Majat e maleve, lumenjtë e kristaltë dhe ujëvarat e Shqipërisë janë ende të paeksploruara nga turistët, shkruan Anastasiia Abramets në një artikull të publikuar në blogun e udhëtimeve “Rove.me”.
Një shëtitje në Parqet Kombëtare të Shqipërisë ju mundëson të zbuloni florën dhe faunën, ujëvarat e mrekullueshme dhe lumenjtë malorë të rajonit.
Në veri, larg qytetërimit, shtrihet fshati i Thethit, “porta” e Parkut Kombëtar të Thethit.
Parku Kombëtar i Thethit është pjesë përbërëse e Parkut Kombëtar të Alpeve Shqiptare.
I themeluar në vitin 1966, parku ndodhet në qendër të Alpeve Shqiptare, duke përfshirë pjesën më të madhe të Luginës së Shalës.
Parku synon të mbrojë ekosistemet dhe biodiversitetin e ndryshëm dhe trashëgiminë kulturore dhe historike të rajonit.
Unioni Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) e ka renditur Parkun Kombëtar të Thethit si një park të Kategorisë II.
Rajoni është identifikuar gjithashtu si një zonë e rëndësishme e shpendëve dhe bimëve.
Në vitin 2017 Thethi u shpall një Qendër Historike e Mbrojtur.
Zona ka tërhequr vëmendjen e shumë turistëve – falë bukurisë së jashtëzakonshme të natyrës, duke përfshirë Alpet Shqiptare, Kanionin e Grunasit dhe xhevahirin e parkut – Ujëvarën e Grunasit.
Ndoshta… ky është vendi më romantik në Shqipëri!
Thjesht, pyesni vendasit për ujëvarën dhe ata do t’ju tregojnë rrugën.
Kjo ujëvarë është shpallur Monument Natyre dhe është nën mbrojtjen e shtetit.
Ajo ka një lartësi prej 30 metrash. E veçanta e saj është se i gjithë uji i saj vjen ekskluzivisht nga bora.
Për të parë ujëvarën nga një kënd tjetër, mund të shkoni në anën tjetër të ujit.
Koha më e mirë për të vizituar Parkun Kombëtar të Thethit është stina e butë midis pranverës dhe vjeshtës, përkatësisht nga marsi deri në nëntor./atsh/KultPlus.com
Sot janë bërë 14 vite nga vizita e ish-Presidentit Amerikan Bill Clinton në Kosovë, ku edhe mori pjesë në zbulimin e shtatores së tij, të cilën e kishte ngritur shteti i Kosovës si shenjë falënderimi për rolin e tij, në çlirimin e Kosovës nga forcat serbe, shkruan KultPlus.
Mijëra qytetarë ishin mbledhur në sheshin Bill Clinton për ta përshëndetur ish-Presidentin dhe për të parë ngjarjen nga afër.
Ish-presidenti Clinton konsiderohet mik i madh i shqiptarëve, për rolin të cilin e ka pasur në fushatën ajrore të NATO-s, kundër forcave serbe në vitin 1999, nga ku edhe u arrit çlirimi i Kosovës.
Atë kohë, Bill Clinton në fjalimin e tij në Kuvendin e Kosovës pati thënë se edhe dhjetë vjet pas kujton fytyrat e refugjatëve kosovarë të shpërngulur në Maqedoni, përderisa në vitin 2009 Kosova kishte një pamje krejtësisht tjetër.
“Ju keni ndërtuar institucionet tuaja, keni forcuar sigurinë tuaj dhe keni ndërmarrë hapat e duhur për ta bërë të qartë se toleranca që nuk ekzistonte para shumë kohësh. Tani toleranca ndërmjet grupeve të ndryshme etnike do të ketë vend në Kosovë dhe ju inkurajoj, që serbët dhe grupet tjera pakicë të jenë të sigurta dhe të integruara në shoqërinë kosovare”, pati thënë Bill Clinton./KultPlus.com
Sot, 42 vite më parë është bërë përurimi Muzeut Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, në Krujë, shkruan KultPlus.
Muzeu Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu i njohur edhe si Muzeu i Skënderbeut dhe Muzeu i Krujës, ndodhet në Krujë dhe është një nga më të vizituarit në Shqipëri.
Përurimi i muzeut është bërë më 1 nëntor 1982 në kështjellën e Krujës. Njëkohësisht ky muze ka edhe karakterin e një memoriali që trajtohet si kullë shqiptare e Veriut. Arkitektë te muzeut janë Pirro Vaso dhe Pranvera Hoxha (e bija e Enver Hoxhës).
Kompleksi i muzeut është shpërndarë në disa hapësira të cilat vizitohen kronologjikisht sipas ngjarjeve. Muzeu u ndërtua në kalanë e famshme të Krujës, kryeqendra e shtetit të Arbërit dhe personifikim i disfatës së ushtrive osmane, për tri herë rresht, në shek. XV.
Në këtë muze janë të ekspozuara mjaft objekte, dokumente dhe bibliografi origjinale, riprodhime autentike që flasin qartë për historinë e popullit shqiptar në shek. XV e më gjerë. Aty numërohen pavione të tilla si pavioni i antikitetit dhe mesjetës së hershme, pavioni i principatave shqiptare, i pushtimit osman dhe përballimit të këtij pushtimi, pavioni i kështjellave mesjetare, i qëndresës shqiptare, kanceleria e Skënderbeut, biblioteka, salla e princave, e pinakotekës dhe së fundi pavioni i trashëgimisë dhe i jehonës. Në këto pavione janë ekspozuar objekte prej qeramike, bronxi, hekuri, bakri, faksimile të ndryshme, ikona origjinale, shkrime, këmbana e vitit 1462, shpata origjinale të shek. XV etj./KultPlus.com
Rikualifikimi urban i vijës bregdetare Vlorë-Rradhimë-Orikum, ose Lungomare 3, ka hyrë tashmë në një fazë të rëndësishme zbatimi, e cila vijon në të gjitha lotet me një sërë ndërhyrjesh themelore që rikompozojnë tërësisht zonën bregdetare, ku do t’i jepet përparësi pushuesit.
Kryeministri Edi Rama teksa publikoi pamje të kantierit të punës në këtë vepër, bëri të ditur se ka nisur puna edhe për hartimin e projektit të Lungomare 4.
Rama vuri në dukje se edhe bregdeti i Orikumit do të përfshihet në hartën e transformuar të Vlorës së Rilindur.
“Lungomare 3 po merr formë nga Tuneli i Ujit të Ftohtë përtej Radhimës, ndërkohë që punojmë me projektin e Lungomare 4, ku edhe bregdeti i Orikumit do të përfshihet në hartën e transformuar të Vlorës së Rilindur”, u shpreh kryeministri Rama.
Pjesë e rëndësishme e projektit është edhe zgjerimi i plazheve përmes moleve të vendosura si infrastrukturë për varkat dhe për pushuesit, si dhe rikualifikimi i godinave përreth në bashkëpunim me pronarët private.
Shëtitorja e parashikuar në këtë projekt është 5 metra e gjerë, kryesisht e gjelbëruar, me pemë të përshtatura me klimën e zonës si pisha, palma, agrume etj./atsh/KultPlus.com
Sezoni turistik veror 2024 rezulton më se i suksesshëm ndërsa deri në shtator u tejkalua shifra e 10 milionë vizitorëve.
