Dhe nëse do që të më duash mos me duaj me asgjë tjetër, veçse me dashuri. Kurrë mos thuaj “E dua për buzëqeshjen, për vështrimin, për mënyrën fisnike të të folurit, për idetë e saj që përkojnë, me të mija të cilat një ditë më bënë të qetë.” Këto gjëra,i dashur, mund të ndryshojnë në vetvete ose të ndryshojnë për ty. Kështu një dashuri mund të zhduket. Dhe ti mos më duaj gjithashtu me keqardhje për të fshirë lotët në faqet e mia. Të qarat mund t’i harrojë kush e pati gjatë komfortin tënd, e të humbasë, kështu, dashurinë tënde. Por ti më duaj, vetëm me dashuri të dashurisë, që rritet në ty, me një dashuri eterne !/ KultPlus.com
Po të ishte biri yt do ta mbushje detin me anije të çdo lloj flamuri.
Do të dëshiroje që të gjithë bashkë me miliona të bënin urën që ai të kalonte.
Po të ishte biri yt do të hidheshe në det, do ta vrisje peshkatarin që nuk ta huazoi barkën, do të ulërije për të kërkuar ndihmë, do të trokisje në dyert e qeverive.
Por rri i qetë, nuk është biri yt. Mund të flesh i qetë E sidomos i sigurt. Nuk është biri yt.
Është vetëm biri i humanizmit të humbur, i humanizmit të ndytë, që nuk bën zhurmë.
Nuk është biri yt. Fli i qetë, nuk është i yti. Ende jo…/KultPlus.com
Në varrezën e hebrenjve nuk ka bar të blertë sot, por flakët e luftës… Mbishkrimet aramaike mbi rrasat e gurta dridhen – mornica në lëkurën e ditës.
Digjen shtëpitë e Prishtinës përreth, bien trarët e nxirë mbi kokat e njerëzve si mallkimet, thyhen tjegullat, bashkë me xhamat copërlohet dhe frika. Digjet dhe e kaluara si fotot bardhë e zi të një albumi të trashëguar, të hedhur në oborr.
Tanket duan të futen në varrezën e hebrenjve, ta shembin… Zinxhirët mbi Yllin e Davidit… por shqiptarët u dalin përpara. Me luftë. Edhe të vdekur mikun ta mbrojmë… besën ia japim tjetrit, por është jona besa… Mbi trupat tanë le të shkelin më parë!
Shqiptarët e mi dhe në luftën e botës mbrojtën jetët e hebrenjve, kur dhe të tyret ishin në rrezik, tani po mbrojnë varret e hebrenjve – dhe vetë mund të mos kenë varre, është lufta e tyre… Ylli, ah, Ylli i Davidit, që i ka mbledhur cepat, si yni është, si i mëparshmi, i hershmi, Illyricum Sacrum e quanin, bashkojnë ujërat e jetës me zjarret prometeane.
Vazhdon lufta. Qielli rëndon si mermeri i varreve…
Mbrojeni Qiellin tonë ashtu si ne, ju, perënditë e reja!…
Besojmë ende tek njeriu. Kthehet ai dhe nga viset e vdekjes, Shpirt, që vendos drejtësinë hyjnore…
P.S.:
…në Romë isha, në Ambasadën tonë punoja… dhe ia treguam ambasadorit të Izraelit ngjarjen me varrezat e hebrenjve në Prishtinë. U prek ai, falënderoi dhe… na dërgoi ca shishe me verë. Dhe ne i përplasëm gotat me njëri-tjetrin duke uruar fitoren e Kosovës. Paqe popujve! Të vdekurit dalin nga varret, duan të shprehin mirënjohjen, shpesh më shumë se të gjallët. / KultPlus.com
Tryeza diskutimi, maratonë e filmave, bisedë e njëanshme me psikologë, performime poezish, natë rrëfimesh dhe koncerte muzikor, janë këto aktivitetet që do të zhvillohen në kuadër të Javës së Terapisë të Artit, shkruan KultPlus.
