Përvjetori i krijimit të qeverisë së Mehdi Frashërit

Më 21 tetor 1935 u krijua qeveria e kryesuar prej Mehdi Frashërit.

Emërimi i Frashërit në postin e kryeministrit të Shqipërisë prej Mbretit Zog u mirëprit në shtypin e kohës, pasi ekzekutivi i ri premtonte përmbushjen e një programi reformash liberale.

Kabineti Frashëri përbëhej nga subjekte progresiste, me një edukim elitar në universitetet e lakmueshme të Perëndimit. Krahas detyrës së kryeqeveritarit, Frashëri kishte zëvendësisht edhe rolin e ministrit të Drejtësisë.

Në përbërje të kabinetit ishin: Fuat Asllani, ministri i Punëve të Jashtme, Et’hem Toto, ministri i Punëve të Brendshme, Rrok Gera, ministri i Financave, Nush Bushati, ministri i Arsimit, Ndoc Naraçi, ministri i Punëve Botore dhe Dhimitër Berati, ministri i Ekonomisë Kombëtare. Ky formacion politik që do të qeveriste deri më 7 nëntor 1936, shpalosi një program ambicioz, i cili synonte kryerjen e një sërë reformash në ekonomi, në arsim, në politikën e jashtme dhe në shtypin e lirë.

Programi përmbante 16 projektligje për modernizimin ekonomiko-financiar të vendit. Reformat mëtonin të arrinin të stabilizonin çmimet në tregun e brendshëm, të luftonin spukulatorët dhe të krijonin një kapital industrial në një klimë shoqërore e politike liberale. Në drejtim të politikës së jashtme, kjo qeveri mundi të kornizonte marrëdhëniet italo-shqiptare, kur në mars të vitit 1936, u nënshkrua në Romë një marrëveshje bashkëpunimi mes Frashërit dhe Musolinit.

Krisjet në rrafshin e pushtetit çuan në rrëzimin e qeverisë nga Parlamenti në vjeshtën e 1936-s dhe ky akt parlamentar shënoi edhe një precedent demokratik./atsh/KultPlus.com

Duke shikuar gjethin

Poezi nga Ibrahim Berisha

Duke shikuar gjethin

S’ do më thënë je majë e kurorës

Nëse asnjëherë nuk ke qenë krimb serioz

Edhe bosht i mëndafshit veshur me fije

Në një jelek të artë mënyre

Pastaj gjurmë e pafalshme

Me lëvizë deri në fund e gatshme

Për të ndryshuar sipërfaqen

Pa humbur edhe një sekondë tjetër

Me qenë në majë të kurorës

Assesi përveç krimb i ardhshëm e kuptim i lumtur

Përsëri./KultPlus.com

234 vite më parë lindi romancieri francez Alphonse de Lamartine

Alphonse de Lamartine, me emrin e tij të plotë Alphonse Marie Louis nga Prat de Lamartine, i lindur në Mâcon më 21 tetor 1790 është një poet, romancier, dramaturg francez, si dhe një personalitet politik që mori pjesë në Revolucionin e shkurtit 1848 dhe shpalli Republikën e Dytë. Ai është një nga figurat e shkëlqyera të romantizmit në Francë.

Ai e kaloi fëmijërinë e tij në Burgonjën jugore, veçanërisht Milly2, i cili ushqeu frymëzimin e tij poetik, dhe u formua në kolegj në Lyon dhe Belley.

Ai udhëton për në Itali dhe zë një funksion ushtarak epemeral me Louis XVIII. Në tetor 1816, në një kurë në Aix-les-Bains, takimi me një grua të re të martuar, Julie Charles, shënon një pikë kthese vendimtare në jetën e poetit, por historia e tyre pasionante e dashurisë kthehet në tragjedi kur Julie, mbeti në Paris, vdiq në dhjetor 1817. Atëherë Alphonse de Lamartine shkroi poezitë e Meditimeve, koleksioni i të cilave u botua në 1820 dhe arriti një sukses të mrekullueshëm.

 Ai u martua në të njëjtin vit Mary Ann Elisa Birch, një angleze e re dhe mbajti pozicionin e sekretarit të ambasadës në Itali përpara se të jepte dorëheqjen në 1830. Ai botoi gjatë kësaj periudhe vepra të tjera poetike si, në 1823, Meditimet e reja poetike dhe Vdekja e Sokratit, ose përsëri, në Qershor 1830, Harmonitë Poetike dhe Fetare pasi u zgjodhën në Akademinë Franceze në 1823.

Poema e tij e fundit e shkëlqyer, Vreshta dhe Shtëpia është shkruar në 1857. Alphonse de Lamartine vdes më 1869.

