Etiketë: Esat Valla

Më 7 maj 2025, duke filluar nga ora 19:30, në Open Art Gallery hapet ekspozita personale e artistit Esat Valla, “Artit Pamor si Rezistencë (1990–1999)”, kuruar nga Zeni Ballazhi.

Kjo ekspozitë sjell për publikun një cikël veprash të krijuara në periudhën më të errët të historisë së vonshme të Kosovës, ku arti u bë gjuhë proteste, rezistence dhe mbijetese përballë represionit serb.

Në dekadën vendimtare për fatin e Kosovës, arti i Esat Vallës u shndërrua në një formë të heshtur, por të fuqishme qëndrese. Duke u përballur me censurë dhe përjashtim institucional, ai krijoi vepra që përçojnë dhimbjen kolektive të një populli dhe luftën për ruajtjen e identitetit kombëtar. Ngjyrat e kuqe, të zeza, të bardha dhe të kaltërta dominuan telajon, duke shprehur tragjedinë, por edhe shpresën për një të ardhme më të mirë.

Temat kryesore të veprave të artit në këtë periudhë të krijuara nga Esat Valla janë:

• Dhuna dhe represioni: Vepra që pasqyronin brutalitetin policor dhe frikën kolektive si: “Thyerje qetësie”, “Sulmi i demit dhe goma”, “Dashi kurban”, “Demi i lënduar”, “Flutura gomë” etj.

• Shpërnguljet dhe mungesa e lirisë: Kompozime me figura të mbyllura, të thyera apo të errësuara si: “Shkëputja”, “Fosilet e dhisë”, “Demolimi i fakultetit teknik” etj.

• Identiteti dhe kultura shqiptare: Përdorimi i simboleve kombëtare, motiveve folklorike dhe elementeve tradicionale si shenjë e qëndresës kulturore: “Kokat”, “Koka e kaltërt”, “Dashi”, “Demonët” etj.

• Shpresa dhe mbijetesa: Përkundër vuajtjes, disa vepra përçuan mesazhe shprese, ringjalljeje dhe besimi në liri: “Fluturat dhe demonët”, “Lumi amshuar”, “R&N”, “Sulmi i kokëboshëve” si dhe pjesa e cikleve të fundit si faza në tranzicion etj.

Esat Valla, me stilin e tij të veçantë dhe përkushtimin ndaj çështjes kombëtare, dëshmon se arti pamor mund të jetë më shumë se estetikë – ai është rezistencë, dokumentim dhe kujtesë. Kjo ekspozitë është një ftesë për të mos harruar, për të reflektuar dhe për të nderuar dinjitetin e njeriut përmes gjuhës universale të artit./KultPlus.com

Flonja Haxhaj

Dyer e Porta që simbolizojnë dukuri, ngjarje historike, identitete kulturore e zakone, e sidomos ikjen dhe largimin nga vendi, erdhën nëpërmjet penelit të piktorit dhe profesorit universitar, Esat Valla, shkruan KultPlus.

Në mjediset e Akademisë së Arteve dhe Shkencave të Kosovës, Valla hapi të mërkurën ekspozitën e tij personale, për të ekspozuar një sërë pikturash të realizuara nga vetë ai ndër vite, e që kanë pothuajse të gjitha një të përbashkët, dyert.

E ndonëse arti i Vallës u vlerësua që moti, këtë e dëshmuan edhe veprat e paraqitura në këtë ekspozitë dhe po ashtu edhe publiku i të gjitha moshave që kishin mbushur plot hapësirën e kësaj akademie.

Në hapjen e ekspozitës, para publikut artdashës, fjalëpak, piktori Valla u shpreh tejet i lumtur për prezencën e të gjithëve në këtë ngjarje kaq të rëndësishme për të.

“Kjo është një punë e imja, e dekadave të fundit. Këto vepra janë të lindura pikërisht në studion time por ato fillojnë të jetojnë pikërisht sot me prezencën tuaj në këtë ekspozitë”, u shpreh Valla.

Ndërkaq piktori dhe skultptori Luan Mulliqi, vlerëson lart punën e Esat Vallës, e këtë ngjarje e konsideron si një aktivitet tejet të rëndësishëm.

“Sot po e shënojmë një ngjarje të rëndësishme, individuale, familjare e shtetërore”, tha mes tjerash Mulliqi.

Esat Valla u lind më 22 prill 1944 në Gjakovë, ku edhe ndoqi shkollën fillore. Në vitin 1965 mbaroi shkollën e mesme artistike në Pejë. Në vitin 1971 u diplomua në Akademinë e Arteve në Beograd (tani Universiteti i Arteve në Beograd ), ku studioi për pikturë te profesori Zoran Petroviq. Nga viti ai ishte 1974 ishte anëtar i Shoqatës së Artistëve Figurativ të Kosovës. Ai po ashtu ishte pjesë e Fakultetit të Arteve që nga viti 1976, ku ligjëronte për  pikturë për studentë dhe maturantë, me titullin Profesor Ordinar në Universitetin e Prishtinës. / KultPlus.com