Fjalë të mençura nga Philip Pullman, i cili fitoi çmimin Astrid Lindgren Memorial Award në vitin 2005.
Përktheu: Sarandë B. Rugova
Fëmijët kanë nevojë për art, tregime dhe poema si dhe për muzikë, aq sa kanë nevojë për dashuri, ushqim, ajër të pastër dhe lojëra. Nëse nuk i jep fëmijut ushqim, pasoja shpejt bëhet e dukshme. Nëse nuk e lëjon fëmijën të merr ajër të pastër dhe të luaj, po ashtu pasoja vërehet, por jo aq shpejt. Nëse nuk i jepni fëmiut dashuri, pasoja nuk mund të jetë e dukshme për disa vite, por është e përhershme.
Por, nëse nuk i jepni fëmiut art, tregime, poema dhe muzikë, pasoja nuk është e lehtë të vërehet. Mëgjithatë, ajo është aty. Trupat e tyre janë mjaft të shëndetshëm; ata mund të vrapojnë, kërcejnë, notojnë, të ushqehen të uritur dhe të bëjnë shumë zhurmë, siç kanë bërë fëmijët gjithmonë, por diçka u mungon këtu.
Është e vërtetë që disa njerëz rritën duke mos pasur asnjë takim me ndonjë lloj të artit dhe janë jashtëzakonishtë të lumtur duke jetuar një jetë të mirë dhe të çmuar. Pavarësisht se në shtëpitë e tyre nuk ka libra dhe nuk u intereson shumë për fotografi. Po ashtu nuk mund ta dallojnë qëllimin e muzikës dhe kjo është në rregull. Unë njoh të tillë. Ata janë fqinjë të mirë dhe qytetarë të dobishëm.
Por, kur të tjerët në një fazë të fëmijërisë së tyre ose të rinisë, ose ndoshta në moshën e tyre të pleqërisë, takohen me diçka që nuk e kanë ëndërruar kurrë më parë atëherë kjo diçka është e panjohur për ta siç është ana e errët e hënes. Një ditë ata dëgjojnë në radio një zë duke lexuar një poemë ose ata kalojnë kah një shtëpi me dritare të hapur ku dikush është duke luajtur në piano, ose shohin një poster të një pikture të veçantë në murin e dikujt, kjo i godet ata fuqishëm por në mënyrë të butë që ata ndjehen të trullosur. Asgjë nuk i ka përgatitur për ketë. Paprimtas e kuptojnë që janë të uritur për diçka çka nuk e kishin idenë më parë; për diçka të ëmbël dhe të shijshme e cila pothuajse ua theu zemrën. I bëri pothuajse të qajnë, të ndjehen të mërzitur, të lumtur, të vetmuar por edhe të mirëpritur nga kjo përvojë plotësisht e re dhe e panjohur. Ata ndjehen të dëshpëruar kur dëgjojnë nga afër radion, qëndrojnë jashtë dritarës dhe nuk mund ti largojnë sytë nga posteri. Ata kanë dashur dhe kanë pasur nevojë për ketë, ashtu siç njeriu i uritur ka nevojë për ushqim por kurrë nuk e dinin as nuk kishin pasur ide rreth kësaj.
Kjo ndodhë te fëmijët të cilët kanë nevojë për muzikë, fotografi ose poezi me të cilën takohen rastësisht. Nëse nuk do të ishte një rast i tillë ata kurrë nuk do ta njihnin ketë lloj arti dhe do të kalonin të gjithë jetën e tyre në një gjendje të urisë për kulturën, pa e njohur atë.
Efektet e urisë kulturore nuk janë dramatike dhe të atypëratyshme as nuk janë lehtë të dukshme.
Dhe siç them, disa njerëz, njerëz të mirë, miq të mirë dhe qytetarë të dobishëm kurrë nuk e përjetojnë kulturën dhe janë të përmbushur pa atë. Nëse të gjitha librat, muzikat dhe të gjitha pikturat në botë do të zhdukeshin brenda natës, nuk do të mund të ishte diçka më e keqe se kjo sepse ato as nuk do të dalloheshin fare.
Ajo uri ekziston te shumë fëmijë dhe shpesh nuk është e ngopur sepse asnjëherë nuk është zgjuar. Shumë fëmijë në çdo pjesë të botës janë të uritur për diçka që e ushqen dhe e përmbush shpirtin e tyre në atë mënyrë që asgjë nuk ka mundur ose nuk do të mund ta bënte.
Me korrektësi e themi se çdo fëmijë ka të drejtën për ushqim, strehim, për edukim, për trajtim mjekësor dhe kështu me radhë. Ne duhet të kuptojmë që çdo fëmijë ka të drejtën për të përjetuar përvojën e kulturës. Plotësisht duhet të besojmë që pa tregime, pa poema, pa fotografi dhe pa muzikë, fëmijët do të vdesin nga uria./KultPlus.com