Informative Amerikane në Dragodan (Arbëri) më 8 mars 1998, Protesta e grave me qirinj më 1998, Protesta në Prishtinë gjatë viteve të 90-ta, fytyra të shumta të luftëtarëve të UCK-së dhe emrat e viktimave nga lufta e fundit në Kosovë, ato të cilat përshkonin muret e bardha të Galerisë Kombëtare të Kosovës.
Fillimisht, në mungesë të dritave, përgjatë errësirës absolute, të pranishmit fillonin të hynin brenda Galerisë, teksa ata me dritat e telefonave të tyre shikonin qetësisht e admironin pamjet diversive që me madhësinë e veçantinë e tyre dukeshin se po mbillnin rrënjë brenda shpirtit të pranishëm.
Ndërkohë, veçantia e instalacionit të titulluar “Hapësirë e lirë” është simulim i Pavijonit të Kosovës në Venecia në Bienalen e Arkitekturës më 2018, me ç’rast një tepih i shtrirë solli petkun e dyfishtë të qytetit ku me pika të zeza u shënjuan institucionet arsimore publike dhe me pika të kuqe nëpër periferi u shënjuan shkollat shtëpi të sistemit paralel të edukimit. E ky tepih i cili është thurur në vek e është punë dore nga gratë e fshatit Gjonaj në Kosovë, u kurua nga artistja Hoxha e cila portretizoi ‘Prishtinën paralele’ një shtresim i ri fizik, funksional e emocional i prodhuar nga shqiptarët në Prishtinën e viteve të 90-ta. Shumë nga shqiptarët dhanë shtëpitë e tyre për t’i akomoduar mbi 400,000 nxënës dhe student për 10 vite në sistemin paralel të edukimit. Shtëpia u bë shkollë, galeri, spital, zyre, dyqan e çka do tjetër në të njëjtën kohë.
E njëra nga ato është edhe Shkolla – shtëpi e Herticëve.
Tutje, numri i madh i të pranishmëve pothuajse zinte çdo hapësirë brenda Galerisë, e kjo e bënte këtë ngjarje edhe më të përafërt me publikun i cili me padurim shikonte e lexonte nga afër edhe detajet më të vogla të plasaritura në mure.
Krejt në fund, hapja zyrtare që supozohej të ndodhte në fillim u zhvillua në fund, ku artistja Eliza Hoxha, përfaqësuesja nga Ministria e Kulturës, Klodeta Krasniqi dhe profesori Shkelzen Maliqi, u ftuan për një fjalë rasti.
“Është një kënaqësi që të jem këtu e që të kemi afër një artiste si Eliza në pjesën e programit të Galerisë për këtë vit. Një artiste e cila ndër vite ka kontribuar në përmirësimin e kualitetit të kulturës tonë. Duke e pasur parasysh temën të cilën e trajton e që konsideroj se është jashtëzakonisht e rëndësishme që të na rikthej në ato momente që shumë shpesh po i harrojmë e që duhemi patjetër ti shfrytëzojmë në mënyrë që mos ta lejojmë edhe pjesën tjetër të botës, ta harrojë historinë e Kosovës”, thotë Krasniqi.
Ndërsa, profesori Shkelzen Maliqi vlerësoi lartë talentet e Elizës e që të njëjtat vinë të gërshetuara në këto vepra.
“Ky terri që na priti këtu, më kujtoi ato plakat tona në shekullin e kaluar që folshin për luftërat e dikurshme. Kjo ekspozitë, sidomos fokusi i saj është tek protestat e grave gjatë viteve 90-ta, si një rikthim i dinjitetit. Unë dua të citoj diçka, se zhvillimi i teknologjisë një ditë do ta shlirojë aq shumë njeriun sa që do të ketë mundësi që të zhvilloj dhjetë apo pesëmbëdhjetë talente të veta. Eliza talentet e saj i ka gërshetuar paralelisht në veprat e saj”, thotë Mulliqi.
Po ashtu, artistja Eliza Hoxha foli rreth idesë së ekspozitës që u bazua tërësisht në përvojat personale të saj.
“Faleminderit për durimin në terr së bashku, për të bërë dritë më pas. Faleminderit që keni ardhur për të ndarë këtë mbrëmje me mu së bashku e për të ndarë kujtime të shumta së bashku që i kemi kaluar e i kemi përjetuar vitet e 90-ta, përpjekjen për të drejtat tona elementare për edukim si e para, për të ekzistuar, për të qenë e të themi se jemi këtu dhe më pas luftën, depërtimin, lirinë, çlirimin, pavarësinë. Mendoj se jemi një gjeneratë me shumë sfida por në të njëjtën kohë edhe e bekuar sepse kemi përjetuar gjëra të jashtëzakonshme”, thotë Hoxha.
Sipas saj, ekspozita është njëfarë mbërthimi në aspketin personal, përvojave personale.
“Atë kohë, mendoj se mund të bëja diçka me aparat në dorë. Dikush me pushkë e dikush me procese të caktuara. Shumica e filmave kanë mbetur në javoren politike ‘Zëri’, por një pjesë e viteve të fundit kanë mbetur në shpi, e kur kemi qenë refugjatë kemi shkuar në Maqedoni për ti marrë ato negativa me vete. E çka është më e rëndësishmja, se unë këtyre filmave nuk iu kam kthyer 15 vjet pas luftës sepse sikur çdo i ri, kam pasur qejf të shoh përpara e të shfrytëzoj lirinë për ti realizuar ëndrrat. Por, ka ardhur një moment reflektimi për arsyes se plagët nuk janë mbyllur”, përfundon Hoxha.
Për Hoxhën, kjo ekspozitë i dedikohet babait të saj, për dy arsye. Njëra, ka qenë se ai është munduar gjithmonë ta ndreq vendin ku ai jeton me aq sa ka pasur mundësi. Ndërsa e dyta, është se ai ka pasur një natyrë shumë të njëjtë me të por aq edhe kundërshtuese.
Me hapjen e kësaj ekspozite, Galeria Kombëtare e Kosovës përmbyll me sukses planprogramin e vitit 2021.
