Qeveria e Shqipërisë bëri të ditur një ditë më parë se ka vendosur që të mbyllë për një vit platformën TikTok, si pjesë e një plani për rritjen e sigurisë në shkolla.
Përmes një artikulli, “The Guardian”, raporton kërkesën e qeverisë shqiptare duke theksuar se ky vendim vjen pas vrasjes së 14-vjeçarit në Tiranë muajin e kaluar, që ngjalli frikën mbi ndikimin e mediave sociale te fëmijët.
Rama ka fajësuar mediat sociale, dhe TikTok në veçanti, për nxitjen e dhunës mes të rinjve brenda dhe jashtë shkollës, vijon The Guardian.
“Për një vit, do ta mbyllim për të gjithë. Nuk do të ketë TikTok në Shqipëri”, tha Rama.
Mbyllja e TikTok-ut pritet të shoqërohet nga vendosja e kamerave brenda dhe përreth shkollave, rregulla të reja mbi telefonat celularë gjatë orëve mësimore, me dyfishimin e oficerëve të sigurisë nëpër shkolla, si dhe me koordinim më të fortë mes tyre dhe policisë së shtetit.
“Është shumë më i fortë, është shumë më ndikues, është shumë më tërheqës ai “rrugaçi” i lagjes që e ka në telefon që quhet TikTok që ne kemi frikë që fëmija të shoqërohet me të kur del nga shtëpia. Ne TikTok do ta mbyllim për një vit”, tha sot kryeministri Rama.
Po ashtu, britanikja përmend edhe zërat kundër këtij vendimi.
“Vendimi diktatorial për të mbyllur platformën e mediave sociale TikTok … është një akt i rëndë kundër lirisë së fjalës dhe demokracisë”, citon The Guardian deputeten Ina Zhupa./ KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka reaguar pas lajmit se Starlink është funksional tani edhe në territorin e Kosovës.
Ai ka thënë se ky është një hap i rëndësishëm në avancimin e infrastrukturës digjitale.
“Pas lëshimit të autorizimit nga Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare, Starlink ka filluar shërbimet satelitore të qasjes në internet edhe në Kosovë. Ky është një hap i rëndësishëm në avancimin e infrastrukturës digjitale në vend dhe ofron mundësi të shumta për qasjen në internet në çdo lokacion e cep të territorit të Republikës së Kosovës”, ka shkruar Kurti./ KultPlus.com
22 dhjetori është dita e solsticit dimëror, që shënon hyrjen në stinën astronomike, stinë më të ftohtë të vitit.
Solstici ka ndodhur në orën 5:48 të mëngjesit. Kur flitet për solsticin dimëror nënkuptohet momenti kur dielli arrin distancën e tij maksimale këndore në lidhje me ekuatorin tokësor. Ky fenomen kushtëzon orarin e perëndimit. Solstici dimëror është në fakt dita më e shkurtër e vitit dhe nata më e gjatë e 2015-s.
Solstici dimëror dhe ai veror janë dy ditë në të cilat hemisfera veriore dhe ajo jugore marrin respektivisht minimumin dhe maksimumin e rrezatimit diellor. /KultPlus.com
Në natën e tretë të Fest 63, në ‘Natën e Nostalgjisë’, është krijuar një emocion i veçantë, kur Festivali i Këngës është përshëndetur nga Parashqevi Simaku, e cila për vite me radhë ka shkruar historinë e këtij eventi mbarëkombëtar, duke fituar edhe dy çmime të para.
Vajza që bëri shumë artistë të ëndërronin për magjinë e skenës së Festivalit të Këngës ndër vite, ka përshëndetur nga Nju-Jorku, duke shprehur dëshirën e saj për të qenë edhe ajo në këtë skenë, ashtu si dekada më parë. Ajo u dërgoi “puthje” 30 konkurruesve në garë.
“Përshëndes Festivalin e 63-të të Këngës në Radio Televizion. Do të doja të isha aty. Herën e fundit që kam qenë aty këndova një këngë të bukur në vitin 1999, që quhet “Dëgjoma këngën”. Një puthje për të gjithë ju, konkurrentët e Festivalit të 63-të”, tha Simaku.
Ka qenë biznesmeni Elton Ilirjani, i cili e ka shoqëruar divën e muzikës shqiptare, siç e vlerësoi ai Parashqevi Simakun.
Simaku është një nga personalitetet e muzikës shqiptare, e cila ka gdhendur emrin e saj jo vetëm në muzikën e lehtë dhe atë qytetare shqiptare, por edhe në skenën e Festivalit të Muzikës, që organizohet prej 63 vitesh nga Radio dhe Televizioni Shqiptar.
Parashqevi Simaku ka fituar dy çmime të para në Festivalet e Muzikës: Në 1985 me këngën“Në moshën e rinisë”, kompozuar nga Vladimir Kotani me tekst të Arben Dukës, si dhe në vitin 1988 me këngën“E duam lumturinë”, me muzikë të Pirro Çakos dhe tekst të Agim Doçit.
Parashqevi Simaku lindi në vitin 1966 në qytetin e Kavajës dhe më pas u shpërngul në Durrës. Që në moshë të vogël, ajo u spikat nga kompozitorët më të njohur të momentit në atë kohë në Shqipëri.
