”Përshëndetje. Hebrenjtë fshihen në fund të rrugës Prinsengracht 263 në Amsterdam. Nga e di ti?” “E di”. “Dhe kush je ti?” “Askush”. Ishte kjo përmbajtja e bisedës ”tradhtare” ndaj Ana Frankut, e vrarë në mars 1945, shkruan focus.it.
Kjo mund të ketë qenë biseda telefonike e 4 gushtit 1944 që “dënoi” Ana Frankun, e cila është kthyer në simbol të persekutimit antisemit.
Le të zbulojmë se si u kryen hetimet për të vërtetuar se kush e tradhtoi Anën, përmes artikullit “Të tradhtuar!” nga Anita Rubini, marrë nga arkivat e Focus Storia.
Informacioni arriti në zyrën e Julius Dettmann, një oficer eses gjerman, i cili dërgoi menjëherë një ekip për të kontrolluar shtëpinë.
Pas një rafti librash është hyrja e strehës ku Otto Frank, gruaja e tij Edith dhe dy vajzat e tyre Anna dhe Margot, tre anëtarë të familjes Val Pels dhe dentisti Fritz Pfeffer kishin jetuar për dy vjet.
Ata u arrestuan të gjithë dhe u dërguan në kampin tranzit Westbord dhe më pas u transferuan në Aushvic.
Sot ai “askush” nuk mund të kishte emër.
Sipas dy gazetarëve flamandë, Jeroen de Bruyn dhe Joop Van Wijk, ishte vërtet Nelly Voskuijl, një nga motrat e Elizabeth një daktilografiste e punësuar nga Otto.
Nelly filloi vullnetarisht të bashkëpunonte me Gestapon pas pushtimit gjerman deri në atë denoncim mizor./KultPlus.com
Jeto dhe jetën time po e deshe, Eja dhe merre, veç jeto.
Ata që s’duan dashurinë, Nuk dinë seç është mirësia. Folenë e ngrenë në errësirë, Edhe mbi ty lëshojnë stuhira. Se jane mësuar të zvarriten, Të të helmojnë, pastaj të vdesin. Pa prekur trupin tënd të ngrohur, Nga afshi i puthjesh, ledhatimit. Dhe pena ime nis e shkruan, Kaq e lodhur nga mundimi. Kërkon nga ty dhe merr dy fjalë, Dhe ndalet lumi i zemërimit.
Të dua, të dua, të dua, Oh, këngë hyjnore e kësaj bote. Që pëshpëritet nga buzët e dashuruara, Që frymë ty të dhanë.
Shumë të kërkova gjersa të gjeta. Dhe nëse vdes mos u trishto, Por, ti jeto!
Nëpër rrugët e dashurisë, Enden këngët dhe legjendat. Nëpër vargjet e poetit, Zemrën ta njoh. Dhe në vija pentagramesh, Derdhet shpirti i një artisti. Por diçka pa thënë ka mbetur, Le të tjeret ta tregojnë.
Dhe jetën time po e deshe, Eja dhe merre, Por, ti jeto… / KultPlus.com
Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë ku rrinë kujtimi, brenga zemra dhe heshtja vetë, posi pëllumba letrat degdisen që me natë. I ndiej tek flatrojnë për në shtegtim të gjatë.
Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e me gra, plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha.
Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur, mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut, si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen, aty u zverdhën faqet, aty germat u shuhen, aty humbasin radhët.
Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi. Pasi cepat u brenë,aty rropaten thellë (ç’varrezë e llahtarshme!) hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari: do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri. Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia: do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria
Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur, me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur. Si zog që për fole qiell- ajër do të ketë, mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë. Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë, e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot, mbi sy tek i flatëronte dikujt që s’ngrihej dot. Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë: që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë.
Kur dhëmbëqenzit rriten, unë ndiej pranë veshit tim ërmimn’ e letrës sate tamam si një gjëmim. Dhe mos e marsha zgjuar, në gjumë do e marr atë letër./KultPlus.com
Shtegu malor që lidh Liqenin e Kallabakut me Majën e Kallabakut, një nga zonat më të bukura dhe të paprekura të Parkut Natyror Korab-Koritnik është një ndër të preferuarit e të pasionuarve pas ngjitjeve në mal.
Në kuadër të përmirësimit të infrastrukturës turistike dhe promovimit të ruajtjes së natyrës brenda Parkut Natyror “Korab-Koritnik”, stafi i Administratës së Zonave të Mbrojtura Kukës ka realizuar shenjimin e këtij shtegu.
Shënimi i shtegut synon të lehtësojë orientimin e vizitorëve dhe të nxisë një turizëm të qëndrueshëm, në përputhje me vlerat natyrore dhe biodiversitetin që mbrohen në këtë zonë.
Parku Korab-Koritnik përfaqëson një zonë me sipërfaqe shumë të madhe dhe ndodhet në vargun malor të Korabit, midis lumenjve Drini i Zi dhe Drini i Bardhë, në lartësitë nga rreth 800m në 2,754m (maja e Korabit) si dhe në kufi me shtetet fqinje, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut.
Është vargu malor më i lartë, më kompakt dhe me reliev më të larmishëm në vendin tonë, ku ndërthuren forma dhe mbetje të relievit të periudhave apo etapave të ndryshme të këtij evolucioni./atsh/KultPlus.com
Fshati i Radomirës, 37 km nga Dibra është kthyer vitet e fundit në një destinacion të preferuar për të pasionuarit pas ngjitjeve në mal.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga liqeni i zi në Radomirë, si një ftesë për t’u vizituar nga turistë vendas e të huaj.
Liqeni i zi, një mrekulli natyrore e fshehur në fshatin Radomirë të Dibrës, është një destinacion përrallor.
Liqeni në dimër ngrin në sipërfaqe dhe ka një hapësirë prej 0.8 ha. Është i pasur me një botë të gjallë. Ka vlera shkencore gjeologjike, hidrologjike, biologjike, estetike, didaktike, ekologjike dhe kulturore.
Ky liqen është i rrethuar nga një masiv pyjor me pishë të zezë. Për vlerat e veçanta natyrore gëzon statusin Monument Natyre.
Radomira, pjesë e parkut natyror Korab-Koritnik, shënon hyrjen në rrugën turistike që ngjitet drejt malit të Korabit.
Pranë këtij fshati sidomos gjatë stinës së verës vijnë shumë turistë vendas e të huaj. E vendosur rrëzë malit të Korabit, majës më të lartë në Shqipëri dhe e rrethuar nga pisha është Radomira magjike.
Ajri i pastër, burimet e ujit, kullotat dhe pyjet në anët e Korabit përbëjnë burime të çmuara që mund të kontribuojnë në zhvillimin e zonës, duke e kthyer Radomirën në një destinacion turistik gjatë gjithë vitit.
Dibra ka resurse të jashtëzakonshme natyrore, pasi është një nga trevat më të bukura të vendit, kufizohet me Maqedoninë dhe shtrihet në një territor të gjerë, nga lartësia e malit të Korabit dhe deri në kufijtë e Matit me malin e Dejës, ku shtrihet në veri Lura, një nga perlat e Shqipërisë./atsh/KultPlus.com
Ditën e djeshme u çel, në Romë, “No Man is an Island”, projekti më i ri i artistit Adrian Paci.
“No Man is an Island” është një ekspozitë që fton të reflektojmë mbi humanizmin, përgjegjësinë e përbashkët dhe përvojat që na afrojnë, përmes një rrëfimi vizual mbi udhëtimin dhe fuqinë transformuese që ai mbart.
Titulli vjen nga vargjet e poetit anglez, John Donne, që na kujtojnë se askush nuk është një ishull i veçuar, por pjesë e një bashkësie më të gjerë njerëzore.
Artisti Adrian Paci ndërton një narrativë ku udhëtimi bëhet hapësirë reflektimi për përkatësinë, ndërlidhjen dhe sfidat e kohëve tona.
Në inaugurim ishte e pranishme zëvendësministrja e Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Lira Pipa, ambasadorja e Shqipërisë në Itali, Anila Bitri si edhe ambasadorja pranë Selisë së Shenjtë, Majlinda Frangaj.
