Uranik Emini
Projekti më i ri i titulluar titulluar “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie” i cili po zhvillohet për herë të parë nën organizimin e PEN Qendrës së Kosovës, po vazhdon serinë e diskutimeve në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, ku së fundmi është biseduar për Komunikimin Ndërkulturor, shkruan KultPlus.
Me këtë projekt origjinal, nata e katërt solli pranë të pranishmëve debatin rreth temës ‘Komunikimit ndërkulturor’, ku për të diskutuar më thellësisht, në panel të ftuar ishin: shkrimtari Avni Spahiu, shkrimtari dhe publicisti, Ibrahim Berisha si dhe moderatori Artan Krasniqi.
Këto ngjarje të cilat gjithmonë nisin fiks në orën 17:00, kanë mbajtur pranë vetes edhe një numër të vogël të publikut i cili gjithmonë qëndron besnik ndaj këtyre aktiviteve. Andaj, për të diskutuar më gjerë për temën ‘Komunikimi ndërkulturor’, në bashkëbisedim janë bashkangjitur edhe të pranishmit.
Ndërsa, kujtojmë se të gjitha punimet e pjesëmarrësve në panel do të botohen në një libër kur të përfundojë i gjithë projekti. Në këtë projekt të përfshirë janë gjithsej 22 intelektualë që do të flasin nga kontekste të ndryshme për tema të caktuara përgjatë muajit janar dhe shkurt.
Krasniqi ia dha fjalën Spahiut, por ky i fundit e “dorëzoi” tek Ibrahim Berisha, i cili filloi që të fliste i pari rreth kësaj teme.
“Në politikat kulturore edhe në Kosovë, sikur në Shqipëri, mungon kombinimi i tre elementëve themelorë: krijimtari, politikë kulturore dhe menaxhim kulturor, këto, që do të krijonin një koncept funksional dhe kreativ ndërkulturor brenda shqiptarëve po edhe të shqiptarëve në raport me kulturat tjera”, u shpreh Berisha.
Ai tutje shtoi se Kultura identifikohet me komunikimin, ndërsa komunikimi ndërkulturor me qytetërimet apo qytetërimin.
“Qytetërimi, një përkufizim: Është kulturë, arsimim, harmoni shoqërore. Është dhënie dhe marrje vlerash materiale dhe jomateriale të qëndrueshme dhe të dobishme rritë hapësirën e kësaj harmonie. Tashti zhvillimi i teknologjive komunikuese, krijon mundësi të gjera komunikimi ndërkulturor dhe këtë fare qartë e tregoi edhe një gjendje jo e natyrshme, krijuar nga Pandemia e dy viteve të fundit, shkaktuar nga Kovid 19. Botë që në një përmasë globale, hoqi dorë theksueshëm nga lëvizjet fizike, dhe gjeti strofull brenda hapësirës kulturore virtuale. Në këtë virtualitet, u ritheksua dhe ridimensionua edhe më shumë, komunikimi ndërkulturor, duke ndryshuar psikologjinë, kërkesat, dhe dukshëm, edhe përmbajtjet e konsumit, madje edhe ushqimor. Kjo ishte hapësira e përbashkët, e qasshme, e lirë dhe me ofertë të gjerë”.
Publicisti gjithashtu thotë se komunikimi ndërkulturor në Kosovë, nuk është gjë e re, por është i lënduar. Kufizime dhe vetëkufizime ka plot.
“Shembull në Kosovë është libri. Qarkullimi i librit ndërmjet Kosovës dhe Shqipërisë, vazhdon të jetë i sanksionuar me tatime. Botuesit e librarët kosovarë paguajnë tvsh 14 për qind për import të librit. Libri i importuar në Kosovë tatimohet 8 për qind dhe po ky libër që merret nga Shqipëria atje tatimohet 6 për qind, dmth ky libër i importuar tatimohet 14 për qind. Kjo tregon si e koncepton logjika politike një segment kaq jetik për shqiptarët, komunikimin e librit. Nuk do harruar se bazuar në të gjitha hulumtimet, blerja e librit dhe leximi i librit nga shqiptarët në Kosovë është më i ulëti në Evropë. Ende ka pak libra në gjuhën shqipe për të ndërtuar edhe te planifikimi, aq sa mund të shihet në politikat kulturore edhe në Kosovë, sikur në Shqipëri, mungon kombinimi i tre elementëve themelorë: krijimtari, politikë kulturore dhe menaxhim kulturor, këto, që do të krijonin një koncept funksional dhe kreativ ndërkulturor brenda shqiptarëve po edhe të shqiptarëve në raport me kulturat tjera”.