Java e Terapisë do të fillojë me një tryezë diskutimi të titulluar ‘’Shëndeti fundaMental’’, ku do të shqyrtohen çështje rreth nevojës për art, posedimit të veprave artistike, rëndësisë së artit për mirëqenien psikologjike, ndikimit psikologjik në krijimin dhe interpretimin e artit, rëndësisë së shëndetit mendor, vlerësimit së artit në shoqërinë tonë dhe jo vetëm.
Pjesë e tryezës së diskutimit do të jenë: Lirie Lokaj, Psikologe; Vigan Behluli, Psikolog; Teuta Krasniqi, Aktore; Leonora Aliu, Gazetare dhe Nesim Maxhuni, Artist. Ky event do të mbahet më 12 maj në Sallën e Kuqe në orën 18:00.
Në eventin e dytë të radhës do të zhvillohet një maratonë e filmave të titulluar ‘’3,2,1… Merr Frymë’’, ku do të shfaqen filmat si: “We are not Super Heroes” me regji të Lia Bertels, që tregon për vizualizimin e momentit të ndjeshëm gjatë të cilit realiteti dhe fantazia e ëndrrat shkëputen nga njëra-tjetra; “Listen Papa!” me regji të Olga Poliektova dhe Tatiana Poliektova, që tregon për fjalë të pathëna që marrin fuqinë e tyre në letrën e një djali drejtuar babait të tij; dhe “Verso le Stelle (To The Stars)” me regji të Antonello Piccione, që tregon për vizualizimin e arratisjes si rruga e vetme për një jetë më të mirë në mjerimin e pamëshirshëm të luftës.
Këta 3 filma do të zënë vend në orën 20:00 më 13 maj në M Club Prishtinë dhe Kino ‘’Jusuf Gërvalla’’ në Pejë. Ndërsa, më 14 maj në orën 18:00 do të shfaqen në Diakonie Youth Center në Mitrovicë.
Si aktivitet i tretë me radhë do të realizohet biseda e njëanshme me psikologun të titulluar ‘’Blind Confessions’’, ku do të flitet për gjërat që mund të jenë duke e munduar çdo njeri. Kjo ngjarje është menduar për ta lehtësuar barrën e bartjes të të gjitha atyre mendimeve e ndjenjave të cilave u kemi dhënë fuqi e kanë marrë fuqi mbi ne, apo thjesht të merret perspektiva e një personi të dytë mbi ato mendime dhe ndjenja.
Përgjatë “Blind Confessions”, të pranishmit kanë mundësi që të shkruajnë çdo mendim e gjë që ata duan të lexojnë në një copë letër dhe ti diskutojnë ato nga profesionistët e ftuar të shëndetit mendor për këtë event. Të gjitha gjërat e shkruara në letër do të jenë plotësisht anonime.
Këto biseda do të zhvillohen më 13 maj në orën 20:30 në M Club, Prishtinë me Urata Gjergjizi dhe në Kino “Jusuf Gervalla”, Pejë. Ndërsa më 14 maj në Mitrovicë në orën 18:30 do të zhvillohet në Diakonie Youth Center me Xhevahire Balaj në Diakonie Youth Center.
Ngjarja e katërt në kuadër të Javës së Terapisë të Artit është titulluar “Bardh e Zi me ngjyra”, ku flitet për artin dhe shëndetin mendor nga perspektiva e një artisti.
Të menduarit bardh e zi ose i njohur ndryshe si të menduarit e polarizuar është konsideruar se ka të bëjë me tendencën tonë të të menduarit përmes ekstremeve, si p.sh., “Asgjë nuk ka kuptim” apo “Çdo gjë është perfekte”. Kjo mënyrë e të menduarit na e vështirëson ta shohim botën në nuanca të tjera, me ngjyra të tjera, përveç atyre bardh e zi.
“Bardh e Zi me ngjyra” do të realizohet me Ilir Muharremin, i cili do t’i shtojë Javës së Terapisë së Artit nuanca të reja në aspektin e perspektivave të reja.
Kjo ngjarje do të zë vend më 15 maj në orën 19:00 në 1 8 Prishtinë.
Aktiviteti i pestë me radhë përfshinë performime poezish nga performues të shumtë të cilët do të ndajnë shkrimet e tyre poetike me audiencën prezente në “Slam Poetry” në ditën e dytë të Javës së Terapisë së Artit.