Adrian Paci ka lindur në vitin 1969, në Shkodër. Ai ka studiuar pikturë në Akademinë e Arteve në Tiranë. Në vitin 1997 u vendos në Milano. Gjatë karrierës së tij, Adrian Paci ka hapur shumë ekspozita personale në institucione të ndryshme ndërkombëtare si: Musée d’Art Contemporain de Montréal (2014); Padiglione d’Arte Contemporanea – PAC, Milan (2014); Jeu de Paume, Paris (2013); National Gallery of Kosovo, Prishtina (2012); Kunsthaus Zurich, Zurich (2010); Bloomberg Space, London (2010); The Center for Contemporary Art – CCA, Tel-Aviv (2009); Museum am Ostwall, Dortmund (2007); MoMA PS1, New York (2006) dhe Contemporary Arts Museum, Houston (2005).
Veprat e tij gjenden në disa koleksione private dhe publike, përfshirë Metropolitan Museum, New York; Muzeun e Artit Modern, New York; Musée d’Art Contemporain de Montréal; Centre Pompidou, Paris; Israel Museum, Jeruzalem; MAXXI, Romë; Fundacio Caixa, Barcelonë; Moderna Museet, Stokholm; Kunsthaus Zürich, Zyrih; UBS Art Collection, Londër; Museum of Contemporary Art, Majemi, Shtetet e Bashkuara; New York Public Library, New York; Solomon Guggenheim Foundation, New York; Seattle Art Museum, Seattle./atsh/KultPlus.com
Anna Frank është vajza që vdiq në vitin 1945 në kampin e përqendrimit Bergen-Belsen, në Gjermani. Ajo u bë e famshme kur ditari i saj iu publikua pas vdekjes, në përfundim të Luftës së Dytë Botërore, shkruan KultPlus.
Sot, në 96-vjetorin e lindjes së saj, KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të fuqishme të kësaj vajze që tashmë konsiderohet si zëri i të gjitha viktimave të Luftës së Dytë Botërore:
“Vërtet është për t’u habitur se si nuk kam hequr dorë nga të gjitha idealet e mia sepse duken shumë absurde dhe të pamundura për t’i realizuar. Megjithatë nuk tërhiqem nga ato, përkundër të gjithave edhe më tutje besoj se njerëzit janë të mirë.”
Njerëzit mund të të thonë mbylle gojën, por kjo nuk të ndalon e as nuk të pengon që të kesh mendimin tënd.
Sa mirë është ajo kur askush nuk duhet pritur asnjë çast për ta bërë botën më të mirë.
Në shtigje të gjata, arma më e mprehtë nga të gjitha është shpirtmirësia dhe ndjeshmëria.
Kujto të gjitha bukuritë rreth teje dhe bëhu i lumtur.
Fati meritohet duke bërë vepra të mira dhe duke punuar, duke mos spekuluar dhe duke mos qenë i mërzitshëm e i bezdisshëm.
Madhështia e njeriut nuk bazohet në pasuri dhe forcë, por në karakter dhe mirësi. Njerëzit janë vetëm njerëz dhe të gjithë njerëzit kanë mangësi dhe veti, por të gjithë ne lindim të mirë.
Mund të jesh i vetmuar madje edhe atëherë kur shumë njerëz të duan, nëse për askënd nuk je një dhe i vetëm.
Të gjithë jetojmë me dëshirë që të jemi fatlum dhe të lumtur. Jetët tona janë të ndryshme, por përsëri të njëjta.
Thellë në vetvete, të rinjtë janë më të vetmuar se të moshuarit.
Pse disa njerëz duhet të durojnë urie, përderisa ne viset tjera të botës ka tepricë? Oh, pse njerëzit janë ashtu të çmendur.
Nuk dua të jetoj kot, si shumica e njerëzve. Dua të jem e dobishme dhe t’u sjellë kënaqësi të gjithë njerëzve, madje edhe atyre të cilët kurrë nuk i kam njohur. Dua të vazhdoj të jetoj edhe pas vdekjes.
Kam kuptuar se bukuria gjithmonë diku ekziston-në natyrë, në rrezet e Diellit, në liri, në ty; e gjithë kjo mund të të ndihmojë.
Prindërit mund të japin këshillë të mirë ose ta orientojnë fëmijën në rrugë të drejtë, por përfundimisht formimi i karakterit të ndokujt qëndron në duart e tij.
Është vetëm një rregull që duhet mbajtur në mend: qeshu për gjithçka dhe harro të gjitha të tjerat! Tingëllon shumë egoiste, por ky është ilaçi i vetëm kundër vetëkeqardhjes (dëshpërimit).
Megjithëse jam 14 vjeçe, e di mjaft mirë se çfarë dua, e di çfarë është e drejta dhe çfarë është e gabuara.
Kam opinionet e mia, idetë e mia dhe pariemt e mia, dhe megjithëse mund të duket çmenduri për një adoleshente, ndihem më shumë përson se sa fëmijë, ndihem më e pavarur se çdokush.
Secili që është i lumtur do ti bëjë edhe të tjerët të lumtur.
Pavarësisht gjithçkaje unë besoj akoma që njerëzit kanë një zemër të mirë.
Nuk e mendoj kurrë mjerimin, por bukurinë që ka ngelur ende. /KultPlus.com
Platforma “Airbnb” e ka konsideruar qytetin bregdetar shqiptar të ngjashëm me Ibizën – duke ofruar plazhe mahnitëse dhe të pastra dhe një jetë nate të gjallë – por me një kosto shumë më të ulët, shkruan Danielle Canagasuriam në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Mirror”.
Në një raport “Airbnb” detajon destinacionet më trendi të udhëtimeve në Britaninë e Madhe për verën e vitit 2025.
Duke ofruar bare plazhi dhe një jetë të gjallë nate – Durrësi është destinacioni ideal për turistët që kërkojnë një përvojë të ngjashme me Ibizën – por me një buxhet të kufizuar.
“Britanikët po kërkojnë gjithnjë e më shumë ambiente të gjalla dhe argëtuese – që ofrojnë të njëjtën bukuri bohemiane dhe një jetë nate plot gjallëri si Ibiza – por pa çmimet e larta”, sipas “Airbnb”.
“Shqipëria është një perlë. Kërkimet (searchings) për qytetin e vendosur në bregdetin e Adriatikut po rriten për momentin, ndërsa britanikët kërkojnë të eksplorojnë destinacione të lira pushimesh”, tha platforma.
Por, Durrësi është më shumë sesa një destinacion i ngjashëm me Ibizën – ai ka një histori të pasur për t’u zbuluar.
Durrësi është një nga qytetet portuale më të vjetra dhe më të rëndësishme në Ballkan, me një histori që daton gati 3,000 vjet më parë.
Historia e tij mbresëlënëse i ka dhënë Durrësit titullin “Qytet i Përjetshëm” në Detin Adriatik.
Një nga atraksionet më të mëdha në Durrës janë padyshim plazhet e tij me rërë.
Durrësi është shtëpia e disa prej plazheve më mahnitëse të Shqipërisë, të përshtatshme si për adhuruesit e sporteve ujore ashtu edhe për turistët që kërkojnë plazhe të qeta.
Plazhi më i njohur në qytet është plazhi me të njëjtin emër: Plazhi i Durrësit.
Vija bregdetare është krahasuar me Rivierën Franceze me ujëra të cekëta dhe rërë të butë.
Në zonat ngjitur me portin fshihen disa shkëmbinj – kështu që mund të merrni me vete këpucë uji.
Vizitorët që kërkojnë aventura mund të marrin me qira një motor uji ose të provojnë të hidhen me parashutë, në plazhin e Durrësit.
Gjithashtu, ofrohen aktivitete si volejbolli dhe seanca joge, të organizuara nga klubet më të mëdha të plazhit.
Mos humbisni një tjetër perlë lokale: Plazhi i Golemit.
I vendosur 20 kilometra në jug të qendrës së qytetit të Durrësit, plazhi i Golemit – me rreth 3,5 kilometra rërë të butë dhe të artë dhe ujëra bruz – ia vlen të vizitohet.
Ka shumë plazhe të tjera – si perla të fshehura ashtu edhe vende turistike – që janë mjaft të lehta për t’u arritur nga qendra e qytetit.
Plazhet pranë Durrësit:
Plazhi i Spillesë Plazhi i Porto Romanos Plazhi i Kallmit Kepi i Rodonit Shkëmbi i Kavajës Plazhi i Currilave
Nëse jeni duke kërkuar një eksperiencë më kulturore, eksploroni galeritë, teatrot dhe muzetë e shumta në Durrës.