Ndërkaq, ekspozita qëndron e hapur nga e marta deri tek e premtja (10:00-18:00), kurse të shtunën e dielën nga ora 10:00 deri 17:00. / KultPlus.com
Gjithsej 9 artistë vendor janë përzgjedhur për të shpalosur historitë e tyre personale të përjetuara gjatë pandemisë nëpërmjet krijimeve artistike të cilat përmes ekspozitës “Arti gjatë pandemisë: Bazuar në ngjarje të vërtetë” të kuruar nga Gazmend Ejupi, erdhën në një formë kaotike e krejtësisht të veçantë, me ç’rast secila pikturë, instalacion dhe performancë shfaqi një histori, një mendim e edhe ndjenja që hynin e bridhnin nëpër shpirtrat e pranishëm të mërkurën mbrëma në Galerinë Kombëtare të Kosovës, shkruan KultPlus.
Ora shënoi 19:00 kur dyert u hapën e një numër i madh i audiencës të cilët ndaheshin në grupe, po hynin dalëngadalë brenda ku fillimisht ata patën rastin që të shohin veprën e artistëve si Laureta Hajrullahu dhe Shkamb Jaka, të cilët fillin e ekspozitës kishin vendosur të shndërrojnë në një gjendje kaotike, ashtu edhe siç ishte përjetimi i pandemisë. Një atmosferë e ndezur nga dritat me ngjyrë rozë ku teknologjia kishte zënë vendin dhe hapësirën në çdo kënd e që njëkohësisht portretizonte një përdredhje të ndjenjave njerëzore që digjeshin ngadalë si një kujtim i vyshkur.
Pas kësaj copëze hyrëse të instalacionit, të pranishmit vazhduan rrugëtimin drejt një hapësire ku magjia e pikturave të artistëve si: Avdi Hajdari, Arbnor Karaliti, Brilant Milazimi, Jetullah Sylejmani, Luan Bajraktari, Renea Begolli dhe Valdrin Thaqi, mbizotëronte në secilën moment që syri i njeriut mund të kapte e të përjetonte.
Ishte radha e pikturave të titulluara: “Proof of life”, “Aidofska” dhe “Jane playing ëith the cat”, të artistit Arbnor Karaliti, të cilat jepnin iluzionin se çdo ngjyrë e errët, çdo vështrim i pranishëm dhe çdo teknikë e ngjyrosjes, po hynte brenda zemrës së njeriut e po rrëmbente vëzhgimin e saj, duke mos e lëshuar në asnjë sekondë të vetëm.
Tutje, vepra “Definition” e artistit Valdrin Thaqi, nuk la vend për përcaktim e as përkufizim të ndjenjës së papërshkrueshme që piktura përçonte. E vendosur si një rastësi e veçantë, piktura solli elegancën e vdekjes pranë natyrës të qetë e aromës të dëlirë të një gjelbërimi unik. Ndryshe nga ngjyrat e ndezura e të dukshme të natyrës që zakonisht shfaqen në piktura, ishin ngjyrat pothuajse të përafërta e të një intensiteti të njëjtë që shpalosën një qetësi të çrregulluar e krejtësisht origjinale.
Ndërkohë, instalacioni “Dëgërrgjik 18,2021” i artistit Jetullah Sylejmani dhe skulptura “Pa titull” e artistit Luan Bajraktari, ishin të vendosura në një linjë horizontale ku një mur i vetëm e i bardhë ndante veprat nga njëra tjetra. Dy veprat në veçantitë e tyre portretizuan një gjendje nëpërmjet së cilës, njeriu i pranishëm tashmë veçse ishte i familjarizuar me të e i cili në këtë rast pati rastin të ndërveprojë me veprat artistike e ti shijojë nga afër në secilin kënd.
Ndërsa, pikturat e përmasave të mëdha të artistëve si: Brilant Milazimit dhe Renea Begollit, si dhe performanca e artistit Avdi Hajdari, futi publikun në ndjenjën e habisë, ku vezullimat e syve të tyre po dalloheshin që në momentin kur ata vunë sytë mbi këto vepra. Unike në stilin e tyre, pikturat kapluan vëmendjen e atyre që adhuronin ngjyrat e ndezura e kuptimet e fshehura. Ndërsa, performanca unike e vetë artistit Hajdari, vulosi mbrëmjen me prezencën fizike të njeriut në veprën artistike, me ç’rast aroma e dheut, luleve dhe vetmia e vendosjes së veprës, përqafoi publikun në një ngrohtësi admirimi të pandierë më parë.
Ndërsa, për të treguar më shumë rreth krijimit të ekspozitës dhe përshtypjeve të tij për KultPlus foli kuratori Gazmend Ejupi.
“Ideja erdhi nga Galeria Kombëtare për të pasur një ekspozitë kolektive me artistët e Kosovës. Koncepti i ekspozitës thirret: bazuar në ngjarje të vërtetë, ku trajtohet një temë që kur filloi pandemia dhe ideja ka qenë shumë e thjesht se si kemi funksionuar. Ndërsa, instalacioni në hapësirë fillon me kaos dhe punimet brenda në hapësirë janë shumë minimale dhe realizmi i veprave të artistëve ka njëfarë peshe që shndërrohet më shumë në një mesazh”, thotë Ejupi.
Sipas tij, përzgjedhja e artistëve ka qenë shumë e vështirë sepse ka pasur shumë artistë të talentuar që zgjodhën të aplikojnë në Galerinë Kombëtare të Kosovës.
“Për neve ka qenë me rëndësi se si janë trajtuar shfrytëzimi i konceptit, hulumtimi, shfrytëzimi i materialeve dhe paramendimet e tyre rreth shfrytëzimit të hapësirës që ne si kuratorë të kemi qasjen e të menduarit kritik paralel me artistin”, thotë ai.
Për Ejupin, pjesëmarrja e madhe e të pranishmëve për të parë ekspozitën dhe ndjenja e ringjalljes që ai ka marrë përgjatë natës, ishte përshtypja më e madhe që ai ka ndjerë.
“Arti funksionon vetëm kur ka kaos, kjo është fuqia më e madhe”, përfundon Ejupi për KultPlus.
Kurse, artisti Arbnor Karaliti për KultPlus tregoi idenë pas veprës artistike të tij.
“Në ekspozitën që veç e kemi parë sot, morra pjesë me katër punë të mija që janë krijime gjatë periudhës së karantinës për çka edhe është krijuar ekspozita. Punët në konceptin e tyre janë disa momente të kapura gjatë kësaj periudhe të izolimit që e kemi përjetuar secili nga ne dhe janë thjesht çaste përditshmërie ku mund të shihen disa njerëz që janë në fakt shoqëri e imja në pozitat e tyre gjatë asaj periudhe që ishin të mbyllur si pasojë e karantinës”, thotë Karaliti.
