20 nëntori shënon Ditën Botërore të fëmijëve, shkruan KultPlus.
Qëllimi i shënimit të Ditës Botërore të fëmijëve është të kthejë vëmendjen e publikut të gjerë tek detyrimet që një shoqëri i ka ndaj fëmijëve, si dhe tek problemet më të rëndësishme të cilat përballen fëmijët.
Asambleja e përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në vitin 1954 e shënoi 20 nëntorin si Ditën Botërore të fëmijëve, që ka për qëllim të sigurojë mirëqenie për të gjithë fëmijët në botë dhe t’i rikujtojë të rriturit se fëmijët, si anëtarë të barabartë të çdo shoqërie, kanë të drejtat e tyre dhe ato duhet të respektohen.
Asambleja e përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në vitin 1959 e miratoi Deklaratën për të drejtat e fëmijëve, ndërsa në vitin 1989 u miratua edhe Konventa për të drejtat e fëmijëve.
Të gjitha vendet anëtare të cilat e kanë miratuar Konventën për të drejtat e fëmijëve, sipas nenit 19 të Konventës për të drejtat e fëmijëve morën obligimin për të ndërmarrë të gjitha masat ligjore, administrative, sociale dhe arsimore për t’i mbrojtur fëmijët nga çfarëdo lloj forme të dhunës psikike, lëndimeve apo keqtrajtimeve, neglizhencës ose pakujdesisë, eksploatimeve, si dhe keqpërdorimit seksual.
Sipas Konventës, e cila është marrëveshja më e ratifikuar në të gjithë botën, për të drejtat e njeriut, përfshin të drejtën e jetës, të drejtën e shëndetit, edukimit dhe për të luajtur.
Gjithashtu kjo ditë ka për qëllim të jetë ditë aktivitetesh për të promovuar idealet dhe objektivat e Kartës për të Drejtat e Fëmijëve si dhe mirëqenien e fëmijëve të botës.
Qëllimi i shënimit të Ditës Botërore të fëmijëve është të kthejë vëmendjen e publikut të gjerë tek detyrimet që një shoqëri i ka ndaj fëmijëve, si dhe tek problemet më të rëndësishme të cilat përballen fëmijët. /KultPlus.com
Kur ishte në universitetin e Kazanit nuk rrinte shumë me shokët, me të cilët pothuaj nuk njihej. Rrinte gjithnjë në një nga bankat më të largëta nga profesori. Këtë e bënte se gjatë mësimit lexonte vepra letrare dhe filozofike.
* Kur poezitë në prozë të Turgenievit patën në Rusi sukses të madh, Leon Tolstoi provoi të shkruajë dhe ai në këtë gjini. Për të pasur një gjykim sa më të paanshëm për punët e tij, ia dërgoi materialin me pseudonim një revistë që drejtohej prej një miku të tij. Tolstoi atëherë ishte i famshëm dhe shkrimi i tij si do që të ishte do të botohej, prandaj nuk e përdori emrin e vet. Redaktori e ktheu dorëshkrimin si të pabotueshëm, sepse autori nuk e kishte ende përvojën në artin e të shkruarit. Tolstoi nuk thuri më kurrë poezi në prozë.
* Tolstoi prekej shumë shpejt. Turgenievi, pas shtatëmbëdhjetë vjetësh që ishte zemëruar me të, shkoi për ta takuar në Jasnaja Poljana. Gjatë ditëve që ndenji atje foli shumë për veprat e tij dhe i lavdëroi ato. Pasi u kthye Turgenievi, Tolstoi i shkroi: “Kur dëgjoj për veprat e mia provoj një ndjenjë komplekse, ku elementi kryesor është turpi dhe dyshimi se po më tallin. Megjithëse besoj në mirësinë tuaj më duket se ju keni qeshur me veprat e mia. Më mirë do të jetë që të mos flasim më këtej e tutje me njeri-tjetrin”.
* Tolstoi ishte supersticioz dhe shpesh thoshte se numri 28 kushtëzohej me disa gjëra të jetës së tij. Ai kishte lindur me 28 gusht 1828 dhe ishte martuar në datën 28. Më 1910 i biri i tha një ditë i shkujdesur: – Ki kujdes baba se këtë vit t’i mbush 82 vjeç dhe numri 82 është 28-ta e përmbysur. – Ndoshta, – u përgjigj Tolstoi, – bëre mirë që ma the. Ai vdiq atë vit.
* Një ditë kur po shëtiste me kalë me të birin humbi rrugën në mes të pyllit. – E di se ku jemi këtu? – e pyeti djalin. I biri i tha se Jasnaja ishte përpara tyre. Dhe Tolstoi donte të kthehej në shtëpi, duke ndjekur atë drejtim. – Është e pamundur, – i tha i biri, – nga kjo anë ka shumë ferra që do të na i çjerrin duart. Tolstoi nuk deshi të kthehej mbrapa dhe i tha të birit: – Sidoqoftë le ta provojmë! Vazhdoi të ecte me kalë dhe ferrat e para nisën të gërvishin. I biri e pa krejt të gjakosur por aspak të shqetësuar. – Vështro biri im, – i tha, – siç e sheh unë jam çjerrë gjithandej nga ferrat, por ç’rëndësi ka? Unë kërkoj në çdo gjë rrugën e drejtë, dhe në qoftë se do të çirrem ende, prapë do kërkoj rrugën e drejtë që është edhe e vërteta.
* Një ditë shkoi për ta takuar nacionalisti i famshëm Derul dë Pol, që mbronte idenë e fitores ndaj Gjermanisë. * Leon Tolstoi që zakonisht me të huajt ishte i sjellshëm dhe shumë korrekt, këtë radhë e humbi durimin dhe iu përgjigj: – Kufijtë duhet të përcaktohen me marrëveshjen e popujve dhe jo me hekur dhe gjak. Dhe kur të ketë njerëz që do ta kuptojnë këtë atëhere nuk do të ketë më luftëra në botë.
* Kur e mbaronte së shkruari një kapitull të romanit ia kopjonte e shoqja ose një nga të bijat. Kjo kopje i duhej shkrimtarit të madh si një skicë për të punuar mbi të. Në pak ditë e mbushte me korrigjime, prishje me laps dhe me shtesa. – Atëhere kapitulli duhet kopjuar për së dyti. Ka disa kapituj nga romanet e tij që janë kopjuar deri edhe dhjetë herë.
* Kur Tolstoi besonte se kishte arritur qartësinë dhe përsosmërinë e dëshiruar, ua lexonte veprën e re njerëzve të tij të afërm nganjëherë dhe fshatarëve. “Pushteti i errësirës”, u lexua përpara fshatarëve, të cilët nuk e pritën mirë. Në pjesën më emocionale të dramës ata qeshën kur dëgjuan disa fjalë vulgare që përdorte në dialog Tolstoi.
* Tolstoi e donte shumë muzikën, sidomos muzikën e Bethovenit. Kur dëgjoi një pjesë të Bethovenit u emocionua shumë sa iu mbushën sytë me lot, por nga që nuk donte ta kuptonin të pranishmit, i tha së bijës: – Më jep pak shaminë se më ka zënë rrufa.
* Në shtëpinë e Tolstoit ishin piktori i shquar Rjepin dhe aktori Andrejev. Kur po bisedonin të tre së bashku, një zonjë, e cila kishte ardhur për t’i bërë vizitë zonjës së Tolstoit, u ul në piano dhe nisi të luajë me shumë ndjenjë “Sonatën e Krajtzerit” të Betovenit. Të gjithëve u la shumë mbresa. Atëherë Tolstoi tha: – A duhet të bëjmë edhe ne sonatën tonë Krajtzerit? Unë do ta shkruaj, Rrjepini do të pikturojë dhe Andrejevi do ta recitojë. Propozimi u pranua me entuziazëm, por vetëm Tolstoi e kreu detyrimin e tij. Tolstoi i tha Gorkit: – Po të isha mbret, do të nxirrja një ligj që do t’ia ndalonte të drejtën e të shkruarit atij shkrimtari që përdor një fjali kuptimisht të gabuar ose ai që do të bënte gabim gramatikor të fishkëllehej nga lexuesi. – Si, – u përgjigj Gorki, – po liria e të shkruarit? – Liria për të shkruar deri sa duhet, por jo liri për të shkruar keq.
* Pas krizës që pësoi më 1880 Tolstoi vishej shumë thjesht pothuaj fare pa kujdes. Një herë në Tula u dha shfaqja e një drame të Tolstoit, Tek artisti që drejtonte shfaqjen u paraqit portieri i teatrit: – Në hyrje, – i tha, – është një fshatar si gjysmë budalla, që kërkon me çdo kusht të hyjë në teatër dhe të asistojë në prova. Thotë se ju njeh, po mua më duket e pamundur, sepse është fjala për një fshatar injorant dhe të pagdhendur. Kryekomiku doli te hyrja dhe u gjend ballëpërballë me Leon Tolstoin që ishte veshur me rroba dhe këpucë të bëra vetë.
Në vitin 1891 Leon Tolstoi ishte i zënë me një punë shumë të rëndësishme. Kur shpërtheu zia e bukës, ai la çdo gjë dhe iu vu punës për organizimin e ndihmave për të uriturit. Atëherë hapi mbi dyqind mensa falas. Një herë, duke ditur që një grua e ve e varfër fshatare vetëm nuk mund ta korrte grurin, Tolstoi shkoi vetë me drapër në dorë për të ndihmuar, duke punuar përplasi gjurin pas një rrote. Pa u ankuar fare vazhdoi punën. Dhimbja iu shtua shumë. Nga ethet i hipi temperatura e lartë. lu desh të shtrihej në shtrat për disa javë, por nuk u ankua fare.
* Më 25 shkurt 1901 Leon Tolstoi u shkishërua nga Sinodhi i shenjtë. Atë ditë të gjitha kishat e Rusisë kishin lëshuar anathema kundër këtij “armiku të zotit dhe të perandorit”. Tolstoi atëherë ishte në Moskë. Atje po kalonte nëpër një rrugë kryesore. Menjëherë turma e njohu dhe e rrethoi me dashuri të madhe. Njeri prej tyre tha: – Po ky na paska qenë djalli me fytyrë njeriu?! Grumbulli i njerëzve e mbuloi me brohoritje dhe me thirrje: “Rroftë Tolstoi”. U desh ndërhyrja e xhandarmërisë për të shpërndarë grumbullin e madh të njerëzve.
