Etiketë: gjuhës

Drejtuesja e Katedrës së gjuhës shqipe në Beogad: Hapja e degës së Katedrës sonë në jug të Serbisë është ide e shkëlqyer, por varet nga vullneti politik

Posted on by Kult Plus

Shkruar: I. Jovanoviq

Hapja e degës së gjuhës shqipe në Preshevë do të ishte mirë jo vetëm për shqiptarët, por  për të gjithë studentët që në jug të Serbisë dëshirojnë ta studiojnë gjuhën shqipe. Dëshira ekziston, por nuk e di nëse qeveria do të ketë vullnet për një gjë të tillë, ka deklaruar për portalin  Bujanovaçke novine, shefja e Katedrës së gjuhës shqipe në Fakultetin Filologjik të Beogradit, Naile Mala Imami.

Nuk jam e sigurt se a do të hapet apo jo dega e katedrës sonë në Preshevë, por jam e sigurt se kjo do të ishte një  gjë shumë e mirë, sepse për momentin e kemi nuk numrin e vogël të studentëve në katedrën tonë në Beograd – ka vlerësuar Imami.

Ajo tha se në Preshevë nuk ka qenë deri më tani, por që ka dëshirë ta vizitojë.

 E di që atje ka shumë të rinj që do të donin ta mësonin gjuhën shqipe dhe mendoj se kjo do të thoshte shumë për ta, jo vetëm për shqiptarët, por edhe për serbët nga jugu i Serbisë. Këtu vijnë shumë studentë nga Vranja, Bujanoci dhe vendet përreth – vlerësoi Imami.

Pse të rinjtë e Luginës të studiojnë në Tetovë, Prishtinë ose Tiranë kur mund të studiojnë në Preshevë ose Bujanoc nëse do të hapej dega e katedrës sonë, tha ajo.

– Kjo mund të realizohet, por a ekziston vullneti i organeve të pushtetit apo jo këtë nuk mund ta them, por do të doja shumë që kjo ide të realizohet, tha Imami.

Katedra e gjuhës shqipe në Fakultetin Filologjik të Beogradit ekziston tashmë 100 vjet,  është katedra e pestë me radhë që e ka filluar punën në këtë faklultet në vitin 1921.

Ne jemi katedër me traditë, kemi libra, mjete mësimore, përkatësisht çdo gjë që është e nevojshme për studentët tanë. Nëse ekziston vullneti i pushtetit, hapja e degës në Preshevë, vërtet, do të ishte gjë e mirë, e përsëriti Imami.

Ju rikujtojmë se kryetari i Këshillit Kombëtar i Shqiptarëve (KKSH) Nevzad Lutviu ka kërkuar nga Fakulteti Filologjik i Beogradit që në Preshevë të hapet dega e Katedrës së gjuhës shqipe. Ai me këtë kërkesë i është drejtuar edhe Universitetit dhe Ministrisë së Arsimit, për çfarë kanë shkruar Bujanovaçke novine.

“Kam kërkuar edhe takim që ta konkretizojmë këtë kërkesë”. Kjo katedër me hapjen e degës në Preshevë do ta fitonte kuptimin e plotë, në këtë qytet me mbi 95%  janë shqiptarë. Kjo do t’ua tërhiqte vëmenden  edhe studentëve në qytetet përreth.”, theksoi Lutviu në letër./KultPlus.com

‘Alfabetarja e gjuhës shqipe’ dhe kontributi i Jani Vretos, Sami Frashërit e Pashko Vasës

Posted on by Kult Plus

“Alfabetarja e gjuhës shqipe” u botua me nismën e Sami Frashërit, Jani Vretos e Pashko Vasës, në Stamboll më 27 shkurt 1879.

Për ta kuptuar rëndësinë e këtij botimi, duhet të kthehemi pas në kohë e në histori. Kujtojmë se shqipja, me sa dokumentohet deri tani, filloi të shkruhet që nga shekulli XV me alfabetin latin, të plotësuar me pesë shkronja të posaçme. U shkrua dhe me shkronja greke e, pas pushtimit turk, edhe me alfabetin turk-arab.  Rruga tjetër që u ndoq, është ajo e krijimit të alfabeteve origjinale me përhapje të kufizuar.