Sipas tij, piktura “Jane playing ëith the cat”, ka qenë vepra e tij e preferuar për arsye se ishte e para vepër në fazën e izolimit dhe se shijimi i procesit ishte në një nivel tjetër për arsye se mbyllja totale e tij në një dhomë ku vetëm pikturimi frymonte, ishte e dëshiruar për një kohë të gjatë për tiu përkushtuar punës.
“Vështirësia më e madhe ndoshta do të ishte puna e materialit sepse kemi qenë aq të izoluar saqë nuk kemi pasur mundësi të furnizohemi me material kurse si ekspozitë nuk ka pasur ndonjë vështirësi por thjesht ka qenë njëfarë kurorëzimi i krejt kësaj pune të artistëve të Kosovës gjatë pandemisë duke iu përmbajtur temës së izolimit”, thotë ai.
Për Karalitin, emocionet e mëdha për arsye të pranisë së madhe të njerëzve, malli i thellë për diçka të tillë në Galerinë Kombëtare si dhe ekspozimi i veprave të tij, ishin në një nivel jashtëzakonisht të madh e të dëshirueshëm tash e sa kohë.
Po ashtu, artisti Shkamb Jaka për KultPlus foli rreth konceptit të veprës së tij dhe artistes Laureta Hajrullahut.
“Ideja për të bashkëpunuar ka ardhur qysh moti por tani e gjetëm mundësinë që në këtë ekspozitë të aplikojmë së bashku. Idenë e kemi filluar për të sjell diçka organike dhe njëfarë estetike të programit ‘TikTok’ pasi që ka qenë influencë e madhe gjatë pandemisë. Disa drita dhe lule ishin si diçka organike që na kanë munguar gjatë kohës së pandemisë e që kanë qenë të vetmet gjëra organike që kemi mundur të përjetojmë në mbyllje e së bashku me videot tona që kanë treguar punët tona, kemi shfaqur përjetimin tonë të pandemisë”, thotë Jaka.
Sipas tij, ekspozita e tërë ka lënë përshtypjen e vetë për arsye se të gjithë artistët kanë qenë në bashkëpunim me njëri-tjetrin në mënyrë që të funksionojë tema e njëjtë, pra ajo e izolimit.
Ekspozita “Arti gjatë pandemisë: Bazuar në ngjarje të vërtetë” ka ftuar artistët me mediumet e tyre të përzgjedhura të paraqesin punët e tyre të krijuara gjatë kohës së pandemisë dhe në përgjigje ndaj saj. / KultPlus.com
Gjithsej katër artistë nga Britania e Madhe dhe tre artistë kosovarë janë futur brenda botës artistike për të shpalosur shqetësimet e tyre rreth çështjeve mjedisore e njëkohësisht për të rritur ndërgjegjësimin ndaj tyre përmes pikturave dhe instalacioneve diversive, me ç’rast ekspozita ‘Smogu i madh i vitit 2021’ solli para të pranishmëve gjendjen kaotike të natyrës nëpërmjet ngjyrave të errëta e deri tek ato më të lehtat, për të shënuar kështu edicionin e fundit të programit ‘’Ne jemi këtu: EKOLOGJITË E SË ARDHMES” në Ballkanin Perëndimor, shkruan KultPlus.
Eksplorimi i veprave të artistëve si: Alban Muja, Blerta Hashani, Ben Rivers, Charlotte Prodger, Louis Henderson, Nimon Lokaj dhe Uriel Orlow nisi fiks në orën 19:00 ku u shënua edhe hapja e ekspozitës në Galerinë Kombëtare të Kosovës, me kurator Engjëll Berisha.
Piktura e realizuar në vitin 1976 e artistit Nimon Lokaj ishte ajo që fillimisht rrëmbeu vëmendjen e gjithsecilit me bukurinë që posedonte. E titulluar “Pishat e Deçanit”, piktura dukej se po gjallërohej moment pas momenti duke shpalosur një gërshetim të nuancave të ndryshme të ngjyrës së gjelbër, një precizitet të teknikës së pikturimit dhe një ngrohtësi që të kaplonte në çast me ndërhyrjen e pishave të shëndosha mes drunjve të gjatë.
Ndërkohë, në anën e djathtë të kësaj ekspozite, po ashtu ndodhej një pikturë tjetër e vitit 1977 por kësaj here, gjelbërimi i veçantë kishte lënë vend edhe për një hapësirë gjelbërore të rrafshët por që nuancat e errëta po vazhdonin të përshkonin gjendjen mjedisore.
Në të njëjtën hapësirë, vepra e realizuar në vitin 2008 dhe e titulluar “Window Seat” e artistit Alban Muja, porsi tematika e tyre, po qëndronte në një nivel më të lartë se e zakonshmja. Dy pikturat e krijuara me akuarel dhe akril në letër, ngërthenin në vete një qetësi absolute, ajo e cila vjen nëpërmjet vështrimit të qiellit, mjegullës dhe reve. Pra, një qetësi që flen brenda qenies njerëzore nga ngjyrat e lehta por të cilat vrullshëm pushtonin atmosferën në secilën sekondë.
Përballë veprës së Mujës, piktura dhe instalacioni i artistes Blerta Hashani, të titulluara “42.438186” dhe “Bocë e Misrit”, erdhën në një kontrast me atë se çfarë tashmë kishim parë. Ngjyra kafe, e bardhë dhe portokalli nga piktura binin këndshëm në sy kur para saj instalacioni i misrit kishte gjetur vendin e tij. Për të portretizuar një fëmijëri, atëherë kur teknologjia nuk kishte vend, të dy veprat e Hashanit përçuan një ndjenjë të kthimit mbrapa në kohë, aty ku natyra me të cilën rrethoheshim ne, ishte i vetmi gjësend që njeriu njihte e me të cilën edhe shpeshherë krijonte një lidhje të brendshme e krejtësisht shpirtërore.
Pastaj, artistët britanik si: Ben Rivers, Charlotte Prodger, Louis Henderson dhe Uriel Orlow, videot e së cilëve u ndërlidhën së bashku për të sjell një video-instalacion, përmes së cilës po shfaqej një përmbledhja e videove nga koleksioni britanez ‘LUX’ dhe ‘British Council’ e të cilat tregonin për veprimet e shoqërisë tonë ndaj natyrës dhe mosveprimet e tyre ndaj ndryshimeve klimatike që po shndërrojnë botën tonë të pasur e të gjelbër në një planet ku ngjyrat e zbehta e depresive do të dominonin dukshëm.
