Deputetët e zgjedhur do të mblidhen sot në Kuvendin e Kosovës në përpjekjen e 26-të për konstituimin e Legjislaturës së nëntë.
Deputetët pritet të mblidhen nga ora 11:00 për të vazhdimin e 26 me radhë të seancës, në përpjekje për konstituimin e Kuvendit të Kosovës.
Seanca e konstituive e Legjislaturës së Nëntë të Kuvendit të Republikës së Kosovës, e ndërprerë të hënën, duke dështuar përpjekja për konstituimin e Kuvendit të Republikës së Kosovës.
Kryesuesi Avni Dehari edhe të hënën ftoi subjektet politike parlamentare të cilat nuk kanë propozuar deputetë për anëtarë të komisionit zgjedhor për zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit me votim të fshehtë, që ta bëjnë këtë, por të njëjtat nuk paraqitën propozime.
Dehari hodhi në votim përbërjen e komisionit, me anëtarët e propozuar në vazhdimet e kaluara të seancës.
Nga 104 deputetë të pranishëm në sallë, 51 votuan për, një ishte kundër, ndërsa abstenime nuk pati./ rtk/ KultPlus.com
Përzgjedhja e poezive nga vetë poeti duke u përcaktuar për krijimet më të dashura, pa dyshim, është një sfidë e bukur, edhe pse në këtë rast është vështirë për secilin poet ta dallojë njërën poezi, por është edhe më vështirë ta mënjanojë tjetrën, madje edhe kur nuk e ndjek as rendin kronologjik të botimit të veprave të veta. Kriteri subjektiv mbase është edhe një vendim enigmatik për secilin poet. Po kështu, ndodh përafërsisht edhe kur i referohet vetëm një dimensioni të caktuar, qoftë tematik, motivor, estetik, figurativ, stilistik etj., sepse ridëshmohet sfida tjetër e radhës përbrenda aktit komunikues me lexuesin.
Mbi tridhjetë vjetët e krijimtarisë poetike të Lulzim Tafës që janë paraqitur në tetë libra me poezi: “Gjaku nuk bëhet ujë” (1993), “Metaforë e pikëlluar” (1995), “Planeti Babiloni” (1997), “Vdekja çon fjalë” (1998), “I kam edhe dy fjalë” (2012), “Shtini n’dhe këto fjalë” (2015), “Flirt” (2019) dhe “Rivali i Adamit” (2024), dëshmojnë për individualitetin e një poeti që udhëtimin e tij krijues e bën vetëm me zjarrin e poezisë në shpirt.
Prirja e tij kryesore, pra poezia, e ka krijuar ndjesinë shpirtërore për ta fuqizuar teknikën e tij shkrimore, duke depërtuar në shtresat semantike të tekstit poetik, si me idetë, motivet, temat, por edhe me përbërës të tjerë. Që nga fillimet e tij krijuese, Lulzim Tafa, bën një lojë të shkathët poetike me fjalë të zgjedhura dhe me figura të bukura, madje bën një lojë magjike me gjuhën e tij poetike, në radhë të parë, për ta kapur esencën e ndjenjave kryetipore përbrenda ritmit të ideve dhe mendimeve në një udhëtim të sigurt, të zjarrtë e pasionant. Prandaj loja e tij e shkathët poetike shqiptohet aty ku fillon të ndërtohet sistemi filozofik i krijimit, i poezisë, pra thelbi i saj, në mënyrë të veçantë, ritmi i asociacionit, siç do të thoshte Northrop Fraj. Natyrisht është një fat i mrekullueshëm për secilin poet kur gjuha, ligjërimi, figura e afirmojnë dhe e zhvillojnë rrugën e tij poetike përbrenda horizontit të receptimit.
Kësaj radhe, Antologjia Personale e Lulzim Tafës bëhet kryetemë e dashurisë së tij për poezinë përbrenda ndjeshmërisë së tij shpirtërore duke i sistemuar idetë, konceptet dhe mendimet e tij krijuese.
Efekti estetik i lirisë poetike
Lulzim Tafa shkruan vargje që të mallëngjejnë dhe të rrëmbejnë njëkohësisht, siç janë për shembull poezitë “Paralajmërim për ata që do t’iu vdes Nana”, “Sa shpejt më harroi Nana”, “Andrra”, “Letër Bujar Tafës” etj. Ritmi i poezisë së tij arrin kulminacionin e
ironisë lirike, pikërisht me përshkrimin figurativ të mungesës e zbraztësisë dhe me fuqizimin magjepsës të fenomeneve të realitetit jetësor si përjetim estetik në shumicën e fushave semantike. Kështu ndodh me tipin e poezive, kur në epiqendër qëndrojnë ëndrrat, derisa poeti përgatit ekspozitën e tij shpirtërore me ndjenja, mendime, figura, ide, stil, gjuhë dhe me përplot metafora të bukura. Kështu ndodh në imagjinatën e tij, kur e trajton fatin e njeriut nëpër kohë dhe hapësira të ndryshme, kur e koleksionon dashurinë dhe lumturinë apo edhe vuajtjen e dhimbjen, për t’i shpjeguar figurativisht fshehtësitë e kësaj bote. Kështu ndodh, kur shkruan me admirim vargje përkushtuese për poetët. Po kështu ndodh, kur e trajton motivin e luftës apo kur merret me zbërthimin e miteve dhe legjendave ose kur e rikrijon imazhin për zanafillën e qenies njerëzore, për Adamin, Evën etj.
Lulzim Tafa e përcakton qartë idenë e krijimit poetik duke qenë ngulmues i shkathët për t’i zbuluar të panjohurat dhe të pathënat për qenien njerëzore në një kontekst të ri stilistik e figurativ, pastaj për t’i emërtuar gjërat dhe fenomenet sipas kodit të tij poetik. Këtu mund të bëhet fjalë për përzgjedhjen dhe për përfshirjen e imazheve simbolike e metaforike përbrenda ligjërimit, ritmit dhe figurës, për t’i zgjuar ndjenjat e heshtura dhe të panjohura të njeriut në kohë lufte, në kohë pandemie, në kohë paqeje, në kohë lirie, kur dihet se secila kohë përjetohet në rrethana të caktuara dhe e ruan kujtesën e vet.
Poezia e Lulzim Tafës i ka shenjat e veta që dëshmojnë rrugëtimin e tij krijues përbrenda një shtegtimi të pafund, ku fillon thurja e aktit krijues të shkrimit, duke iu dhënë përparësi ideve dhe koncepteve kryesore përmes tablove, çasteve, situatave, pastaj fuqizohet mesazhi i poezisë përmes shenjave poetike, ku pikat e matjes së dashurisë, dhimbjes, ëndrrave, nostalogjisë, fatit, vetmisë etj., i formësojnë rrathët e vet koncentrikë dhe secila bëhet më tërheqëse, më domethënëse, më kuptimplote.
Përmes poezisë së tij, Lulzim Tafa, pothuajse, e zvogëlon trishtimin dhe melankolinë, ndërsa e zmadhon jetën dhe dashurinë. Për më tepër litota dhe hiperbola janë dy nga figurat stilistike që e ndërtojnë formën e ëndrrave të poetit, pastaj vijnë enumeracioni, simboli, metafora, antiteza, alegoria, paradoksi, krahasimi, paralelizmi etj.
Poezia e Tafës nuk zbaton rregulla, por zbaton ndjeshmëri, madje edhe temperament të veçantë gjuhësor duke shtresuar sa më shumë imazhe në triumfin e plotë të çasteve dhe detajeve parodizuese.
Për poetin mjafton dimensioni emocional, i harmonizuar me dimensionin poetik, psikologjik dhe filozofik. Edhe kur ëndrra e paralajmëron zhgjëndrrën, edhe kur rrënjët e dashurisë i lidhin fijet e lumturisë përbrenda realitetit ekzistues, ndërsa secili nga episodet e jetës strukturohet deri te pavdekësia e shpirtit.
Prandaj ndjeshmëria e tyre e përcakton dimensionin e një rituali krijues përmes së cilit renditen fenomenet jetësore dhe fenomenet letrare. Aty ka virtyte e vese. Ay ka situata të paharrueshme. Aty frymon çdo detaj. Aty ka lumturi. Aty fiton gjithmonë e bukura. Aty ka përplot dashuri. Kështu përmes mesazhit poetik jetësorja bëhet letrare, ndërsa letrarja fuqizohet nëpër të gjitha shtresat semantike të poezisë për të mbërritur dimensionin e caktuar të ligjërimit.
Triptiku poetik për Nanën
Tri poezitë e Lulzim Tafës për Nanën janë poezi antologjike, ndër më të bukurat, që hyjnë përbrenda hierarkisë së vlerave të poezisë së sotme shqipe, pikërisht me mrekullimin e magjisë së dashurisë për Nanën, në radhë të parë, përmes gjuhës dhe mendimit. Në këto tri poezi, burimi i emocioneve fuqizohet e dramatizohet nëpërmjet shenjave të dashurisë në çdo fazë të jetës, herën e parë dhe shenjave të mërzisë, dhimbjes, mungesës, herën e dytë, për të qëndruar gjithmonë përbrenda shpirtit të poetit. Në çdo çast është e pranishme dashuria e përjetshme dhe e pakrahasueshme për Nanën.
Prandaj kur poeti e çel këtë shteg të dashurisë, nuk mund ta mbyll më. Kësaj radhe, është shtegu
i përjetësisë përbrenda lirikës së pikëlluar, bashkë me baladën dhe elegjinë. Aty formësohet rrethi i vetmisë së pafund.
Nana ka shkuar në amshim. Nana hesht. Nana nuk flet. Nana mbledh lule. Nana është në parajsë. Këto tri poezi janë ndër shembujt më të përsosur të ligjërimit përmes thjeshtësisë poetike të vargut, pikërisht me mjeshtërinë e mahnitshme të ideve, sigurisht përmes shpërthimit më emocional në tërë krijimtarinë e Lulzim Tafës.
