Kisha e Shën Athanasit, monument kulture nga më të vizituarit e Voskopojës

Posted on by Kult Plus

Ndër kishat e shumta e të bukura të Voskopojës, renditet dhe kisha e Shën Athanasit, që fare mirë mund të konsiderohet si një thesar që dëshmon lavdinë e dikurshme të kësaj zone.

E ndërtuar në vitin 1724, kjo kishë është një nga monumentet më të rëndësishme të Voskopojës. Afreskët e saj të realizuara nga vëllezërit Kostandin dhe Athanas Zografi pasqyrojnë mjeshtërinë e artit bizantin.

Me arkitekturën e saj të veçantë dhe historinë e pasur, kisha shërben si një qendër fetare dhe kulturore duke tërhequr vizitorë vendas dhe të huaj.

Kisha e Shën Athanasit është ndërtuar mbi kodrën me të njëjtin emër, e cila ka shërbyer edhe si varrezë e Voskopojës. Kisha e Shën Athanasit është kisha e katërt e të njëjtit tip, bazilikë me mbulesa të kurbëzuara, e ndërtuar në Voskopojë. Narteksi është rrënuar nga tërmeti i vitit 1960. Pikturimi i naosit dhe arkadës ka përfunduar në qershor të vitit 1745 nga vëllezërit Konstantin dhe Athanas nga Korça.

Pikturat e naosit dallohen për programin ikonografik tepër të veçantë, ku prezantohet një cikël tepër i zgjeruar me skena të shumta të martirizimit të shenjtorëve dhe ku trajtimi i hollësishëm deri diku makabër i torturimit të tyre tejkalojnë fantazitë e shikuesit.

Në pikturat e arkadës vëllezërit Konstantin dhe Athanas kanë prezantuar me mjeshtëri një cikël të zgjeruar të Apokalipsit, i cili konsiderohet si cikli më i plotë i prezantuar në afreske deri në atë periudhë./atsh/KultPlus.com

Çmimet “Grammy 2025”, lista e plotë e fituesve

Posted on by Kult Plus

Shumë prej emrave të mëdhenj në industrinë e muzikës u nderuan në ceremoninë e 67-të të çmimeve Grammy, mbrëmjen e së dieles në Los Angeles.

Të gjithë sytë ishin te katër çmimet më të mëdha që jepen çdo vit: Albumi i vitit, rekordi i vitit, kënga e vitit dhe artisti i ri më i mirë.

Kendrick Lamar fitoi rekordin e vitit dhe këngën e vitit për “Not Like Us”.

Chappell Roan mori në shtëpi artisten e re më të mirë, ndërsa Beyoncé shënoi trofeun e albumit të vitit për albumin e saj me temë country “Cowboy Carter”. Kategoria e lakmuar u prezantua nga zjarrfikësit nga Los Angeles County.

Në fillim të mbrëmjes, Beyoncé udhëhoqi me 11 nominime për albumin e saj “Cowboy Carter”, e ndjekur nga Lamar, Charli xcx, Billie Eilish dhe Post Malone, secili me nga shtatë. Ndërkohë, Sabrina Carpenter, Chappell Roan dhe Taylor Swift ishin shumë prapa me nga gjashtë nominime secila.

Trevor Noah priti shfaqjen e çmimeve të mbushura me yje nga Crypto.com Arena, duke shënuar vitin e tij të pestë radhazi si mikpritës. Noah e hapi shfaqjen me një monolog duke trajtuar zjarret e fundit në Los Anxhelos.

Për të nderuar më tej qytetin, grupi Dawes, me vëllezërit Taylor dhe Griffin Goldsmith, e nisi natën me një homazhe. Të dyve iu bashkuan John Legend, Sheryl Crow, Brad Paisley, Brittany Howard dhe St. Vincent për të performuar “I Love L.A”. nga Randy Newman.

Më poshtë është lista e plotë nëse fituesit në “Grammy Awards 2025”:

Albumi i vitit

Fitues: Beyoncé – Cowboy Carter

André 3000 – New Blue Sun

Sabrina Carpenter – Short n’ Sweethttps://zeri.info/inarticle.html

Charli XCX – Brat

Jacob Collier – Djesse Vol 4

Billie Eilish – Hit Me Hard and Soft

Chappell Roan – The Rise and Fall of a Midwest Princess

Taylor Swift – The Tortured Poets Department

Regjistrimi i Vitit

Fituesi: Kendrick Lamar Not Like Us

The Beatles – Now And Then

Beyoncé – Texas Hold ‘Em

Sabrina Carpenter – Espresso

Charli XCX – 360

Billie Eilish – Birds of a Feather

Chappell Roan – Good Luck, Babe!

Taylor Swift ft Post Malone – Fortnight

Kënga e vitit

Fituesi: Kendrick Lamar Not Like Us

Beyoncé – Texas Hold ‘Em

Sabrina Carpnter – Please Please Please

Billie Eilish – Birds Of A Feather

Lady Gaga & Bruno Mars – Die With a Smile

Chappel Roan – Good Luck, Babe!

Shaboozey – A Bar Song (Tipsy)

Taylor Swift ft Post Malone – Fortnight

Artisti më i mirë i ri

Fituesi: Chappell Roan

Benson Boone

Sabrina Carpenter

Doechii

Khruangbin

Raye

Shaboozey

Teddy Swims

Albumi më i mirë vokal pop

Fitues: Sabrina Carpenter – Short N’ Sweet

Billie Eilish – Hit Me Hard And Soft

Ariana Grande – Eternal Sunshine

Chappell Roan – The Rise and Fall of a Midwest Princess

Taylor Swift – The Tortured Poets Department

Performanca më e mirë solo pop

Fitues: Sabrina Carpenter – Espresso

Beyoncé – Bodyguard

Charli XCX – Apple

Billie Eilish – Birds of a Feather

Chappell Roan – Good Luck, Babe!

Performanca më e mirë e pop-duo/grup

Fituesi: Lady Gaga & Bruno Mars – Die With A Smile

Gracie Abrams ft Taylor Swift – Us

Beyoncé ft Post Malone – Levii’s Jeans

Charli XCX & Billie Eilish – Guess

Ariana Grande, Brandy & Monica – The Boy Is Mine

Regjistrimi më i mirë i kërcimit/elektronik

Fituesi: Justice & Tame Impala – Neverender

Disclosure – She’s Gone, Dance On

Four Tet – Loved

Fred Again & Baby Keem – Leavemealone

Kaytranada ft Childish Gambino – Witchy

Albumi më i mirë i kërcimit/elektronik

Fituesi: Charli XCX – Brat

Four Tet – Three

Justice – Hyperdrama

Kaytranada – Timeless

Zedd – Telos

Regjistrimi më i mirë i kërcimit/pop

Fituesi: Charli XCX – Von Dutch

Madison Beer – Make You Mine

Billie Eilish – L’Amour De Ma Vie [Over Now Extended Edit]

Ariana Grande – Yes, and?

Troye Sivan – Got Me Started

Albumi më i mirë vokal tradicional pop

Fitues: Norah Jones – Visions

Cyrille Aimée – À Fleur De Peau

Lake Street Dive – Good Together

Aaron Lazar – Ëndrra e pamundur

Gregory Porter – Urimi për Krishtlindje

Albumi më i mirë i popit latin

Fitues: Shakira – Las Mujeres Ya No Lloran

Anitta – Funk Generation

Luis Fonsi – El Viaje

Kenny García – García

Kali Uchis – Orquídeas

Performanca më e mirë rock

Fituesi: The Beatles – Now And Then

The Black Keys – Beautiful People (Stay High)

Green Day – The American Dream Is Killing Me

Idles – Gift Horse

Pearl Jam – Dark Matter

St Vincent – Broken Man

Kënga më e mirë rock

Fituesi: St Vincent – Broken Man

The Black Keys – Beautiful People (Qëndroni lart)

Pearl Jam – Dark Matter

Dita e Gjelbër – Dilema

Idles – Gift Horse

Albumi më i mirë rock

Fituesi: The Rolling Stones – Hackney Diamonds

The Black Crowes – Happiness B******s

Fontaines DC – Romance

Green Day – Saviors

Idles – TANGK

Pearl Jam – Dark Matter

Jack White – No Name

Albumi më i mirë i muzikës alternative

Fituesi: St Vincent – All Born Screaming

Nick Cave & The Bad Seeds – Wild God

Clairo – Charm

Kim Gordon – The Collective

Brittany Howard – What Now

Performanca më e mirë e muzikës alternative

Fituesi: St Vincent – Flea

Cage The Elephant – Neon Pill

Nick Cave and the Bad Seeds – Song of the Lake

Fontaines D.C. – Starburster

Kim Gordon – Bye Bye

Performanca më e mirë metalike

Fitues: Gojira, Marina Viotti & Victor Le Masne – Mea Culpa (Ah! Ça ira!)

Judas Priest – Crown of Horns

Knocked Loose Featuring Poppy – Suffocate

Metallica – Screaming Suicide

Spiritbox – Cellar Door

Performanca më e mirë e repit

Fituesi: Kendrick Lamar – Not Like Us

Cardi B – Enough (Miami)

Common & Pete Rock ft Posdnuos – When The Sun Shines Again

Doechii – Nissan Altima

Eminem – Houdini

Future, Metro Boomin & Kendrick Lamar – Like That

GloRilla – Yeah Glo!

Performanca më e mirë rap melodike

Fitues: Rapsody ft Erykah Badu – 3:AM

Jordan Adetunji ft Kehlani – Kehlani

Beyoncé ft Linda Martell & Shaboozey – Spaghettii

Future & Metro Boomin ft The Weeknd – We Still Don’t Trust You

Latto – Big Mama

Kënga më e mirë rap

Fituesi: Kendrick Lamar – Not Like Us

Rapsody ft Hit-Boy – Asteroids

Kanye West & Ty Dolla $Ign – Carnival

Future & Metro Boomin ft Kendrick Lamar – Like That

GloRilla – Yeah Glo!

Albumi më i mirë rap

Fituesi: Doechii – Alligator Bites Never Heal

J Cole – Might Delete Later

Common & Pete Rock – The Auditorium, Vol 1

Eminem – The Death Of Slim Shady (Coup De Grâce)

Future & Metro Boomin – We Don’t Trust You

Performanca më e mirë solo e vendit

Fituesi: Chris Stapleton – It Takes A Woman

Beyoncé – 16 Carriages

Jelly Roll – I Am Not Okay

Kacey Musgraves – The Architect

Shaboozey – A Bar Song (Tipsy)

Performanca më e mirë e dyshes/grupit të vendit

Fituesi: Beyoncé ft Miley Cyrus – II Most Wanted

Kelsea Ballerini With Noah Kahan – Cowboys Cry Too

Brothers Osborne – Break Mine

Dan + Shay – Bigger Houses

Post Malone ft Morgan Wallen – I Had Some Help

Kënga më e mirë country

Fituesi: Kacey Musgraves – The Architect

Shaboozey – A Bar Song (Tipsy)

Jelly Roll – I Am Not Okay

Post Malone ft Morgan Wallen – I Had Some Help

Beyoncé – Texas Hold ‘Em

Albumi më i mirë country

Fitues: Beyoncé – Cowboy Carter

Post Malone – F-1 Trillion

Kacey Musgraves – Deeper Well

Chris Stapleton – Higher

Lainey Wilson – Whirlwind

R&B dhe Afrobeats

Performanca më e mirë R&B

Fituesi: Muni Long – Made For Me (Live On BET)

Jhené Aiko – Guidance

Chris Brown – Residuals

Coco Jones – Here We Go (Uh Oh)

SZA – Saturn

Kënga më e mirë R&B

Fitues: SZA – Saturn

Kehlani – After Hours

Tems – Burning

Coco Jones – Here We Go (Uh Oh)

Muni Long – Ruined Me

Albumi më i mirë progresiv R&B

Fituesi i përbashkët: Avery*Sunshine – So Glad to Know You

Fituesi i përbashkët: NxWorries (Anderson .Paak & Knxwledge) – Why Lawd?

