Mbrëmë, në ambientin e KultPlus Caffe Gallery, Kori i Grave ’Lira’ dha premierën e këngës ‘Shtati’, këngë kjo me mesazhe të forta e shkruar nga Sibel Halimi dhe kompozitore Pranvera Badivuku, shkruan KultPlus
E pranishme në këtë mbrëmje ishte Sibel Halimi e cila ka shpjeguar arsyen e kësaj poezie, e që është shndërruar në këngë për korin ‘Lira’.
“Unë shkruaj që një kohë të gjatë, por jo gjithmonë poezitë e mia janë shndërruar në këngë. Ka qenë poezia ime e parë e cila është shndërruar në këngë. Ideja është që gjithmonë gratë janë identifikuar me biologjikën, janë identifikuar me trupin dhe pothuajse ato kanë qenë të burgosura në trupin e tyre dhe vështirë e kanë pasur që të marrin një veprim për të ndryshuar jetën dhe për të ndryshuar këtë botëkuptim tradicional që të gjitha formacionet shoqërore e kanë bërë që gruaja të identifikohet vetëm me trupin, me bilogjikën. Arsyeja apo motivi kryesor i poezisë është që pavarësisht që ne rrënjët i kemi në trup, në natyrë, ne gjithmonë kemi një arsye edhe për të qarë edhe për t’u arratisur, edhe për të krijuar një diell për vete. Përpjekja ime përmes poezisë është që thjesht që gratë t’i zhveshim nga trupi dhe t’i shndërrojmë në një akt lirie.”-thotë Halimi.
Ajo tutje shton se është shumë e lumtur që kjo këngë po këndohet pikërisht nga gratë.
Ndërkqa, kompozitorja Pranvera Badivuku shpjegon mënyrën e kompozimit të kësaj kënge e që sipas saj përcjell mesazhe të forta.
“Fillimisht më është dukur që teksti nuk është shumë i përshtatshëm për komponim se zakonisht kënga kërkon tekste të rimuara më tepër strofike, e këtu ishin vetëm dy strofa. Por, duke e analizuar tekstin dhe duke parë përmbajtjen e tij dhe qëllimin e fuqia e vetë tekstit më duket se ia kam arritur me i jep melodi dhe me i fuqizu disa elemente të tekstit edhe përmes kangës.” – shprehet Badivuku e cila edhe e përgëzon korin për interpretimin.
Drejtoresha e Korit ‘Lira’, Valire Spahija Buza, flet për KultPlus, duke dhënë më shumë detaje rreth këtij kori dhe këgës që ato mbrëmë kënduan për herë të parë.
“Kori takohet 2-3 erë në javë, sepse në koret profesioniste që i njeh notat është më lehtë. Mirëpo, te këto këngëtare e kemi gjetë tjetër një mënyrë, që ndonëse nuk i dijnë notat, dijnë si me u gjetë, vetëm përmes ushtrimeve”- thotë Spahija – Buza.
“Këtë herë kishim këngën dy zërëshe të kompozuar nga Pranvera Badivuku, që u realizua me sukses me punën tonë dhe angazhimin e anëtareve të korit” – shton ajo.
Ndërkaq në lidhje me punën e saj në korin ‘Lira’, flet për KultPlus edhe anëtarja Mirlinda Ahmeti e cila është pjesë e këtij kori që dy vit.
“Ky është një kor amater, ne kemi arrit me u kyq mjaft mirë, ndonëse pandemia pak na i ka vështirësuar punët por tash është më mirë. Ndiehmi jastëazakonisht mirë që me korin ‘Lira’ po e interpretojmë këngën e një emri siç është Pranvera Badivuku. “- thotë Ahmeti.
Në mbërmjen e djeshme, Kori i Grave ‘Lira’ përveç këngës ‘Shtati’ interpretuan edhe këngë të tjera si ‘Dashninë që kam për ty’, ‘Këngën kushtuar Prishtinës’, ‘Ani ma ke shtatin’ dhe ‘Ani mori nuse’./KultPlus.com
Sibel Halimi ka thënë në emisionin Pressing në T7 se tekstet muzikore të artistëve të zhanrit rep e tregojnë gratë/vajzat si objekt.
Ajo thotë se këto tekste duhet të kenë monitorim.
“Në shoqëritë patriarkale ekziston një frikë drejt emancipimit. Edukata seksuale është e domosdoshme të përfshihet nëpër shkolla por është çështja se sa do të jenë të gatshëm profesorët të flasin për këto gjëra. Kemi raste kur në librat e sociologjisë dhe biologjisë i kalojnë këto faqe. Është çështja më komplekse se sa që ne e orientojmë. Mediat duhet të jenë më aktiv në monitorimin e disa zhanreve muzikore. Duhet të bëjmë më shumë dhe të shikojmë cfarë po shkruhet në tekstet muzikore. Rinia drejtpërsëdrejti merr mesazhin nga aty se gratë duhet të trajtohen si objekte seksuale. Edhe fëmijët kur i shohin ato pamje ndikohen. Tekstet e tyre tregojnë femrën si objekt. Duhet të jemi më vigjilent si shoqëri ndaj dukurive negative. Shqetësimi është shumë dimensional. Nuk duhet të presim shumë nga sistemi arsimor pasi është patriarkal”, thotë ajo./ KultPlus.com
Gjatë ditës së djeshme u raportua për ngacmimin seksual ndaj një të miture në një shkollë në Prishtinë, shkruan KultPlus.
