Organizata ETEA ka reaguar sot në lidhje me situatën e krijuar nga institucionet relevante të arsimit dhe sindikatat, raportet e të cilëve po zhvillohen mbi kurriz të fëmijëve.
Sipas tyre, është krejtësisht e papranueshme që mohimi i të drejtës themelore për arsim dhe simbolikës së ditës së parë të shkollës për të vegjlit të shndërrohet në normë sociale e institucionale. Është po kaq e pajustifikueshme ngarkesa emocionale dhe konfuzioni mendor që u shkaktohet fëmijëve për pothuajse çdo fillim të vitit të ri shkollor.
Sektori i arsimit në Kosovë është në krizë të thellë dhe për këtë janë të vetëdijshëm krerët e institucioneve dhe sindikatave. Por, në njërën anë Qeveria e Kosovës duke mos e prioritizuar arsimin, kurse në anën tjetër sindikatat duke shkaktuar bllokadë totale të arsimit në mënyrë të përsëritshme (instrumenti më ekstrem sindikal), qartazi po shpërfaqin papërgjegjësinë e tyre profesionale dhe humane në raport me fëmijët dhe vendin.
“Organizata ETEA konsideron se është urgjente dhe kërkon nga Sindikata e Bashkuar e Arsimit, Shkencës dhe Kulturës (SBASHK) që të mos i shndërrojë fëmijët në instrument sindikal, por të shfrytëzojë mënyra tjera të të bërit presion ndaj institucioneve për mirëqenie të mesimdhënësve/eve, qëllim ky për të cilin ETEA padyshim se e mbështet dhe angazhohet vazhdimisht.”
Tutje, ETEA e konsideron urgjente dhe i bën thirrje Ministrisë së Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MASHTI) që të vihet në krye të detyrës duke u angazhuar për dialog dhe gjuhë të përbashkët për zgjidhjen e pakënaqësive pasi kjo është detyrë dhe përgjegjësi e plotë e kësaj të fundit.
Është e domosdoshme që, viti shkollor të fillojë jo më larg se më datë 05.09.2022 dhe mbi të gjitha, të prioritizohet arsimi në Kosovë. / KultPlus.com
“Se nuk dua tjetër, vetëm ta marr vesh të vërtetën. Kjo do të ishte drejtësia më e madhe për mua. Vetëm të vërtetën dhe asgjë tjetër! Spse ai fëmijë nuk ka ditur asgjë, nuk i ka bërë keq askujt, as ai, as unë, e as burri”.
23 vjet pas luftës, në mungesë të përgjigjeve, familjarëve u mbetet barra e pyetjeve dhe pikëllimit edhe në varret e të pagjeturve. Besimi i palëkundur se një ditë do të mësojnë për fatin e djalit, të prindit, vajzës, i mban ata të ngushëlluar. E pikërisht, familjet e të zhdukurve kanë nevojë për përgjigje; ndalimi i kërkimit nuk është një opsion dhe nevojat e tyre rëndohen me kalimin e kohës, shkruan KultPlus.
Më 30 gusht në ambientet e Kino ARMATËS, është promovuar edhe libri “Fëmijëri të rrëmbyera: Rrëfime mbi përvojat e fëmijëve në luftë”. “Fëmijëri të rrëmbyera” është libër i rrëfyer nga 10 prindër e familjarë të fëmijëve të vrarë apo të zhdukur në luftë, dhe nga 2 fëmijë të rritur pa prindër si pasojë e luftës së fundit në Kosovë.
Ngjarja u hap me shfaqjen e intervenimit audio-muzikor dedikuar të pagjeturve nga lufta të titulluar ‘The Vanished’ (prodhuar nga forumZFD programi në Kosovë) – me regji të Lum Çitaku, kompozim dhe performim nga Liburn Jupolli, me përcjellje të Arta Jashari në Soprano dhe Edita Pozhegu në recital të poezisë ‘The Vanished’ nga Hans Magnus Enzenberger.
Drejtor ekzekutiv i Qendrës Burimore të Personave të Zhdukur, Bajram Qerkini, përgëzoi gjithë ekipin për punën e madhe që kanë bërë në këtë libër.