Lirika e tij e kombinuar me një shprehje harmonike është cilësia e poezive të Lamartine, pjesa më befasuese e veprës së tij janë poezitë plot ndjeshmëri të frymëzuar nga Julie Charles, të gërshetuara me temat romantike të natyrës, vdekjes, etj.

Ishte mjeshtër i lirikës romantike dhe kampion i dashurisë, natyrës dhe vdekjes, Alphonse de Lamartine shënon një moment historik në historinë e poezisë franceze me muzikën e tij. Në të vërtetë “Revolucioni Francez i Poezisë mund të datohet në Meditimet Poetike të Lamartinës: kjo pllakë e hollë pati një efekt edhe duke shpërthyer dhe themeluar në ripërcaktimin e ngadaltë të poezisë që shekulli XIX”.

Ai mbetet i admiruar gjerësisht për fuqinë e gjenialitetit të tij poetik dhe pa dyshim numëron ndër poetët më të mëdhenj francezë të shekullit XIX./KultPlus.com

99 vite më parë lindi ‘Mbretëresha e Muzikës Latine’, Celia Cruz

Sot, janë bërë 99 vite nga lindja e artistes latine të shekullit XX, Celia Cruz.

Ursula Hilaria Celia Caridad Cruz Alfonso (21 tetor 1925 – 16 korrik 2003) ishte një këngëtare kubane dhe artistja më popullore latine e shekullit të 20-të.

Ajo mori një yll në “Walk Of Fame” në Hollywood. Presidenti i SHBA Bill Klinton i dha asaj Medaljen Kombëtare të Arteve në vitin 1994. Ajo ishte e njohur ndërkombëtarisht si “Mbretëresha e Salsa”, “La Guarachera de Kuba”, si dhe “Mbretëresha e Muzikës Latine”.

Ajo përgjatë karrierës së saj ka punuar shumë në Shtetet e Bashkuara dhe disa vende të Amerikës Latine. Leila Cobo nga Billboard Magazine dikur tha: “Cruz është padyshim figura më e njohur dhe më me ndikim në historinë e muzikës kubane dhe latine”.

Ajo ishte një ambasadore për shumëllojshmërinë dhe vitalitetin e muzikës së Havanëve të saj, dhe pas revolucionit kuban, ajo u bë simbol i lirisë artistike për mërgimtarët kubanë amerikanë. Ajo vdiq nga kanceri i trurit në vitin 2003./KultPlus.com

Metafora e një vendi ku gjithçka është e përmbysur

Vështrim i shkurtër kritik romanëve të Jusuf Buxhovit: “Dosja B”, “Dushkaja” dhe “Mona”.

Nga Anila Mullahi

Jusuf Buxhovi ka shkruar një numër të madhe veprash letrare. Në vitet e fundi vlen për tu vlerësuar në mënyrë të veçantë tri veprat e tij;“Dosja B”, “Dushkaja” dhe “Mona” 2020. Këto tre vepra, ndonëse të shkëputura njëra nga tjetra përsa i përket subjektit, kanë një fill tematik që i përbashkon.

Të tre këto romane i vendosin ngjarjet në bashkohësi, në atë që ndodh në këtë moment të cilin shkrimtari e kishte imagjinuar krejt ndryshe nga çfarë po ndodh realisht. Kosova e pasluftës, e çliruar nga i huaji, zhvillimi i së cilës është bërë peng i disa dukurive të rrezikshme siç janë triumfalizmi, populizmi, kapja e shtetit nga ata që duan të përvetësojnë pushtetin me çdo kusht etj. Dëshirave dhe ëndrrave për liri ja kanë zënë vendin deziluzionet: gjakderdhjes për të arritur lirinë ja kanë lënë vendin vrasjeve për pushtet.

“Dosja B” ka tiparet e një romani politik që zbërthen një realitet që flet për mënyrën sesi po ndërtohet një shtet; prapaskenat që shkatërrojnë ëndrrat dhe shpresat, papërgjegjshmëria në marrjen e vendimeve, vrasjet politike, vrasjet e dëshmitarëve, mungesa e vetëdijes politike etj.

Buxhovi ka zgjedhur ta ndërtojë këtë roman në dy linja, nga njëra anë është rrëfimi i një vrasësi të penduar, i cili rrëfen veprimet e tij, arsyet politike që e çuan në këtë situatë dhe rrethanat në të cilat ndodhet tani i penduar dhe i futur në kurth. Ndërsa linja tjetër është rrëfimi i hetuesit gjerman të EULEX-it cili po heton klanet politike të cilat janë shndërruar edhe në klane kriminale. Koha për të cilën rrëfehet, ndonëse jemi në një periudhë paqe, karakterizohet nga një numër i madh vrasjesh, që çuditërisht ndodh më së shumti të jenë dëshmitarë të mbrojtur, të ngjarjeve të rëndësishme që po hetohen.