Ndërkaq për këtë ka reaguar edhe Sibel Halimi e cila ka thënë se një rast i tillë shpërfaq qartazi gjendjen reale me të cilin janë duke u ballafaquar fëmijët.
Më poshtë mund të lexoni reagimin e plotë të saj
Shkolla është vendi ku fëmijët duhet të edukohen për të drejtat e barabarta. Padrejtësitë, misogjenizmi, diskriminimi e abuzimi i shfaqur në shoqëri, në shkollë nxënësve duhet t`u jepet mundësia për t`i ndryshuar botëkuptimet patriarkale ndaj gjinisë.
Rasti i abuzimit seksual në oborrin e një shkolle në kryeqytet, incizimi i ngjarjes shpërfaq qartazi gjendjen reale me të cilin janë duke u ballafaquar fëmijët tanë. Në mungesë të informacionit dhe vetëdijes së nxënësve, aktet e tilla shndërrohen në akte “trimërie”. Andaj, ky rast, të jetë alarm, për shkollat dhe sistemin arsimor. Arsyetimi i shkollës, që kjo ngjarje ka ndodhur jashtë procesit mësimor, është vetëm vazhdimësia e problemit me të cilat ballafaqohet arsimi ynë. Derisa, publikimi i videos nga mediet është shkelje flagrante e të drejtave të fëmijëve./ KultPlus.com
Emrat janë të marrë Edhe rrugët qorre kanë emër Në tokën ku dorë njeri s’mbjellë, një lule çelë Natyra s’e harron E ajo fillikat shijon vetminë Bota ka një kufi Aty ku ti s’mund të shkosh Për çfarëdo arsye Mit është heroi Që kur ecën rrugëve të sheshit Të del pa asnjë organ Heroit dhe zotave s’i përcaktohet seksi Barrë e jonja është Të kontrollohemi nga ti Të na tërheqë si gravitet Si molla kur pikën mbi kokë Forca ka një emër Por liria ekziston Emër s’dua t’i jap. / KultPlus.com
Promovimi i librave si: ‘’Me ekzistu është vetë kuptimi” nga Sibel Halimi dhe “Mjegulla” nga Dhurata Hoti, si dhe promovimi i punës së rezidentes Katarina Saric, e cila është pjesë e programit të shkrimtarëve në rezidencë “Prishtina nuk ka lumë”, erdhën pikërisht në Teatrin Oda me rastin e shënimit të Ditës Botërore të Librit, ngjarje kjo e organizuar nga Qendra Multimedia, shkruan KultPlus.
Në një ditë kaq të rëndësishme nisi edhe diskutimi rreth letërsisë, prozës dhe poezisë, diskutim ky i moderuar nga Aurela Kadriu, e cila shprehet e kënaqur që sot do të diskutonte me tre gra të cilat sipas saj janë shumë të suksesshme, qoftë në punën letrare e poashtu edhe në profesionet e tjera të tyre.
Fokusi kryesor në këtë mbrëmje ishte edhe krijimtaria letrare e autoreve, që ngjalli emocione për dashamirësit e librit dhe artit në përgjithësi e për të cilën qetësia totale gjeti vend në sallën e mbushur plot me pjesëmarrës.
Ndërsa, për të folur më shumë rreth këmbënguljes për zhanrin e poezisë, prozës dhe tregimit të shkurtër, e pranishme ishte vetë autorja Sibel Halimi.
“Sa herë që diskutohet për poezinë, i atribuohet nocioni i tregut që nënkupton se poezia ik nga ideja që thjesht ne shkruajmë, jo për të përfituar në kuptimin klasik se si kapitalizmi e sheh materializimin e një rezultati të krijuar. Thjesht, po të ishte ashtu atëherë nuk do të kishte ekzistuar as talenti, pra kur talenti krijohet nuk mendohet as fama e as tregu, por thjesht poezia brenda vetes ka një botë të brendshme të shqetësuar”, tregon Halimi.
Sipas saj, poezia ka një kompleksitet prapa vetes që lidhet me shqetësime të brendshme, prandaj akumulohet dhe ndryshohet dialektika duke bërë që komunikimi i shqetësimeve në mënyrë poetike me publikun, për të është vetë vlera. Prandaj, të shkruash poezi në një kohë kaq dinamike është një kohë e distancuar mes lexuesit dhe librit në kuptimin klasik të fjalës sepse në këtë kohë kanë ndërhyrë mjetet teknologjike duke pasuar në strukjen e poetit në një mënyrë komplekse.
“Poezia gjithmonë është konsideruar nga shumë filozofë si niveli i parë i njohjes imagjinative por që nuk ka të bëjë me njohjen por është thjeshtë një reaksion i brendshëm i komunikimit që bëhet me një kategori të caktuar të shoqërore. Por që me kalimin e kohës, poezia është kthyer në zhanër të nivelit të lartë të njohjes, prandaj të shkruash poezi kur ekzistojnë çasje të ndryshme është një karakteristikë që duhet komunikuar”, shpreh Halimi.
Tutje ajo ka folur edhe për problemin që poezia nuk lexohet shumë ose i takon një grupi të caktuar ku sipas saj kjo çështje lidhet drejtpërdrejt me sistemin arsimor, me ç’rast poezia është një zhanër jo atraktiv, e lidhur me nacionalizmin dhe elemente të figurave historike dhe e cila nuk promovohet shumë në kurrikulën e arsimit, prandaj që poezia të gjallërohet e kultivohet, sipas Halimit duhet të ndryshohen mënyrat se si kremtohen ngjarjet e ndryshme kulturore duke ofruar lexuesve poezinë moderne që i dedikohet përditshmërisë, subjektit grua dhe njeriut.
