Sislej Xhafa solli maskat e zeza në Kuvendin e Kosovës (FOTO)

Gili Hoxhaj

Në ulëset e deputetëve, veç një pjesë të figurave të njohura politike, sot zunë vend edhe shumë artistë. Ndryshe nga herët tjera, kësaj here përballë tyre ishin Ansambli i Komunës së Gjakovës të cilët dirigjoheshin nga dirigjenti Pëllumb Vula. Krejt kjo performancë artistike erdhi në kuadër të ekspozitës së parë historike në Kosovë të artistit te famshëm Sislej Xhafa.

Koncepti i Xhafës nis me veprën e njohur të kompozitorit amerikan Samuel Barber. Ansambli i përbërë nga rreth 20 instrumentistë harkorë nisi të shpërndaj tingujt e veprës së kompozuar në vitin 1936 e ka vazhduar rrugëtimin nëpër shumë filma e performancë të njohura. Veçantia e performancës “Again and again” vjen pikërisht përmes maskave të vendosura në fytyrat e muzikantëve, të cilët me publikun përveç tingujve në zbërthim të veprës, komunikonin veç përmes syve që kufizoheshin nga maska e zezë, që kompletonte pamjen e tyre me kostume ngjyrë po ashtu të errët. Vepra e cila lëviz në tingujt më të ngadaltë bën që publiku derisa zhytet në lojën harkorëve nga Gjakova, të zhytet në mesazhin që vetëm një artist si Sislej Xhafa mund ta sjellë. “Again and again” që erdhi për herë të parë në Kosovë, ka lëvizur edhe në vende të ndryshme ndërsa daton që nga viti 1999, dy vite pas daljes së parë publiku të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Nëse shikohen rrethanat të cilat e kanë përshkuar Kosovën që nga ajo kohë, e maskat e vendosura në fytyrën e instrumentistëve shihen në kontekstin e sotëm, pamja e tyre si mesazh nuk i rri larg as realitetit të sotëm.

Pasi që dirigjenti Vula lëshon duart poshtë, e instrumentistët largojnë harkun nga instrumentet e tyre, një pjesë e publikut fillon të lëshoj sallën. Artistët i ndajnë pak minuta kur i kthehen nga fillimi lojës së interpretimit të veprës së njohur të kompozitorit Samuel Barber. Nën duartrokitjet e fuqishme të publikut, artisti Xhafa u bashkohet atyre e përkulet në shenjë mirënjohje para publikut, duke qenë i pari që më pas del nga salla.

Dirigjenti Pëllumb Vula tha se kjo performancë i ka dhënë një eksperiencë krejt të jashtëzakonshme, veçmas bashkëpunimi me artistin e njohur Sislej Xhafën. Ai tha se momenti më kulmor ishte ai i heqjes së maskave. Ai tha se vepra edhe pa pamjen e maskave është si një ankth në vete, një rrugëtim në kujtime dhe një reflektim i jetës për atë se çfarë ka bërë ai dhe çfarë dëshiron të bëj.

“Eksperienca e maskës edhe për atë që e sheh edhe për atë që vendos është ngulfatëse, të krijon një ankth, po ashtu edhe muzika e përcjellë atë emocionin. Momenti më kulmor ishte ai i heqjes së maskave, që ishte momenti më i bukur pasi që munda të marr frymë lirshëm. Ishte mirë që sonte këtu kishte dhe politikanë ndërsa ne orkestra jemi munduar që të qëndrojmë sa më shumë në konceptin e veprës, pamja ka qenë koncept i Sislejt . Vepra ka qenë një zgjedhje e mirë e Sislejt për ta përcjellë edhe më mirë këtë pjesën tjetër”, tregoi Vula për KultPlus.

Deputeti i Kuvendit të Kosovës, Fisnik Ismaili pas seancës kishte qëndruar në sallën e Kuvendin e Kosovës për të ndjekur pikërisht këtë performancë, ndërsa kishte ndjekur edhe pak nga përgatitjet e artistëve, e që ishte mahnitur nga përzgjedhja e këngës. Ismaili tregoi për KultPlus se me Sislej Xhafën kanë ndarë shumë vite miqësi, që nga largimi i tij në Londër ku ai kishte pasur mundësi ta njoh që nga hapat e tij të parë të zhvillimit artistik. Ai tha se kjo performancë i solli emocione të shumëfishta.

“E kam pasur një privilegj të madh që ta njoh Sislellkljn qysh në fillimet e tij dhe gjithmonë na ka mahnitur me idetë e tij që fillimisht nuk i kuptonim e ai mandej na i sqaronte nga pak, gjithnjë na ka mahnitur me performancat e tij dhe kjo nuk kishte përjashtim. Përzgjedhja e këngës ishte shumë emocionale, u mahnita me faktin që është përzgjedhur pikërisht kjo këngë. Kjo këngë ka një melankolie dhe si përzgjedhje muzikore është shumë e mirë, si e tillë më emocionoi shumë pasi që e gjeta vetën aty si një njeri që është i lidhur aq gjatë me Sislejn, si një njeri që ka qenë pjesë e UÇK-së që i ka marrë maskat dhe pe din domethënien e kësaj vepre muzikore”, tregoi Ismaili.

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Kujtim Gashi tha se kjo është një performancë më ndryshe pasi që është në Kuvendin e Kosovës.

“Kjo për pjesën e politikës ishte një moment i jashtëzakonshëm. Ju jeni dëshmitar që artistët tanë janë duke bërë jehonë në mbarë botën, artistët janë bërë pjesë e agjendave ditore për ta promovuar Kosovën në mbarë botën”, u shpreh Gashi për media.

Galeria Kombëtare e Kosovës organizoj sonte ekspozitën e artistit Sislej Xhafa me titullin “Love you without knowing” (Të dua pa e ditur), kuruar nga Jérôme Sans. “Love you without knowing” është ekspozita e parë e këtij artisti me famë botërore në Kosovë, pas shumë ekspozitash në muze e galeri prestigjioze të botës.

Ekspozita në fjalë, vjen pas përfaqësimit tejet dinjitoz të shtetit të Kosovës nga Xhafa në Bienalen e 57të të Venedikut më 2017, me veprën “Lost and found”.