Në të tre këto vepra, personazhet të cilët janë në qendër të ngjarjeve kalojnë gjendje shumë të rënda psikologjike. Jeta e tyre është një kalvar vuajtjesh, dhune, keqkuptimesh, heshtje dhe revolte.

Në romanin“Mona”, rrëfimi është ndërtuar si gërshetim i rrëfimit të ngjarjeve, nga këndvështrimi i disa personazheve. Romani ka në qendër të tij historinë e një ish koloneli që e kanë izoluar në një fshat të largët, në Dushkajë. Ai ndonëse ish kolonel i ushtrisë jugosllave, nuk ka lejuar që në këtë zonë të kishte luftë dhe gjenocid. Por në periudhën pas luftës, ai është izoluar nga forcat ndërkombëtare. Si ish kolonel ai konsiderohet i dyshimtë. Pasi fillojnë të vdesin të gjithë ata që ai i zë me gojë, konsiderohet edhe shumë i rrezikshëm. Shpejt vjen vrasja e tij,përçudnimi i trupit dhe hedhja e trupit tek varri pa varreza, ku rrinin bagëtitë.

“Mona”është një intelektuale që s’bën asgjë tjetër veçse tregon të vërtetën. Ajo jeton në periudhën e pasluftës në Kosovë, në kohën kur disa njerëz që kanë luftuar ose janë veteranë të rremë, paraqiten dhe marrin meritat e shpëtimtarit, marrin meritat e luftës. Në një situatë ku gjithçka është e keqkuptuar të vërtetën nuk e do askush. Mona simbolizon viktimizimin e së vërtetës. Ajo çmendet nga rrethanat. Ajo është fatkeqe sepse tregon të vërtetën. Mua më quajnë të çmendur dhe më marrin për të tillë. Kjo as që më shqetëson meqë në këtë vend kushdo që flet të vërtetën, kushdo që nuk pajtohet me të keqen, që këtu merret si e mirë, shpallet i çmendur dhe pastaj tallen me të…Përshkruan Mona gjendjen e saj.

Gjithë ky roman është i përshkruar nga lajtmotivi i përsëritur që është një pasthirrmë që i ka brenda tij të dyja anët, brengën dhe kënaqësinë. “Ah Amerikë!… Amerikë!…”

Dushkaja është një toponim të cilin do ta gjejmë në romanin me të njëjtin emër “Dushkaja” të Buxhovit. Ky emërtim i një vendi gjeografik, të largët, të papërcaktuar qartë është simbol, por ndërsa tek “Mona” krahas toponimit Dushkajë është edhe ai Kosovës dhe elementë të tjerë që përcaktojnë qartë kronotopinë e zhvillimit të ngjarjeve. Ndryshe ndodh në romanin “Dushkaja” ku nuk përmenden pothuajse fare përcaktues kronotopik dhe as emra institucionesh dhe as ngjarje të identifikueshme në mënyrë eksplicite.

Romani “Dushkaja”është një roman me një formë të veçantë. Ai është ndërtuar si një tekst që rrëfen për një personazh të dyzuar. I gjithë rrëfimi është ndërtuar si një dialog ndërmjet të dy anëve të të njëjtit personazh. Në qendër të romanit është një piktor në moshën e vonë të jetës së tij, që në një natë të errët fillon një dialog të gjatë me Zërin që s’është asgjë tjetër veçse vetja e tij, pjesa e tij antagoniste.Të gjithë dialogët, që në të vërtetë janë monologë sepse realizohen në dy zëra të njëjtin personazh, janë të realizuara në brendësi të narratorit. Narratori i dyzuar shpreh të gjithë këndvështrimet e tij për botën të cilat tashmë shihen plotësisht si të gabuara nga Zëri, pjesa antagoniste e vetvetes.

Piktori duke analizuar pikturat e tij, të realizuara në faza të ndryshme të jetës së tij, analizon historinë, ngjarje të rëndësishme në të cilat ka kaluar ai dhe populli i tij. Ai e rrëfen botën duke pasur si pikë qendër të gjithë saj Dushkajën, vendin të cilit ai i referohet gjithmonë.

Dushkaja është një vend i papërcaktuar qartë, me të cilin rrëfimtari i veprës lidh origjinën dhe fëmijërinë e tij. Në fillim ai e idealizon këtë vend nëpërmjet një pasthirrme që përsëritet – Ah Dushkaja ime e harruar… vendi i vetëm i virgjër në botën pise..,por Zëri e kundërshton mendimin e tij. Dushkaja në të vërtetë është një metaforë e vendit ku gjithçka është e përmbysur.