“Sa më shumë që ne e shkëpusim poezinë nga historia dhe turma dhe e afrojmë afër individit, e shohim që poezia është shumë më atraktive se cilido zhanër tjetër”, potencon ajo.
Për Halimin, përkthimi i aktivizmit në poezi nuk mund të jetë një lidhshmëri e thjeshtë sepse ka elemente tematike të dekonstruktimit të gruas në sistemin patriarkal në poezitë e saj por që poezia duhet të shihet përtej aktivizmit, grupeve dhe lëvizjeve moderne që duhet të kenë elemente kritike sepse historia gjithmonë e ka parë gruan vetëm nga elementi i të qenurit ‘nënë’ e për çka në poezi zhveshët komplet elementi ‘nënë’ duke i dhënë liri nënës përmes rolit të plotësuar ndaj vetvetes.
“Ajo çfarë më ka shqetësuar gjithmonë është portretizimi i gruas në dy dimensione, thurja e himneve për të bukurën si kategori estetike, prandaj kur poezia përdoret për dekonstruktimin e normave të krijuara nga shoqëria atëherë konsiderohet një mesazh i rëndësishëm dhe emancipues” përfundon ajo.
Ndërsa, dramaturgia Dhurata Hoti, ka folur për vështirësinë e të shkruarit nëse do të ekzistonte varësia për përfitimet e shitjeve
“Nevoja për të shkruar ka lindur si nevojë për të thënë gjëra që shpesh nuk kanë qenë të përshtatshme ose nuk ka qenë e mjaftueshme vetëm shprehja e vetme ndaj njerëzve. Por që në përgjithësi nuk do të kishin pasur vlerë artistike nëse do të ekzistonin vetëm shkrimet me porosi”, tregon Hoti.
Sipas saj, zhanri i tregimeve të shkurtra erdhi si nevojë për të shprehur skena e momente intensive dhe emocione të skajshme, por që pa pasur nevojë të qëndrohet brenda rregullave të shumta të skenarit dhe dramës, ajo ka shkruajtur për të argëtuar veten, diçka që ka pasur qejf ta lexoj vetë. Prandaj, janë diçka poetike që i përshtaten kohës e jo diçka konsumuese.
Natyra e shkrimeve të Hotit, është cilësuar si një realitet magjik që është i bazuar në gjëra të kohës të tanishme por karakteret kalojnë në gjendje emocionale absurde e sureale dhe që mënyra e perceptimit të saj ndaj karakteristikave të personazheve si ankthi, një cregullim emocional ka bërë që përjetimet e detajuara të ndjehen në lëkurën e çdo kujt, prandaj kjo ndjenjë është përcjell gjatë gjithë librit të saj ku tingujt, ngjyrat, emocionet të ndjehen shumëfish.
“Ky është realiteti im sepse personalisht ekziston tendenca që unë ti shoh gjërat në këtë mënyrë prandaj qëllimi kryesor që nga fillimi për këtë libër ka qenë një emocion i caktuar”, përfundon ajo.
Kurse për anën perspektive rajonale mbi shkrimin e poezisë, ka folur edhe Katarina Saric e cila ka shprehur se ajo shkruan nga rrokullimi i brendësisë shpirtërore.
“Shkrimet i mbaj gjatë në vete derisa i përpunoj në fazën finale, pra në hedhjen në letër. Puna profesionale si shkrimtare është shkrimi nga ndjenjat e brendshme, një rrëfim i brendshëm sidomos kur ajo transmetohet në publik duke zbërthyer kështu shtresat e mia më intime në krijimtarinë dhe përvojën time”, tregon Saric.
“Poezia e angazhuar e shpreh shpirtin e një kombi”, potencon ajo.
Krejt në fund, pas këtij diskutimi për tema nga më të ndryshmet, një larmi mendimesh dhe zërash që portretizuan fuqinë artistike të gruas, ngjarja gjeti fundin me leximin e fragmenteve nga puna e këtyre shkrimtareve duke përmbyllur kështu identitetin e zhanreve diversive në një frymë sa poetike aq edhe thumbuese për secilin që përjeton tërësisht ndjenjën e të dëgjuarit të poezisë. Po ashtu, pas promovimit të librave të pranishmit patën mundësi të marrin nënshkrimet e autoreve për librat e promovuara. / KultPlus.com
Nesër në Teatrin Oda promovohet ”Me ekzistu është vetë kuptimi”, libri i fundit i Sibel Halimit, shkruan KultPlus.
”Me ekzistu është vetë kuptimi” botohet në kuadër të aktiviteteve të organizuar nga Qendra Multimedia për të shënuar 23 prillin, Ditën Botërore të Librit.
Ndërkaq, promovimi i këtij libri pritet të fillojë në orën 18:00.
Vepra “Me ekzistu është vet kuptimi” është botuar nga Qendra Multimedia, projekti është mbështetur nga programi Kultura për Ndryshim që financohet nga Bashkimi Evropian, menaxhohet nga Zyra e BE-së në Kosovë ndërsa implementohet nga Qendra Multimedia e Goethe-Institut.