Parashqevia këndoi në shumë festivale dhe Koncerte të Pranverës. Pas vitit 1991 ajo u largua drejt SHBA-së, ku edhe ka krijuar jetën e saj. /rtsh.al/ KultPlus.com
Përgjatë stinës së dimrit muzeu “Kadare” në qytetin e Gjirokastrës vazhdon të mirëpresë vizitorë, por edhe të shërbejë si qendër e organizimit të aktiviteteve kulturore dhe artistike.
Tashmë shtëpia e lindjes së korifeut të letrave shqipe është pikë referimi jo vetëm për turistët por edhe shkrimtarët dhe studiuesit, të cilët promovojnë libra dhe botimeve të ndryshme.
“Edhe pse jemi ne sezonin e dimrit banesa “Kadare” vazhdon të ketë jo vetëm turistë, por edhe aktivitete të shumta kulturore, sot kemi fatin që të kemi promovimin e dy shkrimtarëve të njohur Shpëtim Emiri dhe Ksenofon Krisafi, gjatë gjithë kohës këtu janë bërë aktivitete sidomos sezonin e dimrit dhe do të vazhdojnë të bëhen aktivitete të tilla ku në bazë të tyre kanë kulturën”,-tha Alban Matushi, përgjegjës i muzeut “Kadare”
Studiuesi Ksenofon Krisafi ka përmbledhur në një libër kujtimet e ish-mësuesve dhe ish-nxënësve të gjimnazit “Asim Zeneli” në 100-vjetorin e çeljes së kësaj shkolle botim që u promovua në mjediset e Muzeut “Kadare”.
“Unë kam patur rastin të jem marrë me disa funksione të caktuara dhe kam takuar njerëz të ndryshëm nga të gjitha vendet e botës dhe sa ju thoja që jam shqiptar nga Ismail Kadareja me thonin kështu që të vish tek shtëpia e Ismail Kadaresë të vish tek ky tempull i veçantë që përfaqëson një vatër të rëndësishme kulture, qytetarie emancipimi”,-tha Alban Matushi.
Aktivitete kulturore që zhvillohen në Muzeun “Kadare” promovojnë jetën dhe aktivitetin e shkrimtarit të njohur por shërbejnë edhe për gjallërimin e jetës kulturore në qytetin e gurta në stinën e dimrit.
“Mendoj se këto aktivitete i shërbejnë të gjithëve, i shërbejnë edhe banesës Kadare që është në funksion të turizmit, promovimit të tij por edhe vetë autorëve që kjo banesë e Kadaresë ju krijon mundësin e një aktiviteti sa më të mirë dhe sa më të pranueshëm për gjithë letrarët”, tha Matushi.
Shkrimtari Ismail Kadare u nda nga jeta në fillim korrikun e këtij vitit ndërsa një pjesë të rëndësishme të veprës letrare ai ja ka dedikuar vendlindjes, qytetit të Gjirokastrës.
Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi” në bashkëpunim me Gallerie d’Italia Muzeu i Intesa Sanpaolo-s kanë hapur pasditen e djeshme ekspozitën “Eveningside. Gregory Crewdson” kuruar nga Jean-Charles Vergne.
Ekspozita e një prej fotografëve amerikanë më në zë, vjen për herë të parë në Shkodër dhe u bë e mundur falë mbështetjes së Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit.
Drejtori i Muzeut “Marubi”, Luçjan Bedeni thekson se “hapja e ekspozitës Eveningside e fotografit me famë botërore Gregory Crewdson shënon një ngjarje të rëndësishme për skenën e fotografisë në Shqipëri. Sjell në vëmendje që ky autor është ekspozuar në muzeumet më prestigjioze në New York në The Museum of Modern Art – MoMa, Guggenheim Museum, Whitney Museum of American Art, në Londër në Victoria and Albert Museum, në Vjenë në Albertina Museum, në Torino në Gallerie D’Italia, në Arles në festivalin Rencontres de la photographie dhe aktualisht në Shqipëri në Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi””.
Sipas tij, realizimi i kësaj ekspozite në Muzeun Marubi rikonfirmon edhe njëherë seriozitetin e institucionit ndër vite dhe programit të një niveli sikur homologët e tjerë në Evropë.
Ekspozita prezanton vepra nga tre seritë e krijuara midis viteve 2012 dhe 2022.
Të parashikuara si një trilogji, ato paraqesin një pasqyrë unike në një dekadë krijimtarie dhe zbulojnë dy boshtet qendrore – intime dhe politike – të universit që e ka paraqitur Gregory Crewdson si një nga figurat kryesore të fotografisë.
Gregory Crewdson, gjatë tre dekadave të fundit ka mishëruar një portret të Amerikës së Mesme, atë Amerikë të periferisë me gardhe të drunjta që sodit me sy të stërhapur shkëlqimet e një ëndrre të venitur, e cila prej kohësh është e zbehur dhe e fishkur.