Një nga më të frekuentuarit është Muzeu Arkeologjik ku ekspozohen objekte që përfshijnë periudha të shumta.
Nëse dëshironi një atmosferë më moderne dhe pasuri kulturore, jugu i qytetit është zgjidhja më e mirë.
Këtu, do të gjeni restorante dhe resorte të zhurmshme, si dhe një jetë nate të gjallë./atsh/KultPlus.com
Si pjesë e Javës Kulturore Izraelite, erdhi mbrëmjen e së martës, koncerti rock plot energji me legjendat “Orphaned Land”.
Grupi rock bashkoi ritmet e fuqishme me një thirrje për paqe dhe unitet.
“Legjendat e metalit oriental “Orphaned Land” sollën në skenë muzikë që tejkaloi kufijtë. Një mbrëmje plot energji dhe ritëm”, shkruhet në faqen e Javëve Kulturore Ndërkombëtare.
“Orphaned Land” është vlerësuar me çmime ndërkombëtare për paqen dhe me mijëra nënshkrime për një Nobel.
Mbrëmjen e djeshme, ky grup nuk krijoi thjesht muzikë, por krijoi një atmosferë që frymëzoi zemrat dhe ndërgjegjen e publikut./atsh/KultPlus.com
Drejtoresha e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Prishtinës, Sibel Halimi ka mirëpritur drejtoren e Qendrës së Librit dhe Leximit nga Tirana, Alda Bardhyli.
Së bashku vizituan bibliotekën “Hivzi Sulejmani”, ku bashkëbiseduan për mundësitë e thellimit të bashkëpunimit në funksion të promovimit të letërsisë shqipe, me theks të veçantë në realizimin e aktiviteteve të përbashkëta kulturore e letrare.
Gjithashtu, Halimi ka njoftuar Bardhylin për krijimin e hapësirave të reja për kulturë dhe art në Kryeqytet, si dhe për dinamikën e angazhimeve të tyre në fuqizimin e lexueshmërisë sidomos tek gjeneratat e reja./ KultPlus.com
Standardet ndërkombëtare e përkufizojnë punën e fëmijëve si punë që është e rrezikshme për shëndetin dhe zhvillimin e fëmijës, kërkon shumë orë dhe kryhet nga fëmijë shumë të vegjël. Zakonisht, puna e fëmijëve ndërhyn në të drejtën e fëmijës për arsimim dhe lojë.
Që nga viti 2000, bota ka bërë përparim të qëndrueshëm në reduktimin e punës së fëmijëve. Por gjatë viteve të fundit, konfliktet, krizat dhe pandemia COVID-19, kanë zhytur më shumë familje në varfëri dhe kanë detyruar miliona fëmijë të punojnë.
Rritja ekonomike nuk ka qenë e mjaftueshme, as gjithëpërfshirëse, për të lehtësuar presionin që shumë familje dhe komunitete ndiejnë dhe që i bën ata të përdorin punën e fëmijëve. Sot, 160 milionë fëmijë janë të angazhuar në punë. Kjo shifër është pothuajse 1 në 10 fëmijë në mbarë botën. 79 milionë e këtyre fëmijëve, kryejnë punë të rrezikshme. 97 milionë e tyre janë djem dhe 63 milionë janë vajza.
Afrika renditet e para me 72 milionë fëmijë që punojnë, Azia dhe Paqësori renditen në vendin e dytë me 62 milionë fëmijë. Popullsia e mbetur është e ndarë midis Amerikës (11 milionë), Evropës dhe Azisë Qendrore (6 milionë) dhe vendeve Arabe (1 milionë)./ KultPlus.com
Të shtunën prej orës 13:00 në KultPlus Caffe Gallery do të promovohet libri “Psikologji në jetën time” nga autori Imri Demisai, i cili përpos që është poet, ai është edhe psikolog dhe psikoterapeut, shkruan KultPlus.
Demisai është nga Struga por që jeton në Suedi, dhe në këtë promovim libri ai do të ligjërojë edhe për cështje sociale, psikologjike dhe psikiatrike, duke vën në pah rëndësinë e ndërgjegjjes familjare për ti kuptuar brengat shpirtërore dhe konfliktet.
Kjo ngjarje është e hapur për të gjithë ata që janë të interesuar për këtë prezantim, dhe në të njëjtën kohë Imri Demisai do të jetë i hapur edhe për pyetjet e audiencës./ KultPlus.com
Visar Kryeziu, Vjosa Sadriu- Hamiti dhe Ridvan Slivova mbrëmë kanë shpalosur përvojat, kujtimet dhe sfidat e gazetarisë gjatë kohës së luftës në një panel diskutimi të mbajtur në shenjë të manifestimit të Ditës së Çlirimit, përkatësisht 26-vjetorit të lirisë së Kosovës, në KultPlus Caffe Gallery.
Tre panelistët janë personazhe të cilët koha e luftës i ka gjetur në një moshë fare të re, megjithatë ambicia e tyre për të treguar të vërtetën e popullit të përvuajtur, i ka shëndrruar ata në dokumentues të ngjarjeve në vitet më të vështira të popullit të Kosovës, duke e tronditur edhe ndërgjegjen ndërkombëtare.
Moderuesja e këtij paneli diskutues me shumë rëndësi, Vlora Merovci, ka thënë se puna e fotoreporterëve në momentet më të vështira të Kosovës, ka bërë që të gjitha përjetimet e asaj kohe të kthehen në momente të përjetshme.
“Një ndër dimensionet më të fuqishme të këtij rrugëtimi ishin momnentet e pathëna, shikimet e heshtura dhe fotoreporterët ata që i kthyen këto në kujtime të përjetshme. Pra, nëpërmjet objektvave të tyre ata nuk e dokumentuan vetëm luftën, ata e tronditën ndërgjegjen ndërkombëtare dhe ata ishin gjithmonë aty ku dhimbja bërtiste, ku dhimbja mbijetonte dhe ku imazhi bëhej dëshmi”, ka thënë Merovci.
Visar Kryeziu, i cili ka fotografuar të gjithë trupat e dëshmorëve të Familjes Jashari nisi të shpalos rrëfimin e tij duke shpërfaqur guximin, sinqeritetin dhe atdhedashurinë e një djaloshi 21 vjeçar, i cili me punën e tij ka dhënë një kontribut të madh e të pashlyeshëm për çlirimin e vendit.
“Kur kam filluar unë kam qenë 21 vjeçar, megjithëse të rinj, ne kemi qenë të vetëdijshëm për barrën që e mbanim mbi supe. Në atë kohë të gjithë kemi qenë të indoktrinuar politikisht. Deshëm apo jo kemi qenë të përfshirë në atë që ndodhte, ndryshe nga rinia e ditëve të sotme, që nuk janë të përfshirë në situatën politike. Kam filluar në Kohë Ditore, dhe pastaj më kanë ftuar gazetarët prej Associated Press, Reuters dhe agjenci e televizione të ndryshme. Fotografia ka qenë thirrje e imja e brendshme, me të cilën kam menduar për të bërë punë më të madhe. Mendoja që arma të cilën nuk e kishim për luftë, ishte aparati. AP ishte agjencia më e madhe botërore e lajmeve, e për këtë ndoshta nuk kam qenë i vetëdijshëm sa shtrirje të gjerë kanë pasur në tërë globin. Çdo ditë kemi qenë në terren dhe çdo gjë që raportonim merrte jehonë në dimensione tjera. Nuk e kam ditur që fotografitë e mija janë publikuar në Japoni, Tajlandë, Indonezi, Rusi dhe Beograd”, ka thënë Kryeziu.
Kurse Vjosa Sadriu-Hamiti, e cila e kishte filluar misionin e saj në moshën 24-vjeçare si përkthyese në informatorin gjerman, tha se rrugëtimi i saj kishte nisur me përgjegjësinë që ajo e ndiente për të plasuar gjendjen e Kosovës para publikut gjerman.