Fund e krye, në këto tri poezi drama shpirtërore e poetit zhvillohet përbrenda këtyre akteve, pikërisht në kërkim të zjarrit krijues, për t’i kapërcyer të gjitha urat midis jetës dhe vdekjes,
derisa poeti të dalë në rrugën vetmitare, duke pëshpëritur më zë të lartë emrin e saj ose mungesën e saj ose mërzinë për të, duke dëshmuar se Fryma e Nanës ekziston dhe nuk vdes kurrë.
Kjo Frymë e fuqizon mrekullinë dhe madhështinë e përjetësisë; bëhet motiv gjallërues, riformësohet me dritën e vet, madje kur kapërcehet pragu i jetës për të mbërritur deri te pragu metafizik. Për më tepër, “kuvendimi” i poetit me Nanën, kur ajo tashmë ndodhet në botën e amshuar, është lidhja e fuqishme shpirtërore që një poet mund ta bëjë përmes artit krijues në jetën e tij, bëhet himn i shpirtit dhe testament i fjalës së shkruar. Në këtë udhë të krijimit, ndërtohet dhe funksionalizohet përjetësia e vargut poetik. Poezia bëhet më e fuqishme,
më dramatike, më fantastike sepse lidhet me ndjenjën e amësisë. Prandaj përbrenda kësaj
rikujtese dhe kësaj ndjenjeje, çdo ëmbëlsi e fjalës së saj shndërrohet në imazh të bekuar.
Këto elemente metaforike e simbolike janë të pranishme në triptikun poetik “Paralajmërim për ata që do t’iu vdes Nana”, “Sa shpejt më harroi Nana” dhe “Nana as sot nuk heq dorë nga lulet”. Në këtë mënyrë, Lulzim Tafa, e tejkalon perceptimin simbolik e mallëngjyes, duke e mishëruar dashurinë për Nanën përbrenda imazhit të pavdekësisë.
Arti i poezisë thellohet në relacione të caktuar semantike, përmes një karakerizimi metafiksional,
ku shenjat esenciale përqendrohen te fakti i mungesës dhe te çasti i dhimbjes dhe i mërzisë.
Portretizimi i Nanës, i detyrohet marshit sipëror të përfytyrimit dhe të shpërfytyrimit për të arritur deri te pavdekësia e ndjeshmërisë shpirtërore, kur poeti e lëshon një lloj ofshame ritmike, si në poezinë e parë “Paralajmërim për ata që do t’iu vdes nana”, me vargjet: “Një terr syve u bie/Si dita pa diell/Si nata pa hanë/Në ditën e katërqind e pestë/Kur mbetesh pa nanë”, pastaj në poezinë e dytë “Sa shpejt më harroi Nana”, me vargjet:”Nana sot e ka datëlindjen/U bë katër vjeçe/Sa ngadalë u rritkan të vdekurit”/, si dhe në poezinë e tretë: “Nana as sot nuk heq dorë nga lulet”, me vargjet:” Shtatë vjet u banë sot Nanë/Shumë bukur po dukesh/Hiq nuk
t’u paska vjetru/Qefini”/. Gjithsesi, në këtë triptik poetik shenjimi i këtyre rrethanave shpirtërore për poetin bëhet verifikim i pakapërcyeshëm i dhimbjes dhe akt i pandërprerë i mallit.
Fuqia përfytyruese e dashurisë së poetit për Nanën e bën poezinë e Lulzim Tafës përfaqësues të një poezie më mbresëlënëse në poezinë e sotme shqipe. Këto tri poezi e kanë një emërues të përbashkët emocional, pikërisht te Dashuria për Nanën që i jep kuptim jetës, pikërisht me fuqinë e vargjeve që burojnë nga shpirti i poetit.
Po kështu, sinkronizimi i ndjenjës me mendimin është një lloj shtegtimi i pafund në kërkim të mallit të pashtershëm. Poezitë përkushtuese të Lulzim Tafës për Nanën janë një lloj shenjtërimi lirik ku fuqizohet dashuria dhe madhërohet figura e saj.
Ndjesia kryetipore e dashurisë
Poezitë e Lulzim Tafës për dashurinë janë një projekt letrar që ofrojnë shenjat fantastike të frymëzimit poetik ku shqiptohet ndjesia shpirtërore bashkë me të gjithë përbërësit e dashurisë. Pa dyshim, kjo është njëra ndër pasuritë më të mëdha poetike për poezinë e një poeti. Çasti i ligjërimit të dashurisë mbërrin kulmin e përjetimit estetik, pikërisht me elementet më tërheqëse të botëpërjetimit. Aty zgjerohet hapësira e shenjimeve me treguesit e zjarrmisë shpirtërore.
Në poezitë “Të dielave mos më thirr”, “Ke fjetur nën hënë”, “Shkurtimi i një emri të bukur”, “Të dua më shumë se Paulinën”, “Ashensori”, “Vasha e Dukagjinit”, “Kur ti më thërret” etj., shqiptohet fuqishëm ëndrra e dashurisë në krijimin e situatave lirike.
Kodi i shqiptimit të dashurisë zbërthehet përmes zërit të poetit. Shenjat e shpërthimit të ndjenjave sa vijnë e bëhen më të qarta duke i ndërlidhur kuptimet dhe domethëniet përbrenda formulës së poezisë. Në fakt, poezia është formulë magjike e ndjenjave, mendimeve, përfytyrimeve, figurave. Është interpretim i imazheve që përmes tyre shprehet çasti i krijimit.
Poezia është burim i mendjes, ka thënë Borhesi. Njëra ndër poezitë që i ka shenjat e veçanta lirike në tërë opusin krijues të Lulzim Tafës është poezia “Andrra”. Është një procesion metafizik që zbulon situata përbrenda substancës së krijimit duke i dhënë gjallëri gjuhës poetike, për ta fuqizuar udhëtimin shpirtëror të poetit në kërkim të lojës metaforike me yjet, me qiellin, me planetet e tjera, në kohë-hapësirën ku dashuria bashkë me ëndrrën e ushtrojnë misionin e vet, pastaj për të ngadhënjyer mbi përballjet e shumëfishta. Është një kërkim që mund t’i ngjajë doktrinës së Jungut për ëndrrat.
A është ekzistenca aventurë shpirtërore nëse është në harmoni me fuqinë qiellore apo me gravitetin tokësor, derisa në këtë ëndërr mbijeton poeti kur thotë: “Se/Zoti është një fëmijë i vogël/Që luan me yje”.
Në poezinë “Andrra” jepen variacionet e ligjërimit parodizues brenda një konteksti të caktuar poetik dhe figurativ. Këto karakterizime i projekton LulzimTafa, poet i përkushtuar, me talent dhe i formuar, i cili ligjërimin e tij poetik e thur në mënyrën më të bukur, mahnitëse dhe të mrekullueshme. Këto tri shenja të dallueshme e fuqizojnë fushën semantike me atributet e tyre.
Lulzim Tafa me stilin e tij krijues i ka tipizuar përbërësit e andrrave apo të ëndrrave. Loja e tij me gjuhën nëpër të gjitha shtresat semantike e shqipton rrugën e frymëzimit drejt përsosmërisë së motiveve dhe temave.
Lulzim Tafa edhe kur e përgatit ekspozitën e tij poetike me ëndrra, mendon për zhgjëndrrën dhe jetën. Në botën e tij letrare funksionalizohen gjithnjë idetë fundamentale. Poezitë “Ekspozitë me ëndrra”, “Ëndrra për kalorësit e botës”, “Pasaktësia e një ëndrre”, “Teoria e shpjegimit të ëndrrave”, “Tri pyetjet për shpjegimin e andrrave”, “Andrrat nuk janë si njerëzit”, “Pazari i
ëndrrave”, “Poezia në bursë ose ëndrra me vargje dhe dollarë”, sikur i nënshtrohen analizës dhe vlerësimit të poetit që ta projektojë ëndrrën më të bukur krijuese, mbase në themel të krijimtarisë së tij letrare. Në këtë mënyrë, prania e ëndrrës në poezinë e Lulzim Tafës është rishfaqje e dimensionit psikologjik, e artikuluar në disa variacione.
Po kështu në mesin e shumë poezive përbrenda opusit krijues të Lulzim Tafës, dallohen poezitë
përkushtuese, poezitë që trajtojnë temën e dhimbjes, poezitë që trajtojnë temën e luftës dhe poezitë që e kanë referencë kodin biblik.
E para: Në procesin e krijimit të poezisë në trajtën më dashuruese është poezia përkushtuese, e
fuqizuar përmes ndjeshmërisë poetike dhe cilësimit figurativ për shëmbëlltyrat e poetëve. Është
një dialog poetik, i sistemuar dhe i lidhur ngushtë me frymën, shpirtin, artin, krijimin, por edhe me adhurimin, sikundër edhe me të shkuarën dhe të ardhmen, pastaj me kohën, hapësirën, rrethanat etj.
Në ligjërimin e tij poetik nëpërmjet ideve dhe figurave portretizohen poetët: Çarls Bukovski, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Mirko Gashi, Basri Çapriqi, Kujtim Paçaku, Jevrem Bërkoviq, Izet Sarajliq, Dmytri Chystiak, Ion Deaconesku, Bujar Tafa etj. Duke e ndjekur këtë praktikë krijuese të shqiptimit të shenjave të përveçme për poetët, Lulzim Tafa, sjell figura, simbole, metafora, imazhe etj., të cilat e kanë përbrenda magjinë e vet frymëzuese për veprat e poetëve.
Poezitë përkushtuese për poetët, para se gjithash, i shquan adhurimi për vlerat e poezisë së tyre,
prandaj përzgjedhja e shëmbëlltyrave, gjithsesi, është privilegj i lumtur i poetit, madje rimarrje e
dashurisë për artshkrimin e tyre.
