Historia e shqiptarëve në Luginën e Arvanit në Francë

Në mes të Savoies, në rajonin e Auvergne-Rhone Alps të Francës, ekziston një luginë e quajtur Lugina e Arvanit (Vallee des Arves) e rrethuar nga shumë më tepër toponime Alb / Arb / ARv. Këto toponime janë me siguri të emërtuara nga fisi Arverni, një fis i madh antik kelt nga i cili rajoni Auvergne rrjedh emri i tij.

Studiuesi i kostumeve folklorike Roman K. kur analizon metodën e prodhimit të veshjes së Luginës së Arvanit me fjalët e tij thotë:
“I vetmi shembull i këtij lloji të ndërtimeve të skajeve që unë njoh është Xhubleta e Shqipërisë. Pse këto dy rajone të palidhura, të ndara gjerësisht, përdorin në mënyrë unike këtë metodë ndërtimi, nuk kam asnjë ide.”

Ajo që është interesante se këta njerëz në këtë rajon kanë një veshje popullore tejet të ngjashme me malësorët shqiptarë!

Shohim kostumet folklorike të veshura nga gratë nga fshatrat në “Luginën Arvan” (Vallée de l’Arve) të rajonit Auvergne-Rhône-Alpes të Savoie, Francë. Emri Auvergne rrjedh nga një fis i lashtë kelt i quajtur “Arverni”. Kjo kostum folklorik është i famshëm për të qenë i veçantë dhe ndryshe nga kostumet e tjera folklorike nga rajoni dhe veshjet e tjera popullore franceze në përgjithësi. Ky ndryshim me veshjet e tjera popullore franceze sugjeron një ndikim të jashtëm ose të ndryshëm në kulturën materiale.

“Xhubleta”, fustani unazor, në formë kambanash të veshur nga gratë shqiptare është një veshje e veçantë shqiptare dhe asgjë nuk i afrohet asaj për nga ngjashmëria apo ndërtimi nuk vishet nga ndonjë grup tjetër etnik në Ballkan, Evropë ose kontinentet fqinje. Ajo është e veshur kryesisht në rajonin e Malësis së Madhe, të territoreve shqiptare. Xhubleta është ndërtuar në një mënyrë shumë specifike me teknika dhe materiale arkaike që janë përdorur që nga kohërat e lashta. Në rini, xhubleta është me vija të bardha dhe të zeza, dhe bëhet e zezë në tërësinë e saj vetëm një herë kur një grua martohet. Në disa rajone thuhet se një Xhubletë e kuqe ishte ishte veshur në ditën e dasmës.

.

Xhubleta është shumë e rëndë për shkak të konstruksionit të trashë të leshit dhe të ndjerë dhe arrin deri në 15-20 kg me të gjitha zbukurimet dhe pjesët përbërëse të veshura së bashku.
Nëse krahasojmë kostumet dhe pjesët përbërëse që shohim , pothuajse të gjitha tiparet e dallueshme të Xhubletës janë ruajtur në kostumet e Luginës së Arvanit, ndërsa zëvendësuan disa tipare dhe materiale arkaike, duke humbur versionin bardh e zi të veshur (megjithëse Lugina e Arvanit veshja gjithashtu është me ngjyra të ndryshme tek te rinjte). Forma e kambanës së veshjes bëhet me rripa të qepjes njëra pas tjetrës, secila prej të cilave më e gjatë se ajo më parë, e bëjnë rrobën më të gjerë dhe më të gjerë drejt fundit. Në Luginën e Arvanit shiritat janë bërë më të imët ndërsa Xhubleta ka ruajtur formën më arkaike, me shirita të gjera. / Diaspora shqiptare / KultPlus.com