Ky event do të mbahet më 14 maj në orën 18:00 në M Club.
Ndërsa si aktivitet i gjashtë do të zhvillohet një natë e rrëfimeve e titulluar ‘’Netët pa gjumë”, ku folës do të jenë: Adriana Matoshi, Argenita Fetahu dhe Leart Rama.
Në këtë natë të pranishmit do të kenë mundësi të shpalosin përvojat e tyre nëpërmjet rrëfimeve të cilat do të japin një kuptim të ri netëve pa gjumë.
Eventi do të mbahet më 14 maj në orën 20:00 në M Club.
Akitviteti i fundit i cili do të përmbyllë Javën e Terapisë së Artit është koncerti muzikor me titull ‘’Festivali i Mendjes”, ku do të performojnë artistët si: SKAG Band, Gjina Kelmendi, Fjolla Shaqiri, Liridona Selmani, Lekë Gjurgjiali and Band, Florent Abrashi, dhe Nora Konjuhi.
Ky koncert do të zhvillohet më 16 maj në orën 19:00 në Teatrin Oda.
Java e Terapisë së Artit është organizuar nga Komuna e Prishtinës dhe Qendra për Informim dhe Përmirësim Social./ KultPlus.com
Sepse të kam e nuk të kam dot sepse për ty mendoj sepse nata syçelë qëndron sepse shkon nata, “e dashur” të them sepse erdhe sërish të marrësh vegimin tënd ti, më e hijshme se çdo vegullim i yti sepse je e bukur, kokë, këmbë e shpirt sepse je mirësi, nga shpirti yt në timin sepse ti fshihesh ëmbëlsisht në krenarinë tënde e vogël, e ëmbël zemër parzmore
sepse je e imja sepse e imja nuk bëhesh dot sepse të kundroj e vdes në vend e më keq se vdekja po nuk të pashë, e dashura ime po nuk të kundrova dot
sepse ti përherë gjallon kudoqoftë por edhe më hijshëm në dashurinë time gjallon sepse goja jote gjak është e ti ke ftohtë nevojitet të të dua fort, e dashura ime nevojitet të të dua unë ndonëse kjo plagë me dhemb dyfish ndonëse të kërkoj pa të gjetur dot e ndonëse nata po kalon ndërsa unë të kam e nuk të kam prapë. / KultPlus.com
O Zot, Kur kam uri, më jep dikë që ka nevojë për bukë. Kur kam etje, më dërgo dikë që ka nevojë për ujë. Kur kam të ftoftë, më dërgo dikë ta ngroh. Kur ndjehem e pakënaqur, më dërgo dikë ta ngushëlloj.
Kur kryqi im peshon rëndë, më bëjë ta bashkëndajë kryqin e tjetrit. Kur jam e varfër, më dërgo te ata që kanë nevojë. Kur nuk kam kohë, ma jep dikë që ta ndihmoj për një çast. Kur jam e nënçmuar, bëjë të kam dikë që ta lavdëroj.
Kur jam e ligështuar, më dërgo dikë ta forcoj. Kur kam nevojë të më kuptojnë, më dërgo dikë që ta dëgjoj e ta kuptoj. Kur kam nevojë të kujdesen për mua, më dërgo dikë të kujdesem për të. Kur mendoj vetëm për vetveten, tërhiqe vëmendjen time tek të tjerët./ KultPlus.com
Kur jeta tretet, Terreve të zhgënjimit, Niset drejt asgjësë, Rrugëve që s’çojnë askund, Rrugëve ku askush s’të pret… Mision i pamundur duket rikthimi. Ikja nga asgjëja, Kthimi nga askundi, Largimi nga askushi, Rikthimi te vetja.
Mos shko pra shumë larg! …larg vetës tënde. Zhgënjehu herët e n’afërsi! Se vjen një moment, Kur as ‘vetja’ më s’të pret, E nga asgjëja në asgjë, Nga askundi në askund, S’është jetë më, Është vetmi. / KultPlus.com
Në qiellin tem n’kohë mugëtire ti si nji re je E ngjyra jote e forma jote janë pjellë e temes mendje. Ti je imja, imja grue me buzët e ambla sheqer E aty në jetën tande andrra jem jetën hedh.