Ndërsa, për të treguar më shumë rreth krijimit të ekspozitës dhe përshtypjeve të tij për KultPlus foli kuratori Engjëll Berisha.
“Së pari British Council e ka lansuar një mundësi për të aplikuar me një linjë të projekteve siç është ‘Future Ecologies’ ku pjesë e saj ka qenë një koleksion që është bazë e LUX-it. Pra, ‘British Council’ në partneritet me LUX-in, kanë ardhur deri në një pikë ku e kanë realizuar këtë si projekt ku prej shumë vendeve të Ballkanit, kemi mundur që të aplikojmë me idetë tona lidhur me ekspozitën. ‘Smogu i madh i vitit 2021’ i referohet në fakt tragjedisë që ka ndodh në Londër në vitin 1952. Kanë kaluar 70 vite prej që është zgjidhur problemi i tyre e ne jemi ende duke u marrë me të”, thotë Berisha.
Sipas tij, titulli është përdorur si një pretekst për të diskutuar më gjerë për ndryshimet klimatike. Kurse, në anën tjetër, ai është munduar që të formojë peizazhet si medium e formë e punës duke i përdorur ato që kanë fokus natyrën në aspekte të ndryshme sociale e ekonomike për të shpalosur dëmin tonë ndaj natyrës.
“Përmbledhja e videove është nga koleksioni britanez ‘LUX’ dhe ‘British Council’ ku katër artistë britanik që kanë fituar çmime të mëdha, i kanë realizuar ato video. E kjo ka qenë për mua një mundësi shumë e mirë dhe një projekt që e kam punuar me shumë dashuri. Ka qenë e vështirë që nga gjithsej 50 punime, të zgjidhen vetëm 10 nga to. E ndoshta edhe se si qëllimi të arrihet pa e tepruar, do të ishte ndoshta vështirësia më e madhe që kam hasur”, thotë ai.
Për të, ajo se çka do të veçonte do të ishte se sa shumë dhe sa gjatë nuk janë parë live punimet e Nimon Lokajt.
“Në momentin që i kam parë punimet e tij, më kanë lënë përshtypje dhe më janë dukur komplet të një bote tjetër e Galeria më ka dhënë këtë rast që të përdor punimet e tij që janë nga fondi i koleksionit të Galerisë, prandaj punimet për mua kanë qenë ndoshta edhe arsyeja që unë kam nisur këtë ekspozitë. Po e mendoja një realitet distopian dhe kur e mendova atë, së pari mendova se si në vitin 2050 nëse dikush do të kishte kujtuar natyrën si diçka që ka qenë në të kaluarën, do e kishte kujtuar me pikturat e Niman Lokajt”, përfundon Berisha.
Kurse, artistja e kompozicionit të vetëm të shfaqur, Blerta Hashani për KultPlus tregoi idenë pas veprës artistike të saj.
“Vepra ime përbëhet prej një pikture dhe një instalacioni, ku të dyja së bashku e formojnë një kompozicion. Tematika ose koncepti i saj është bazuar nga fëmijëria ime dhe nga loja e mëhershme ku atëherë nuk ka qenë në funksion ose aktive, teknologjia. Kemi luajtur me gjëra natyrore, me simbole e elemente të natyrës, e po ashtu jetesa ime në fshat ka shtyrë që elementet e instalacionit tim të përbëhen nga fushat të cilat mbjellin boçat e misrit”, thotë Hashani.
Sipas saj, atëherë si fëmijë, nga një perspektivë si në prapaskenë në ngjarje, ajo ka dashur që të tregoj se si kanë luajtur me boçat e misrit në atë kohë e që sot është përshtatur me konceptin e ekspozitës, për ekologjinë e së ardhmes dhe smogun që po mbizotëron kohëve të fundit në ambientin tonë natyror.
“Vështirësia ime më e madhe ka qenë procesi para krijimit të veprës, pra puna e idesë, si të vendos dhe pastaj ka filluar procesi pas vendosjes time. E në vazhdim, pjesa e realizimit ka qenë shumë më e lehtë sesa puna ideore e projektit”, përfundon Hashani.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 8 dhjetor dhe gjatë kësaj kohe do të organizohen evente të ndryshme që do të eksplorojnë artin si një mjet për rritjen e ndërgjegjes për çështjet mjedisore.
‘Smogu i madh i vitit 2021’ eksploron mundësitë e një të ardhmeje ku mosveprimi i shoqërisë ndaj ndryshimeve klimatike e ka kthyer botën tonë dikur të gjelbër në një planet të hirtë distopiane; një planet të përbërë nga betoni dhe teknologji të ngjashme me ato që shohim shpesh në filma të së ardhmes ose në videolojëra. / KultPlus.com
Në Galerinë Kombëtare të Arteve të Kosovës do të bëhet hapja e ekspozitës Ekologjitë e së ardhmes / Smogu i madh i vitit 2021, kuruar nga Engjëll Berisha, shkruan KultPlus.
Në këtë ekspozitë do të prezantohen shtatë artistë, si: Alban Muja, Blerta Hashani, Ben Rivers, Charlotte Prodger, Louis Henderson, Nimon Lokaj dhe Uriel Orlow. Kjo ekspozitë hapet sonte në ora 19:00.
