Rama ndan pamje nga Festa e Grurit: Hambari i Shqipërisë, Myzeqeja

“Festa e grurit” është një prej festave më të bukura tradicionale që organizohet në fshatin Pojan të Fierit dhe që përkon me një nga punët më të rëndësishme bujqësore, korrjen dhe shirjen e grurit.

Këtë vit, “Festa e grurit” shenjoi edicionin e saj të shtatë, duke bërë bashkë fermerë, myzeqarë, turistë vendas dhe të huaj që u bënë bashkë për të shijuar këtë aktivitet të veçantë që është kthyer tashmë në një traditë të përvitshme.

Kryeministri Edi Rama, ndau sot pamje nga “Festa e grurit”, ndërsa e ka cilësuar Myzeqenë si “Hambarin e Shqipërisë”.

Festa e Grurit përcjell një trashëgimi mijëvjeçare duke e kthyer atë në një ngjarje moderne, që bashkon punën, kulturën dhe gëzimin popullor. Si trashëgimtarë të atyre ritualeve, në këtë edicion të shtatë të “Festës së grurit”, jo vetëm festohet korrja dhe buka, por edhe lidhja e Myzeqesë me historinë, kulturën dhe identitetin.

Festa e Grurit organizohet nga Bashkia e Fierit nëpërmjet Drejtorisë së Artit dhe Kulturës, me mbështetjen e Fondit Shqiptar të Zhvillimit, nën kujdesin e veçantë të kryetarit të bashkisë së Fierit, Armando Subashi.

Ajo që e bën unike këtë festë është fakti se çdo element i saj ka lidhje ngushtësisht me grurin dhe bukën, paradat e mbi 400 vajzave të stiluara me grurë, parada e mekanikës bujqësore që ka lidhje me grurin.

Kjo festë tradicionale myzeqare ka një vizitueshmëri të lartë, e cila shkon deri në 4000-5000 vizitorë gjatë një mbrëmjeje./atsh/ KultPlus.com

“Takia”, kësulja tipike në krahinën e Myzeqesë

Takia është një lloj kësule me majë të ngushtë, prej pëlhure të bardhë dyfishe të rrahur me tegel që mbahej nga fshatarët e Myzeqesë. Me formën e saj konike dhe e zbukuruar me ‘’damarë’’ ajo ka qenë tipike për këtë krahinë dhe shërbente si mbulesë koke nga burrat në ditë të zakonshme apo festa.

Takia përdorej për të gjitha moshat dhe në çdo stinë të vitit, kryesisht pas periudhës sē pavarësisë kombëtare, kur me ndërhyrjen e patriotëve u hoq nga përdorimi festja orientale. Ajo u përdor deri në vitet 1970 kryesisht nga të moshuarit në fshatrat e Myzeqesë.

Përveç takies myzeqare njihen edhe dy tipe të tjera takiesh. Një e tillë është edhe ajo sulovare ose takia shyte, e cila ka majë në formë koni të prerë dhe është përdorur në Sulovë dhe fshatrat kodrinorë të Myzeqesë. Tipi tjetër është takia toske e cila kishte edhe ajo formë konike por me shumë qëndisma, përdorur kryesisht në krahinën e Beratit. Në Myzeqe, takia toske, përdorej për raste martese ose festa të ndryshme dhe dallohej për zbukurimet e shumta. Ajo qëndisej me gjilpërë me fije teripi të bardhë, me punë gërshet (spik) dhe 2-3 radhë tentene, thurur me gjilpërë në buzën e poshtëme. Materiali bazë për përgatitjen e takies ishte kambriku, së bashku me teripin (penjtë) dhe fitilat (fije të trasha pambuku ose rripa kambriku të prera veref dhe të dredhura).

Takiet qepeshin nga gratë në qëndra të mëdha si Berati dhe Vlora dhe tregtoheshin në fshatrat e Myzeqesë prej tregtarëve shëtitës. Nga gjurmimet etnografike rezulton se në Berat për qepjen e një takijeje myzeqare ose sulovare, tregtarët u siguronin punëtoreve materialin dhe i jepnin atyre dy lekë si shpërblim pune. Ndërsa për qepjen e një takijeje toske e cila kërkonte më shumë punë, jepeshin 5-6 lekë shpërblim. Në vitet 1925-1939, sipas vlerës së kohës, një takie myzeqare ose sulovare shitej 5 lekë, kurse një takie toske shitej për 15 lekë.

Marrë nga Muzeu Historik Fier (Foto: Takie myzeqare. Burimi: Llambrini Mitrushi, ‘’Veshje myzeqare të shk. XIX dhe të fillimit të shek. XX’’, Etnografia Shqiptare, VII, Tiranë 1976, f. 148-149; Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe, Akademia e Shkencave, Tiranë 1980, f. 1963.) / KultPlus.com