Kjo ekspozitë u mundësua nga Ministria e Kulturës , Rinisë dhe Sportit, si dhe me përkrahjen e Ambasadës Amerikane në Prishtinë dhe Komunës së Prishtinës. Po ashtu realizimin e ekspozitës e ndihmuan me pjesëmarrjen e tyre Kuvendi i Kosovës dhe Komuna e Pejës, Ansambli i Komunës së Gjakovës, si dhe kompania ndërtimore Bavaria./ KultPlus.com

Sislej Xhafa mishëron veprën e tij ‘Lost and Found’ me natyrën e Pejës

Alberina Haxhijaj

E njëjta punë me telefonin që pret të cingërojë, nga Venecia e vitit të kaluar e ka sjellë Sislej Xhafën në Pejën e Kosovës.

Artisti ka ardhur në vendlindjen e tij në Pejë për të sjellë ‘E humbur dhe e gjetur’ në kuadër të ekspozitës ‘Të dua pa e ditur’.

Ekspozita “Të dua pa e ditur” e Xhafës është një rrugëtim nëpër lokacione të ndryshme duke zbuluar kështu punime të mëparshme të artistit, por edhe të tilla të reja. Bëhet fjalë për një udhëtim introspektiv, një shprehje e dashurisë së artistit ndaj atdheut- brishtësisë, fuqisë, gjallërisë dhe dhunës së tij. Një Sislej që shpaloset palë palë në punë artistike që e sjellin artistin e njohur në Kosovë, në habitatin e tij artistik ndoshta.
Ky rrugëtim i artistit kësisoj filloi me “Bazenin me dymbëdhjetë kitrra”, një udhëtim që nisë në fillim të Shtegut të Shëndetit në Pejë, te vendi i njohur si Breg-vorre për të vazhduar duke ecur përgjatë shtegut për më shumë se 30 minuta në ‘kërkim’ të veprës e cila qëndron e vendosur afër lokacionit që njihet si Bazeni, apo pishat.

Në mesin e bukurive të maleve të Rugovës që e rrethojnë hapësirën, në një harmoni të përkryer me natyrën, vizitorët e ekspozitës të lodhur nga ecja e gjejnë veten përballë një kabine me mbishkrimin “Lost and Found” (E humbur dhe e gjetur).

Kabina prapa vetes si mburojë ka malet e Rugovës ndërsa brenda vetëm një telefon me ngjyrë të zezë që tërheq vëmendjen e të gjithëve, një telefon që nuk cingëron.

Për drejtoreshën e Galerisë Kombëtare të Kosovës, Arta Aganin, kjo është vetëm një pjesë përbërëse e ekspozitës e cila do të lërë gjurmë dhe me të cilën galeria dhe artisti po krijojnë histori.

Në anën tjetër për kuratorin Jerome Sans, “Të dua pa e ditur” është një deklaratë e dashurisë, një histori e vërtetë të cilën ai dhe artisti e kanë shkuar si një libër por që ka kapituj të ndryshëm.
“Kjo nuk është një retrospektivë, kjo është një introspektivë brenda vetë artistit”, thekson kuratori.
Ndërsa vepra edhe pse për herë të parë është prezantuar larg Kosovës, ajo është risjellë pasi është Kosova, origjina e kësaj vepre.
“Kjo punë ka potencial të jashtëzakonshëm, jo vetëm për Kosovën por edhe në konceptin global. Pra “Të dua pa e ditur” ju thotë se asnjëherë nuk e kam harruar se nga vij, asnjëherë nuk kam braktisur asgjë, nuk është se vetëm po sjelli vepra dhe po iki”, theksoi kuratori i cili duke buzëqeshur thotë se përmes tij burojnë fjalët e artistit Xhafa.

Pikërisht me këtë pjesë kuratori është shumë i lidhur pasi ai e konsideron veten një endacak të kulturës, gjithmonë në lëvizje nëpër vende të ndryshme ku humb dhe gjen gjëra.

“Pra ne humbim dhe gjejmë gjëra çdo ditë, jeta është e tillë, ne humbim kujtime, zbulojmë gjëra të reja, humbim miq, familjarë por përsëri na vijnë gjëra të reja. Pra, kemi të bëjmë me artin, dashurinë dhe botën”, tregon kuratori.

I rrethuar nga të pranishmit por edhe nga fëmijët që hidheshin në ujin e lumbardhit për tu larë, artisti Sislej Xhafa u shpreh se pikërisht kjo hapësirë i kujton vendlindjen e tij, Pejën.

“Për mua ka qenë shumë me rëndësi që ekspozita të jetë inkluzive, por jo ekskluzive. Prishtina ka kapacitet dhe aftësi, Prizreni është i mrekullueshëm, Gjakova po ashtu dhe të gjitha qytet e tjera. Por, Peja është një qytet magjik ku natyra mishëron gjithçka dhe mentaliteti i njerëzve mua më ka sfiduar me kriju diçka magjike në këtë qytet e që të mos jetë vetëm e këtij qyteti por të jetë edhe një mënyrë më globale e përceptimit të artit me natyrë. Pra, kjo është çka mundet me bo arti me natyrën”, tha Xhafa, artist i dëshmuar tanimë brenda e jashtë Kosovës dhe një personazh me botë artistike të cilën e ka transmetuar në plot ekspozita e ngjarje kulturore.

Sonte në kuadër të ekspozitës “Të dua pa e ditur” do të jetë edhe eventi “Bilbili” në Kuvend të Kosovës, dhe Lepuri i Bardhë në Galerinë Kombëtare të Kosovës në ora 20:00. / KultPlus.com

Sislej Xhafa sot ‘pushton’ Kosovën me veprat e tij artistike

Prej 5 Korrik deri 25 Gusht 2018, Galeria Kombëtare e Kosovës organizon ekspozitën e artistit Sislej Xhafa me titullin “Love you without knowing” (Të dua pa e ditur), kuruar nga Jérôme Sans, kurator, kritik arti dhe drejtor institucionesh të artit bashkëkohor nga Parisi, përcjell KultPlus.

“Love you without knowing” është prezantimi i parë i këtij artisti me famë botërore në Kosovë, pas shumë ekspozitash në muze e galeri prestigjioze të botës. Ekspozita në fjalë, vjen pas përfaqësimit tejet dinjitoz të shtetit të Kosovës nga Xhafa në Bienalen e 57të të Venedikut më 2017, me veprën “Lost and found”.