E dyta: Edhe në poezitë ku dhimbja bëhet kryetemë e kryefigurë, siç janë poezitë: “Në mungesën tonë”, “Edhe ata që nuk i njohim vuajnë”, “Ti a ke dhimbje”, “Planeti i dhimbjes”, “Lisat”, “Ata më thanë ik e unë ika”, “Lisat flejnë në këmbë”, “Gjaku nuk bëhet ujë” etj., Lulzim Tafa, dëshmon shkathtësinë e tij krijuese në përdorimin e lirisë poetike përbrenda poezisë, aty ku me mjeshtëri kombinohen fjalët dhe figurat, idetë dhe konceptet, gjuha dhe stili, imazhi real dhe imazhi irreal etj.
Trajtimi i temës së dhimbjes në poezinë e Lulzim Tafës është i shpjegueshëm në shumë rrafshe të interpretimit edhe kur e funksionalizon ritmin poetik, si rrjedhojë e dramatizimit të temave dhe
motiveve. Kësisoj, dhimbja paraqitet e përjetohet në mënyrën e vet duke marrë kuptim, ngjyrim dhe domethënie të caktuar poetike. Në poezinë e Lulzim Tafës vizatohet figurativisht planeti i dhimbjes, pastaj harta e dhimbjes, ndërsa njeriu lind, jeton e vdes me dhimbje duke udhëtuar me hartën e Kosovës në shpinë (poezia “Gjaku nuk bëhet ujë”). Dhimbja është thurje e bukur që e ndërton mozaikun e fatit të njeriut për t’u shndërruar në një palimpsest i të gjitha vuajtjeve shpirtërore. Është lidhja e një situate shpirtërore me situatën tjetër medituese, madje dhimbja është citat i përjetshëm i jetës dhe i vdekjes.
E treta: Poezitë për luftën shqiptohen nga një pozicion tjetër autorial. Përtej gjendjes shpirtërore
janë jeta, liria dhe vdekja, Pak më larg është vetmia bashkë me ankthin e halucinacionet, pastaj përsëritja e vazhdueshme e trishtimit. Përjetimi i luftës rikrijon pamje heroizimi, por edhe
pamje tmerri. Në poezitë “Vdekja çon fjalë”, “Reportazh i luftës së shenjtë”, “Lufta”, “Sllavisha me Yugo të kuqe”, “Svetllana dhe lufta”, “Lufta e Katërt Botërore” etj., Lulzim Tafa, bën një renditje të imazheve që e formësojnë metaforikisht besueshmërinë e përjetimit të çasteve
jetësore, prandaj jo rrallë organizimi i ligjërimit bëhet me përmbysje të situatave në kuadrin e evidentimit dhe karakterizimit të elementeve esenciale.
Djegia e shtëpisë, e bibliotekës, e librave, e dorëshkrimeve, përfytyrohet e shpërfytyrohet në
poezitë e Lulzim Tafës që trajtojnë temën e luftës. Kujtesa e poetit mbijeton pikërisht me triumfin e shpirtit njerëzor. Imazhet e frikshme e të tmerrshme i rikrijojnë situatat e panumërta të
ballafaqimit me vdekjen, derisa barten kujtimet e tmerrit, pothuajse, herë në qiell e herë në tokë,
derisa merr fund drama e dhimbjes njerëzore dhe drama e dhimbjes kombëtare.
E katërta: Te lloji i poezive që e kanë reference kodin biblik, në radhë të parë, për Adamin dhe
Evën etj., Lulzim Tafa, i rinovon idetë dhe konceptet për ta zgjeruar hapësirën krijuese me meditime lirike që prodhojnë artshkrimin të pasuruar me gojëdhëna, mite e legjenda. Ky proces tashti bart më shumë shenja të ekzistencës, madje shenja që marrin kuptime të reja.
Poezitë “N’zanafillë”, “Rivali i Adamit”, “Përralla për fëmijë”, “Në maternitet”, “Protestë”, “Vëllavrasje”, “Frika”, “Gru e dru qajnë si ne”, “Kujtime të pashkruara”, “Kaltër dhe kuq”, “AND”, sjellin një pikëshikim të ri në poezinë e Lulzim Tafës.
Gjatë procesit krijues shumë shembuj të vargjeve përfaqësojnë domethënien semantike të mitit me gjuhën, figurën, idenë, aty ku shpaloset teoria e krijimit të botës, kësaj radhe, fuqizohet si teori e krijimit të vargjeve poetike. Në këtë drejtim, poezia e Lulzim Tafës është e mbushur me plot kuptime simbolike, ku secili prej tyre luan rol të veçantë në relacionin shenjuesi dhe i shenjuari.
Përfundimi
Poezia e Lulzim Tafës i referohet një leximi të frymëzuar dhe një përjetimi të veçantë estetik. Për
nga idetë, stili dhe ironia lirike kjo poezi ndërlidhet me poezinë e viteve të tetëdhjetë të shekullit të kaluar, ndërkaq poeti i takon brezit të poetëve të viteve nëntëdhjetë.
Në poezinë e këtij poeti, në njërën anë, fuqizohet paradoksi dhe kontrasti, ndërsa në anën tjetër,
përmbyset konvenca dhe klishetizmi. Në fakt, është një poezi që i thellon variantet shkrimore gjuhësore të shqipes: i rimerr, i sistemon dhe i funksionalizon në raport me botëpërjetimin, duke e forcuar poetikën, madje edhe në rrafshe brendatekstore, për të krijuar efekte estetike pikërisht me kodin e vet poetik, kryesisht përmes gjuhës poetike.
Në këtë mënyrë poezia e Lulzim Tafës e ruan dhe e pasuron ligjërimin dhe ndërton kuptime të veçanta poetike, duke u ndërlidhur me dukuri dhe fenomene të realitetit jetësor, sikundër që e formëson botën e vet apo modelin e vet krijues me vlerat e përfaqësuara.
Po e përmbyll parathënien për Antologjinë Personale të Lulzim Tafës, pikërisht me vargjet e tij virtuoze: “Poezia është si Toka/Veç pak më e madhe”.
(Parathënia e librit “Antologji personale”, Kosova PEN Center, Prishtinë, 2025)/ KultPlus.com
Më 4 qershor 1922, lindi në Shkodër aktori Ndrekë Shkjezi.
Ai ka qenë ndër bashkëthemeluesit e Teatrit të Shtetit në vitin 1947, ku edhe ka dhënë kontributin e tij në skenën e këtij teatri deri në vitet ‘80.
Rolin e tij të parë në kinematografi e pati në vitin 1953 tek filmi “Skënderbeu”. Më pas do të shfaqej në kastet e filmave më të dashur shqiptarë, sikurse janë: “Cuca e maleve”, “Prefekti”, “Një djalë dhe një vajzë”, “Radiostacioni”, “Shoku ynë Tili” etj.
Ndrekë Shkjezi u nda nga jeta në vitin 2000. Për meritat e tij artistike, është vlerësuar me Urdhrin “Naim Frashëri” dhe në vitin 1989 ka marrë titullin “Artist i Merituar”./atsh/ KultPlus.com
Georges Bizet ishte një nga kompozitorët më të rëndësishëm francezë të shekullit të 19-të, i njohur kryesisht për operën e tij të famshme Carmen. Megjithëse jeta e tij ishte e shkurtër, krijimtaria e Bizet la gjurmë të thella në historinë e muzikës klasike dhe operës, transmeton KultPlus.
Georges Bizet lindi më 25 tetor 1838 në Paris, Francë. Emri i tij i plotë ishte Alexandre César Léopold Bizet, por u njoh botërisht si Georges Bizet. Ai u lind në një familje me prirje muzikore: babai i tij ishte mësues i këngës dhe nëna e tij kishte lidhje me pianistë të njohur të kohës. Kjo atmosferë e ndihmoi që në moshë të re të tregonte një talent të jashtëzakonshëm për muzikën.
Në moshën 9-vjeçare, Bizet u pranua në Konservatorin e Parisit, një arritje e rrallë për një fëmijë të asaj moshe. Aty studioi me disa nga kompozitorët më të mëdhenj të kohës, përfshirë Charles Gounod dhe Fromental Halévy (i cili më vonë do të bëhej vjehrri i tij). Bizet ishte një student brilant, duke fituar disa çmime, përfshirë Çmimin e Romës në vitin 1857, një bursë prestigjioze që i mundësoi të studionte në Itali për disa vite.
Pas kthimit në Paris nga Roma, Bizet filloi të kompozojë opera dhe vepra orkestrale, por për një kohë të gjatë nuk pati sukses të madh publik. Ai shkroi disa opera që sot janë më pak të njohura, si Les pêcheurs de perles (Peshkatarët e Perlave, 1863) dhe La jolie fille de Perth (Vajza e bukur e Perthit, 1867), të cilat u pritën me vlerësime të përziera.
Për të siguruar jetesën, ai shpesh punonte si pianist shoqërues, dirigjent, apo përpunues partiturash për kompozitorë të tjerë. Megjithëse vlerësohej si një talent i madh, shumë prej veprave të tij hasën në indiferencën ose skepticizmin e kritikëve të kohës.
Në vitin 1875, Bizet përfundoi operën Carmen, bazuar në një novelë të Prosper Mérimée. Opera u shfaq për herë të parë më 3 mars 1875 në Opéra-Comique në Paris. Pavarësisht se sot konsiderohet si një nga operat më të mëdha në histori, premiera e saj nuk pati sukses të menjëhershëm. Audienca e kohës e konsideroi veprën si tepër e guximshme dhe tragjike për një skenë që zakonisht prezantonte vepra më të lehta.
Fatkeqësisht, Georges Bizet vdiq vetëm tre muaj pas premierës së Carmen, më 3 qershor 1875, në moshën 36-vjeçare, nga një sulm në zemër. Ai nuk jetoi për të parë suksesin ndërkombëtar të operës së tij, e cila më vonë u ngjit në skena të mëdha botërore dhe u bë një nga veprat më të interpretuara ndonjëherë në historinë e operës.