“Unë kam filluar të punoj në QIK në 95-tën, pasi kisha qenë në Gjermani për një vit në studime. Kur u ktheva më ftuan se donin të fillonin edhe me informatorin gjerman, pas informatorëve në gjuhën shqipe dhe angleze. Në Kosovë ‘QIK’ ka qenë i vetmi zë që fliste për shqipatarët, çdo lajm që është botuar, është verifikuar përmes nëndegëve dhe KMDLNJ-së deri në 10-të herë. Në atë kohë kam qenë 24 vjeçe, ku edhe i kam ngarkuar vetes detyrën për ta bërë atë punë, pasi mendoja që nëse nuk do të përktheheshin lajmet në gjuhën gjermane, Gjermania nuk do ta dinte se çfarë po ndodh me ne. Pasluftës e kemi kuptuar që një barrë të tillë e ka pasur secili prej nesh në atë kohë. Ky aktivitet nuk është cilësuar si barrë, por si diçka që pa ty nuk mund të ecën procesi dhe nuk mund të informohen njerëzit. Nga perspektiva e sotme, ajo është një barrë bukur e rëndë për një moshë shumë të re”, ka thënë Sadriu- Hamiti duke kujtuar edhe kohën kur në shtëpinë e saj i kanë bërë konak gazetarëve të huaj.
Kurse, Ridvan Slivova përvojën e tij si fotograf e ka filluar pikërisht në trazirat më të mëdha të vendit, duke mos e menduar faktin që përmes punës së tij do të ndërtonte histori, duke filluar nga shfaqjet e Faruk Begollit në Dodonë, e deri te lufta dhe masakrat e ndryshme.
“Kemi qenë të përgatitur si nga ana psikologjike, e po ashtu edhe nga ana informative mbi atë se me çka po përballej vendi ynë, pavarësisht moshës që e kemi pasur. Çdo lajm pasi është marrë, është analizuar disa herë. Nuk janë publikuar lajme që dalin sot në publik. Unë kam filluar shumë i ri, pikërisht në vrullin e trazirave më të mëdha, pasi lufta është një kurorë e asaj që ka ndodhur përpara. Shumë kemi përjetuar si të rinj, duke filluar në 91-tën duke fotografuar një kufomë për ta parë opinioni. Në atë kohë kam punuar për mediat vendore, mirëpo përmes Këshillit për të Drejta të Njeriut dhe Qendrës Informative, janë dërguar informacionet në qendrat kryesore të botës. LDK ka pasur degë dhe nëndegë me njerëz të informuar për çkado që ka ndodhur në Kosovë. Kjo qendër është njoftuar brenda një ore”, ka thënë Slivova.
Në këtë panel diskutues i cili ngjallte kuriozitet, fotografi Visar Kryeziu ka treguar se ushtarët e parë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës me cilët është takuar kanë qenë krye-komandanti Adem Jashari dhe Abedin Rexha- Sandokani, pasi deri atëherë UÇK-ja kishte vepruar në ilegalitet.
“Secilin shqiptar apo ushtar të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës që e kemi fotografuar me armë, ka qenë rrezik individual për të, por edhe për familjen e tij. Ne e dijmë çfarë hakmarrje ka pasur aparati shtetëror serb. Ka qenë një përgjegjësi shumë e madhe, në të njëjtën kohë duhej për ta fituar besimin për të kryer misionin. Ndoshta edhe nuk e kam ditur peshën që e ka pasur. Jam munduar që ta kryej punën pa i kalkuluar dëmet që do të mundja t’i shkaktoj. Mendonim se me ato fotografi ne kemi me ndal luftën”, ka thënë Kryeziu.
Ndërsa, Vjosa Sadriu- Hamiti ka rrëfyer edhe rastin më sfidues të cilin e ka përjetuar gjatë asaj periudhe të vështirë.
“Një herë kemi qenë në afërsi të Llapit, me një gazetar të huaj. Na patën thënë hyni këtej, nga një rrugë e arave dhe të kthehemi në të majtë. Rrugës duke shkuar ngelëm në baltë pasi vetura nuk ishte në gjendje shumë të mirë. Dikush tha që dalim jashtë e t’i ngrisnim duart lartë duke i lëvizur, në mënyrë që të vijnë pastaj ushtarët e UÇK-së për të na ndihmuar. Ne faktikisht aty kishim qenë në vijë të frontit. Aty vetëm Zoti ka dashur të na shpëtoj. UÇK-ja e kanë ditur se janë në vëzhgim dhe kishin dërguar një banor të asaj ane për të na nxjerrë nga balta”, ka kujtuar Sadriu-Hamiti.
Ndërsa, fotografi Ridvan Slivova tha se gjatë kësaj kohe është munduar të fotografoj sa më pak ushtarë, me qëllim që të mos i ekspozoj para pushtuesve.
“Në Llap, Isa Havolli- një ushtar i vjetër në front të luftës së bashku me një ushtar tjetër nga Shqipëria, na thoshte të mos i rrinim përpara. Ai askënd nuk e lejonte përpara tij, me idenë që mos t’i vritej asnjë i ri, sepse ai ishte në front dhe përpara kanë qenë të barrikaduar pala tjetër. Kemi raste të lloj- llojshme. Për fat të mirë kemi ditur edhe të ballafaqohemi edhe na kanë njohur njerëzit pak a shumë” ka thënë Slivova.
Fotografi Visar Kryeziu, i cili posedon një arkivë me trupat e dëshmorëve të familjes Jashari i ka bërë thirrje komunitetit për t’u angazhuar në ruajtjen e materialit arkivor, i cili do të shërbej si mbamendje për memorien kolektive.
“Familjen Jashari e kam fotografuar sepse për mua ka qenë e rëndësishme të dokumentoj. Kam menduar që e kam kryer punën e një prokurori ose një fotografi të prokurorisë për krime, sepse misioni im ka qenë të paraqes atë çfarë kanë bërë serbët në këtë familje. 80 % e viktimave janë fëmijë, gra, pleq e plaka. Aty vetëm katër persona kanë qenë të moshës që mund të përfshiheshin në luftë. Fotografitë që i posedoj nuk janë për tu ekspozuar. Unë ende nuk e di se si shteti i Kosovës nuk i posedon në Arkivë. Në mbledhjen komemorative të Alban Bujarit i bëra pyetje vetes çka nëse nesër mua më ndodh e njejta gjë? Çka do të ndodhe me materialet e mija? Unë nuk e di nëse gruaja dhe fëmijët e mi do të jenë në gjendje të jetësojnë punën që nuk kam mundur unë ta arkivoj. Kërkojnë një qasje profesionale” ka thënë ai duke e përmendur edhe shumëllojshmërinë e fotografive të cilat gjenden në arkivën e tij personale.
“Unë frikësohem kur hyj në arkivë me punu sepse aty gjej gjithçka. I kam gjetur ushtarët në morg të Prizrenit, dëshmorët e Pashtrikut. Kam pasur rastin të hyj edhe në morg të Prizrenit. Unë nuk e kam ditur deri vonë që ata janë ushtarët e komandant Mujë Krasniqit. Këto fotografi kërkojnë një profesionist për t’i trajtuar dhe për t’i arkivuar pasi nuk janë foto për publikim. Por, unë po mendoj që janë të vlevshme për shtetin tonë”, ka thënë Kryeziu.
Drejtoresha e gazetës online për art dhe kulturë, Ardianë Pajaziti në këtë takim me panelistët e gazetarëve dhe fotografëve të luftës ka propozuar që të themelohet një Institut për Fotografët dhe Reporterët e Luftës, me qëllim të zbardhjes së fotografive dhe dokumentimeve të tjera.
“Është më rëndësi që të themelohet një Institut me gazetarët dhe fotoreporterëve të luftës, shumë fotografi kanë mbetur në arkivat e fotografëve dhe vetëm në këtë mënyrë dokumentohet vuajtja e popullit shqiptar”, ka thënë Pajaziti, e cila më pas ka shtuar se për këtë punë duhet një angazhim maksimal dhe dërgimi I këtij ekipi në një rezidencë disa mujore do të ndihmonte në këtë çështje.
Edhe të pranishmit tjerë, këtë panel diskutues e cilësuan të një rëndësie të veçantë, tema e të cilit duhet të trajtohet nga organet kompetente me prioritet, ndjeshmëri dhe serozitet, në mënyrë që shteti i Kosovës të ketë arkivë me qindra e mijëra fotografi nga një periudhë shumë e rëndësishme e vendit./ KultPlus.com
Ministri i Mbrojtjes i Shqipërisë, Pirro Vengu, ka përkujtuar 12 qershorin e vitit 1999, ditën e çlirimit të Kosovës nga forcat serbe, duke e cilësuar atë si një moment historik që i dha fund errësirës dhe riktheu shpresën.