* Ditën e shkishërimit, Tolstoi kaloi para pallatit të guvernatorit të përgjithshëm të Moskës. Kur e pa shkrimtarin grupi i ushtarëve, që bënin shërbimin e rojës para portës së guvernatorit, me një lëvizje të menjë-hershme, u vu në pozicion gatitu dhe për nder armë. Tolstoi iu kthye mikut që e shoqëronte dhe i tha duke qeshur: – Vështro more mik se si këtu te ne në Rusi, i bëjnë nderime ushtarake një krimineli të shtetit që është shkishëruar.
* Drejtori i “Gazetës zyrtare” shkruante në ditarin e tij: “Në Rusi tani kemi dy Carë: Nikollën II dhe Leon Tolstoin. Ky i dyti është ndoshta më i fuqishëm se i pari, sepse ndërsa Nikolla nuk mund të bëjë gjë kundër Tolstoit, ky minon çdo ditë e më shumë autoritetin e fronit të Nikollës II në Rusi”.
* Shumë punëtorë shkonin ta takonin Tolstoin që të bindeshin nëse ai vërtetë merrej me punë krahu. Një këpucar erdhi për të parë në se këpucët që kishte bërë Tolstoi ishin të punuara mirë dhe i dha disa këshilla profesionale shumë të vlefshme. Një herë tjetër u paraqit te Tolstoi një njeri i varfër, i zbehtë në fytyrë e me lot në sy. Ai i tregoi se gruan e kishte të sëmurë shumë rëndë nga tuberkulozi. Në pranverë do të vdiste pa tjetër: – E po, të lutem mjeshtër, të më shkruani një gisht letër dhe të më thoni a do të rrojë gjatë ime shoqe? E si të mos besojmë te Leon Tolstoi? Kështu të paktën ajo do të vdesë e qetë. Tolstoi u emocionua shumë. Ai ishte gati që ta shkruante letrën, por i tha vizitorit se kështu ai do të bënte një gënjeshtër kurse ai ishte mbrojtësi i së vërtetës absolute. I varfëri i kërkoi ndjesë. Kur u largua, Tolstoi psherëtiu i hidhëruar, duke menduar se nganjëherë gënjeshtra mund të ketë edhe anën e saj më të mirë.
* Tolstoi në vitet e fundit të jetës së tij ishte kundër artit për art dhe kundër metodave të mësimit të artit nëpër akademi dhe konservatorë. * Kur po bisedonte me disa miq për këtë temë një nga bashkëbiseduesit i tha: – E po mirë, le ta zemë se keni arsye dhe po mbyllën të gjitha institutet artistike. Po me çfarë do të zëvendësohen? Leon Tolstoi u përgjigj: – Vërejtja juaj është njësoj si kjo që do t’ju them tani: sikur ju të kini një ënjtje në faqe nga dhëmballa, vini tek unë dhe unë ua heq dhëmballën e sëmurë. Ju nuk do të kënaqeni me mua dhe do të më thoni: “Po kjo faqja ime që u shfry me se do të zëvendësohet?” – Me asgjë, nuk ka nevojë të zëvendësohet, – iu përgjigj bashkëbiseduesi.
* Leon Tolstoi hyri në sallon kur e shoqja po u lexonte fëmijëve një kapitull nga “Lufta dhe Paqja”. Ndenji në këmbë te praku i derës duke dëgjuar dhe kur kapitulli mbaroi tha papritur: – Sa i bukur që ishte!
* Leon Tolstoit i thanë se në të gjithë fshatin Jasnaja Poljana fshatarët e tij kishin vetëm tri lopata që nuk mjaftonin për punë. Ai nuk pranoi të blejë të tjera duke thënë: – Më mirë kështu! Fshatarët do t’ia huajnë njëri- tjetrit lopatat dhe do të mësojnë të ndihmojnë dhe të duhen ndërmjet tyre.
* Tolstoi e pati të shoqen një bashkëpunëtore të çmuar… Një mbrëmje ai i tha: – Merre këtë letër dhe më shkruaj të gjitha fjalët që të kam thënë kur të kërkova të bëheshe gruaja ime. Shpresoj se do të kujtohesh. E shoqja mori letrën dhe nisi të shkruante. E gjithë ajo që shkroi dhe që i shoqi e rikopjoi, ishte deklarata e fashme e dashurisë që gjendet te Ana Karenina.
* Një ditë Tolstoit i erdhi një zonjushe. Ajo kishte trashëguar një milion monedha të kushtueshme dhe kërkonte mendim se si t’i përdorte sa më mirë ato. – Digjeni atë fond, – e këshilloi Tolstoi. – Si thatë? Po me atë mund të ngrihet një azil për pleqtë ose një konvikt për fëmijët? – Dhe për këtë doni t’i shpenzoni? Jo, prindërit nuk duhet t’i çojnë prindërit në azil. Digjeni, më dëgjoni mua, është gjëja më e mirë që mund te bëni.
* Tolstoi hapi një shkollë për fëmijët e fshatarëve të tij ku zbatoi një sistem të ri mësimi. Mësimi nuk duhej të jepej mekanikisht dhe me pahir. Kur te nxënësit sbihte lodhje dhe mungesë dëshire për mësim e mbyllte shkollën. Pas një ndërprerje pak a shumë të gjatë ai dëgjoi të trokitnin në portën e tij. Zërat fëminore të nxënësve i thoshnin: – Ju lutemi hajdeni na bëni mësim, kemi dëshirë të studiojmë. / KultPlus.com
Për shtatë muaj me radhë, Tirana dhe shumë qytete të tjera të Shqipërisë u gjallëruan nga qindra aktivitete kulturore, organizuar në kuadër të Javëve Kulturore Ndërkombëtare, program i Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit.
Gjithçka nisi me Javën Kulturore të Evropës, ndërsa për herë të parë pjesë e këtij edicioni të tretë, u bënë edhe shtete si Brazili dhe Meksika, që sollën në vendin tonë më të mirën e tyre.
Javët Kulturore Ndërkombëtare, pjesë e së cilës ishin 20 shtete të ndryshme do të përmbyllen me Kosovën që sëbashku me vendin tonë, nga data 21 deri më 30 Nëntor do të organizojnë një mori eventesh artistike në Tiranë, Durrës dhe Shkodër.
Aktivitetet nisin me një workshop edukues për fëmijë tek Galeria Kombëtare e Arteve në Tiranë.
Fëmijët do të kenë mundësi të njihen nga afër me regjistrin e katalogut fizik te bibliotekarit. Gjithashtu të shikojnë nje video dokumentar mbi GKA ku do njihen me godinën ekzistuese dhe sallat ekspozuese dhe do të diskutojnë rreth artistëve më të njohur dhe veprave të tyre në fushën e Artit Figurativ.
Aktivitetet do të vijojnë me një ekspozitë me në fokus inteligjencën artificiale që do të hapet më 22 Nëntor në teatrin Aleksandër Moisiu dhe Qendrën Kulturore për fëmijë në Durrës. Biseda-Ekspozitë me Artistin Eshref Qahili: “Arti bashkëkohor kosovar në kohën e inteligjencës artificiale”, që është pjesë e Bienales Ndërkombëtare të Artit Bashkëkohor, promovon artin bashkëkohor kosovar dhe thekson rëndësinë e ndërveprimit kulturor ndërmjet dy vendeve tona.
Paralelisht në këtë ditë, por në kryeqytet në hollin koncertor të Teatrit të Operës dhe Baletit në Tiranë do të mbahet koncerti “Side by Side”. Do të jetë sopranoja Besa Llugiqi dhe pianisti Misbah Kaqamak që do të sjellin një performancë unike, duke ngjitur në skenë pjesë nga dy gjenitë botëror të muzikës klasike, Schumman dhe Strauss.
Kurse më 23 Nëntor, tek Piramida do të mbahet Projekti “Të kam në mendje” i Malda Susuri që synon të adresojë sfidat e shëndetit mendor me anë të ndërgjegjësimit dhe reduktimit të stigmës me qëllim krijimin e një komuniteti mbështetës që ndihmon dhe fuqizon individët të përballen më mirë me këto probleme.
Më 25 Nëntor në ora 11:00 në kuadër të 80-vjetorit të Çlirimit, do të keni mundësinë të shikoni koleksionet dhe materialet që pasqyrojnë momentet kryesore të çlirimit. Po ashtu në këtë ditë, më 25 Nëntor, tek COD në Kryeministri do të mbahet sfilata “Krenari mbi supe” që do të sjellë punime të kostumeve tradicionale nga Fëmijët e Kursit të Kostumografisë. Ndërsa në orën 18:00, në ArTurbina në Tiranë do të mbahet koncerti “Jehonë Shqiptare” që do të ngjisë në skenë artistë profesioniste që kanë bërë historinë e artit shqiptar por edhe më gjerë, si nga Shqipëria dhe nga Kosova. Ndërsa në orën 19:00 tek Teatri i Operës dhe Baletit në Tiranë, do të mbahet opera e parë kosovare “Goca e Kaçanikut”. Një histori dashurie, trimërie dhe lirie, e bazuar në novelën e Milto Sotir Guros e sjellë në jetë me regjinë e regjisorit Nikolin Gurakuqi, ky produksion vjen si një homazh për Festën e Flamurit.
Kurse nga data 26 deri më 30 Nëntor, në Bibliotekën Kombëtare do të çelet një ekspozitë për 150 Vjetorin e Lindjes së At Shtjefën Gjeçovit, veprat kërkimore të së cilit apo mbledhja e traditave shqiptare, veçanërisht kodifikimi i Kanunit të Lek Dukagjinit, mbeten një thesar i pazëvendësueshëm për kulturën dhe traditën tonë.
Shkodra Elektronike, projekt muzikor i dy emigrantëve shqiptarë të rritur në Itali, shumë larg qytetit të tyre mëmë, Shkodrës, do të gjallërojnë Teatrin Metropol mbrëmjen e 26 Nëntorit.