Pas vdekjes së tij, figura e Georges Bizet mori rëndësinë që meritonte. Kompozitorë si Claude Debussy dhe Pyotr Ilyich Tchaikovsky e vlerësuan lart veprën e tij, veçanërisht për mjeshtërinë në orkestrim dhe ndjeshmërinë dramatike.
Sot, Carmen është një simbol i pasionit, dramës dhe fuqisë muzikore, ndërsa vetë Bizet njihet si një nga pararendësit e realizmit në operë dhe si një nga kompozitorët më me ndikim në zhvillimin e muzikës franceze./KultPlus.com
Johann Strauss i Ri lindi më 25 tetor 1825 në Vjenë, Austri, dhe vdiq më 3 qershor 1899. Ai është një nga figurat më të ndritura të muzikës austriake dhe botërore, i njohur sidomos për kompozimin e valcerëve, polkave dhe operetave që e bëjnë atë një ndër emrat më të dashur të muzikës klasike të shekullit XIX, transmeton Kultplus.
Johann Strauss i Ri ishte djali i kompozitorit të njohur Johann Strauss i Vjetër, i cili fillimisht nuk dëshironte që biri i tij të merrej me muzikë. Ai donte që Johann të studionte për ekonomi ose ndonjë profesion tjetër të qëndrueshëm. Megjithatë, pas largimit të babait nga familja, nëna e tij e përkrahu në rrugën muzikore dhe Johann filloi studimet me mësues të ndryshëm privatë, përfshirë Joseph Drechsler.
Në vitin 1844, në moshën 19-vjeçare, Johann Strauss i Ri mbajti koncertin e tij të parë në restorantin “Dommayer’s Casino” në Hietzing të Vjenës. Performanca e tij u prit me entuziazëm dhe menjëherë filloi të fitojë popullaritet, megjithëse për disa vite u përball me konkurrencën e drejtpërdrejtë të të atit.
Pas vdekjes së Johann Strauss-it të Vjetër në vitin 1849, ai bashkoi orkestrën e të atit me të tijën dhe u bë figura kryesore e muzikës argëtuese në Austri.
Johann Strauss i Ri kompozoi mbi 500 vepra, përfshirë valcerë të famshëm si: ‘An der schönen blauen Donau (Në Danubin e bukur blu, 1867)’, ‘Këngët e Danubit’, ‘Kiss me quick’, ‘Polka, marshe dhe galopa’. Ai po ashtu kompozoi opereta, si ‘Die Fledermaus (Lakuriqi i natës, 1874)’, ‘Eine Nacht in Venedig (Një natë në Venecie, 1883)’, ‘Der Zigeunerbaron (Baroni Cigan, 1885)’
Valcerët e tij ishin jo vetëm muzikë për kërcim, por edhe kompozime të sofistikuara, plot elegancë, melodi të paharrueshme dhe orkestrim brilant. Ai e ngriti valcerin nga një formë e thjeshtë argëtimi popullor në një art të vërtetë muzikor.
Johann Strauss ishte i martuar tri herë dhe jetoi një jetë plot ngjarje, duke udhëtuar shpesh dhe duke dirigjuar veprat e tij në shumë qytete të Evropës. Ai pati ndikim të jashtëzakonshëm në muzikën e kohës së tij dhe është ende shumë i dashur sot, sidomos në koncertin tradicional të Vitit të Ri në Vjenë, ku veprat e tij janë pjesë kyçe e programit.
Strauss i Ri mbetet një ikonë e muzikës austriake dhe evropiane. Veprat e tij vazhdojnë të interpretohen në të gjitha anët e botës, duke i dhënë jetë shpirtit të Vjenës dhe duke mbetur simbol i bukurisë dhe gëzimit muzikor./KultPlus.com
Shqipëria po mirëpret një nga ngjarjet më të rëndësishme muzikore të vitit, edicionin e 9-të të “Albania Guitar Festival”.
Nën drejtimin artistik të kitaristit të njohur Denis Bizhga, ky edicion i dedikohet dueteve, duke sjellë në skenë emra të mëdhenj të muzikës klasike nga e gjithë Europa.
Mbrëmjen e djeshme në ambientit e Liceut Artistik Italian dueti italian Giovanni Masi dhe Lucio Matarazzo ofruan një përvojë virtuoze për publikun, me një repertor që përfshin disa nga kryeveprat e muzikës italiane për kitarë.
Performanca kaloi përtej tingujve, duke krijuar një udhëtim emocional dhe theksoi rëndësinë e edukimit dhe bashkëpunimit në zhvillimin dhe formësimin e talenteve të reja.
Ky aktivitet shërbeu si një shembull i fuqisë së artit për të bashkuar brezat dhe për të nxitur krijimtarinë dhe inspirimin në skenën muzikore shqiptare.
Më 13 qershor, skena do t’i përkasë Barcelonës: Luís Robisco dhe Ekaterina Záytseva do të sjellin ritmet pasionante të flamengos në kryeqytet, duke sjellë një atmosferë mesdhetare dhe një performancë që pritet të jetë ndër më të veçantat e festivalit.
Ndërkohë, më 14 qershor, Kisha e Shelbuemit në Rubik do të kthehet në një tempull të muzikës klasike. Duo austriake Rosa Franziska Maier (kitarë) dhe Anna Maria Niemiec (violonçel) do të sjellin një mbrëmje intime dhe emocionale, që shkrin tingujt dhe arkitekturën në një përvojë shpirtërore.
Finalja e festivalit do të mbahet më 21 qershor në Himarë, me performancën e triolës së kitaristit virtuoz nga Kosova, Agron Peni. Me një karrierë ndërkombëtare dhe një stil unik, Peni do të mbyllë këtë edicion me energji dhe pasion.
Përveç koncerteve, Albania Guitar Festival do të ofrojë masterclass-e, ëorkshop-e, si dhe prezantime speciale nga artistët pjesëmarrës. Një nga risi të këtij viti do të jetë “Guitar Test” – një aktivitet ku të rinjtë do të kenë mundësinë të provojnë instrumente të ndërtuara nga mjeshtri Luthier Sergei Rusakov.
Gjithashtu, festivali do të mbështesë talentet e reja përmes koncertit “Albania Young Talent”, ku studentë të kitarës klasike do të performojnë para publikut dhe profesionistëve të fushës.
Edicioni i 9-të i Albania Guitar Festival nuk është thjesht një seri koncertesh – është një lëvizje që synon të krijojë ura mes artistëve, të frymëzojë të rinjtë dhe të forcojë rolin e muzikës në jetën kulturore të vendit. Me pjesëmarrje ndërkombëtare dhe mbështetje të gjerë, festivali përfaqëson një hap të rëndësishëm në vendosjen e Shqipërisë në hartën kulturore europiane./atsh/KultPlus.com
Franz Kafka ishte shkrimtar hebre nga Bohemia. Shkruante në gjuhën gjermane, ndërsa njihet më shumë për tregimet e shkurta. Kafka vlerësohet si një nga figurat kryesore të letërsisë së shekullit XX, shlruan KultPlus.com
Kafka është një nga emrat më të njohur të letërsisë botërore, librat e të cilit janë shitur gjithkund me miliona kopje.
KultPlus sot ua sjell një fragment të përmbledhjes së letrave ‘Letra Milenës’ që Franz Kafka ia ka dërguar Milena Jesenskës:
Merano, me gjasë mars 1920
E dashur Frau Milena,
Ju vuani me përkthimin në mes të botës së turbullt vjeneze. Në njëfarë mënyre, kjo është prekëse dhe e turpshme për mua. Duhet ta keni marrë tashmë një letër nga Wolff-i’, të paktën ai më ka shkruar prej shumë kohësh mbi një letër të tillë. Nuk jam unë që e kam shkruar një novelë të titulluar “Vrasësi, që thuhet të jetë lajmëruar në një katalog, është një keqkuptim ky; por meqë mendohet të jetë më e mira, atëherë kushedi kjo është e saktë fundja.
Që nga letra juaj e fundit dhe e parafundit, meraku dhe shqe tësimi duken se ju kanë braktisur një herë e mirë, e kjo vlen pa dyshim edhe për burrin tuaj, siç dhe jua uroj të dyve! Më kujto het një pasdite të diele para ca vjetësh, po shkoja ngjitur për fasa dash udhëbregut të perandorit Franz, dhe takoj burrin tuaj, që po vinte drejt meje në një gjendje po aq të mjerueshme, dy eks pertë në migrenë, secili në mënyrën e vet. A kemi ecur ne një copë udhë bashkë apo thjesht jemi kryqëzuar, kjo s’më kujtohet me, dhe fundja dallimi ndërmjet këtyre dy mundësive s’duhet të jetë shumë i madh. Por kjo është e shkuar tashmë dhe duhet të mbetet thellësisht e shkuar. A është bukur te ju në shtëpi?
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka thënë se sot në Babaj të Bokës, në zemër të DEFENDER Europe 2025, ndjeva krenarinë që vetëm ushtria e Kosovës mund ta japë.
Presidentja Osmani ka shkruar:
Sot në Babaj të Bokës, në zemër të DEFENDER Europe 2025, ndjeva krenarinë që vetëm ushtria e Kosovës mund ta japë.
Si Komandante Supreme, pata nderin t’i falenderoj dhe përgëzoj forcat tona për rezultatin e arritur, si dhe aleatët tanë të pathyeshëm, sidomos Divizionin e 28-të të Ushtrisë Amerikane, i cili po e drejton këtë ushtrim historik.
Ky ushtrim është dëshmi se Kosova është e përkushtuar, e aftë dhe e gatshme të qëndrojë krah për krah me SHBA-në dhe NATO-n.
FSK është krenaria jonë, Aleanca është forca jonë! E ardhmja jonë është euroatlantike!/KultPlus.com
Orkestra “Magna Grecia” nga qyteti i Tarantos, Itali, dhuruan e të hënës (2-qershor) një performancë të jashtëzakonshme për publikun në amfiteatrin antik të Durrësit.