“Asnjë pasuri, asnjë dashuri, asnjë sen në këtë botë nuk ka që e gëzon prindin më shumë se fëmija. Nuk ka kush që mundet t’ia jep hakun njerëzor, edukativ, këtij libri, kur shkruhen për më shumë se 1600 persona të pagjetur. Unë i thërras të gjithë njerëzit që të lëshohen një minutë dhe ta shohin se si është t’ia marrin fëmijun nënës prej prehërit, e për ta zbuluar këtë gjë, ju ftoj ta lexoni librin. Ky libër nuk do të vdesë kurrë”, ka thënë Qerkini.
Libri ‘Fëmijëri të rrëmbyera’ është realizuar nga forumZFD programi në Kosovë dhe Qendra Burimore për Persona të Zhdukur, me mbështetje përmes fondeve të Ministrisë Federale Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (BMZ) dhe Ambasada Zvicerane në Kosovë.
Ndërkaq, Nehari Sharri, si Drejtor i forumZFD programi në Kosovë, uroi mirëseardhje për të gjithë të pjesëmarrësit në këtë promovim dhe falënderoi gjithë familjarët që ndihmuan në realizimin e këtij libri.
“1024 fëmijë janë vrarë gjatë luftës së fundit në Kosovë, ndërsa 109 prej tyre janë rrëmbyer ose janë të zhdukur. Për gjithë këtë numër, janë mbajtur vetëm tri gjykime për krime ndaj fëmijeve, përtej vrasjeve. Përkundër numrit të madh, fëmijët karakterizohen si viktima pasive dhe rrallë herë kanë qenë të inkuadruar në procese që lidhen me të kaluarën. Në këtë libër përfshihen 12 rrëfime, ku jemi munduar që të kontriboujmë në diskutime kolektive për përfshirjen e këtyre rrëfimeve”, thotë ai.
Ndërkaq, në një panel të përbërë nga hulumtuesja në fushën e të drejtave të njeriut dhe të drejtësisë restorative, aktiviste dhe feministe, Nora Ahmetaj, bashkë me Dr. Mimoza Shahini, specialiste e psikiatrisë së fëmijëve dhe adoleshentëve, dhe ligjëruese ne kolegjin AAB dhe Universitetin e Prishtinës; dhe Korab Krasniqi, forumZFD programi ne Kosovë, diskutuan nën moderimin e Dr. Linda Gusia, Sociologe dhe Profesoreshe ne Universitetin e Prishtinës, se sa e nevojshme është dokumentimi i këtyre vuajtjeve të vazhdueshme, duke thirrur në kërkim të drejtësisë, gjë e cila mungon që 23 vite.
Dhimbja nuk ndalet kurrë dhe shpresa i jep rrugë dëshpërimit kur ne jemi në errësirë, duke mos ditur vendndodhjen e të dashurve tanë. Megjithatë, familjet e prekura nuk dorëzohen pa marrë parasysh sa ju kushton dhe kjo dëshmohet më së miri në librin “Fëmijëri të rrëmbyera”. /KultPlus.com
Pas një shekulli trazirash, mirëpritja e Shqipërisë mbetet e pandryshuar ndërsa refugjatët kthehen për të rindërtuar identitetin e tyre kombëtar duke kontribuar në turizmin vendas, shkruan revista prestigjioze britanike, Condé Nast Traveller nga impresionet e një turisti të huaj përmes autores Stephanie Ravanelli.
Teksa shëtis nëpër blloqet sovjetike të Tiranës të pikturuara me ylber, Gjergji, një miku im nga Tirana më fton në shtëpi për drekë. “Të gjeta”, deklaron ai në heshtje, duke këmbëngulur se gruaja e tij e ka shtruar tashmë tryezën.
Së shpejti ulem përballë një mbulese tavoline të lyer me niseshte të ngarkuar me djathë të thartë mali, turshi të ndezura, mish qengji me maja rozmarine dhe shegë.