Po ashtu, kjo ditë do t’i përkushtohet dhe gastronomisë. Shije Shqiptare, panairi i madh i produkteve nga të gjitha trevat shqiptare do të jetë një mundësi për shijuar një pasuri shijesh dhe aromash tradicionale nga Shqipëria dhe Kosova.
Ndërsa në Teatrin Migjeni në Shkodër më datë 27-të do të mbahet koncert nga Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve “Shota” që do të performojnë këngë dhe valle të bukura nga trevat shqiptare, të cilat pasqyrojnë traditën dhe kulturën e pasur të popullit shqiptar. “Tingujt që sollën lirinë” do të jetë koncerti që paralelisht në këtë ditë do të mbahet në Teatrin e Operas dhe Baletit në Tiranë. Ky koncert gala, pjesë e së cilit do të jetë edhe Orkestra e Forcave të Armatosura, do të vendosë në skenë muzikën më të mirë shqiptare me temën e luftës nacional-çlirimtare, organizohet po ashtu në kuadrin e 80-vjetorit të çlirimit të Shqipërisë.
Ndërkohë nga datat 26 deri më 30 Nëntor, tek sheshi para Teatrit Kombëtar do të jetë e hapur një tjetër ekspozitë, ajo e fotografisë “Keep calm and smile” e fotografit me famë botërore nga Kosova Korab Basha. Ekspozita që sjell 25 fotografi bardhë e zi i kushtohet të rinjve dhe të rejave, që janë bërë pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
Me datë 28 Nëntor të gjithë shqiptarët mblidhen bashkë në Tiranë më 28 Nëntor, për të kremtuar 112 vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë. Në një paradë me ngjyra Kuq e Zi në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, me kostumet e këngët nga çdo trevë shqiptare, në një bashkim vëllazëror festimesh të paharrueshme, ky aktivitet premton shumë emocione.
Gjatë Javës Kulturore të Kosovës nuk do të mungojnë as shfaqja e filmave. “Bota Jonë”, 117, Pa vend, Si e verdhë e sëmurë, Krahët e punëtorëve, Rrugës, Hana e re, Prishtinë 2002 dhe Sign, janë filmat që do të transmetohen në Kinemanë “Maks Velo” në Tiranë më datat 28, 29 dhe 30 Nëntor.
Java Kulturore e Kosovë- Shqipëri do të përmbyllet me festivalin “Tirana Art Weekend”, që do të mbahet nga datat 29 Nëntor deri më 2 Dhjetor tek shtëpia e të përndjekurve në Tiranë. Ky aktivitet bashkon aktorët kryesorë të skenës së pavarur të artit në Shqipëri, duke përfshirë hapësira ekspozuese, organizata kulturore dhe kolektivët artistikë vendas nën një program të përbashkët.
Javët Kulturore Ndërkombëtarë për 7 muaj me radhë, përveç se sollën kultura të ndryshe në vendin tonë, u dhanë edhe mesazhe të forta për gjithëpërfshirje, diversitet dhe të drejtat e njeriut. JKN patën për qëllim gjithashtu edhe krijimin e urave lidhëse, nxitjen e kreativitetit dhe shkëmbimit kulturor me sytë drejt inovacionit, si një mjet i domosdoshëm për t’i dhënë zgjidhje dhe alternativa sfidave të përbashkëta që bota po kalon.
Edicion i tretë i Javëve Kulturore Ndërkombëtare, çeli siparin e aktiviteteve më darë 1 Maj me “Javën e Evropës” dhe vijoi me Francën, Greqinë, Italinë, Izraelin, Brazilin, Hungarisë, Holandën, Turqinë, Mbretërinë e Bashkuar, Kinën, Gjermaninë, Japoninë, SHBA-në, Kombet e Bashkuara, Austrinë, Spanjën, Malin e Zi, Meksikën dhe Kosova që edhe përmbyll këtë edicion të tretë./atsh/KultPlus.com
Në faqet e kësaj reviste (Shejzat – v.j.), vjeti X – 5-6 (1966) 180-189 – patëm pru dymbëdhetë letra të Ndre Mjedjes, dërgue nga Polonia albanologut Gustav Meyer në Graz. Aty Poeti ynë na del në nji dritë të re, sepse na paraqitet për të parën herë si letërshkrues me nji stil elegant në gjuhën italishte, ku flet për vete, për gjuhën shqipe e vendin e vet me nji dashuni të flakët të nji Rilindasi së vërtetë. Ky stil i natyrshëm na zbulon Mjedjen në nji prizëm real të karakterit të tij të pjekun dhe të matun.
Adhurimi që ka për Meyer-in si mjeshtër nuk e pengon që me nji ton nderues t’i shprehë anët e dobta dhe lajthimet, në të cilat kishte ra albanologu i përmendun. Qëllimi i Mjedjes asht që Meyer-i të mbështetej në gjurmimet e veta në landë të sigurtë të shqipes, prandej e dënon fjalorin e Rossi-t, që Meyer-i kishte shfrytzue. Mjerisht nuk i kemi letrat e Meyer-it: kushdi ku kanë mbarue gjatë udhëtimeve të shumta të Mjedjes jashtë dhe mbrenda Shqipnisë.
Shihet qartë se dhe Meyer-i diktoi në Poetin tanë nji mende të mprehtë dhe njeri me nji intuicion të sigurtë. I përgjegji menjiherë; i dërgon për këndim, librat e bibliotekës së vet private, gja që nuk ndodh lehtas ndër dijetarë.
Letra e fundit e Mjedjes nga Krakovia mban datën e 16 marcit 1893. Pata mendue (shif Shejzat 5-6, 1966, fq. 181, 189) se ky letërshkëmbim muer fund me këtë rasë. Tue pasë përduersh tashti të gjitha letrat, dërgue Gustav Meyer-it nga gjuhëtarët e kohës, sidomos shum me randësi ato të albanologut Holger Pedersen dhe të Rilindasve shqiptarë, si të K. Kristoforidhit, të Mitkos, etj., që do të dalin veçmas për shpejti si landë historie shkencore pranë “Südost Institut” të München-it, gjej tash edhe tri letra tjera të Mjedjes, nji nisë nga Görz dhe dy: nga Portorè afër Fiume-s.
Në letrën e parë Poeti i lyp të falun dijetarit për heshtjen e gjatë dyvjeçare. Poeti nuk tregon se për ç’arësye nuk ka shkrue tash dy vjet. Ngjan se gjatë kësaj kohe Mjedja nuk ka pasë kohë të mirret me çashtjen e shqipes. Natyrisht ai nuk përmend gja nëse ka pasë vështirsi në rrugën e jetës që kishte marrë. I kënaqun asht Poeti se i dërgon Meyer-it si dhunti kopjen e parë të fjalorit të Jungg-ut, dërgue nga Shkodra në fashikuj e që ende nuk gjindej në shitje. E siguron se asht i saktë në dhanjen e trajtës së vërtetë të fjalëve shqipe si dhe kuptimit e se nuk mund të krahasohej me fjalorin e Rossi-t, që Poeti e mban të pasigurtë. Ankohet se “ata zotnitë” atje në Shkodër mbështeteshin gjithnji në tradicion e se nuk doshin të pranoshin disa shenja të grafisë së Meyer-it. Mjedja, si dihet dhe nga aktet e Kongresit të Monastirit, asht kundra përdorimit të dy shkrojave për nji tingull: ai ndjek parimin, që sot kanë disa gjuhëtarë modernë, se çdo shenj grafik duhet të përfaqsojë nji tingull ase si thohet sot nji fonem. Asht kundra prandej që š të shkruhet me dy germa sh si dhe zh në vend të ž etj.
Poeti nuk din se çka ka dalë mbi gjuhën shqipe ndër rrethet e gjuhëtarëvet të huej qysh prej korrikut të 1893. Lajmron se posë librave dërgue dy vjet përpara as në Romë dhe në Shkodër nuk ka dalë ndonji gja e re. A mund ta ketë këputë letërshkëmbimin me Meyer-in sepse nuk ka pasë t’i komunikojë ndoj gja të re?
Në letrën e dytë Mjedja lajmon se ka ndrrue prap vend: prej Görz (Gorizia) asht transferue në Portorè, në kështjellin e Frangipane ku jezuitët kishin nji shkollë dhe nji kuvend. Në këtë kolegjë Mjedja asht profesor i filozofisë. Ngjan se asht i kënaqun dhe i impresionuem prej bukurisë së këtij vendi. Bora që Poeti e quen Buro, sigurisht si alusion i etimologjisë së Meyer-it (EW. fq. 55), shkruen se asht i tëmerrshëm, kur ai fryn. Ka shpresë se vjetin e ardhshëm do të botojë diçka në gjuhën shqipe “natyrisht, thotë, tash për tash gjithnji sende të divotshme”. Sigurisht Mjedja në këtë kohë rrekej të shkruente poezi mbi historinë e lashtë të Shqipnisë dhe popullin ilir, në trajtën e Lissus. Lajmron se në Shkodër ipeshkvijt shqiptarë doshin të themeloshin nji akademi studimesh shqiptare e se propozimi kishte ra mbi tê që ta drejtonte. Nuk e ep arësyen pse ky projekt ishte shkue “tutto a fumo”. Sigurisht fjala asht për nji shoqni si ajo e Bashkimit, në të cilën Mjedja ma vonë pat nji rol me randësi.
Letra e tretë e dërgueme gjithnji nga Portorè përmban nji falnderim të përzemërt për dërgesën e Meyer-it të vëllimit të IV të Albanesische Studien. Shkruen se e ka këndue veprën disa herë. Me mendësinë e nji dijetari të vërtetë nuk rrin tue lëvdue auktorin, por në nji mënyrë të njerzishme ven në dukje se në Shkodër nuk thonë dretš (dreç), por dreq. Mjedja mendon se ç e q ortografikisht ngatrrohen në Shkodër, por e vërteta asht se ç e q në shum të folme të kësaj krahine janë shkri ase kanë ra në nji fonem (q ase ç), prandej nga kjo rrjedh se dhe në shkrim ngatrrohen germat në fjalë.