Sibel Halimi është sociologe dhe njëherit autore e librave poetik “Kopshti i mëkateve” dhe “Qenia nuk banon këtu” si dhe një sërë hulumtimesh në fushën e studimeve sociale dhe gjinore. / KultPlus.com
Pas përzgjedhjes së Vjosa Osmanit si Presidente e Republikës së Kosovës, deputeti Ardian Kastrati publikoi një status ku përmes fjalëve të Konicës, ironizoi me peshën e Osmanit, gjë për të cilën kanë reaguar komentues të shumtë e figura publike të cilët kërkonin dënimin e Kastratit, përcjell KultPlus.
Ndërkaq, sociologja Sibel Halimi ka theksuar përmes një statusi në rrjetin social Facebook se gjuha seksiste është njëra prej metodave kryesore të dekurajimit të pjesëmarrjes së grave dhe vajzave në jetën publike.
”Botëkuptimi dhe shprehja e tillë e artikuluar duhet dënuar, e sidomos kur vije nga përfaqësuesit e shtetit, ku prej tyre pritet që një mentalitet i tillë të luftohet”, është shprehur tutje Halimi. / KultPlus.com
Sociologja Sibel Halimi i është bashkuar LDK-së, me ç’rast sot është zgjedhur anëtare e re e kryesisë së partisë qe udhëhiqet nga Lumir Abdixhiku, bëjnë të ditur burime të portalit Front Online, transmeton KultPlus
Sibel Halimi ka mbaruar studimet MA në departamentin e Sociologjisë në Universitetin e Prishtinës. Aktualisht është e angazhuar si ligjëruese në lëndën “Studime gjinore”, në Departamentin e Filozofisë si dhe asistent profesore për grup lëndësh në departamentin e sociologjisë në Fakultetin Filozofik.
Gjithashtu, është e angazhuar në Qendrën e Trajnimeve dhe Burimeve për Avokim – ATRC në programin e granteve.
Sibel Halimi, njihet si aktiviste për barazi gjinore dhe të drejtat e grave. Me angazhimin e saj, ka arritur që disa çështje që kanë të bëjnë me gratë t`i vërë në fokus të debatit publik. Ajo është aktive edhe në fushën e publicistikës. / KultPlus.com
Nuse domethënë me i mbyll sytë me e dashtë tokën me i qëndrua pip drejtë jetës së papërsosun me i thanë lamtumirë një epoke të turbullt me dilemat që një kuptim është e vetmja ekzistencë me fle përjetësisht në të bardhën mashtrim. / KultPlus.com
Recension nga Anton Berishaj për veprën poetike ‘’Me ekzistu është vetë kuptimi’’ të autores Sibel Halimi.
SHKRIMI GRUENISHT APO ÉCRITURE FEMININE
Diskursi poetik i Sibel Halimit është një diskurs polivalent që në origjinën e vet duket sikur mbështetet dhe i rimodelon topikat themelore të écriture feminine dhe mbi një nga postulatet themelore të këtij shkrimi – se krijimtaria femërore buron nga trupi, se është një emanacion specifik i korporalitetit femëror:
Trupi është dëshmia e vetme
Ani se të helmuar me ekzistencën e shpirtit e mendjes…
Ky “shkrim i trupit” në të vërtetë përfaqëson atë që Kristeva do ta quante chora semiotike apo thelbin e produktivitetit shenjëzues dhe kuptimor, si atributin më të rëndësishëm të tekstit letrar, pra edhe të poezisë së saj. Ky trup i gjallë n’lëvizje i tejkalon kufijtë e vet diskretë, sepse në procesin kreativ të krijimit (“nxjerrjes”) të lirisë shndërrohet në një entitet absolut:
Rrënjët
të mos më përcaktojnë pronësi
Do të ngre qoftë edhe dollinë e fundit
për postulatin tënd
të pa ba zá
Heshtur nën tokën tënde drithërima
lëvizjesh tektonike
drejt trupit tënd absolut
Te ky strofoid gjejmë tiparet themelore të diskursit dhe universit poetik të Halimit – jo vetëm rezonancat e këtij diskursi me diskursin post/feminist (dhe konceptin e famshëm të shpronësimit të Judith Butler), por edhe erosin e veçantë të tekstualitetit të saj.
Sibel Halimi modelimin poetik e realizon mbi racionalitetin e sensuales dhe sensualitetin e racionales dhe nga këtu subjektivizimi semiotik ‘femëror’ shkon përtej opozicionit binar të subjektit “femëror” dhe subjektit “mashkullor” – pra edhe përtej paradigmës feministe. / KultPlus.com
“Me ekzistu është vet kuptimi” thotë sociologia dhe autorja Sibel Halimi në librin e saj të fundit i cili pritet të promovohet këtë të premte në ambientet e bibliotekës “Sadik Tafarshiku” në Ferizaj, shkruan KultPlus.
Përgjatë promovimit të veprës më 16 tetor, dashamirët e artit të Halimit do të kenë rastin të bashkëbisedojnë me të dhe në fund të dëgjojnë interpretime artistike të poezive nga vet ajo.
Vepra “Me ekzistu është vet kuptimi” është botuar nga Qendra Multimedia, projekti është mbështetur nga programi Kultura për Ndryshim që financohet nga Bashkimi Evropian, menaxhohet nga Zyra e BE-së në Kosovë ndërsa implementohet nga Qendra Multimedia e Goethe-Institut.
Në ditët në vazhdim, libri pritet të promovohet edhe në Prishtinë e vende të tjera.