Tingujt e muzikës klasike nga disa prej kompozitorëve më të njohur italianë u mirëpritën nga publiku durrsakë.
Në repertorin e orkestrës ishin përzgjedhur vepra të kompozitorëve të mëdhenj italianë si Rossini, Puccini, Donizetti dhe Ennio Morricone.
Drejtuesi i orkestrës rinore, Piero Romano tha për mediet se “amfiteatrot u ndërtuan për të mirëpritur evente të mëdha. Edhe pse amfiteatri juaj nuk është i plotë, nga ana teknike nuk do të kemi probleme. Do të përdorim vetëm pak foni. Spektatorët do të dëgjojnë tingujt e instrumenteve në formën e tyre natyrale”.
Ndërsa drejtori i Institutit Italian të Kulturës në Tiranë, Alessandro Ruggera u shpreh se “kemi orkestrën e të rinjve Magna Grecia, që vjen nga Taranto. Taranto është një qytet arkeologjik i rëndësishëm dhe në këtë mënyrë krijohet një lidhje e ngushtë me Durrësin, qytetin antik të Shqipërisë”.
Koncerti “Mesdheu në muzikë” u zhvillua në kuadër të Javës së Kulturës Italiane. Ky koncert shënoi gjithashtu nisjen zyrtare të sezonit veror artistik në Durrës, i cili këtë vit pritet të sjellë një program të pasur aktivitetesh në sheshin “Liria” dhe në arenën historike të amfiteatrit./KultPlus.com
Në kalendarin e Kombeve të Bashkuara, 3 qershori njihet si Dita Botërore e Biçikletës. Kjo ditë tërheq vëmendjen tek përfitimet që vijnë nga përdorimi i biçikletës, një mjet transporti i thjeshtë, i përballueshëm financiarisht, i pastër dhe i përshtatshëm për mjedisin.
“Biçikleta kontribuon në ajër më të pastër dhe më pak ngarkesë në trafik si dhe e bën arsimin, kujdesin shëndetësor dhe shërbimet e tjera sociale më të aksesueshme për popullatat më në vështirësi”, thotë OKB.
Biçikleta është një sistem i qëndrueshëm transporti që promovon rritjen ekonomike, redukton pabarazitë, ndërkohë që forcon luftën kundër ndryshimeve klimatike.
Më 15 mars të vitit 2022, Asambleja e Përgjithshme miratoi rezolutën për integrimin e biçikletave të zakonshme në sistemet e transportit publik, për një zhvillim të qëndrueshëm. Rezoluta theksoi se biçikleta është një instrument i transportit të qëndrueshëm dhe përcjell një mesazh pozitiv për nxitjen e konsumit dhe produkteve që kanë një ndikim pozitiv tek klima.
Autoritetet kujtojnë se aktiviteti i rregullt fizik me intensitet të moderuar si, ecja, çiklizmi ose sporti sjellin përfitime të rëndësishme për shëndetin.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, infrastruktura e sigurt për ecje dhe çiklizëm është gjithashtu një rrugë për arritjen e barazisë më të madhe shëndetësore. Prandaj, përmirësimi i transportit aktiv nuk është vetëm i shëndetshëm, është gjithashtu i barabartë dhe me kosto të përballueshme./atsh/ KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka vizituar sot Babaj të Bokës ku po zhvillohet ushtrimi ndërkombëtar fushor “Defender Europe 2025”. Ai vlerësoi pjesëmarrjen e Ushtrisë së Kosovës krah për krah me ushtritë e vendeve anëtare të NATO-s, duke theksuar se Kosova po dëshmon aftësinë dhe gatishmërinë e saj për të qenë pjesë aktive e aleancës, përcjell KultPlus.
Kurti theksoi rëndësinë e vendosjes së Komandës së Divizionit të 28-të të Këmbësorisë së Ushtrisë Amerikane në aeroportin ushtarak të Gjakovës, duke e cilësuar këtë si një dëshmi të besimit dhe bashkëpunimit të ngushtë me SHBA-në dhe NATO-n.
Në vijim gjeni postimin e plotë të kryeministrit Kurti:
Bashkë jemi jo vetëm të fortë, por shumë më të fortë. Shteti i Kosovës kurrë nuk ka qenë më i fuqishëm dhe më i sigurt.
Sot ishim përsëri në Babaj të Bokës, për të parë nga afër ushtrimin fushor ndërkombëtar Defender Europe 2025, aty ku ushtarët tanë po marrin pjesë krah për krah dhe si nikoqirë të ushtrive të shteteve anëtare të NATO-s. Për dallim nga vitet e tjera, sivjet, në kuadër të këtij ushtrimi, Komanda e Divizionit të 28-të të Këmbësorisë së Ushtrisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka qenë e vendosur në aeroportin tonë ushtarak në Gjakovë, prej nga ka drejtuar të gjitha brigadat që kanë operuar në Evropën Juglindore.
Po vërtetojmë çdo herë e më shumë fuqinë dhe aftësitë tona, si dhe ndërveprueshmërinë që kemi me NATO-n, dhe po dëshmojmë se anëtarësimi ynë në aleancën ushtarake veri-atlantike nuk është vetëm për dobinë tonë, por edhe për kontributin që mund të japim.
Krenarë me ushtarakët tanë të zotë dhe mirënjohës gjithmonë për partnerët që i mbajmë pranë e me të cilët punojmë bashkë./KultPlus.com
BBC ka bërë një renditje të 10 filmave për t’u parë gjatë qershorit, që janë:
1 – Materialists
Debutimi i Celine Song u nominua për dy çmime Oscar në vitin 2024. Për filmin e saj të dytë, Song është zhvendosur nga një dramë delikate gjysmë autobiografike në një komedi romantike joshëse me një kast aktorësh të nivelit A.
2 – The Life of Chuck
Jeta e Chuck-ut fillon në fund – konkretisht, në fund të botës. Dy ish-bashkëshortë, Chiwetel Ejiofor dhe Karen Gillan, bashkohen për të parë Tokën të shkatërrohet dhe yjet të zhduken – por pse papritmas ka postera kudo që festojnë Charles “Chuck” Krantz (Tom Hiddleston) të sjellshëm?
3 – M3GAN 2.0
M3GAN ishte një hit në vitin 2022 – megjithëse kjo mund të ketë pasur më pak të bëjë me vetë filmin sesa me mënyrën se si klipet e antiheroinës së tij robotike u përhapën në TikTok. Sidoqoftë, një vazhdim dukej i pashmangshëm – dhe ja ku është, kthimi i kukullës me inteligjencë artificiale (Amie Donald, me zërin e Jenna Davis) e cila u dizenjua nga Gemma (Allison Williams).
4 – Elio
Takimi më i famshëm i kinemasë midis një djali dhe një alieni ishte në filmin e Steven Spielberg, ‘’ET The Extra Terrestrial’’ – dhe djali quhej Elliott. A mund të jetë kjo arsyeja pse vizatimi i Pixar për një djalë që takon alienët quhet Elio?
5 – 28 years later
Në fakt kanë kaluar vetëm 23 vjet që kur doli 28 Days Later, por kush po numëron? Ajo që ka rëndësi është se e preferuara e horrorit në Mbretërinë e Bashkuar është rikthyer më në fund. Dhe, ndryshe nga vazhdimi i parë, 28 Weeks Later, ky është ideuar nga krijuesit e filmit origjinal, regjisori Danny Boyle dhe skenaristi Alex Garland.
6 – From the World of John Wick: Ballerina
Personazhi kryesor është Eve Macarro, luajtur nga Ana de Armas, e cila tregoi kredencialet e saj të aksionit në filmin e fundit të James Bond ‘’No Time to Die’’.
7 – Marlee Matlin: Not Alone Anymore
Marlee Matlin ishte aktorja e parë e shurdhër që fitoi një Oscar kur mori në shtëpi trofeun e aktores më të mirë për ‘’Children of a Lesser God’’ në vitin 1987. Dhe, në fakt, asnjë aktor tjetër i shurdhër nuk fitoi çmime Oscar deri në vitin 2022, kur Troy Kotsur u emërua aktori më i mirë mbështetës për interpretimin e burrit të personazhit të Matlin në ‘’Coda’’.
8 – Happy Gilmore 2
Një nga filmat më të hershëm të Adam Sandler, Happy Gilmore është një komedi sportive e çmendur për një lojtar hokeji.
9 – F1: The Movie
Ekipi pas ‘’Top Gun: Maverick’’ – përfshirë regjisorin Joseph Kosinski, skenaristin Ehren Kruger, producentin Jerry Bruckheimer, operatorin Claudio Miranda dhe kompozitorin Hans Zimmer – ribashkohen për një tjetër dramë me buxhet të madh për një demon veteran shpejtësie që i mëson brezit të ri se si bëhet kjo. Megjithatë, nuk ka asnjë shenjë të Tom Cruise. Në vend të kësaj, në F1 luan Brad Pitt si një pilot i Formula 1.
10 – Sorry, Baby
Filmi debutues i Eva Victor mori kritika entuziaste kur u shfaq premierë në Festivalin e Filmit Sundance në janar. Përveç shkrimit dhe regjisë, Victor luan në filmin “Sorry, babe” si Agnes, një lektore që jep mësim në të njëjtin kolegj të New England ku ajo dikur studionte.
Kur shoqja e saj më e mirë, Lydie (Naomi Ackie), vjen të qëndrojë, është e qartë se jeta e Lydie ka ecur përpara që kur ishin studentë, ndërsa Agnes është bllokuar – ndoshta për shkak të një sulmi seksual./KultPlus.com
“I soli di tutte le terre” titullohet ekspozita e artistit Enzo Cuchi, e cila do të hapet më 6 qershor në Qendrën për Hapje dhe Dialog, COD.
Në këtë ekspozitë, Cuchi, një figurë kryesore e artit bashkëkohor ndërkombëtar në ekspozitën e tij të parë në Shqipëri, sjell një sërë veprash.