“Sot kujtojmë ditën që i dha fund errësirës dhe ringjalli shpresën. Çdo hap i trupave të NATO-s në Kosovë ishte një hap drejt jetës, lirisë dhe dinjitetit,” shkroi Vengu në platformën X.
Sot shënohen 26 vjet nga hyrja e forcave të NATO-s në Kosovë, që çuan në largimin e trupave serbe të Millosheviqit dhe shënuan fillimin e një epoke të re për vendin, në rrugën e lirisë dhe pavarësisë./ KultPlus.com
Më 12 dhe 13 qershor, Shefi i Forcave të Armatosura të Zvicrës, Komandanti i Korpusit Thomas Sussli, do të vizitojë pjesëtarët e forcave të armatosura të vendit të tij në Kosovë të cilët janë të vendosur si pjesë e ndërtimit të paqes ushtarake.
Gjatë kësaj vizite, siç njofton qeveria zvicerane, ai do të takohet me komandantin e KFOR-it, Gjeneral Major Enrico Barduani.
“Me vizitën e tij te trupat, kreu i ushtrisë dëshiron të marrë një pasqyrë të situatës aktuale në Ballkan. Ai do të shfrytëzojë rastin për të folur me anëtarët e Forcave të Armatosura Zvicerane të vendosura atje dhe të marrë një ide mbi shërbimet e ndryshme që ofrohen në dobi të misionit të KFOR-it”, ka thënë qeveria zvicerane.
Kreu i forcave të armatosura zvicerane do të shoqërohet në vizitën e tij nga Këshilltari i Kantonit të Lucernit, Fabian Peter, dhe Këshilltarja Kombëtare e Aargaut, Stefanie Heimgartner, anëtare e Komitetit të Politikave të Sigurisë të Këshillit Kombëtar, si dhe përfaqësues të forcave të armatosura.
Qeveria zvicerane thotë se mandati aktual i Forcave të Armatosura Zvicerane në KFOR zgjat deri në fund të vitit 2026.
“Ndërtimi i paqes ushtarake në një kontekst ndërkombëtar është një nga tre misionet e Forcave të Armatosura Zvicerane”, deklaroi qeveria zvicerane.
Në njoftim nuk është njoftuar për ndonjë takim me zyrtarë të shtetit të Kosovës./ KultPlus.com
26 vjet më parë, nisi misioni ushtarak i NATO-s në Kosovë, KFOR.
Me këtë rast vendi shpalli datën 12 qershor si Ditë të Paqes, që përket me ditën e çlirimit.
Në këtë ngjarje të madhe sot për Kosovën ,ambasadori gjerman në Kosovë, Jorn Rohde, shkroi në profilin e tij në “BlueSky”, duke cituar ish-Sekretarin e Mbrojtjes Britanike/Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Lord Robertson, i cili në atë kohë pati thënë: “Qëllimi ishte që forcat e Millosheviqit të largoheshin, NATO të hynte dhe refugjatët të ktheheshin”.
“Misioni u përmbush. Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008 dhe është një histori suksesi. Gjermania është dhe mbetet ndër partnerët më të ngushtë të Kosovës”, përfundoi Rohde./ KultPlus.com
Së shpejti do promovohet libri i autorit të ndjerë, profesor Metë Shatri, nën titullin “Arsimi fillor dhe i mesëm në Komunën e Prizrenit 1945–1999 – Me theks të veçantë në vitet 1990–1999”.
Ky libër përbën një kontribut të rëndësishëm në dokumentimin e zhvillimeve arsimore në komunën e Prizrenit, me theks të veçantë në periudhat më të ndjeshme për arsimin shqip.
Figura dhe trashëgimia profesionale e Prof. Shatrit meritojnë të ndriçohen dhe të ndahen me publikun më të gjerë.
Promovimi do mbahet më 14 qershor duke filluar nga ora 11:00 në Universitetin e Prizrenit “Ukshin Hoti” – Amfiteatri i Fakultetit Ekonomik./ KultPlus.com
Ka periudha në histori që lidhen me një qytet, qoftë i madh apo i vogël, i gjykuar të loz rolin prijatar dhe identifikues të një lëvizjeve, të një beteje apo të një fati përcaktues së një komuniteti apo edhe kombi të tërë. Raste të tilla për një qytet kalojnë në një sfidë maturimi për ta vënë atë në histori dhe për ta piketuar e avancuar si kryeqytet. Kosova e viteve 80 e 90 lidhet pikërisht me Prishtinën, qytetin ku ndodhnin të gjitha. Prishtina e dy dekadave të rënda që ishte strumbullar rreth së cilës silleshin të gjitha rënkimet e Kosovës, pulsi i tërë një kombi në përpjekjet për liri e emancipim…
Qyteti fatkeqësisht dilte faqe botës me imazhet e dhunueseve të tij, përfaqësues të pushtetit serb që duke dëbuar shqiptarët, vendosnin për fatin e tyre, për përditshmërinë dhe dozën e dhunës që do të përdornin ndaj tyre. E liderët e vërtetë të kryeqytetit, si të gjithë banorët e tjerë të tij, ndanin fatin e përbashkët dhe bartnin zërin e tyre për drejtësi e humanizëm. Qyteti ishte i zymtë edhe në mënyrë alegorike solidarizohej me banorët e tij të margjinalizuar, të përçmuar e të hedhur anësh. Por kishte një gjallëri që vlonte përtej mekanizmave të dhunës dhe injorimit.
Prishtina u shndërrua në një qendër prej nga niseshin të gjitha iniciativat, të gjitha përpjekjet për t’iu kundërvënë pushtimit dhe dhunës. Ajo ishte një epiqendër e organizimit të luftës paqësore për liri, përmes organizimit politik dhe formave të tjera, angazhimit intelektual, qëndresës përmes gazetarisë gjysmë-klandestine, kulturës e artit dhe një kohezionit të fuqishëm të të gjitha niveleve të popullsisë.
Në Prishtinë nisën iniciativat e gazetarëve të Rilindjes dhe Televizionit të Prishtinës kundër denigrimit kombëtar të shqiptarëve dhe vendimeve serbe për të asgjësuar çfarëdo mëvetësie politike të tyre. Aty u bë qëndresa e punëtorëve që u dëbuan nga puna, ai ishte vendi ku filloi organizimi paralel i jetës sociale, politike dhe ekonomike e Kosovës, e arsimit, shëndetësisë, e jetës sonë të përditshme.
Përkundër dhunës që i qëndronte mbi kokë çdo shqiptari në çdo fashat e qytet të Kosovës, pra edhe çdo banori të kryeqytetit…
Por mbi të gjitha Prishtina u bë vatër e veprimit diplomatik të Kosovës. Intelektualët u vunë në krye të këtij angazhimi duke mësuar shkollën e diplomacisë në ballafaqime të drejtpërdrejta në të mirë të kauzës së Kosovës. Ata u nisën nga Prishtina drejt qendrave europiane që kishin dëgjuar dhe parë gjithmonë me vesh dhe sy të mbyllur përpara aspiratave dhe thirrjeve të shqiptarëve të Kosovës për drejtësi. Tani kjo po ndryshonte dhe thirrjet vinin nga Prishtina, që po dëgjohej gjithnjë e më zëshëm para kancelarive europiane dhe opinionit publik të kryeqendrave të vendeve demokratike.
Natyrisht, kjo pati një jehonë. Diplomacia botërore po zbarkonte në këtë qendër të rizbuluar, të cilën me aq padrejtësi e absurditet e përshkruante regjimi pushtues. Për t’u bindur për shkeljet e të drejtave të njeriut për nëpërkëmbjen e të drejtave politike dhe kombëtare të shqiptarëve, banorëve të Kosovës dhe të kryeqytetit të saj, kancelaritë europiane dhe botërore kësaj radhe ishin tek portat e Prishtinës për të parë dhe për të dëshmuar. Krimet e paralajmëruara serbe tani nuk ishin pa veshë. Bota po mësonte se ç’plane po gatisnin kundër Kosovës projektuesit e gjenocidit, siç kishin bërë disa herë regjimet serbe. Këtu erdhën diplomatët më të rryer të Europës, britanikë, gjermanë, frëngë, italianë dhe mbi të gjitha amerikanë për t’u bindur me ankesat e shqiptarëve që arrinin çdo ditë nga Prishtina në kryeqytetet e tyre.