Durand Bernarr – En Route

Childish Gambino – Bando Stone And The New World

Kehlani – Crash

Albumi më i mirë R&B

Fituesi: Chris Brown – 11:11 (Deluxe)

Lalah Hathaway – Vantablack

Muni Long – Revenge

Lucky Daye – Algorithm

Usher – Coming Home

Performanca më e mirë e muzikës afrikane

Fituesi: Tems – Love Me JeJe

Yemi Alade – Tomorrow

Asake & Wizkid – MMS

Chris Brown ft Davido & Lojay – Sensational

Burna Boy – Higher

Producenti i Vitit, Jo klasik

Fituesi: Daniel Nigro

Alissia

Dernst “D’Mile” Emile II

Ian Fitchuk

Mustard

Kantautori i vitit, jo klasik

Fituesi: Amy Allen

Edgar Barrera

Jessi Alexander

Jessie Jo Dillon

Raye

Albumi më i mirë komedi

Fituesi: Dave Chappelle – The Dreamer

Ricky Gervais – Armageddon

Jim Gaffigan – The Prisoner

Nikki Glaser – Someday You’ll Die

Trevor Noah – Where Was I

Kolona zanore e kompilimit më të mirë për mediat vizuale

Fitues: Maestro: Music By Leonard Bernstein – London Symphony Orchestra, Yannick Nézet-Séguin, Bradley Cooper

The Color Purple – Various Artists

Deadpool & Wolverine – Various Artists

Saltburn – Various Artists

Twisters: The Album – Various Artists

Kolona zanore e rezultateve më të mira për mediat vizuale (përfshin filmin dhe televizionin)

Fituesi: Hans Zimmer – Dune: Pjesa e Dytë

Laura Karpman – American Fiction

Trent Reznor & Atticus Ross – Challengers

Kris Bowers – The Color Purple

Nick Chuba, Atticus Ross & Leopold Ross – Shëgun

Kolona zanore e rezultateve më të mira për video lojëra dhe media të tjera interaktive

Fituesi: Winifred Phillips – Wizardry: Proving Grounds of the Mad Overlord

Pinar Toprak – Avatar: Frontiers of Pandora

Bear McCreary – God of War Ragnarök: Valhalla

John Paesano – Marvel’s Spider-Man 2

Wilbert Roget, II – Star Wars Outlaws

Kënga më e mirë e shkruar për mediat vizive

Fituesi: Jon Batiste – It Never Went Away (Nga Simfonia Amerikane)

Luke Combs – Ain’t No Love In Oklahoma (From Twisters: The Album)

*NSYNC & Justin Timberlake – Better Place (From Trolls Band Together)

Olivia Rodrigo – Can’t Catch Me Now (From The Hunger Games: The Ballad of Songbirds & Snakes)

Barbra Streisand – Love Will Survive (From The Tattooist of Auschwitz)

Rrëfimi më i mirë i librit audio

Fituesi: Jimmy Carter – Të dielën e kaluar në Plains: A Centennial Celebration

George Clinton – …And Your Ass Will Follow

Guy Oldfield – All You Need Is Love: The Beatles In Their Own Words

Dolly Parton – Behind the Seams: My Life in Rhinestones

Barbra Streisand – My Name Is Barbra

Videoja më e mirë muzikore

Fituesi: Kendrick Lamar- Not Like Us

A$AP Rocky – Tailor Swif

Charli XCX – 360

Eminem – Houdini

Taylor Swift ft Post Malone – Fortnight

Filmi më i mirë muzikor

Fituesi: American Symphony

June

Kings From Queens

Stevie Van Zandt: Disciple

The Greatest Night In Pop

Albumi më i mirë vokal xhaz

Fituesi: Samara Joy – A Joyful Holiday

Christie Dashiell – Journey In Black

Kurt Elling & Sullivan Fortner – Wildflowers Vol 1

Milton Nascimento & Esperanza Spalding – Milton + Esperanza

Catherine Russell & Sean Mason – My Ideal

Albumi më i mirë instrumental xhaz

Fituesi: Chick Corea & Béla Fleck – Remembrance

Ambrose Akinmusire ft Bill Frisell & Herlin Riley – Owl Song

Kenny Barron ft Kiyoshi Kitagawa, Johnathan Blake, Immanuel Wilkins & Steve Nelson – Beyond This Place

Lakecia Benjamin – Phoenix Reimagined (Live)

Sullivan Fortner – Solo Game

Albumi më i mirë alternativ i xhazit

Fituesi: Meshell Ndegeocello – No More Water: The Gospel Of James Baldwin

Arooj Aftab – Night Reign

André 3000 – New Blue Sun

Robert Glasper – Code Derivation

Keyon Harrold – Foreverland

Performanca më e mirë e xhazit

Fituesi: Samara Joy feat. Sullivan Fortner – Twinkle Twinkle Little Me

The Baylor Project – Walk With Me, Lord

Lakecia Benjamin feat. Randy Brecker, Jeff “Tain” Watts, & John Scofield – Phoenix Reimagined (Live)

Chick Corea & Béla Fleck -Juno

Dan Pugach Big Band feat. Nicole Zuraitis & Troy Roberts – Little Fears

Albumi më i mirë i teatrit muzikor

Fituesi: Hell’s Kitchen

Merrily We Roll Along

The Notebook

The Outsiders

Suffs

The Wiz

Regjistrimi më i mirë i operës

Fitues: Saariaho: Adriana Mater – Esa-Pekka Salonen, conductor (San Francisco Symphony; San Francisco Symphony Chorus; Timo Kurkikangas)

Adams: Girls Of The Golden West – John Adams, dirigjent (Filharmonia e Los Anxhelosit; Master Chorale e Los Angeles)

Catán: Florencia En El Amazonas – Yannick Nézet-Séguin (Orkestra Metropolitan Opera; Kori i Operës Metropolitan)

Moravec: The Shining – Gerard Schwarz, dirigjent (Kansas City Symphony; Lirik Opera Of Kansas City Chorus)

Vendos: The Hours – Yannick Nézet-Séguin, dirigjent (Orkestra Metropolitan Opera; Kori i Metropolitan Opera)

Performanca më e mirë orkestrale

Fitues: Revolución Diamantina – Gustavo Dudamel, conductor (Los Angeles Philharmonic)

John Adams: City Noir – Fearful Symmetries & Lola Montez Does The Spider Dance – Marin Alsop, conductor (ORF Vienna Radio Symphony Orchestra)

Kodály: Háry János Suite; Summer Evening & Symphony In C Major – JoAnn Falletta, conductor (Buffalo Philharmonic Orchestra)

Sibelius: Karelia Suite, Rakastava, & Lemminkäinen – Susanna Mälkki, conductor (Helsinki Philharmonic Orchestra)

Stravinsky: The Firebird – Esa-Pekka Salonen, conductor (San Francisco Symphony)./abcnews/KultPlus.com

Tetë vite pa kolosin e letrave shqipe Dritëro Agolli

Posted on by Kult Plus

Dritëro Agolli lindi (13 tetor 1931- 3 shkurt 2017) ishte poet, prozator, publicist dhe politikan shqiptar. Kritik ndaj frymës tradicionaliste dhe patriotizmit retorik, Dritëro Agolli solli në poezi ndjeshmëri e figuracion të ri, duke e përtërirë sistemin e vjershërimit shqip, përcjell KultPlus.

Mësimet e para i kreu në vendlindje, vazhdoi gjimnazin e Gjirokastrës , një shkollë me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Fakultetin e Arteve në Shën Petersburg. Ka punuar shumë kohë si gazetar në gazetën e përditshme “Zëri i popullit” dhe për shumë vjet ka qenë kryetar i ‘Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë’.

Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në perëndim e në lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet ’60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e tij, Agolli e vendosi veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli u bë poeti i tokës dhe i dashurisë, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore.

Si shkrimtar i madh i një ‘gjuhe të vogël’, ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombës, sa dhe në metropolet e kulturës botërore. Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, ai gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia e tij. Në prozën e tij, Agolli solli risi vetëm në strukturën narrative, por dhe në galerinë e personazheve të veta. Ata janë sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë aq edhe madhështorë.

Vepra e tij poetike më e njohur është “Nënë Shqipëri”, ku krijohet figura e atdheut me traditat heroike, me vështirësitë e shumta me të cilat u përballen. Me vëllimet poetike “Pelegrini i vonuar”, “Lypësi i kohës”, “Fletorkat e mesnatës” autori shpall sfidën e tij të re të mjeshtërisë. Ne këto vëllime shpërfaqet poeti me ideal të tronditur, që duhet të gjejë vlerën dhe kuptimin e jetës së vet dhe të brezit që përfaqëson në kushtet e tronditjeve të mëdha të shoqërisë dhe të ndryshimeve rrënjësore të rrugës drejt së ardhmes së saj. Në prozë, bëri emër sidomos romani ‘Komisari Memo’, në të cilin pasqyrohet roli i madh edukues dhe drejtues në vitet e Luftës Nacional – Çlirimtare.

Në vitin 2011 Dritëro Agolli, është nderuar me titullin doktor Honoris Causa nga Universiteti Evropian i Tiranës. Në një ceremoni të veçantë, iu dha ky titull shkrimtarit të shquar “Për kontributin e madh dhe të rëndësishëm në krijimtarinë e tij letrare për më shumë se 60 vjet, si poet, prozatore, dramaturg përkthyes e eseist”. / KultPlus.com

Bukowski: Unë kam qenë i bekuar me një jetë të mjerë, kjo është e gjitha

Posted on by Kult Plus

10 thënie nga Charles Bukowski për të shkruarit.

 “Të shkruash nuk është aspak punë… Dhe kur njerëzit më thonë se sa e dhimbshme është të shkruash, nuk e kuptoj sepse është njësoj si të rrokullisesh nga mali që e njeh. Është çliruese. Është e këndshme. Është një dhuratë dhe paguhesh për atë që dëshiron të bësh.”

“Nëse do të provosh, shko deri në fund. Përndryshe, as mos filloni. Kjo mund të nënkuptojë humbjen e të dashurave, grave, të afërmve e ndoshta edhe të mendjes suaj. Mund të nënkuptojë të mos hani për tre ose katër ditë. Mund të nënkuptojë të ngrihesh në një stol parku. Mund të nënkuptojë burg.”

“Si shkruani, si krijoni?” Jo, u thashë atyre. Ju nuk provoni. Kjo është shumë e rëndësishme: të mos provoni, as për Cadillacs, krijimin apo pavdekësinë. Ju prisni, dhe nëse nuk ndodh asgjë, prisni edhe pak.”