Drejtor i përgjithshëm i Gallerie d’Italia, Michele Coppola është shprehur lidhur me hapjen e kësaj ekspozite në Shkodër: “ Puna me fotografët më të rëndësishëm të botës përmes komisionimit të veprave që trajtojnë tematika bashkëkohore, nënkupton shtrirjen e projektit të Muzeut të Intesa Sanpaolo-s, Galleria d’Italia përtej kufijve të vendit. Në këtë kontekst, ekspozita Eveningside, fillimisht prezantuar në Torino me pas në Francë dhe Finlandë, tani ka mbërritur në Shqipëri. Kjo iniciativë nxit një dialog ndërkombëtar që merr shkas nga bashkëndarja e imazheve të jashtëzakonshme të Gregory Crewdson”./atsh/ KultPlus.com
Specialistët e Muzeut dhe Arkeologjisë përfunduan me sukses trajnimin e parë për fotografimin me teknikat e avancuara RTI (Reflectance Transformation Imaging).
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja e cilësoi këtë si një hap të rëndësishëm për digjitalizimin e trashëgimisë kulturore në Butrint.
Ky trajnim është pjesë e projektit EXPA, që synon ngritjen e kapaciteteve për digjitalizimin e pasurive kulturore në sitet e trashëgimisë dhe muzetë kombëtarë, theksoi Gonxhja.
Ministri nënvizoi se, me pajisjet që tashmë kanë në dispozicion, ekspertët do të mund të dokumentojnë dhe promovojnë pikat kyçe të sitit arkeologjik në Butrintit, duke i ofruar publikut dhe komunitetit shkencor qasje më të gjerë në këtë thesar historik./atsh/ KultPlus.com
“The New York Times” ka botuar, të hënën e 10 qershorit 1929, në faqen n°5, një shkrim asokohe rreth figurës së Mbretit Zog I, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Mbreti Zog punon 18 orë në ditë
Burimi : The New York Times, e hënë, 10 qershor 1929, faqe n°5
Sovrani shqiptar bën pushime 10-minutëshe çdo 2 orë nga ora 6 e mëngjesit deri në mesnatë
Ai luan me shqiponjat
Monarku i ri shpjegon se zogjtë e mëdhenj janë simbole të lirisë, ashtu si në Amerikë
Tiranë, Shqipëri, 9 qershor (AP). — Mbreti Zog I, sovrani i vetëshpallur i Shqipërisë, edhe pse në fron më pak se një vit, ka fituar titullin monarku më punëtor në botë.
[Javën e kaluar Mbreti Zog nxori një dekret që të gjitha familjet myslimane në Shqipëri të heqin dorë nga përdorimi i qyteteve në lidhje me emrat e tyre dhe të adoptojnë sistemin evropian të emrave të familjes. Në përputhje me dekretin, ai hoqi shkronjën “u” nga emri i tij.]
Tetëmbëdhjetë orë punë të angazhuara në ditë, me vetëm dhjetë minuta ushtrim çdo dy orë i izoluar në pallatin e tij me gëlqere të bardhë, përbën, sipas tij, një ditë të zakonshme pune.
Burimi : The New York Times, e hënë, 10 qershor 1929, faqe n°5
Mbreti ngrihet me shqiponjat e malit në orën 6 të mëngjesit. Ai pi një filxhan kafe turke, thith një cigare dhe zhytet menjëherë në punë. Me përjashtim të një vizite disa minutëshe te mamaja e tij, me të cilën është shumë i lidhur, ai nuk del kurrë nga zyra e tij deri në mesnatë. Devijimi i tij i vetëm është loja e herëpashershme me qentë e tij të preferuar në parkun e mbikqyrur të pallatit.
Në mbrëmje, puna e gjatë sovranit ndërpritet vetëm kur mbreti dëgjon meloditë e tij të preferuara amerikane në gramafonin e tij amerikan, të cilin ministri Hart ia dhuroi atij.
Miqtë e monarkut shqiptar thonë se atij i mungon aftësia për të deleguar detyra të tjerëve, madje edhe ministrave të tij. Prandaj, ai këmbëngul që të bëjë gjithçka personalisht dhe të drejtojë vendin praktikisht me dorën e vetme.
Megjithëse qeveris Shqipërinë i vetëm, ai nuk ka pamjen e një diktatori.
Tiparet e tij të buta, hunda e tij akuiliane, goja e tij delikate, flokët e tij biondë, mustaqet e tij të vogla gështenjë, dinjiteti i tij i mrekullueshëm dhe pamja e tij e rezervuar aristokratike sugjerojnë më tepër një fisnik francez ose austriak që nuk i është dashur kurrë të djegë dorën ose vetullat në punën e përditshme.
Megjithatë, sovrani më i ri i Evropës nuk është mbret diletant apo sallonesh. Ai drejton një million nënshtetasit e tij me një dorë të fortë dhe të papërkulur, por të drejtë dhe i jep mbretërisë një shembull të shkëlqyer me mundin e tij të pandërprerë.
Burimi : The New York Times, e hënë, 10 qershor 1929, faqe n°5
Ndonëse Mbreti Zog u shndërrua pothuajse brenda natës nga mbështetësit e tij nga një kryetar i zakonshëm fisnor i rrethit të tij të lindjes në pushtetin dhe lavdinë e një monarku, ata që kanë privilegjin ta takojnë atë, mahniten nga sjelljet e tij mbretërore, hijeshia e tij e kudondodhur, hiri dhe përzemërsia e tij.
Kur korrespondenti i The Associated Press vizitoi sot pallatin, ai gjeti Mbretin duke përkëdhelur dhe duke luajtur me një grup shqiponjash të mëdha malore, të cilat i zbuti vetë.