Drejtoresha e INSTAT Elsa Dhuli theksoi sot në një intervistë për mediat theksoi se shifrat deri në shtator tregojnë përmasat e sezonit, pasi sipas saj vitin e kaluar shifra prej 10 milionë hyrjesh në vend ishte përgjatë gjithë 12 muajve të vitit.
Duke analizuar fluksin e udhëtarëve, Dhuli u shpreh se 97% e personave që hyjnë në vend janë për qëllime personale, ndërsa pjesa tjetër për arsye biznesi.
“Hyrjet me qëllim pushimi janë mbi 90%, ka pasur shumë hyrje për qëllime turistike”, tha Dhuli.
Sipas drejtoreshës së INSTAT, ka një rritje në total të fluksit të udhëtarëve.
“Aeroporti Nënë Tereza mbetet pika me lëvizjet më të larta”, përfundoi ajo./atsh/ KultPlus.com
Qeveria gjermane shpreson të krijojë kornizën që Gjermania të bëhet lidere në sektorin e inteligjencës artificiale në Evropë, kanë thënë ministrat e këtij vendi.
Në mesin e hapave të nevojshëm është përmendur zbatimi i rregulloreve të reja të Bashkimit Evropian për inteligjencë artificiale dhe qasja më e lehtë në të dhëna për bizneset e reja inovative, ka thënë ministri për Çështje Digjitale, Volker Wissing, në Samitin Digjital të Qeverisë, të mbajtur në Frankfurt.
Kancelari gjerman, Olaf Scholz e ka pranuar që për kohë të gjatë, shumë pak gjëra kanë ndodhur në Gjermani kur është fjala për inteligjencën artificiale, dhe i ka përmendur mundësitë që ofron teknologjia e re./KultPlus.com
Real Madridi do të dhurojë 1 milion euro për viktimat e përmbytjeve katastrofike që goditën rajonin lindor spanjoll të Valencias.
“Fondet do të kanalizohen në një fushatë dhurimi të nisur bashkërisht nga Fondacioni Real Madrid dhe Kryqi i Kuq”, thanë sot fituesit e Ligës së Kampionëve në një deklaratë.
Paratë do të shkojnë për të ndihmuar familjet e shumta që aktualisht po përballen me situatën kritike – dhe për ata që kanë nevojë për mbështetjen dhe solidaritetin tonë”, shkruan klubi.
Sipas qeverisë rajonale, në Valencia kanë vdekur të paktën 158 persona – tre prej të cilëve në rajonet e Andaluzisë dhe Castilla-La Mancha.
Dhjetëra persona të tjerë janë shpallur të zhdukur pas përmbytjeve të së martës./ KultPlus.com
Poetja dhe studiuesja Blerina Rogova- Gaxha do të prezantojë librin “Memorie dhe traumë: Kujtesa e luftës 1998-99 në letërsinë shqipe në Kosovë” në Vjenë, përcjell KultPlus.
Prezantimi fillon nga ora 19:00, në qendrën Brunnenpassage, më 4 nëntor.
Libri dokumenton se si letërsia e pasqyron traumën e luftës dhe konceptet komplekse të kujtesës individuale dhe kolektive. / KultPlus.com
Një njeri ecën serioz Për të hyrë brenda. Hyn gojëkyçur. Del. Nëse lëviz gjethet bashkë me tokën, Nëse ngatërron trungjet e pemëve, Nëse s’do t’ia dijë as nga të nxehtit as nga të ftohtit, Dhe ndalet, Si të harrokësh se është në jetë, Ju lëreni.
Ai është në jetën e të vdekurve të tij larg, Dhe i dëgjon në erë.
Funksioni ‘Community Notes’ ‘komente nga përdoruesit’ që rrjeti social X, pronë e miliarderit Elon Musk, përdor kundër dezinformatave “po dështon për të kundërshtuar pretendimet e rreme” rreth zgjedhjeve amerikane, njoftoi Qendra Kundër Urrejtjes Dixhitale (CCDH) përmes një raporti të publikuar të mërkurën.
Nga 283 publikime mashtruese në X që CCDH ka analizuar, në 209 prej tyre, ose 74%, jo të gjithë përdoruesit panë funksionin ‘Community Notes’ përmes së cilës korrigjoheshin pretendimet e rreme dhe mashtruese për zgjedhjet, thuhet në raport.
“Këto 209 publikime mashtruese, të përfshira në analizën tonë, që kanë 2.2 miliardë shikime, nuk shfaqnin shënimet tek funksioni ‘Community Notes’ për të gjithë përdoruesit”, thotë CCDH, duke i kërkuar kompanisë të investojë në sigurinë dhe transparencën e sistemit.
Zyrtarët e kompanisë X nuk iu përgjigjën kërkeses së agjencisë së lajmeve ‘Reuters’ për koment.
Rrjeti social X vuri në përdorim funksionin e tij “Community Notes” vitin e kaluar, duke u krijuar mundësinë përdoruesve të komentojnë kundër publikimeve të rreme ose mashtruese, duke ia lënë këtë detyrë vetë përdoruesve dhe jo një ekipi të dedikuar që kontrollon publikimet.
Raporti u publikua pasi X humbi ndaj një padie të vitit të kaluar të CCDH-së që e fajëson rrjetin social për lejimin e gjuhës së urrejtjes.
Platformat e rrjeteve sociale, duke përfshirë edhe X, janë nën vëzhgim prej vitesh në lidhje me shpërndarjen e informacioneve të rreme dhe teorive të konspiracionit, duke përfshirë informacionet e rreme rreth zgjedhjeve dhe vaksinave.
Sekretarët e pesë shteteve amerikane i kërkuan miliarderit Musk në muajin gusht që të rregullojë platformën e rrjetit X që funksionon me Inteligjencë Artificiale ‘Chatbot’ pasi shpërndan informacione të rreme në lidhje me zgjedhjet e 5 nëntorit.
Edhe vetë zoti Musk, që i ka ofruar mbështetje kandidatit republikan për president Donald Trump në muajin korrik, është akuzuar për shpërndarjen e informacioneve të rreme. Sondazhet tregojnë për një garë të ngushtë në zgjedhjet presidenciale amerikane. /VOA/ KultPlus.com
Më 4 nëntor, në KultPlus Caffe Gallery, do të shfaqet performanca ‘Monologjet e vrara’, përcjell KultPlus.
Kjo performancë vjen nën interpretinin e Anisa Ismailit, Rajmonda Ahmetajt dhe Qendresa Lokit.
Në vijim KultPlus ua sjell njoftimin e Qendresa Lokit:
Të dashtun!
Performanca ” Monologjet e vrara ” , shfaqet më datë: 04 nëntor 2024, e hënë, në ora 18:00, në hapësirën e Galerisë Kult Plus.
Me interpretimin e Anisa Ismaili , Rajmonda Ahmetaj dhe Qendresa Loki.
Kjo performancë do të zbuloj monologje që ndriçojnë histori të thella të grave që dhunoheshin e keqtrajtoheshin nga familja, individë dhe grupacione. E që zëri i tyre asnjëherë nuk arriti në vesh të duhur, duke ua vënë jetën në humnerë.
