Shkruan: Vediha Gjoni

Fotografitë: Ardian Taipi

Basri Çapriqi, poeti i lirikave të thella me figuracion të pasur e unik në poezinë shqipe, i konsideruar si poeti i detit, tashmë më afër lexuesit të tij, kjo falë botimit të plotë të veprës së tij poetike, studimore e publicistike nga Pen Qendra e Kosovës. Ky komplet është produkt i një pune serioze të miqve e kolegëve të poetit, në përkujdesjen e të cilëve, vepra e poetit e profesorit të ndjerë, ribotohet e plotë dhe pa ndryshime, pra ashtu siç i ka shkruar ai.

Pas një promovimi fantastik në Prishtinë në ambientet e Kult Plus, e cila gjithmonë i mbështet dhe është nikoqire e eventeve të tilla, radhën e kishte Ulqini, Itaka shpirtërore e poetit, së cilës ai i ka kushtuar vargjet më të bukura. Eventi i organizuar nga Shoqata e Artistëve dhe Intelektualëve “Art Club”, në bashkëpunim me PEN Qendrën e Kosovës dhe Ambasadën e Republikës së Kosovës, mblodhi miq, kolegë e dashamirës së punës e veprimtarisë së Basri Çapriqit. Pjesëmarrjes masive të bashkëvendasve të poetit, ia shtuan hijeshinë pjesëmarrja e miqve e kolegëve të tij nga Prishtina, të cilët u shprehën se me Ulqinin ruajnë lidhje të fortë shpirtërore sepse ndër të tjerash në Ulqin gjejnë gjurmë të mikut të tyre të ndjerë.

Nën moderimin e gazetarit Ismet Kallaba, audiencës iu drejtuan personalitete të shquara të fushës së letërsisë të cilët potencuan rëndësinë e botimit të këtij kompleti, si një ure e re komunikimi mes poetit e lexuesve të tij.

Të pranishmit i përshendeti znj.Ariana Zherka-Hoxha, ambasadore e Kosovës në Mal të Zi. Ajo i falenderoi të pranishmit e gjithashtu ata që kontribuan në botimin e këtij kompleti.

Fjalën e mori kryetari i PEN Qendrës së Kosovës, Binak Kelmendi, njëherit mik e bashkëpuntor i poetit. Përmes fjalës së tij përshendetëse, ai u shpreh i gëzuar që ishte mes miqsh të Basriut e poezisë së tij e gjithashtu falenderoj të gjithë ata që kanë dhënë kontributin e tyre në mënyrë që ky projekt të finalizohej dhe lexuesit t’i dhurohej një komplet i nivelit të tillë.

Të pranishmit i përshëndeti, profesori Sali Bashota, i cili me Basriun përveçse koleg, ishte mik i afërt për rreth katër dekada. Përmes emocioneve, ai kujtoi takimin e parë me Basriun në tetor të vitit 1978, kur së bashku filluan studimet dhe rrugën e tyre në fushën e letërsisë, e që nga ajo ditë e deri kur Basriu u largua në amëshim, ishin të pandarë. Ishin të pandarë si studentë e si miq e pastaj edhe si kolegë, e prandaj mungesën e Basriut, profesori Bashota tregoi që e ndjen çdo ditë, qoftë në sallat e fakultetit e qoftë në kafenë e përditshme, me të cilën shoqëronin bisedat e tyre të larmishme për artin, letërsinë e shumëçka.

Profesori Ibrahim Berisha, përveç vlerave të larta artistike e poetikës së veçantë së Çapriqit, shpalosi gjithashtu edhe aspekte të Basriut, si një njeri intelektual e me vizione të qarta mbi jetën e lirinë.