Sipas tij, mundësitë që ofrojnë teknologjitë komunikuese janë shfrytëzuar fare pak për të bërë pjesë të tregut global kulturën shqiptare, por në anën tjetër, hapësira kulturore në Kosovë, veçmas përmes medias është e mbushu me përmbjajtje kulturore e universale.
“Duke mos qenë as përafërsisht të barabartë në raportin e dhënie-marrjes, ka një orientim masiv të shfrytëzimit të prodhimeve globale kulturore, veçmas nga të rinjtë. Dilemat që shtrohen lidhur më përmasën e kësaj marrëdhënieje komunikuese, fokusohen në nevojën e promovimin e e nacionales dhe lokales, veçmas duke pasur parasysh presionin e madh nga vërshimi i prodhimeve të qendrave koorporative multinacionale. Në këtë kontekst, edhe kultura shqiptare në Kosovë i shtrohet procesit konvergjues, ashtu siç edhe e kishte parë studiuesi Michael Buraëy kur theksonte se në këtë betejë vlerash, normash, gjykimesh, shijesh, lokalja, mund të luftojë duke synuar të mbetet me elementet identitare, por edhe mund të adaptohet apo thjesht edhe të shkatërrohet.
Ajo që do të ndodhë, padyshim, nuk varet vetëm nga politikat kulturore, po edhe nga vetë ne, krijuesit, artistët, shkrimtarët”.
Për rëndësinë e komunikimit ndërkulturor foli edhe Avni Spahiu, i cili tha se përmes mediave ndërkombëtare dhe internetit, ky komunikim është bërë më i lehtë në mbarë botën.
“Miliarda informacionë kalojnë për do minutë në kokat e njerëzvë në atë që është quajtur autostradë informativë të ngritur nga revolucioni teknologjik informativ. Kjo gjë, përmës mediave ndërkombëtare dhe internetit e ka bërë të lehtë komunikimin mes njerëzvë në mbarë botën. Procesi i globalizimit ka krijuar një realitët të ri sipas të cilit ne nuk mund të funksionoimë më të izoluar, por duhët të ndërvëprojmë më pjësën tjëtër të botës për të mbijëtuar si kulturë relativisht e vogël dhë më hapësirë të kufizuar”.
Sa i përket botës aktuale, Spahiu thotë se mesazhi kulturor është gjithnjë e më i pranishëm.
“Në botën aktuale është gjithnjë më i pranishëm mesazhi kulturor dhe përdorimi i gjuhës diplomatike që mund të çojë në një kuptim më të mirë të mënyrës se si funksionon diplomacia de disa procese diplomatike”.
Rreth kësaj teme, profesori Spahiu shton edhe pjesën e rolit të përkthyesit në komunikimin ndërkulturor.
“Në një sërë fushash si ajo shkencore, kërkimi akademik, arsimi ,shëndetësia, kultura, politika dhe diplomacia, zhvillimi etj, rëndësia e komunikimit ndërkulturor nuk mund të mohohet. Komunikimi përmes letërsisë së shkruar ,sidomos, kërkon një ndërmjetësues, një përkthyes që është gjithashtu një ekspert në komunikimin ndërkulturor, detyra e të cilit është të krijojë një urë dhe të ndihmojë të tjerët të kalojnë kufijtë kulturorë dhe gjuhësorë”.
Pas përfundimit të fjalimeve nga të dyja palët, moderatori Krasniqi hapi edhe pjesën e diskutimit, në të cilën u inkuadruan publiku dhe realisht u zhvillua një debat parësor mbi atë se çfarë në realitet është komunikimi ndërkulturor dhe si po mundohet Kosova të paraqitet më mirë në skenat ndërkombëtare, gjë të cilën Shqipëria e ka bërë shumë më mirë, kjo për faktin se ka vendosur ambasadorë të kalibrit të lartë dhe njohës të kulturës në radhë të parë.
Ndërkaq, projekti “Debati për Kulturën dhe Letërsinë në kohë pandemie” do të mbahet deri në fund të muajit shkurt, ku çdo të martë dhe të enjte në KultPlus Caffe Gallery, duke filluar nga ora 17:00, do të debatohet rreth temave si: Gjuha e shkrimit letrar sot, Letërsia dhe teknologjia, Letërsia e gruas, Roli i letërsisë në periudha krizash dhe Letërsia e përkthyer.
Kujtojmë se deri më tani janë trajtuar dy tema si: Liria dhe e drejta e autorit. Botimi dhe vlerësimi i letërsisë sot, Leximi dhe biblioteka, Krijmtaria letrare në periudhën e pandemisë dhe Komunikimi ndërkulturor.. / KultPlus.com