Pavarësisht një shekulli traume të thellë kombëtare, shqiptarët ende i përmbahen besës, kodit të lashtë të nderit, për t’i përqafuar të gjithë të huajt si një familje të munguar.
Pasi Musolini pushtoi fqinjin e tij të Adriatikut vetëm 27 vjet pas pavarësisë së Shqipërisë (pas më shumë se katër shekuj sundimi osman), hebrenjtë evropianë dhe shqiptarë u mbrojtën në male nga myslimanë dhe fshatarë katolikë si babai i Gjergjit e shumë të tjerë .
Për krimin e ardhjes nga një grup i pathyeshëm katolik, Gjergji u burgos më pas nën regjimin stalinist të pasluftës të Enver Hoxhës, një ekzaltim makthi i Jugosllavisë fqinje të Titos që e mbajti kombin nën mbikëqyrje, të mbyllur hermetikisht dhe agrar për pjesën tjetër të shekullit të 20-të.
Pastaj në 1997 erdhi lufta civile; kur pushteti i ri demokratik humbi paratë e popullit përmes firmave piramidale, u boshatisë në depozitat e kallashnikovëve të vjetër rusë dhe kinezë dhe u larguan shqiptarët, refugjatët e rinj të Europës.
Pikërisht në mozaikët e pjatave të Mesdheut lindor dhe jugor, shqiptarët po rikompozojnë identitetin e tyre të shkatërruar pas një brezi të rimëkëmbur, duke marinuar ngadalë një ndjenjë të re krenarie për kombin e tyre arkadian, tashmë në prag të anëtarësimit në BE.
“Ne jemi si italianët, ushqimi është në qendër të psikikës sonë, por askush nuk ka dëgjuar për kuzhinën shqiptare – madje as Shqipëria”, qesh Tani Duka, një arkitekt që më shoqëron në rrethin e Bllokut, ish lagjen rezidenciale të Byrosë Politike që është kthyer në një enklavë gastronomike plot ushqim dhe siguri.
U deshën atyre që u larguan nga Shqipëria si fëmijë emigrantë, duke punuar nëpër hierarkitë e kuzhinës evropiane, nga pjatalarëse te shefat e kuzhinës, për të njohur potencialin e saj të qëndrueshëm nga ferma në tryezë; sipas parazgjedhjes, një komb fermerësh për mbijetesë, prodhues të familjes artizanale dhe bujari të foragjeruar.
Fishtë
Një re e vetmuar vendoset si një shtëllungë vullkani në shpatin e kodrës ndërsa kalojmë përmes Fishtës drejt Mrizit të Zanave Agroturizëm, kushtuar Gjergj Fishtës, poetit dhe fratit të dashur kombëtar të fillimit të shekullit të 20-të.
Pronarët e saj, vëllezërit Altin dhe Anton Prenga, themeluan fondacionin ”Albanian Slow Food” pjesërisht për të mbrojtur përbërësit e rrezikuar si djathi, mishi i tharë në mal, i prodhuar atëherë vetëm nga tre familje në fisin Kelmend.
Vëllezërit kanë punuar në kuzhina në Itali për 11 vjet më parë, në vitin 2006, duke u kthyer në shtëpinë nga e cila kishin ikur kur ishin fëmijë; ata kujtojnë burrat që tundnin kallashnikovët në arat e gjyshit të tyre dhe ende gjejnë predha nëpër vreshta. Ata ndërtuan një restorant gur më shkëmb, një tempull për produktet e familjes, i cili tani mbështet më shumë se 400 familje; temjanin e tij, tymin e drurit të mbushur me rozmarinë nga furra në ajër të hapur, të filetuara me tespihe të thata me spec djegës.
“Ushqimi më fantastik vjen nga njerëzit që kujdesen për tre lopë dhe 10 pemë frutore”, thotë Altin, 40-vjeçari i kuq si mollë Cox nga puna në natyrë dhe zelli ungjillor. Në vitin 2016 ata restauruan vilën e braktisur ku lindën.
Të nesërmen në mëngjes, nisemi me makinë për në Lagunën e Patokit, ku peshkatarët hedhin rrjetat e tyre përpara se kasollet mbi shtyllat dhe flamingot të lëvizin në reflektimin e ujit.