Ekspozita Smogu i madh i vitit 2021, një projekt multimedial nga kuratori Engjëll Berisha, një bashkëpunim nga Galeria Kombëtare e Kosovës, në partneritet me British Council dhe LUX. Smogu i madh i vitit 2021 do të hapet më 8 nëntor 2021 në ora 19:00 në Galerinë Kombëtare të Kosovës dhe do të jetë e hapur për publikun deri më 8 dhjetor 2021. Ekspozita është pjesë e Ne Jemi Këtu: Ekologjitë e së Ardhmes dhe është Prezantimi i gjashtë i programit Ekologjitë e së Ardhmes në Ballkanin Perëndimor. “Smogu i madh i vitit 2021” eksploron mundësinë e një të ardhmeje ku ndryshimet klimatike të cilat për shkak të mosveprimit të shoqërisë sot e ka shëndruar botën tonë e cila dikur njihej si botë e gjelbër në një planet të hirtë distopiane të ndërtuar nga betoni dhe nga teknologjitë që ne shpesh i shohim në videolojëra dhe në filma të së ardhmes. Për të kuptuar të kaluarën brenda këtij realiteti distopian peizazhet janë të rëndësishme. Një botë e panjohur nga mënyra se çfarë ndjenja kishim dikur ndaj natyrës. Si e portretizoi një romanticist bukurinë e peizazheve duke reaguar ndaj jetës “të korruptuar” të qytetit, apo si një lule e thjeshtë mund të bëhet një mjet politik. Në Ballkanin Perëndimor Programi Ne Jemi Këtu: Ekologjitë e së Ardhmes ka filluar në fillim të vitit 2020, kur u zgjodhën gjashtë kuratorë për të paraqitur koncepte të ekspozitave për projekte në vendet e tyre përkatëse. Kuratorët e përzgjedhur ishin Ana Frangovska nga Maqedonia e Veriut, Elian Stefa nga Shqipëria, Armina Pilav nga Bosnja dhe Hercegovina, Engjëll Berisha nga Kosova, Natalija Vujosheviq nga Mali i Zi dhe Natalija Paunić nga Sërbia. Ndotja, zhvillimi urban, privatizimi dhe shfrytëzimi i hapësirave publike janë të gjitha realitete shqetësuese në Ballkanin Perëndimor. Dhe kështu u zgjodh tema e ekologjisë pasi që u shfaq natyrshëm si një temë që unifikon rajonin. Programi Ekologjitë e së Ardhmes përfshin një përmbledhje nga katër vepra të imazheve lëvizëse nga koleksioni LUX: Uriel Orlow’s Muthi, 2016; Louis Henderson’s Krejtë çka është e ngurtë, 2014; Charlotte Prodger’s LHB, 2017 dhe Urth, 2016 nga Ben Rivers. Smogu i madh i vitit 2021 prezanton edhe tri piktura të artistëve kosovarë: Ulësja në dritare e Alban Mujës, Pa titull e Blerta Hashanit dhe Pishat e Deçanit e Nimon Lokajt. Ekspozita do të shoqërohet me një program publik që përmban ngjarje të ndryshme të cilat do të eksplorojnë artin si një mjet për të rritur ndërgjegjësimin për çështjet mjedisore. / KultPlus.com
Në Galerinë Kombëtare të Kosovës do të hapet ekspozita ‘Arti gjatë pandemisë’, kuruar nga Gazmend Ejupi, përcjell KultPlus.
Galeria Kombëtare e Kosovës ka hapur konkurs për të gjithë ata që duan të marrin pjesë.
Njoftimi i plotë i Galerisë Kombëtare të Kosovës:
Thirrje e hapur
Ekspozita : Arti gjatë pandemisë – nëntor 2021
Titulli kuratorial: “Bazuar në ngjarje të vërtetë”
Kuruar nga Gazmend Ejupi
Afati për aplikim 5 Tetor – 15 Tetor
Koncepti:
Në këtë ekspozitë ftohen artistët vendor të tregojnë përvojën e tyre gjatë pandemisë COVID 19. Derisa vitin e kaluar gjërat po ndryshonin me shpejtësi të madhe, të gjithë ne u përshtatëm me realitetin e ri duke u përpjekur ta shfrytëzojmë sa më mirë këtë pushim të detyruar. Duke u munduar të përfitojmë nga ky pushim i detyruar të gjithë ne mendonim për sfidat e së ardhmes, e mendimi kryesor ishte: a mund të krijojmë një komunitet më të
fortë duke kaluar kohë ndaras?
Kjo ekspozitë fton artistët me mediumet e tyre të përzgjedhura të paraqesin punët e tyre të krijuara gjatë kohës së pandemisë dhe në përgjigje ndaj saj.
Ftojmë artistët të aplikojnë si në vijim:
Dokumentet e kërkuara:
—Fotografi dhe koncept te veprave që reflektojnë konceptin kuratorial
—Formulari për aplikim mund të shkarkohet në këtë link: https://docs.google.com/…/0B79tfe1yRhkyQ3pHcXNF…/edit…
-Portfolio dhe biografia
Vërejtje:
-Punimet duhët të jënë të paekspozuara më parë në GKK
Në Galerinë Kombëtare të Kosovës, mbrëmë u mbajt ekspozita e artistit Alban Muja, me titull: “Whatever Happens, We Will Be Prepared”, kuruar nga Maria Isserlis. Në këtë ekspozitë artisti Muja është prezantuar përmes video Instalacioneve, filmave të shkurtër dhe dokumentarëve, vizatimeve, pikturës dhe performancës.
Artisti Muja i takon një grupi artistësh kontemporan të cilët arritën sukses përmes shprehjes me anë të mediumeve të reja. Muja është gjerësisht i ndikuar nga proceset e transformimit social, politik dhe ekonomik të vendit të tij të lindjes Kosovës. Ai i takon një brezi artistësh të cilët janë bërë akterë në proceset transformuese të shoqërisë sonë, duke formuluar perspektivat personale të pakomprometuar nga interesi ekonomik dhe politik duke krijuar hapësira për diskutime dhe opinione me publikun e gjerë vendorë dhe ndërkombëtar. Shpesh përmes veprave të tij ai ka bërë audiencën e vet poashtu akterë përmes pjesëmarrjes aktive të tyre në proceset artistike.
Në këtë ekspozitë vizitorët kanë pasur rastin të shohin një video instalacion të ri të Mujës me titull “Family Album” të realizuar për Pavijonin e Kosovës, në Bienalen e Venecias, i cili gërmon thellë në kujtesën personale dhe kolektive të Luftës së Kosovës (1998-1999) dhe heton rolin që imazhet dhe mediat kanë në konstruktimin dhe formësimin e narracionit, identitetit dhe historisë, sidomos në kohëra të konflikteve.
Si pikënisje e këtij projekti të Mujës shtrihet një përzgjedhje fotografish të fëmijëve refugjatë të marra gjatë luftës në Kosovë, imazhe që ishin publikuar në gazetat dhe në lajmet përgjatë vendeve të ndryshme në botë, dhe të cilat janë bërë sinonim i luftës, emblema të kaosit, traumave dhe dhembjes të komunikuar publikut nga mediat globale. Muja preokupohet si imazhet e dhëna veprojnë si bartës të kujtesës personale dhe si këto kujtesa ndikuan në formësimin e kujtesës së gjerë kolektive politike dhe kulturore.