“Meqenëse Shqipëria është një vend me shkëmbinj dhe maja të larta, — tha Mbreti duke buzëqeshur dhe në një gjermanishte të shkëlqyer, — ne këtu kemi pothuajse po aq shqiponja sa ju keni harabela në Amerikë. Ashtu si shqiponjat në mbarë botën”, vazhdoi ai, “shqiponja shqiptare është krenare, sfiduese, e guximshme dhe e pavarur. Prandaj, ne e bëmë atë simbol të lirisë sonë kombëtare, ashtu si Shtetet e Bashkuara. Njerëzit e mi m’i sjellin ato në një numër të madh si dhurata që tani kam mjaftueshëm për t’i eksportuar disa në Amerikë.”
Duke qeshur, mbreti shtoi :
“Por e di që populli amerikan tashmë ka mjaft shqiponja dhe liri të mjaftueshme.”/ KultPlus.com
Shkencëtarët bënë një zbulim të madh këtë vit lidhur me Stonehenge – një nga misteret më të mëdha të njerëzimit.
Një ekip studiuesish ndanë prova në gusht duke sugjeruar se Guri i Altarit, një monolit ikonë në zemër të Stonehenge, u transportua qindra milje në vendin në Anglinë jugore gati 5000 vjet më parë nga ajo që tani është Skocia verilindore.
Vetëm një muaj më vonë, një raport i udhëhequr nga të njëjtët ekspertë përjashtoi mundësinë që guri të vinte nga Orkney, një arkipelag në brigjet verilindore të Skocisë që është shtëpia e vendeve neolitike nga ai hark kohor dhe kërkimi për pikën e origjinës së monolitit vazhdon, shkruan CNN, transmeton Klankosova.tv.
Tani, kërkimi i bazuar në dy studimet e mëparshme sugjeron se Stonehenge mund të jetë rindërtuar në Angli rreth viteve 2620 deri në 2480 para Krishtit për të ndihmuar në bashkimin e britanikëve të lashtë ndërsa të ardhurit e ardhur nga Evropa. Studimi i ri, i botuar të enjten në revistën Archeology International, zbulon gjithashtu se si njerëzit neolitikë mund të kenë lëvizur bllokun 13,227 paund (6 metrikë ton) mbi 700 kilometra nga ku e kishte origjinën.
Cila është arsyeja e festimit të “qytetarëve”?! Ç’kanë për të festuar?!
Nga mirësia dhe begatia me të cilën karakterizohet vendi, kanë ikur qindra mijëra qytetarë nga shteti i tyre i pavarur.
Çdo kush që ka mundësi, ikën për shërim jashtë vendit.
Çdo kush që ka mundësi financiare, investon jashtë vendit.
Çdo kush që do të ndjejë sadopak qytetari, ikën jashtë vendit.
Çdo kush që ka mangësi qytetarie, e shijon të rrojturit në anakri totale, në zemër të vendit, dhe është pjesë e popullatës shumicë.
Çdo kush që ka ambicije të shndërrohet nga një person anonim në personalitet të respektuar, bëhet hoxhë. Një vend që ka më shumë respekt për një klerik se për një akademik, e ka epilogun të ditur.
Edhe unë do të doja të blija një fishekzjarre, të ndizja, të festoja?!…Instalimin e pashmangshmërisë së ndryshimit?…Instalimin e pandëshkueshmërisë?…Mungesën e meritokracisë?…
Qytetarët e festojnë primitivizmin e tyre dhe sasinë e madhe të marrisë me të cilën karakterizohen, me sasinë e shpërthimit të mjeteve piroteknike. Trimërinë tonë, s’ka njeri, t’a mohoj. Jemi dëshmitarë të trimërisë tonë – plasëse.
Kur ra pushka e parë, një çerek shekulli më parë, ishim mbi një million nga një million e gjysëm, që e lam vendin tonë ”të shenjtë” me shpejtësinë e zërit. Ne ishim dëshmitarë të poshtrimit.
Kur, në pranverën e vitit 1795, Prusia, Spanja dhe Holanda nënshkruan Paqen e Baselit me Republikën Franceze, ky akt shënoi një moment të rëndësishëm për stabilitetin e brishtë institucional që Franca kishte arritur pas Revolucionit të vitit 1789. Një mbështetës i zjarrtë i kësaj iniciative ishte Immanuel Kant, filozofi i madh gjerman dhe një nga figurat kryesore të Iluminizmit. I njohur për veprat e tij madhore si Kritika e Arsyes së Kulluar (1781) dhe Kritika e Gjykimit (1790), Kant-i kishte ndikim të jashtëzakonshëm në qarqet intelektuale të Evropës.
Revolucioni Francez dhe ndikimi mbi Kant-in
Kant e shihte Revolucionin Francez si një shenjë shprese për përparimin e njerëzimit, pavarësisht teprimeve dhe dhunës që e shoqëroi. Ai e admironte shpalljen e Deklaratës së të Drejtave të Njeriut dhe të Qytetarit të vitit 1789, e cila njohu barazinë e të gjithë njerëzve dhe lirinë e mendimit.