“E dini se çfarë më intereson? Çfarë do të shkruaj nesër mbrëma. Kjo është gjithçka që më intereson, poezia e radhës, vargu tjetër i ndyrë. Ajo që është e kaluara është e kaluar, nuk dua të merrem me të, ta lexoj dhe të luaj me të, dhe të kënaqem me të. Ka ikur, ka përfunduar. Nëse nuk mund të shkruash rreshtin tjetër… Epo, je i vdekur.”

“Unë kam qene i bekuar me një jetë të mjerë, kjo është e gjitha. Një jetë e ndyrë për të shkruar.”

“Jetoni pak dhe blijini vetes një makinë shkrimi.”

“Të mos shkruash nuk është mirë, por të përpiqesh të shkruash kur nuk mundesh është më keq.”

“Shkrimtarët janë njerëz të dëshpëruar dhe kur pushojnë së qeni të dëshpëruar, pushojnë së qeni shkrimtarë”.

Ai pyeti: “Çfarë e bën një njeri shkrimtar?” “Epo,” thashë, “është e thjeshtë. Ose shkruan në letër, ose hidhesh nga një urë.”

“Kur shkruani, fjalët tuaja duhet të shkojnë kështu – Bim! Bim! Bim! Çdo rresht duhet të jetë plot me një lëng të shijshëm, me shije. Duhet të jenë plot pushtet, duhet të të bëjnë të kthesh një faqe.”

Përktheu: Taunita Xhukolli / KultPlus.com

‘Të vdesësh për atdhe, kjo është punë mbretërish’

Posted on by Kult Plus

KultPlus iu sjell disa thënie për atdheun.

“Në qoftë se dëshironi ta njihni dhe ta doni atdheun tuaj, shkoni në të huajin”. – Eric Berne

“Është kënaqësi dhe nder të vdesësh për atdhe! Edhe më kënaqësi është të jetosh për të”. – Horaci

“Mos pyet se ç’do të bëjë atdheu për ty, pyet me gëzim ç’mund të bësh ti për të”. – Kenedi

“Atdheu është si familja: vlerën ia njohim vetëm atëherë kur e humbim”. – Floberi

“Të vdesësh për atdhe, kjo është punë mbretërish”. – Volteri

“Liria është thelbi i shpirtit dhe i mendjes; aty ku s’ka liri, mendja dhe shpirti thahen si bima pa ujë”. – Sami Frashëri

“Nuk ka këshillë më të keqe nga ajo që të shtyn të mohosh kombin tënd”. – Naum Veqilharxhi

“Skllavëria më e madhe është të mos kesh liri, e të mos konsiderohesh i lirë”. – Gëte

“Më mirë me dekë nën dhe’ m’u kja, se për t’gjallë me mbetë nën shkja”. – Gjergj Fishta

“Dashuria për atdheun lind nga dashuria për familjen”. – Naim Frashëri./ KultPlus.com

BE-ja dhe Britania bashkohen kundër tarifave të Trumpit

Posted on by Kult Plus

Nën hijen e një lufte globale tregtare, udhëheqësit e Britanisë dhe Gjermanisë u takuan të dielën në Checkers dhe i lëshuan sinjalet e para administratës Trump. Dhe përgjigja europiane e britanike është një traktat i ri tregtie mes palëve. Gjatë takimit, kryeministri Starmer tha se dëshiron të shohë “marrëdhënie të forta tregtare” nën administratën e presidentit të ShBA-së Donald Trump.

Gjithashtu ai shpresoi për një “rivendosje” të marrëdhënieve midis Britanisë dhe Bashkimit Europian. Për kancelarin gjerman Scholz është e rëndësishme që bota të mos ndahet me barriera të reja tregtare, pasi të gjithë përfitojnë nga globalizimi.

Të dy udhëheqësit ranë dakord më herët në Berlin të punojnë për një traktat ambicioz që mbulon çështje nga mbrojtja te tregtia, i cili synon të rivendosë marrëdhëniet ekonomike britanike me Bashkimin Europian. Starmer përsëriti se një rivendosje nuk do të nënkupton rihyrje në tregun e vetëm të bllokut ose bashkimin doganor.

Diskutimi i udhëheqësve të dy prej ekonomive më të mëdha të Europës vjen pasi presidenti amerikan Donald Trump shpalli vendosjen e tarifave prej 25% për mallrat nga Meksika dhe Kanadaja dhe 10% për importet nga Kina.

Nga këto tarifa do të goditet prodhuesi më i madh i makinave në Europë Volkswagen. Kompania tha se ka hyrë në bisedime për të shmangur konfliktin tregtar. Fabrika e kompanisë Puebla, është më e madhja e Meksikës dhe një nga më të mëdhatë e Grupit Volkswagen, që prodhoi afro 350,000 makina në vitin 2023, të gjitha për eksport në Shtetet e Bashkuara.

Prodhuesit gjermanë të automjeteve, prej të cilëve Volkswagen do të preket më shumë, thanë se tarifat do të shkaktojnë inflacion për konsumatorët./ Klan News/ KultPlus.com

Vizitorë të shumtë në Muzeun e Traditës në Sarandë

Posted on by Kult Plus

Gjatë 2024-ës shifrat e vizitorëve në Muzeun e Traditës në Sarandë shënuan rritje.

Turistët e vegjël duket se janë më kureshtarët për të parë se çfarë fshihet brenda muzeut buzë detit, ndërsa të rriturit, janë informuar paraprakisht dhe duan të dinë më shumë për mënyrën e jetesës së të parëve në Sarandë.

Sipas përfaqësuesve të Muzeut të Traditës në Sarandë, vitin e fundit është rritur në 75% numri i vizitorëve që kanë vizituar këtë muze. Sipas tyre, turistët apo vizitorët vijnë të organizuar në grupe nga shtetet te ndryshme.

“Grup moshat jane nga më të vegjëlit e deri të moshës së trete. Interesi më i madh është nga fëmijët sepse shohin diçka të vjetër që nuk e kanë parë as në shtetin e tyre as në përditshmërinë e tyre. Grup mosha e vjetër është e interesuar për mënyrën e jetesës sesi ka evoluar, vegla pune apo bjektete shtëpiake të ndryshme që janë përdorur në krahina te ndryshme, kanë ngjallur interes, për të parë përdorimin e tyre”, shprehen përfaqësuesit e  Muzeut, në një prononcim për “Abcnews”

Ndërkohë befasia e vitit të shkuar për Muzeun e Traditës ishin turistët indian, ndërsa muzeu deri në fund të shkurtit pret nxënësit e shkollave të ndryshme, për tu përgatitur më pas për sezonin turistik.

Muzeu i Traditës është pjesë e grupit muzeal të Sarandës, që shpalos vlerat, kulturën dhe historinë e bashkive jugore./ KultPlus.com

Libri “Dorëshkrimi fanariot” nga autorja Doina Ruşti do të promovohet më 4 shkurt në librarinë “Dukagjini”

Posted on by Kult Plus

Libri “Dorëshkrimi fanariot” nga autorja Doina Ruşti do të promovohet më 4 shkurt, të martën, në orën 18:00, në librarinë “Dukagjini” (te Sheshi “Nëna Terezë”).

Për të diskutuar rreth librit, panelistë do të jenë: Maniela Sota, përkthyese e librit; Osman Gashi, profesor i letërsisë dhe i gjuhës shqipe.

Promovimi do të moderohet nga Liridona Bytyçi.

Shënim: “Dorëshkrimi fanariot” nga autorja Doina Ruşti është pjesë e kolanës “Effugium” – Evropa Kreative.

Shënim për librin:

Libri “Dorëshkrimi fanariot” është një roman me personazhe të shumta dhe një ngjarje jashtëzakonisht interesante – një rikonstruktim i një historie dashurie. Ky libër është konsideruar, me të drejtë, vepra më e mirë e autores, e cila ka shprehur një interesim të theksuar për historinë e Bukureshtit të shekullit XVIII. Ajo na e sjell Bukureshtin, të perceptuar nëpërmjet letërsisë së fiksionit.

Shënim për autoren:

Doina Ruşti është një shkrimtare dhe akademike e njohur rumune, e cila është e njohur për romanet e saj historike dhe bashkëkohore. Ajo studioi letërsinë rumune në Universitetin e Bukureshtit dhe ka marrë një doktoratë në histori letrare.

Veprat e saj shpesh përfshijnë historinë rumune, folklorin dhe mistikën duke i lidhur ato me tema moderne. Stili i shkrimit të Ruştit është i famshëm për thellësinë intelektuale dhe stilin e saj lirik./ KultPlus.com

‘Ji besnik ndaj asaj që ekziston brenda vetes’

Posted on by Kult Plus

André Gide ishte një autor francez dhe fitues i Çmimit Nobel në Letërsi (në 1947).

Ai është autor i më shumë se pesëdhjetë librave. Gazeta “The New York Times” e kishte përshkruar atë si “njeriu më i madh bashkëkohor i Francës në letra”.

Për lexuesit tanë sjellim këtë koleksion me thëniet më të bukura të tij:

Të dish të lirosh veten nuk është asgjë; gjëja e mundimshme është të dish çfarë të bësh me lirinë e dikujt.

Njeriu nuk mund të zbulojë oqeane të reja, nëse nuk ka guximin të harrojë bregun.|

Besojuni atyre që kërkojnë të vërtetën. Dyshoni tek ata që e gjejnë.

Ji besnik ndaj asaj që ekziston brenda vetes.

Gjithçka është thënë tashmë, por meqenëse askush nuk po dëgjonte, ne duhet të fillojmë përsëri.

Ngjyra e së vërtetës është gri.

Vetëm ato gjëra janë të bukura të cilat janë të frymëzuara nga çmenduria dhe të shkruara nga arsyeja.

Hipokriti i vërtetë është ai që pushon së perceptuari mashtrimin e tij, ai që gënjen me sinqeritet.

Ju lutem mos më kuptoni shumë shpejt.

Të kesh zili për lumturinë e një njeriu tjetër është çmenduri; nuk do të dinit çfarë të bënit me të nëse do ta kishit.

Ai që dëshiron një trëndafil duhet ta respektojë gjembin e tij.

Vetëm budallenjtë nuk e kundërshtojnë vetveten.

Ka shumë gjëra që duken të pamundura për aq kohë që dikush nuk i provon ato.

Frika nga tallja lind frikacakun më të keq.

Guxo të jesh vetvetja.

Atëherë ju mendoni se dikush mund të mbajë një dashuri të pashpresë në zemrën e tij për aq kohë sa? … Dhe se jeta mund të marrë frymë mbi të çdo ditë, pa e shuar atë?

Ji besnik ndaj asaj që ekziston askund tjetër veç te vetja jote – dhe kështu bëhu i domosdoshëm.

Urtësia nuk vjen nga arsyeja por nga dashuria.

Eshtë më mirë të të urrejnë për atë që je sesa të të duan për atë që nuk je.

Si do të ishte një rrëfim i lumturisë? E tëra që mund të përshkruhet është se çfarë e përgatit atë, dhe pastaj çfarë e shkatërron atë.

Veprimet më vendimtare të jetës sonë – dua të them ato që ka më shumë të ngjarë të vendosin gjithë rrjedhën e së ardhmes sonë – janë, më shpesh , të pamenduara.

