143 vjet nga lindja e Mit’hat Frashërit

Mit’hat Frashëri, i njohur me epitetin Lumo Skëndo, ka lindur më 25 mars 1880 në Janinë. Ishte pinjoll i Dulellarëve të Frashërit, i biri i atdhetarit të madh Abdyl bej Frashërit, përcjellë KultPlus.

Ai ka ka qenë diplomat, shkrimtar dhe politikan shqiptar. Frashëri qenë pjesëmarrës në disa ngjarje shumë të rëndësishme të kohës së tij. Ishte nëpunës i Perandorisë Osmane, veprimtar i Rilindjes Kombëtare, dhe pjesëmarrës dhe kryetar i Kongesit të Manastirit. Pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë ishte ministër, diplomat i shtetit shqiptar, kryetar i Ballit dhe Komitetit ‘Shqipëria e Lirë’.

Ai po ashtu ka dhënë kontribut edhe si publicist, shkrimtar, përkthyes dhe albanolog.

Mid’hat Frashëri u përfshi në veprimtarinë kombëtare në viset shqiptare gjatë Luftës së Parë Ballkanike, i cili udhëtoi në viset veriore shqiptare për t’i shkëputur malësorët nga joshja e Malit të Zi. Fillimisht udhëtoi në Mitrovicë, pastaj me radhë në Pejë, Gjakovë, Has, Lumë dhe Mirditë.

Ai emërua ministër i Punëve Botore në Qeverinë e Përkohshme, post prej të cilit dha dorëheqjen më 30 mars 1913, pa dhënë arsyet në letrën e dorëheqjes, por arsyet ishin mosndihma ndaj Mbrojtjes së Janinës nga qeveria.

Pas Kryengritjes së Shqpërisë së Mesme, u largua fillimisht në Itali, duke shkuar më pas në Zvicër, Gjenevë. Më pas kaloi në Vjenë, ku qëndroi pak kohë dhe u nis për në Bukuresht e më vonë kaloi në Sofje. Pas bashkëpunimeve me koloninë shqiptare në kryeqytetin bullgar, u kthye në Bukuresht. Nga mesi i Luftës së Parë Botërore, autoritetet rumune e internuan në Moldavi.

Në vitin 1923 e mori detyrën e Ministrit Fuqiplotë të Republikës së Shqipërisë në Athinë. Këtë detyrë e kreu deri në dhjetor 1925. Sipas Mehdi bej Frashërit: “Më 1924–1925 kishte qenë përfaqësues i Shqipërisë në Athinë, i cili interesohej tepër për gjendjen e mjerueshme të shqiptarëve në Çamëri”.

Në vitin 1927, filloi të botojë sërish revistën Diturija të cilën e kishte themeluar në Selanik më 1909 dhe më vonë në Bukuresht gjatë qëndrimit atje. Në Tiranë themeloi librarinë “Lumo Skëndo”. 

Në vitin 1901 ka shkruar jetëshkrimin për Naim Frashërin, përmbledhjen ‘Hi dhe shpuzë’ “, studimin mbi shqiptarët dhe të ardhmen e tyre të pagëzuar si “Pritmi i Shqipërisë”, ese sociopolitike dhe etnike “Plagët tona” (1924) etj. Ai ka botuar edhe disa vepra në frëngjisht: “L’affaire de l’Epire (1915), “La population de l’Epire” (1915),’Les Albanais chez eux et a l’etranger’ (1919), “Albanais et Slaves” (1919).

Gjithashtu ka përkthyer në shqip veprat Guillaume Tell të Lamartinit (1898), Bëje të mirën pa hidhe në det e Franc Hofmanit (1900), Robinson Cruson e Defosë (1909), Shkurtabiq’ i verdhë. Miu i vockël. Sorkadhe e bardhë të Marie Catherine d’Aulnoy (1913), dhe Psikologjia e edukatës e Gustave le Bon (1923)./KultPlus.com