Ky ishte një moment historik që reflektonte aspiratat e Iluminizmit për emancipimin intelektual dhe shoqëror. Kant-i, ndonëse një “spektator për së largu” që nuk e kishte braktisur kurrë qytetin e tij të lindjes, Königsberg (sot Kaliningrad), ndjeu një lidhje të thellë me idealet që frymëzuan revolucionin.
Një propozim për paqen e përjetshme
Në vitin 1795, Kant botoi traktatin e tij të famshëm Për Paqen e Përjetshme, një vepër që fillimisht u konsiderua si jo madhore, por që sot vlerësohet si një prej punimeve të tij më me ndikim. Traktati nuk ishte thjesht një reflektim mbi konfliktet e kohës, por një propozim i guximshëm dhe i detajuar, se ç’mund të bëhej që të parandalohej lufta në të ardhmen.
Sipas Kant-it, njerëzimi mund të krijonte kushte për paqe të qëndrueshme duke përvetësuar një qasje racionale dhe morale në marrëdhëniet midis shteteve. Duke e krahasuar me kontratën sociale që i lejonte individët të bashkëjetonin, Kant argumentoi se, edhe shtetet mund të krijonin një “federatë” që të garantonte bashkëpunimin dhe shmangien e konflikteve.
Tre shtyllat e paqes sipas Kant-it
Për të arritur paqen e përjetshme, Kant identifikonte tri kushte kryesore:
Qeverisja republikane: Kant besonte se shtetet republikane, të bazuara në liri, ndarjen e pushteteve dhe sundimin e ligjit, ishin më të prirura për të shmangur luftërat. Ai e shihte republikën si një formë qeverisjeje që inkurajonte respektin ndaj individëve dhe paqen.
Një federatë e shteteve të lira: Kant propozoi krijimin e një federate midis shteteve të pavarura, të cilat do të bashkëpunonin për të zgjidhur konfliktet përmes dialogut dhe jo dhunës.
Të drejtat e mikpritjes: Kant theksoi rëndësinë e respektimit të të drejtave të të huajve dhe sigurimin e mikpritjes në territoret e shteteve. Ky parim ishte një hap i guximshëm drejt ndërtimit të një bashkëjetese globale.
Këto ide ishin thellësisht novatore për kohën dhe reflektuan ndikimin e Revolucionit Francez mbi mendimin e Kant-it. Ai i shihte republikat si mjedisin ideal për zhvillimin e një paqeje të qëndrueshme.
Një reflektim mbi luftën dhe paqen
Kant-i e konceptonte paqen jo si mungesë të përkohshme të luftës, por si një proces të vazhdueshëm që duhej të mbështetej në arsye dhe moral. Ai shkruante: “Vepro sikur paqja të ishte e mundur,” duke theksuar se, pavarësisht sfidave, njerëzimi duhet të vazhdojë të punojë drejt një bote më të drejtë dhe më të sigurt.
Për Kant-in, paqja nuk ishte një ideal utopik, por një qëllim i arritshëm përmes hapave të vegjël dhe të vazhdueshëm. Ky vizion ishte i lidhur me qasjen e tij racionale ndaj historisë dhe potencialit të njerëzimit për të përparuar drejt civilizimit.
Një trashëgimi e gjallë
Puna e Kant-it për paqen ka lënë një trashëgimi të thellë në mendimin filozofik dhe politik. Ndërkombëtarizmi, idetë për bashkëpunimin midis shteteve dhe respektimi i të drejtave të njeriut mbeten shtylla të rendit global sot. Në një botë që shpesh duket e zhytur në konflikte, vizioni i Kant-it vazhdon të frymëzojë ata që besojnë në fuqinë e arsyeve dhe dialogut.
Siç shkruan filozofi italian Antonio Gargano: “Paqja nuk është një triumf i plotë i arsyes mbi natyrën, por një udhërrëfyes që na drejton drejt moralitetit dhe racionalitetit.” / bota.al/ KultPlus.com
Edvard Kocbek (1904 – 1981), poet dhe partizan slloven.
NUK KAM BËRË LOJË ME FJALË
Nga Edvard Kocbek
Nuk kam bërë lojë me fjalë
që kanë kuptim, tash do të doja ta dorëzoj veten
në lojëra të rrezikshme fjalësh që nuk nënkuptojnë asgjë
dhe janë mister edhe për vetveten. Liria është
liria e tmerrshme e asgjësë. Cilën anë
do ta zgjedh tash që ka ardhur momenti
vendimtar? Deri tash kam luajtur, por tash e tutje,
i fshehur në tokë, do të shqiptoj
fjalë të panjohura përmes epokash, mbase
përmes përjetësisë…
Shënim biografik
Më 1951 Kocbek kishte botuar librin me novela ‘Strah in pogum’, e cila ishte sulmuar egërsisht nga establishmenti dhe përdorur si pretekst për përjashtimin e tij nga jeta publike. Rreth një decenie jeton i papunë dhe pa mundur të botojë asgjë. I bëhen presione të ndryshme psikologjike: shtëpia e tij e lindjes në Sveti Jurij demolohet pa asnjë shkak; gjatë një shëtitjeje me familjen ia zhdukin arkivin personal; iamzhet e tij zhduken nga fotografitë zyrtare të manifestimeve partizane dhe të pasluftës. Gjatë kësaj periudhe të heshtjes së detyruar përkthen autori si Balzac, Mauriac, Maupassant dhe Saint-Exupéry.