Mjedja ven me të drejtë në dukje se prania e o-s në vend të u-s asht nji karakteristikë e të folmeve lindore gege: në Prizrend thohet odhë në vend të udhë si dhe dokem në vend të dukem. Trajta të tilla djalektore kanë shty dhe Jokl-in të bijë përcaktime të gabueshme mbi shtresat e fjalëve latine në shqipe (Balkan-Archiv, IV 196), që Çabej mandej me të drejtë e kundërshton tue pru faktin se kemi të bajmë me varianta djalektore (krh. Zur Charakteristik der lateinischen Lehnwârter im Albanischen, në “Revue de Linguistique”, VII – 1 (1962) fq. 164). Mjedja i propozonte Meyer-it që në rasë se donte të bante nji botim të dytë të fjalorit etimologjik, ishte gadi t’i dërgonte dhe informata tjera mbi të folmet e Shkodrës, sepse trajtat e kësaj ane nuk kanë qenë të riflektueme drejt nëpërmjet të ortografisë së Propagandës në përdorim.
Poeti lyp lajme prej Meyer-it dhe rreth levizjes kulturore të arbreshëve të Kalabrisë me në krye De Radën. I ka ra në vesh se atje ishte themelue nji shoqni për zhvillimin e studimeve rreth gjuhës shqipe. Albanologu Meyer i ndoq kambë për kambë të gjitha levizjet shqiptare të Rilindasve tonë. Mun ai u ba vetë trumbetues i këtyne përpjekjeve tue shkrue dhe në gazeta mbi gjallninë e intelektualëve shqiptarë. Poeti ynë don që dijetari austriak të vejë dorë dhe të mbarojë nji gramatikë krahasuese të shqipes: ai këtë e lyp në shum letra me kryeneçsi, sepse nji vepër të tillë ky e sheh të nevojshme “për lumninë e Shqipnisë” sepse tue i tregue botës randësinë e shqipes në gjuhësinë krahasuese indoeuropiane, Mjedja e din se shkon në të mirë të çlirimit të popullit shqiptar dhe trajtimit të nji shteti në vete. Ky asht piksynimi i Rilindasve dhe për këtë qëllim punojnë e shkruejnë si Mjedja, Mitko, etj. /KultPlus.com
Shqipëria ka regjistruar rritjen më të madhe të numrit të vizitorëve në Evropë që nga viti 2019.
Kjo rritje po e transformon me shpejtësi vendin e vogël mesdhetar, ende me themele të brishta, shkruan Jessica Gourdon në një artikull të botuar në të përditshmen franceze “Le Monde”.
Në bregdetin shqiptar atmosfera verore vazhdon ende , edhe pse po afron fundviti.
Në “Fllad Resort&Spa”, në perëndim të kryeqytetit, Tiranë, mund të notoni në detin Adriatik, madje edhe nëse mbrëmjet janë të freskëta, bari i pishinës shërben pa limit mohito dhe vodka.
“Para se të vija këtu, nuk dija asgjë për këtë vend”, tha Nancy Mignon, 39 vjeçe, me pushime në “Fllad Resort” me partnerin e saj dhe disa miq.
“Shqipëria është një destinacion turistik i ri, i bukur dhe është i lirë”, tha turistja – e cila jeton pranë Charleroi, në Belgjikë duke cituar operatorin turistik FRAM.
Grupi i vogël i turistëve u shpreh i befasuar nga Shqipëria – falë atmosferës mesdhetare, plazhit, vizitave në Tiranë apo fshatrave historike të Gjirokastrës dhe Beratit…
Dhe hoteli krejtësisht i ri, me dhomat e tij të mëdha dhe pllakat e ndritshme.
“Këtë vit, ne sollëm 6000 turistë në vendin mesdhetar – i cili i tejkaloi të gjitha pritshmëritë tona”, tha François Perrin, kreu i FRAM.
“Ne sapo kemi nënshkruar një tur të tretë për vitin 2025”, shtoi ai.
Një nga arsyet e këtij suksesi janë çmimet që ofron ky vend – që ndodhet në zemër të Evropës.
Në “Fllad Resort&Spa”, turistët, pothuajse të gjithë francezë, paguan nga 500 deri në 600 euro në javë për person, për një qëndrim të plotë, përfshirë fluturimin nga Franca.
“Është shumë më lirë se Greqia apo Kroacia”, tha Franck Legrain, 51 vjeç, i cili ndodhej me pushime se bashku me partneren e tij.
“Gjithashtu, në patëm mundësi të zbulonim një kulturë dhe një histori për të cilën nuk kishim asnjë ide”, tha Legrain, i cili jeton në Gard./atsh/KultPlus.com
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit organizoi sot në Fakultetin e Gjuhëve të Huaja, aktivitetin me temë: “Kongresi i Manastirit dhe identiteti gjuhësor”. Aktiviteti, ku e pranishme ishte drejtoresha e QKLL, Alda Bardhyli, gjuhëtari Xhevat Lloshi dhe dekania prof. dr. Esmeralda Kromidha, u zhvillua në kuadër të ditës së njësimit të alfabetit shqip.
Aktiviteti solli në kujtesë historinë e njësimit të gjuhës shqipe, alfabetit, etj.
Në sallën “Evropa”, ishin të pranishëm studiues të gjuhës, gjuhëtarë dhe studentë.
Kongresi i Manastirit u mbajt nga 14-22 nëntor 1908, mbi çështjen e ndërlikuar të alfabetit shqip, nën kryesinë e Mid’hat Frashërit, me nënkryetar Gjerasim Qiriasin e me sekretar Luigj Gurakuqin.
Më 22 nëntor 1908 i përfundoi punimet Kongresi i Manastirit, duke miratuar alfabetin latin të gjuhës shqipe, të propozuar nga Shoqëria “Bashkimi”. Ky Kongres përbën një nga ngjarjet më madhore të historisë së kulturës shqiptare, që tashmë njihet zyrtarisht si Dita e Alfabetit./atsh/KultPlus.com
Më 9 shtator 1828, shkrimtari Leo Tolstoy lindi në provincën Tula të Rusisë. Ai ishte më i vogli nga katër djemtë. Kur nëna e Tolstoyt vdiq në 1830, kushëriri i babait të tij mori përsipër kujdesin për fëmijët. Kur babai i tyre, konti Nikolai Tolstoy, vdiq vetëm shtatë vjet më vonë, tezja e tyre u emërua kujdestarja e tyre ligjore. Kur tezja ndërroi jetë, Tolstoy dhe vëllezërit e motrat e tij u transferuan me një teze të dytë, në Kazan, Rusi. Megjithëse Tolstoy përjetoi shumë humbje në moshë të re, ai më vonë do të idealizonte kujtimet e tij të fëmijërisë në shkrimet e tij.
Gjatë periudhave të qeta, ndërsa Tolstoy ishte një junker në ushtri, ai punoi në një histori autobiografike të quajtur ‘Fëmijëria’. Në të, ai shkroi për kujtimet e tij më të bukura të fëmijërisë. Në 1852, Tolstoy e dorëzoi skicën në ‘The Contemporary’, revistën më të njohur të kohës. Historia u pranua me padurim dhe u bë vepra e parë e botuar e Tolstoyt.
Pas përfundimit të fëmijërisë, Tolstoy filloi të shkruante për jetën e tij të përditshme në postin e ushtrisë në Kaukaz. Megjithatë, ai nuk e përfundoi veprën, të titulluar Kozakët, deri në vitin 1862, pasi kishte lënë tashmë ushtrinë.
Në vitin 1854, ai kompozoi ‘Boyhood’ një vazhdim i ‘Fëmijërisë’, libri i dytë në atë që do të bëhej trilogjia autobiografike e Tolstoyt. Në mes të Luftës së Krimesë, Tolstoy shprehu gjithashtu pikëpamjet e tij mbi kontradiktat e habitshme të luftës përmes një serie tre-pjesëshe, Përrallat e Sevastopolit. Në librin e dytë “Përrallat e Sevastopolit”, Tolstoy eksperimentoi me një teknikë relativisht të re shkrimi: Një pjesë e tregimit paraqitet në formën e rrymës së vetëdijes së një ushtari.
Në vitin 1873, Tolstoy filloi të punonte për romanin e dytë më të njohur, Anna Karenina. Anna Karenina imagjinoi disa ngjarje biografike nga jeta e Tolstoyt, siç ishte veçanërisht e dukshme në romancën e personazheve Kitty dhe Levin, marrëdhënia e të cilëve thuhet se i ngjan miqësisë së Tolstoyt me gruan e tij.
Tolstoy vdiq më 20 nëntor 1910. Ai u varros në pasurinë e familjes, Yasnaya Polyana, në provincën Tula, ku Tolstoy kishte humbur kaq shumë njerëz të dashur, por kishte arritur të ndërtonte kujtime kaq të dashura dhe të qëndrueshme të fëmijërisë së tij./ KultPlus.com
Barazia ligjore e gjuhës nuk paraqet barazi kushtetuese. Si e tillë ajo u nënshtrohet koninkturave politike në përputhje me rrethanat. Në Maqedoninë e Veriut qysh nga Marrëveshjet e Ohrit të gushtit të vitit 2001, manipulohet me të madhe me këtë standard të arritur, me ç’rast barazia kushtetues e gjuhë shqipe, që do të duhej të formulohej në nenin e parë të kushtetutës së Maqedonisë, bartet te rregullativa ligjore, me çka është deshtë të të eskivohet përjashtimi i pozitës shtetndërtuese të shqiptarëve në Maqedoni, për ç’gjë, në vitin 2001, plasi edhe konflikti i armatosur midis Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe forcave policore-ushtarake maqedonase. Me këtë rast, është e domosdoshm edhe përkujtesa, se UÇK-ja, fillimisht proklamoi çlirim dhe bashkim kombëtar (që ishte një iluzuion), që pas dy javësh do të riformulohet te kërkesa për krijimin e shtetit federal shqiptaro-maqdonas (që do të ishte kërkesë reale dhe e drejtë), në mënyrë që ajo, në marrëveshjen e Prizrenit (midis faktorit politik dhe ushtak shqiptar) të rrudhet tek barazia qytetare, me arsyetimin e imponuar nga ndërkombëtarët se me të ndryshonte karakterin e shtetit maqedonas nga ai komb-shtet i shpallur në vititn 1991 tek “shteti qytetar”! Ndonëse “shteti qytetar”, përkundër formulimeve politike të Marrëveshjeve të Ohrit, nuk do të ndodhë, meqë në preambulën e kushtetutës gjuha maqedone përcaktohet si gjuhë zyrtare, bashkë me simbolet e tjera të natyrës kombëtare maqedonase.