Gjithkujt i kujtohet fotografia emblematike e qëndresës së një shqiptari ulur patrembshëm në sheshin e Prishtinës derisa policia serbe po shfrynte mllefin mbi demonstrues paqësor. Ishte dita kur në kryeqyteti kishte arritur delegacioni nga senati amerikan, i prirë nga Senatori Robert Dol. Ky imazh që po i dërgohej botës demokratike u përsërit sa e sa herë gjatë vizitave të delegacioneve të botës demokratike…
Për një çast, Prishtina e viteve ’90 u bë burim shprese, kurse banorët e saj, papërjashtimisht dhe papritur u bënë diplomatë, gazetarë, luftëtarë për të drejtat njeriut, reporterë lufte, humanitarë, punëtorë arsimi e shëndetësie. Prishtina shpaloste shpirtin e vet të madh dhe zemrën që rrihte për çdo banor të saj. Shtëpitë e prishtinasve u bënë shkolla e spitale, lagjet vatra të rezistencës dhe solidaritetit të njeriut për njeriun në kohë të vështirë.
Prishtina shpërfaqte solidaritetin e vet të madh dhe zemrën që rrihte për çdo banor të saj. Çdo skutë e kënd i kryeqytetit vepronte si një organizëm që luftonte mbi të keqen që i kanosej. Restorantet dhe kafenetë u bënë galeri arti e kulture, që në kushte të pamundshme ruanin shpirtin krijues të artistëve, madje me porosi për botën demokratike nga forcë e mendjes dhe atdhetarisë, holet e qendrave ishin vende përurimesh librash, performancash artistike e letrare, por edhe skena të hapura të aktrimit…
Sigurisht që secili prej nesh do të ruajë nostalgjinë e kafe-galerive të shndërruara në skuta eskapiste të qarqeve artistike dhe intelektuale të kohës së frikshme nën ethet kazablankase të pritjes mes luftës që do të vinte dhe një diçkaje të madhe që do të ndodhte – mes shkatërrimit të përgjithshëm dhe lindjes së dritës së shumëpritur të lirisë. Si restorant-galeria që mbante emrin e “huazuar” nga njëri prej romaneve të shquar të Ismail Kadaresë, ku kishte po ashtu një Han të dy Robertëve me po këtë motivim të puqjes me kohët historike. Aty qarkullonin artistë, poetë, piktorë, gazetarë, politikanë, elitat intelektuale të kryeqytetit, njerëz të rëndomtë, emra të gazetarisë botërore, politikanë dhe vëzhgues të huaj, ndërkombëtarë që ishin vërtet miq të shqiptarëve, apo edhe asi që vetëm hiqeshin si të tillë… Aty shpalosej politika zyrtare dhe jozyrtare e Kosovës, informohej opinioni botëror, editoheshin gazetat e pakta të kohës dhe formësohej mendimi intelektual. Aty hapeshin ekspozita nga artistë të degdisur jashtë institucioneve dhe promovoheshin libra letrarë-poetikë, si dhe studime politike dhe publicistike.
Po këtë rol loznin edhe disa kafe-galeri të tjera në Prishtinë: ‘Koha’, ‘Ora’, ‘Te Qafa’, ‘Te kurrizi’, etj. “Menytë” e këtyre restoranteve, pos kulinarisë, përshfaqnin emrat e shquar të pikturës kosovare, ekspozitat e “artit politik”, “kundër dhunës dhe represionit”. Gati të gjitha këto ekspozita kishin të bënin me politikën dhe protestën. Kjo ishte e pashembullt, pasi që ekspozitat muzeore zakonisht nuk janë në gjendje të reagojnë kësisoj ndaj realitetit dhe këtij lloji të ‘zeitgeist’-it kulturor. Ngjarjet e mëdha politike kërkonin reagime krijuese të atypëratyshme… Shumë shfaqje, të përthyera edhe në atë që ndodhte aty trajtonin çështje që kishin të bënin me masakrat, me mohimin e të drejtave kombëtare e civile, me pabarazinë socio-ekonomike, ose të gjitha këto të kombinuara.
Këto ishin bërë adresë e paevitueshme e kohës. Gjetiu në botën moderne, historia e kulturës së kafesë dhe restoranteve krijon lidhje të natyrshme me ngritjen e artit alternativ, me hapësira dhe funksione si “vendi i tretë” në qasjen ndaj artit, kulturës dhe diskursit intelektual. Por, tek ne, përgjatë viteve ato u bënë vendtakime të diplomatëve të huaj me liderët tanë, vende ku vinin dhe drekonin delegacione të ndryshme zyrtare që arrinin në Prishtinë. Mbaheshin dreka pune dhe biseda relevante sy-më-sy ose në rrethe më të gjera, me personalitete të ndryshme politike dhe publike. Isha takuar edhe vetë me gazetarë të huaj e përfaqësues diplomatikë botërorë, herë si kryeredaktor i gazetës së ndaluar ‘Rilindja’, herë vetëm dhe herë me kolegë të mi, në përpjekje për të sqaruar realitetin e rëndë të Kosovës.
Takimet me diplomatë të huaj që vinin për të na inkurajuar në Prishtinë na bënin të krijonim shtyllën e një vetëbesimi se fitorja e lirisë donte qëndresë, durim e vetëmohim. Por se ajo do të vinte patjetër. Kishim një vetëbesim të pakuptueshëm nga distanca e sotme kohore. Çasti më shpresëdhënës ishte momenti kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës hapën Zyrën Amerikane. Prishtina si nikoqir i përfaqësisë së parë diplomatike tani kishte diçka për t’u mburrur që nuk e kishte pasur kurrë më parë, një hap historik që shtoi shpresat dhe pritjet e tërë Kosovës. Në njërën prej lagjeve kryesore të Prishtinë më 6 qershor 1996, u ngrit flamuri amerikan që sillte me vete premtimin dhe mbajtjen e fjalës së dhënë nga aq shumë personalitete eminente politike të Amerikës në Prishtinë dhe Uashington se Kosova nuk ishte vetëm… Kjo ndryshoi çdo gjë. Diplomacia botërore tani kishte një adresë në kryeqytetin kosovar. Vende të tjera demokratike, sidomos të demokracive perëndimore, mendonin për hapa të ngjashëm, ndonëse që të gjitha shtuan prezencën diplomatike dhe interesimin e tyre për Kosovën. Çështja e Kosovës tani ishte një pako e hapur për diplomacinë perëndimore dhe emri i Prishtinës po bëhej sinonim i bërthamës së shtetit të ri.
