Populizmi fiton përkrahës, sepse u flet njerëzve të zakonshëm për problemet reale që udhëheqësit aktual nuk duan të ballafaqojnë. Megjithatë, ajo përfundon duke dëmtuar njerëzit për të cilët ka për qëllim të ndihmojë, sepse qeveritë populiste janë të dobëta në ekonomi.
Populizmi rritet në vendet që kanë nivele të larta të pabarazisë. Një pakënaqësi e thellë me status quo -un, nivele të larta papunësie, pabarazia dhe varfëria, nxisin lindjen e politikanit populist.
Rruga e tyre drejt pushtetit kategorizohet nga ngacmimi i nervave me fjalime dhe premtimet elektorale. Megjithatë, zgjidhja populiste për pabarazinë ekonomike është të shpenzoje dhe të shtyjë rritjen e kërkesës në nivelet e saj më të larta, pavarësisht nga kufizimet. Argumenti qëndron pasi rritja e shpenzimeve në një ekonomi do të nxisë rritjen në një trajtë lineare edhe të pasurisë dhe mirëqenies. Njerëzit do të jenë më të pasur pasi inkurajon rritjen e ofertës dhe krijon më shumë vende pune dhe më shumë investime.
Për sa kohë që do të ketë rezerva valutore ose njerëzit që dëshirojnë të japin hua, bumi mund të vazhdojë, por sapo të mbarojë financimi ekziston vetëm një huadhënës i cili do ti përgjigjet thirrjes për ndihmë– Fondi Monetar Ndërkombëtar.
Ata nuk janë të interesuar në financimin e programeve të paqëndrueshme dhe “populisti” tani është i detyruar të pranojë programin që ai fillimisht e hodhi poshtë. Tashme populisti i cili deri dje mbronte retorikën se vendi i tij ishte i pasur dhe se varfëria ekzistonte vetëm sepse kjo pasuri “vidhej” nga elitat dhe rishpërndarja e kësaj pasuri mund të zgjidhi çështjen, sot ai do duhet të pranojë një strategji shumë ndryshe nga ajo fillestarja.
Populisti promovon idenë se vendi i tij nuk ka nevojë për ndonjë vend tjetër për të lulëzuar por pasi politikat e tij të rishpërndarjes boshatisin thesarin shtetëror dhe pasuritë e tjera, ai mbetet në “mëshirë” të fqinjit. Qeveritë populiste shpenzojnë sa më shumë para që të jetë e mundur, huazojnë nga fondet e pensioneve dhe banka qendrore si dhe nga rezervat valutore të vendit.
Si fillim, po, funksionon!
Pasoja e menjëhershme e kësaj politike është një bum ekonomik. Ata që kundërshtojnë populizmin dhe e shpallin atë fatkeqësi si fillim duken të marrë. Ka rritje ekonomike, paga më të larta si dhe punësim. Por kjo nuk zgjat. Ky bum ekonomik shpërthen dhe shkakton inflacion, kolaps dhe dështim. Atë çfarë populistët nuk kuptojnë është se gjerat mbarojnë nëse nuk rindërtohen sipas një rendi të caktuar ekonomik.
Pasuria e një vendi nuk qëndron në shpirtin e saj, por në mendjet e popullit të saj. Nëse shteti deklaron luftë ndaj mekanizmave të tregut dhe dënon njerëzit e pasur, ai thyen mekanizmin që gjeneron pasuri, vret investimet dhe i frikëson njerëzit e aftë. Ka vende me burime të kufizuara natyrore që janë të begatë dhe vende me burime të konsiderueshme natyrore që janë të varfra. Pasuria e vërtetë kërkon më tepër aftësi sesa fitimi i lotarisë. Fatkeqësisht ashtu si individi edhe shtetet bien pre e skemave piramidale.
Politikat ekonomike të gjeneruara nga populistët kryesisht kanë afate të shkurtra kohore zbatimi por pasojat ekonomike-politike janë afatgjata. Këto politika rëndojnë bizneset si dhe individët qofshin ose jo këta të fundit përkrahës së partisë.
Axhenda e populistëve kryesisht nis me një kritikë ndaj qeverisë aktuale duke premtuar një realitet social ndryshe, me anë të rritjes së shpenzimeve nga ana e qeverisë.
Më pas premtimi tjetër i cili pjesën tjetër të shumicës është ulja e taksave.
Reduktimi i të ardhurave tatimore pa një zvogëlim të krahasueshëm të shpenzimeve publike mund të nënkuptojë deficite të vazhdueshme ose në rritje, borxhe më të larta publike si dhe rritjen e normave të interesit duke rritur kështu borxhin publik. Ulja por edhe heqja e taksava u shitet votuesve si një përbërës magjik.
Në realitet me pak njohuri bazike ekonomike mund të kuptosh në fakt se nëse nuk populitstët nuk kanë gjetur burim magjik parash atëherë politikat e tyre nuk do të funksionojnë kurrë.
Por populistëve ju pëlqen të shkojnë me larg se kaq duke premtuar se do të ulin çmimet e konsumit që janë të vendosura nga tregu, të tilla si çmimi i energjisë.
Ndërhyrja në treg sjell rregullim të tregut dhe mund të shkaktojë edhe mungesë të mallrave. Një shembull tjetër i ekonomisë populiste është një preferenca për të ashtuquajturin treg i menaxhuar ose i drejtë. Në këtë rast, deficitet e tregut janë një shenjë e dobësisë kombëtare, kështu që qeveritë përpiqen të bllokojnë sa më shumë importe, duke inkurajuar eksportet. Qeveritë populiste shpesh dyshojnë për marrëveshjet e tregtisë së lirë dhe janë të gatshme ta pengojnë duke vendosur pengesa të tilla si tarifat dhe negociata tregtare në favor të industritë vendase. Ata përqendrohen në tregtinë e mallrave tradicionale të prodhuara dhe i kushtojnë pak rëndësi integrimit ekonomik.
Administrata Trump ofron shembullin më të shquar të një agjende populiste të tregtisë proteksioniste. Por qeveria e re populiste e Italisë po ballafaqohet me ratifikimin e Marrëveshjes gjithëpërfshirëse ekonomike dhe tregtare për shkak të shqetësimeve rreth mungesës së kontrollit për specialitetet italiane.
Detajet do të ndryshojnë nga njëri vend në tjetrin, por modeli kryesisht ndjek këto rregulla. Votuesit individualë ndoshta do t’ju pëlqeje ulja e taksave, por nga ana tjetër këto do të kompensohen nga çmimet më të larta për mallrat e konsumit si rezultat i tarifave mbi importet, si dhe perspektivën e zvogëlimit të borxhit publik . Tregjet financiare dhe bizneset mund të jenë të entuziazmuar fillimisht nga taksat më të ulëta, por situata do të degradojë shpejt , pasi efektet dhe pasojat e tregtisë populiste dhe të politikave ekonomike të bëhen më të dukshme. Dhe ne e dimë se kapriçot dhe pasiguria nuk janë të mira për investimet afatgjata ose në rritje./atlasi.al