Në këto punime prezantohen fazat më të rëndësishme të karrierës së tij të gjatë, duke filluar me disa kryevepra të hershme, pjesë e një koleksioni të rëndësishëm privat, të tilla si Quadro santo (1980), Carro di fuoco (1981), Paesaggio barbaro (1983) dhe Il miracolo della neve (1986), të cilat nuk ishin ekspozuar së bashku prej shumë vitesh.
Vëmendje e veçantë i kushtohet marrëdhënies së Cucchi-t me krahinën e Marche-ve, një territor themelor i kërkimit të tij artistik, me një seksion që bashkon një seri pikturash të vogla kushtuar vendeve të ndryshme të një krahine që zotëron, sipas Cucchi-t, “të gjithë aktualitetin e një emocioni që është i nevojshëm për një artist”.
Pjesa e dytë e ekspozitës i kushtohet vizatimit, një shprehje e rëndësishme e mendimit të Cucchi-t me një përzgjedhje që dokumenton aktivitetin dhjetëvjeçar të artistit kushtuar vizatimit, të cilin ai e konsideron bazën e artit dhe marrëdhënies së tij me Marche-t, duke i mbushur fletët me elementë tipikë të peizazhit të krahinës.
“Kështu, arti i Cucchit mbërrin në Shqipëri, duke sjellë diellin, selvitë, tokën, fushat dhe kodrat e Marche-ve, për të ndarë diejt mesdhetarë, të cilët ngrohin tokën dhe bashkojnë dy brigjet e Adriatikut, të cilin Predrag Matvejević e përcaktoi si “deti i intimitetit”, nën shenjën e pikturës”, shpjegojnë kuratorët e Spazio Taverna-s.
I konsideruar si artisti më vizionar midis eksponentëve të Transavanguardia-s, Enzo Cucchi (Morro d’Alba, 1949), që nga vitet 1980, ka fituar famë ndërkombëtare. Ai ka ekspozuar në hapësirat më të rëndësishme ekspozuese italiane dhe të huaja, si Kunsthalle në Bazel, Solomon R. Guggenheim në Nju Jork, Tate Gallery në Londër, Centre Georges Pompidou në Paris, Castello di Rivoli, Rivoli (Torino), Palazzo Reale në Milano, Muzeu i Artit Sezon në Tokio, Akademia Franceze në Romë – Villa Medici, Musèe d’art modern në Saint-Etienne Metropole dhe MAXXI.
Ka marrë pjesë gjithashtu në ekspozitat më të rëndësishme ndërkombëtare të artit bashkëkohor, duke përfshirë Bienalen Ndërkombëtare të Artit në Venecia, Documenta në Kassel dhe Kuadrienalen e Romës.
Veprat e tij gjenden në koleksionet kryesore të muzeve të botës dhe në koleksionet private më prestigjioze kombëtare dhe ndërkombëtare.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri në 5 korrik./atsh/KultPlus.com
Franz Kafka (3 korrik 1883 – 3 qershor 1924) ishte shkrimtar hebre nga Bohemia. Shkruante në gjuhën gjermane, ndërsa njihet më shumë për tregimet e shkurta. Kafka vlerësohet si një nga figurat kryesore të letërsisë së shekullit XX.
KultPlus sot ju sjell disa nga theniet m ëtë mira të Kafkës:
Shenja e parë e fillimit të kuptimit është dëshira për të vdekur.
Njeriu i veprimit i detyruar të mendojë, është i palumtur deri në çastin që ia arrin të dalë nga kjo situatë.
Një shkallë që nuk konsumohet nga hapat e njerëzve, nisur nga pikëpamja e saj, është vetëm diçka e rëndomtë prej druri.
Gjithmonë fillimisht merrte frymë thellë pasi çlirohej nga kotësia dhe vetëkënaqësia.
Kushdo që nuk arrin të gjejë kuptimin e jetës së tij, ndërkohë që ai është gjallë, ka nevojë që një dorë ta ruajë paksa nga dëshpërimi ndaj fatit të tij… por, me dorën tjetër ai nuk mund të zhdavaritë çfarë shikon në mes të rrënojave.
Kushdo që ruan aftësinë për ta parë bukurinë, nuk ka për t’u plakur kurrë.
Shoqërimi me qenie njerëzore çon në vetëvëzhgim.
Atlasit i ishte lejuar opinioni se ai ishte i lirë, nëse donte, ta kapte Tokën dhe ta hidhte tutje; por ky opinion ishte e vetmja gjë që i ishte lejuar.
Të besosh në progresin nuk do të thotë të besosh se është bërë ndonjë progres.
Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Joekzistuesja është çfarëdo gjëje që ne nuk e kemi dëshiruar mjaftueshëm.
Duke ia imponuar një përgjegjësi tepër të madhe, për më tepër, të gjithë përgjegjësinë, vetvetes, ti e rrënon vetveten.
Fatkeqësia e Don Kishotit nuk është përfytyrimi i tij, por Sanço Pançoja.
Mos u dëshpëro, madje as nga fakti se ti nuk dëshpërohesh.
Çdo revolucion avullon dhe lë prapa vetëm lëmashkun e një burokracie të re.
E ligë është çdo gjë dëfryese.
Nga një pikë e caktuar e lëvizjes përpara nuk ka më kthim prapa. Kjo është pika e cila duhet arritur.
Zoti t’i jep arrat, por nuk t’i thyen ato.
Ai që kërkon nuk gjen, por ai që nuk kërkon do të gjendet.
Qielli është memec, ai i bën jehonë vetëm memecërisë.
Si mund të gjesh kënaqësi në botë nëse nuk e ke atë për strehë?
Unë nuk i lexoj reklamat. Sepse do ta harxhoja gjithë kohën duke kërkuar gjëra.
Unë kam ndjesinë e vërtetë të vetes sime vetëm kur jam tej mase i palumtur.
Dembelia është fillimi i të gjitha veseve, kurora e të gjitha virtyteve.
Nëse unë do të jetoj përjetësisht, si do të ekzistoj nesër?
Në njëfarë kuptimi e mira është e parehatshme.
Në luftën midis teje dhe botës, përkrahe botën.
Në teori ka një mundësi të lumturisë së përkryer: Të besosh në elementin e pashkatërrueshëm brenda dikujt dhe të mos përplasesh me të.
Është e rehatshme të mendosh se shpërpjesëtimi i gjërave në botë duket se është vetëm aritmetik.
Është shpesh më e sigurt të jesh në zinxhirë se të jesh i lirë.
Sa tmerrshëm e pakët është njohja e vetes sime, krahasuar me njohjen e dhomës sime.
Lejomë ta kujtoj fjalën e moçme: njerëzit e dyshuar janë më normalë se të tjerët, gjersa ata rrinë në baraspeshë pa e ditur këtë gjë, duke qenë të peshuar bashkë me mëkatet e tyre.
“Frika” ime është thelbi im, dhe ndoshta pjesa ime më e mirë.
Parimi im prijës është ky: Faji nuk duhet dyshuar kurrë.
Ende pa i thënë gjërat, i bën – kështu vepron njeriu me vlera.
Askush nuk mund ta shohë të vërtetën, por mund të jetë e vërteta.
Një përparësi në mbajtjen e ditarit është se ju nuk i vini re ndryshimet nga të cilat vuani pa pushim.
Frytshmëri është të bësh gjëra që nuk ishe i aftë t’i bëje më parë.Vetëkontroll do të thotë të dëshirosh të jesh i frytshëm në një pikë në rrezatim të pafund me ekzistencën time shpirtërore.
Sa kohë që e ke kafshatën në bojë, atëherë i ke zgjidhur të gjitha problemet e momentit.
Fillo me çka është e drejtë sesa të fillosh me çka është e pranueshme.
Vuajtja është elementi pozitiv i kësaj bote, në të vërtetë është e vetmja lidhje midis kësaj botes dhe pozitives.
Dashuria sensuale është mashtruese si dhe dashuria hyjnore; ajo nuk mund të bëhet vetë, por gjersa e ka pavetëdijshëm elementin e dashurisë hyjnore brenda vetes, mund të bëhet edhe kështu.
Historia e njerëzimit është çasti midis dy hapave të udhëtarit.
Fakti që synimi ynë është i matur saktësisht me jetën tonë, na e jep ne përshtypjen se jemi të përjetshëm.
Shpirti bëhet i lirë vetëm kur ai të pushojë së qeni një mbështetje.
Ka vetëm dy gjëra. E vërteta dhe gënjeshtrat. E vërteta është e pandashme, gjersa ajo nuk e njeh veten; të gjithë ata që duan ta njohin, vetëm sa gënjejnë.
Ne të gjithë kemi flatra, por ato nuk na duhen ne për asgjë dhe nëse do të mundnim, do t’i shqyenim.
Rinia është e lumtur, sepse ajo e ka mundësinë ta shohë të bukurën. Të gjithë ata që janë të aftë ta shohin të bukurën, nuk plaken kurrë.
Ne jemi mëkatarë jo vetëm se kemi ngrënë Pemën e Dijes, pore edhe sepse nuk e kemi ngrënë Pemën e Jetës. Gjendja në të cilën ndodhemi është mëkatare, pavarësisht nga faji. / KultPlus.com
Milena Jesenska ishte gazetare, shkrimtare dhe përkthyese çeke.
Në vitin 1919 Milena zbuloi një novelë të shkurtër të Franz Kafkës dhe i shkroi atij për t’i kërkuar leje që ta përkthejë nga gjermanishtja në çekisht. Kjo letër pasoi nga një korrespoedencë pasionante mes të dyve. Ata u takuan vetëm dy herë: një herë në Vjenë ku qëndruan së bashku katër ditë dhe një ditë në Gmund.
Por gjithçka shkoi ters kur Kafka i kërkoi asaj ta linte burrin për të. Kjo nuk ndodhi dhe lidhja e tyre mori fund.