Ishte koha kur Prishtina prodhonte atë që do të quhej shpresa e lirisë që patjetër do të vinte. Ndonëse as ajo nuk dinte për çmimin që duhej të paguante. Dhuna serbe tashmë kishte mbuluar çdo pjesë të Kosovës dhe të Prishtinës. Deri në momentin vendimtar kur makineria pushtuese dhe gjenocidale po ndërmerrte aktin e fundit, atë të asgjësimit të tërë popullit të Kosovës, përmes masakrash, vrasjesh masive, dhunës totale, dëbimit dhe spastrimit etnik. Dhuna në Prishtinë ishte intensifikuar përmes veprimeve të grupeve të shfrenuara kriminale serbe: rrahjet e banorëve, kërcënimet, vrasjet, arrestimet e madje edhe atentatet në forma të ndryshme mbi shqiptarët tashmë ishin bërë rëndomëni në jetën që po bëhej e padurueshme. Ndonëse Prishtina nuk zhbëhej…
Lufta mori viktimat e saj nga të gjitha qytetet e Kosovës, natyrisht edhe nga Prishtina: ngjarjet janë tepër të rënda për t’u harruar netëve të para bombardimit të NATO-s. Po digjej çdo gjë që mbajti gjallë jetën dhe shpirtin krijues të shqiptarëve në Prishtinë, të gjitha ato objekte që iu shërbyen shqiptarëve kundruall dhunës së pushtuesit në qytet: shtëpitë-shkolla, shtëpitë-spitale, shtypshkronjat e selitë e gazetave, objektet që kishin strehuar institucionet paralele të Kosovës. U dogjën edhe kafe-galeritë, librat në shqip u hodhën në turrë dhe u dogjën, simbolet shqiptare u përdhosën, njerëzit u fyen dhe u vandalizuan… Prishtina kishte marrë goditje të rëndë dhe i ishte hapur plagë e pashërueshme. Më 1999 u dogj edhe Hani i famshëm. Pronari i saj u plagos e një aktore kishte vdekur në sulmin nga vrasës serbë. Në mesin e objektit të djegur u gjetën copa të një libri përshtypjesh nga vizitorë të huaj. Dy-tre vjet më parë unë ia kisha dhuruar pronarit të Hanit, një notes të veçantë të lidhur në formë libri në Shtypshkronjën e pushtuar të ‘Rilindjes’. Dhjetëra diplomatë, gazetarë e anëtarë delegacionesh diplomatike kishin thënë atë që kishin parë në Kosovë. Të gjitha ishin tretur. Prishtina nuk u përkul, por nga lindja e saj sikur po dilte një diell alegorik për të ardhmen dhe për banorët e saj që kryeqyteti po i priste duarhapur…
– Prishtina e pasluftës
Që në ditët e para kur kryeqyteti u çlirua nga pushtimi serb, duke iu kthyer pronarëve të vet të ligjshëm, Prishtina ishte një qendër kaosi dhe paligjësie. Mes kremtes dhe teprisë së fishekzjarrëve, në një atmosferë festive, por edhe të mugët, ata që ishin dëbuar nga qyteti po ktheheshin mes zymtësisë dhe zhurmës së gjeneratorëve. Pakkush i vinte veshin faktit të ngrysjes së përgjithshme. Jeta ishte vibrante dhe ëmbëlsisht e frikshme. Njerëzit e dinin se çdo zymtësi nuk do të thoshte asgjë para faktit se kryeqyteti, si dhe tërë Kosova ishte e lirë. Pritja jubilante e forcave ndërkombëtare të NATO-s dhe brohoritjet ndaj ushtarëve të UÇK-së që “zbarkuan” në Prishtinë mbulonte çdo brengë apo shqetësim tjetër. Njerëzit u kthyen në shtëpitë e tyre prej të cilave ishin dëbuar dhe, ndonëse banesat e tyre ishin djegur, demoluar, plaçkitur dhe rrënuar, njerëzit festonin të sotmen duke ushqyer shpresën për të nesërmen…
Mes zhurmërimash të të shtënave dhe tymit kremtues, që shënonin kufirin midis së drejtës për të festuar dhe obligimit qytetar për kremtim të matur, prishtinasit po i ktheheshin jetës mes dyqaneve të varfëruara, mangësive gjithëfarëshe dhe pikave të ndihmave humanitare. Ata që kishin qëndruar në Prishtinë, duke mbijetuar nën rrethana të ndonjë mrekullie, tani prisnin njerëzit e vet të afërt që po ktheheshin nga të katër anët e botës, nga vendet në të cila ishin strehuar. Të gjithë ishin të kënaqur, të gëzuar dhe të lumtur. Kryeqyteti dhe banorët e tij po mjekonin plagët…
Kjo ishte krejtësisht e shpjegueshme. Po të keni jetuar nën okupim do ta dini se çfarë do të thotë liria. Kjo ishte arsyeja pse njerëzit mbanin atë qëndrim të veçantë dhe sjellje entuziazmi pas luftës. Atyre nuk iu bënte përshtypje asnjë e keqe më, për shkak se e dinin se si kishte qenë jeta nën okupimin serb. Plagët ishin të freskëta. Ushtria dhe bandat serbe kishin vrarë e plaçkitur deri në momentet e tyre të fundit, madje deri vetëm një natë para se të hynin forcat e NATO-s. Kjo ishte e freskët në mendjen e çdo banori të kryeqytetit.
Ikja e trupave serbe nga Prishtina dhe nga e tërë Kosova ishte një nga sukseset më të mëdha dhe paraqiste fillimin e sendërtimit të aspiratave të kosovarëve, një pikë kthese që linte prapa një kohë që nuk do to kthehej më. Njerëzit ecnin triumfalisht në rrugët e qytetit të sapoçliruar, duke përshëndetur dhe uruar njëri-tjetrin. Gjatë ditës atmosfera ishte më pak e heshtur me banorët që dilnin për të shënuar këtë rast, të çliruar nga frika e dikurshme dhe të panjohurat që do të mund të sillte lufta. Njerëzit dilnin me flamuj kombëtarë dhe qëndronin për pak kohë para shfaqjeve publike të manifestimit të fitores dhe lirisë. Pavarësia ende nuk kishte ardhur, por të gjithë e dinin se ajo do të vinte…
Çdo ditë sillte diçka të re. Papritur gjërat morën një kahe tjetër jo të këndshme dhe ai entuziazëm i banorëve të kryeqytetit u zëvendësua me ndryshime interesash vetjake dhe meskine të secilit, për të përfituar, për të mos zgjedhur mjete për të arritur realizimin e interesave individuale. Fryma e solidaritetit që kishte ekzistuar para luftës tek prishtinasit tanimë i takonte së djeshmes dhe egoizmi e konkurrimi i egër kishte marrë çdo gjë në pushtim. Së shpejti, filluan keqpërdorimet dhe djegiet e ndërtesave që prishtinasit i kishin ndërtuar dhe ruajtur me xhelozi: u dogjën ndërtesa institucionesh, mes së cilash edhe Qendra e Rinisë në mes të Prishtinës, që vazhdon edhe sot (kush e di me ç’qëllim?) të qëndrojë e pariparuar. Kjo qendër që ishte mburrje e Prishtinës u kthye në depo biznesmenësh madje edhe vend parkimi deri në ditët e sotme.
Nisi qërimi i hesapeve të grupeve të ndryshme, nisën krimet enigmatike, vepra të krimit të organizuar të shumë aktorëve që po e bënin jetën pothuajse të padurueshme dhe për të pasur frikë. Nisën vrasje dhe qërime hesapesh mes interesash dhe grabitjesh dhe vrasje të rënda të papritura dhe pa shpjegim. Vrasja e Xhemail Mustafës, mikut tim dhe i të të gjithëve, intelektualit që kishte kaluar ditët e luftës i kyçur në banesën e tij dhe që kishte dhënë dëshminë e vet për katrahurën në Prishtinën e atyre muajve në librin “Një lutje për Prishtinën”, tronditi çdo kryeqytetas dhe çdo shqiptar në Kosovë. Ishte e qartë se Prishtinës tani i duhej “një lutje” tjetër për ta shpëtuar atë nga vetvetja…
Prishtina vazhdoi degradimin dhe shëmtimin: filluan uzurpimet, përvetësimet dhe mbindërtimet për të strehuar migracionin e madh nga fshatrat që ky qytet vështirë e përpinte. Qyteti po ngulfatej mes kaosit dhe degradimit urban. Ata që përpiqeshin t’i dilnin para këtij degradimi e pësuan, disa edhe me jetë. Gjërat nuk dukeshin aspak mirë për Prishtinën dhe prishtinasit. Ashtu si dhe për banorët e qyteteve të tjera të Kosovës të kësaj kohe…
Në ditën më të ftohtë dhe me shpirtin më të ngrohtë ndonjëherë, në Prishtinë Kosova shpalli pavarësinë. Kjo ringjalli shpresat dhe optimizmin për të lënë prapa negativitetin dhe rrënimin shoqëror dhe urban. Prishtinës po i ktheheshin ngjyrat. Shumë gjëra morën kthesë për të mirë dhe rrugët për kthimin e shkëlqimit të kryeqytetit u hapën… Shumë gjëra pozitive ndodhën për një kohë të shkurtër. Shoqëria kosovare po përjetonte një rilindje të mbështetur në shpresë dhe vetëbesim. Qyteti u mbush me shkollarë që ndiqnin me dhjetëra universitete dhe kolegje që u themeluan për një kohë të shkurtër. Mediat elektronike shënuan një zhvillim të jashtëzakonshëm dhe jetësimi i shoqërisë civile në shoqërinë demokratike ishte një bonus shtesë për shoqërinë kosovare.
Prishtina u rrit dhe po merrte konturat e një qyteti europian të njerëzve shpresëplotë…
Ndonëse, akoma nuk mund të thuhet se Prishtina është një kryeqytet i bukur.