Kujtesa kolektive i referohet mënyrës sesi shoqëria kujton të kaluarën e vet. Kinezët kujtojnë shekullin e poshtërimit, ndërsa amerikanët kujtojnë 11 Shtatorin dhe ngjarjet e mëvonshme, dhe njerëzit e shumë kombeve kujtojnë epokën e Luftës së Dytë Botërore. Të kuptosh kujtesën e një vendi do të thotë të kuptosh diçka thelbësore në lidhje me identitetin dhe pikëpamjen e tij kombëtare. Sigurisht, vendet nuk kanë kujtime; janë njerëzit në vend ata që ruajnë kujtimet, por shpesh ka edhe ngjarje dhe motive të përbashkëta. Kur u kërkohet të kujtojnë Luftën e Dytë Botërore, amerikanët tregojnë ngjarje të shumta, por shumica e njerëzve kujtojnë sulmin në Pearl Harbor, Ditën D dhe bombardimet në Hiroshima dhe Nagasaki. Kur u kërkohet shqiptarëve të kujtojnë luftën, ata së pari do të kujtojnë ngjarje nga eksodi i refugjatëve të vitit 1998-99.
Jan Assman në veprat e tij përkufizon Kujtesën kolektive, si një term të përgjithshëm, i cili përfshin “kujtesën komunikuese” dhe “kujtesën kulturore”. Sipas Assmanit e para është e bazuar në komunikimet orale dhe përfshin një periudhë prej vetëm disa gjeneratave të njëpasnjëshme. E dyta, ajo kulturore është e institucionalizuar, “e jashtësuar, objektizuar, dhe e ruajtur në formë simbolike”, e aftë të kaplojë shumë gjenerata. Kujtimet kolektive mund të ndodhin edhe në nivele individuale. Secili prej nesh ka një lloj kujtese kolektive për çdo grup të rëndësishëm shoqëror të cilit i përkasim. Njëzet vite më vonë, Muja zhurmon individët, tani të rritur, të kapluar në këto imazhe për të gërmuar mënyrën në të cilën imazhet veprojnë si bartës të kujtesës personale dhe si ato ndihmuan në formësimin e kujtesës më të gjerë kolektive politike dhe kulturore përtej kontrollit të subjekteve të prezantuara në imazhe.
“Besa”
Derisa kujtesa individuale kulturore është e ndikuar nga kontekstet personale, kujtesa kolektive kulturore duhet të freskohet në mënyre konstante nga individët të cilët ndajnë të njëjtin nocion të së kaluarës. Në të kundërtën, ai humb ndikimin e tij social dhe bien në harresë apo zhdukje (Bruno Notteboom, Andreas Wesener). Muja përmes mediumit të video instalacionit, ndihmon në objektizimin e kujtesës jetëshkurtër individuale, duke krijuar me anë të videos së tij një kujtesë Kulturore për brezat e ardhshëm.
“Agimi”
Kujtimet kolektive të një populli mund të ndryshojnë ndër breza. Një studim i kohëve të fundit tregoi se të rinjtë dhe më të vjetërit i shpërfaqnin ndryshe ngjarjet kritike të shoqërisë. Kujtesa kolektive kombëtare nuk është fikse, por ndryshon me kohën. Kujtesa kolektive nënkupton që edhe harresa kolektive ndodh, dhe ne e kemi studiuar një harresë të tillë në një kontekst të veçantë: sa shpejt politikanët janë të harruar.
Në bartjen e kujtesës kolektive krahasuar me fjalët, imazhet gjithmonë shfaqen si forma më të preferuara për themelimin dhe ruajtjen e njohurisë së përbashkët, pasi që ato ofrojnë një “zë” vizual për të ndihmuar në përshkrimin e së kaluarës së përbashkët (Barbie Zelizer). E adresuar më herët nga Frances Yates, ndikimi i imazheve është dëshmuar përmes shembujve të artefakteve materiale të periudhave të civilizimeve antike të cilat kanë lehtësuar kapacitetin për të mbajtur mend, prandaj objekti material për një kohë të gjatë është parë si sinekdokë e ngjarjeve dhe çështjeve të mëdha dhe të rëndësishme. Ky nocion është elaboruar nga analistë të shumtë, duke përfshirë Paul Connerton, Barry Schwartz, dhe Jacques Le Goff. Këta të fundit theksuan instrumentalitetin e mbajtjes në mend të ngjarjeve komplekse përmes mjeteve të memories kolektive. Sidomos, nocioni i Pierre Nora-s “lieux de memorie” apo “sajtet e memories” ka ndihmuar për të demonstruar lidhshmërinë në mes të aftësisë për të mbajtur mend dhe vendeve fizike dhe konceptuale ku memoriet e përbashkëta janë ruajtur.
Teoritë e reprezentimit vizual kanë qenë të përfshira për një kohë të gjatë në përkufizimin e mënyrave si imazhet veprojnë ndryshe nga fjalët. Në të vërtetë, konsiderimi si imazhet veprojnë krahasuar me fjalët daton qysh nga veprat e Gotthold Lessingut. Në esenë e tij të hershëm mbi “Laokunin (Laokoon: oder über die Grenzen der Malerei und Poesie)”, ai argumentonte se imazhi ndryshon nga poezia thjesht sepse ai “mund të përdorë një moment të vetëm të akcionit, prandaj duhet të zgjedh momentin më të ngarkuar, më sugjestiv të asaj që ka ndodhur më parë dhe asaj që do të ndodh në të ardhmen.” Me fjalë tjera vizualja, përkundër verbales, mund të tregoj më së miri storien duke kapluar strategjikisht gjërat në mes. Ajo shpërfaq për shikuesit e vet momentin në zhvillimin e një ngjarje në të cilin ata marrin pjesë derisa duke qenë e vetëdijshme se ku do të sjellë ky zhvillim. Kjo do të thotë se vizualja shpesh përfshin kapjen e një sekuence ngjarjesh apo çështjesh në mes, duke i ngrirë ato në mënyrë strategjike në momentin potencialisht më të fuqishëm të prezantimit kuptimplotë (The Voice if the Visual in Memory, Barbie Zelizer).
Ky moment është krucial në përshrimin e rolit të imazheve në memorie. Kjo sugjeron se imazhet na ndihmojnë të mbajmë në mend të kaluarën duke ngrirë reprezentimin e saj në një moment të fuqishëm të mirënjohur për ne.