Kjo ekspozitë u mundësua nga Ministria e Kulturës , Rinisë dhe Sportit, si dhe me përkrahjen e Ambasadës Amerikane në Prishtinë dhe Komunës së Prishtinës. Po ashtu realizimin e ekspozitës e ndihmuan me pjesëmarrjen e tyre Kuvendi i Kosovës dhe Komuna e Pejës, Ansambli i Komunës së Gjakovës, si dhe kompania ndërtimore Bavaria.

Eventet rreth hapjes së ekspozitës zhvillohen në pesë lokacione të ndryshme si vijon:

BAZENI ME DYMBËDHJETË KITRRA
5 Korrik, ora 11:00, Shtegu i Shëndetit (afër Bazenit) në rrethinë të Pejës
Konferenca për shtyp dhe inaugurim në bashkëpunim me Komunën e Pejës (nisja për
Pejë për mediat e interesuara bëhet nga Galeria Kombëtare me transport të
organizuar në orën 8:30 më 5 Korrik. Paraprakisht duhet të konfirmohet në numrin
kontaktues të mëposhtëm.)

BILBILI ( vetëm për mysafirët me ftesa të veçanta)
5 Korrik, ora 18:00, Salla e Kuvendit të Kosovës
në bashkëpunim me Ansamblin e Komunës së Gjakovës

LEPURI I BARDHË
5 Korrik, ora 20:00 , Galeria Kombëtare e Kosovës
Në ekspozitën e parë individuale në Kosovë, Xhafa do të prezantohet me projektin e
ri woven soil dhe me një përzgjedhje retrospektive veprash të realizuara gjatë
karrierës së tij 20-vjeçare, të ekspozuara në muzetë më të njohur botëror.

LEPURI I ZI
6 Korrik, ora 12:00, Salla Armata, sheshi Zahir Pajaziti në Prishtinë
Bisedë publike me artistin Sislej Xhafa dhe Kuratorin

Sislej Xhafa zbulon detaje rreth ekspozitës “Të dua pa e ditur”

Sislej Xhafa është duke punuar në ekspozitën e tij “Të dua pa e ditur” e cila do të hapet të enjten duke filluar nga ora 20:00 në Galerinë Kombëtare të Kosovës. Mirëpo artisti ka gjetur kohë për të dhënë një intervistë për Ambasadën Amerikane në Kosovë ku ka zbuluar më shumë për ekspozitën dhe titullin e saj, përcjell KultPlus.

Sislej Xhafa fillimisht është shprehur shumë i lumtur që është rikthyer në Kosovë për të prezantuar punën e tij në këtë ekspozitë e cila është ekspozita e tij e parë në Prishtinë.

“Titulli është “Të dua pa e ditur” dhe për mua është shumë e rëndësishme sepse për mua në dashuri nuk ka as hapësirë e as kohë dhe është diçka që nuk mund ta definojmë. E duam nënë, vëllain , motrën, shoqen, partneri, dikë të veçantë dhe çdo kush mund të gjejë në të këdo që dëshiron. Për mua marrëdhëniet me vendin ku kam lindur dhe më atë ku tani jetoj, New York, është një dashuri në të cilën nuk ka dallime por që është një dhuratë”, është shprehur ai.

Tutje ai ka theksuar se për të, arti është një lloj sfidë dhe veçanërisht kjo ekspozitë e mënyra sesi ajo është projektuar. Ai po ashtu ka treguar se në këtë ekspozitë do të përfshihen punime të tij të mëparshme por edhe të reja.

“Kemi zgjedhur punime të cilat theksojnë kompleksitetin e botës , që nuk lidhen vetëm me ambientin në Kosovë por me pyetje universale” , ka theksuar Xhafa.

Tutje artisti Sislej Xhafa ka diskutuar edhe për artin dhe familjen e tij ku edhe babi dhe motra, merren me art.
“Tani nuk flasim shumë për artin në familje sepse e kemi një lloj autonomie dhe nuk dimë as se çfarë tjetri është duke punuar. Kjo e ka anën e bukur të saj në mënyrën sesi ne evoluojmë në punën tonë duke qenë se jemi tre anëtarë të familjes që merremi me art”, tha ai duke treguar se sigurisht që ata janë të afërt me njëri-tjetrin por nga ana profesionale mundohen që të respektojnë këtë hapësirë mes tyre.

Artisti, ka diskutuar edhe për jetën që po e bënë tani në New York dhe për zhvendosjen në Amerikë. Ai ka diskutuar edhe për ndikim që ka pasur pikërisht ky vend në punën e tij dhe në konceptin e tij për demokracin, duke mos harruar edhe artin dhe mënyrën sesi arti paraqitet atje.

Sipas tij kjo ekspozitë është një ndërlidhje në mes të eksperiencave që ai ka pasur gjatë jetës duke përfshirë këtu faktin që ka lindur në Kosovë dhe jetën e tij në Amerikë.

Duke përdorur titullin “Të dua pa e ditur” për ekspozitën, Sislej Xhafa, është shprehur se ka arritur që të theksojë këto dy eksperienca në mënyrë të shëndetshme pasi që janë përbërësit e duhur që e nxisin artistin për të pyetur vetën, një rezistencë e vazhdueshme në një term më ndryshe./ KultPlus.com

https://www.facebook.com/kosovo.usembassy/videos/2564696926889780/

“Bazeni me dymbëdhjetë kitrra” e rikthen artistin Sislej Xhafa në vendlindje

Prej datës 5 korrik deri 25 gusht 2018, Galeria Kombëtare e Kosovës organizon ekspozitën e artistit Sislej Xhafa me titullin ‘love you without knowing’ (të dua pa e ditur), kuruar nga Jérôme Sans, kurator, kritik arti dhe drejtor institucionesh të artit bashkëkohor nga Parisi, shkruan KultPlus.

‘Love you without knowing’ është prezantimi i parë i këtij artisti me famë botërore në Kosovë, pas shumë ekspozitash në muze e galeri prestigjioze të botës. Ekspozita në fjalë, vjen pas përfaqësimit tejet dinjitoz të shtetit të Kosovës nga Xhafa në Bienalen e 57të të Venedikut më 2017, me veprën lost and found.

Data e 5 korrikut, do të rikthej artistin Sislej Xhafa në vendlindje ku do të prezantohet me ekspozitën e titulluar “Bazeni me dymbëdhjetë kitrra”.

Ekspozita hapet në ora 11:00 tek Shtegu i Shëndetit (afër Bazenit) në rrethinë të Pejës.