Për shkak të numrit të kufizuar, prezenca juaj duhet të konfirmohet.
Ky projekt u mbështet nga Komuna e Prishtinës dhe Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit
Regji : Xhemajl Avdyli Skenari : Qendresa Loki ( Monologjet e bazuara në ngjarje të vërteta )
Në kuadër të takimeve kulturore “Pena e Dritës“, në Bibliotekën “Ernest Koliqi”, mbrëmë para audiencës është paraqitur profesoresha Evalda Paci, me ligjëratën “AT GJERGJ FISHTA DHE AT SHTJEFËN GJEÇOVI, përmendore të krijimtarisë dhe përpilimit të teksteve kanonike”, shkruan KultPlus.
Kjo ligjëratë, e mbajtur në një ambient të rrethuar me libra u udhëhoq nga Xhavit Beqiri, i cili përveç fjalimit mikpritës prezantoi edhe biografinë e ligjërueses Evalda Paci, e cila është profesoreshë e asociuar e Institutit të Gjuhësisë dhe Letërsisë, në kuadër të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.
Në fjalimin e saj profesoresha Paci ka thënë se Gjergj Fishta dhe Shtejfën Gjeqovi janë dy prej figurave françeskane më të njohura shqiptare, dhe se përpjekja për t’i përfshirë në një çasje sintezë për të ka qenë sfiduese.
“Emri i At Gjergj Fishtës lidhet pashmangshmërisht me përurimin e gjuhës shqipe si institucion i kulturës dhe i identitetit kombëtar, fakt që lexohet qartë edhe në kujtimet e At Zef Pllumit, i cili u përkujtua rishtas në Kuvendin Françeskan të lagjes Gjuhadol, në Shkodër”, ka thënë profesoresha Paci.
Më tej, profesoresha Paci foli për rolin që pati Gjergj Fishta si drejtor i shkollave franqeskane, duke formuar një qendër që shërbeu si akademi që përgatiste intelektualët e rinj të Shqipërisë me ndjenja patriotike dhe kulturë e shkencë.
“Që në vitin 1903, kur Fishta si drejtor i shkollave françeskane vuri të detyrueshme gjuhën shqipe në të gjitha mësimet, Kuvendi Françeskan u bë pothuajse qendra më aktive e nacionalizmit shqiptar, rreth të cilit u bashkan mjaft patriotë të asaj kohe, dikush përreth Fishtës për letrat e artet e kush tjetër për doke, kanun e folklor rreth Shtjefën Gjeqovit. Më vonë, po me ato synime, u formuan edhe studentët e rinj françeskanë, të cilët nën drejtimin e mësuesve të tyre përbënë qendrën më të rëndëshishme të vendit tonë. Ishte një akademi që përgatiste intelektualët e rinj të Shqipërisë me ndjenjat patriotike, kulturë,arte shkencë”, ka thënë Paci duke cilësuar Fishtën si mësues dhe poet të madh të Shqipërisë.
“Këndoi, qau e mësoi shqip, veproi vetëm për Shqipërinë. Qe i luftuar gjatë jetës prej armiqve të kombit, e aq më tepër mbas vdekjes. Kryesoi kongresin e Manastirit në 1908, ku u vendos alfabeti i shqipes që përdorim sot. Për realizimin kryesor të kulturës shqiptare, At Fishta themeloi në vitin 1913, revistën “Hylli i Dritës”, e cila edhe sot mbas 90-të vitesh është aktuale. Mund të them pa frikë se në ditët tona asnjë revistë tjetër nuk iu afrua autoritetit të saj”.
Profesoresha Paci më tej duke iu referuar At Zef Pllumit ka thënë së prelatët e historisë sonë të gjysmës së parë të shekullit të kaluar cilësohen për atribute të çmuara, falë të cilave kujtohen edhe sot e kësaj dite.
“Françeskanët punuan pa u lodhur, përmes një programi të caktuar për formimin e një kulture me individualitet të veçantë kombëtar shqiptar. Shtjefën Gjeqovi mblodhi dhe ruajti visaret më të çmueshme të tokës e nëntokës; një figurë poliendrike shkencore: folklorist antropolog e historian, jurist e arkeolog. Themeloi të parin muzeun historik në Shqipëri”.
Në këtë ligjëratë u fol edhe reflektimin e Shtjefën Gjeqovit për krijimtarinë lirike të Gjergj Fishtës.
“Shtjefën Gjeqovi pikërisht në variantin e vitit 1912 të Shna Ndout të Padues, reflekton në një mënyrë origjinale njohjen e krijimtarisë lirike të Gjergj Fishtës, duke pajisur pothuaj shumicën e krerëve të këtij përpilimi me tekste introduktave nga Pika voeset, 1909 dhe vjersha t’përshpirtshme, 1912. Të dy këto vëllime kanë qenë shtysë për vetë autorin e tyre t’i rikthehet krijimtarisë lirike, në të cilën dhe bashkëkohësit e tij , po me shumë mundësi, siç dhe nënvizohet nga kujdesuesit e veprave të tij, ndikimet e tij nga letërsia italiane mund të vihen re në më shumë se një rast”.
Paci ka thënë se e gjithë krijimtaria e Gjergj Fishtës dhe e bashkëvëllezërve të tij kishte një qëllim sublim që lidhej natyrshëm me fenë dhe atdhedashurinë.
“Gjergj Fishta shkëlqeu në disa gjini letrare, duke u bërë i dëgjuar për krijime lirike, epiko-lirike, meldramatike, por edhe për satirën. Si shkrimtar, njohës i sprovuar i gjuhës amtare dhe i vlerave përkatëse, i apasionuar pas shqipërimit të teksteve të këngëve festive të botës së krishterë, psalmeve, profili i tij është më se kompleks, duke bërë të mund të parashtrohen dhe përqasje mes përpilimeve të tij dhe të bashkëvëllezërve të vet me të cilët e bashkonte një qëllimshmëri sublime që lidhej natyrshëm me fe e atdhe”.
Ndërsa, At Shtjefën Gjeqovi është cilësuar si një ndër puristat më të mëdhenj të gjuhës shqipe. Sipas Gjergj Fishtës qëllimi i tij nuk ka qenë stili i bukur poetik por përpjekjet e tij për të vënë në përdorim i fjalë të harruara prej letrarëve duke u munduar t’i vë në përdorim të popullit e të shkrimtarëve.
“Stili i Gjeqovit është i fortë e nuk ka atë njomësi të ëmbël e harmonike, që kishte m’u dishrue; por veti tjera të bukura e fort me vlerë. Së pari shkrimet e tij janë thjesht në gjuhën shqipe, pa u bë rob i asnjë gjuhe të huaj, më tepër shkrimet e tij janë me pasuri fjalësh e mënyra së thënurii të rralla e të bukura, gjë që është vështirë të gjendet ndër shkrimtarë të gjuhës shqype. Përgjithësisht mund të theksohet se shkrimet e At Shtefnit kanë dy parime kryekreje: theksimin sa më të lartë e shqyp e pasunin e gjuhës. At Gjeqovi është ndër të parët që e nisi periudhën e re letrare të gjuhës shqipe”.
