Etiketë: Kolegji arberesh

288 vjet nga hapja e ‘Shën Ardianit’, kolegji më i rëndësishëm i mësimit dhe ruajtjes së kulturës shqiptare

Posted on by Kult Plus

Një nga vatrat më të rëndësishme të mësimit dhe ruajtjes së kulturës shqiptare në Itali ka qenë padyshim edhe Kolegji arbëresh i Shën Adrianit.

Ky institucion i rëndësishëm hapi dyert 288 vjet më parë, me 19 janar të vitit 1732 dhe shërbeu si qendër e rëndësishme arsimore dhe kulturore e arbëreshëve të Italisë.

Kolegji fillimisht u quajt Kolegji arbëresh Korsini. Me themelimin e Katedrës së Gjuhës Shqipe nga Jeronim de Rada (1849), dha ndihmesë me vlerë për shkollën shqipe e mendimin pedagogjik shqiptar. Pothuajse të gjithë shkrimtarët e dijetarët arbëreshë të ngulimeve të Kalabrisë e të Bazilikatës, gjatë shek. XVIII-XIX, kanë ndjekur këtë institut arsimor.

Në këtë kolegj studiuan dhe u formuan personalitete të ndryshme kishtare e kulturore shqiptare, si: Jeronim De Rada, Luigj Gurakuqi, Aleksandër Xhuvani, Kolë Kamsi e të tjerë. Trashëgimia kulturore arbëreshe është ura shpirtërore midis Arbërisë dhe Shqipërisë së sotme. Kolegji arbëresh i Shën Adrianit pati një rëndësi të madhe për konsolidimin e kësaj trashëgimie kulturore e atdhetare. / KultPlus.com

5 tetor 1732, kur në Kalabri u themelua kolegji arbëresh i Shën Benedetto Ulanos

Posted on by Kult Plus

Më 5 tetor të vititi 1732 u themelua Kolegji arbëresh i Shën Benedetto Ulanos, në Kozencë të Kalabrisë.

Hapja e kësaj shkolle të rëndësishme ku u formësuan shumë intelektualë arbëreshë, u bë nën kujdesin dhe ndihmën e drejtpërdrejtë të Papës Klementi XII. Më vonë Kolegji i Shën Benediktit Ulanos u transferua në Shën Mitër Korone dhe u quajt Kolegji i Shën Adrianit. Fillimisht u hap në një manastir të vjetër bazilian, nën drejtimin e Shën Nilit të Rosanos.

Kishte për qëllim të përgatiste klerin shqiptar të ritit lindor bizantin, që do të shërbente në Kishat arbëreshe e mundësisht edhe në Shqipëri, por jo më pak edhe laikët. Priftërinjtë dhe rregulltarët e përgatitur në këtë kolegj, do të kapërcenin Adriatikun, për të themeluar manastiret dhe shkollat e tyre në bregun tjetër, në Himarë e rrethina, siç kujton, në këndvështrimin e vet, Petro Marko në librin e tij postum “Intervistë me vetveten”.

Ndërkaq më 1734 në Palermo të Sicilisë, Atë Guzetta do të hapte një tjetër kolegj me të njëjtin qëllim, që gjithashtu i dhuroi figura të ndritura kulturës shqiptare. Në prag të Rilindjes Kombëtare kolegji do të bëhej vatra më e nxehtë e ndjenjave të flakta të atdhedashurisë e të dëshirës për t’u çliruar nga pushtuesi. Këtu De Rada më 1899 do të rifillonte të jepte mësimin e gjuhës shqipe, këtu do të edukoheshin disa nga personalitetet e plejadës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe të asaj Italiane, si De Radës, Anton Santorit, Mikel Markianoit, Luigj Gurakuqit, Kolë Kamsit, Kostaq Cipos. / KultPlus.com