Pa hy te përplasjet e tanishme politike tepër joparimore rreth kësaj çështje midis faktorit politik shqiptar – atij në opozitë, që deri me dje ishte në pozitë dhe ban barrën kryesore të manipulimit të barazisë ligjore me atë kushtetuese dhe shitjes së saj si barazi gjuhësore, kur ajo ishte e kushtëzuar nga numrat dhe si e tillë diskriminuese madje edhe në raport me të drejtat elementare njerëzore, që si po shihet ishte politike dhe konjukturale, dhe pa hy te ai në pozitë, që realiteti “i barazisë ligjore të gjuhës nëpërmes numrave”, para se të problematizohej nga qeveria e sapoformuar përmes vlerësimit të Gjykatës Kushtetuese, ngritja e kësaj çështje, pra e pabarazisë së gjuhës shqipe, ose “barazisë së saj ligjore përmes numrave”, është deshtë të jetë kusht jo vetëm për futjen në koalicionin qeveritar me VMRO-DPMN, por edhe kusht i përbashkët politik shqiptar, që kjo çështje të shtrohej në rrethanat kur pas ndërhyrjes së Bullgarisë është hapur çështja e ndryshimit të preambulës së kushtetutës së vendit.
Përkundrazi, politikanët shqiptarë (pozitë-opozitë ose opozitë-pozitë, krejt një), siç lëshuan rastin që me marrëveshjen e Prespës, para tri vitesh, kur maqedonasit, me detyriminë greke hoqën dorë nga “trashëgimia antike greke” dhe iu kthyen sllavofonisë, edhe këtë herë, në mungesë të platformës për barazinë kushtetuese të shqiptarëve, që përcakton edhe karakterin e barazisë kushtetuese të gjuhës shqipe dhe të drejtave kushtetuese jashtë koniunturave politike të ligjeve, shpatat ia drejtojnë njëri-tjetrit. Të parët, opozita, duke sjellë argumentin “e barazisë ligjore të gjuhës”, atij të numrave, që ishte diskriminues dhe me pasoja të rënda politike, veçmas kur logjika e numrave (20 përqindëshi) do të mund të ndryshohet sa nga migrimi i shqiptarëve, sa nga trendët gjithnjë e më të dukshme atje të ndryshimit të identitetit kombëtar me atë fetar e faktorë të tjerë të natyrës demografikë). Dhe të dytët, pozita, çështjen duke e bartur “te mëkatet” e politikanëve të deridjeshëm (paçka se shumë prej tyre kanë qenë pjesë e mozaikut të saj drejtues madje), në vend se këtë ta adresojnë te hapja e çështjes së barazisë kushtetuese te shqiptarëve, të përjashtuar prej saj, me formulimin e “pjesë së popullit”, pra etni e shkëputur, konsitucionalisht më e degraduar se ajo e pakicës dhe nën standardët e kushtetutës së vitit 1974 ku “kombet dhe kombësitë shpalleshin të barabarta”.
Diskursi i tanishëm i grindjeve të politikanëve shqiptarë, nga njëra anë (opozitës) me “argumentin” e barazisë ligjore të gjuhës shqipe në një ligj të formuluar “Për barazinë e gjuhëve të popullatës joshumicë”, ku shqipja, përmendet në një nën (në kllapa) dhe , nga ana tjetër (e pozitës) – të mospërmendjes së saj në formulimin bazik të ligjit, gjë që është e vërtetë dhe kjo shihet edhe nga një material që para dy ditësh iu dërgua nga BDI-ja opinionit të Kosovës, tregon se politikanët shqiptarë në Maqedoninë e Veriut (pozitë apo opozitë), nuk e kanë përkushtim ndryshimin e pozitës kushtetuese, të popullit të barabartë shtetformues, por të qallmeve për të qenë në shërbim të politikës maqedonase, vetëm si qirak i saj.
Është për keqardhje retorika e njërës anë (opozitës)- se gjuhës shqipe i është garantuar barazia me ligjin e numrave, dhe tjetrës anë (pozitës), që atë e shpall “të hapur”, pra ligjërisht të paformuluar, në vend se ky argument të shfrytëzohet për t’u treguar problemi i vërtetë, pra pabarazia kushtetuese, me çka shpatat ndërshqiptare do të duhej të drejtoheshin kah zgjidhja e problemit me ndryshime kushtetuese dhe jo me manipulime ligjore.
Në këto rrethana, faktori politik maqedonas, pa marrë parasysh çfarë kanë ndodhur me Marrëveshjen e Ohrit dhe atë të Prespës, përmes ndonjë formule të kompromiseve politike, mesiguri se do të dalë fitues. Ndërsa shqiptarët, në pozitë apo opozitë, krejt një, do të vazhdojnë të arsyetojnë degradimin e të drejtave të tyre kushtetuese me “fitore politike partiake”, duke bërë kështu, që çështjet fundamentale të barazisë të mos adresohen tek preambula kushtetuese por tek ligjet konikturale!/KultPlus.com
Rrjeti social TikTok është identifikuar nga fëmijët si hapësira në të cilën bëhet më së shumti bullizim në Kosovë. Rezultati ka dalë nga anketa e realizuar nga “Save the Children Kosova”, e që ka marrë për bazë përgjigjet e 1071 fëmijëve.
Bazuar në këtë anketë, rrjetet sociale dalin të jenë hapësira më e madhe ku bëhet bullizimi. 78 për qind e fëmijëve kanë raportuar se bullizimi është “shumë ose mesatarisht” i pranishëm në shkollën e tyre.
“Fëmijët identifikojnë më tej TikTok-un (78%), Snapchat-in (57%), shkollat dhe hapësirat publike (52%), Instagramin (45%) dhe Facebook-un (28%) si hapësira ku bullizmi ndodhë shpesh ose gjithmonë”, thuhet në një komunikatë për media nga “Save the Children Kosova”, me rastin e Ditës Botërore të Fëmijëve.
Në anketën “Zërat e Rinj”, 68 për qind e fëmijëve besojnë se fëmijët në Kosovë përjetojnë diskriminim.
Në anketë, 29 për qind e fëmijëve raportuan se rrallë ose kurrë nuk ndihen të sigurt kur përdorin transportin publik gjatë natës. Ky shqetësim është më i theksuar tek vajzat, ku 35% e shprehin këtë ndjenjë krahasuar me 19% të djemve.
26 për qind e fëmijëve të anketuar nuk dinë ku ta adresojnë depresionin, trishtimin e tyre; 37 për qind nuk dinë se ku të shkojnë kur ata vetë ose ndonjë i njohur është ekspozuar ndaj dhunës, kërcënimit ose krimeve të tjera; 33 për qind nuk dinë ku ta adresojnë trajtimin e padrejtë.
86 për qind e fëmijëve mendojnë se shkollat e tyre duhet të bëjnë më shumë për të mbështetur arsimin e fëmijëve me aftësi të kufizuara. 57 për qind e fëmijëve raportuan se përmbytjet ndikuan në njëfarë mase në jetën e tyre të përditshme.
Në anketë, 78 për qind e fëmijëve mendojnë se Qeveria apo Komuna duhet të bëjë më shumë për ndryshimet klimatike.
18 për qind e fëmijëve deklarojnë se s’kanë njohuri të mjaftueshme për shëndetin seksual dhe riprodhues.
Sipas anketës, 40 për qind e fëmijëve të anketuar pajtohen plotësisht ose pjesërisht që ngacmimi seksual u ndodh “atyre që e kërkojnë” (që vishen në mënyrë provokative, e të tjera); 32% e vajzave pajtohen me këtë pohim, krahasuar me 53% të djemve.
Aty po ashtu tregohet se 83 për qind e fëmijëve do të donin të kishin më shumë ndikim, fuqi dhe mundësi për t’i shprehur pikëpamjet e tyre për çështjet që i shqetësojnë. Vetëm 9 për qind e fëmijëve kanë marrë pjesë në ndonjë konsultim publik të organizuar nga komuna e tyre ose qeveria gjatë dy vjetëve të fundit. 91 për qind e fëmijëve të anketuar pajtohen që komuna duhet të investojë më shumë në hapësira publike për të rinjtë dhe fëmijët. Vetëm 29% e fëmijëve të anketuar pohojnë se kanë dëgjuar për Institucionin e Avokatit të Popullit.
“Save the Children Kosova” ka thënë se pret që institucionet e Kosovës dhe shoqëria të krijojnë struktura e procedura që u ndihmojnë t’i marrin mendimet e fëmijëve dhe që ato të merren parasysh për vendimet me ndikim dhe interes më të mirë në jetën e fëmijëve./ KultPlus.com
Për përdorimin e armëve të gjata, vetëm tri ditë stërvitje!
Kaq thotë se ka kaluar Ekremi, i cili është pjesëtar i gjeneratës së 59-të të Policisë së Kosovës.
“Kjo është shumë pak për t’u aftësuar siç duhet”, sipas tij.
Ekremi – identiteti i plotë i të cilit është i njohur për redaksinë e Radios Evropa e Lirë – ka kryer një pjesë të trajnimit në fillim të këtij viti.
“Një ditë kemi mësuar vetëm literaturë, të nesërmen kemi demonstruar dhe pastaj kemi dalë në gjuajtje. Personalisht, mendoj se duhet të ketë trajnime më të gjata – edhe jashtë plan-programit në akademi”, thotë ai.
Shkëlzeni, një tjetër pjesëtar i gjeneratës së 59-të të policëve, tregon po ashtu se është stërvitur vetëm tri ditë për qitjen me armë të gjata.
Ndonëse për të thotë se ato kanë qenë të mjaftueshme, ai shton se ka vënë re se shumë kolegë të tij nuk kanë arritur të mësojnë shumë.
Policia e Kosovës konfirmon se ka më shumë se një vit që ka ndryshuar planin e trajnimit profesional të policëve të rinj – nga gjashtë muaj sa ka qenë më herët, kohëzgjatja e tij është bërë tre muaj – gjë të cilën ekspertët e sigurisë e përshkruajnë si shqetësuese.