“Besimi dhe Jehona”
Normalisht që imazhi është një formë e fuqishme e shprehjes vizuale. Siç kishte pohuar Aaron Siskindi: “Fotografia është një mënyrë e ndjenjës dhe përjetimit. Ajo që është mbajtur në film është kapluar përgjithmonë…ajo mban mend gjëra të vogla, shumë kohë pasi ne kemi harruar çdo gjë”. Muja në veprën e vet “Family Album” vendos që përmes mediumit të Video instalacionit ti rijetësojë këto imazhe. Por, në këtë rast, videoja si medium ndihmon në sqarimin e mëtejmë të ngjarjeve për të cilat shumë shikues nuk dinin asgjë. Dhe natyrisht njohja më e mirë me protagonistët e këtyre imazheve, dhe rrethanave në të cilat këto imazhe janë jetësuar, kontribuon në përjetimin më të thellë dhe empatinë ndaj personave që përjetuan këto ngjarje. Dhe në këtë aspekt, duke kujtuar thënien e Ingmar Bergmanit mund të përfundojmë se: “asnjë formë tjetër e artit nuk depërton në ndërgjegjen tonë sikur filmi, dhe kalon direkt në ndjenjat tona, thellë në dhomat e errëta të shpirtrave tonë” (Ingmar Bergman). / KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka hapur konkursin publik për drejtor/e në Galerinë Kombëtare të Kosovës, përcjellë KultPlus.
KultPlus ju sjell njoftimin e tij të plotë:
KONKURS PUBLIK Titulli i pozitës – Drejtor/e Institucioni: Galeria Kombëtare e Kosovës-GKK Kategoria Funksionale / Koeficienti: 10 Për të kuptuar detajet tjera dhe për aplikim ju lutemi të vizitoni linkun e bashkangjitur:
Pikturat, grafikat, skulpturat, tapiceritë dhe artizanatet e vendosura në muret shumëngjyrëshe po frymonin nën gjendjen kaotike të ngjyrave intensive e të vrullshme të cilat po përplasnin vëmendjen e të pranishmëve sa në një kënd e në këndin tjetër për të zbuluar fshehtësinë shpirtërore e unike të enigmave që ishin strukur thellë në misterin e koleksionit që është zhvendosur nga hoteli Grand në koleksionin e Galerisë Kombëtare të Kosovës me kurator Zeni Ballazhi për të sjell ekspozitën e titulluar ‘GRANDART 1970-2000’, shkruan KultPlus.
Fillimisht, në ceremoninë e hapjes solemne të ekspozitës për të treguar për rrjedhën artistike të ekspozitës dhe vlerat e këtij aseti kombëtar, foli kuratori Zeni Ballazhi, i cili falënderoi drejtorin e Galerisë Kombëtare, të pranishmit nga kompania hotelerike Grand, gazetaren Jeta Xharrën për dokumentimin e rrugëtimit të veprave deri këtu, Komunën e Prishtinës, kolegët dhe profesorët prezent si dhe artistët pjesëmarrës në ekspozitë.
“Ekspozita titullohet ‘Grand Art 1970-2000’, dhe janë prezantuar gjithsej 27 artistë me rreth 50 vepra të paraqitura të mediumeve të ndryshme duke u nisur nga piktura, grafika, skulptura, tapiceritë, artizanatet dhe mozaiku. Grand Art me artistë të mëdhenj të artit pamor të Kosovës ku prezantohen gjenerata e parë e artit të Kosovës deri tek ditët e sotme. Fokusi është vitet e 70-ta pikërisht tek gjenerata e parë e artit pamor të Kosovës që nis edhe këtu historia e artit pamor të Kosovës”, thotë Ballazhi.
Sipas tij, numri 50 lidhet edhe me 50 vjetorin e krijimtarisë të këtyre veprave.
“Fati i madh që Galerisë Kombëtare të Kosovës apo në koleksionet e Galerisë i bashkëngjitet një koleksion tjetër që është një pasuri e trashëgimisë së arteve. Ne do të prezantojmë këtu një art të madh dhe art të gjeneratës së parë. Ndërsa, mos të harrojmë që kemi mozaikun e doajenit tonë, piktorit Muslim Mulliqi që ndodhet në objektin Grand që mund të vizitohet çdo ditë”, përfundon Ballazhi.
Ndërsa, për të treguar për dokumentarin ndaj rrugëtimit të kësaj ekspozite, foli gazetarja Jeta Xharra.
“Rrëfimi i Grandit fillon në vitin 1978 por rrëfimi fillon në vitin 2017 kur Vesa Sahatçiu, historiane e artit ka treguar se dikush dëshiron ta privatizojë. Pjesa më e dhimbshme e gjithë kësaj historie është se nga viti 2014 Ministria e Kulturës ka evidentuar cilat janë punimet që ekzistojnë dhe në fund punëtorëve të Grandit iu është drejtuar me fjalët: ‘’E tash ruajeni’’. Këtu ka diçka tjetër që nuk është e ditur’’, thotë Xharra.
Sipas saj, në fakt kanë ekzistuar gjithsej 364 punime ndërsa sot janë vetëm 125. 239 punime mungojnë.
Tutje, drejtori i Grand Hotelit, Isa Rexha dhe në emër të Ministrisë së Kulturës Rinisë dhe Sportit, përfaqësuesja e tyre, të cilët janë shprehur se ndjehen mjaft të lumtur e krenarë që janë pjesë e kësaj ceremonie.
Pas këtyre fjalimeve, të pranishmit me padurim po hynin brenda një nga një. Pikturat e llojllojshme e të madhësive nga më të ndryshmet, grafikat, skulpturat, artizanatet dhe tapiceritë kishin zënë vend në një hapësirë që i ngjasonte një gjysmëhëne, po njëlloj sikur ajo që i shoqëroi të pranishmit teksa ata pritnin jashtë për të hyrë.