Kjo ekspozitë u mundësua nga Ministria e Kulturës , Rinisë dhe Sportit, si dhe me përkrahjen e Ambasadës Amerikane në Prishtinë dhe Komunës së Prishtinës. Poashtu realizimin e ekspozitës e ndihmuan me pjesëmarrjen e tyre Kuvendi i Kosovës dhe Komuna e Pejës, Ansambli i Komunës së Gjakovës, si dhe kompania ndërtimore Bavaria. / KultPlus.com

“Bilbili” sjellë në Kuvendin e Kosovës artistin me famë ndërkombëtare Sislej Xhafa

Prej 5 korrik deri më 25 gusht, Galeria Kombëtare e Kosovës organizon ekspozitën e artistit Sislej Xhafa me titullin “Love you without knowing” (Të dua pa e ditur), kuruar nga Jérôme Sans, shkruan KultPlus.

“Love you without knowing” është ekspozita e parë e Sislej Xhafës, artistit kosovar të njohur ndërkombëtarisht, në atdheun e tij. Njëkohësisht kjo do të jetë ekspozita ndër më të mëdhatë që është organizuar në vend, pasi që, do të hapet në 5 lokacione të ndryshme të Kosovës.

“Bilbili” është njëra ndër ngjarjet e të enjtes së 5 korrikut që do ta sjellë Sislej Xhafën në Kuvendin e Kosovës. Ngjarja nis me fillim nga ora 18:00 ndërsa do të jetë vetëm me ftesa e krejt kjo vjen në bashkëpunim me Ansamblin e Komunës së Gjakovës.

Rikujtojmë, se kjo është hera e parë që Sislej Xhafa vjen me ekspozitë në Kosovë, ndërsa vlen të theksohet se vitin e kaluar Sislej Xhafa erdhi në Kosovë në kuadër të eventit të organizuar nga KultPlus “Ta zbardhi ftyrën”- edicioni i parë i ciklit të rrëfimeve./ KultPlus.com

Sislej Xhafa me instalacionin “J” në Firencë të Italisë (FOTO)

Artisti Sislej Xhafa do të sjellë instalacionin e tij të ri të titulluar “J” në Firencë më 21 maj, shkruan KultPlus.

Sislej Xhafa do të inaugurojë një instalim të ri të titulluar “J” në Palazzo Di Giustizia të Firencës me mbështetjen e Galerisë Continua, të hënën më 21 maj.

Duke punuar në një shumëllojshmëri të mediave që nga piktura e vizatimi në skulpturë, Sislej Xhafa ka krijuar disa instalime me madhësi të mëdha përgjatë karrierës së tij si punimi “Sivlio” i paraqitur në hapësirën e Galerisë Continua të Les Moulins.

Temat e hulumtuara nga artisti përfshijnë proceset e turizmit, ilegalitetin e detyruar, dekonstruktimin e mitologjive, konceptin e kombësisë dhe mohimin e të drejtës për të votuar. Punimet e Xhafës përdorin një gjuhë konceptuale dhe në të njëjtën kohë janë ironike, humoristike dhe subversive.
Të hënën, më 21 maj, artisti do të përurojë instilacionin e ri “J” së bashku me veprat e katër artistëve të tjerë e që po ashtu ishin fitues të konkursit ndërkombëtar të artit bashkëkohor, që ka filluar në gusht të vitit 2015, organizuar nga qyteti i Firences./KultPlus.com

Kultura si pika e fortë e Kosovës

Arbër Selmani

Vitin e kaluar, në Bienalen e Venecias në Itali, Petrit Halilaj morri një Mirënjohje Speciale për punën e tij si artist. Çdokush që e njeh artin e Kosovës e njeh edhe emrin Petrit Halilaj. Petriti, me disa pjesëmarrje të tija në këtë Bienale arti, bëri që Kosova të depërtonte në këtë organizim artistik prestigjioz, kësisoj duke thyer kufijtë e arritjeve.

Halilaj, me disa punë të tij në këtë Bienale, mbushi hapësirën e Arsenale – lokacionit të madh ku vendosen punët e artistëve pjesëmarrës. Ai punoi disa qilima tradicionalë, me ndihmën e nënës së tij e cila është bashkëudhëtare tanimë e Petritit në disa punë artistike. Në një Bienale ku përfaqësohen mbi 80 shtete dhe qindra artistë bëjnë të pamundurën të marrin vëmendjen e vizitorëve, lëngojnë për pak kritikë të shikuesve apo profesionistëve, Petrit Halilaj i la të gjithë pas tij. Dikur një refugjat dhe djali i vogël nga fotografia legjendare e refugjatëve, Petriti i theu kufinjtë edhe për Kosovën.

Edhe këtu dua të dal. Artistët e tejkalojnë limitin gjeografik, shkëmbejnë përvoja por edhe reflektojnë, dhe e vendosin Kosovën në hartën kulturore të kontinentit. Dhe kjo hartë nuk është një hartë dosido, por është një soj i arenës së boksit ku etnitë e ndryshme vijnë me luftëtarët e tyre më të fortë – në këtë rast artistët, me anë të të cilëve mund të ndërrohet pse jo edhe një mendësi kolektive dhe mentalitet popullor.

Dhe ja pra, kaq afër Evropës jemi ne.

Jo vetëm me Petritin, por me anë të kulturës më shumë sesa me anë të sektorëve tjerë të jetës, kemi arritur të futemi mirë në skenën – arenën kulturore të Evropës.

Ta përmendim këtu Sislej Xhafën. Punët e tij fokusohen në turizëm, në varfëri, në statusin legal të Kosovës, në siguri e në qëndrueshmëri. Së fundmi, një telefon që nuk cingëron asnjëherë, më përpara një varr prej graniti, një anije kozmike, dhe punë të tjera të Sislejit nga Peja që jeton midis Evropës e Nju Jorkut, janë dëshmia e gjallë se si një shtet i vogël si Kosova mund të futet në listë me shtetet ku arti është kryefjala dhe djepi i shoqërisë, kjo me anë të emrave që çdo ditë e më shumë nga Kosova po e prezantojnë veten në ekspozita e në ngjarje kulturore të rëndësisëshme.