Profesori Osman Gashi, foli për një anë tjetër të veprimtarisë së Basri Çapriqit, atë të kritkut e studiuesit të letërsisë. “Mikrostruktura e tekstit” e “Simboli dhe rivalët e tij”, janë studime të rëndësishme të tij, por edhe studime me rëndësi të lartë në kontekstin e gjithë studimeve letrare dhe një referencë e mirë për të gjithë studentët e studiuesit e letërsisë. Përveçse poet, ai kishte edhe dije të gjërë teorike mbi letërsinë, gjë që e vërteton vepra serioze studimore të cilën na e ka lënë trashëgimi Basri Çapriqi. Gashi, si mik i tij, e kishte të pamundur që fjalës së tij përshëndetëse, të mos i jepte edhe ngjyresa personale e nostalgjike. Ndër të tjerash, ai tregoi që me Basriun ruan kujtime të shumta, mirëpo ai tregoi një pjesë nga ato, kur në të gjallë të poetit ai vinte shpesh në Ulqin dhe pritej përzemërsisht nga ai, si zot shtëpie. E në fakt “zot shtëpie”, ndonëse jo më fizikisht, ai ishte edhe në këtë event. Këtë gjë e dëshmon prania e të gjithë pjesëmarrësve të cilët janë mbledhur për ta kujtuar Basriun si njeri, poet e mik.

Përkthyesi i Çapriqit, Qazim Muja, përmes një analize serioze të poezisë së Basriut, nënvizoi që poezia e tij i takon llojit të veçantë të poezisë duke e bërë atë poet të kalibrit të lartë dhe me peshë në letërsinë shqipe. Simboli, ironia e gjithë poezia e tij, është unike dhe si e tillë meriton vëmendjen e kritikës shqipe për ta studiuar si tërësi. Si përkthyes, i Basriut, ai tregoi edhe për impaktin që kishte poezia e tij edhe në gjuhën joamtare duke tërhequr edhe  vëmendjen e lexuesit malazez.

Këtij eventi, nuk kishte si t’i mungonin vargjet e Basriut dhe ato i solli nxënësja Lirjona Mehmeti, e cila recitoi disa poezi, ndër to :”Dritaren lëre hapur”, “Dhoma ime në Ulqin” e “Kontributi im për revolucionin është zero”. Janë këto poezi përfaqësuese të poetit, të cilat u sollën sërish në kujtesën e të pranishmëve me anë të Lirjonës.

Moment poashtu emocionues, ishte edhe fjala e poetit Ibrahim Berjashi i cili i rrënqethi të gjithë duke lexuar poezinë e tij “Heshtje te fiku I moçëm”, poezi kjo e dedikuar për Basriun.

Në këtë event i cili përkujtoi Basriun por edhe Sazanën, të pranishëm ishin edhe fëmijët e tyre,Bulza e Bindi, të cilëve emocioni e krenaria iu lexohej në fytyrë. Bulza, përmes fjalës së saj përshendetëse, përmendi edhe rolin emocional që kishte ky promovim në Ulqin, sepse këtu babi i saj filloj aktivitetin e tij si poet, e ruajti gjithmonë lidhjet e fuqishme.

Në fund, PEN Qendra e Kosovës i dhuroi kompletin e Basriut, ambasadores Hoxha,poetit Ibrahim Berjashi dhe autorit Asllan Bisha.

Lexuesi nga Ulqini, kompletin e veprës së Basri Çapriqit mund ta gjejnë në librarinë “Ulqini”.

Për veprën e Basriut, kritika letrare është akoma në fillim të rrugës së vet, mirëpo jemi të bindur që ky botim do rizgjojë vëmendjen e saj. Aq më tepër jemi të bindur që Basriu tashmë do fitojë lexues të rinj sepse nëse për bashkëkohësit e tij, botimi i këtij kompleti nënkupton një ribashkim me poezinë e shpirtin e tij, kurse për ata të cilët i takojnë një brezi më të ri, nënkupton njohjen me të, përmes veprës së tij. Botimi i këtij kompleti, më së shumti e gëzon Ulqinin, të cilin Basri Çapriqi e ka përfaqësuar e shpalosur më së miri në aradhën e letrave shqipe.

Basri Çapriqit, letërsia shqipe i detyrohet shumë. I detyrohet që ai të mos kujtohet vetëm në evente e përvjetore, por ta kujtojmë duke e lexuar artin e bukur që ai la pas sepse përmes tij, poeti bëhet i pavdekshëm. Si njeri i cili e donte jetën, jam e bindur që ai nuk do dëshironte ta kujtonim me tone elegjiake, por ta kujtonim duke e lexuar e duke humbur në vargjet e tij. E ne të gjithë ia kemi borxh ta kujtojmë duke e lexuar e kur një mik, koleg apo i njohur na kërkon t’ia sugjerojmë një poet të mirë për lexim, ne ta sugjerojmë Basri Çapriqin./KultPlus.com