Etiketë: Preng Doci

Shkuri është muaji përkujtimor i abatit të Mirditës, imzot Preng Doçit. Largpamësia dhe urtësia e shquanin kollajshëm në radhët e qarqeve klerikale këtë figurë krenarisht shqiptare, që sikurse plazmohet nga tregimtarja, Edith Durham, “ngrinte duart me kryelartësi dhe entuziazëm drejt qiellit mrekullisht të kaltër” në viset e epërme të vendit tonë.

Dom Preng Doçi e ka ushtruar dëshirëplotë meshtarinë. Imzot Doçi u pri nga shëmbylltyra e meshtarëve të zellshëm dhe atdhetarë, e për këtë frymë të paujdisshme devocioni, pësoi heqjen e lirisë edhe në mërgim. Në lartësinë e prelatit, udhëhoqi Abacinë që iu besua, si edhe nuk reshti duke kontribuar në çështje themelore për kombin.

U lind në shkurt të vitit 1846 në lagjen e Parasporit, në afërsi të luginës së Bulgrit, e ndodhur në rrjedhën e poshtme të lumit të njohur të Fanit. Pikëtakimet e para me mjedisin kishtar i patën koordinatat në rezidencën ipeshkvnore të Lezhës, ku do të qëndronte deri në përfundim të shkollës fillore. Në vitin 1856, në moshën 14-vjeçare, kreu Seminarin Papnor të Shkodrës. Rezultatet e lëvdueshme do ta shpinin në vitin 1861 për të marrë formim teologjik në Kolegjin Urban të Romës.

Pas mbarimit të studimeve, u caktua famullitar në Korthpulë. Ishte një prej organizatorëve të kryengritjes së viteve 1876-1977 të mirditasve kundër pushtuesve osmane. Qe pikërisht ky zhvillim që çoi në pezullimin e shërbimeve të tij meshtarake. I gjendur në këto rrethana, u shtrëngua të largohej nga vendi, por në rrugën e arratisë, u zu rob nga ushtarë turq në Vuthaj të Gucisë.

U dërgua në burgun e Stambollit, ku arriti lumturisht të kontaktojë me patriarkun katolik të atjeshëm, Stefan Azarjan, i cili mundësoi me orvatjet e tij lirimin nga burgu të Doçit, me kushtin që të largohej nga territori i Perandorisë Osmane. Prej këtej, imzot Doçi u vendos në Romë, ku mori miratimin e Selisë së Shenjtë për t’u nisur me mision drejt “Tokës së Re”, Amerikës. Kësisoj, në vitin 1877, qe shqiptari i parë që shkeli kontinentin e ri.

Megjithatë, vijonte të ngulmonte për një kthim sa më të afërt në atdhe. Kështu, pas kërkesave të pareshtura, më 6 nëntor 1888, mundi të kthehej në vendlindje me detyrën e abatit të Abacisë “Nullius” të Mirditës, ku shërbeu për 28 vjet. Imzot Doçi ndërroi jetë më 22 shkurt të vitit 1917.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave publikoi sot dokumentin ku paraqitet fermani i sulltan Abdyl Hamidit, për emërimin e Doçit si peshkop i Mirditës./atsh/ KultPlus.com

Imzot Preng Doçi ka qenë një ndër meshtarët më të zellshëm, atdhetar i flakët, poet dhe studiues.

Ai lindi më 2 shkurt 1846 në fshatin Bulgër. U shkollua në Shkodër e në Romë. Më 25 tetor të vitit 1888, Papa Leoni XIII me dekretin “Supra montim Mirditarum” e rimëkëmbë Abacinë e Oroshit në Mirditë dhe për Abat emëron imzot Preng Doçin.

Në fushën e jetës kulturor, Preng Doçi në vitin 1899 themeloi shoqërinë letrare “Bashkimi” me qëllim të zgjidhjes së çështjes së alfabetit në bazë të shkronjave latine dhe për përhapjen e shkollave e botimin e librave në gjuhën shqipe, që asokohe ishin pak e shumë të luftuara nga armiqtë e popullit shqiptar, sidomos turqit.

Në fushën e jetës kombëtare politike, Preng Doçi dha një kontribut të jashtëzakonshëm, e bashkoi Mirditën dhe i dha një njësi të vetme. Në “relacionin e tij mbi gjendjen e Abacisë së Shën Llezhdrit të Mirditës”, imzot Doçi mes tjerash shkruan se Mirdita është “si një shtet i vogël autonom” popullsia e së cilës është krenare për lirinë e vet. Për këtë arsye Mirdita duhet të jetë një nukleus – qelizë e një shteti shqiptar. Kjo ëndërr e tij qe kohëshkurtër, sepse turqit e shuan kryengritjen e mirditorëve të cilën e organizoi ai.

Për këtë arsye turqit e internuan në Stamboll, nga ku me ndërmjetësimin e kardinali armen Azarian lirohet dhe shkon në Romë, ku Selia e Shenjtë e dërgon me misionin diplomatik në SHBA, Kanada, Indi e vende tjera, derisa me ndërmjetësimin e kardinajve të Vatikanit Aliardi e Jakobini, më 1888 u kthye në Shqipëri si Abat i Mirditës.

Më 1911 – 1912 udhëhoqi kryengritjen e Mirditës kundër osmanlinjve. Pa e prekur kurrë misionin e tij fetar, nën ndikimin e zgjimit kombëtar të popullit dhe të ngjarjeve të mëdha politike të kohës, ai u bë një nga paraardhësit e letërsisë së Rilindjes në Shqipëri.

Dy nga poezitë më të rëndësishme të tij janë “Një kushtrim shqiptarëve” dhe “Shqipnia nën zgjedhën turke”, shprehin shqetësimin, dhimbjen për gjendjen e mjeruar të popullit, të vendit dhe krenarinë e Abatit Doçi për të kaluarën.

Doçi shkroi poezi, dy prej të cilave u botuan: njëra u botua në Livorno në një libër të Dhimitër Kamardës ku qenë mbledhur poezi në dialekte të ndryshme të gjuhës shqipe që i ishin kushtuar Elena Gjikës. Kjo vjershë është shkruar në 10 strofa me 6 vargje, me varg dhjetërrokësh. Titullin e ka “Kâjkë per Zojen Doren d’Istries” dhe fillon “Dheu i em! me trima plot nji herë,…”. Më 1925 P. Justin Rrota e riboton në veprën “Literatyrës Shqype” që vjersha të ishte në duart e shkollarëve të rinj.

Ndërroi jetë më 22 shkurt të vitit 1917. Së bashku me imzot Gaspër Krasniqin nga Kosova, imzot Preng Doçi u angazhua me mish e shpirt në luftën kundër pushtimit të turqve dhe për përparimin kulturor e të gjithanshëm të popullit shqiptar e Vendit./ KultPlus.com