Në vitet e para të të gjshtëdhjetave, pas rënies së ndikimit të Edvard Kardelit, armikut kryesor të poetit në brendinë e establishmentit komunist slloven, i lejohet të botojë, madje edhe fiton çmime të rëndësishme letrare; sidoqoftë vazhdon të mbikëqyret dhe t’i bëhen presione psikologjike.
Përkthehet në shumë gjuhë të huaja.
Më 1975 revista letrare sllovene e Triestes, ‘Zaliv’, boton një intervistë, të redaktuar nga shkrimtarët me origjinë nga pakica sllovene në Itali, Boris Pahor dhe Alojz Rebula, ku e dënon në mënyrë eksplicite masakrën e ‘domobrancëve’, pra vrasjen e rreth 12.000 milicianëve sllovenë në fund të LIIB. Intervista shkakton tërmet në Jugosllavinë komuniste dhe një fushatë sistematike të përgojimit kundër poetit. Kecbek do të ndihet më i sigurt vetëm pas intervenimit të fituesit të çmimit Nobel Heinrich Böll, mik i poetit, i cili e denoncon publikisht keqtrajtimin psikologjik që po i bëhej poetit.
Ndikimi i Kecbekut në letërsinë sllovene është tejet i madh. Fillimisht ndër ta edhe Boris Pahor. Por Kocbek bëhet figurë qendrore vetëm në vitet gjashtëdhjetë dhe shtatëdhjetë, duke u bërë referenca kryesore letrare dhe morale e gjeneratës së re të shkrimtarëve si Drago Jančar, Tomaž Šalamun, Dane Zajc, Jože Snoj, Dominik Smole, Gregor Strniša. (Wikipedia).
***
Poezi që kemi sjellë këtu është një papërfunduar, në të cilën poeti kishte qenë duke punuar në ditët e fundit të jetës së tij.
Megjithëse tingëllon si një poezi fatthënëse, e përforcuar sigurisht nga pjesa e parë e vargut të tetë «i fshehur në tokë», që do të sugjeronte se poeti tash e tutje do ta bëjë atë lojë fjalësh, të dëshiruar me aq zjarr, nga varri, është thjesht një zgjerim, ose rirrëfim, rikonfirmim, i domethënies së vërtetë të poezisë: kumbim «përmes epokave», «mbase përjetësisë».
Në të vërtetë, do të mund të lexohej edhe si referencë në të kaluarën e tij të dhimbshme, ku ishte heshtur, keqtrajtuar përndjekur dhe për rrjedhojë, në vetminë e tij, do të ketë bluar (po bluan dhe do të bluajë) në mendje fjalët më të panjohura, që do ta mposhtin sistemin keqdashës dhe do të ushtojnë në përjetësi.
/Marrë nga: Nothing Is Lost: Selected Poems (Princeton, Oxford: Princeton University Press, 2004) /Gazeta Express/ KultPlus.com
Një festë e madhe pritet të jetë edhe Nata e Nostalgjisë në Festivalin e Këngës në Radio Televizionin Shqiptar. Këngët që kanë bërë historinë e festivalit ndër vite do të vijnë të interpretuara në duet nga artistët pjesëmarrës të Fest 63.
Vota e jurisë do të përcaktojë sonte 15 finalistët, të cilët do të performojnë në natën e 4-tërt finale të Fest 63, ndërsa në natën finale, gjykimit të jurisë do t’i bashkohet edhe vota e publikut.
Në këtë edicion do të ketë vetëm një këngë fituese, e cila do të përfaqësojë Shqipërinë edhe në Eurovizion.
Për herë të parë në këtë edicion të 63 të Festivalit të Këngës do të llogaritet edhe vota e diasporës.
Në natën e 3-të e cila përkon me mbrëmjen e nostalgjisë nuk do të mungojnë dhe të ftuarit special.
Ikona e muzikës së lehtë shqipe, Parashqevi Simaku do të përshëndesë me zë dhe figurë Festivalin e 63-të të Këngës në RTSH, shkruan KultPlus.
Biznesmeni Elton Ilirjani në një paraqitje mediale e ka konfirmuar rikthimin në muzikë të këngëtares Simaku më 24 dhjetor, teksa sonte përmes një video lidhjeje në ora 21:00 ajo do të përshëndes edhe artistët dhe publikun e Fest 63.
Këto ditë artistja Simaku ka qenë një ndër top temat më të shtjelluara në mediat shqiptare, vëmjendje kjo e cila ka nxjerrë në pah një dashuri tejet të madhe të popullit shqiptar ndaj saj./ KultPlus.com
Komuna e Prishtinës përmes një komunikate për media ka bërë të ditur se ka marrë masa para festave të fundvitit. Në komunikatë thuhet që është e rëndësishme që secili prej nesh të tregojë kujdes të shtuar për sigurinë dhe mirëqenien e përgjithshme.
Komuna e Prishtinës ka bërë apel për qytetarët për vigjilencë dhe bashkëpunim nga të gjithë qytetarët.
“Në njërën nga pikat kërkohet që qytetarët të vëzhgojnë rrethinën dhe të lajmërojnë menjëherë autoritetet për çdo rast të dyshimtë, situatë apo individ që mund të paraqesë rrezik për rendin e sigurinë”, thuhet në komunikatë.