Sibel Halimi është sociologe dhe njëherit autore e librave poetik “Kopshti i mëkateve” dhe “Qenia nuk banon këtu” si dhe një sërë hulumtimesh në fushën e studimeve sociale dhe gjinore./KultPlus.com
Në vetmi mësohu ta dëgjosh veten Të gërmosh në skutat e errëta e t’u rrish ballë Mësohu të ecësh vetë Edhe ashtu ishe gjithmonë Por, herët a vonë do ta kuptosh
Mos e ndjek askë Nëse së paku njëherë nuk e kthen kokën E të sheh në sy Për të kuptuar nëse je në këmbë apo në gjunjë
Nëse je rrëzuar një herë Ngrihu ngadalë Është imazhi im e fjala “kici i mamit” që do të ndjekë Gjithmonë nga pas
Mësohu ta duash qetësinë tënde Edhe atëherë kur nuk i beson Nga kjo qetësi Do të dalësh ti
Ecja nuk nënkupton gjithmonë lëvizje Mësohu ta mbash kokën lart të ndjekësh një yll edhe kur retë e mbulojnë ajo do të ekzistojë për ty
Mësohu të duash Të përqafosh Të falësh buzëqeshje Kur jeta të rrëzon e të përplas për toke Vetja, të shpëton! / KultPlus.com
“Me ekzistu është vetë kuptimi”, është një përsiatje poetike mbi shumë fenomene të cilat e kanë përcjellë shoqërinë tonë. Orvatje për të vazhduar rrugën drejt një njohje të re të shumë figurave, që ne i kemi lartësuar apo mos njohur për motive të caktuara shoqërore dhe politike e që rrjedhimisht i kemi shndërruar në dikë tjetër, epilogu i së cilës është tjetërsimi i tij/saj. “Me ekzistu është vetë kuptimi” rikthen njeriun kah vetja. Duke njohur veten ne do të krijojmë paqen jo vetëm për ekzistencën, por na bënë më njerëzor edhe ndaj tjetrit, i cili jo domosdoshmërish duhet të jetë si ne.
Bëhet fjalë për librin më të ri të poetes dhe sociologes Sibel Halimi, një vëllim poetik që para lexuesit vie si një rinjohje ndaj vetvetes duke trajtuar kështu shumë fenomene të cilat zhvillohen e rriten krahas shoqërisë sonë. Në një intervistë për KultPlus, Halimi shpalos më shumë rreth librit të saj më të ri, rreth të qenurit shkrimtare, rreth zhvillimit të kulturës e letërsisë në Kosovë.
Sibeli tregon se shkruan për të mos e ndjerë kohën, shkruan për t’u arratisur e fshehur nga ajo. Kështu edhe arriti deri tek realizimi final i ‘Me ekzistu është vetë kuptimi’, duke i përmbledhur poezitë e saj në një vëllim të vetëm.
Ndonëse, në leximin e parë të titullit na bien ndërmend shumë gjëra, ajo çfarë autorja ka tentuar të përçojë ka të bëjë me zhveshjen e njeriut nga kuptimet që e emërtojnë identitetin personal, çlirimin e tij nga kuptimet që i japin vlerë e si rrjedhojë duke mos qenë vetja, njeriu është i humbur.
‘Njeriu kosovar është i instrumentalizuar nga politika, religjioni dhe konsumerizmi dhe si rezultat, ne e kemi humbur atë si një mendje kritike. Ne thjesht sot e takojmë njeriun që i përket grupeve të ndryshme, kolektives, kokë ulur, e në një ambiguitet të thellë. Ndonëse, rruga për të vetja është e gjatë, prandaj si fillim thjesht duhet t`i gëzohemi ekzistencës, pavarësisht pasigurisë e konfuzionit që mund të shkaktohet nga fakti që nuk i takojmë askujt. Por, po bëhemi të vetëdijshëm për veten ne e kemi bërë hapin e parë drejt vetëdijes mbi jetën tonë e shoqërores, vetëm kësisoj mund ta shpëtojmë lirinë.’, shprehet tutje Halimi për KultPlus.
Nuk ka shkrimtarë që në ndonjë periudhë apo tjetrën nuk ka kaluar në një moment bllokimi, në një moment ku ka humbur vetveten dhe rrugën drejt krijimit. Ndërkaq, momentet e tilla, Sibeli i quan më shumë momente reflektimi sesa bllokimi. Përmes poezisë, ajo përpiqet të çlirojë njeriun nga dogmat e ndryshme që ia zënë frymën atij, e në këtë synim e çliroj edhe veten
‘Vështirë të bëhet një dallim i prerë në mes personales dhe sociales në të shkruar. Përditshmëria sociale është pjesë e pandashme dhe jo vetëm. Rrugëtimi i njeriut në ngjarjet politike dhe shoqërore janë inspirimi im.’, deklaron ajo.
Duke qenë se sociologjia është pjesë e pandashme e Sibelit, ajo ka arritur që në mes të sociologjisë dhe poezisë të bëjë një gërshetim të mahnitshëm, i cili e shpie punën e saj drejt një krijimi që padyshim mund t’i vëmë titullin ”Art’. Një art që tek lexuesit e saj vjen në një formë e përmbajtje që në një mënyrë apo tjetrën, prekë secilin prej tyre.
Sibeli tregon se në relacion me sociologjinë e cila e kundron realitetin siç është, poezia i jep asaj mundësinë e projektimit të diçkaje që e bën të ndihet mirë, një lloj shtegtimi imagjinar për të dëshirueshmen. ‘Kur shpresa humbet, poezia është shpëtim që ta jep mundësinë e konceptimit të vetes në relacion me të tjerët’, potencon ajo.