Që në fillimet e lëvizjes për çlirim nga Turqia, çështja e alfabetit doli në plan të parë: pa të nuk mund të flitej për Rilindje të popullit shqiptar.  Prandaj me nismën e Sami Frashërit, Jani Vretos e Pashko Vasës, më 27 shkurt 1879 u botua në Stamboll “Alfabetarja e gjuhës shqipe“. Ishte një nga veprimtaritë më të rëndësishme të patriotëve shqiptarë të Stambollit, të cilët më 12 tetor 1879 themeluan “Shoqërinë e të Shtypurit të Shkronjave Shqip”, shoqëri kulturore, që kishte për synim të nxiste zhvillimin e kulturës në gjuhën shqipe dhe ta vinte atë në shërbim të çështjes së çlirimit kombëtar nga Turqia. Me alfabetin, plotësonte një nga kërkesat bazë për përhapjen e propagandës atdhetare dhe i hapte rrugën botimeve të para serioze të Rilindjes sonë Kombëtare.

Libri “AΛFABETARE E GLÚHESE ΣQIP” është përgatitur,pra, nga Shemsudin Sami Frashëri, Jani Vreto, Pashko Vasa etj., dhe është botuar në Stamboll më 1879. Një kopje e librit, me kapakë kadife të kuqe të shkruar me shkronja ari, i është dhuruar Sulltan Abdyl Hamitit II, i cili ka ditur të flasë shqip.

“Alfabetarja e gluhësë shqip”, botuar vetëm pak muaj pas miratimit të alfabetit të Stambollit, është një vepër kolektive. Në të janë përfshirë shkrimet e Sami Frashërit: “Gjuha Shqip” dhe “Dheshkronjë”; të Jani Vretos: “Udhë e të shkruarit të gjuhësë Shqip”, “Për Gjithëçishtënë dhe për Zon’e jetësë edhe për Njerinë, botën’ e vogëlë”, “Numerëmësonjë”; të Pashko Vasës: “Shqypnija e Shqyptârt”, të Koto Hoxhit: “Porosit’ e Tovitit mbë të birë”.  Siç shihet nga përmbajtja, “Alfabetares së gjuhës shqipe” nuk është thjesht një tekst abetareje. Përveç abetares në të përfshihen edhe lëndë të tjera si: gramatikë, histori, aritmetikë, edukatë shoqërore dhe morale.

Në gjirin e saj, siç u përmend, bashkëpunuan ngushtësisht myslimanë të mëdhenj si vëllezërit Frashëri, katolikë të shquar, si Pashko Vasë Shkodrani e ortodoksë të mësuar e atdhetarë si Jani Vreto: ishte pra model i bashkëpunimit ndërmjet feve në shërbim të Atdheut. Vlerat e kësaj abetareje, që me të drejtë është quajtur “një vepër themelvënëse”, janë të gjera dhe të shumanshme. Kjo vepër përbën një prej gurëve themeltarë në proçesin ripërtëritës dhe ripërcaktues të gjuhësisë shqiptare.

Në “Alfabetare…” trajtohen disa nga problemet më themelore të kohës, në plane të ndryshme: politik, idelogjik, kulturor dhe arsimor që kishte shtruar për zgjidhje Lidhja Shqiptare e Prizrenit. Ky tekst, si rrallë ndonjë tjetër, shkon në unison me ato ngjarje, duke u bërë jehonë, duke zbatuar pjesë të veçanta të programit për çlirimin kombëtar dhe shoqëror.

Gjithsesi çështja e alfabetit të shqipes do të zgjidhej përfundimisht vetëm me Kongresin e Manastirit, që u mblodh më 14 nëntor 1908, ku u hartua një alfabet i ri me shkronja latine. Është alfabeti që përdorin edhe sot e kësaj dite gjithë ata, të cilët shkruajnë shqip. / KultPlus.com