“Kartolinë për 65-vjetor” titullohej premiera e shfaqjes së Cirkut Kombatër ku morën pjesë prindër e fëmijë.
E organizuar me rastin e 65-vjetorit të krijimit të Cirkut Kombëtar, artistët performuan për të pranishmit një sërë numrash akrobacie, shpejtësie, kënge, balet, etj.
Ministri i Ekonomisë, kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja ndau në rrjetet sociale momente nga kjo shfaqje, teksa theksoi se “kjo shfaqje erdhi si një përshëndetje për të gjithë ata që ndër vite kanë duartrokitur, ëndërruar dhe ndarë magjinë e cirkut me ne”.
“Kartolinë për 65-vjetor” do të shfaqet sot dhe nesër në orën 11:00 për të gjithë fëmijët dhe prindërit.
Nëntori i vitit 1959 me realizimin e një shfaqje të plotë cirku, që u titullua ‘‘Shkopi Magjik’’, do të shënonte momentin e lindjes së Cirkut Shqiptar.
Pionierët e parë të këtij arti në vendin tonë u shfaqën gjatë viteve 1932-’35, kryesisht në fushën e iluzionit dhe të ekuilibrit mbi tel. Në vazhdimësi numri i tyre u rrit dhe profilet ku ata luanin u zgjeruan, duke u pasuruar me numrat akrobatikë, numrat ajrorë, ato me kafshë, kllounatë e xhongleristikë. Në vitin 1959 ata artistë kurajozë e të talentuar realizuan një shfaqje të plotë cirku të titulluar “Shkopi Magjik” Ky moment i rëndësishëm shënon krijimin e Cirkut Shqiptar, një pjesë e rëndësishme dhe me vlerë e kulturës dhe artit tonë kombëtar.
Cirku Kombëtar përfshin në repertorin e tij vlera nga cirku botëror, por gjithashtu edhe vlera tradicionale. Këto vlera pasqyrohen në ilustrimet muzikore, ritmet, veshjet dhe në një masë më të madhe në idetë dhe skenografitë e shfaqjeve./ KultPlus.com
Barcelona dhe Atletico Madridi do të luajnë në stadiumin “Lluis Comanys Olympic” të shtunën nga ora 21:00, në ndeshjen që e shënon xhiron e 18-të në La Liga.
Barcelona e synon edhe fitoren e pestë rresht në ligë ndaj skuadrës së drejtuar nga Diego Simeone, që po kalon formë shumë të mirë së fundmi.
Barça dhe Atletico aktualisht janë skuadrat më të mira në ligë me nga 38 pikë.
Por Barcelona e ka një ndeshje më shumë të luajtur sesa Atletico e Real Madridi. Klubi mbretëror, Real Madridi, i ka 37 pikë. Kampioni i La Ligas takohet me Sevillan, që vlerësohet ndeshje shumë e fortë po ashtu e që luhet të dielën nga ora 16:15.
Reali e humbi mundësinë që të dalë në vendin e parë pasi barazoi 3:3 me Rayo Vallecanon në xhiron e kaluar. Por në këtë ndeshje futet pas triumfit në Kupën Interkontinentale të FIFA-s.
Reali është i pamposhtur nga skuadra andaluziane që prej vitit 2019. Sevilla e zë vendin e 11 me 22 pikë./ KultPlus.com
Qeveria shqiptare ka vendosur ta bllokojë platformën TikTok në Shqipëri, ka thënë ministrja e Arsimit, Ogerta Manastirliu, gjatë prezantimit të Planit të Ri të Veprimit, një nismë e Ministrisë së Arsimit për të rritur sigurinë në shkolla.
Manastirliu theksoi se ky hap është pjesë e një pakete masash të cilat janë në zhvillim e sipër nga Autoriteti Kombëtar i Sigurisë Kibernetike dhe Agjencia Kombëtare e Shoqërisë së Informacionit. Ajo theksoi se ndalimi i TikTokut është një masë që lidhet me përpjekjet për të rritur sigurinë fizike dhe digjitale në shkolla dhe për të mbrojtur fëmijët nga ndikimet negative të rrjeteve sociale.
“Për rritjen e sigurisë fizike dhe digjitale në shkolla dhe impaktin që sjellin rrjetet sociale, si dhe angazhimin e fëmijëve, kemi vendosur bllokimin e platformës TikTok, bazuar në një paketë masash që po punojnë autoritetet përkatëse,” tha Manastirliu.
“Jemi të ndërgjegjshëm se tek nxënësit po rritet nevoja për mbështetje multidisiplinare, sidomos për sa i përket mbështetjes psiko-emocionale dhe adresimit të shqetësimeve të moshës. Për këtë arsye, kemi planifikuar shtimin e 350 punonjësve psikosocialë, duke arritur në 1,200 brenda dy viteve të ardhshme. Bashkë me partnerët tanë të shoqërisë civile dhe institucioneve akademike, do të ngremë një Rrjet Kombëtar për Sigurinë Online, që do të ndihmojë në mbrojtjen digjitale të nxënësve”, shtoi ministrja./ euronews/ KultPlus.com
Janë hapur 268 vende në 37 lëmi specialistike për mjekët, stomatologët dhe farmacistët.