‘Trajtimi i fenomeneve sociologjike në shoqërinë kosovare, shpesh më ngjason me njëfarë vargëzimi sociologjik. Është zgjatim, ku fenomenet marrin trajtë artistike, ku vargu shndërrohet në revoltë, indinjatë, ndaj si i tillë nuk e përmbushë veten vetëm në aspektin metrik. Poezia është shëmbëllim i vetvetes, katarsis për atë që s`e ke, për atë që e do dhe për atë që mbase mund të mos jetë e arritshme kurrë. Shprehja nëpërmjet vargjeve është ngarendje pas lirisë, ngase aty përplotësohet uni dhe dëshmohet se liria individuale është mbi të gjitha’, shprehet Sibeli për KultPlus.
Sibel Halimi njihet edhe për pjesëmarrje në shumë aktivitete kulturore, duke konsideruar se konteksti kulturor nuk mund të shihet i ndarë nga mënyra jonë e të menduarit dhe të jetuarit. ‘Liria nuk i përket qenies, por turmës në Kosovë. Aty ku tjetri konceptohet si armik- i huaj, krijohet mendim uniform, e injorohet të menduarit, të jetuarit ndryshe, prandaj shfaqet ndëshkimi apo disiplinimi. Në këso kushte, kultura e ka të vështirë mbijetesën, ngase përballet me konceptin, të cilën Branko Merxhan e quan “shoqëri kazermë”. Rrjedhimisht, kemi problem të prodhojmë profile kulturore të qëndrueshme, që na sjellin ndryshim në mënyrën e të menduarit, vlerave shoqërore e kulturore.’, potencon Halimi.
Ndër të tjera, Sibeli me shqetësim të thellë e konsideron se shoqëria kosovare është në një krizë të thellë. Sipas saj, mungesa e shkrimtarëve që shtyjnë botën drejt një drejtimi njerëzor e mendimi ndryshe, shndërron atë në mjetin që arsyeton qëllimet regresive. Ajo poashtu potencon se nëse një shoqëri e kalon në heshtje mbylljen e qendrave kulturore, koncepti i shkrimtarit ëshë një sall dekor politik, i cili i shërben nevojave të turmës, ku sipas saj kjo vie si pasojë e faktit që shkrimtari si i tillë i frikësohet t’i del turmës përballë.
Në vijim mund të lexoni dy nga poezitë e ‘Me ekzistu është vetë kuptimi’, të cilat Sibeli i ka zgjedhur për lexuesit.
Për dyert që mbyllen
⦁ Për timen bijë –
Në vetmi mësohu ta dëgjosh veten Të gërmosh në skutat e errëta e t’u rrish ballë Mësohu të ecësh vetë Edhe ashtu ishe gjithmonë Por, herët a vonë do ta kuptosh
Mos e ndjek askë Nëse së paku njëherë nuk e kthen kokën E të sheh në sy Për të kuptuar nëse je në këmbë apo në gjunjë
Nëse je rrëzuar një herë Ngrihu ngadalë Është imazhi im e fjala “kici i mamit” që do të ndjekë Gjithmonë nga pas
Mësohu ta duash qetësinë tënde Edhe atëherë kur nuk i beson Nga kjo qetësi Do të dalësh ti
Ecja nuk nënkupton gjithmonë lëvizje Mësohu ta mbash kokën lart të ndjekësh një yll edhe kur retë e mbulojnë ajo do të ekzistojë për ty
Mësohu të duash Të përqafosh Të falësh buzëqeshje Kur jeta të rrëzon e të përplas për toke Vetja, të shpëton!
Me u çue peshë
Me u çue peshë domethënë me e dashtë e njoftë lirinë E liria kokën dikujt ia han rënkojnë gardianët e moralit e tok bashkë me e mbyllë në dry në trup t‘tokës Se me kenë i lirë është më lehtë me mendue për vdekjen jo të vetes Ke frikë nga vdekja njeriu im? Kemi mbet fillikat e pezull unë e ti në peshë t‘atomit
Kohët e fundit në Kosovë, letërsia ka marrë hov në zhvillim e saj. Dhe ajo që vërehet më shumë, është numri i madh i grave që krijojnë. Ndërkaq, Sibeli, na ka folur më shumë rreth dy koncepteve, atij të ‘letërsisë femërore” dhe ‘kritikës feministe’. Sipas saj, konceptimi fillestar i letërsisë femërore duket të jetë projeskion patriarkal, përpjekje për të kornizuar letërsinë e grave brenda gjinisë. Ndërsa, ‘kritikën feministe’, e konsideron një prespektivë feministe mbi traditën letrare, mbi rolet e kufizuara që u atribuoheshin personazheve fiktive të shkrimtarëve si dhe njohjen e shkrimit të grave.
”Kritika feministe gjatë tri dekadave të fundit na shpie në fokusimin dhe tematizimin e nënshtrimit letrar të grave, përjashtimin e tyre e gjer tek analiza e konstruksionit dhe prezantimit të gjinisë brenda diskursit letrar. Andaj, si e tillë, kritika feministe i ndihmoj institucionalizimit dhe legjitimimin e feminizmit si vlerë akademike, falë përpjekjes së shumë teoriticienteve dhe shkrimtareve feministe si Mary Wollstonecraft, Madame de Stael, George Eliot, Margaret Fuller, Rebeka West, Virginia Woolf dhe Simon de Beavoir, e Judith Buttler.’, vazhdon tutje ajo.
