Igor Stravinsky (1882–1971) mbetet një nga figurat më të rëndësishme dhe më novatore të muzikës së shekullit XX. Me një krijimtari që sfidoi traditat klasike dhe hapi rrugë të reja për muzikën moderne, ai është përkufizuar si një “revolucionar me mjete të artit”.
Stravinsky lindi më 17 qershor 1882 në Oranienbaum (sot Lomonosov), afër Shën Petersburgut të Rusisë, në një familje me prirje të theksuara artistike. Babai i tij, Fyodor Stravinsky, ishte një bas i njohur në Operën Mariinsky, dhe ndikimi i tij ishte thelbësor në formimin artistik të Igor-it. Megjithëse fillimisht studioi juridik, Stravinsky u tërhoq shpejt nga ligji dhe iu përkushtua muzikës nën mentorimin e kompozitorit të njohur Nikolai Rimsky-Korsakov.
Karriera ndërkombëtare e Stravinsky-t u ngrit fuqishëm falë bashkëpunimit me Sergei Diaghilev dhe trupën e tij të famshme “Ballets Russes” në Paris. Në këtë periudhë lindën tri nga veprat më të rëndësishme të tij, të cilat transformuan peizazhin e muzikës perëndimore:
“The Firebird” (1910) – një balet me tinguj ekzotikë dhe kolorit orkestral, që solli një shkrirje të elementeve ruse me modernizëm perëndimor.
“Petrushka” (1911) – një balet i guximshëm ritmikisht, që tregonte historinë e një kukulle tragjike me një gjuhë të re harmonike.
“The Rite of Spring” (1913) – një vepër që shkaktoi një nga skandalet më të mëdha në historinë e muzikës. Premiera e saj në Paris u prit me zhurmë, por vepra u kthye në një nga shtyllat themelore të modernizmit muzikor, për shkak të strukturës së saj radikale ritmike dhe përdorimit disonant të harmonisë.
Ndryshe nga shumë kompozitorë të tjerë, Stravinsky nuk u lidh ngushtë me një stil të vetëm. Pasi mbaroi periudhën ruse, ai kaloi në një fazë neoklasike, ku u frymëzua nga format e muzikës së shekujve XVIII dhe XIX, por i interpretoi në mënyrë moderne. Vepra si “Pulcinella” (1920) dhe “Symphony of Psalms” (1930) dëshmojnë këtë kthim në rregull dhe qartësi, por me gjuhën e tij unike.
Më vonë, në vitet ’50, Stravinsky përqafoi edhe serializmin – një teknikë kompozimi e lidhur me Arnold Schoenberg – duke e dëshmuar kështu gatishmërinë e tij për të eksperimentuar edhe në moshë të avancuar.
Pas Revolucionit Rus, Stravinsky kaloi pjesën më të madhe të jetës në Perëndim – fillimisht në Francë, e më pas në Shtetet e Bashkuara, ku mori edhe shtetësinë amerikane në vitin 1945. Ai qëndroi aktiv si kompozitor, dirigjent dhe pianos në skena ndërkombëtare deri në fund të jetës së tij. Vdiq më 6 prill 1971 në New York dhe u varros në Venedik, pranë mikut të tij Diaghilev.
Stravinsky nuk ishte vetëm një novator në aspektin teknik të kompozimit. Ai ndikoi gjenerata të tëra muzikantësh dhe krijuesish përtej muzikës – në balet, film, letërsi dhe artin pamor. Siç ka thënë edhe Pierre Boulez, “në historinë e muzikës moderne, muzika ndahet në atë përpara dhe pas Rite of Spring”./KultPlus.com