Këtë e bëri të ditur ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia, i cili tha se ky është konkursi i katër brenda 21 muajve.
“E nënshkrova vendimin për hapjen e konkursit të ri për specializime. Janë të hapura 268 vende në 37 lëmi specialistike për mjekët, stomatologët dhe farmacistët. Ky është konkursi i 4 brenda 21 muajve. Kemi shpallë mbi 820 vende të reja për specializime për nevojat e të gjithë sektorit shëndetësor”, ka shkruar Vitia.
“Me organizim e planifikim arritëm të mbulojmë mungesat në lëmitë specialistike, sidomos në Anesteziologji, Mjekësi Emergjente, lëmitë e shëndetit publik e Nefrologji për shërbimet e reja në rajone”, shtoi ai./ KultPlus.com
Mbërriti sërish nata më e gjatë e vitit. Qyteti gati si kur po xhirohej një film. Rrugët e tij të vrasin sytë—njoftojnë atë që s’është e mundur të matet: heshtinë, cilët qemë ndër pasqyra, neon në ngjyrë hi. Tri pëllumba bëhen tufë nën dritën e lokalit. Një çift grindet darkës ndërsa një shërbyes iu sjell pagesën. Nuk merret vesh se ç’iu ka shkaktuar e shkuara, qoftë dhe këto pesë minutat e fundit. Pos kësaj, kush di se ç’mund të bëjë me dashurinë? Mund të mos i mbijetojë një cigareje. Dhe për kaq mund të të vrasë, medet ç’zymtësi sa të akullt ngjajmë qoftë dhe në mjerimin tonë duke ditur se për këtë do t’na djegë malli. Do t’na djegë malli kur t’i ketë ardhur fundi.
Aktorja e njohur Meli Qena është figura e radhës që do të prezantohet në kuadër të projektit “Njihuni me artin e viteve 1970-1980”, projekt ky i ideuar nga Vlora Merovci e që është mbështetë nga Komuna e Prishtinës.
Është ndër të paktat raste ku Meli Qena do të prezantohet me rrëfimin e saj për rrugëtimin e saj artistik, bashkëbisedim që do të realizohet në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, sot, duke filluar nga ora 18:00.
Të gjithë të interesuarit mund të vijnë dhe ta dëgjojnë nga afër rrëfimin dhe rrugëtimin artistik të aktores Meli Qena, e cila ka një bagazh të madh artistik./ KultPlus.com
Në “Kishën e Manastirit të Shpërfytyrimit” në fshatin Çatisë bashkia Dropull, monument kulture, kategori I ka nisur puna për restaurimin e saj.
Ky restaurim do të kryhet nga Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore të Gjirokastrës në bashkëpunim me Institutin Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore dhe me mbështetjen e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit.
DRTK Gjirokastër bëri të ditur se “ndërhyrja do të konsistojë në restaurimin e këmbanares, të një pjese të çatisë, pastrimi i bimësisë dhe rrethimi i Kishës si dhe punime për zëvendësimin apo restaurimin e pllakave të brendshme të sheshit në naos apo narteks”.
Naosi është ndërtuar në vitin 1584 dhe është pikturuar në vitin 1622 nga piktor Mihali nga Linotopi.
Është njënefeshe, triapsidal me përmasa të brendshme 8,50 x3,20 m. Hapësira e naosit ndahet në tri pjesë nga të cilat dy anësoret lindore dhe perëndimore janë të mbuluara me qemere cilindrike me formuese paralele me aksin gjatësor, ndërsa pjesa qendrore mbulohet me qemer cilindrik në drejtimin tërthor, i cili ngrihet mbi qemeret gjatësorë.
Struktura e brendshme pasqyrohet dhe në kompozimin volumor të jashtëm. Pjesa qendrore ngrihet në formë volume prizmatik të mbuluar me çati dy ujëshe dhe e përshkon çatinë në drejtimin tërthor, duke krijuar edhe në mbulesë formën e kryqit.
Në anën perëndimore naosi i bashkëngjitet narteksit, ndërtim i vitit 1627. Narteksi ka planimetri në formë katrori me përmasa të brendshme 3,40 x3,20 m. Në katër qoshet dalin pilastra, të cilat lidhen ndërmjet tyre me harqe duke krijuar një bërthamë katrore të mbuluar me kupolë që ngrihet mbi një tambur të lartë./ KultPlus.com
Kryeministri Albin Kurti ka ngushëlluar viktimat e sulmit të mbrëmshëm me veturë në një treg krishtlindjesh në Gjermani.
“Ngushëllimet e mia më të thella për viktimat dhe familjet e prekura nga sulmi në Magdeburg. Mendimet tona janë me popullin gjerman në këtë kohë të dhimbshme. Populli i Kosovës solidarizohet me ju”, ka shkruar Kurti.
Për këtë sulm ka ngushëlluar mbrëmë edhe presidentja Vjosa Osmani.
Deri më tani u raportua për katër të vdekur, përfshirë edhe një fëmijë nga një sulm me veturë që u përplas me turmën në një treg të Krishtlindjeve në Magdeburg të Gjermanisë.
I dyshuari, një mjek saudit, u arrestua dhe rasti po hetohet nga autoritetet gjermane./ KultPlus.com