Ndërkaq, rolin e grave që bëjnë art e letërsi në Kosovë, Sibeli e konsideron si ende të konceptualizuar në kuadër të paradigmave patriarkale. ‘Vetëm nëse marrim pjesë në grupet letrare shohin që ekziston një dominim i shkrimtarëve burra, të grumbulluar në grupe të caktuara, të cilët janë në shpërputhje të madhe në mes asaj çfarë shkruajnë dhe çfarë mendojnë e kush janë në të vërtetë. Letërsia duhet të jetë ndër të tjera dhe ngacmuese në nervin dhe kallon e shoqërisë patriarkale, duhet të ketë misionin emancipunes, në të kundërtën do t`i përshtatet rahatisë që ua sjell ky sistem.’, tregon Sibeli.
”Shkruaj për gratë, ngaqë jam grua, dhe askush më mirë se sa unë nuk e di se sa vështirë është të jesh grua në vendet si e jona.”, deklaron Sibeli.
Ekziston gjithmonë një shtysë kur shkrimtarët shkruajnë. Ekziston një revoltë, një nostalgji, një shqetësim që e shtyen secilin ta hedhë atë në fletën e bardhë, e sidomos kur shkrimtarja qëllon të jetë një grua në një sistem patriarkal. Ndërkaq, për Sibelin, qëndron kështu: Kur shkruajmë jemi të vetmuar dhe të shqetësuar, jo për veten e të tashmen, sa për të ardhmen e gjeneratat që viijnë. Premisa, nëse mund ta emërojmë kësisoj, e poezive të mia e kanë fokusin tek gratë, jetën dhe padrejtësitë që u bënë asaj përgjatë historisë.
”Saherë që mendoj për ta konceptuar gruan, më duket sikur ia bëj të padrejtën e radhës sikurse vetë historia. Të gjitha etapat duke e përfshirë edhe feminizmin janë përpjekur për të definuar atë, ndaj në këtë ngarendje me dashje apo jo, ne kemi vendosur gruan brenda projeksioneve tona. Ajo është përtej konceptimit shoqëror dhe politik. Gruaja dhe liria janë disiplinuar dhe kontrolluar duke përcaktuar role dhe përgjegjësi statike, andaj gruan nuk mund të konceptoj ndryshe, përpos si liria vetë. Pa mëdyshje, nocionin grua do ta kisha zëvendësuar me liri, ndoshta vetëm në këtë mënyrë do t`i kishim zbutur mëkatet ndaj saj.”, deklaron ajo.
Sibeli ka përmendur edhe gratë shkrimtare që zhvillojnë letërsinë në vendet shqipfolëse, të cilat sipas saj po i sjellin një dimension emancipues letërsisë së sotme shqipe. ‘Vështirë ta bëjë një listë të grave shkrimtare e poete kam frikë të mos e harroj ndonjërën. Por ato të cilat po i sjellin një dimension emancipues letërsisë së sotme në Kosovë dhe jo vetëm janë Luljeta Leshanaku, Entela Tabaku, Donika Dabishevci, Majlinda Bregasi, Dije Demiri Frangu, Nerimane Kamberi, Ervina Halili, Eli Krasniqi, Rita Petro Filipi, Ilire Zajmi, Erenestina Gjergji Halili, Entela Kasi, Flutura Açka e shumë të tjera.’, tregon ajo.
Sibel Halimi, si një poete zëri i së cilës dëgjohet gjithmonë fuqishëm, ku përmes poezisë sa saj ka prekur gjithmonë tema të ndjeshme, tregon se ajo i qëndron fuqishëm pas mendimit se në Kosovë gratë duhet të shkruajnë, se vetëm kësisoj ato mund të arrijnë të ridefinohen dhe të lirohen nga paradigmat e kulturës patriarkale. / KultPlus.com
Sociologia dhe poetja, Sibel Halimi, së shpejti publikon librin e ri të saj të titulluar “Me ekzistu është vet kuptimi”, shkruan KultPlus.
Vet autorja e librit e ka bërë të ditur këtë lajm teksa ka treguar edhe për përmbajtjen e tij si dhe ka falënderuar ata që kanë mbështetur këtë libër.
Këtu keni statusin e saj të plotë:
“Së shpejti …
Në kohën kur gjithçka rreth nesh ka marrë një kuptim tjetër, njeriu si kurrë më parë ka nevojë për një rikthim kah vetja. Një introspeksion i tillë, e bënë njeriun të vetëdijshëm e vigjilent nga përpjekja e jashtme drejt orientimit të rrugëve ‘kundër’ vullnetit të tij.
“Me ekzistu është vet kuptimi”, libri im i radhës me poezi, është një përsiatje poetike mbi shumë fenomene të cilat e kanë përcjellë shoqërinë tonë. Orvatje për të vazhduar rrugën drejt një njohje të re të shumë figurave, që ne i kemi lartësuar e mos njohur për motive të caktuara shoqërore dhe politike e që rrjedhimisht e kemi shndërruar në dikë tjetër, epilogu i së cilës është tjetërsimi i tij/saj. Andaj, “Me ekzistu është vet kuptimi” rikthen njeriun në njohjen e vetes, e si rezultat sjell edhe paqen për ekzistencën e tij, e duke e njoh veten, ne jemi njerëzor edhe ndaj tjetrit.