Letra më poshtë, tregon për dashurinë e madhe që ndjente Kafka për shkrimtaren çeke:
Për të parën herë, sot, aty ka mbrëmja, e bëra i vetmuar një shëtitje të gjatë. Herave tjera kam qenë ose i shoqëruar nga njerëz tjerë, ose kryesisht në shtëpi duke pushuar. Çfarë fshati! Ah Zot i madh, po të ishte këtu me mua Milena; ti vuajtja ime e lemerishme, mendja e pamenduar. Do të gënjeja po të të thoja se më mungon; sepse ti veçse je këtu me mua dhe madje më shumë se kaq. Kudo që jam unë, je edhe ti po ashtu. Madje edhe më me intensitet. Kjo nuk është mahi! Shpesh fantazoj sikur të mungoj dhe duke hamendësuar: Ku mund të jetë ai? A nuk ka thënë se është në Meran?” Ty, që je përherë këtu, me mua./VirtualSophists/KultPlus.com
Në kuadrin e edicionit të dytë të Bienales së Maltës që do të mbahet nga 11 marsi deri më 29 maj 2026, me tematikën e zgjedhur: Pastro|Qartë|Prerje, Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit shpalli thirrjen për aplikim për artistët shqiptarë të interesuar.
Veprat dhe projektet e përzgjedhura do të lidhen me historinë dhe rrëfimet e mishëruara në vendet e trashëgimisë ku do të prezantohen, duke zgjeruar nocionin e specifikës së vendit dhe duke i bërë ato kuptimplote për audienca të ndryshme.
Bienalja e Maltës 2026 do të adresojë disa nga nevojat e kohës sonë duke promovuar dialogje midis trashëgimisë së pasur kulturore të arkipelagut maltez, mendimit bashkëkohor dhe praktikave artistike inovative dhe mendimit bashkëkohor.
MEKI fton të gjithë ata artistë që dëshirojnë të paraqesin projekte në përputhje me kornizën konceptuale të edicionit të dytë të Bienales së Maltës, të bëhen pjesë e aplikimeve. Afati i aplikimit përfundon më 30 qershor 2025 dhe formulari mund të plotësohet në: www.maltabiennale.art /KultPlus.com
Avdi Thachi, producent nga Maqedonia e Veriut dhe bashkëthemelues i kompanisë Lumiere Films, është përzgjedhur si pjesëmarrës në një nga programet më prestigjioze evropiane për zhvillimin e filmave dokumentarë – EURODOC.
Ai është i vetmi shqiptar që përfaqëson Maqedoninë e Veriut në këtë program ndërkombëtar, në mesin e producentëve të përzgjedhur nga Italia, Sllovenia, Kroacia dhe Serbia.
Me projektin dokumentar “Big in Gazi Baba”, të regjisores franceze Pauline Blanchet, Thachi do të merr pjesë në një rezidencë intensive 5-ditore në Ljubljanë, organizuar në kuadër të sesionit të dytë vjetor të EURODOC dhe mbështetur nga platforma RE-ACT.
Projekti “Big in Gazi Baba” ka zgjuar vëmendjen edhe më parë, pasi ishte i përzgjedhur si pjesë e programit “Spotlighted Projects” në Cannes Docs, pjesë e Festivalit të njohur të Filmit në Cannes – një tjetër arritje e rëndësishme për kinemanë dokumentare nga rajoni.
Përveç kësaj, Avdi Thachi është edhe producent i filmit të shkurtër dokumentar “Antigona”, i cili do të ketë premierën botërore në qershor në Sheffield DocFest në Mbretërinë e Bashkuar – një nga festivalet më të mëdha dokumentare në botë.
Ky projekt përfaqëson një tjetër sukses për produksionin e tij dhe për praninë e kinemasë shqiptare në arenën ndërkombëtare.
EURODOC është një program i financuar nga Bashkimi Evropian që mbështet producentët në zhvillimin e projekteve dokumentare me potencial bashkëprodhimi ndërkombëtar. Pjesëmarrja në këtë program i hap dyert bashkëpunimeve të reja dhe forcon zërat kreativë nga rajonet më pak të përfaqësuara në industrinë globale të filmit./ KultPlus.com
Në Ditën e Lirisë, në oborrin e çerdhës “Nëna Zahide” në Skenderaj, do të vendoset një skulpturë kushtuar Nënës Zahide Jashari, nënës së heronjve Adem e Hamëz Jashari.
Lajmin e ka bërë të ditur kryetari i Komunës së Skenderajt, Fadil Nura, i cili tha se kjo skulpturë është më shumë se një monument – është një simbol i dashurisë së nënës për fëmijën dhe i dashurisë së një kombi për lirinë.
“Nëna Zahide nuk ishte vetëm nënë e familjes Jashari, por nënë e gjithë kombit. Ajo përfaqëson sakrificën, qëndresën dhe dashurinë e pakusht për atdheun,” tha Nura.
Skulptura e re do të vendoset në ambientet e jashtme të çerdhës dhe do të jetë një kujtesë e përhershme për brezat e rinj që rriten aty. Sipas Nures, përmes kësaj vepre, Skenderaj nderon jo vetëm Nënën Zahide, por të gjitha nënat shqiptare që kanë sakrifikuar për liri./Kult Plus.com
Festivali i filmit “Ekrani i Artit”, një nga eventet më të rëndësishme kulturore të Shkodrës, do të vijojë rrugëtimin e tij me edicionin e tetë.
“Ekrani i Artit” do të zhvillohet prej 18-22 qershor me edicionin e titulluar “Kartolina nga Askund”, një ftesë për të humbur rrugën në ëndrra të largëta e vende që ekzistojnë vetëm në imagjinatë. Çdo imazh është një kujtim nga diku tjetër, një dritare drejt së panjohurës, një ndjesi që s’ka emër.
Shkodra Elektronike dhe tingujt e ëndërrtë të “Askund” do të shoqërojnë këtë udhëtim të pazakonshëm.
“Ekrani i Artit” ka lindur si një projekt që synon të promovojë lidhjet midis artit bashkëkohor dhe kinemasë. Edhe në edicionet e mëhershme, “Ekrani i Artit” e ka njohur publikun me autorë, dokumentarë mbi jetën e krijimtarinë e artistëve bashkëkohorë që zgjojnë interesin e njëkohësisht edhe nostalgjinë e publikut për kinemanë si një institucion i rëndësishëm në edukimin e brezave përmes artit e kulturës./atsh/KultPlus.com
Ndërgjegja njerëzore vdiq, qef o qef, Përkulet mbi të, kufoma i pëlqen; Fitimtar, me syt’ e skuqur vjen vërdallë, Pastaj kthehet i del kufomës përballë.
E ushqen kurvërimi i Drejtësisë. Priftat trullosin njerzit e Perëndisë; Pastaj rrëmojnë çantat të çakërritur; Sibour* shiti zotin, që Juda pat shitur.
Na thonë: Qezari mbret. Zot i ushtrive E zgjodhi. Binduni, bjerini burive! Dhe duar bashkuar këndojnë në kisha, Pa fshehur monedhat e arta ndër gishta.
Do ta shohim në fron këtë princ lipsar, Me bekim nga papa, këtë mbret zuzar, Në një dorë skeptrin, darët në tjetrën, Karl i Madh sajuar, nga shejtani vetë.
Sa kohë atje do të zhgrryhet si derr, Do të llupë besë, virtut, fe dhe nder, Dehur mbi lavdinë tonë do të vjellë; Në ndëjçim ta shohim si diell në qiell.
Kur ndër njerëz shtohet sa s’mban, poshtërimi N’atë pikë nis adhurohet mashtrimi; Pastaj dalin tok Angli dhe Amerikë Dhe i thonë mërgimtarit: Ik, kemi frikë!
Kur të bëhemi si kjo gjethe e tharë, Të rilindemi, si ka qef ky Qezar; Kur të ligjtë të shkojnë derë më derë, Ndër njerëz katandisur si zhel’ e mjerë;
Kur Zoti nga shkretinat qortime dërgon, Preja nis gjuan, hajni vjen arreston; Në fund, i trëmbur, më shumë se të tjerët, Varri jashtë, të vdekurit do t’i nxjerrë.
Por unë s’thyhem! Pa bërë fare zhurmë, Me brengë në zemër, do ta përbuz turmën, Ju përqafoj, nga i hidhuri mërgim, Atdhe, o altar! Liri, flamuri im!
E ruaj besën tuaj, o miq besnikë, S’harroj, ç’na bashkoi, qe kjo Republikë. Ata që vuajtën, do t’i lavdëroj, Ata q’u llastuan, do t’i poshtëroj!
Do të jetoj këtej, keq e mos më keq, Ca zëra thonë: mos! të tjerë: fatkeq! Kur servilët e tu Luvrin të rrëfejnë, Unë ty, Qezar, do të t’rrëfej halenë.
Para tradhtarëve dhe atyre që s’flasin, Gjithë pezm jam, por qetë, s’e çfaq marazin. Besnikëria pa fund për ç’u rrëzua, Qoftë mbështetja dhe fuqia për mua.
Ende je atje, dorzohesh, a qëndron Francë, që ke dashur të qajmë gjithmonë, Ku kanë folenë dashurit’ e mia, Mall edhe për varret, sa doja të t’shihja!
S’do ta shikoj më bregun, që aq fort më josh, Francë ku katandise, zor që ta harrosh. Do të gjej strehë mes atyre që iu dhëmb; Në mërgim mbetem, por gjithsesi më këmbë.
Gjithsesi, pranova mërgimin e hidhur, Pa marrë parasysh dhe pa llogaritur Që ndokush s’del aq i fortë sa mendojmë, Sado të shkojnë, ne duhet të qëndrojmë.
