‘Kam mësuar’, mësimet më me vlerë nga Shakespeare

“Kam mësuar” nga William Shakespeare përbën ndoshta mësimet më të mëdha të dramaturgut tënjohur anglez. Janë mësimet që autori ka nxjerrë përgjatë jetës së tij dhe që vendosi t’i ndante me të gjithë. Njëkohësisht, edhe pse kohërat kanë kaluar, janë mesazhet që vlejnë ende në ditët e sotme për të gjithë ne.

“Kam mësuar se nuk mund të kërkoj dashuri nga të gjithë. Unë mund t’u jap arsye të mira për tëmë pëlqyer dhe pastaj të tregoj durim që jeta të merret me pjesën e mbetur. Kam mësuar se pavarësisht se disa gjëra janë të rëndësishme për mua, disa njerëzve nuk u interesojnë ato dhe nuk kam pse t’i bind për t’i pëlqyer. Kam mësuar se mund të shpenzoj vite për të ndërtuar një tëvërtetë dhe ta shkatërroj atë në disa sekonda.

Unë mund ta përdor sharmin tim për 15 minuta, por pas kësaj duhet ta kuptoj për çfarë jam duke folur. Kam mësuar se mund ta bësh diçka në një minutë dhe pastaj të duhet të mbash përgjegjësi për atë gjë përgjatë gjithë jetës. Kam mësuar se mund të duhet shumë punë për t’u bërë personi që dëshiron të bëhesh, ama duhet të tregosh edhe durim. Por kam mësuar edhe se çdokush mund të shkojë përtej kufijve që i vendos vetes.

Kam mësuar se duhet të zgjedh midis kontrollit të mendimeve të mia, ose të jem i kontrolluar prej tyre. Kam mësuar se heronjtë janë njerëz që bëjnë atë që mendojnë se duhet të bëjnë në njëkohë të caktuar, pavarësisht frikërave të tyre.

Kam mësuar se falja kërkon shumë praktikë. Kam mësuar se në kohëra të vështira, ndihma mund të të jepet nga një person që kurrë nuk e mendoje se do të bënte mirë. Kam mësuar se nuk duhet t’i thuash asnjëherë një fëmije se ëndrrat e tij janë të pamundura për t’u realizuar. Kjo gjë mund të jetë tragjike për ta.

Kam mësuar se nuk mjafton të të falin të tjerët, duhet ta falësh fillimisht veten tënde. Kam mësuar se pavarësisht se zemra ime mund të lëndohet, bota nuk do të ndalet për këtë arsye. Kam mësuar se situatat e kaluara në fëmijërinë time janë përgjegjëse për atë që jam, por jo për zgjedhjet që unë bëj si një i rritur. Kam mësuar se kur dy njerëz debatojnë, kjo gjë nuk do të thotëse ata e urrejnë njëri-tjetrin. Nuk do të thotë as se e duan njëri-tjetrin.

Kam mësuar se sado t’i mbroj fëmijët e mi, ata do të lëndohen një ditë. Kjo gjë është pjesë e jetës. Kam mësuar se jeta ime mund të ndryshojë përgjithmonë në disa orë, për shkak të disa njerëzve që mund të mos i kem parë ndonjëherë më parë.

Kam mësuar se diplomat në mur nuk të bëjnë më të respektueshëm, apo më të zgjuar. Kam mësuar edhe se fjalët e dashurisë e humbasin kuptimin e tyre, kur përdoren pa pjekuri. Kam mësuar se disa njerëz largohen nga jeta jonë, edhe pse ne do të donim t’i kishim pranëpërgjithmonë. Kam mësuar, mbi të gjitha, se është e vështirë të jesh xhentil, të mos i lëndosh të tjerët dhe të mësosh të luftosh për gjërat që beson”./bota.al/ KultPlus.com

William Shakespeare: Dashuria e vërtetë fillon kur jemi të gatshëm të japim gjithçka pa kërkuar asgjë

Më poshtë gjeni disa nga shprehjet e autorit William Shakespeare:

Mungesa jote ndihet më shumë se prania e kujtdo tjetër.

Frikacakët vdesin mijëra herë, ndërsa guximtarët e provojnë shijen e vdekjes një herë të vetme.

Sa më e bukur paraqitja, aq më i thellë mashtrimi.

Duaji të gjithë, besoju pak vetave e mos i bëj keq njeriu.

Ka ç’të thotë luani, kur përreth tij ka veç gomerë që pëllasin.