Drita e shpirtit tem kambët e tua t’i ngjyron, Vena e hidhun n’buzët e tua ambël lëshon, Oh korrëse e kangës tem n’perëndim! Që andrrat e vetmueme besojnë t’jesh fati im!
Ti e jemja je, e jemja, e unë kështu bërtas në t’mesditës fllad, e flladi në zanin tem shterp nuk ka m’shirë aspak. Gjahtare e thellësisë të syve t’mi, unë preja juj Rri i qetë n’vështrimin tand t’natës si me kanë ujë
Tash t’kam mbërthy n’rrjetën tem plot muzikë, dashni E rrjetat e muzikës tem janë të gjera-pafundësi. Shpirti jem është lindë në bregun e syve tu t’zisë. E në sytë e tu t’zisë mëmëdheu i andrrave nis. / KultPlus.com
L’ ecrivain chilien Pablo Neruda (1904-1973, nom de plume de Neftali Ricardo Reyes Basoalto) vers 1969 — chilean writer Pablo Neruda, (1904-1973, pen-name of Neftali Ricardo Reyes Basoalto) c. 1969
Emrat janë të marrë Edhe rrugët qorre kanë emër Në tokën ku dorë njeri s’mbjellë, një lule çelë Natyra s’e harron E ajo fillikat shijon vetminë Bota ka një kufi Aty ku ti s’mund të shkosh Për çfarëdo arsye Mit është heroi Që kur ecën rrugëve të sheshit Të del pa asnjë organ Heroit dhe zotave s’i përcaktohet seksi Barrë e jonja është Të kontrollohemi nga ti Të na tërheqë si gravitet Si molla kur pikën mbi kokë Forca ka një emër Por liria ekziston Emër s’dua t’i jap. / KultPlus.com
Robert Shvarc ishte një përkthyes hebreo-shqiptar, i cili njihet për shqipërimin e letërsisë gjermane, shkruan KultPlus.
Robert Shvarci lindi në Sarajevë, më 10 dhjetor, 1932 nga një baba hebre nga Austria dhe një nënë nga Elbasani, ai filloi të mësojë gjuhën shqipe në moshën gjashtëvjeçare. Shvarci përktheu disa nga veprat më të mëdha botërore në shqip, ndër të cilat mund të përmenden romanet e Remarkut, Gëtes, Fojtvangerit, Apicit, Travenit dhe Markezit.
Sot në 18 vjetorin e vdekjes së shkrimtarit nga Sarajeva me prejardhje shqiptare, KultPlus ju sjell njërën nga poezitë më të njohura të tij ‘Ma vranë Sarajevën’, një poezi në të cilën shpaloset një dhimbje e nostalgji e madhe.
Ma vranë Sarajevën
Ma vranë Sarajevën, qytetin ku më ka rënë koka, qytetin përjetësisht të dashuruar, ku puthej lindja me perëndimin dhe kishat rrinin pranë xhamive dhe pranë sinagogave të zëna për dore, ku gjindja ishte përherë gazmore dhe i donte këngët dhe i donte lulet…
Ma vranë Sarajevën – dhe Milaçka e kristaltë gjarpëron tani e kuqe përmes qytetit të martirizuar… Ah, ç’ngjyrë tjetër veç asaj të gjakut mund të lerë pas thundra e një viçi – iliçi, visarionoviçi, milosheviçi?
Ma vranë Sarajevën! – pesëdhjetë vjet kam pritur ta shihja edhe një herë qytetin ku kam lindur, qytetin vetëm pesëqind kilometra larg që këtej! – pesëdhjetë vjet kam pritur…
Tani s’dua ta shoh më: s’kam zemër që të shoh gjithë atë gjak, gjithë ato kufoma, mu në zemër të Evropës, mu në fund të këtij shekulli!
