Një përshtatje e nxehtë e njërit prej librave më kundërthënës për Holokaustin të mërkurën i ka ndarë kritikët në Festivalin e Filmit në Venecie, me zënka nëse duhet hequr nga shfaqja e tij e parë.
“The Painted Bird”, i mbështetur në romanin e shumëpërfolur të Jerzy Kosinskit në vitin 1956 mbi një djalosh hebrenj që u shpëton më të këqijave që natyra njerëzore mundohet t’ia shkaktojë atij në një vend të paemër të Evropës Lindore, është vlerësuar nga disa kryevepër dhe nga të tjerë si tmerr që nuk shihet dot me sy.
Por performanca e mahnitshme qendrore nga një djalosh rom nga Çekia, Petr Kotlar – që është dëshmitar i një sërë shpërfytyrimesh nga fëlligështia, kafshëria dhe përdhunimi deri në sakatosje e vrasje – ka pasur edhe dy bashkëyje si Harvey Keitel dhe Stellan Skarsgard, si dhe kritikët e mahnitur.
Kjo nuk i ka ndalur disa që të dalin jashtë gjatë shfaqjes së tij premierë, transmeton KultPlus
Në skenën e parë, disa fshatarë të pagdhendur e marrin qenin gjurmues të djaloshit dhe e djegin për së gjalli.
“Hollywood Reporter” e ka quajtur epikën bardhezi si “zemërthyese…dhe një trajtim ideal filmi” për novelën, e cila në vetvete cyti tërbim në vendlindjen e Kosinskit, Poloni, kur shkrimtari në fillim bëri me dije se rrëfimi ishte autobiografik.
Edhe Xan Brooks nga “The Guardian” ka dhënë lavdërime për regjisorin çek Vaclav Marhoul për “asnjë hap të hedhur gabim”, duke shtuar “një ditë ata do të bëjnë një film për shfaqjen e tij të parë publike” në Venecie.
“Do të paraqes njeriun i cili bie krejtësisht në hapat e përpjekjes së tij për t’u arratisur dhe një grua të veshur bukur që bëhet aq e hakërryer për të dalë jashtë sa godet një të huaj në karrikën pranë”, ka shkruar ai.
“Pjesa kryesore do të jetë çasti kur 12 shikues thyejnë dyert vetëm për të zbuluar se hyrja është mbyllur”, ka shtuar ai.
Brooks e ka cilësuar filmin “një copëz monumentale”.
“Jam thellësisht i kënaqur që e kam parë. Mund vetëm të them se shpresoj që kurrë mos ta kapërcej rrugën e tij”, ka thënë ai.
Njësoj edhe Deborah Young nga “Hollywood Reporter” e ka përshëndetur atë, por ka tërhequr vërejtjen se është një “goditje treorëshe në stomak”.
Marhoul ka mbrojtur errësirën e pandalshme të përshtatjes së tij – e cila ishte me një fund të lumtur – duke këmbëngulur se “vetëm në errësirë ne mund të shohim dritë. Të llamburisësh përmes të gjitha tmerreve është, për mua, shpresë dhe dashuri”.
Ai ka thënë se filmi ishte një përkujtesë për atë se çfarë mund të ndodhë kur Evropa kthehet së brendshmi siç po bën tani, duke tërhequr një paralele ndërmjet qasjeve ndaj fëmijëve të refugjatëve që ikin nga luftërat në Siri, Libi dhe Afganistan, dhe përjashtimit e shpërdorimit që përjeton heroi i tij.
“Kohëra të këqija po vijnë në Evropë”, ka thënë ai para gazetarëve.
“Teksa i shoh populistët që po drejtojnë hëpërhë shumë vende evropiane si Hungaria, Polonia, Rusia, Republikën Çeke dhe natyrisht edhe Shtetet e Bashkuara”.
Marhoul ka thënë se iu deshën 11 vjet për të bërë filmin.
“Kur fillova nuk e dija se ky rrëfim do të bëhej shumë më i shprehur nga ajo çfarë ngjau në Evropë tre vjet më parë, kur aq shumë njerëz erdhën këtu për të shpëtuar kokën”, ka thënë ai.
Për shkak të tërbimit të cilit Kosinski ia ndezi fitilin në Poloni, regjisori vendosi ta kishte shumicën e dialogut të paktë të filmit në Esperanton sllave, “ashtu që asnjë shtet të mos asociohej me fshatarët” që keqtrajtojnë djaloshin dhe e dorëzojnë te nazistët.
Paçka se është akuzuar për plagjiaturë të librave të tjerë polakë, vepra e Kosinskit ende shihet nga shumë njerëz si klasike.
“Kur Kosinski thoshte se ishte një rrëfim autobiografik, ai po gënjente”, ka thënë Marhoul. “Në të vërtetë ai me prindërit e tij kaloi Luftën e Dytë Botërore mes fshatarësh polakë. Dhe këta fshatarë u orvatën t’i shpëtonin…ky nuk është problem i madh për librin (për shkak se është fiksion). Por shumë njerëz në Poloni ende mendojnë se ky libër është për ta”. /AFP/ KultPlus.com