Estetikja është ende në kërkim për ta bërë atë qytet siç e duan dhe e kanë ëndërruar banorët e saj. Prishtinës i mungojnë shumë gjëra: i mungojnë zgjidhjet urbane të zhvillimit të planifikuar, mungojnë ndërtesat e duhura institucionale, infrastruktura shtetërore, mungon opera dhe teatri adekuat, qendrat kulturore e sportive, mungojnë muzetë që do të ruanin kujtesën tonë kolektive, mungojnë sheshet moderne, mungojnë parqet, mungojnë parkingjet, mungon një linjë tramvaji… I mungon dhe një lumë, po ky nuk është faji i saj. Prishtinës i mungon sharmi i një kryeqyteti europian, siç duam ta bëjmë. Ka aq shumë për të bërë dhe do të bëhet vërtet me tërë elanin dhe entuziazmin që po ripërtërihet si tek banorët e kryeqytetit, ashtu edhe tek e tërë shoqëria kosovare… / KultPlus.com
Ambasada amerikane në Kosovë, duke përkujtuar 12 Qershorin, ditën kur forcat e NATO-s hynë në Kosovë, tha se kjo ngjarje përbën një pikë kthese që shtroi rrugën drejt paqes dhe mundësoi kthimin e familjeve të zhvendosura.
Ambasada nderoi qëndrueshmërinë e popullit të Kosovës dhe angazhimin e përbashkët për një të ardhme në paqe e siguri.
“Sot bëhen 26 vjet që kur forcat e NATO-s hynë në Kosovë, duke sjellë shpresë, siguri dhe një rrugë drejt paqes. 12 qershori 1999 ishte një pikë kthese – ajo që lejoi familjet e zhvendosura të ktheheshin dhe komunitetet të fillonin rindërtimin. Në këtë përvjetor, ne nderojmë qëndrueshmërinë e popullit kosovar dhe përkushtimin tonë të përbashkët për të ndërtuar një të ardhme të bazuar në paqe, siguri dhe prosperitet”.
Më 12 qershor 1999, pas përfundimit të fushatës ajrore, forcat paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO, KFOR, hynë në Kosovë, duke shënuar fundin e luftës./ KultPlus.com
Sopranoja shqiptare Marigona Qerkezi do të bëjë debutimin e saj në skenën e famshme të Royal Opera House në Londër në rolin e Leonorës në operën “Il Trovatore” të Giuseppe Verdit.
“Nuk ka fjalë që mund të përshkruajnë lumturinë time”, ka shkruar ajo.
“Është një nder i jashtëzakonshëm të ngjitem në këtë skenë legjendare dhe të sjell në jetë njërën nga heroinat më pasionante dhe më të fuqishme të Verdit,” shprehet tutje artistja.
Datat e debutimit: 9, 12, 16 dhe 19 korrik.
Kjo është një arritje madhështore për artisten dhe një moment historik për kulturën shqiptare në skenat ndërkombëtare./ KultPlus.com
Jusuf Buxhovi përfaqëson një figurë kyçe në peizazhin intelektual dhe kulturor të Kosovës dhe më gjerë. Si historian, shkrimtar dhe publicist, ai ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në pasurimin e historiografisë shqiptare dhe në formësimin e vetëdijes kombëtare përmes veprave të tij të shumta. Qëllimi i tij kryesor është të ruajë dhe të transmetojë historinë e popullit shqiptar në një mënyrë të vërtetë, kritike dhe të thelluar, duke i dhënë zë atyre që shpesh janë lënë jashtë rrëfimeve zyrtare.
Një nga aspektet më të rëndësishme të veprës së Buxhovit është përpjekja për të kapur realitetin historik në të gjitha dimensionet e tij. Ai nuk shmang sfidat dhe kontradiktat, por i trajton me rigorozitet shkencor dhe një ndjeshmëri të thellë humane. Kjo qasje e bën punën e tij të domosdoshme për çdo studim serioz mbi historinë dhe shoqërinë shqiptare. Përmes romanit, studimeve dhe publicistikës, Buxhovi ndërton ura ndërmjet së kaluarës dhe së tashmes, duke kontribuar në zhvillimin e një identiteti kombëtar të vetëdijshëm dhe të konsoliduar.
Përveç aspektit shkencor, veprat e tij kanë edhe një dimension të fuqishëm edukativ dhe moral, që ngjallë reflektim dhe vetëdije historike në publikun shqiptar. Ai shërben si një gardian i kujtesës kolektive, duke i kujtuar brezave të rinj vlerat, sakrificat dhe sfidat e paraardhësve të tyre. Në këtë mënyrë, Jusuf Buxhovi kontribuon jo vetëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore, por edhe në forcimin e unitetit dhe qëndrueshmërisë së kombit shqiptar.
Në një kontekst më të gjerë, veprat e tij janë pjesë e një përpjekjeje më të madhe për të afirmuar dhe rivendosur historiografinë shqiptare në skenën akademike ndërkombëtare. Përmes metodologjisë së tij të kujdesshme dhe përkushtimit intelektual, Buxhovi ka krijuar një model që përbën frymëzim për studiues të rinj dhe kontribuon në avancimin e njohurive për historinë dhe kulturën shqiptare.
Në përfundim, Jusuf Buxhovi është një nga arkitektët kryesorë të kujtesës historike shqiptare dhe një ndriçues i rëndësishëm i identitetit kombëtar. Kontributi i tij akademik dhe letrar mbetet një thesar i çmuar për kulturën shqiptare dhe një burim frymëzimi për të gjithë ata që kërkojnë të kuptojnë dhe të çmojnë thellësisht historinë e tyre.
Ish-sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Wesley Clark, më 12 qershor të vitit 1999, kishte mbajtur një fjalim kushtuar Kosovës dhe çlirimit të saj.
Clark kishte thënë se 12 qershori ishte dita më e rëndësishme në të gjithë operacionin në kuadër të të cilit ishin të angazhuar për javë dhe muaj të tërë.
Ai i kishte falënderuar ushtarakët e NATO-s për guximin dhe përkushtimin që treguan, duke pohuar se familjet e tyre ishin dhe do të mbeten krenar me ata.
“Jo vetëm që forcat tona kanë kryer një fushatë të suksesshme ajrore e cila e detyroi Millosheviqin të përmbushte pesë kërkesat tona qendrore, por ato gjithashtu kanë qenë përgjegjëse për punën heroike në frontin humanitar”, ka thënë Clark.
“Puna jonë, natyrisht, është shumë larg nga kryerja dhe rreziqet janë larg nga përfundimi. Forcat tona po hyjnë në një territor të vështirë, por ata e dinë se kauza e tyre është e drejtë dhe do të bëjnë gjithçka që duhet për të siguruar Kosovën dhe për t’u përgatitur për kthimin e qindra mijëra refugjatëve që janë dëbuar nga shtëpitë e tyre nga ky spastrim etnik brutal”.
Gjenerali Clark ka pohuar se Slobodan Millosheviq ishte bindur që NATO po fitonte, dhe se duhej të largoheshin forcat e ushtrisë së tij nga Kosova.
“Në fillim, ne thamë se do të sulmonim sistematikisht dhe në mënyrë progresive, do të sulmonim, degradonim, shkatërronim nëse presidenti Millosheviq nuk do t’i përmbush kërkesat e bashkësisë ndërkombëtare dhe përfundimisht t’i shkatërrojë forcat serbe në Kosovë, objektet e tyre, logjistikën dhe të gjitha asetet e saj. Presidenti Millosheviq e vlerësoi dhe ne e bëmë pikërisht këtë, dhe Millosheviqi u bind”.
“Kur u pyetën se sa kohë do të zgjaste, udhëheqësit e NATO-s kanë thënë se mund të duheshin ditë, javë ose muaj, në fund të fundit do të varej nga sa dënime dhe vuajtje do të ishte i gatshëm Presidenti Millosheviq t’u impononte forcave të tij të armatosura. Edhe kjo ishte e vërtetë dhe ne kemi thënë prej javësh që ne po fitonim, ai po humbiste dhe e dinte. Mendoj se ngjarjet na kanë nxjerrë në pah në çdo rast”.
“Tani, një detyrë tjetër e madhe është duke u zhvilluar, nxjerrja e forcave serbe dhe futja e forcave tona është një operacion i madh logjistik që nuk është pa rrezik”, ka thënë Clark./ KultPlus.com