Ne duhet ta shijojmë këtë verë, lule më lule, sikur të ishte e fundit që do të shohim.

Të lexosh një shkrimtar është për mua jo thjesht të marr një ide se çfarë thotë ai, por të shkoj me të dhe të udhëtoj në shoqërinë e tij.

Çdo çast i jetës sonë është në thelb i pazëvendësueshëm: duhet ta dini këtë në mënyrë që të përqendroheni në jetë.

Unë nuk dëshiroja asgjë përtej buzëqeshjes së saj dhe të ecja me të kështu, dorë për dore, përgjatë një dielli të ngrohur, në shtegun e luleve.

Trishtimi nuk është pothuajse kurrë asgjë, por një formë e lodhjes.

Kapaciteti për të fituar falas nuk është asgjë; aftësia për të qenë i lirë është detyra.

Gjërat më të rëndësishme për të thënë janë ato që shpesh nuk i mendoja të nevojshme t’i thosha – sepse ishin shumë të dukshme.

Mirëpriteni gjithçka që ju vjen, por mos dëshironi për asgjë tjetër.

Arti fillon me rezistencën – në pikën ku rezistenca kapërcehet. Asnjë kryevepër njerëzore nuk është krijuar kurrë pa punë të madhe.

Arti është një bashkëpunim midis Zotit dhe artistit, dhe sa më pak që bën artisti, aq më mirë.

Në mënyrë që të jem plotësisht i lumtur, e vetmja gjë e nevojshme është të përmbahem nga krahasimi i këtij momenti me momentet e tjera në të kaluarën, të cilat shpesh nuk i shijoja plotësisht, sepse i krahasoja me momentet e tjera të së ardhmes.

Më shpesh njerëzit kërkojnë situata të jetës për të këmbëngulur në mendimet e tyre sesa për të arsimuar veten e tyre.

Rrugët më të rrahura janë sigurisht më të sigurtat, por mos shpresoni të fitoni shumë me to.

Kam ndërmend t’ju sjell forcë, gëzim, guxim, zgjuarsi, sfidë.

Novelisti nuk ka shumë dëshirë ta shohë luanin duke ngrënë bar. Ai e kupton që i njëjti Zot krijoi ujkun dhe qengjin, pastaj buzëqeshi, “duke parë që puna e tij ishte e mirë”.

Ata krijojnë dallime dhe rezerva të cilat unë nuk mund t’i zbatoj për vete, sepse ekzistoj vetëm si një i tërë; I vetmi pretendim im është të jem i natyrshëm dhe kënaqësinë që ndiej gjatë një veprimi, e marr si shenjë se duhet ta bëj.

Vetë gjërat që më ndanin dhe më dallonin nga njerëzit e tjerë ishin ato që kishin rëndësi; gjërat që askush tjetër nuk do të donte dhe nuk mund të thoshte, këto ishin gjërat që unë kisha për të thënë.

Krijimet më të bukura të burrave janë vazhdimisht të dhimbshme. Cili do të ishte përshkrimi i lumturisë?./KultPlus.com

“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë”

Posted on by Kult Plus

Henrik Johan Ibsen ishte një dramaturg norvegjez dhe drejtor teatri.

Si një nga themeluesit e modernizmit në teatër, Ibsen shpesh quhet “babai i realizmit” dhe një nga dramaturgët më me ndikim të kohës së tij.

Për kënaqësinë e lexuesve tanë kemi sjellë një përzgjedhje të thënieve më të bukura të tij:

“Asnjëherë nuk duhet të vishni pantallonat tuaja më të mira kur dilni për të luftuar për lirinë dhe të vërtetën.”

“Eshtë shenja e shpirtit të rebelimit të kërkosh lumturi në këtë jetë.”

“Mendoj se ju nuk do të kundërshtoni faktin se për momentin njerëzit budallenj janë në një shumicë absolutisht dërrmuese në të gjithë botën.”

“E shihni, çështja është se njeriu më i fortë në botë është ai që qëndron më i vetëm.”

“Ti nuk me ke dashur kurre. Ju keni menduar vetëm se është e këndshme të jesh i dashuruar me mua.”

“Një mijë fjalë nuk lënë të njëjtën përshtypje të thellë si një vepër e vetme.”

“E shihni, ka disa njerëz që dikush i do dhe të tjerë me të cilët ndoshta do të preferonte të ishte me ta.”

“Unë duhet të vendos se kush ka të drejtë – shoqëria apo unë.”

“Burrat më të fortë janë më të vetmuarit.”

“Unë besoj se para çdo gjëje jam një qenie njerëzore e arsyeshme, ashtu si ju-ose, në çdo rast, që duhet të përpiqem dhe të bëhem një.”

“Paraja mund të jetë lëvozhga e shumë gjërave, por jo thelbi. Ju sjell ushqim, por jo oreks; mjekim, por jo shëndet; njohje, por jo miq; shërbëtorë, por jo besnikëri; ditë gëzimi, por jo paqe apo lumturi.”

“Nuk është vetëm ajo që kemi trashëguar nga babai dhe nëna jonë që ecën në ne. Janë të gjitha llojet e ideve të vdekura, dhe besimet e vjetra pa jetë, e kështu me radhë. Ato nuk kanë vitalitet, por na ngjiten të gjithë njësoj, dhe ne nuk mund t’i heqim qafe.”

“Opinioni publik është një gjë jashtëzakonisht e ndryshueshme.”

“Me mua mund të ishe një person tjetër.”

“Armiku më i rrezikshëm i së vërtetës dhe lirisë mes nesh është shumica kompakte.”

“Kafazoni një shqiponjë dhe do të kafshojë telat, qofshin ato hekuri ose ari.”

“Është çlirim të dish se një akt guximi spontan është ende i mundur në këtë botë. Një akt që ka diçka të bukurisë së pakushtëzuar.”

“Jeta e një personi është një çmimi i rëndë për të paguar që lindëm.”

“Unë jam në revoltë kundër gënjeshtrës shekullore se shumica ka gjithmonë të drejtë.”

“Ka kaq shumë gënjeshtra si në shtëpi ashtu edhe në shkollë. Në shtëpi nuk duhet të flasësh, dhe në shkollë duhet të qëndrojmë dhe t’u themi gënjeshtra fëmijëve.”

“Unë do të rrezikoj gjithçka së bashku me ty.”

“Ka njerëz që i do dhe të tjerë me të cilët të pëlqen të flasësh.”

“Mos më thuaj që hëna po shkëlqen; më trego dritë që shkëlqen në xhamin e thyer.”

“Kushdo që e ka shitur veten për dikë tjetër nuk do ta bëjë përsëri.”

“Njerëzit duan vetëm revolucione të veçanta, në ato të jashtme, në politikë, etj. Por kjo është vetëm ngatërrim. Ajo për të cilën vërtet kërkohet është një revolucion i mendjes njerëzore.”

“Çdo gjë që prek duket se është e destinuar të kthehet në diçka të poshtër dhe farsë.”

“Idhulli i Autoritetit duhet të thyhet në këtë qytet.”

“Shumica gabon gjithmonë; pakica ka rrallë të drejtë.”

“Janë humbjet e vogla në jetë që e prenë zemrën.”

“Burrat janë personazhe qesharakë, ata gjithmonë duhet të kenë diçka për t’i habitur.”

“Ti ke bërë një vend bosh brenda meje; dhe duhet të përpiqem ta mbush me diçka – me diçka që është paksa si dashuria.”

“Mendova se e kuptove se ku e kisha humbur atë që ti e quaje zemrën time në atë kohë.”

“Sado i mjerë të ndihem, dua të zgjas agoninë sa më gjatë që të jetë e mundur. Të gjithë pacientët e mi janë të tillë. Dhe kështu janë ata që janë të sëmurë moralë ..”

“Zot i mirë, njerëzit nuk bëjnë gjëra të tilla!”/ KultPlus.com

Bob Dylan: Zëri që i dha formë një gjenerate

Posted on by Kult Plus

Nga Mr. Tambourine Man te Like a Rolling Stone, është e pamohueshme që Bob Dylan ka lënë një shenjë të pashlyeshme në industrinë e muzikës. I frymëzuar nga artistë si Hank Williams, Elvis Presley dhe Little Richard, kantautori dhe këngëtari legjendar amerikan mbetet një zë i fuqishëm i brezit të tij.

Dylan ka patur ndikim mbi miliona dashamirës të muzikës anembanë botës me tekstet e tij plot jehonë, tingujt inovativë dhe ndërgjegjen sociale të mishëruar në muzikën e tij. Jeta dhe arritjet e Dylan janë një udhëtim i jashtëzakonshëm përmes fuqisë së muzikës si një mjet për ndryshim, reflektim dhe rrëfim.

Këto ditë ka dalë në sallat e kinemave filmi biografik, A Complete Unknown, me aktorin Timothée Chalamet në rolin e Bob Dylan. Më poshtë eksplorojmë jetën dhe trashëgiminë e një prej muzikantëve më të suksesshëm në botë, i cili vazhdon të frymëzojë breza të tërë.

Fillimet

Lindur si Robert Allen Zimmerman më 24 maj 1941, në Duluth të Minnesotës, Dylan u rrit në qytetin e vogël dhe punëtor Hibbing. Peizazhi industrial i fëmijërisë së tij dhe komuniteti i ngushtë hebre ku bënte pjesë ndikuan thellësisht në botëkuptimin e Dylanit.

Që i vogël, Dylan ishte i magjepsur pas muzikës. Ai dëgjonte country, blues dhe rock ‘n’ roll në radio. Artistë si Hank Williams dhe Little Richard ndezën dashurinë e tij të hershme për muzikën. Gjatë viteve të shkollës së mesme, ai nisi të zhvillonte talentin, duke krijuar grupe dhe eksperimentuar me tingujt e rinj të rock ‘n’ roll-it.

Një dashuri tjetër e madhe e Dylan-it ishte letërsia, veçanërisht poezia e Dylan Thomas, nga i cili mori edhe emrin e tij artistik. Përvojat e hershme të Dylan-it u bënë baza e një karriere të jashtëzakonshme.

Në bregun lindor

Në vitin 1961, i vendosur për të takuar një prej frymëzimeve të tij më të mëdha – poezinë “beat” dhe këngëtarin folk Woody Guthrie – Dylan u shpërngul në bregun lindor. Në New York, ai u bë pjesë e skenës folk të Greenwich Village. Brenda katër muajsh, u angazhua për të luajtur harmonikë në një regjistrim të Harry Belafonte-s.

Në shtator 1961, kritiku Robert Shelton shkroi një vlerësim entuziast për Dylan-in në The New York Times, çka bëri që producenti John Hammond ta ndihmonte të firmoste me Columbia Records.

Revolucioni muzikor

Albumi i parë i Dylan-it, Bob Dylan (1962), përfshinte standarde folk dhe blues të frymëzuara nga Guthrie. Por ishte albumi i tij i dytë, The Freewheelin’ Bob Dylan, që e bëri të famshëm. Këngë si Blowin’ in the Wind dhe A Hard Rain’s A-Gonna Fall treguan aftësinë e tij për të kombinuar mendime personale me komente sociale e politike.