Kompleksitetet e Kosovës kësisoj po i shfaqen syve të Evropës, dhe kjo mbetet një meritë e kulturës. Realiteti social, ekonomik e politik i Kosovës po prezantohet përmes artit e kulturës vis-à-vis modernitetit evropian. Mund të themi lirshëm që artistët nga Kosova kanë bërë më shumë sesa që është pritur nga ta, në aspektin e diplomacisë. Ata, nëse jo diç tjetër, kanë krijuar një “autoritet kulturor” në Kosovë, duke i treguar Evropës se një shtet i vogël dhe i sapo-lindur ka potencial të shëndrisë artistikisht, edhe me problemin e vizave dhe me problemet tjera financiare.

Dhe kjo është mbi të gjitha, fuqia e kulturës, kur çon kanarinat dhe dheun e Kosovës në Bienalen e Venecias (Petrit Halilaj), kur shkronja N nga NEWBORN prezantohet në ekspozitë në Londër (Fisnik Ismaili), kur i fton refugjatët për një gotë çaj dhe për diskutim (Alketa Xhafa Mripa), kur Placido Domingo lavdëron një tenor shqiptar dhe shprehë dëshirën të koncertojë në Kosovë (Ramë Lahaj), kur billbordat me gratë e vrara nga Kosova bëhen lajm në The Guardian (HAVEIT) dhe shembuj e shembuj të tjerë ku kultura nga Kosova po futet në ekspozita e në ngjarje në të cilat diçka e tillë as nuk do të paramendohej para rreth dy dekadave.

E vërtetë, Kosova ka plot tregime, ka plot kujtesë, ka plot drejtësi që nuk erdhi asnjëherë e ka plot telefona që nuk cingëruan kurrë. Megjithatë, kemi artistët që shumë qartë e kanë shprehur mesazhin e tyre gjithandej, që Kosova është e pasur kulturalisht dhe e fuqishme artistikisht të jetë pjesë e hartës kulturore të Evropës, pa marrë parasysh çmimin.

Marrë nga EUICC ( http://euicc-ks.com/sq/kultura-si-arma-e-forte-e-kosoves/ )

Galeria Kombëtare e Kosovës publikon programin e ekspozitave për këtë vit

Programi i ekspozitave vazhdon të jetë pjesa kryesore e programit të ekspozitave GKK do të zhvillojë edhe programet si ai i hulumtimit dhe publikimeve, ligjëratës dhe debatit, si dhe edukimit.

Ekspozitat tradicionale të GKK në vitin 2018 do të jenë: Edicioni i dymbëdhjetë i Bienales “Çmimi Muslim Mulliqi edicioni i XIII”, dhe “AR”- edicioni III. Në konkursin për programin e vitit 2018 kanë aplikuar 21 konkurrues. Ekspozita e parë e këtij viti është Vizatimi Sot me kurator Ismet Jonuzin, hapet me rastin e dhjetëvjetorit të pavarësisë së Kosovës.

16 Projektet e përzgjedhura të aprovuara nga Këshilli Drejtues që do të realizohen në kuadër të programit në GKK:

Ekspozitat Vetanake:

Thomas Hirschhorn – PIXEL COLLAGE: Ekspozitë e artistit të njohur ndërkombëtarisht, i ftuar nga GKK me përkrahje të SCO.

(Thomas Hirschhorn u lind në vitin 1957 në Bern, Zvicër. Fillimisht I trajnuar si dizajner grafik, Thomas Hirschhorn formon diskursin publik I cili lidhet me pakënaqësinë politike, dhe ofron modele te mendimit dhe mirëqenies alternative. – Duke besuar se çdo person lind me një kuptim mbi artin, Hirschhorn reziston kriteret estetike elitike dhe perjashtuese – për shembull, kualitetin – në favor të principeve dinamike të energjisë dhe bashkekzistencës.)

Sislej Xhafa, SHOW ME THE LOVE:

Artisti i njohur që përfaqësoi Kosovën në Benalen e 57 të Venecias, tani vjen ne GKK me ekspozitën e parë të tij vetanake në Kosovë. (Sislej Xhafa ka lindur në Kosovë në vitin 1970 dhe jeton në Neë York City. Xhafa është i njohur për punët që përkshruhen si “veprime” apo edhe strategji konceptuale që sfidojnë stereotipet kulturore, paragjykimet e fiksuara dhe strukturat institucionale. Duke eksploruar shpesh mënyrat nëpërmjet të cilave funksionon shoqëria bashkëkohore, ai hulumton realitetet sociale, ekonomike dhe politike dhe përfundimisht kritikon konsumizmin dhe mekanizmat e tij lëvizës. Rezultatet e prekshme sociale gjenden me të vërtetë në zemër të hulumtimit artistik të Sislej Xhafës, duke vërë në pikëpyetje statusin ligjor të shtetit të tij të origjinës, Kosovës. Duke punuar në shumë mediume nga piktura deri te vizatimi pastaj skulptura dhe instalacioni, angazhimi i tij me dimenzionet politike është gjithmonë direkt dhe i nënkuptuar, duke reflektuar në normat dhe strategjitë dhe mënyrat ku ata manipulohen në nënvetëdije).

Gani Llalloshi, artisti i njohur ndërkombëtarisht nga Kosova, aktiv në skenën ndërkombëtare i cili sjell për herë të parë ekspozitën vetanake në GKK;

Lorik Sylejmani, dizajner dhe artist multimedial me ekspozitën Come and see Loneliness, me instalacione dhe piktura;

Maksut Vezgishi arkitekt dhe artist që jeton dhe vepron në Bruksel me ekspozitën vetanake;

Lulzim Zeqiri, artist i njohur për videot dhe instalacionet si dhe vizatimet e tij, me ekspozitë vetanake;

Shpresa Faqi, artiste kosovare që jeton dhe vepron në Gjermani, me projektin multimedial DRIVING;

Emine Krasniqi dhe Leonid Palushaj, çift artistësh me ekspozitën e pikturave të tyre;

Ekspozitat kolektive:

– Projekti grupor me kuratorin Avi Lubin,me pjesëmarrës: Gazmend Ejupi, Driton Selami, Luan Bajraktari, Fatmir Mustafa-Carlo dhe Albert Allgeier; – Ekspozitë e arkitekturës socialiste UNDER PRESSURE, me autorë Denada Veizaj dhe Gjergj Islami, me kuratorë Eliza Hoxha dhe Ilir Gjinolli; Bashkëpunimet: – Koleksioni i artistëve francezë nga koleksioni Muzeu i Artit Bashkëkohor të Shkupit, inicuar dhe përkrahur nga Ambasada Franceze në Kosovë; – Amateras Foundation nga Bullgaria me ekspozitën Paper Innovation and Elemental Sculpture,në bashkëpunim me Ambasadën Bullgare ne Kosovë; – Projekti Desire for Freedom nga Bosnia dhe Hercegovina, shkëmbim me Galerinë Kombëtare të Bosnes dhe Hercegovinës; – Ekspozitat që planifikohen jashtë vendit në kuadër të shkëmbimit janë: Radiant Nature në Galerinë Kombëtare të BiH, aktivitete të ndryshme në Sofie dhe Plovdiv të Bullgarisë dhe me Turqinë. Në kuadër të programit të ligjeratës dhe debatit janë planifikuar: një Konferencë regjionale me rastin e pavarësise se Kosovës; ligjerata dhe prezentime nga kuratorë, menaxherë të artit dhe artistë mysafirë të ndryshëm; punëtori të organizuara paralelisht me ekspozitat që trajtojnë problematika të ngjashme. Vazhdon Programi i hulumtimit dhe publikimeve, përfundimi i së cilit do të realizohet me një ekspozitë me vepra të zgjedhura nga Koleksioni i GKK të interpretuara nga ekipi i teoricienëve të artit, si rezultat i hulumtimit gjatë vitit 2017. Programi I Edukimit vazhdon të zhvillohet në dy platforma: përmes vizitave të organizuara të nxënësve nga vende të ndryshme të Kosovës si dhe përmes organizimit të punëtorive të artit bashkëkohor. Risi do të jenë eventet e orientuara kah publiku ku çdo e enjte do të jetë mundësi që vizita në GKK dhe ekspozitat, të jenë të përcjella me ciceron.

Përmbyllet Bienalja e Venecias, numër rekord i vizitorëve nga mbarë bota

Ekspozita e 57-të e Artit në Bienalen e Venecias këtë vit është vizituar nga 615 mijë vizitorë.

Për gjashtë muaj sa ka qenë e hapur kjo Bienale e Venecias, me pjesëmarrjen edhe të Pavijonit Kosovar dhe atij Shqiptar, rritja e vizitorëve ka ndodhur për 25 për qind nga Bienalja e vitit 2015-të.

31 për qind e audiencës kanë qenë fëmijë nga vende të ndryshme të botës. 120 artistë janë përfshirë në ekspozita, 86 shtete: Antigua, Kiribati dhe Nigeria për herë të parë, dhe 23 organizime artistike kanë ndodhur paralelisht me ekspozitën.

68 universitete nga mbarë bota janë akredituar për ta vizituar këtë Bienale këtë vit, e cila u hap në muajin maj dhe për të cilën shkruam edhe ne si KultPlus, me praninë tonë në hapjen e ekspozitës dhe Bienales në Venecian e bukur të Italisë.

4 mijë shkrime nëpër gazeta kanë pasur fokusin në Bienale, me gjithsej 3400 gazetarë të akredituar. / KultPlus.com

Sislej Xhafa në Berlin, me paradoks dhe poezi (Foto)

Anila Shuka

Një pemë ulliri në një cep të parëndësishëm pas dere, nuk bie menjëherë në sy, megjithëse është objekti i parë i ekspozitës së Sislej Xhafas në Berlin. Te trungu i pemës është një copë letër me mbishkrimin: “Don’t touch me” (Mos më prek). Pema i ka rrënjët në një pirg dheu të hedhur mbi dyshemenë e fortë. “Ajo është bukuria, toka, diçka që nuk është prona jonë, por që prapë është pjesë e jetës sonë”, shpjegon Xhafa në një intervistë me Craig Burnettit, kuratorin e ekspozitës.

Pema mesdhetare, e cila ka aftësinë që ta ruajë freskinë e saj për qindra shekuj me radhë – ulliri më i vjetër i Kretës thuhet të jetë katërmijëvjeçar – ofrohet për komunikim, por kërkon të respektohet. Dhe ndoshta me të drejtë: ajo e ka zbuluar prej shumë kohësh sekretin e rinisë së përhershme, ëndrrën tonë më të paarritshme.

“Shadow of curls” e ka titulluar Sislej Xhafa ekspozitën e tij të parë personale në Berlin. Në shqip mund të përkthehej si “hija e kaçurrelave”, por artisti na këshillon ta shijojmë titullin në anglisht, sikurse edhe titujt e objekteve të ekspozuara.
Shumica janë të ashtuquajtura “ready-mades”, sende të së përditshmes që ai i ka mbledhur nëpër Berlin. Të vendosura në ekspozitë, ato ofrojnë hapësira reflektimi. Sikurse në veprat e tjera, ndër të cilat “Lost and found”, prezantimin zyrtar të Kosovës në Bienalen e Venecias 2017, ku artisti nga Kosova vijon traditën e artit konceptual të stilit të Marcel Duchampit, duke i ftuar vizitorët të marrin pjesë me përsiatjet e tyre.

“Shfrytëzoj rastin për një sprovë: ullirin në qoshe e shoh si simbol të prejardhjes sime që më ka dhuruar mjedisin e ngrohtë dhe familjar; vendlindja e braktisur për një ëndërr e quajtur liri. Këtë nocion e ndesh te tri tablotë e mëdha të varura në murin e majtë të hollit, të titulluar ‘Raw breeze’: Tri piktura, në pamje të parë vetëm të bardha. Kërkohet një vështrim më i vëmendshëm për të shquar mes asaj bardhësie disa hije të lehta që marrin trajtën e telave me gjemba. Për mendimin tim, liria nuk është nocion teorik, por përvojë”, thotë Xhafa në të njëjtën intervistë. “Jemi ne ata që vendosim se si dhe kur na merret liria. Unë e përjetoj ‘Raw breeze’ si një ballafaqim me paradoksin e lidhur me premtimin e lirisë dhe përvojën me të: liria e brendshme mund të jetë një zgjedhje, akt çlirimi individual, ngadhënjim mbi identitetin e imponuar, por edhe ajo mbetet ‘burg’. Dhe pyes: A mos është liria iluzion?”

Ekspozita përmban 15 instalacione të shpërndara në dy kate dhe pothuaj të gjithat shprehin një gjendje paradoksale. Një dyshek me kaktuse (Stinging pocket), një skelet çadre prej betoni (Dry shade), një frigorifer me një vrimë (Desert in hole), objekte që kujtojnë diçka të parealizueshme, por reale, që përkujtojnë rendjen pas dëshirave, ëndrrave, ndoshta pas ideve fikse, pa e vënë në pikëpyetje vlerën e tyre. Një torbë plastike e hedhur në dysheme. Brenda saj një shandan. Këto janë në kundërshti me njëra-tjetrën. Në “Still life on left lane” (Natyrë e qetë në korsinë e majtë), trasta duket sikur i ka rënë nga dora dikujt në arrati.