Audienca fillimisht pati rastin të zgjedh në cilën anë dëshironin të nisnin këtë eksperiencë për shkak se të dy anët e Galerisë Kombëtare të Kosovës posedonin këto vepra artistike. Skulptura e artistit Radoslav Musa Miketić, ishte ajo që vërehej direkt përballë hyrjes në ekspozitë e që në mesin e bardhësisë, ngjyra e kaftë e saj po dominonte atë hapësirë të dedikuar për të e që pothuajse po portretizonte një njeri të cilin e kishte kapluar ari tërësisht. Kurse, për ata që kishin zgjedhur anën tjetër, pikturat dhe grafikat e shumta të vendosura njëra pas tjetrës në një vijë horizontale e që në vete ngërthenin një gjendje fort të ngatërruar e cila shprehej përmes një ngjyrave të errëta që po përçonin emocione dhe ndjenja të panjohura dhe po zgjonin kureshtjen e shumtë për ta parë nga afër e për të deshifruar kuptimin e tyre të veçantë.
Ndërkohë, piktura që ndodhej në mesin e katit të poshtëm për arsye të madhësisë së madhe të saj, si ajo e artistit Nazmi Sadiku, ishte piktura që posedonte një hipnotizim më vete, një pikturë që qetësisht e papritmas kaplonte syrin e çdo kujt me madhështinë e ngjyrave të ndezura e të hapura të cilat përhapnin një magnet në horizont e po rrethonin ëmbëlsisht të pranishmit me strukturën e gjallë të ngjyrave vibrante të cilat ishin të përziera sipas dëshirës së caktuar e që para publikut kjo strukturë erdhi në një formë aq egocentrike sa që nuk të lejonte ti largosh sytë për asnjë çast nga pamja mahnitëse.
Ndërsa, piktura e artistit Nikos Kanelos, një pikturë që po ashtu përmbante ngjyra të ndezura, dha një iluzion se artisti kishe shkrirë një perëndim të diellit në një formë të artit. E ky perëndim i gërshetuar me goditjet e furçës së piktorit solli para publikut vija të ashpra që në mëdyshje rrjedhnin në njëra tjetrën.
Tutje, në katin e sipërm të Galerisë Kombëtare, skulptura e ndriçuar nga një dritë e ngrohtë, priti publikun dhe njëkohësisht i sulmoi ata me një ndjenjë e emocion që vështirë se përshkruhet dot. Skulptura që po shfaqte dy persona të ulur në një stol, e që dukeshin se po komunikonin me njëri-tjetrin dhe hija e tyre prapa në murin e kaltër mbyllët, erdhi në një formë që kërkonte vëmendjen e gjithsecilit për të admiruar një komunikim që shpesh herë qeniet njerëzore e marrin për të mirëqenë ditë pas dite.
Pastaj, dy tapiceritë e vendosura përballë njëra-tjetrës e të cilat erdhën në forma krejtësisht ndryshe, kishin kapluar pothuajse dy mure të mëdha e prezenca e tyre verbuese solli një dilemë se cila tapiceri të admirohet më parë. Por, përveç këtyre punimeve artistike të përmendura, pikturat, grafikat dhe artizanatet e shumta të tjera të artistëve u shfaqën në një mënyrë tejet të veçantë e shumica prej tyre posedonte një kuptim e emocion në vete që përcillej tek publiku dhe depërtonte tek shpirti i tyre.
Artistët pjesëmarrës në këtë ekspozitë ishin: Agim Çavdarbasha, Agim Salihu, Bahri Dranҫolli, Božidar B. Prodanović, Budim Berisha, Faik Krasniqi, Fatmir Krypa, Fatmir Zajmi, Gjelosh Gjokaj, Hamdi Terziqi, Hysni Krasniqi, Matej Rodiqi, Mehmet Behluli, Mikel Gjokaj, Muslim Mulliqi, Nazmi Sadiku, Nikos Kanellos, Radoslav Musa Miketić, Rexhep Ferri, Rrustem Bujupi, Shyqri Nimani, Simon Shiroka, Skender Idrizi, Stevan Čukić, Tomislav Trifić, Xhevdet Xhafa dhe Zoran Jovanović.
Me datë 24 dhjetor 2020, Qeveria e Republikës së Kosovës ka nxjerrë vendimin nr. 07/52 për shpronësimin e veprave artistike të cilat gjendeshin në hapësirat e NeëCo Grand Hotel sh.p.k. dhe me datë 21 janar 2021 është bërë pranim-dorëzimi i veprave artistike nga Agjencia Kosovare e Privatizimit tek Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës, përkatësisht tek Galeria Kombëtare e Kosovës.
Ekspozita do të jetë e hapur deri me datë: 28.08.2021/ KultPlus.com
Më 14 korrik, Galeria Kombëtare e Kosovës do të hapë dyert për një ekspozitë më të veçantë të artistëve, ku do të prezantohet koleksion i veprave në një periudhë të gjerë kohore, duke përfshirë ato prej vitit 1979 deri në vitin 2000, shkruan KultPlus.
Galeria Kombëtare e Kosovës bën të se kjo ekspozitë vjen e kuruar nga Zeni Ballazhi, dhe ceremonia e hapjes do të jetë në ora 19:30.
“Me 24 dhjetor 2020, Qeveria e Republikës së Kosovës ka nxjerrë vendimin nr. 07/52 për shpronësimin e veprave artistike të cilat gjendeshin në hapësirat e NewCo Grand Hotel sh.p.k. dhe me datë 21 janar 2021 është bërë pranim-dorëzimi i veprave artistike nga Agjencia Kosovare e Privatizimit tek Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës, përkatësisht tek Galeria Kombëtare e Kosovës. GRANDART 1970-2000 PIKTURA | SKULPTURA | GRAFIKA | TAPICERI | ARTIZANATE”, kanë njoftuar nga Galeria Kombëtare e Kosovës, për këtë ekspozitë që do të rri e hapur deri më 27 gusht të këtij viti.
Veprat që do të prezantohen në këtë ekspozitë, janë të artistëve: Agim Çavdarbasha, Agim Salihu, Bahri Dranҫolli, Božidar B. Prodanović, Budim Berisha, Faik Krasniqi, Fatmir Krypa, Fatmir Zajmi, Gjelosh Gjokaj, Hamdi Terziqi, Hysni Krasniqi, Matej Rodiqi, Mehmet Behluli, Mikel Gjokaj, Muslim Mulliqi, Nazmi Sadiku, Nikos Kanellos, Radoslav Musa Miketić, Rexhep Ferri, Rrustem Bujupi, Shyqri Nimani, Simon Shiroka, Skender Idrizi, Stevan Čukić, Tomislav Trifić, Xhevdet Xhafa e Zoran Jovanović./ KultPlus.com