At Shtjefën Gjeqovi cilësohet për vlerat letrare e gjuhësore, me ndërtime perifrasike të cilat janë cilësuar si shqipërime.
Në këtë ligjëratë u prezantuan edhe pikat artistike “Hymni i Flamurit” me tekst të Gjergj Fishtës dhe “Lumja unë për ty” me tekst të Zef Lekajt, nga Doruntina Gjini nën përcjelljen e pianistes Magdalena Sedaj./ KultPlus.com
Ndryshimet klimatike kanë pasuan 10 ngjarjet më vdekjeprurëse ekstreme të motit të dy dekadave të fundit, duke kontribuar në vdekjen e më shumë se 570 000 njerëzve, deklarojnë shkencëtarët.
Shkencëtarët e klimës thanë se zbulimi “nënvizon se sa të rrezikshme janë bërë tashmë ngjarjet ekstreme të motit” me vetëm 1,3 gradë Celsius të ngrohjes globale mbi nivelet paraindustriale.
Ai gjithashtu thekson urgjencën e reduktimit të emetimeve të gazeve serrë që shkaktojnë rritje të temperaturave dhe mot më ekstrem.
Bota aktualisht është në rrugën e duhur për 3 gradë ngrohje deri në fund të shekullit, një nivel i përshkruar së fundmi nga shefi i OKB-së Antonio Guterres si katastrofike.
Vlerësimi vjen nga grupi ”World Weather Attribution” dhe është publikuar në 10-vjetorin e formimit të tij në 2014 për të analizuar ndikimin e ndryshimeve klimatike në ngjarjet ekstreme të motit në pasojat e tyre të menjëhershme.
Kanë kaluar 20 vjet që kur shkencëtarët britanikë publikuan “studimin e atributeve” të parë, duke i atribuar rolin e ndryshimeve klimatike në një ngjarje të motit, në vitin 2004, për valën shkatërruese të të nxehtit të vitit 2003 që vrau 70 000 njerëz në Evropë.
10 ngjarjet më vdekjeprurëse, të cilat mes tyre morën jetën e të paktën 576 042 njerëzve, përfshijnë tre ciklone tropikale, katër valë të nxehti, një thatësirë dhe dy përmbytje.
Ato përfshijnë valën e të nxehtit të vitit 2022 që goditi pjesën më të madhe të Evropës, duke përfshirë temperaturat rekord prej 40 gradë në MB dhe shkaktoi dhjetëra mijëra vdekje në të gjithë kontinentin.
Vlerësimi thekson se si ndryshimet klimatike i kanë bërë temperaturat ekstreme të vërejtura atë verë shumë herë më të mundshme dhe i kanë shtyrë ato deri në 4 gradë./KultPlus.com
Një flluskë ajri e ftohtë në lartësi të madhe. E izoluar nga pjesa tjetër e qarkullimit atmosferik. E aftë për të tërhequr rreth vetes sasi të mëdha ajri të ngrohtë dhe të lagësht. Dhe për të kondensuar avujt e ujit, duke i shkarkuar në tokë në formën e shiut dhe breshërit. Spanjollët e quajnë Dana (një akronim për Depresionin e Izoluar Atmosferik në Lartësi të Madhe), por midis klimatologëve dhe meteorologëve njihet si “pika e ftohtë”.
Nëse është vendosur emri iberik, kjo është edhe sepse fenomeni atmosferik është i njohur në bregun lindor të Spanjës. Në vitin 1982, një Dana shkaktoi rreth tridhjetë të vdekur në jug të vendit ku goditi këtë herë. Episode të tjera serioze, por më pak shkatërruese ndodhën në nëntor 1987 dhe shtator 2019. Pothuajse gjithmonë në vjeshtë, megjithatë, kur në Mesdhe nuk ka më anticiklone që mbrojnë nga mësymjet e ajrit të ftohtë dhe me detin, i cili ka ende temperatura të larta për shkak të nxehtësisë së akumuluar. Asnjëherë si këtë vit: sipas të dhënave nga Observatori Evropian i Kopernikut, Mare Nostrum theu çdo rekord në verën e kaluar: më 13 gusht 2024 temperatura mesatare e Mesdheut arriti pikën më të lartë që kur kanë nisur matjet: 28.45 gradë, kundrejt majave 25-26 vetëm disa dekada më parë.
Natyrisht, është shumë herët për të vendosur një marrëdhënie shkak-pasojë midis detit të “valuar” dhe shirave të rrëmbyeshëm që shkatërruan Valencia-n dhe rajonin e saj. Por nuk mund të mos vërehet sesi po intensifikohen fenomenet ekstreme të motit në zonën e Mesdheut: sekuenca e përmbytjeve në Emilia Romagna, shkatërrimi i Dernës, në Libi, pak më shumë se një vit më parë dhe disa muaj më parë.
Shirat e rrëmbyeshëm «fatkeqësia më e madhe natyrore e të gjitha kohërave” në Slloveni. Tani, Dana që ka goditur Spanjën juglindore. Të gjitha ngjarje që kanë të përbashkët një ajër të pasur me energji (temperatura të larta) dhe ujë (avulli i lëshuar nga deti).
Përzierja e dy përbërësve mund të marrë forma të ndryshme në varësi të gjerësive gjeografike dhe orografisë së territorit. Por rezultati është pothuajse gjithmonë i njëjtë: një mur uji që bie në tokë. Banorët e Floridës dhe Karolinës së Veriut, të cilët u goditën nga uraganet Helene dhe Milton disa javë më parë, dinë diçka. Ata në Filipine panë tek kaloi stuhia tropikale Trami, e cila shkaktoi mbi 100 viktima. Ose ata që patën fatin, të paktën në këtë rast, të mund të admironin spektaklin e një prej zonave më të thata të Saharasë marokene të përmbytur: në shtator ranë 200 milimetra shi në vetëm 24 orë.
A do të jetë kjo normalja e re? Pavarësisht vështirësisë për të bërë parashikime të sakta dhe afatgjata për sisteme të tilla komplekse, duhet pranuar se shkencëtarët e klimës kanë dhënë alarmin prej vitesh: Mesdheu si një pikë e nxehtë klimatike, ku efektet e ngrohjes globale rrezikojnë të kenë një ndikim më të madh se kudo tjetër, do të bëhet dëshmitar i ekstremeve të thatësirës nga njëra anë dhe të reshjeve nga ana tjetër.
Në Katalonjë, disa qindra kilometra më në veri të rajonit tashmë të fundosur nga uji dhe balta, për më shumë se tre vjet ka mungesë të reshjeve, gjë që ka bërë të nevojshme një gjendje të jashtëzakonshme dhe racionimin e ujit të pijshëm.
Vendosim ujin e botës në tenxheret tona të kompletuara me kapak (rezervuarë, ujësjellës, kanalizime, përrenj të groposur…) dhe më pas ndezim një zjarr të madh nën to, duke djegur lëndët djegëse dhe duke prodhuar kështu gazrat serë që ngrohin planetin.
Të hënën e kaluar, Organizata Botërore Meteorologjike theksoi në raportin e saj vjetor se përqendrimet e dioksidit të karbonit, një shkaktar kryesor i ngrohjes globale, po rriten më shpejt se në çdo kohë që nga evoluimi i specieve tona.