Në Inspektoratin Policor të Kosovës thonë se ka shtim të lehtë të ankesave për policët këtë vit.
Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE), në anën tjetër, thotë se ka bashkëpunuar vazhdimisht me Policinë, për të siguruar respektimin e standardeve ndërkombëtare, të cilat përfshijnë edhe shkurtimin e programeve të trajnimit.
Ceremonia e diplomimit të policëve të rinj, korrik 2023.
Përse është shkurtuar kohëzgjatja e trajnimit?
Policia e Kosovës thotë se vendimi është marrë në përshtatje me “nevojat dhe kërkesat e saj operative”, por nuk ofron më shumë detaje rreth tyre.
“Modulet e parapara që të zhvillohen me kadetë policorë, janë fuzionuar dhe janë inkorporuar temat gjithëpërfshirëse, me ç’rast plan-programi i trajnimit profesional ‘zyrtar policor’ zhvillohet në kohëzgjatje prej 12 javësh, apo tre muajsh”, thuhet në përgjigjen e Policisë së Kosovës për Radion Evropa e Lirë.
Në OSBE – misionin që me programe të ndryshme e ka mbështetur Policinë që nga themelimi i saj në vitin 1999 – thonë se disa prej arsyeve të këtij vendimi lidhen me “mungesat e përkohshme të personelit”.
“Marrë parasysh natyrën e ndryshimit, misioni është i gatshëm ta mbështesë Policinë e Kosovës derisa vazhdon t’i riorganizojë prioritetet e saj të stafit dhe operacionale”, thuhet në përgjigjen e OSBE-së.
Policia e Kosovës, aktualisht, ka 9.089 pjesëtarë, përfshirë edhe gjeneratën e 61-të, e cila ka dalë muajin e kaluar.
Burime brenda Policisë bëjnë të ditur për Radion Evropa e Lirë se me strategjinë e re të këtij institucioni, parashihet që numri i forcave policore të rritet së shpejti në mbi 10.300.
Policët e rinj trajnohen në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike, e cila funksionon në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme të vendit.
Kjo akademi është akredituar nga Asociacioni Ndërkombëtar i Drejtorëve të Standardeve dhe Trajnimeve për Zbatim të Ligjit (IADLEST) i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Ceremonia e diplomimit të policëve të rinj, korrik 2023.
Asnjëri prej dy institucioneve të lartpërmendura nuk iu përgjigj kërkesës së Radios Evropa e Lirë për të komentuar zvogëlimin e kohëzgjatjes së trajnimit të policëve të rinj.
Në Policinë e Kosovës shprehen të bindur se trajnimi u mundëson kadetëve policorë të pajisen me njohuri të mjaftueshme për rregullat e sigurisë, si dhe për manipulimin me armët që përdoren nga ky institucion.
“Trajnimi për armë zjarri zgjat dy javë. Në të përfshihen armët e shkurtra dhe të gjata, sipas Ligjit për armë”, thuhet në përgjigjen e Policisë së Kosovës.
“Kadetët policorë i nënshtrohen testit me shkrim dhe testimit praktik në gjuajtje” dhe më pas “vlerësohen nga stafi trajnues në skenarë të ndryshëm”, thuhet po ashtu.
Për njohësit e sistemit të sigurisë, trajnimi prej tre muajsh i policëve të rinj është larg të qenët i mjaftueshëm.
Kjo situatë, sipas tyre, është duke shkaktuar edhe probleme në terren.
“Nuk besoj se jemi në ndonjë situatë emergjente për t’i përfunduar këto trajnime me kaq shpejtësi”, thotë për Radion Evropa e Lirë ish-drejtori i Policisë së Kosovës, Reshat Maliqi, i cili tani shërben si kryesues i shqyrtimit të përdorimit të forcës dhe të armëve të zjarrit në këtë institucion.
Ai sugjeron që trajnimi për policët e rinj të zgjasë së paku gjashtë muaj ose më shumë, në mënyrë që ata të jenë të aftë për adresimin e situatave të ndryshme.
“Në disa fusha – me aq sa kam njohuri unë – bëhen vetëm dy apo tri orë trajnim për disa pajisje. Me ato orë, ku të shkohet në terren? Ku dhe si të përdoren ato [pajisje]?”, thotë Maliqi.
Ceremonia e diplomimit të policëve të rinj, prill 2024.
Sipas tij, ka një numër policësh – kryesisht të rinj – që hasin në vështirësi gjatë zbatimit të ligjit, për shkak të mungesës së njohurive të duhura.
Problemet më të mëdha thotë se lidhen me përdorimin e armëve, pasi koha e trajnimit për to është përgjysmuar – nga tetë orë sa kanë qenë për armë të gjata, janë bërë katër – dhe kjo “është shumë pak”.
“…sepse kemi vetëlëndime të policëve, të anëtarëve të familjes, por edhe të kolegëve, të cilët kanë pësuar për shkak të përdorimit të armëve jo siç duhet”, tregon ish-drejtori i Policisë.
Në Inspektoratin Policor të Kosovës konfirmojnë se, këtë vit, kanë regjistruar katër raste të shkrepjeve aksidentale të armëve nga policët, të cilat janë duke u trajtuar në koordinim me Prokurorin e Shtetit.
Zyrtarë të Policisë së Kosovës duke ecur pranë një shkolle në Gjakovë, më 22 tetor 2024.
Të dhënat që ia siguroi Radios Evropa e Lirë ky Inspektorat, tregojnë se në nëntë muajt e parë të këtij viti, ai ka pranuar dhe ka menaxhuar gjithsej 1.524 ankesa për policët.
Prej tyre, gati 1.000 ankesa janë klasifikuar si shkelje disiplinore dhe janë përcjellë për t’u trajtuar në Drejtorinë për Hetime të Brendshme, ndërsa mbi 500 janë përcjellë në Departamentin e Hetimeve, nën dyshimet për veprimtari penale.
Në përgjigjen e Inspektoratit thuhet se, në krahasim me vitin e kaluar, ka një rritje të lehtë të numrit të ankesave për policë, por nuk specifikohet më shumë.
Në lidhje me shkurtimin e kohëzgjatjes së trajnimit të policëve të rinj, Inspektorati nuk deshi të përgjigjej, duke e referuar Radion Evropa e Lirë te Policia e Kosovës dhe tek Akademia e Kosovës për Siguri Publike.
Inspektorati tha vetëm se gjatë realizimit të inspektimeve në një numër stacionesh policore, ka hasur në situata ku përfshirja në kurset e ricertifikimit nuk ka qenë në nivelin e dëshiruar.
Në këto raste tha se “ka rekomanduar përfshirjen më të madhe të zyrtarëve në kurset e tilla”.
Për këtë temë, Radio Evropa e Lirë kontaktoi edhe Ambasadën amerikane në Prishtinë, pasi SHBA-ja ofron trajnime të ndryshme për policët kosovarë, por ajo nuk u përgjigj.
Eksperti i çështjeve të sigurisë në Kosovë, Nuredin Ibishi, thotë për Radion Evropa e Lirë se ky shkurtim i kohëzgjatjes së trajnimit të policëve kosovarë nuk mund të justifikohet, pasi rrezikon të ndikojë ndjeshëm në performancën e tyre, kur bëhet fjalë sidomos për përdorimin e armëve të zjarrit.
Ai beson se prapa këtij vendimi qëndron nevoja për shtimin e kapaciteteve njerëzore, por thotë se një gjë e tillë është dashur të adresohet më me kujdes.
Mungesa të policëve ose të gradimit të tyre ka pasur edhe më herët, sipas Ibishit, dhe kjo nuk është një problematikë e re.
“Është dashur të planifikohet me kohë trendi i pensionimit apo çështja e mungesës së kuadrove. Por, kur bëhen programet e tilla, [Policia] i anashkalon ekspertët e fushës, njohësit e çështjeve të sigurisë dhe [profesionistët] e nivelit akademik”, thotë ai.
Nga Policia e Kosovës bëjnë të ditur se dorëheqje në tre vjetët e fundit kanë dhënë 727 pjesëtarë, por nuk i sqarojnë arsyet.
Megjithatë, në mesin e tyre janë mbi 500 policë nga radhët e komunitetit serb në veri të Kosovës, të cilët kanë dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, në kuadër të tërheqjes kolektive të serbëve nga institucionet e Kosovës, për shkak të përpjekjeve të Qeverisë së Kosovës për zëvendësimin e targave serbe të makinave.
Autoritetet e Kosovës kanë thënë se kthimi i tyre në radhët e policisë nuk është më i mundur.
“Ne i kemi pritur ata zyrtarë rreth 30 ditë për t’i rishikuar potencialisht vendimet e tyre. Kjo nuk ka ndodhur. Ne kemi vazhduar me punën tonë të përditshme. Kemi vazhduar me proceset e rekrutimit të pjesëtarëve [të rinj] të komunitetit serb”, ka thënë ministri i Brendshëm i Kosovës, Xhelal Sveçla, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë më 24 shtator.
Pagat e policëve të Kosovës nisin nga 210 euro në muaj për kadetët policorë dhe arrijnë në mbi 1.500 euro në muaj për drejtorin e përgjithshëm.
Mosha e pensionimit të policëve është 65 vjeç.
Një projektrezolutë që përfshinte pensionimin e parakohshëm të tyre – e propozuar nga Partia Demokratike e Kosovës në opozitë në tetor të vitit të kaluar – nuk u çua përpara nga Kuvendi i Kosovës.
Policët kosovarë nuk kanë as sigurim shëndetësor, as jetësor. /REL/ KultPlus.com
Tre vite pasi foli në anglisht, “Hana, vajza që kapi diellin” përralla që përfaqëson Shqipërinë në kolanën ndërkombëtare “Awake not Sleeping: reimagining fairy tales for a new generation”, vjen edhe në shqip edhe për lexuesit shqiptarë.
Shkrimtarja e njohur për fëmijë, Rovena Rrozhani ka sjellë librin më të ri me një përrallë që evokon folklorin të shkrirë në një përrallë moderne.
Libri i cili fitoi Fondin e krijimtarisë për fëmijë të Qendrësn Kombëtare të Librit dhe Leximit, në korrik 2024, është aktualisht në librari pas debutimit disa ditë më parë në Panairin e Nëntorit.