”Sa më shumë sakrificë në përgatitjen e pjatës, aq më shumë mikpritje”, thekson Diella Loshi, një Sophia Loren me dhëmbë të hapur në të 60-at e saj, e cila fushoi në pyll këtu në vitet 1990 përpara se të ndërtonte një shtëpi dhe të hapte një restorant në të.
Tirana
Nuk është vetëm skena e ushqimit që i ka dhënë Tiranës titullin Kryeqytet Evropian i Rinisë 2022. Pas tërmetit të vitit 2019, BE ka investuar mbi 34 milionë paund në restaurimin e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë, përfshirë arkitekturën në kryeqytetin e stilit sovjetik.
Muzoleumi i Hoxhës, një piramidë brutaliste me linjat heroike të posterave të Agitpropit, aktualisht është veshur me skela dhe rezidenca e tij – një pallat mbretëror modernist në kopshtet tropikale të Bllokut – është vendosur të bëhet një qendër kulturore.
Ka bunkerë të shndërruar në galeri, një kulturë kafeje që ka qenë prej kohësh në flluskë dhe postera duke vizituar lokalet si Komiteti, Hemingë ay dhe Radio.
Bregdeti
Pas përfundimit të komunizmit në 1991, plazhet shqiptare ishin ato të fundit të egra në Evropë. Në vitet 2010, turistët italianë dhe ballkanikë ndoqën valën e parë të kampistëve të guximshëm. Tani ka plane për një aeroport të ri dhe një tunel të bregdetit ( atë të LLogarasë ).
Dhërmiu
Fshati malor me një kube ortodokse blu dhe rrugë me kalldrëm zigzag që kërkojnë këmbë dhie për t’u ngjitur, fshati Dhërmi u themelua nga kolonitë greke të shekullit të 17-të. Sot, një qen Akita i ngjashëm me ujkun udhëzon mysafirët në vilat prej guri, harqet dhe pishinën e pafundësisë të restauruar bukur të Zoe Hora, hoteli i parë i vërtetë luksoz i Rivierës, pjesë e një nisme të qeverisë për të rigjallëruar 100 fshatrat.
Gjirokastër dhe Berat
Kështjellat osmane ulen si kurora të rënda në majat mbi qytetet e Beratit dhe Gjirokastrës të mbrojtura nga UNESCO; muret e kalasë janë ende pjesërisht të banuara. Ky i fundit është një qytet pazari mbi një kodër pallatesh të ruajtura mirë, si kuti muzikore të grumbulluara me dru qershie . Disa janë ende të pushtuara nga dinastitë bektashiane të brezit të 10-të, të cilët përtojnë rreth vatrave të zjarrit të shekullit të 17-të të ulur mbi qilima lëkure delesh.
Përmet
Rruga për në Përmet është e rrethuar nga Vjosë, një nga lumenjtë e fundit të egër të Evropës, një shirit me penel blu me bojëra uji përgjatë gjelbërimit të harlisur të peizazhit.
Shumica e vizitorëve vijnë këtu për të ecur në parkun më të madh kombëtar të Shqipërisë, të thurur me bredha të Hotovës.
Kisha e Santa Maria di Leusë qëndron e mbuluar me pyje arre në buzë të një lugine, ndërsa një urë mesjetare osmane qëndron mbi banjot e lashta gjeotermale.
Një rezidencë tregtare e restauruar e shekullit të 19-të, Villa Përmet përmban dhoma me dysheme druri dhe oxhaqe, ndërsa ushqimet dhe gatimet pin një shenjë historisë së pasur të kuzhinës së rajonit.
Nivica
Pak alpinistë, por më seriozët, arrijnë në kanionin e Nivicës – një nga më të gjatët në Evropë – në rajonin e pakët të eksploruar fisnor të Kurveleshit me shkëmbinj dhe pyje të dendur.