Ne mund të dëshmojmë skena si ato në Valencia të habitur dhe të pafuqishëm. Ose të vendosim të heqim kapakët, duke lëshuar ujin. Dhe për të shuar zjarrin, duke hequr dorë nga qymyri, nafta dhe gazi. /bota.al/ KultPlus.com
Orhan Pamuk është një prej shkrimtarëve më të njohur turk. Ai është fitues i çmimit Nobel për Letërsi në vitin 2006, shkruan KultPlus.
Veprat e tij të cilat u përkthyen në shumë gjuhë të botës përfshijnë librat si ‘Unë jam e kuqja’, ‘Flokëkuqja’, ‘Bora’,’Muzeu i Pafajësisë’, ‘Stambolli: Kujtimet dhe qyteti’, ‘Jeta e re’ , ‘Xhevdet beu dhe të bijtë’, ‘libri i zi’ e shumë të tjerë.
E për shumë lexues, kryevepra e tij është ‘Muzeu i pafajësisë’. Ky roman tregon obsesionin e një burri të pasur të quajtur Kemal, fejesa e të cilit dhe marrëdhënia e tij me familjen prishen pas një afere pasionante me një grua të quajtur Fusun. Kemali shpenzon vite duke u përpjekur të rindezë romancën e tij me Fusunin tashmë të martuar dhe në mënyrë të detyrueshme mbledh një koleksion objektesh që ia sjellin në mend atë.
‘Muzeu i Pafajësisë’ ka edhe muzeun me të njëjtin emër, e që ndodhet në Stamboll, ku vizitorët mund t’i shohin të ekspozuara të gjitha objektet e përmendura në libër.
Mëposhtë KultPlus ua sjell një fragment nga ky roman:
Dashuri, guxim, modernizëm
Një mbrëmje, kur shkuam në Fuaje, Sibeli më dhuroi parfumin Spleen që e kishte blerë në Paris dhe që unë po jua paraqes këtu. Ndonëse nuk më pëlqente të përdorja parfume, një ditë e vura në rrëzë të qafës. Fysuni e ndieu kur bëmë dashuri.
– Zonjusha Sibel ta ka dhënë këtë parfum?
– Jo, e kam blerë vetë.
– Që t’i pëlqejë zonjushës Sibel?
– Jo, shpirt, që të të pëlqejë ty.
– Ti, sigurisht, bën dashuri me zonjushën Sibel, apo jo?
-Jo.
– Mos më gënje, të lutem, – tha Fysuni.
Në fytyrën e mbuluar nga djersët, iu shfaq një lloj ankthi. – Do ta pranoj natyrshëm. Sigurisht që bën dashuri edhe me të?
E nguli vështrimin mbi sytë e mi si ajo nëna që me durim kërkon të dëgjojë të vërtetën nga fëmija që po e gënjen.
– Jo.
– Më beso, gënjeshtra ma thyen më shumë zemrën. Të lutem, më thuaj të vërtetën. Po mirë, përse nuk bëni dashuri?
– Me Sibelin jam njohur verën e kaluar në Suadije, – i tregova Fysunit, duke e përqafuar. – Ngaqë gjatë verës shtëpia ku kalonim dimrin qe e zbrazët, ne vinim në Nishantash. Në vjeshtë ajo u largua për në Paris. Gjatë dimrit kam shkuar unë disa herë tek ajo.
– Me avion?
– Po. Këtë dhjetor Sibeli e mbaroi universitetin dhe u kthye nga Franca për t’u martuar me mua. Nisëm të takohemi në shtëpine verore në Suadije, por shtëpia ishte aq e ftohtë, sa pas njëfare kohe na humbi dëshira për të bërë dashuri, – vazhdova unë.
-Po bëni pushim derisa të gjeni një shtëpi të ngrohtë?
Ne fillim të marsit, para dy muajsh, shkuam edhe një herë në shtëpinë verore ne Suadije. Ishte shume ftohtë. Kur ndeza oxhakun, shtëpia u mbulua e gjitha nga tymi. U grindém. Pas kesaj Sibeli kaloi një grip te rëndë. Pati temperature dhe qendroi një javë në shtrat. Pas kësaj nuk donim të shkonim më atje për të bërë dashuri.
-Cili nga ju nuk deshi? – pyeti Fysuni. -Ajo apo ti? – Në fytyrën qe dukej sikur vuante nga kureshtja dhe dukes se thoshte “Te lutem, me trego te verteten”, kete radhe u shfaq vështrimi lutes me nentekstin: Te lutem, më gënje, por mos me trishto!”
-Sipas hamendjeve të mia, Sibeli mendon që po të bëjmë më pak dashuri tani, uné do ta vlerësoj më shumë fejesën, martesën. madje edhe atë vetë, – iu përgjigja.
Por ti me the se ju keni bërë dashuri me parë.
-Nuk po me kupton. Nuk po flasim për aktin tonë të parë.
-Jo, e di, -tha Fysuni, duke ulur zërin.
– Me ate veprim. Sibeli me tregoi se sa shumë me donte dhe sa besim kishte tek une,- i thashe.- Por mendimi për të bërë dashu ri para martese e shqetëson ende… Une e kuptoj këtë. Megjithëse ka studiuar për shume kohe në Evrope, s’eshte kaq e guximshme dhe moderne sa ti…
Heshtëm nje copë herë. E kam vrarë mendjen për shume vite të tëra rreth kuptimit të kësaj heshtjeje, ndaj mendoj se tani jam në gjendje t’jua përshkruaj gjendjen me paanèsi: Fjalia e fundit që i thashe Fysunit, mbartte edhe një nëntekst tjeter. I shpjegoja asaj se qëndrimi i Sibelit nënkuptonte dashuri dhe besim, ndërsa i Fysunit guxim dhe modernizem. Nga kjo dilte perfundimi se, meqenëse Fysuni kishte bërë dashuri me mua e nisur nga “gu ximi dhe modernizmi” – për shume vite me radhë do të ndieja pendesë të thellë për këto fjalë që më shpëtuan nga goja – me të nuk do të kisha ndonjë përgjegjësi apo lidhje të veçantë. Si “mo derne” që ishte, atë nuk e rëndonte shume fakti i të bërit dashuri me një mashkull para martese ose e te mos qenit e virgjër natën e parë të marteses… Ishte e njejta gjë si me ato gratë evropiane që i ënderrojmë aq shumë apo si disa gra të përfolura qe thuhej se bridhnin rrugeve të Stambollit… Por, në të vërtetë ato fjale ia pata thënë vetëm për t’i bërë qejfin.
Teksa i bluaja të gjitha këto gjatë atyre minutave heshteje – ndoshta jo kaq qartë vështrimin e kisha ngulur në degët e pemëve, në kopshtin prapa pallatit, që lëkundeshin nga era. Pasi benim dashuri, rrinim ashtu të shtrirë duke biseduar me sytë të drejtuar jashtë dritares, në pemët në kopshtin e pasëm, në ndër tesat që dukeshin midis pemëve dhe te sorrat që fluturonin raste sisht aty rrotull.
– Unë nuk jam as guximtare, dhe as moderne! – u përgjigj pas një copë here Fysuni.