Dashuria e vërtetë fillon kur jemi të gatshëm të japim gjithçka pa kërkuar asgjë.

Shumë zhurmë për asgjë.

Nuk ke ç’të zgjedhësh mes mollëve të kalbura.

Porsi rrezet e një qiriu të vogël që mbërrijnë larg në errësirë, ashtu në një botë të ligë ndriçon një vepër e mirë.

Është gjë e mirë të zotërosh një forcë gjigantësh, por është tirani nëse e përdor si gjigant.

Fatkeqësia i bën njerëzit ta ndajnë shtratin me partnerë të çuditshëm.

Nëse dikush do të bënte një vit pushim, argëtimi do të ishte po aq stresues sa puna.

Unë e konsideroj botën për atë që është: një teatër ku secili duhet të recitojë pjesën e tij.

Poezia më e vërtetë është ajo më fallcoja.

Për të njohur mirë të tjerët duhet më parë të njohësh vetëveten.

Njerëzit ia mbyllin derën në fytyrë një dielli që perëndon.

Asnjë virtyt nuk mund të krahasohet me nevojën.

Kush më vjedh kuletën, më vjedh diçka pa rëndësi. Paratë ishin të miat, u bënë të tijat, kanë qenë skllave edhe të shumë të tjerëve; por kush më merr nderin, më vjedh diçka që atë vetë nuk e pasuron, por mua më le më të vërtetë të varfër.

Ndarja është një dhimbje kaq e ëmbël saqë do të të thoja natën e mirë deri në mëngjes.

Jeto për të qenë mahnia dhe admirimi i kohës sate.

Mjerimi nuk vjen vetëm si pararojë, por i shtrirë si batalion.

Miqësia është besnike në gjithçka, përveçse në ndere dhe në çështje dashurie.

E kush është ai që vdes pa marrë me vete edhe një shkelm, dhuratë të një miku?

Të paktë janë ata që dëshirojnë të dëgjojnë për mëkatet që u pëlqen të bëjnë.

Po të trajtohej çdokush sipas meritës, kush do t’i shpëtonte kamxhikut?

Budallai beson se është i mençur, ndërsa i mençuri e di fort mirë që është budalla.

Fama është si rrethi i ujit që zgjerohet gjithnjë, derisa si rrjedhojë e zgjerimit, shpërbëhet në asgjë.

Çfarë ne quajmë trëndafil, do të mbante të njëjtën aromë të këndshme edhe me një emër tjetër.

Komedianët nuk janë të aftë të mbajnë sekrete, tregojnë çdo gjë.

Mjafton vetëm bukuria për të joshur sytë e njerëzve, pa nevojën e oratorëve.

Jeta është si një përrallë e trilluar nga një i çmendur: plot mahni e vrull, por pa domethënie.

I çmendur është njeriu që i flet hënës. I pamend, njeriu që nuk ia vë veshin.

A nuk e di që jam femër? Kur mendoj duhet të flas.

Fatkeqësia bën që një orë të duket e gjatë sa një ditë.

Jemi të bërë nga e njëjta substancë me ëndrrat.

Ne mund t’i mbyllim hesapet me të shkuarën, por e shkuara s’i mbyll hesapet me ne.

Nuk ka pasur kurrë një filozof që të mund të duronte dhimbjen e dhëmbëve qetësisht.

Çdokush mund të durojë një dhimbje, përveç atij që e ka.

Nëse nuk mban mend që dashuria të të ketë shtyrë të bësh as çmendurinë më të vogël, atëherë nuk ke dashuruar kurrë.

Dashuria është e verbër dhe të dashuruarit nuk mund të shohin çmenduritë e ëmbla që ata bëjnë.

Çmenduria është si dielli që shëtit të gjithë botën dhe nuk ka vend ku nuk ndriçon.

Bukuria i tundon hajdutët më shumë se ari.

Brishtësi, emri yt është femër.

Jepja gjithkujt veshin tënd, por pakkujt zërin tënd.

Çdo ankth që tani duket vdekjeprurës nuk krahasohet me të humburit ty./KultPlus.com

Shakespeare: Duaji të gjithë, besoju disave, mos i bëjë keq askujt

KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të famshme të William Shakespeare.

“Duaj vajzë, duaj marrësisht, dhe nëse të thonë që dashuria është mëkat, duaje mëkatin dhe do jesh e pafajshme.”

“Njeriu shpesh është Zot i fatit të vetë. Faji, i dashur Brutus, nuk është yjet tanë, por në vetën tonë.”

“Shpresa është rrënja e secilit dëshpërim.”