Në mesin e viteve ’60, Dylan arriti famën ndërkombëtare me albume si The Times They Are A-Changin’ dhe Bringing It All Back Home, të cilat reflektonin trazirat e kohës. Këngët e tij u kthyen në himne të lëvizjeve për të drejtat civile dhe kundër luftës.

Like a Rolling Stone dhe periudha elektrike

Deri në vitin 1965, repertori i Dylan-it përbëhej kryesisht nga këngë proteste me tekste të ngarkuara politikisht. Por vendimi i tij për të kaluar në kitarën elektrike gjatë Festivalit Folk të Newport-it ishte revolucionar. Me albume si Highway 61 Revisited dhe Blonde on Blonde, ai sfidoi kufijtë mes folk-ut dhe rock-ut, duke krijuar një zhanër të ri muzikor.

Këngë si Like a Rolling Stone riformësuan kufijtë e asaj që mund të ishte një këngë – më e gjatë, me tekste të thella dhe emocione të papërpunuara. Megjithëse disa fansa të folk-ut fillimisht e kritikuan këtë drejtim të ri, Dylan fitoi një publik të gjerë.

Sfidat personale dhe ndikimi i përjetshëm

Në fund të viteve ’60, fama filloi ta rëndonte Dylan-in. Një aksident me motor në vitin 1966 e detyroi të tërhiqej për disa kohë, duke i dhënë hapësirë për të rigjetur veten.

Pas një periudhe heshtjeje, Dylan u rikthye me projekte si The Basement Tapes dhe albumin country John Wesley Harding, duke treguar një anë më të qetë dhe introspektive të artit të tij.

Trashëgimia e pavdekshme

Nga veprat personale të viteve ’70 te hyrja në Songwriters Hall of Fame në vitin 1982, Dylan vazhdon të frymëzojë edhe në shekullin e 21-të. Ai mbetet një figurë e përjetshme e muzikës dhe kulturës, me një karrierë që mishëron evolucionin artistik dhe kërkimin e vazhdueshëm për të vërtetën. / bota.al/ KultPlus.com

Mali i Çikës, peizash mahnitës për vizitorët

Posted on by Kult Plus

Mali i Çikës në Vlorë është mbuluar nga dëbora këtë fillim shkurti, duke ofruar një peizazh mahnitës për vizitorët.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga mali i Çikës që sheh përmbi Jon, me epërsinë e një “çatie” nga njëra anë dhe përmbi Lumin e Vlorës nga tjetra.

Maja e Çikës është një pikë e lartë e shkëputur e Maleve të Kanalit Keraune në Shqipëri. Me një lartësi mbidetare prej 2,044 metrash (ose 6,706 këmbë mbi nivelin e detit). Ajo gjendet në qytetin e Vlorës dhe përfaqëson një ndër pikat më të larta në Evropë, duke u radhitur në vendin e 85 në listën e majave më të larta të kontinentit.

Maja e Çikës është një pjesë e rëndësishme e Parkut Kombëtar të Llogarasë, njohur për biodiversitetin e tij të pasur dhe vegjetacionin e zhvilluar. Pjesa perëndimore e malit është e mbushur me bimësi nga specie të ndryshme, duke përfshirë bredhin bullgar, pishën austriake, pishën boshnjake dhe pishën maqedonase. Kjo zonë është një shtëpi për shumë lloje të rralla dhe të kërcënuara, duke përfshirë dhe një numër të konsiderueshëm të bimës së rrallë dhe të kafshëve të egra.

Maja e Çikës ofron një përvojë të mahnitshme natyrore dhe një shkëlqim të thellë kulturor dhe historik për ata që e vizitojnë. Nëpërmjet kësaj majë, vizitorët mund të shijojnë pamjet e mahnitshme të rivierës shqiptare dhe të përjetojnë bukurinë e shkëlqyer të pyjeve të pasura dhe të rralla./ KultPlus.com

‘Ti nuk e di, por ty të jetoj çdo ditë’

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Charles Bukowski

S’rreshta kurrë së menduari për ty,
do doja aq shumë të ta them.

Do doja të shkruaja se më pëlqen të kthehem,
Se më mungon dhe të mendoj.
Po s’të kërkoj.
Madje s’të shkruaj as njatjeta.
Nuk di si je.
Dhe më mungon ta di.

Ke projekte?
Buzëqeshe sot?
Ç’ëndërrove?
Do dalësh?
Ku do t’shkosh?
Ke ëndrra?
A hëngre?.

Do t’më pëlqente të mund të kërkoja.
Po s’kam forcë.
Dhe as ti nuk e ke.
Dhe at’herë rrimë e presim më kot”.

“Dhe mendojmë.
Dhe kujtomë.
Kujtohu se të mendoj, se ti nuk e di, por ty të jetoj çdo ditë, që shkruaj për ty.

Dhe kujtohu se të kërkosh e të mendosh, janë dy gjëra të ndryshme.

Dhe unë të mendoj, po s’të kërkoj./ KultPlus.com

Ky shtet po e shqyrton aplikimin e punës katër-ditore, objektiv ulja e stresit te punonjësit

Posted on by Kult Plus

Indonezia po shqyrton aplikimin e punës katër-ditore.

Si fillim qeveria ka vendosur që ta aplikojë punë katër ditore përmes programeve vullnetare që lejojnë punonjësit të bëjnë 40 orë punë në katër ditë.

Çdo punonjës që nuk mund të plotësojë 40 orët e kërkuara do të ndjekë orarin e rregullt pesë-ditor të punës, raporton Independent.

“Pra, nëse dikush punon 40 orë në javë, mund të zgjedhë javën e punës katër-ditore ose pesë”, tha për CNN Indonesia Zëvendësministri i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore,

Teknologjisë dhe Informacionit, Teddy Barata.

Modeli i punës katër-ditore po monitorohet për të përcaktuar se sa efektiv është dhe për këtë arsye aktualisht është në dispozicion vetëm për punonjësit e Ministrisë së Ndërmarrjeve Shtetërore.

Nisma u zbulua marsin e kaluar, me kreun e ministrisë Eric Thohir duke theksuar se 70% e punëtorëve të rinj vuanin nga probleme të shëndetit mendor dhe reduktimi i javës së punës mund të ndihmojë në uljen e niveleve të tyre të stresit.

“Kjo nuk do të thotë se ata do të marrin një ditë pushimi çdo të premte. Vetëm punonjësit që kanë punuar 40 orë në javë mund ta bëjnë këtë”, shtoi Thohir në deklaratat e tij në atë kohë.

Mbetet për tu parë nëse qeveria do të miratojë këtë metodë apo jo, pasi tani është në fazë eksperimentale./ KultPlus.com

Personazhet që lanë gjurmë në histori, mes tyre edhe një shqiptare

Posted on by Kult Plus

Nga Ramses dhe Kleopatra tek Buda, Aleksandri i Madh, Cezari, Mikelanxhelo, Leonardon, Beethoven, Mozart, Tesla, Ajnshtajn por edhe Marilyn Monroe e shumë të tjerë, janë këta ndë 100 personazhet e mëdhenj të historisë, shkruan focus.it.

Por cilët janë burrat dhe gratë që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në histori?

Shumë prej nesh me siguri ia kanë bërë vetes këtë pyetje në një moment. Por nuk është e lehtë të bësh një listë. Por tani detyra mund të bëhet më e lehtë nga një botim. ”100 Personazhet e Mëdha të Historisë”, bestselleri që lavdëron gratë dhe burrat që ndryshuan botën.

Fillojmë me Lucy, një nga përfaqësueset më të vjetra të njerëzimit: e zbuluar në Etiopi në 1974, Lucy është një australopitekë që jetoi 3.2 milionë vjet më parë dhe përfaqëson hapin e parë në evolucionin tonë.

Gjatë rrugës do të takoni mbretëreshën Nefertiti, e cila jetoi mbi 3300 vjet më parë, e famshme për bukurinë e saj, më pas Ramses II dhe mbretëreshën shumë të famshme Kleopatra.

Dhe përsëri: Buda; perandori i parë i Kinës Qin Shi Huang; mbreti luftëtar Hun Attila si dhe gjakatari mongol Ghengis Khan.

Për Greqinë e lashtë, këtu janë Platoni dhe Aleksandri i Madh. Pas një ekskursusi kushtuar Romës gjenden Spartaku dhe Jul Cezari.

Aty janë edhe Charlemagne, Marco Polo, Dante Alighieri, Leonardo da Vinci, Michelangelo, Joan of Arc, Christopher Columbus, Ferdinand Magellan.

Përsa i takon besimeve fetare janë Jezusi i Nazaretit dhe profeti Muhamed.

Kampionët e letërsisë

Nuk mungojnë autorët e veprave të pavdekshme: nga Miguel Cervantes me Don Kishotin te Ludwig van Beethoven me simfoninë e nëntë të tij, nga Wolfgang Amadeus dhe Mozart, William Shakespeare me Romeon dhe Zhulietën te Diego Velasquez me Las Meninas, duke kaluar nëpër Rembrandt, Piccasso dhe pikturat e tyre, Molieri me ”Invalidin imagjinar”, Vëllezërit Grimm dhe tregimet e tyre popullore, Victor Hugo me ”Të Mjerët”.

Shkencëtarë dhe artistë të mëdhenj

Ndër shkencëtarët spikasin figurat e Marie Curie, Albert Einstein, Nikola Tesla, Louis Pasteur, Edison.

Gjithashtu, në fushën artistike: Walt Disney, Charlie Chaplin, Marilyn Monroe, Edith Piaf, Nina Simone, John Lennon dhe Michael Jackson.

Sipas studimeve të kryera në 37 vende, më i vlerësuari i të gjitha kohërave është Albert Einstein. Në vendin e dytë, e vetmja grua në top 10, është Nënë Tereza e Kalkutës.

Ndë emra të tjerë janë Gandhi, Lenin, Napoleone, Mandela./ KultPlus.com

Energjia diellore, aplikim për impiant me kapacitet 54 MW në Berat

Posted on by Kult Plus

Shoqëria “X ONE” SH.P.K. ka shprehur interesin dhe ka paraqitur pranë Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, aplikimin për ndërtimin e një impianti fotovoltaik me kapacitet të instaluar 54 MW, për prodhimin e energjisë elektrike nga burime të rinovueshme.

Sipas njoftimit të MIE-s, impianti nuk është objekt koncesioni dhe nuk përfiton nga masat mbështetëse.

Aplikimi parashikon ndërtimin e tij në fshatin “Teman”, në bashkinë Poliçan, Berat.

Pranë ministrisë së Energjisë dhe Infrastrukturës gjatë vitit 2024 ka fluks kërkesash për të investuar në impiante fotovoltaikë.

Klima e Shqipërisë ofron rreth 2400 orë diell në vit dhe një mesatare prej 240-300 ditë me diell, si dhe me fuqi ere të konsiderueshme në bregdet.

Për të nxitur zhvillimin e këtij sektori, qeveria ka ndërmarrë edhe politika lehtësuese, siç është konkretisht përjashtimi nga tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) i të gjitha makinerive dhe pajisjeve që do të përdoren për ndërtimin e projekteve të prodhimit të energjisë nga dielli dhe era, për investime që arrijnë vlerën 50 milionë lekë e sipër.