M’u duk sikur në fjalët e saj pasqyrohej shqetësimi që mund t’i ishte krijuar nga tema e rëndë e bisedës, madje m’u duk pakëz e thjeshtë, ndaj nuk e vrava shumë mendjen.
– Një grua mund ta dashurojë si e marrë një burrë për vite e vite me radhë, pa bërë asnjëherë dashuri me të… – shtoi Fysuni me kujdes.
– Sigurisht, – iu përgjigja. Ra përsëri heshtja.
– Ti do të thuash se tani ju të dy nuk bëni më dashuri me njëri tjetrin? Përse nuk e sjell zonjushën Sibel këtu?
-Nuk më ka vajtur mendja, – iu përgjigja, i habitur edhe vetë se si nuk qemë kujtuar më parë. – Nuk e di përse u bëre ti shkak që të më kujtohej ky vend ku dikur kyçesha për të studiuar ose për të dëgjuar muzikë me shokët.
– E besoj se nuk të ka vajtur mendja, -tha Fysuni me vështrimin e një mendjemprehteje. – Por ka diçka të gënjeshtërt në ato që rrëfeve më parë. Po apo jo? Dua të mos gënjesh asnjëherë. Nuk mund ta besoj që ti nuk vazhdon të bësh dashuri me Sibelin. Betohu të lutem.
– Të betohem që këto kohë nuk kam bërë dashuri me Sibelin,-i thashë dhe e përqafova Fysunin.
– Mirë, kur do të filloni të bënit dashuri sërish? Në verë, kur ata të tutë të shkojnë në Suadije? Kur do të shkojnë? Përgjigjmu drejt.nuk do të pyes më.
– Ata do të mbarten në Suadije pas ceremonisë së fejesës, mërmërita i turpëruar.
– Po tani po më gënjen?
-Jo.
– Mendohu pakëz po deshe.
Bëra sikur u mendova një copë herë. Ndërkohe Pysuni kishte marrë nga xhepi i xhaketés patentën dhe po luante me të
– Zoti Ethem, edhe une kam një emër të dytë, – tha. – Gjithsesi, a u mendove?
– Po, u mendova, – i thashë. Unë nuk të kam thënë asnjë gënje shtër.
– Kur? Tani apo gjatë këtyre ditëve?
– Asnjëherë… – iu përgjigja. Në raportin ku jemi nuk është nevoja t’i themi gënjeshtra njëri-tjetrit.
– Si?
I thashë se në lidhjen tonë nuk kishte përfitime apo interesa pune, dhe ndonëse fshehurazi nga të gjithë, ne po e jetonim atë thellësisht me ndienjat më të pastra njerëzore pa i lënë vend gënjeshtrave dhe mashtrimeve.
-Jam e bindur që po më gënjen, -tha Fysuni.
-Sa shpejt e humbe respektin për mua.
– Në të vërtetë, unë dëshiroja të më gënjeje… Sepse njeriu gënjen vetëm kur ka frikë të humbasë diçka.
– Sigurisht, që unë gënjej, por gënjej për ty… Jo ty. Po deshe. tani e tutje e bëj edhe këtë. Takohemi përsëri nesër. Mirë?
– Mirë! – tha Fysuni.
E përqafova dhe i mora erë me gjithë shpirt në zverk. Sa e herë e nuhasja aromën e saj që i përngjante një përzierje algash deti. karamele të djegur dhe biskota femijësh, në shpirt më krijohej nje ndienjë lumturie dhe mirësie. Megjithatë, orët që kaloja me Fysunin, s’mund ta ndryshonin rrjedhen qe me kishte marrë jeta. Ndoshta gjithçka po ndodhte ngaqe lumturia dhe gëzimi që përje toja në shpirt, më dukeshin si ndjesi krejt të natyrshme. Gjithsesi, kjo nuk kishte aspak lidhje me gjykimin qe “une kam gjithnjë të drejte – e natyrshme kjo për të gjithë meshkujt turq – apo me mendimin tjetër se isha pre e padrejtesive. Ndoshta, thjesht, nuk isha fort i vetedijshëm për atë çka po përjetoja.
Pikërisht ato dite nisa të dalloja disa plage e vraga të thella e të pariparueshme qe po me hapeshin dalengadale ne shpirt, nga ato qe i zhysin disa meshkuj në vetmi te tmerrshme për gjithe jetën. Tashme, çdo natë, para se të flija, nxirrja nga frigoriferi shishen e rakisé, mbushja një gotë dhe e pija i vetëm në heshtje. Dritaret e dhomës së gjumit në shtëpinë tonë, në majë të një pallati te larte perballe xhamisé sé Teshvikijes, shihnin kah dritaret e dhomave të gjumit të shume hyrjeve të tjera që i ngjanin kësaj tones. Kur isha femija, futesha në dhome ne erresire dhe teksa perpiqesha te depertoja me veshtrim përtej xhamave në dhomat e tjera të gjumit, ndieja paqe në shpirt.
Gjate atyre neteve, teksa vështroja dritat e Nishantashit, men dja me thoshte se për të vazhduar jetën time të bukur dhe te lumtur, pa e ndryshuar ate, nuk duhej të bija në dashuri me fy sunin. E kuptoja se nuk duhej të rrëmbehesha nga shoqëria e Pysunit, nga problemet, shakate dhe mirësia e saj. Kjo nuk qe shume e vështirë, sepse përveç kohës kur bënim dashuri dhe zgjidhnim ushtrimet e matematikës, nuk rrinim shumë gjatë me njëri-tjetrin. Kisha nisur të mendoja se herë Fysuni dhe here unë, kur largoheshim nga apartamenti, pas orëve të hareshme të dashurise, tregonim të njëjtin kujdes për të mos “rënë brenda”. Por për të kuptuar këtë histori, mendoj që është e domosdoshme. të kuptohen lumturia dhe kënaqësia që përjetonim gjatë atyre minutave tejet të hareshme, të ëmbla dhe të papërsëritshme.
Sigurisht që dëshira për t’i jetuar sërish e sërish ato çaste dashurore e për të shijuar ato kënaqësi, është shkëndija e zjarrit që i jep jetë kësaj historie. Per te kuptuar arsyen që më mbante të lidhur pas saj, jam detyruar t’i kujtoj dhe rikujtoj ato çaste dashurore të papërsëritshme për vite të tëra, por në vend te men dimeve arsyetuese, para sysh me shfaqeshin gjithnjë pamje të këndshme nga orët kur benim dashuri: Fysuni bukuroshe ështe ulur ne prehrin tim dhe unë kam përpirë në gojë gjoksin e saj të madh në të majtë… Ndërkohë që djersët që më pikojnë nga balli dhe mjekra, bien mbi zverkun e saj të hijshëm, unë vështroj si i magjepsur shpinen dhe pjesën e saj të pasme. Ja, si i pulit sytė pasi ka lëshuar nje klithmë kënaqësie… Ja edhe shprehja që lexohet në fytyrë, në çastin kur kënaqësia jonë arrin kulmin…
Por siç do ta kuptoja me vonë, këto pamje, nuk ishin pasoje e lumturisë dhe kënaqësisë qe kisha provuar, ishin veçse disa fotografime ngacmuese… Shumë vite më pas, teksa luftoja te gjeja shkakun e marrosjes pas saj, përpiqesha të sillja në kujtesë jo vetem çaste nga aktet tona dashurore, por edhe dhomen ku kishim bërë dashuri, mjedisin përreth, madje edhe gjërat e rën domta. Ndodhte që ndonjë korb në kopshtin e pasëm të ndërtesës, ndalte mbi hekurat e ballkonit dhe na këqyrte në heshtje. Ishte njëlloj si ata zogjtë që ndalonin në ballkonin e shtëpisë sonë kur unë isha fëmijë. Atëherë mamaja më thoshte: “Pa hë, fli tani se po të përgjon korbi”, dhe unë frikësohesha. Edhe Fysuni paskesh ndjerë të njëjtën frikë nga një zog i ngjajshëm në fëmijëri.