Do ta ruaj në kujtesë ashtu të hirshme siç e lashë në fëmijëri, ashtu të butë dhe njerëzore, ashtu gjithë tinguj e poezi…
Ma vranë Sarajevën! Sarajevën më s’e pashë! / KultPlus.com
O moj Shqypni, e mjera Shqypni, Kush te ka qitë me krye n’hi? Ti ke pas kenë një zojë e randë, Burrat e dheut të thirrshin nanë.
Ke pasë shumë t’mira e begati, Me varza t’bukura e me djelm t’ri, Gja e vend shumë, ara e bashtina, Me armë të bardha, me pushkë ltina,
Me burra trima, me gra të dlira; Ti ndër gjith shoqet ke kenë ma e mira. Kur kriste pushka si me shkrep moti, Zogu i shqyptarit gjithmonë i zoti Ka kenë për luftë e n’luftë ka dekun E dhunë mbrapa kurr s’i mbetun. Kur ka lidhë besën burri i Shqypnisë, I ka shti dridhën gjithë Rumelisë; Ndër lufta t’rrebta gjithëkund ka ra, Me faqe t’bardhë gjithmonë asht da. Por sot, Shqypni, pa m’thuej si je? Po sikur lisi i rrxuem përdhe, Shkon bota sipri, me kambë, të shklet E nji fjalë t’ambël askush s’ta flet. Si mal me borë, si fushë me lule Ke pas qenë veshun, sot je me crule, E s’të ka mbetun as em’n as besë; Vet e ke prishun për faqe t’zezë. Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra, Ndër nji qind ceta jeni shpërnda; Ca thone kam fè ca thonë kam din; Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin” Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa tjerë, Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë! Priftnit e hoxhët ju kanë hutue, Për me ju damun me ju vorfnue! Vjen njeri i huej e ju rri n’votër, Me ju turpnue me grue e motër,
E për sa pare qi do t’fitoni, Besën e t’parëve t’gjith e harroni, Baheni robt e njerit t’huej, Qi nuk ka gjuhën dhe gjakun tuej. Qani ju shpata e ju dyfeqe, Shqiptari u zu si zog ndër leqe! Qani ju trima bashkë me ne, Se ra Shqypnia me faqe n’dhe! E s’i ka mbetun as bukë as mish, As zjarm në votër, as dritë, as pishë; As gjak në faqe, as nder ndër shokë, Por asht rrëxue e bamun trokë! Mblidhniu ju varza, mblidhniu ju gra, M’ata sy t’bukur q’dini me qa, Eni t’vajtojmë Shqypninë e mjerë, Qi mbet’ e shkretë pa em’n, pa nder; Ka mbet e vejë si grue pa burrë, Ka mbet si nanë, qi s’pat djalë kurrë! Kujt i ban zemra m’e e lan’ me dekë Kët farë trimneshe, qi sot asht mekë?
Këtë nanë të dashtun a do ta lamë, Qi njeri i huej ta shklasë me kambë? Nuk, nuk! Këtë marrè askush s’e do Këtë faqe t’zezë gjithkush e dro!
Para se t’hupet kështu Shqypnia, Me pushkë n’dorë le t’desë trimnia! Coniu, shqyptarë, prej gjumit çoniu, Të gjithë si vllazën n’nji besë shtërngoniu,
E mos shikoni kisha e xhamia: Feja e shqyptarit asht shqyptaria! Qysh prej Tivarit deri n’Prevezë, Gjithkund lshon dielli vap’edhe rrezë,
Asht tok’ e jona, prind na e kanë lanë Kush mos na e preki, se desim t’tanë Të desim si burrat që vdiqnë motit Edhe mos marrohna përpara zotit. / KultPlus.com
Filmi ‘To the Moon’ i regjisorit Irlandez Tadhg O’Sullivan që fitoi çmimin e parë në Festivalin e Filmit Irlandez, ka përfshirë edhe një poezi në gjuhën shqipe.
Bëhet fjalë për poezinë ‘Elegjia e Pyjeve’ e poetit të shquar shqiptar, Visar Zhiti.
Një film nga regjisori irlandez Tadhg O’Sullivan ku prania e hënës në film, letërsi e forma të tjera të artit në të gjithë planetin janë baza e tij.
