Shkruan: Elvi Sidheri

Për shumëkënd nga artdashësit e sotëm, njësimi i figurës së Çun Lajçit mes poliedrizmit të qenësisë së tij burimore njerëzore pikësëpari, e artistike paskëtaj, përbën një ushtrim akrobatizmi mendësor e thuajse filozofik (filozofia e ekzistencës së këtij personazhi kaq shumëplanësh në krijueshmërinë e tij jetësore) që rrallëherë arrin t’i përvijojë e përcaktojë qartësisht linjat imagjinare të “demarkacionit” mes aktiviteteve të shumëfishta të njeriut të skenës, vargjeve poetike e gjuhës së thiktë gegnishte që thyhet e mplekset në një amalgamë e përjetim të pandashëm me shpatet e atyre maleve, zabeleve e gërxhe ku autori gjen burimin e arsye-shkak-pasojës së Anteut të vet të pashuar.
Po pra, sepse Çun Lajçi gëzon një Ante ekzistencial të lidhur pazgjidhshmërisht me tokën e viset e tij stërgjyshërore, një fuqi burimore ku ndërthuren reminishenca të një epizmi që akoma gjallon e frymon ndër shtigjet e fëmijërisë së hershme e burrërisë së paepur të autorit, aty mes lëndinash e rudinash, thepash e ajri malësie që puqet me qiejt e përjetshëm të shpirtit kreshnik shqiptar të trojeve ku ngjizet fundja edhe thelbi i fjalës, mendimit dhe krejt bota e poezive që lexuesi do të ketë fatin të hasë, takojë, përqafojë, kuptojë e sintetizojë sipas shijes dhe botëkuptimit vetjak të secilit lexues, në këtë libër, këtë përmbledhje kaq të veçantë nën shenjën dhe prekjen tërësisht origjinale e të papërsëritshme të Çun Lajçit, njeriut që endet pandalshëm nëpër gjithë eterin e pakufijshëm të universit artistik prej më shumë se katër dhjetëvjeçarësh, sa në skenë, aq përballë objektivit të kamerës apo edhe në pasionin e tij të pashuar për poezinë.

Nuk është e vështirë të shkruash për poezinë e Çun Lajçit, as për trajtimin e privilegjuar që ai i kushton fjalës në radhë të parë, gjithaq edhe për sendërtimin e mendimit të tij poetik të ndërthurur aq hijshëm me tërë fuqinë e një pasioni burimor të shpirtit të këndonjësit të ngazëlluar të trashëgimisë burimore shqiptare, e njëkohësisht malësore, të njeriut që di ngaherë fort mirë të ngjallë shumësinë e ndjenjave që i vlojnë përbrenda lidhur me dashurinë, atdheun, kolosët e historisë kombëtare e rajonale, që ia del krejt natyrshëm të rrokë një pafundësi personazhesh, dukurish e ngjarjesh, pa lëvizur kurrë as një milimetër nga karakteri i vet kryeneç në personalitet, jetë e padyshim edhe nëpër vargjet që i rrjedhin krijueshëm në çdonjërën poezi që lexuesi ka fatin ta lexojë sot a mot.

Çun Lajçi përbën një risi poetike krejt unike në mënyrën sesi ngjizet dhe i shpërfaqet publikut krijimtaria e këtij poeti e artisti hijerëndë, një risi poetike pra, e mbrujtur sakaq pandashëm me gjithë trashëgiminë më të shquar gjuhësore, burimore, artistike, historike e mendësore të ngërthyer në llavën ngaherë shpërthyese që vlon nëpër venat aq pjellore të krijueshmërisë të poetit që aftësinë e tij të bashkëlindur interpretuese në universin vetjak paralel të aktorit-poet që dominon pushtetshëm skenën, filmin e teatrin ndër vite, arrin ndërkaq ta përçojë edhe në vetë ngjizjen e secilës poezi të tij, poezi që lindin mistershëm e gjithë magji krijuese, sikur të ishin duke qenë të interpretuara ethshëm plot pathos nga mishërimi aktorial i poetit, në një ekzistencë artistike përherë paralele që sfidon ligjësitë e këtyre botëve të njëkohëshme ku gjallon arti i jetësuar nga Çun Lajçi.

Aktrimi e poezia pra, skena dhe faqet e vargjet e librit, aty ku poeti që i është huazuar kaq gjatë skenës, apo aktori që gjen prehje në prehërin krijues të poezisë, pasionanti i fjalës shqipe, kumbuesi i artit të ringjalljes së muzave, zanave e miteve të eposit shqiptar të bjeshkëve të gjakut e origjinës së poetit, buçitësi i andrallave, kumteve, syçeljes, kujtesës historike, dokeve e gjithçkaje vërtet burimore shqiptare që jetësohet aq prekshëm nëpër poezitë e kësaj përmbledhje të tretë me poezi të Çun Lajçit, e nëse do të hasni poezi si “Cilën gjuhë ta flas” apo “Eshtnat tua s’na flasin”, ndër dhjetëra poezi të tjera shajnitëse, sa edhe krejt reale e me një gjuhë të mprehtë që farkëtohet e formësohet me një tingull në kufijtë e epikës moderne, atëherë do ta kuptoni se poeti “flet me gjuhën e tij unike” duke depërtuar gjer në eshtrat e palcën e secilit nga ne, lexuesit. / KultPlus.com