Historia e Hanës është sjellë në ilustrimet e bukura të piktores Mirjana Madhi e cila ka zbërthyer në piktura fatin e vajzës së pasqyrabërësit të cilës i bie detyra e vështirë për të shpëtuar fshatin e saj nga errësira dhe mjerimi.
Kjo përrallë me të papritura i mëson fëmijëve nuk është forca fizike që zgjidh sfidat, por vetëbesimi dhe zgjuarsia.
Edhe këtë herë Rovena Rrozhani sjell një histori të ndjeshme, të bazuar në motive popullore duke forcuar identitetin e saj shkrimtare shqiptare. Me këtë përrallë Rovena Rrozhani u përzgjodh nga mbi 100 shkrimtare nga 23 vende nga Europa dhe Azia Qendrore.
Kryeredaktorja e “Albania Letteraria” Anna Lattanzi, vlerëson librin më të ri të shkrimtares: “Rovena Rrozhani me stilin e butë e të rrjedhshëm sjell në përrallë një profil modern, duke trajtuar tematika aktuale, pa ia hequr rrëfimit formën klasike dhe tradicionale. Sfidat, forca e grave, guximi apo ndjenja e drejtësisë, janë disa nga argumentet kryesore të kësaj përralle, e cila tërheq, magjeps e zbavit dhe mbetet njëkohësisht një mjet i jashtëzakonshëm mësimi. Rrëfimi i saj përcjell mesazhe të rëndësishme mbi jetën dhe gjithashtu një dozë të mirë motivimi.”
Ndërsa psikologia Blerta Bodinaku thekson se historia e Hanës ndriçon rrugën e vajzës dhe të gjithë botës. “Hana, ёshtё vajza me Hёnёn dhe me Diellin brenda saj, guximin dhe kreativititetin, besimin dhe vendosmёrinё, forcёn dhe ndjeshmёrinё”, shkruan ajo.
“Hana, vajza që kapi diellin” vjen pas disa librash që mbajnë firmën e shkrimtares së njohur për fëmijë si: “Lëndina e arushëve” dhe “Arinjtë duan të fluturojnë” apo “Fani në kërkim të dritës”, “Tullumbacja e bardhë” dhe “Rozi dhe domatja kërcimtare”./ KultPlus.com
Flamuri kuqezi është kryefjala e kësaj periudhe të vitit dhe fëmijët janë protagonistët e zhurmshëm që i japin gjallërinë festave të nëntorit.
Ditët e fundit të nëntorit çdo vit përshkohen nga një atmosferë festive, në sheshe qytetesh, site kulturore e veçanërisht aty ku ka fëmijë. Ata janë të parët që i nisin festimet, me veshjet kombëtare, me flamuj në duar, xhamadanët e qëndisur e shamitë e kuqe.
Institucionet e arsimit parashkollor dhe shkollat kanë nisur prej kohësh përgatitjet për festat e nëntorit: veshjet me ngjyrat e flamurit kombëtar, mësimi i poezive patriotike dhe vizitat në muzeume apo site të tjera kulturore.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja shpërndau sot, në rrjetet sociale, një kolazh fotografish me fëmijë të cilët festojnë të veshur kuqezi.
“Këtë muaj festash kombëtare, kemi pasur kënaqësinë të mirëpresim vizitorët më të veçantë dhe kureshtarë, të cilët kanë mbushur ambientet tona me një atmosferë të mrekullueshme festive, duke i bërë jehonë ngjyrave tona simbolike”, shkroi ministri Gonxhja./ KultPlus.com
Regjisori Mehmet Xhelili solli në ArTurbina, dramën “Nëna” të dramaturgut francez, Florian Zeller.
Me koreografinë e Gjergj Prevazit dhe interpretim të Ema Andreas, Helidon Finos, Enisa Hysës dhe Xhuliano Briskut, “Nëna” ballafaqoi publikun më shumë se sa me një histori, me një përvojë që krijohet nëpërmjet saj.
Në qendër të shfaqjes ishte drama e nënës, me sëmundjen, krizën dhe dhimbjen e saj, por edhe e personazheve të tjerë që e shkaktojnë apo janë edhe vetë viktima të saj. Drama trajton dashurinë amtare për birin, largimin e të cilit nga shtëpia nëna e përjeton si tradhti dhe nga devijimet e mundshme patologjike që e shoqërojnë. Kësaj i shtohet situata paralele e një martese, e cila për këtë arsye dhe për arsye të tjera është duke pësuar dekadencën e saj.
Në faqen e Teatrit Kombëtar Eksperimental shkruhet se, mesazhet e fuqishme të veprës artikulojnë, jo përgjigjen, por pyetjen ekzistenciale të klithur nga nëna në fund të pjesës: Përse u desh të ndodhte kështu?
Autori i veprës, Florian Zeller është një romancier, dramaturg, regjisor teatri, skenarist dhe regjisor francez. Ai ka shkruar mbi një duzinë dramash, që janë vënë në skenë në mbarë botën dhe e kanë bërë atë një nga dramaturgët më të njohur bashkëkohorë./ KultPlus.com
Ushtria e Kosovës është një nga 12 ushtritë që i janë bashkuar Operacionit ‘Interflex’ të udhëhequr nga Britania e Madhe, i cili ka trajnuar mbi 50 mijë trupa ukrainase.
Kosova, Rumania dhe Estonia janë kombet e fundit që iu bashkuan kësaj përpjekjeje globale, duke qëndruar të bashkuar për liri dhe qëndrueshmëri.
Në kanalin zyrtar të platformës X të Ministrinë së Mbrojtjes të Mbretërisë së Bashkuar, janë renditur të gjitha shtetet që iu bashkuan kësaj mbështetje. Në mesin e vendeve përfshihet edhe flamuri i Kosovës./ KultPlus.com
Sot kujtojmë 158 vjetorin e lindjes së Ndre Mjedës, një prej poetëve dhe veprimtarëve më të rëndësishëm të Shqipërisë dhe letërsisë shqipe.
Gjeografia e studimeve dhe formimit teologjike të Mjedës ka qenë Italia, Spanja dhe Polonia. Në fillim dha mësim në një shkollë të lartë fetare në Kroaci, prej ku u dëbuar nga urdhri jezuit për mosbindje, duke u kthyer në vendlindje, Shkodër.
Më 1901 bashkë me të vëllanë themeloi shoqërinë “Agimi”, e cila krijoi një alfabet dhe botoi një varg librash për shkollat mbi bazën e këtij alfabeti. Ai shkroi për mirditorët një memorandum, drejtuar përfaqësueseve të Fuqive të Mëdha në Shkodër, përmes të cilit ata ankoheshin kundër pushtetit osman.
Poeti ngriti zanin e kushtrimit pas mbylljes së shkollës së mesme shqipe në Korçë. Kjo veprimtari do t’i kushtonte lirinë. Më 1902 Ndre Mjeda, arrestohet, por i shpëton një syrgjynosjeje në Anadoll, një kapërcyell i jetës së tij që e himnizon me poemthin “I tretuni”.
Më 1908 në Kongresin e Manastirit u zgjodh anëtar i Komisionit për hartimin e alfabetit të njësuar të shqipes, ndërsa më 1916-1917 ishte anëtar i Komisisë Letrare. Në periudhën e hovit të lëvizjes demokratike (1920-1924) Ndre Mjeda mori pjesë në jetën politike të kohës dhe u zgjodh deputet. Pas dështimit të Revolucionit Demokratiko-borgjez u tërhoq nga jeta politike dhe punoi si prift në famullinë e Kukël.
Që në shkulmet e rinisë ai do të hidhte sytë nga poezia, poemthi “Vaji i bylbylit” u botua me 1881. “Liria” do të vinte më 1937. Në xherdanin e kangës ai i ka jo më pak shndritëse poemthat me tingëllima “Lissus” dhe “Scodra”, kjo e fundit e papërfunduar.
Vitet e fundit shërbeu si mësues i gjuhës shqipe në qytetin e Shkodrës, dhe u nda nga jeta më 1 gusht 1937./ KultPlus.com
Kohë më parë doli një libërth me vetëm 80 faqe kushtuar profesionit të gazetarisë.
Autori Esad Dujaka, gazetar në pension thotë se nuk i është çasur gjendjes aktuale nga po ecën gazetaria këndej e matanë Drinit (siç shprehej poeti i njohur Dritëro Agolli) por ka marr shembuj gjithandej nga pjesa më demokratike botërore ku edhe është zhvilluar një gazetari sipas normave të paracaktuara profesionale e deri te ato njerëzore që e bëjnë këtë profesion të jetë, sipas normave të dështuara-si shtylla e 4-të e shtetësisë së një vendi demokratik.
Autori Dujaka ndalet edhe në historinë e gazetarisë shqipe në Kosovë, që u zhvillua dhe u bëri ballë rrethanave të vështira nëpër të cilat kaloi Kosova, populli shqiptar e me to edhe profesioni i gazetarisë, siç e thotë autori “duke ecur si nëpër tehun e shpatës”.
Autori bën përpjekje që të vë në spikamë prirjen dhe profesionalizmin që janë dy veçori si pjesë e pandashme e këtij profesioni.
Autori i këtij librit e thotë se nga po ecën gazetaria profesionale në viset shqiptare, duke thënë si ngutas se sa e si vlerësohet ky profesion, sa është në funksion të shtetbërjes dhe sa (nuk) iu përmbahet normave profesionale por madje edhe atyre njerëzore, por njëkohësisht sinjalizon për tretmanin jo aq mbështetës që duhet të kenë mjetet e informimit dhe gazetarët.
Autori ka deklaruar se këtë libër nuk e ka shitur në treg, por dëshiron ta ndajë dashamirësinë e këtij zanati tek degët e gazetarisë në universitete./ KultPlus.com
“Një vrasje e vogël aksidentale”, produksion i Teatri i Qytetit “Muharrem Qena” në Mitrovicë ka shënuar një sukses të radhës, përcjell KultPlus.
Me autor Jean Pierre Martinez dhe me regji të Marigona Bekteshi Ferati, shfaqja po merr pjesë në Sharm el-Sheikh International Theater Festival مهرجان شرم الشيخ الدولى للمسرح الشبابى Sitfy, përcjell KultPlus.