Do të rri dhe unë, në qofshin me mijra! Dhe me një qint qëndroj, më fort se sa Shila; Në qëndrofshin dhjetë, do të jem i dhjeti; Dhe një në qëndroftë, do të jem i vetmi!/ KultPlus.com
Franz Kafka, shkrimtari i madh i shekullit të kaluar, i lindur në Pragë por një novelist më shumë i dashuruar në të shkruarit në gjuhën gjermane, në letrën kushtuar babait ka hapur zemrën e tij.
Kafka ka pasur një raport të tmerrshëm me babanë e tij, dhe kjo sipas kësaj letre për fajin e këtij të fundit, pasi ai nuk ka dashur asgjë dhe aski që Kafka ka pëlqyer a ka treguar interesim, gjatë jetës së tij.
Në letrën që është e përkthyer edhe në gjuhën shqipe, Kafka në një pjesë flet për krijimin e familjes. Kafka gjithmonë dëshironte të martohej më vonë ndërsa disa tentime i dolën të dështuara. “Të martohesh, të themelosh një familje, t’i pranosh fëmijët e tu që të lindin, t’i bësh të jetojnë në këtë botë të pasigurt dhe madje, nëse është e mundur, t’i udhëzosh ndopak, kjo është jam i sigurt për këtë, shkalla e fundit që mund të presë një burrë. Fakti që shumë njerëz ia arrijnë kësaj aq lehtë në dukje, nuk është një provë e së kundërtës, sepse së pari, nuk ka aq shumë që ia arrijnë vërtet, dhe së dyti, ky numër i vogël nuk ‘bën’ në përgjithësi asgjë, por ‘pëson’ diçka: vetëkuptohet se nuk është këtu kjo shkalla e fundit për të cilën po flas, por kjo mbetet shumë e madhe dhe e respektueshme (aq më tepër që nuk është e mundur të shquhet qartë ndërmjet të bësh dhe të pësosh). Dhe së fundmi nuk bëhet fjalë madje për këtë shkallë të fundit, bëhet fjalë vetëm për një përafrim të largët, por të ndershëm, nuk është vërtet e nevojshme të marrësh fluturimin për të arritur në mes të Diellit, por ka rëndësi të zvarritesh mbi tokë derisa të gjesh një vend të vogël ku Dielli të shndrisë nga njëherë dhe ku është e mundur të ngrohesh nga pak”. /KultPlus.com
Këngëtari, producenti dhe kompozitori nga Kosova, La Fazani, ka fituar çmimin e studios në kuadër të garës për performuesit e Tallinn Music Week 2025, të organizuar nga Telliskivi Creative City dhe Selektor Studio. Ky është viti i dytë që ky çmim ndahet, dhe fituesi zgjidhet nga artistët që kanë aplikuar në këtë konkurs për të pasur mundësinë të incizojnë, miksojnë dhe masterizojnë muzikën e tyre të re në Selektor Studio, në Telliskivi Creative City, Tallinn.
La Fazani, alter-egoja performuese e Arbër Salihut nga Kosova, krijon muzikë që përzien hip-hop, indie, rock & roll, elektronikë dhe folklor shqiptar, duke pikturuar narrativa të gjalla të jetës së përditshme në Kosovë dhe Ballkan. Që nga viti 2022, ai ka fituar vëmendje me këngë si “Hajde me shuplakë”, e cila arriti vendin e dytë në toplistat shqiptare dhe e bëri të preferuar nga publiku në festivalin më të madh të muzikës në Kosovë, Sunny Hill, i themeluar nga bashkatdhetarja e tij e famshme Dua Lipa dhe familja e saj. Me këngën “Oj Kosovë”, ai fitoi Festivalin e Këngës në RTK në vitin 2023.
Shkathtësia e Salihut shtrihet edhe në film, teatër dhe muzikë për fëmijë, ndërsa kompozimet e tij klasike janë vlerësuar në festivalin prestigjioz Chopin Festival.
“Jam tepër i lumtur që kam fituar këtë çmim të jashtëzakonshëm, që do të kthehem në qytetin e mrekullueshëm të Tallinnit dhe që do të punoj në një hapësirë krijuese jashtëzakonisht autentike siç është Selektor Studio,” thotë Salihu. Ai shton: “Tallinn Music Week tashmë më ka dhënë kujtime të paharrueshme dhe jam i emocionuar të thelloj lidhjen kulturore mes Ballkanit dhe Baltikut. Estonia dhe Kosova ndajnë më shumë se përmasën – të dy janë kombe të vogla e krenare, me histori të trazuara dhe kultura të gjalla e rezistuese. Mezi pres të ndërtojmë më shumë ura përmes krijimit të muzikës që digjet.”
La Fazani duke performuar në TMW 2025 Vikendica. Foto: Veronika Gluškova
Çmimi përfshin incizimin, miksimin dhe masterizimin e 3-4 këngëve në Selektor Studio me producentin dhe inxhinierin e incizimit Martin Laksberg. Laksberg, i cili ishte pjesë e jurisë përzgjedhëse, pranon se megjithëse konkurrenca ishte e fortë, La Fazani ishte një nga të preferuarit e tij të padiskutueshëm.
“Standardi i çdo aplikimi ishte me të vërtetë në nivel të lartë, pasi kishte shumë artistë të afirmuar me stile të zhvilluara dhe identitet të qartë,” thotë Laksberg. “Shumë krijues të shkëlqyer më tërhoqën vëmendjen. Megjithatë, La Fazani u dallua sepse muzika e tij përçon kreativitet të rrjedhshëm, eksperimentim dhe njëkohësisht tërheqje të menjëhershme.” Ai shton: “Demonstrimet e tij janë të guximshme dhe tërheqëse, dhe spektri i ideve është këndshëm i gjerë. Ai duket se frymëzohet nga gjithçka dhe ka shumë për të thënë.”
42 aplikime nga muzikantë nga e gjithë bota që performuan në TMW këtë vit u vlerësuan nga një juri e përbërë nga përfaqësuesit e Selektor Studio Martin Laksberg dhe Henrik Ehte, CEO-ja e Telliskivi Creative City Triin Marie Juss, menaxherja e projektit Tallinn – UNESCO Qyteti i Muzikës Grettel Killing, si dhe Eva Johanna Lepikov dhe Ingrid Kohtla nga TMW.
Dysheja lituane Superkoloritas, që fituan çmimin e parë Telliskivi Creative City dhe Selektor Studio vitin e kaluar, publikuan më 24 maj një EP me pesë këngë me titull “Ritmo!”, i incizuar në Selektor Studio me Martin Laksberg dhe bateristin Caspar Salo./ KultPlus.com
Festivali ndërkombëtar “Violinistic greetings” vjen në edicionin e 13-të me mbështetjen e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit si vetmi festival që i dedikohet tërësisht violinës.
Në këtë edicion marrin pjesë violinistë të njohur, të huaj e shqiptarë, me një shtrirje gjeografike që përfshin edhe Amerikën e Veriut dhe Brazilin.
Koncerti i parë i këtij edicioni, i titulluar “Greetings from Vienna” është një recital i violinistes Ina Kosturi dhe pianistes Rejsi Prosi, që realizohet në sallën e madhe të Universitetit të Arteve, ditën e nesërme, si pjesë e stinës koncertore të Fakultetit të Muzikës.
“Greetings from Vienna” është titulli i një pjese të re për violinë e piano, kompozuar enkas për këtë edicion nga violinistja Ina Kosturi. Ky koncert recital sjell një program të veçantë me tre vepra shqiptare për violinë dhe dy vepra pothuaj të panjohura për skenën shqiptare të kompozitorëve botërorë Aaron Copland dhe Alberto Ginastera.
Ina Kosturi vjen si interpretuese dhe kompozitore me “Sonatë” për violinë e piano, “Improvisation for violin solo”, botuar nga shtëpia e famshme vjeneze “Universal Edition” dhe vlerësimin së fundmi me çmimin e tretë dhe Honorable Mention në konkursin e rëndësishëm Vienna Classical Competition, “Arnold Rose” Competition, i organizuar në bashkëpunim me Moxarthaus, në nderim të koncertmaestrit të Filarmonisë së Vjenës, violinistit Arnold Rose./atsh/KultPlus.com
Katër vite më parë, më 3 qershor të vitit 2021, u shua një nga figurat më të shquara të teatrit shqiptar, Pirro Mani.
Pirro Mani u lind në 14 prill të vitit 1932 në Korçë dhe mbetet njëri prej regjisorëve më brilantë sidomos në teatër. Studimet e larta i ndoqi në Institutin e Lartë të Kinematografisë në Moskë. Në vitin 1961, u kthye në Shqipëri dhe u emërua regjisor në teatrin “Andon Zako Çajupi” të Korçës ku e drejtoi atë për 8 vjet.
Pirro Mani së bashku me Pandi Raidhin, bashkëshortët Dhorkë dhe Dhimitër Orgocka, Thimi Filipin, Stavri Shkurtin e të tjerë, realizuan vepra me vlera të qëndrueshme e që lanë mbresa në kujtesën e artdashësit, si “Hijet e Natës” të Vedat Kokonës, apo që dëshmuan art të shquar regjisorial dhe aktorial.
Pas një nisje karriere të suksesshme, Mani do të emërohej regjisor dhe aktor në Teatrin Popullor të Tiranës. Vepra e parë që përgatiti për publikun kryeqytetas ishte “Cuca e maleve” e Loni Papës.
Regjisor dhe pedagog i shkëlqyer, Pirro Mani për 25 vjet punoi në Teatrin Kombëtar ku ka vënë me dhjetëra pjesë teatrale. Në karrierën e tij artistike numërohen mbi 80 shfaqje. Ndërsa roli filmik me të cilin kujtohet është ai i Sali Protopapës tek “I teti në bronz” (1970).
Ka përgatitur shumë studentë për aktorë dhe regjisorë si pedagog i Mjeshtërisë së aktorit dhe regjisurës në Institutin e Lartë të Arteve, kurse në vitet 1974-1978 kreu si pedagog i jashtëm, detyrën e shefit të Katedrës së Regjisurës në atë institut./atsh/KultPlus.com