Për jetësimin e librit, falënderoj shumë redaktorin e librit profesorin Anton Berishajn, botuesin Jeton Nezirajn (Qendra Multimedia), dizajnuesin e ballinës Agon Çetën si dhe për faqosjen e librit, Samir Halitin (project.graphics), që më ndihmuan dhe ekzistencës së librit me i dhanë kuptim”. / KultPlus.com
Kur nana ik nga kjo botë Në pragun e jetës Ta lë këmishën e njeriut t`rritur T`i lë me qindra fjalë të heshtura N`kornizë muri hijen e saj
Kur nana vendos me shku I ka veç pak ditë shikimin e lëshon përtej është përshëndetja e saj Mos ki frikë njeriu im i vogël
Kur nana pështillet rreth vetes ajo nuk ka pësuar amnezion siç e mendon ti njeriu im i vogël I kthehet shpisë së çiknisë Puth në ballë e merrë n`gryk t`kalumën e saj
Kur nana s`mundet me të thirrë n`emër do m`ja kujtue fytyrën kur ti gjunjëzohesh ka mu t`u shfaq e drejtë si hyjni se ajo nuk do të jetë me t`plotnue me fjalët tu t`dhanë dashni
kështu ta lë fytyrën si shenjë me u çua e me lëvizë
Njeriu im i vogël Tani je rritur më lëre të qetë n`lirinë e saj
Tutna me shkru veç për gratë se s`du asnjiherë me ju hi n`hak Kurrë njoftë lirinë s`ia kemi Veç kemi dërdëllitë e kemi ba nanën plagë të përvujtun e kemi shtri për toke e kemi naltësu në vargje ia kemi rritë dashninë, madhështinë prej rolit s`kemi mujtë me nxjerrë Kauzën ja kemi kriju, por zanin kurrë digju Se kjo shoqni ka zanë n`thu Nanën kauzë politike tu e ba Liria e saj nuk asht dogma e jote – as e jemja Është veç ajo, liria e saj
Tutna me shkru veç për gratë se s`du asnjiherë me ju hi n`hak Kurrë njoftë lirinë s`ia kemi Veç kemi dërdëllitë e kemi ba nanën plagë të përvujtun e kemi shtri për toke e kemi naltësu në vargje ia kemi rritë dashninë, madhështinë prej rolit s`kemi mujtë me nxjerrë Kauzën ja kemi kriju, por zanin kurrë digju Se kjo shoqni ka zanë n`thu Nanën kauzë politike tu e ba Liria e saj nuk asht dogma e jote – as e jemja Është veç ajo, liria e saj
Tetë karrige në skenë, tetë njerëz për të cilët poezia ka rëndësi sa vetë jeta.
Meli Qena, Shpëtim Selmani, Ardiana Rexhepi, Sibel Halimi, Edis Galushi, Arbër Selmani, Qëndresa Kajtazi dhe Daniela Markaj mbrëmë sollën 25 poezi në një mbrëmje ku dikush qau e dikush qeshi, drejt përjetimit të emocioneve që veç poezia mund t’i zgjojë në epshet e njeriut.
‘Poezi për Fuqi – Çdo ditë është 8 marsi’, organizuar nga ArtPolis, mbrëmë në Menzën Ramiz Sadiku mblodhi këta poetë e aktivistë për të lexuar për gruan, për fuqinë e gruas, për gruan e nënshtruar por edhe gruan e suksesshme, për gruan e përulur por asnjëherë të parëndësishme. Për një grua në jetën e gjithsecilit e gjithsecilës.
Zana Hoxha, drejtoreshë e ArtPolis dhe moderatore e natës, disa herë i rikujtoi audiencës rëndësinë e natës së poezisë në prag të 8 marsit, e cila organizohet tanimë tradicionalisht. Mbi 150 të pranishëm dëgjuan poezitë dhe u emocionuan edhe me muzikën nga ‘Dont listen to your neighbours’.
Meli Qena e nisi dhe e përfundoi mbrëmjen. Me leje nga vetë Ali Podrimja, Meli e solli poezinë ‘Unë, bija yte Kosovë’ – në versionin origjinal ‘Unë, biri yt Kosovë’, ndërsa e vazhdoi natën duke sjellë edhe poezi në gjuhën ruse, dhe magjinë e fjalëve të Rumit, shkruan KultPlus.
Secili prej të pranishmëve në skenë solli edhe tri poezi të tjera, nga dashuria për nënën, për fëmiun, për burrin, për gruan, për të vdekurit e për të gjallët. Edis Galushi lexoi edhe në gjuhën rome, ndërsa Izet Sarajlic erdhi përmes tij në gjuhën e tij amë.
Në skenë një poezi e lexoi edhe Ulrika Richardson nga Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë, derisa më pas secili prej poetëve, aktorëve e aktivistëve për të drejtat e njeriut solli poezi personale dhe poezi të poetëve të tjerë të njohur në vend dhe botërisht, shkruan KultPlus.
Shpëtim Selmani i ‘këndoi’ poezive e vjershave që nuk janë shkruar kurrë, ndërsa Sibel Halimi gjeneratave që pafajësisht janë me faj. Arbër Selmani solli tri poezi me motiv familjen, dashurinë dhe fenë, ndërsa Ardiana Rexhepi erdhi fuqishëm me sharmin prej aktoreje me poezi për gjuetarin e dashuruar. Qëndresa Kajtazi recitoi një poezi nga Majlinda Bregasi ndërsa në gjuhën angleze, Daniela Markaj solli poezi për fuqinë e gruas dhe zemrës së mirë të saj. /KultPlus.com