Sipas të dhënave zyrtare, rreth 6% e energjisë totale në vend u prodhua nga centralet diellore që tashmë janë në prodhim. Peshën më të madhe e mban Centrali i Karavastasë, që ka prodhuar mbi 50% të energjisë totale diellore./ KultPlus.com

Isabella Rossellini, gruaja e hirshme dhe shpirti i bukur i blatuar natyrës

Posted on by Kult Plus

Nga Albert Vataj

Isabella Rossellini, përveçse një aktore dhe modele e famshme, është gjithashtu një ambientaliste e pasionuar dhe një mbrojtëse e natyrës. Ajo ka treguar një dashuri të thellë për botën e kafshëve dhe ka kombinuar këtë pasion me artin dhe shkencën në mënyra unike.

Një nga projektet e saj më të njohura në këtë drejtim është “Green Porno”, një seri e shkurtër filmash të prodhuar nga Sundance Channel, ku ajo shpjegon me humor dhe kreativitet sjelljet e çiftëzimit të insekteve dhe kafshëve të ndryshme. Përmes këtyre videove edukative dhe argëtuese, ajo ka synuar të ndërgjegjësojë publikun mbi biologjinë dhe natyrën në një mënyrë tërheqëse.

Përveç filmit dhe artit, Rossellini është gjithashtu një fermere e përkushtuar. Ajo ka një fermë organike në New York të quajtur Mama Farm, ku rrit kafshë dhe promovon bujqësinë e qëndrueshme. Një aspekt i veçantë i kësaj ferme është angazhimi i saj në ruajtjen e shpendëve të rrallë dhe vendas. Ajo është veçanërisht e dhënë pas rosave dhe pulave të racave të vjetra, duke ndihmuar në ruajtjen e diversitetit gjenetik të tyre.

Në vitet e fundit, ajo është angazhuar edhe në studime akademike mbi sjelljen e kafshëve dhe ka ndjekur një program mbi etologjinë (studimin e sjelljes së kafshëve). Ky pasion i saj për natyrën dhe biologjinë reflekton një lidhje të thellë dhe të vazhdueshme me botën e gjallë, duke e bërë atë një figurë unike në ndërthurjen e artit, shkencës dhe aktivizmit mjedisor./ KultPlus.com

‘Gjithë njerztë faje kanë, për ne si pasqyrë janë’, poezi e Çajupit me mezazh tejet të fuqishëm

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Andon Zako Çajupi

Një njeri pa mënd në kokë,
mburrej e lëvdohej vetë,
pandehte me të vërtetë
q’ish i bukur e s’kish shokë,
ndaj ishte shum’ i gëzuar.
Vërtet pasqyra s’kishte mëshirë
ta tregonte të shëmtuar.
Po thosh: pasqyra nuk’ është e mirë.
Nga kjo lajthitje që ta kërrejnë
dhe të duket e vërteta,
gjithë pasqyrat e shkreta
kur i shikon, e rrëfejnë
me një fytyrë
shumë të ndyrë.
Që të mos shohë kurrë pasqyrë,
ç’punoi miku?
U ngre dhe iku
lark, ndëpër ara
Për fat të keq, sheh përpara
një liqen të pashënuar,
me ujë fort të kulluar.
Ndë këta ujë kur u shikua
u zemërua,
se prap ju duk fytyra
si te pasqyra,
Domethënë, me një fjalë,
kjo përrallë
Eshtë bërë
për të tërë:
për veten tonë, të gjithë ç’jemi
këtë mendje kemi.
Gjithë njerztë faje kanë,
për ne si pasqyrë janë:
ky njeriu
faqeziu
që qesh o mburr vetëhenë,
është shpirti yne vetë,
Sa për liqenë
ndë vënd të shkrete,
me ujëkulluar,
tregon librat qe ke shkruar./ KultPlus.com

Jul Çezari, mitet dhe të vërtetat mbi perandorin e famshëm romak

Posted on by Kult Plus

Një politikan i fuqishëm, gjeneral ushtrie dhe perandor, Jul Çezari ndihmoi në shndërrimin e Romës në një nga perandoritë më të fuqishme në histori. Ai ishte një udhëheqës i dashur nga shumë njerëz.

Por fuqia e tij shkaktoi gjithashtu shumë pakënaqësi tek kolegët e tij politikanë. Ja çfarë duhet të dini rreth jetës së Çezarit, lidhjes që ai pati me Kleopatrën, vrasjen, dhe dramën e famshme të Uilliam Shekspirit, që ndihmoi në përjetësimin e figurës së tij:

Ka lindur më 12 ose 13 korrik të vitit 100 Para Erës Sonë, por ka të ngjarë jo përmes “prerjes çezariane”

Për shekuj me radhë, është besuar se Jul Çezari ishte fëmija i parë i lindur përmes“prerjesçezariane”. Por kjo gjë ka të ngjarë të jetë larg së vërtetës. Burimi i kësaj ngatërrese mund të jetë një enciklopedi historike bizantino-greke e shekullit X-të e quajtur Suda.

Ajo pretendonte se prerjet çezariane e kanë marrë emrin e tyre nga vetë Çezari:“Perandorët e romakëve e marrin këtë emër nga Jul Çezari, që nuk kishte lindur në mënyrë natyrale. Nëna e tij vdiq në muajin e nëntë të shtatzanisë. Ndaj njerëzit u detyruan t’i hapin barkun duke e nxjerrë jashtë fëmijën. Dhe në gjuhën romake kjo lloj prerjen quhet “çezariane”.

Por kjo nuk ka të ngjarë të ketë ndodhur për disa arsye. Së pari, prerjet çezariane ishin kryer tashmë në Romë në atë kohë. Një ligj që kërkonte kryerjen e prerjeve çezariane në rrethana të caktuara, u miratua gjatë mbretërimit të Numa Pompilius, që sundoi në vitet 715-673 Para Erës Sonë, pra shumë kohë përpara Jul Çezarit.

Sipas ligjit, nëse një grua vdiste gjatë shtatzënisë, ajo duhej t’i nënshtrohej një prerje çezariane, pasi ishte kundër besimeve romake varrosja e një nënë me foshnjën e saj në bark. Ligji parashikonte që edhe gratë shtatzëna që ishin duke vdekur t’i nënshtrohen një procedure të tillë, në përpjekje për të shpëtuar jetën e foshnjes. Suda shkruan gabimisht se nëna e Çezarit, Aurelia, vdiq gjatë lindjes. Ndërkohë dihet që jetoi mirë deri në moshë të thyer.

Drama e Shekspirit “Jul Çezari” la jashtë një protagonist kyç në vrasjen e perandorit

Drama e Uilliam Shekspirit, i zhvillon ngjarjet nëvitin 44 Para Erës Sonë. Ajo përshkruan motivet që çuan në vrasjet e tij dhe pasojat e këtij akti. Një nga citatet më të famshme nga drama, e thënë nga Çezari pak para vdekjes së tij është “Et tu, Brute? (Edhe ti Brut?).

Në fakt Çezari nuk e tha këtë, pasi ai as që e njihte aq mirë Brutin. Tradhtari i vërtetë është Decimus Junius Brutus Albinus. Por ai përmendet shumë pak në dramë dhe emri i tij ishte shkruar gabimisht. Në fakt, ai ishte miku i Çezarit. Madje, perandori e përfshiu në politikë për ta ndihmuar në rivendosjen në vend të imazhit të familjes së tij. Madje ata luftuan përkrah njëri-tjetrit në beteja. Por në fund, Decimus luajti një rol kyç në atentatin ndaj Çezarit.

Jul Çezari dhe Kleopatra patën një lidhje midis tyre që solli në jetë një djalë të quajtur Çezarion

Lidhja midis Çezarit dhe Kleopatrës ishte më shumë se sa epsh. Ajo ishte një marrëdhënie, që të dyve u duhej për të arritur synimet e tyre. Që Kleopatra të siguronte pozitat e saj në fronin e Egjiptit, i duhej një ushtri. Më saktë, ajo kishte nevojë për ushtrinë e madhe të Çezarit. Këtij të fundit i interesonte pasuria e madhe për të shlyer borxhet e perandorisë, duke çimentuar pozicionin e tij në pushtet.

Kleopatra shkoi të jetonte në Romë me Çezarin. Ata patën së bashku një djalë, Çezarionin. Shfaqjet publike të dashurisë së Çezarit, frymëzuan edhe ngritjen e një statuje të Kleopatrës në Tempullin “Venus Genetrix”. Ajo mbeti më Romë deri në vrasjen e Çezarit, ngjarje që e detyroi të largohej bashkë me djalin.

U vra më 15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë, pasi u godit 23 herë me thikë

Në vitin 44 Para Erës Sonë, Çezari e shpalli veten diktator të përjetshëm. Ndërsa shumë nga ndryshimet dhe reformat e tij u pritën mirë nga popullata e shtresës së ulët dhe të mesme, politikanë u shqetësuan nga fuqia e tij gjithnjë në rritje. Ndaj perandori u godit me thikë për vdekje nga një grup prej rreth 40 senatorësh.

Ju mund të vizitoni vendin ku u vra Jul Çezari

“Largo di Torre Argentina” është sheshi më i vjetër i Romës në ambient të hapur, dhe ishte vendi ku Çezari u godit 23 herë me thikë më15 marsin e vitit 44 Para Erës Sonë. Ai u shkatërrua gradualisht gjatë shekujve në vijim. Por pas një restaurimi me vlerë 1.1 milionë dollarë, ky sit historik është i hapur për publikun që nga viti i kaluar.

Një bust që mendohet se i përket Jul Çezarit u zbulua në vitin 2007

Disa historianë dhe arkeologë, besojnë se një bust i nxjerrë nga lumi Ron në Francë në vitin 2007, është në fakt i Jul Çezarit. Nëse kjo është e vërtetë, do të ishte e vetmja statujë e mbijetuar e realizuar për perandorin gjatë kohës që ai ishte gjallë.

Meqë shumica e paraqitjeve vizuale të Çezarit u bënë pas vdekjes së tij, historianët thonë se ato priren të jenë versione të idealizuara të tij. Por ky bust mendohet se i ngjan liderit ashtu siç dukej realisht, duke treguar një vijë flokësh që tërhiqet pas kohës, dhe rrudha të shumta në ballë. Përmendorja ndodhet aktualisht në Musée Departmental de l’Arles Antique.

U rrëmbye nga piratët, por më vonë u hakmor ndaj tyre

Kur ishte 25 vjeç, Çezari po lundronte me një anije në detin Egje, teksa u rrëmbye nga piratët siçilianë. Ata do të kërkonin 20 talenta argjendi (rreth 600.000 dollarë sot) për lirimin e tij. Thuhet se Çezari qeshi në mënyrë ironike dhe u tha se duhej të kërkonin 50 talenta (rreth 1550 kg argjend). Kur bashkëpunëtorët e tij shkuan të merrnin paratë, Çezari u detyrua të priste në robëri. Kur u lirua, ai mblodhi një grup të vogël ushtarësh, i gjeti piratët, ua preu fytin dhe ua mori argjendin.

Pati 3 gra gjatë jetës së tij

Çezari u martua me Kornelian, gruan e tij të parë, në vitin 84 Para Erës Sonë. Ata patën një vajzë së bashku, por Kornelia vdiq në vitin 69. Dy vite më vonë, Çezari u martua me Pompeian, nga e cila më vonë u divorcua. Më pas u martua me Kalpurnian në vitin 59, dhe jetuan së bashku deri në vdekjen e tij.