Të ftohtët dhe pluhuri në dhomë, ndonjëherë pamja e zber dhylët, ndotësia apo hijet e trupave tanë apo të çarçafeve, cope zat që depërtonin nga jeta jashtë asaj dhome, trafiku, zhurmat e pafundme në kantieret e ndërtimit dhe britmat e shitësve, të gjitha këto na kujtonin që akti ynë dashuror nuk i përkiste botës së ëndrrave, por ishte një pjesëz e botës së vërtetë. Ndonjëherë dëgjonim boritë e anijeve, diku larg në Dollmabahçe apo Beshik tash, dhe të dy së bashku përpiqeshim të gjenim se ç’lloj anijeje ishte. Në çdo takim të ri ne dashuroheshim gjithnjë e më me pa sion dhe natyrshmëri. Kësisoj arrita të kuptoja se burimi i vërtetë i lumturisë sime, nuk qenë vetëm kjo botë dhe hollësitë e aktit dashuror tejet magjepsës, por edhe të metat, lungat, puçrrat, qi met dhe prekat e errëta dhe të frikshme në trupin e Fysunit.
Ç’ndiesi tjetër më mbante të lidhur kaq fort pas saj, përveç kënaqësisë së të bërit dashuri pa kufi dhe dlirësisht? Ose për t’u shprehur më mirë, përse bëja dashuri me gjithë shpirt me të? Mos ishin kënaqësia dhe dëshira e përsëritur për të bërë seks, ato që krijonin atë që e quajmë dashuri, apo ishte diçka tjetër ajo që e zgjonte dhe e ushqente këtë dëshirë të ndërsjelltë? Gjatë atyre ditëve të lumtura kur takoheshim dhe bënim dashuri fshehurazi, nuk më shkonte mendja t’i bëja vetes pyetje të tilla. Atëherë i përngjaja një fëmije të gëzuar që ka hyrë në një shitore karamelesh dhe i rrufit ato njëra pas tjetrës tejet i lumtur./KultPlus.com
Tavani i Kapelës Sistine në Romë, një nga veprat më të mira të artistit italian Michelangelo, është ekspozuar për publikun për herë të parë me një nëntor 1512.
Michelangelo Buonarroti, më i madhi nga artistët e Rilindjes Italiane, lindi në fshatin e vogël të Caprese në 1475. Ai ishte biri i një administratori qeveritar. U rrit në Firence, një qendër e lëvizjes së hershme të Rilindjes, dhe u bë nxënës i një artisti në moshë 13 vjeçare.
Duke demonstruar një talent të dukshëm, ai u mor nën krahun e Lorenzo de ‘Medici, sundimtari i republikës së Firences dhe një mbrojtës i madh i arteve.
Pasi demonstroi mjeshtërinë e tij të skulpturës në vepra të tilla si Pieta (1498) dhe David (1504), ai u thirr në Romë në 1508 për të pikturuar tavanin e Kapelës Sistine, hapësira kryesore e shenjtëruar në Vatikan.
Afresket epike të tavanit të Michelangelo, të cilat zgjatën disa vjet për t’u përfunduar, janë ndër veprat e tij më të paharrueshme. Qendra në një sistem kompleks dhe dekorimi që përmban figura të shumta janë nëntë panele kushtuar historisë biblike botërore.
Më e famshmja prej tyre është “Krijimi i Adamit”, një pikturë në të cilën krahët e Zotit dhe Adamit shtrihen drejt njëri-tjetrit. Në 1512, Michelangelo përfundoi punën.
Pas 15 vitesh si arkitekt në Firence, Michelangelo u kthye në Romë në vitin 1534, ku do të punonte dhe jetonte për pjesën tjetër të jetës së tij. Atë vit piktura e tij “Gjykimi i Fundit” u vendos në murin mbi altarin në Kapelën Sistine për Papën Pali III. Piktura masive përshkruan mallkimin e Krishtit të mëkatarëve dhe bekimin e të virtytshmit dhe konsiderohet si një kryevepër e manierizmit të hershëm.
Michelangelo punoi deri në vdekjen e tij në vitin 1564 në moshën 88 vjeç. Përveç veprave të tij kryesore artistike, ai prodhoi skulptura të tjera të shumta, afreske, dizajne arkitektonike dhe vizatime, shumë prej të cilave janë të papërfunduara dhe disa prej të cilave janë humbur.
Gjatë jetës së tij, ai u njoh si artisti më i madh i gjallë i Evropës, dhe sot ai konsiderohet si një nga artistët më të mëdhenj të të gjitha kohërave, i lartësuar në artet pamore siç është William Shakespeare në letërsi ose Ludwig van Beethoven në muzikë./KultPlus.com
Një nga figurat e pikturuara nga Michelangelo te ”Diluvio” (”Përmbytja”) një kryevepër e famshme që është pjesë e serisë së afreskeve në Kapelës Sistine, mund të jetë një grua që vuan nga kanceri i gjirit, shkruan focus.it.
Një rianalizë e kujdesshme shkencore e personazhit në fakt do të kishte gjetur, në gjoksin e saj të djathtë, disa shenja që i atribuohen një forme kanceri – një lloj përfaqësimi tashmë i lidhur me një vepër tjetër të artistit së Rilindjes italiane.
”Diluvio”, është një nga nëntë panelet qendrore të afreskeve nga Michelangelo midis 1508 dhe 1512 në Kapelën Sistine.
Ajo përfaqëson ndëshkimin e Zotit ndaj njerëzimit me përpjekjen e Noes për shpëtim dhe një mori njerëzish që përpiqen të çojnë veten në Tokë të sigurt nën peshën e sendeve të tyre.
Raffaella Bianucci, një bioantropologe në Universitetin e Paris Saclay në Francë, analizoi nga afër figurën e një gruaje në anën e majtë të afreskut, e mbuluar vetëm me një mantel dhe një shall blu, duke treguar statusin e saj të martuar.
Gjoksi i saj i djathtë ka një të prerë dhe një areolë (zona rrethore e pigmentuar rreth saj) e rrethuar nga dhëmbëzime dhe zgjatime të parregullta, me qendrën që duket e gërryer.
Anatomi familjare
”Për më tepër, të dy sqetullat, paraqesin ënjtje të pajtueshme me nyjet limfatike të fryra, shenja të cilat të çojnë në një diagnozë të kancerit të gjirit”, sipas Bianuccit dhe kolegëve të saj.