Festivali radhitet në top 10 fesitvalet më të mëdha në botë. Mbi 4000 aplikime sa ishin në këtë vit, teatri po garon me teatro të ndryshme nga bota./ KultPlus.com
“Manifest” është shpallur fjala e vitit nga Fjalori i Cambridgeit për vitin 2024, pasi të famshëm si ylli i popit Dua Lipa folën për manifestimin e suksesit të tyre.
Termi, i cili ka fituar vëmendje në TikTok dhe në mediat tjera sociale u kërkua pothuajse 130,000 herë në web-faqen e Fjalorit të Cambridgeit.
Redaktorët thanë se kjo e bëri atë një nga fjalët më të shikuara të vitit 2024, raportojnë mediat britanike.
Dua Lipa tregoi këtë vit për manifestimin e saj në Glastonbury Festival.
Leksikografët thanë se termi “të manifestosh” ka evoluar për t’u përdorur në kuptimin “të imagjinosh arritjen e diçkaje që dëshiron, me besimin se kjo do ta bëjë më të mundshme që të ndodhë”.
Dr Sander van der Linden, autor i Psikologjisë së Keqinformimit dhe profesor i Psikologjisë Sociale në Universitetin e Cambridgeit tha se kjo nuk ka bazë shkencore.
“Manifestimi është ajo që psikologët e quajnë ‘të menduarit magjik’ ose iluzioni i përgjithshëm se ritualet specifike mendore mund ta ndryshojnë botën rreth nesh”, tha ai.
Ai tregoi se kjo fjalë fitoi popullaritet të jashtëzakonshëm në TikTok gjatë periudhës së pandemisë dhe përfshin një metodë popullore për të ‘manifestuar’.
“Kjo procedurë promovon sjellje obsesive dhe kompulsive pa përfitime të dukshme”, thotë Dr Sander van der Linden./ KultPlus.com
Sot KultPlus ju sjell disa thënie mbi politikën nga politikanë të njohur botëror.
1- “Politika përbëhet nga dy fjalë, ‘poli’, e cila është fjalë greke dhe do të thotë ‘shumë’ dhe ‘tik’, një lloj insekti gjakpirës” Gore Vidal”. /Xhon Adams
2- “Një politikan profesional është një njeri i çnderuar profesionalisht. Për të kapur një post sa më të lartë, atij i duhet të bëjë aq shumë kompromise dhe të pësojë aq shumë poshtërime, saqë në fund nuk ka ndonjë ndryshim të madh me një prostitutë”/H.L. Mencken
3- “Nëse ju, zotëri, duke hyrë në këtë shtëpi (Shtëpia e Bardhë), jeni po aq i lumtur sa unë që po dal, atëherë ju jeni njeriu më i lumtur në botë”. /Xhejms Buhanan-Abraham Linkolnit
4- “Një nga gjërat që politika më ka mësuar mua është se burrat nuk janë të një seksi të arsyetuar apo të arsyeshëm”./Margaret Theçër
5- “Brenda pak muajve të parë të presidencës unë zbulova se, të jesh president, është si të shkosh kaluar mbi një tigër. Njeriu që e nget, duhet ta vazhdojë ta ngasë, ose ndryshe gëlltitet”. /Harri S. Truman
6- “Mënyra më e mirë për ta mbajtur fjalën është të mos e japësh atë”/Napoleoni
7- “Politikani është ai person me politikën e të cilit nuk jeni dakord; nëse jeni dakord me të, ai është burrë shteti”. /Dejvid Llojd Xhorxh
8- “Politikanët janë gjithandej të njëjtë. Ata premtojnë të ndërtojnë një urë edhe aty ku nuk ka lumë”. /Nikita Hrushov
9- Nuk ka më komunist se ish-komunisti që lufton komunizmin./Valsav Havel
10- Çdo qeveri degjeneron kur iu besohet vetëm sundimtarëve të popullit. Populli është i vetmi rrëzues i tyre./ Tomas Xhefërson
11- “Nëse tani nuk mund t’u japim fund ndryshimeve tona, të paktën mund të ndihmojmë ta bëjmë botën më të sigurt për diversitet”. /Xhon F. Kenedi
12- “Konservatori është ai që i zë rrugën historisë duke i bërtitur “Ndal!”./Uilliam F. Baklej, i riu
13- “Nëse jemi të fortë, forca jonë do të flasë vetë. Nëse jemi të dobët, fjalët nuk të ndihmojnë dot”. /Xhon F. Kenedi
14- “Unë kurrë nuk do të kërkoj, kurrë nuk do të refuzoj, madje kurrë nuk do të jap dorëheqjen nga një post”. /Xhorxh Uashington
15- “Një nga lukset e jetës së një politikani është se e shikon veten, ashtu siç e shikojnë atë të tjerët”./Xho Klark
16- “Liberali është ai që është aq tolerant, sa mund të mos mbajë as anën e tij në një grindje”./ Robert Frost
17- “Politikani e ndan njerëzimin në dy klasa: Në vegla dhe në armiq”./Fridih Niçe
18- “Arti i të qenit burrë shteti është të parashikojë të pashmangshmen dhe të përshpejtojë shfaqjen e saj”./Talejrand
19- “Përderisa një politikan nuk e beson kurrë atë që thotë, ai befasohet kur të tjerët e befasojnë”. /Sharl de Gol
20- Rreziku i luftës lind atëherë kur një komb bëhet pafundësisht më i fuqishëm se konkurruesi i mundshëm i tij/Richard Nikson
21- Terrori i vërtetë është sikur të zgjohesh në mëngjes dhe të gjesh që kombi yt drejtohet nga klasa tënde e shkollës së mesme./ Neli MakKlung
22- “Kurrë mos u tërhiq, kurrë mos jep shpjegime, kurrë mos kërko ndjesë: Çoji gjërat deri në fund dhe lëri ata të bërtasin vetë“. /Neli MakKlung
23- “Çdo grua, që kupton problemet e drejtimit të një shtëpie, do ta ketë më të lehtë të kuptojë problemet e drejtimit të një shteti”./Margaret Theçër
24- “I pavaruri është ai që kërkon të nxjerrë politikën jashtë politikës”./Adlai Stivenson
25- “Në politikë është e nevojshme të tradhtosh ose vendin, ose elektoratin tënd. Unë parapëlqej të tradhtoj elektoratin“./Shark de Gol
26- “Supozohet se politika është profesioni i dytë më i vjetër pas prostitucionit. Unë kam kuptuar që ai ka shumë ngjashmëri me profesionin e parë më të vjetër”./Ronald Regan
27- “Shtetet e mëdhenj kanë vepruar gjithnjë si gangsterë, ndërsa shtetet e vogla si prostituta”./Stenlej Kabrik
28- “Ndëshkimi më i rëndë për të vendosur të angazhohesh në politikë, është të urdhërohesh nga dikush, që është inferiori juaj”./ Platoni
29- Në politikë nuk ka miqësi të përjetshme, por interesa të përjetshme./Sharl De Gol
30- “Bota është një vend i rrezikshëm për të jetuar, jo për shkak të njerëzve që veprojnë si djalli, por për shkak të njerëzve që nuk bëjnë asgjë për këtë”. /Albert Ajnshtajn
31- “Nuk mund të ketë ndonjë krizë javën që vjen. Kalendari im është mbushur plot”. /Henri Kisinger./ KultPlus.com
Soviet Premier Nikita Khrushchev talks to reporters at the United Nations in New York, Sept. 28, 1960.
(AP Photo/Anthony Camerano)
Manastiri i Cepos, i shpallur Monument Kulture, Kategoria I, gjendet në cep të Malit të Gjerë, poshtë një prerjeje shkëmbore, tërthore të pjesës veriore të saj, prandaj dhe vendi quhet “Cepo”. Manastiri tërheq vëmendjen edhe me lëndina e bukura, disahektarëshe ndërkohë që në afërsi të tij janë të shumta burimet e ujit, të cilat kurorëzohen nga një pyll i madh gështenjash dhe drurësh të tjerë.
Konaku i Manastirit është dykatësh me gur të zi dhe të bardhë. Kati përdhe në pjesën ballore është realizuar me harqe guri. Në katin e dytë manastiri është i ndarë nga dy ambiente dhe në fasadë ka dritare në të tre faqet. Çatia e manastirit është njëujëshe e mbuluar me tjegull të kuqe. Përbëhet nga naosi, narteksi dhe hajati.
Naosi është një bazilikë trinefshe mbuluar me një sistem qemeresh cilindrike. Apsida është e vogel dhe e ulët, kështu që nuk ndikojnë ndjeshëm në rritjen e hapësirës së brendshme. Naosi ndriçohet nga dritare të vogla, të hapura në muret e apsidave.
Muratura e manastirit është me gurë gëlqeror dhe gur të zi të lidhur me llaç e gëlqere. Muratura e kishës është ndërtuar me gurë shtresorë, me radhitje të rregullt dhe përfundon me një kornizë të realizuar me gurë të vendosur në formë dhëmbësh sharrë ndërsa harqet e saj janë të punuar me gurë të gdhendur, plani i të cilëve është më i thelluar nga ai i muraturës./atsh/ KultPlus.com
Sot bëhen 52 vite kur hapi punimet Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe.
Në Kongresin e Drejtshkrimit të 20 nëntorit 1972 në Tiranë të pranishëm ishin albanologë nga mbarë trevat shqiptare.
Në Kongres morën pjesë 87 delegatë nga Shqipëria dhe Kosova, Maqedonia e Mali i Zi, si dhe nga arbëreshët e Italisë.
Qëllimi i Kongresit ishte të përcaktonte parimet dhe drejtimet kryesore të hartimit të drejtshkrimit, për të pasur një gjuhë letrare të njësuar. Gjuha letrare u krijua që shqiptarët të kuptoheshin më lehtë me njëri-tjetrin dhe të vihej një standard i përhershëm drejtshkrimor.
Në unifikimin e standardeve të gjuhësh shqipe, rol të rëndësishëm ka luajtur delegacioni nga Prishtina.
Kongresi u pasua pas një takimi me rëndësi që ishte mbajtur në Prishtinë, ku ishte vendosur për shumë standarde gjuhësore./ KultPlus.com