Kampi Nivica mund të duket si një kamp safari afrikan – pronari i tij suedez e kaloi fëmijërinë e tij duke udhëtuar nëpër kontinent – përveç se çatitë e tendave në shtylla u mbuluan me kashtë nga romët dhe u tundën mbi kanionin e Nivicës, një përçarje e gjithëfuqishme parësore në toka e banuar nga shkaba të rralla egjiptiane dhe e mjegulluar nga ujëvarat. /atsh / KultPlus.com
Thatësira që ka përfshirë Europën ka nxjerrë nga thellësitë e ujit vendbanime të lashta në zona të ndryshme. Një rast i ngjashëm ka ndodhur edhe në Spanjë.
Një vendbanim romak ka dalë nga thellësitë e liqenit artificial As Conchas në Galicia, në veriperëndim të Spanjës.
Vendbanimi Aquis Querquennis është zbuluar tërësisht pasi niveli i ujit ka rënë ndjeshëm. Spanja po përballet me thatësirën më të madhe në dekada pas një vere të nxehtë pa reshje.
Vendbanimi i lashtë mendohet të jetë ndërtuar rreth viteve 70 pas Krishtit. Ai u përmbyt në vitin 1948 kur u krijua liqeni, ndërsa asnjëherë në këto vite nuk kishte dalë në sipërfaqe./A2CNN / KultPlus.com
Sot është 1 shtatori, data kur nis viti i ri shkollor, por nxënësit kanë një dilemë të madhe; të shkojnë apo të mos shkojnë në shkollë.
Kjo pasi, Sindikata e Bashkuar e Arsimit, Shkencës dhe Kulturës e Kosovës ( SBAShK ) e drejtuar nga Rrahman Jasharaj ka ftuar mësimdhënësit që t’i bashkohen grevës.
Ankohen se mësimdhënësit po përballen me vështirësi financiare – gishtin e drejtojnë kah Qeveria që s’i ka lëvizur pagat, shkruan Gazeta Express.
E në anën tjetër, Qeveria e Kosovës iu ka bërë thirrje mësimdhënëseve që ta injorojnë grevën e SBAShk’ut, thonë se “fëmijët po dëmtohen shumë”.
Por Qeveria s’është ndalur veç me thirrje, ka vepruar në drejtim të mësimdhënëseve – pagat e muajit gusht për një pjesë të tyre kanë dalë jo të plota.
Këtë të mërkurën e ka kumtuar ministri i Financave, Punës dhe Trasnfereve, Hekuran Murati.
“Sot është bëtë vetëm pjesërisht ekzekutimi i pagave, për shkak se procesimi dhe përgatitja e llogaritjes së pagave merr kohë. Mirëpo siç e dini që greva e deklaruar nga SBASHK-u dhe BSPK, ka kriju nevojën që të procesohen edhe llogaritjet nga ato organizata buxhetore që ndikohen nga greva e shpallur dhe marrë parasysh që sipas ligjit detyrimi i punëdhënësit gjatë kohës sa punëtori është në grevë, pezullohet, ne kemi marrë për detyrë që të përditësohen listat e pagave”, ka thënë Murati gjatë një konference për media.
Në anën tjetër, Këshilli i Prindërve i Kosovës, përmes një deklarate në Facebook të mërkurën, kanë kërkuar nga Qeveria dhe Sindikata që të dialogojnë.
Sipas tyre, nga kjo situatë më së shumti dëmtohen fëmijët dhe prindërit.
“Lusim të dyja palët që të lëvizin nga qëndrimet aktuale dhe t’i japin mundësi dialogut”, thuhet ndër tjerash në komunikatë.
Tashmë është një mjegull se kush do të shkojë në shkollë e kush jo dhe si do të rregullohet kjo çështje.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti nuk është deklaruar për këtë problem.
Por më parë ai, në Kuvendin e Kosovës thoshte se zgjedhjet e 14 shkurtit i kanë fituar me sloganin “drejtësi dhe zhvillim” dhe jo “rritje pagash”.
Sipas tij, pagat do të rriten, por jo tash. E nga opozita dhe sindikata po kërkojnë që të miratohet Ligji i Pagave.
Kësaj greve i është bashkuar edhe Bashkimi i Sindikatave të Pavarura. /Express / KultPlus.com