“Mos u zoto në Hënë, sepse ajo ndryshon vazhdimisht, e pastaj do të ndryshojë gjithashtu edhe dashuria juaj.”

“Ndonjëherë ne e urrejmë atë që më së shumti i frikësohemi.”

“A nuk e di se unë jam grua? Kur unë mendoj, më duhet patjetër të flasë.”

“Këto kënaqësi të dhunshme i kanë edhe përfundimet e dhunshme.”

“Duaji të gjithë, besoju disave, mos i bëjë keq askujt.”

“Mos keni frikë nga madhështia. Disa lindin të mëdhenjë, disa e arrijnë atë, ndërsa të tjerët madhështin e kanë të ngulur mbi vete.”

“Do të sfidoja në një betejë të mençurisë, por e shoh se je i paarmatosur.”

“Ferri është i zbrazët. Të gjithë djajtë janë këtu.”

“Mos e humbisni dashurinë tek dikush që nuk e vlerëson atë.”

“Dyshimet tona janë tradhëtare, sepse na bëjnë ta humbasim atë që shpesh mund ta fitojmë, duke na frikësuar të tentojmë.”

“Nuk dashurojnë ata që nuk e shfaqin dashurinë e tyre.”

“Mos keni frikë nga madhështia. Disa lindin të mëdhenjë, e disa e arrijnë, ndërsa të tjerët e kanë madhështin të ngulur mes tyre.”

“Ferri është i zbrazët. Të gjithë djajt janë këtu.”

“Ne e dim çka jemi, por nuk e dim çka mund të bëhemi.”

“Frikacakët vdesin mijëra herë para vdekjes; guximtari vdekjen e shijon vetëm njëherë.”

“Mos e humb dashurinë tënde aty ku ajo nuk vlerësohet.”

“Të lindësh është sikur të rrëmbehesh. Dhe pastaj të shitesh në skllavëri.”

“Për tu ngjitur kodrave të rrëpira nevojiten hapa të ngadalshëm në fillim.”

“Se e vërteta duhet të jetë e heshtur thuajse kisha harruar.”

“Heshtja shpesh e pafajësisë së pastër bind kur të folurit dështon.”

“Asgjë nuk është aq e shpeshtë sa dëshira për të qenë i mrekullueshëm.”

“Dashuria që nuk mund të e kemi është ajo që zgjat më së shumti, dhemb më së thelli, por ndihet më së forti.”

“Dashuria është e rëndë dhe e lehtë, e errët dhe ndriçuese, e nxehtë dhe e ftohtë, e shëndetshme dhe e sëmurë, e përgjumur dhe e zgjuar – dashuria është gjithçka përveç asaj që është.” / KultPlus.com

“Duaj marrëzisht dhe nëse të thonë që dashuria është mëkat”


William Shakespeare ishte një nga autorët më të njohur botëror. Ai e ngriti artin poetik në majat më të larta, shkruan KultPlus. 

Kur flitet për të shumë pak autor i qëndrojnë përkrah dhe asnjë sipër. Studimet, analizat dhe komentet rreth tij janë të panumërta por përfundimi është i njëjtë: vepra shekspiriane është e admirueshme si tërësi dhe në të tërë përbërësit e veçantë.

Gjatë krijimtarisë së tij, Shekspiri realizoi 37 vepra për teatrin, nga të cilat 13 tragjedi, 10 drama historike dhe 14 komedi. Pjesa tjetër e krijimtarisë përfshinë 154 sonete që mbahen si realizimi poetik më i çmueshëm i gjithë kësaj periudhe dhe 2 poema të gjata.

KultPlus sot ju sjellë një thënie të këtij autori të madh:


Duaj, duaj marrëzisht, duaj më shumë se që mundesh dhe nëse të thonë që dashuria është mëkat, duaje mëkatin dhe do jesh i pafajshëm./ KultPlus.com

William Shakespeare: Ferri është i zbrazët, të gjithë djajt janë këtu

“Mos keni frikë nga madhështia. Disa lindin të mëdhenjë, e disa e arrijnë, ndërsa të tjerët e kanë madhështin të ngulur mes tyre.”

“Ferri është i zbrazët. Të gjithë djajt janë këtu.”

“Ne e dim çka jemi, por nuk e dim çka mund të bëhemi.”

“Frikacakët vdesin mijëra herë para vdekjes; guximtari vdekjen e shijon vetëm njëherë.”

“Mos e humb dashurinë tënde aty ku ajo nuk vlerësohet.”