Nëse, sigurisht, nuk mund të jemi të sigurt për qëllimet e artistit, duhet të kujtojmë se Mikelanxhelo i kishte përsosur studimet e tij për anatominë njerëzore duke marrë pjesë në diseksionet e kufomave përpara se të punonte në skulpturë.
Shenjat e dallueshme të një dëshire për të përfaqësuar një tumor të gjirit ishin gjurmuar tashmë në një tjetër prej veprave të tij: Notte (Nata), një skulpturë mermeri që dekoron ”Sakristinë e Re” në kishën San Lorenzo të Firences.
Nëse intuita do të ishte e saktë, mund të mendohej se Mikelanxhelo donte të përfaqësonte me sëmundje konceptin e pashmangshmërisë së vdekjes, një mendim që në kohën kur artisti jetonte (1475-1564) ishte i lidhur ngushtë me zbulimin e një tumori – madje edhe atyre që mund të trajtohen me sukses sot.
Gjiri femëror në fakt lidhet, në këtë kontekst të Dhiatës së Vjetër, me konceptin e mëkatit.
Megjithatë, historianë të tjerë mjekësorë nuk janë të bindur për këtë interpretim.
”Nëse Michelangelo do të kishte dashur vërtet të përfaqësonte kancerin e gjirit do ta kishte bërë këtë në një mënyrë më evidente, për shembull duke paraqitur ulcerat në lëkurën e gruas”, theksojnë ata./atsh/KultPlus.com
Prefekti i qarkut të Korçës, Nertil Jole ka pritur sot Pierre Raynaud, këshilltarin për Bashkëpunimin dhe Kulturën në Ambasadën franceze në Shqipëri. Në takim ka qenë i pranishëm edhe eksperti i qeverisë franceze, Jérôme Lebars, i cili tashmë është i atashuar në institucionin e prefekturës Korçë, për të punuar lidhur me projektin e çeljes së Liceut Francez në këtë qytet, një kërkesë e kryeministrit Rama që u mirëprit nga presidenti Macron, në vizitën e tij në vendin tonë.
Ky ishte takimi i dytë i Komitetit Pilotues për bashkëpunim mes institucioneve qendrore e vendore me ekspertin e qeverisë franceze.
“Në këtë takim u analizuan anketimet e kryera, nëpërmjet pyetësorëve të shpërndarë nga eksperti në komunitetin e prindërve dhe fëmijëve, për të kuptuar më shumë mbi ndjeshmërinë e tyre mbi projektin e Liceut Francez”, deklaroi prefekti Jole për ATSH-në.
Jole tha se, për realizimin e detyrës së ngarkuar nga kryeministri, institucioni i prefektit po mbështet ekspertin francez dhe asiston nga afër procesin, duke siguruar ndihmën dhe bashkëpunimin e institucioneve në nivel qendror dhe vendor.
Më tutje, prefekti u shpreh se, ky projekt është vazhdë e traditës së miqësisë më të mirë mes dy vendeve dhe do të zgjerojë hapësirën për një perspektivë të re për shumë të rinj të qarkut të Korçës e më gjerë, të cilët në të ardhmen mund të zgjedhin këtë shkollë për arsimin e tyre të mesëm, duke i krijuar vetes mundësinë edhe për studime universitare në Francë./ KultPlus.com
Ç’është sot? E hënë? Po e hënë ishte javën e kaluar.
E martë? E martë vitin e kaluar ishte, e martë që as topi se luan.
E mërkurë? Me sa di një e mërkurë i binte, shekulli i kaluar.
E enjte, po Kartagjena një të enjteje u plugua, një të enjtjeje u dogj Biblioteka e Aleksandrisë. E pamundur qysh atëherë të mos ketë kaluar asnjë ditë.
E premte? E shtunë? Edhe tjetërherë kam dëgjuar për këto ditë. Mos më shuani me rrena!
Mos vallë e diel? Koha para gjenezës e mbaj mend mirë e diel quhej.
O Zot, të gjitha ditët kanë qenë, nuk ka mbetur asnjë ditë, e re.
Një skulpturë e diskutueshme e një dore gjigante me një fytyrë njeriu po hiqet nga maja e një galerie në Wellington të Zelandës së Re, pas pesë viteve.
Quasi, një skulpturë nga Ronnie van Hout, fillimisht u porosit nga Galeria e Arteve Christchurch në vitin 2016 dhe u zhvendos në krye të City Gallery Wellington në vitin 2019, përcjell Telegrafi.
Bëhet e ditur se skulptura u dëshmua menjëherë e diskutueshme nga disa banorë të Wellingtonit dhe u cilësua”shqetësuese” në rrjete sociale.
Andaj, Wellington mori vendim për ta larguar atë.
Quasi është planifikuar të hiqet më 1 tetor dhe do të udhëtojë në Australi, por një vend i ri për skulpturën ende nuk është bërë i ditur./ KultPlus.com
Një taksë që ka reduktuar konsumin e qeseve plastike në Suedi me më shumë se tre të katërtat në katër vjet do të hiqet të premten, pavarësisht paralajmërimeve se vendimi mund të çojë në rritjen e përdorimit drejt niveleve të mëparshme.
Siç kujtojnë mediat, që nga futja e taksës prej 3 koronash suedeze (0,25 euro) në maj të vitit 2020, përdorimi i qeseve plastike në vend ka rënë.
Në vitin 2019, përpara se të futej taksa, njerëzit në Suedi përdornin mesatarisht 74 qese plastike për person çdo vit. Në vitin 2023 ky numër kishte rënë në 17.
Ligji u prezantua pasi direktiva e BE-së për qeset plastike të vitit 2015 u kërkonte shteteve anëtare të reduktonin në mënyrë dramatike përdorimin.
Dhe ndër ata që po kritikojnë tani fundin e taksës në Suedi ishte agjencia e qeverisë për mbrojtjen e mjedisit, e cila paralajmëroi se taksa ishte ende e nevojshme për të konsoliduar sjelljet e reja.
Vitin e kaluar, qeveria e koalicionit të qendrës së djathtë të Suedisë, e mbështetur nga Demokratët e Suedisë së ekstremit të djathtë, njoftoi se taksa do të hiqet.
Ata thanë se konsumi i qeseve plastike të vendit ishte tashmë nën objektivin e BE-së, që do të thoshte se taksa “nuk konsiderohej e nevojshme për qëllimin e saj”.
Siç vlerësojnë mediat, tani përgjegjësia i ra industrisë, që të mos fillonte të tregtonte qese plastike, dhe konsumatorët, të cilët shpresohet të kenë “ndryshuar në masë të madhe sjelljen e tyre dhe të mbanin çantat e tyre”./ KultPlus.com
Një komedi brilante shkruar nga Vangjel Kozma vjen premierë këtë fundjavë në teatrin “Skampa” nën regjinë e Spiro Dunit.
“Horoskopi Babilonas” sjell situata komike që vendosin aktorin dhe spektatorin përballë realitetit, i cili në përditshmërinë e tij paraqitet sa ironik edhe komik.
Loja e shkëlqyer e aktorëve Sokol Vangjeli, Albano Prodani, Flaura Kureta etj pritet të garantojë sukses në teatrin e Elbasanit./TopChannel/KultPlus.com
