25 vjet nga beteja e Likoshanit dhe Qirezit

Sulmet në Likoshan dhe Qirez ishin sulme policore në shkallë të gjerë që ndodhën në fillim të Luftës së Kosovës në fshatrat Likoshan dhe Qirez. Më 28 Shkurt 1998, Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) i zuri pritë një njësie të policisë serbe afër Likoshanit, duke vrarë 4 policë dhe duke plagosur dy të tjerë. Kjo nxiti operacione policore në shkallë të gjerë në fshatrat Likoshan dhe Qirez të nesërmen, duke çuar në vrasjen e 21 civilëve shqiptarë të Kosovës në të dy fshatrat. Sulmi ndaj Likoshanit dhe Qirezit u pasua nga Sulmi në Prekaz në ditët në vijim. Sulmet në Likoshan dhe Qirez, si dhe në Prekaz, shënuan fillimin e Luftës së Kosovës.

Sipas Human Rights Watch (1998)

Më 28 Shkurt 1998, sipas policisë serbe, shqiptarë të armatosur sulmuan një patrullë policie pranë fshatit Likoshan, duke vrarë katër policë dhe duke plagosur rëndë dy. Një raport pro-qeveritar tha se kishte tre sulme të njëkohshme ndaj patrullave të policisë. Shqiptarët nga Likoshani informuan Organizatën Human Rights Watch (HRW) se dëgjuan të shtëna afër fshatit rreth orës 23:00 dhe disa dëgjuan se policia kishte rënë në pritë atje. Raporte të pakonfirmuara tregojnë se shqiptarë të armatosur sulmuan fabrikën e municionit me bazë policinë pranë Prekazit të Poshtëm më 27 shkurt dhe se policia u zu në pritë në Likoshan pas një ndjekjeje policore.

Sipas Amnesty International (1999)

Dëshmitarët shqiptarë deklaruan se ngjarjet filluan në mbrëmjen e 27 shkurtit, “kur UÇK-ja qëlloi në një shkollë që strehonte refugjatë serbë, boshnjakë ose kroatë në qytetin e afërt të Skënderajit”. Sipas Amnesty International:

Automjeti me burra të UÇK-së u ndoq nga policia në drejtim të Likoshanit dhe pasoi një përleshje e shkurtër. Policia solli përforcime dhe mund ta ketë bërë edhe UÇK-ja. Në luftimet që pasuan, me sa duket kryesisht më 28 shkurt, policia përdori forcë të rëndë duke përfshirë automjete të blinduara dhe helikopterë dhe UÇK-ja me sa duket u tërhoq. Amnesty International beson se shumica e civilëve shqiptarë që vdiqën u vranë pasi UÇK-ja ishte tërhequr ndërsa policia serbe u zhvendos në fshatra.

Vrasjet në Likoshan

Policia mbërriti në Likoshan nga ora 11:30 deri në 12:00, me një helikopter policor në lëvizje dhe me shumë automjete të blinduara dhe policë specialë të armatosur që rrethuan shtëpinë e familjes Ahmeti. Familja ishte më e pasura në fshat. Fshatarët i thanë HRW-së se nuk kishte pjesëtarë të UÇK-së të pranishëm, edhe pse është e mundur që të ketë të shtëna në drejtim të policisë.

Në mënyrë të shpejtë dhe të mirëorganizuar, duke lënë të kuptohet se sulmi ishte i planifikuar, policia serbe u përqendrua në dy familje shqiptare, familjet Gjeli dhe Ahmeti. Ka spekulime nëse ndonjë pjesëtar i UÇK-së ka hyrë dhe dalë nga shtëpia e Ahmetit. Rreth orës 15:30 policia ka hyrë në kompleksin e Ahmetit. Dhjetë anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir, nga mosha 16 deri në 50 vjeç, u rrahën dhe më pas u ekzekutuan pa gjyq.

Vëllai i vetëm Ahmeti që mbijetoi ishte larguar në atë kohë, duke u kthyer në Likoshan pasi dëgjoi incidentin; Sipas tij, siç i tha HRW, kur arriti në orën 08:00 të mëngjesit të 1 marsit, duke parë nga një kodër, ai pa “një autoblind në kompleksin tonë dhe një tjetër jashtë”. Një i tretë ishte prapa. Kishte artileri gjithandej dhe policia gjuante kudo”. Sipas tij, policia u largua nga ora 15:30, ai më pas shkoi në shtëpinë e tij dhe iu tha se 10 anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir ishin arrestuar. Ai gjithashtu i tha HRW-së se mobiljet ishin shkatërruar dhe sendet me vlerë ishin vjedhur.