Xhafa thotë, në një intervistë dhënë revistës “Monopol”, thotë: “Gjithkush ëndërron të parakalojë në korsinë e majtë. Por, çfarë marrim me vete në udhëtimin tonë? Me cilat objekte jemi të lidhur? Cilat vlera mbartim me vete?”
Trasta me shandan kujton ekzistencën e një emigranti pas një jete materialisht më të mirë, ose të një refugjati që ka humbur sofrën dhe endet në Perëndim në kërkim të një sofre të re.
“Nuk dua të tregoj vuajtje dhe dhimbje”, thotë artisti. “Ato i shohim me bollëk kur ndezim televizorin”.
Xhafa u lind në Pejë në vitin 1970, ndërsa është rritur në Prishtinë në një ambient të lidhur me artin bashkëkohor. Por, si shqiptar në Kosovën e fundshekullit XX, nuk është kursyer nga përvoja e shtypjes kolektive, ndaj nocione si liria, identiteti, vendlindja e atdheu vihen në pikëpyetje.
Ai banon prej kohësh në Nju Jork dhe ekspozon në rang ndërkombëtar. Shumë prej punëve të tij kanë sfond biografik dhe mund të interpretohen si prononcime politike. Xhafa vetë nuk synon atë me punën e tij, por të ngjallë te shikuesi asociacione, emocione që në komunikim me objektin e vendosur në galeri krijojnë një atmosferë magjike.

“Çdo vepër e ka një histori të vetën, një histori të cilën e dërgojmë dhe e ndajmë, por më e rëndësishmja është që ndaj veprës të krijohet një përvojë magjike”, thotë ai.
E parë nga kjo perspektivë, ekspozita e cila qëndron e hapur deri më 27 dhjetor në degën berlineze të galerisë Blain Southern, mund të merret edhe si një poezi, ku çdo diçiturë është një varg më vete që kërkon reflektim vetjak. /DW/

Arti i Xhafës flet për Kosovën, migrimin dhe paqen në botë

“Unë e kam përjetuar se si Serbia e pushtoi Kosovën, e kam përjetuar dhunën në trupin tim. Por unë sot jetoj në Nju Jork, mund të hap ekspozita ndërkombëtare, bëj një jetë të privilegjuar në një qytet multietnik”

Pushteti, identiteti, migrimi – Vepra e Sislej Xhafës sillet rreth këtyre çështjeve të mëdha të të sotmes. Këtë vit, artisti konceptual udhëheq pavijonin kosovar të Bienales së Venedikut dhe aktualisht ekspozon në Berlin, shkruan monopol-magazin.de, transmeton albinfo.ch. Që në hyrje të sallës ku është hapur ekspozita e tij qëndron një pemë ulliri e mbjellë në saksi, ku varet mbishkrimi: “Don`t touch me” (mos më prek). Ulliri është një simbol tradicional për paqen dhe dashurinë. Por a e shikon Sislej aktualitetin me optimizëm?, është pyetja që i bën gazetari Xhafës.

Artisti shqiptar nga Kosova, me një karrierë të suksesshme në botë, Sislej Xhafa përgjigjet: “pema e ullirit mishëronë idenë e rrënjosjes, përkatësisë, identitetit. Ajo shenjëzon tokën, rrënjët tona. Unë kam dashur ta vendos këtë pemë në hyrje të ekspozitës, me idenë se ajo i dëshiron mirëseardhje publikut dhe në të njëjtën kohë bën lutje që të respektohet”, transmeton albinfo.ch.

“Pikturimi, ngjashëm me pemën e ulllirit mishëron idenë e lirisë. Por sa i lirë është sot arti, si qëndron puna përgjithësisht me lirinë në shoqërinë tonë? Arti për mua është trajta e fundit e mbetur e demokracisë. Mua nuk më interesojnë çështjet formale, unë me artin tim dua të veproj dhe të nxis për pjesëmarrje: për të krijuar një hapësirë në të cilën poetikja çon drejt politikes”, thotë tutje Xhafa.

I pyetur se në çfarë mase arti i tij është i ndikuar nga biografia, artisti i shquar i lindur në vitin 1970 dhe i rritur në Kosovë thotë: “Unë e kam përjetuar se si Serbia e pushtoi Kosovën, e kam përjetuar dhunën në trupin tim, përcjell albinfo.ch. Por unë sot jetoj në Nju Jork, mund të hap ekspozita ndërkombëtare, bëj një jetë të privilegjuar në një qytet multietnik.

Më lejoni t`ua rrëfej një rrëfim: para një kohe po e shikoja para një restoranti se si një shef kuzhine, me prejardhje nga Etiopia, rrinte ulur pranë një zotëriu të moçëm dhe e pyeste atë se si ishte. Plaku ishte i frikësuar, ai mendonte se etiopiani donte ndonjë gjë prej tij – ndërkohë që fjala ishte thjesht për një shprehje nderimi. Për mua kjo skenë simbolizon gjithë atë që na ikën, kur kemi mungesë dijeje dhe hapjeje kundrejt kulturave tjera. Ndërkohë: lufta vazhdon.

Ekspozita personale e Sislej Xhafës është hapur më 10 nëntor dhe mbyllet më 23 dhjetor.
Adresa: Blain|Southern Berlin
Potsdamer Straße 77-87
10785 Berlin

Një çift puthet në Romë dhe Sislej Xhafa e prezanton punën artistike në Paris (VIDEO)

As ai vetë ndoshta nuk mund të mbajë në kujtesë çdo ekspozitë në të cilën prezantohet së paku një punë e tij artistike.

Sislej Xhafa, kësisoj, një ndër artistët shqiptarë më të pranishëm në skenën botërore të artit, është i pranishëm në ekspozitën e radhës – Continua Spheres Ensemble.

“Skinheads Swimming”, punë e vitit 2002, sjellë një video të një çifti duke u puthur në Fontana Di Trevi në Romë. Videoja e risjellë skenën ku Anita Ekberg lahet në këtë fontanë, në filmin e njohur “La Dolce Vita”. Ekberg dhe Mastroianni zëvendësohen kësisoj me një çift skinheads- zakonisht njerëz që konsiderohen më agresivë dhe me prerje flokësh më të shkurta.