Thënie të famshme të Jul Çezarit:

“Erdha, pashë, fitova” ose në latinisht“Veni, Vidi, Vici”.

“Njerëzit e besojnë me dëshirë atë që e dëshirojnë”.

“Nëse duhet të shkelni ligjin, bëjeni këtë për të marrë pushtetin:në të gjitha rastet e tjera respektojeni atë”.

“Askush nuk është aq i guximshëm sa të mos shqetësohet nga diçka e papritur”.

“Unë e dua tradhtinë, por e urrej tradhtarin!”.

Thënie të famshme nga drama “Jul Çezari” e Uilliam Shekspir

“Frikacakët vdesin shumë herë para vdekjes së tyre; të guximshmit e përjetojnë vetëm njëherë vdekjen”.

“Vdekja, një fund i domosdoshëm, ajo do të vijë kur të jetë koha”.

“Kujdes nga Idet e Marsit”. (e thënë nga një fallxhore) / bota.al/ KultPlus.com

Mbi 17 mijë turistë në Pukë në 2024, priten 20% më shumë të huaj këtë vit

Posted on by Kult Plus

Puka është kthyer në një atraksion turistik gjithëvjetor, për shkak të bukurive natyrore, historisë dhe gastronomisë së pasur. Një destinacion i preferuar për të huajt, por edhe vendasit, Puka tërheq gjatë dimrit më shumë vizitorë për shkak të borës dhe terrenit malor, por sidomos edhe për faktin se së fundmi në Pukë është instaluar edhe zip-line më i madh në Ballkan me gjatësi 1.200 metra, lartësi 20 metra dhe shpejtësi që arrin 80–100 km në orë.

Në një intervistë me nënkryetarin e bashkisë Pukë, Ferid Ringaj, ai shprehet se gjatë vitit 2024 ka pasur rreth 17,000 turistë, nga të cilët 2,800 turistë të huaj, nga Evropa, Azia dhe vendet arabe që e kanë vizituar këtë qytet.

“Situata me turizmin është përmirësuar ndjeshëm, kjo falë investimeve në këtë fushë nga operatorë të ndryshëm vendas, si dhe objekte të tjera atraktive natyrore dhe historike që Puka ofron. Puka ofron një turizëm gjithëvjetor, pasi në të gjitha stinët, natyra e bukur dhe tërheqëse, ajri i pastër dhe mundësitë për të eksploruar natyrën e veçantë, zonat historike, muzeun etno-kulturor, shpellat me histori interesante, majat e maleve dhe shtigjet e markuara me destinacione të ndryshme, pa harruar mikpritjen dhe bujarinë që karakterizon banorët e kësaj zone”, thotë Ringaj.

Nënkryetari i bashkisë Pukë thekson se viti që u mbyll ka qenë një nga më të mirët në aspektin e shifrave të turistëve që shijuan Pukën, ndërsa pritshmëritë janë edhe më të larta gjatë 2025, pavarësisht faktit se jemi akoma në muajin e parë të vitit.

“Vitin 2024 mund ta konsideroj të suksesshëm sa i përket numrit të vizitorëve. Nga informacionet e dhe kontaktet me operatorët turistikë të zonës ka një rritje të konsiderueshme të turistëve e kjo në sajë të aktiviteteve të shumta të zhvilluara në qytetin e Pukës dhe në njësitë e saj vendore me karakter promovues të produkteve bujqësore të zonës, aktivitete kulturore, Festivali Mbarëkombëtar i Instrumentistëve të vegjël, Dita e Kulturës Pukjane, Sofra Pukjane, Panairi “Puka Agro-Fest”, etj. Tashmë, të kthyera në traditë disavjeçare e shumë aktivitete të tjera që kanë sjellë shumë vizitorë vendas dhe të huaj dhe shifra varion 15,000-17,000 vizitorë”, thekson ai.

Krahas pjesëmarrjes në aktivitete gjithëvjetore, pikat më të frekuentuara të Pukës janë Liqeni i Komanit, Maja e Murgës, Shpellat historike, Mali i Munellës që është zonë e mbrojtur për arsye të ekzistencës së rrëqebullit, zona të tjera malore përmes shtigjeve të markuara. Duke qenë se Puka është edhe një pikë kalimi për të shkuar edhe në Valbonë, ka edhe pjesë të tjera turistike rrugës panoramike të Liqenit të Fierzës etj.

Sipas nënkryetarit të kësaj bashkie, referuar edhe shifrave të prenotimeve me operatorët turistike për 2025-ën, pritet të ketë një rritje me 15-20% të numrit të turistëve.

“Nga komunikimi me operatorët turistikë, me të cilët bashkia është në kontakt të vazhdueshëm, pritet që këtë vit të kemi një dyfishim të turistëve, nga të huajt presim rreth 15-20 % më shumë gjatë këtij viti”, pohon Ringaj.

Sipas tij, bashkia Pukë ka një mori projektesh të parashikuara për këtë vit në Pukë dhe që fokusohen nga infrastruktura te ndërtimi i hoteleve të reja, investimet në bujtina, etj.

“Bashkia Pukë ka krijuar një mjedis shumë miqësor për të gjithë të interesuarit për të investuar në fushën e turizmit. Sapo kemi inauguruar zip-line Puka, më i madhi në Ballkan me një gjatësi 1200 metra dhe një hapësirë magjepsëse natyrore, ku falë këtij investimi do kemi numër të lartë turistësh për të shijuar këtë adrenalinë fantastike. Kemi interesim të shtuar nga investitorë, bijë pukjanë nga emigrimi që kanë shprehur interesin për të investuar në vendlindje dhe bashkia Pukë me Këshillin Bashkiak kanë marrë vendime për zona zhvillimore ku së shpejti do fillojnë investimet”, pohon Ringaj.

Nënkryetari i kësaj bashkie thotë se këtë vit në Qafën e Qerretit do të ndërtohet një resort me gamë të gjerë shërbimesh bashkëkohore me kushte moderne. “Nga pikëpamja infrastrukturore, bashkia do vijojë me investime në fasadat e qytetit, përmirësimin dhe asfaltimin e hyrjes së qytetit. Së shpejti, javën e parë të shkurtit do të prezantohet projekti i lidhjes së dy liqeneve, që është vepra më e madhe që do të realizojmë, krahas investimeve në fushën e mirëmbajtjes pastër të ambienteve, rrugëve dhe shtigjeve malore duke zgjeruar edhe hartën e tyre”, përfundon Ringaj./atsh/ KultPlus.com

Odiseada mërgimtare- Pjesa e dytë e shkrimit ‘Të mërguarit’

Posted on by Kult Plus

Odiseu është një nga të parët të mërguar në letërsinë perëndimore. Mërgimi është i rëndësishëm në kontekstin e letërsisë dhe mitologjisë greke. Udhëtimi i Odiseut është boshti i formësimit të temës së mërgimit në hitorinë e letërsisë. Emri latin “Ulysses” rrjedh nga “Ulixes”, përkthimi latin i “Odysseus”, i bërë nga skllavi i liruar grek Livius Andronicus rreth vitit 240 para Krishtit. Ky ishte shembulli i parë i njohur i përkthimit artistik në histori (nga ky përkthim janë ruajtur vetëm 50 rreshta). Më pas, duke iu afruar pjesërisht origjinalit grek, Ulixes u shndërrua në Ulysses dhe kjo formë e emrit u përvetësua në anglishte.tjerë.

Në shekullin e njëzetë, letërsia kryesisht ishte një lloj odisejadë e mërgimit. James Joyce, i larguar nga Irlanda, qëndron në krye të një kolone të shkrimtarëve të letërsisë së mërgimit. Emra të tillë si Thomas Mann, Vladimir Nabokov, Amin Maalouf, Edward Said, Ernest Hemingway, Milan Kundera dhe Ismail Kadare, ndoqën rrugën e largimit nga atdheu, përfshirë shumë shkrimtarë të

Shumë kryevepra letrare u krijuan në mërgim. Romani “Uliksi” i James Joyce, kurora e letërsisë moderniste dhe romani i parë i postmodernizmit, është fryt i shtatë viteve pune në mërgim, mes Triestes, Cyrihut dhe Parisit. Joyce ishte i vetëdijshëm se, për t’i shërbyer artit dhe, nëpërmjet tij, Irlandës dhe njerëzimit, duhej të përballej me ndarjen e dhimbshme nga atdheu.

Më 2 shkurt 1922 (datë interesante kjo për numerologjistët), në ditëlindjen e tij të 40-të, Sylvia Beach, drejtuesja e librarisë “Shakespeare and Company” në Paris, ekspozoi në vitrinën e saj “Uliksin” e Joyce-it, me kopertinë blu dhe letër të bardhë. Libri u botua në 1000 kopje. Titulli nuk përmendet në tekst, por mban lidhje tematike me “Odiseun” e Homerit.

James Joyce dhe Sylvia Beach në fotografi

Sot, në 103-vjetorin e botimit të veprës “Uliksi”, do të ndalemi tek vështrimi që i hodhën këtij romani dy shkrimtarë mërgimtarë të shekullit të kaluar në Paris: Milan Kundera (1975) dhe Ismail Kadare (1990). Të dy, Kundera dhe Kadare, nuk u shpërblyen me çmimin Nobel për letërsi.

Çmimin Nobel nuk e morri as James Joyce. Jeta mërgimtare në Paris, mosfitimi i çmimit Nobel i lidhë këto tre autorë si dhe ndikimi i mjeshtrit të madh Joyce në to.

Kadare e ka cilësuar “Uliksin” si një nga arritjet më të mëdha të letërsisë moderne, një udhëtim filozofik dhe letrar që thellon kuptimin e ndërgjegjes njerëzore. Ai e vlerëson eksperimentimin dhe transformimin e formës narrative në këtë vepër, duke theksuar ndikimin e saj në lindjen e rrymës së postmodernizmit. Kadare e farkoi termin “përroi i ndërdijes” për të përshkruar teknikën e “stream of consciousness” në romanin modernist dhe postmodernist.

Megjithatë, Kadare ka shprehur kritika ndaj përdorimit të tepruar të kësaj teknike, duke argumentuar se mund të krijojë vështirësi për lexuesit që duan një strukturë të qartë narrative. Kadare ka qenë konsulent në përkthimin e parë të “Uliksit” në shqip nga Idlir Azizi në vitin 2004. Duke u mbështetur në vërejtjet e tij për “deliriumin shumëgjuhësh” të Joyce-it, Kadare e ka konsideruar Joyce-in si një pikë referimi në eksplorimet e gjuhës letrare.

Në librin me ese “Arti i Romanit”, Kundera e vlerëson qasjen inovative të Joyce-it ndaj strukturës narrative, veçanërisht përdorimin e tij të “përroit të ndërdijes” dhe përqendrimin në jetën e brendshme të personazheve. Uliksi i Joyce-it paraqitet si një arritje monumentale që shtyu kufijtë e asaj që mund të bëjë romani.