Në të është një magjepsje e përbashkët me Hënën që kryqëzon kulturat dhe traditat për t’u bashkuar që formon pikën kryesore. Ai kombinon shkrime ndërkombëtare, klipe filmash nga 25 vende dhe muzikë me efekt soditës dhe atmosferik, i cili, së bashku me natyrën universale të hënës si një simbol.
Kjo është një ode kinematografike ndaj hënës e bërë në një pjesë të madhe nga burime arkivore të kombinuara me fragmente letrare. Interesante ideja se si njerëzit ndër epoka, kanë tërhequr nga hëna ëndrrat e arratisjes, mitet e parajsës, këngët e mallit dhe humbjes, histori të së ardhmes së humbur. / KultPlus.com
Çfarë do të thotë të biesh në dashuri çdo ditë?! Do të thotë… ta konsiderosh personin që ke në krah si një dhuratë. Do të thotë të ngrihesh në mëngjes dhe të përkëdhelësh fytyrën e personit që ke përkrah në shtrat. Do të thotë t’i kapërceni betejat së bashku, ku më e vështira është ajo e rutinës dhe e probleme të përditshme. Do të thotë të luftosh për gëzimin dhe lumturinë e tjetrit. Do të thotë se ndonjëherë duhet të vendosësh zemrën tjetër në vend të parë, para tëndes. Të dashurohesh çdo ditë do të thotë t’i thuash një fjalë të mirë sesa t’i flasësh për gjërat që nuk shkojnë mirë. Do të thotë të shikoheni në sy dhe të duheni sot, më shumë se dje. Të dashurohesh çdo ditë do të thotë të mblidhni bashkë një gëzim të veçantë… , prej të cilit ditët tuaja mbushen me ngjyra, prej të cilit lind një dritë në zemër. / KultPlus.com
Qeshu njëherë Lumi Mure të forta kemi të larta As vdekja të përbirohet Kullë prej guri më Oso Kukë Shkodrani s’e pat S’u marrim dorë Zjarrit as Ujit të Madh Vezën e fatit majë oxhaku Lejlek i bardhë e çokat do çelë njëherë Do e ruajnë qen Sharri Sorra gjarpërinj minj do i qesin fare Midis kopshtit do rritet ’i lis thik në qiell një lumë nuk do shter kurrë Lumi Nën vetull të Bukurës së Dheut lulegjakun do e vadis Do i biesh fyellit ti Nuk do hamë bukë thatë Nuk do na përgjaken këmbët Majës As e ngulim kot gozhdën Qumësht shpenish do pijmë Do hamë mish kaprojsh
Më shumë se bukë më shumë se krip do ketë Nga qoftëlargu ruana Zot Sarcoma leukemia ç’janë Zorra qorre testimi nervor ndërrim kohe një teshme gaz Do mbretërojë qetësi varri Mjekë më shumë ka se njerëz Njëmijë vjet qe besa do jetosh Lumi Do shkoj verës në Ulqin do e mbys peshkaqenin Në stepe do të dal do e gjuaj ariun polar Damask Halep do i pushtoj prapë Te ndonjë arnaut te ndonjë arab do e kërkoj Llampën e Alajdinit E lirojmë katallanin në dhomën tënde Do jetë i urtë si çdo vdektar Të mbron nga syri i keq derisa unë çel pyllin rreth shtëpisë arinj peshkaqen derisa gjuaj Në Horën Arbëreshe shkel pastaj Me Don Vito Korleonen do zbresim në fund të deteve
Arin e mbretërive ta nxjerrim Të mos ketë të varfër në botë urie-padrejtësie kush të mos vdesë Në Palermo do i mbyllim Katakombet e Kampuçit Nuk mund e shoh një fëmijë si rri aq qetë mes gjithë atyre kufomave As në ëndërr nuk mund e shoh Do t’u vemë dryrin e harresës Lumi të gjitha do t’i kemi Të gjitha Ha ha ha Ende më beson a marroçi im i vogël Unë rrej bre më shumë se Dreni se Iliri Rrej më shumë se krejt Ulpiana Dardania Vetëm ti do jetosh njëmijë vjet Zotynë Ha ha ha Ha ha Ha Malum o Lumi Paris, 1981, Ulpianë, 2001 / KultPlus.com