Pamja menjëherë e kundërshton natyrën e këtyre njerëzve, me një çift që bën dashuri plot pasion në fontanën e njohur.

Me këtë punë Xhafa deri më 19 nëntor është pjesë e ekspozitës “Continua Sphères ENSEMBLE”, në Cent Quatre Paris, shkruan KultPlus.

Xhafës në ekspozitë i bashkohen edhe Ai Weiwei, Anish Kapoor, Moataz Nasr, Leila Alaoui e artistë të tjerë. Ekspozita do të jetë falas për Nuit Blanche, me datë 7 tetor, ndërsa sipas faqes zyrtare e njëjta punë do të transmetohet edhe në kuadër të FIAC – Panairi Ndërkombëtar i Artit Bashkëkohor që mbahet në Paris nga 18 e deri me 22 tetor, një nga më prestigjiozët në Evropë.

Xhafa në anën tjetër para disa ditësh ishte i pranishëm edhe në një ekspozitë në Gjenevë, me titullin “Mal A Ta Vie”. Xhafa po përfaqësohet momentalisht nga Galleria Continua. / KultPlus.com

Sislej Xhafa sërish godet, dërgon gurin e varrit në Paris (FOTO)

Artisti shqiptar që nëpërmjet veprave të tij artistike po dërgon mesazhe të fuqishme nëpër botë, nesër do të prezantohet edhe me një ekspozitë prestigjioze në Paris, shkruan KultPlus.

Në ekspozitën Continua Sphères Ensemble, që do të hapet nesër në Paris, ku do të prezantohen me vepra të ndryshme artistë nga shumë shtete të botës, Sislej Xhafa do të dërgojë një gur varri.

Vetë Sislej Xhafa ekskluzivisht për KultPlus ka shpjeguar se titulli i kësaj vepre është “Father”, ku shihet të jetë një gur varri dhe mbi të një dëgjuese e telefonit.

“Vepra është punuar prej graniti”, ka thënë Xhafa në lidhje me këtë pjesëmarrje. Drejtor artistik i kësaj ekspozite është Jose Manuel Goncalves, kurse hapja e kësaj ekspozite për gazetarë është sot, prej orës 15:00, kurse ajo për publikun do të bëhet të shtunën, në ora 14:00. /KultPlus.com

Sislej Xhafa, pjesëmarrës në ekspozitën sensibilizuese kundër vetëvrasjeve

Artisti Sislej Xhafa nga sonte është pjesë e ekspozitës “Mal a ta Vie” në Gjenevë.

Ekspozita që është hapur sonte në Parc des Bastions e ka të përfshirë edhe artistin e njohur kosovar.
Gjithçka po zhvillohet në Ditën Ndërkombëtare të Parandalimit të Vetëvrasjeve. Shtatë kabina telefonike janë në hapësirën ekspozuese, e që ofrojnë material dhe informacion mbi vetëvrasjen e adoleshentëve dhe shifrat shqetësuese që vijnë nga vende të ndryshme.

Deri me 10 shtator, vizitorët do të mund të dëgjojnë në këto kabina telefoni mesazhe të të rinjve që kanë provuar vetëvrasjen, dëshmi nga të afërmit e tyre, këngë që kanë ndihmuar në mbijetesë dhe mënyrat se si të largohen mendimet e tilla nga koka e njeriut.

Xhafa, një artist kosovar që telefonin si simbolikë e ka përdorur së fundmi në Bienalen e Venecias në Itali, është një prej artistëve në këtë ekspozitë, krahas edhe Sylvie Auvray, Sol Calero, Benjamin Renoux, Hicham Berrada, Issam Rezgui dhe Bathelemi Toguo.

Secila kabinë telefonike i takon një artisti, i cili punon dhe e krijon atë në formën që ai e koncepton. Jo vetëm ekspozitë, “Mal a ta Vie” është menduar edhe si një kampanjë sensibilizimi në vetëvrasjen nga të rinjtë, dukuri kjo e cila është shqetësuese marrë për bazë numrat e vetëvrasjeve nga moshat e reja, shkruan KultPlus.


(Këngë nga PINK që lidhet me vetëvrasjen)

Çdo ditë, prej orës 11:00 – 14:00 dhe 16:00- 19:00, studentët e mjekësisë dhe psikologjisë do të jenë të pranishëm në hapësirën ekspozuese.

Xhafa, një artist aktiv, ka ekspozuar në Zona Arti Contemporanee, në Maxi në Romë, në Ludwig Museum në Budapest, në 21st Century Museum of Contemporary Art Kanazawa në Japoni, mes tjerash. / KultPlus.com

Sislej Xhafa, pjesë e ekspozitës së ardhshme në Il Palazzo del Quirinale

Për herë të parë, Il Palazzo del Quirinale në Romë do të mirëpresë një ekspozitë të artit bashkëkohor.

Pallati i njohur, një prej tri rezidencave zyrtare të Presidentit të Republikës së Italisë, nga tetori do të jetë vendi ku do të hapet ekspozitë “Da io a noi: la città senza confini” (Nga unë tek ne: Qyteti pa kufij)
Ekspozita në fjalë mirëpret edhe dy artistët shqiptarë: Sislej Xhafa dhe Adrian Paci.

Shpërndarë në 10 objekte të Appartamenti di Alessandro VII Chigi, 22 artistë sjellin punët e tyre artistike në Itali.

Ekspozita fokusohet tek koncepti “anësor”, duke përdorur gjuhë të ndryshme të artit – videoja, Instalacioni, skulptura, piktura, fotografia. Në kohën moderne, problem i artit mbetet tranzicioni mes personales dhe kolektives, si të shndërrohet një imagjinatë personale në një eksperiencë kolektive e grupore. Periferitë janë vende të lëna anash, pa kufij. Artistët e ftuar në këtë ekspozitë janë dëshmitarët e këtij ambienti.

Kuratorja Anna Mattirolo ka përzgjedhur për ekspozitë edhe emrat Luca Vitone , Gianluca and Massimiliano De Serio, Flavio Favelli , Mona Hatoum , Maurizio Cattelan , Grazia Toderi , Alberto Garutti , Lara Almarcegui, mes tjerësh.
Ekspozita hapet me 24 tetor dhe do të qëndrojë e hapur deri me 17 dhjetor. / KultPlus.com