“Nuk dashurojnë atë që nuk e shfaqin dashurinë e tyre.”

– William Shakespeare / KultPlus.com

‘Sa kohë njerëzit rrojnë e syri sheh, sa herë vargjet të thuhen, ti aty je’

Magjinë e penës së tij, Shekspiri, e derdh në vargjet e sonetit të 18, një nga sonetet më të njohura e më të dashura për dashamirët e poezisë, shkruan KultPlus.

Dashuria dhe bukuria e personit të zemrës së Shekspirit, krahasohet me ditët e bukura të verës, me kujtime e paharrueshme që të dhuron stina e bukur.

Soneti 18: A të të krahasoj me një ditë vere?

“Të të krahasoj me një ditë vere?

Por, ti je më e ëmbël, më e bukur.

Erërat shkundin gonxhet e majit

dhe vera ikën kaq e shkurtër.

Syri i parajsës shpesh nxehtë shkëlqen,

por nganjëherë ja sheh arin mbuluar

dhe vrenjtja botës bukurinë ja rrëmben,

rastësisht a nga natyr’ e lodhur, munduar.

Por vera jote kurrë nuk do venitet,

as do humbasë bukurinë që të përket,

s’do krenohet vdekja se ti rend mes hijesh,

në vargun tim përjetësia të pret.

Sa kohë njerëzit rrojnë e syri sheh

Sa herë vargjet të thuhen, ti aty je./ KultPlus.com

Kompania e Shekspirit hap teatër në natyrë buzë lumit Avon

Kompania Mbretërore Shakespeare ka hapur një teatër në natyrë me një version të ri të ” The Comedy of Errors” të martën, prodhimi i saj i parë përpara një publiku të drejtpërdrejtë në më shumë se një vit, transmeton KultPlus.

Bazuar në vendlindjen e dramaturgut William Shakespeare, kompania Stratford-upon-Avon, e njohur si RSC, ndërtoi Teatrin e Kopshtit Lydia & Manfred Gorvy jashtë Teatrit të saj të Mjellmave në lumin Avon.

” The Comedy of Errors” do të fillonte shfaqjet në Prill 2020, por RSC, si teatrot në të gjithë Britaninë dhe gjetkë, u desh të mbyllte dyert për audiencat e drejtpërdrejta për shkak të pandemisë COVID-19.
Prodhimi tani është përshtatur nga regjisori Phillip Breen për vendin e ri të përkohshëm në ambient të hapur.

“Është një vend i bukur këtu … menjëherë buzë lumit, kështu që ne marrim disa drerë nga disa mjellma herë pas here,” tha aktori Greg Haiste, i cili luan në Dromio të Efesit. /KultPlus.com

Si tingëllonte Shekspiri?

Sigurisht, meqenëse nuk kishte asnjë teknologji regjistrimi në kohën e Shekspirit, ne kurrë nuk mund ta dimë me të vërtetë se si tingëllonin bardi dhe bashkëkohësit e tij, transmeton KultPlus.

Por duke përdorur parimet gjuhësore, ne mund të mendojmë. Shekspiri pothuajse me siguri nuk tingëllonte si John Gielgud, Laurence Olivier, apo ndonjë nga interpretuesit e tjerë të mëdhenj të veprës së tij. Në vend të kësaj, ai me shumë gjasë tingëllonte disi më shumë si një folës i anglishtes amerikane të Atlantikut të Mesëm, veçanërisht në zonat ku vendbanimi Irlandez ishte i shquar, sesa ai që fliste një anglisht i lidhur tani me luginën e tij të lindjes në lumin ”Thames” të Anglisë jugore.

Atëherë, si mund të hyjnojmë se si mund të kenë tingëlluar lojtarët e Shekspirit në skenën e Teatrit Globe? Një e dhënë janë fjalët që ai rimoi, si në këto rreshta nga njëra prej soneteve të tij:

If this be error and upon me proved
I never writ, nor no man ever loved.

Qartë “të provuar” dhe “të dashur” kanë për qëllim të rimohen. Sidoqoftë, mënyra se si të veprohet kështu, mbetet një burim debati. Përveç rimave të drejtpërdrejta, mund të ekstrapolohet nga evolucioni i dialekteve të sotme britanike, duke parë tekste origjinale bashkëkohore siç janë ”Jeta e Shkurtër ” e John Aubrey si dhe dramat e vetë Shekspirit.