Familja Ahmeti mësoi për vdekjen e burrave të tyre të nesërmen, kur një fqinj i familjes Gjeli, pa kufomat e tyre në morg teksa po merrte kufomat e dy anëtarëve të familjes së tij të vrarë. Më 3 mars trupat u varrosën, së bashku me 15 viktima të tjera nga Likoshani dhe Qirezi. Një gazetar amerikan i tha HRW-së se trupat e Ahmetit kishin shenja të qarta torture.

Vrasjet e Qirezit

Sipas të pranishmëve në atë kohë, Policia serbe ka mbërritur në orën 12:30 pasi ka qëlluar 6 trungje lisi. Dëshmitarët i thanë HRW-së se shtatë autoblinda, së bashku me një helikopter që rrëzohej në çati, ishin të pranishëm në fshat. Së pari ata u ngjitën te familja Nebihu. Ata vranë Rubika Nebihun, një grua 27 vjeçare, e cila ishte në muajin e shtatë të shtatzënisë. Ata vranë edhe djalin e madh, Xhemilin. Sefer Nebihu, babai i familjes, i tha HRW-së:

“Policia ma shkatërroi portën e përparme me dy tanke dhe doli te dritaret e shtëpisë sime. Rreth 17 policë dolën nga tanket. Ata mbanin kamuflazh ushtarak, jeshile dhe të verdhë, me një shenjë policie në gjoks. Asnjë maskë. Rezervuari u ngjit në dritare. Një polic theu dritaren me kondakun e armës dhe filloi të bërtiste. Ata thanë: “Çohu” dhe unë i thashë “mos gjuaj se këtu ka vetëm gra dhe fëmijë”. Më shanë dhe më pas njëri më qëlloi”.

Një tjetër familje që u sulmua nga Policia serbe ishte familja Sejdiu. Në Qirez u vranë katër djemtë e familjes Sejdiu, Bekimi, Nazmiu, Bedriu dhe Beqiri. Abdia Sejdiu, nëna e familjes, i tha HRW-së:

“Ata djemtë e mi erdhën në fushë dhe ne u ulëm në një dhomë. Nusja ime, dy fëmijët dhe djali im. Kemi dëgjuar përleshje në Likoshan rreth mesditës. Djemtë e mi u vranë rreth orës 16:00. Tanket erdhën në kopsht, thyen portat dhe dy tanke ishin jashtë qitjes. Rreth shtatë deri në dhjetë policë hynë në shtëpi dhe në dhomën tonë. Unë dola para policisë dhe shtriva duart përpara djemve të mi. Na morën të gjithëve në kopsht. Na thanë shtrihuni në tokë. E goditën Bekimin dhe unë bërtita “Mos e godit, a ke djalë ti!”. Më goditën me fundin e armës në kokë. Ata morën të gjithë djemtë e mi, pastaj unë i futa fëmijët brenda…”

Të 26 të vrarët në Likoshan dhe Qirez u varrosën në një fushë pranë dy fshatrave. Rreth 30,000 njerëz morën pjesë në ceremoni. Pikat e kontrollit të policisë në rrugën kryesore ndaluan të bashkohen më shumë.

Akuzat e Natasha Kandiqit

Natasha Kandiq nga Fondi për të Drejtën Humanitare të Beogradit, akuzoi Danica Marinkoviqin, ish-gjyqtare hetuese e Gjykatës së Qarkut të Prishtinës, si përgjegjëse për vrasjet e familjes Ahmeti. Kandiq deklaroi se disa ish-policë serbë dëshmuan se “Danica Marinkoviç personalisht urdhëroi që disa anëtarë të plagosur të familjes Ahmeti të pushkatoheshin më 28 shkurt 1998 në fshatin Likoshan”. Sipas pretendimeve, Marinkoviq ka ardhur si gjyqtar hetues për të kryer një hetim në terren. Jashtë shtëpisë së Ahmetit kishte një grumbull trupash në të cilin disa burra ende jepnin shenja jete. Në prani të rreth 30 pjesëtarëve të Njësisë Speciale Serbe, ajo dyshohet se ka thënë: “Nuk po i marr – vritni” dhe burrat u ekzekutuan me armë. Në përgjigje, Marinkoviq akuzoi Kandiqin për gënjeshtër. / KultPlus.com

FOTO- Agan Kosumi