Ai vuri në dukje se, ndërsa risitë e Joyce-it hapën mundësi të reja, ato gjithashtu u shndërruan në modë ku forma eksperimentale morri rolin vendimtar ndaj aspektit të strukturës narrative. Kundera mëton se roli kryesor i romanit qëndron te hulumtimi i ekzistencës njerëzore dhe kritikon ata që imituan Joyce-in në mënyrë sipërfaqësore, duke u përqendruar vetëm në eksperimentimin stilistik. Megjithatë, Kundera gjithashtu kritikon theksin që Joyce-i i jep ndërlikimeve të gjuhës

dhe teknikës, duke sugjeruar se puna e Joyce-it ndonjëherë bëhet tepër vetë-referenciale dhe e shkëputur nga përvoja më e gjerë njerëzore.

Joyce, Kundera dhe Kadare janë pjesë të odiseadës mërgimtare që thellësisht dhe thelbësisht ndryshoj panoramën e letërsisë botnore./ KultPlus.com

Sulejman Pitarka një emër që mbrujti me pasion dhe përkushtim traditën krenuese të teatrit shqiptar

Posted on by Kult Plus

Nga Albert Vataj

Ai ishte dhe mbeti një prej atyre emrave që shkruan historinë e artit skenik shqiptar. I përulur dhe i përkushtuar ndoqi deri në fund rrugën e tij të skenës. Erdhi dhe iku pa bërë bujë, por mbeti deri në shterrimin e frymës së fundit një personalitet i rëndësishëm dhe një emër që renditet i denjë krah plejadës së aktorëve të skenës. Nuk ngau nëpër tollovitje mediatike apo jargavitje anshmërishë politike për të përfituar apo për të nxjerr së andjemi të mundshme të pamerituara. Ishte nga fillimi deri në fund i përkorë. Modestia, urtësia dhe maturia ju bë një vetvete më të cilën përfaqësohej, bashkëndante gazmime dhe cfilitje me kolegët dhe sfidantët e betejave skenike.

Sulejman Pitarka pushoi së marri frymë dhjetë vite më parë, por tisi i përjetësisë do e mbështjellë kurdoherë këtë personazh, tek i cili u mishëruan tiparet dhe veçoritë e një personaliteti të fuqishëm skenik. Prej kohësh hapat i qenë ngadalësuar, e megjithatë shkallëzat e drunjta që të shpinin drejt skenës së Teatrit Kombëtar jo rrallë e kanë ngjitur në të. Sepse mosha dhe shëndeti të rëndojnë hapin dhe të zvargin gjurmën, por pa mundur të ta zbehin diellin e ndritshëm të dëshirimit për të qenë i ledhatuar nga magjia e skenës, nga mrekullimi i ovacioneve të sallave. Ai nuk e ndali atë çapitje drejt fundit, për të dëshmuar te çdo ngulm atë shpirt fillues të betejës për të kumtuar më të mirën, më pasionuesen, më përfaqësuesen, më konkuruesën.

Nuk nguronte të ishte gjithnjë ai Sul Pitarka i dashuri dhe gojëëmbël, sa herë që duhej për t’ju uruar kolegëve të tij përvjetore lindjeje, e herë të tjera për të marrë trofe dhe vlerësime. E prej asaj skene ku hodhi mund e derdhi lot, duke ligjëruar ngadalë, me frymë që i mbahej paksa, nuk ka reshur të flasë për paprekshmërinë e skenës së teatrit. Pak kohë para se të shuhej, kur në njërën dorë mbante trofeun “Kalorësi i skenës” dhe në tjetrën bastunin që e ndihte për të hedhur hapat e për të mbajtur shpinën pak më drejtë, Sulejman Pitarka pëshpërit kushtrueshëm: “Faleminderit dhe mbajeni të pastër këtë skenë”.

Interpretimi i tij, zëri grishës s’mund të mos të të emocionojnë, duke i siguruar atij përjetësinë. Janë role në teatër e kinema që përbëjnë një muze më vete për artin shqiptar. Skenë të cilën e shkeli për të parën herë në vitin e hershëm 1951, për të mos reshtur edhe kur kish mbushur të 82 vitet e jetës, dhe “Pjata prej druri” ishte e fundit dramë që mundi t’i rrëfejë shqiptarëve. Dhe ai, plaku i mjerë e i braktisur, si “Xha Gorioi” për të cilin sytë na i ka hapur Balzaku, erdhi në Shqipërinë e pas viteve ’90-të nga Pitarka, për të rrëfyer dramën e madhe të shqiptarëve. “Pjata…” dhe roli i tij prej plaku të braktisur u shpall edhe aktori më i mirë i Festivalit të Teatrove në Dibër të Madhe në vitin 2006.   

Ndësa “Apollon 2005” u gjunjëzua para tij, duke i dhënë të madhit dhe të paarritshmit Pitarka, çmimin Aktori më i mirë i festivalit. Jo pak emocione duket se e kanë përshkuar hijendritshmin Sulejman Pitarka në atë moment, e pas këtij trofeu aktori nuk ka mundur në asnjë moment të fshehë gëzimin e madh, që i ka sjellë ky çmim të cilin e ka cilësuar si më të madhin përgjatë karrierës së tij.

***

Sulejman Pitarka ishte dhe mbeti një emër i rëndësishëm në traditën krenuese të artit tonë skenik. Ai lind në Dibër në vitin 1924. Ka luajtur me sukses rreth 71 role në Teatrin Kombëtar të Tiranës dhe 20 të tjerë në kinema. Ka hyrë në historinë e dramës shqipe si autor i dramës “Familja e peshkatarit”. Më 1927, kur ai ishte në moshën tre vjeçare familja e tij u vendos në Durrës. Këtu kaloi fëmijërinë. Pas mbarimit të shkollës së mesme, filloi punë në bankë. Disa përvoja skenike, pothuaj rastësore, gjatë shërbimit ushtarak (1945-1947) e shtynë të interesohej më shumë për teatrin dhe të përfshihej në lëvizjen amatore të Durrësit. Më 1951, u përzgjodh për t’iu bashkangjitur trupës, ende në formim, të Teatrit Popullor (sot Teatri Kombëtar) në Tiranë, ku u bë menjëherë një profil premtues skenik.

Disa nga rolet e tij në teatër janë: “Prefekti”, “Toka Jonë”, “Revizori”, “Otello”, “Gratë gazmore të Uinsdorit”, “Hamleti”, “Borgjezit Fisnik”, “Arturo Ui”, “Pjata e drunjtë”. Ato në kinematografi përfaqësohen nga interpretimet “Vdekja e burrit”, “Historiani dhe kameleoni”, “Rrethimi i vogël”, “Nata e parë e lirisë”, “Në prag të lirisë”, “Shtëpia jonë e përbashkët”, “Goditja”, “Ballë për ballë”, “Gjeneral gramafoni”, “Pas gjurmëve”, “Gunat mbi tela”, “Tinguj lufte”, “Horizonte të hapura” dhe “Debatik”. E gjithë kjo kolanë është dëshmi e një veprimtarie të begatë krijuese. Rolet që ju besuan, një pjesë prej të cilëve role të vogla, ai diti ti trajtonte me pasion dhe përkushtim të madh për t’i shndërruar në gurë kilometrik të rendjes së tij drejt destinacionit të joharrimit. Sulejman Pitarka, si në kinema ashtu edhe në teatër la gjurmët e tij të pashlyera. Shembulli i mjeshtrit që shkëlqeu si në rolet protagoniste ashtu edhe në ato episodike është një domethënie, se si përmes periferiokes të kërkojë vëmendje qendrore, të rrëmbejë gjithnjë aty ku ndodhet, interesimin dhe vlerësimin e merituar. Ai ishte i till dhe do të kujtohet përgjithnjë, sepse me ikjen një dekadë më parë, ai la në kujtesën e kohës, në traditën e vyer të artit skenik një figurë të madh, një emër të mirë, një detyresë për ndërmendje dhe mirënjohje.  / KultPlus.com

Gjenden shenja jete në asterodin Bennu, shkencëtarët zbulojnë prova të forta

Posted on by Kult Plus

Shkencëtarët kanë zbuluar prova të forta për ekzistencën e jetës në asteroidin Bennu.

Në vitin 2020, një anije kozmike e NASA-s mblodhi një mostër nga asteroidi Bennu në një mision tronditës që u zhvillua më shumë se 200 milionë milje larg Tokës.

Kur kampioni u kthye në Tokë, pluhuri u dërgua në laboratorë anembanë botës, përfshirë Britaninë e Madhe, për t’u studiuar nga shkencëtarët.

Tani, analiza ka zbuluar se gjurmët brenda kampionit përmbajnë minerale jetike, të cilat shkaktuan proceset kimike që çuan në një Tokë pjellore dhe të gjallë.

Ekspertët thonë se kjo është prova më e fortë deri më tani se blloqet ndërtuese të jetës siç e njohim ne janë të përhapura në të gjithë sistemin diellor dhe kanë ekzistuar atje për miliarda vjet.

Zbulimi u botua në dy punime shkencore. Njëri argumenton se Bennu ishte pjesë e një bote të lashtë, të lagësht dhe të kripur që u formua në agimin e sistemit diellor. Studimi tjetër zbulon se në kampion u identifikua një “koleksion” i materialeve organike.

Midis tyre janë të pesë bazat azotike – struktura molekulare thelbësore për ndërtimin e ADN-së dhe ARN-së – si dhe aminoacide, të cilat janë blloqet ndërtuese të proteinave./abcnews.al/ KultPlus.com

‘Sofra Çame’, koncert me kryefjalë Çamërinë në Sarandë

Posted on by Kult Plus

“Sofra Çame”: ky ishte titulli  i performancës artistike që u dha mbrëmjen e së shtunës në sallën e Bashkisë së Sarandës, me pjesëmarrje të një publiku me përkatësi nga komuniteti i Çamërisë dhe miq të tyre të shumtë në qytet. Përmes kësaj veprimtarie u shpalos pasuria folklorike, këngët e vallet karakteristike, kostumet e shumëllojshme dhe tradita po kaq e pasur me rite tradicionale të kësaj krahine.

Organizimi i këtij koncerti ishte plotësim i një detyrimi  ndaj njerëzve të krahinës së Çamërisë dhe ndaj traditës folklorike dhe patriotike të saj.

Emocion të veçantë krijuan vajzat artiste që inskenuan ninullën e djepit, ritin e qerasjes së mikut, interpretimin e valles me  tumane të kuqe etj. Në performancën artistike gjithashtu ishin pjesë organike pjesët filmike që ndriçuan figura si ajo e Hasan Tahsinit, Bilal Xhaferit etj. Bukur erdhi edhe realizimi i Valles së Osman Takës, por edhe performancat me lulet identifikuese të kësaj krahine, si: borziloku,  manxurana dhe Trëndafili i Çamërisë, tha mes të tjerave Sildi Koqini një nga organizatoret e “Sofrës Çame” në Sarandë.

Koncerti “Sofra Çame” ishte ndërkaq edhe një prezantim  i motiveve dhe ngjyrave në kostumet e krahinës, të cilat u porositën dhe  kompletuan për moshat rinore e fëminore, falë donatorit Proletar Hasani.

“Sofra Çame” ishte një koncert shumë i vlerësuar edhe për faktin që protagonistë të saj u bënë të rinj e të reja dhe fëmijë, që vazhdojnë t’i japin jetë folklorit të mrekullueshëm të Konispolit dhe gjithë Çamërisë.