Ne e dimë gjithashtu se Shekspiri jetoi në kohën kur ajo që gjuhëtarët e quajnë ”Ndryshimi i Madh i Zanoreve”, një aspekt i kalimit nga anglishtja e mesme në anglishten moderne, ishte ende në proces, kështu që gjatësia e zanoreve në fjalët e tij ishte ndryshe nga tonat. Besohet gjithashtu se anglishtja e kohës ishte ”Rhotike” – domethënë se tingulli “r” ishte i shquar.

Nga të gjitha ato drita, siç sugjerojnë këto fragmente nga ”Bordi i Bibliotekës Britanike”, anglishtja e Shekspirit mund të ketë tingëlluar diçka si një kryqëzim midis anglishtes së Thomas Hardy dhe asaj të James Joyce – jo shumë amerikan, domethënë, por i njohur ndryshe nga dialekti standard të Londrës sot. Hulumtimi i kryer nga Paul Meier, një specialist i dialektit dhe teatrit në Universitetin e Kansas, e lëviz zërin një hije më afër brigjeve amerikane, por shtresa që ne shoqërojmë me Irlandën është shumë e pranishme edhe në rindërtimin e tij.

Kështu që ne mund të jemi të sigurt – në mënyrë të arsyeshme, por jo plotësisht të sigurt – që Hamleti tingëllonte diçka si kjo:

To bay, oar naught to bay. / KultPlus.com

Library of Congress, Washington, D.C. (LC-USZ61-2145)

Shakespeare: Duaji të gjithë, besoju disave, mos i bëjë keq askujt

KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të famshme të William Shakespeare.

“Duaj vajzë, duaj marrësisht, dhe nëse të thonë që dashuria është mëkat, duaje mëkatin dhe do jesh e pafajshme.”

“Njeriu shpesh është Zot i fatit të vetë. Faji, i dashur Brutus, nuk është yjet tanë, por në vetën tonë.”

“Shpresa është rrënja e secilit dëshpërim.”

“Mos u zoto në Hënë, sepse ajo ndryshon vazhdimisht, e pastaj do të ndryshojë gjithashtu edhe dashuria juaj.”

“Ndonjëherë ne e urrejmë atë që më së shumti i frikësohemi.”

“A nuk e di se unë jam grua? Kur unë mendoj, më duhet patjetër të flasë.”

“Këto kënaqësi të dhunshme i kanë edhe përfundimet e dhunshme.”

“Duaji të gjithë, besoju disave, mos i bëjë keq askujt.”

“Mos keni frikë nga madhështia. Disa lindin të mëdhenjë, disa e arrijnë atë, ndërsa të tjerët madhështin e kanë të ngulur mbi vete.”

“Do të sfidoja në një betejë të mençurisë, por e shoh se je i paarmatosur.”

“Ferri është i zbrazët. Të gjithë djajtë janë këtu.”

“Mos e humbisni dashurinë tek dikush që nuk e vlerëson atë.”

“Dyshimet tona janë tradhëtare, sepse na bëjnë ta humbasim atë që shpesh mund ta fitojmë, duke na frikësuar të tentojmë.”

“Nuk dashurojnë ata që nuk e shfaqin dashurinë e tyre.”

“Mos keni frikë nga madhështia. Disa lindin të mëdhenjë, e disa e arrijnë, ndërsa të tjerët e kanë madhështin të ngulur mes tyre.”

“Ferri është i zbrazët. Të gjithë djajt janë këtu.”

“Ne e dim çka jemi, por nuk e dim çka mund të bëhemi.”

“Frikacakët vdesin mijëra herë para vdekjes; guximtari vdekjen e shijon vetëm njëherë.”

“Mos e humb dashurinë tënde aty ku ajo nuk vlerësohet.”

“Të lindësh është sikur të rrëmbehesh. Dhe pastaj të shitesh në skllavëri.”

“Për tu ngjitur kodrave të rrëpira nevojiten hapa të ngadalshëm në fillim.”

“Se e vërteta duhet të jetë e heshtur thuajse kisha harruar.”

“Heshtja shpesh e pafajësisë së pastër bind kur të folurit dështon.”

“Asgjë nuk është aq e shpeshtë sa dëshira për të qenë i mrekullueshëm.”

“Dashuria që nuk mund të e kemi është ajo që zgjat më së shumti, dhemb më së thelli, por ndihet më së forti.”

“Dashuria është e rëndë dhe e lehtë, e errët dhe ndriçuese, e nxehtë dhe e ftohtë, e shëndetshme dhe e sëmurë, e përgjumur dhe e zgjuar – dashuria është gjithçka përveç asaj që është.” / KultPlus.com