Lexuesi do të kuptojë se Dushkaja është metaforë e çdo vendi që ka kaluar nëpër pushtime e luftëra të pafundme, prej të cilave kanë fituar vetëm të poshtrit. Është një vend për të cilin rrëfimtari përpiqet të paraqesë ndjesitë e dashurisë për vendlindjen e tij, por që shpejt duke e analizuar, me ftohtësi edhe nën presionin e Zërit do të kuptojë se Dushkaja është “strehë e përhershme e vrasësve”,ajo “është vendi ku jetojnë vrasësit, por edhe tjerët që paguajnë për të vrarë”. Bota ku jeton Piktori është e mbushur me “vrasësit (cuba, kaçakë, hakmarrës, belaxhi dhe të tjerë si ky soj), të cilët nuk duhet që të kremtohen si heronj, siç ndodh rëndom mbas çdo lufte”

Në këtë roman nuk kemi pothuajse fare veprim të jashtëm sepse gjithçka ndodh në brendësi të narratorit. Diskutohet, mëdyshen, kundërshtohen idetë e Piktorit nga vetë Zëri i tij. Dushkaja është një roman i ndërtuar mbi zbërthimin psikologjik të asaj që ka përjetuar artisti gjatë jetës së tij, të mënyrës sesi ai e ka parë botën dhe sesi ai tashmë dyshon se e gjithë ajo tek e cila ka besuar është e pavërtetë. Paraqitja e jetës në romanin “Dushkajë” është e ftohtë, e ngrirë dhe e errët si nata gjatë të cilës zhvillohet i gjithë rrëfimi. Përjetimet e një artisti që gjendet në një situatë pa shpresë, i cili brenda nëntë orëve të një natë, përjeton dhe analizon gjithë jetën e tij e nëpërmjet saj jetën e popullit të tij.

Autori i librit, Jusuf Buxhovi, është shprehur “se në këtë libër ka ndërlidhje me historisë dhe pjesës shpirtërore, duke shtuar se nuk mund të ketë histori që nuk ka histori të shpirtit”.

Romanin mund ta shohësh në plan universal, si raport i përhershëm kontradiktor mes krijuesit dhe realitetit, ndryshimit të fortë mes realitetit jetësor dhe atij artistik, por mund të shihet edhe në një kontekst të ngushtë kohor, shoqëror dhe politik, në kontekstine tranzicionit të vendit ku shkrimtari jeton.

Gjithë romani është një prerje diakronike e asaj që ka përjetuar rrëfimtari në jetën e tij dhe nëpërmjet saj ai bën një diakroni të gjithë epokës historike në të cilën ka jetuar. Epoka, historia e përthyer në shpirtin e përvuajtur të një artisti, një piktori që shkruan dhe poezi. Ajo që kuptohet është se jemi në një situatë të pasluftës, por gjatë gjithë kohës flitet për luftën. Lufta nuk përshkruhet si fenomen, veprim më vete, por përshkruhen pasojat që ka ajo në shpirtin dhe karakterin e njerëzve, në përçudnimin dhe në dyzimin që lë pasojë.

Pas çlirimit vjen liria, por ndodh që edhe të mos kenë këtë rend. Fjala liri, “rëndom ngatërrohej me çlirim”, por për shkrimtarin ndodh që një pushtim të zëvendësohej me një pushtim tjetër, me kaosin që vetëm liri nuk është, e ku ata që ndjehen triumfatorë shndërrohen në shtypës. Mona në romanin me të njëjtin emër do ta quajë këtë situatë “Liri e kaosit”.

Në të tre romanet e tij, Buxhovi ka krijuar realitete tragjike ku vrasësi dhe çlirimtari herë janë përballë njëri tjetrit e herë identifikohen. Ashtu si në një lojë shahu ku dy anë të ndryshme të narratorit luajnë bashkë, e herë njëri bëhet sulmues e tjetri mbrojtës dhe e kundërta edhe në realitetin politik që përshkruan Buxhovi duket se rolet kanë ndryshuar. “Shoqëria jonë sipas mendimit tim e ka dorëzuar lirinë, ua ka dorëzuar atë dhunuesve të lirisë”- do te shprehet shkrimtari në një intervistë.

Në qendër të tre romaneve shkrimtari zgjedh të trajtojë ngjarje që po ndodhin në bashkohësi por e sheh të tashmen të lidhur me historinë. Ai e sheh të tashmen si një riciklim i të shkuarës, historia si “përsëritje e së njëjtës”. Historia është shndërruar në “Histeri”, historia është shndërruar në një “histori lufte” janë fjalë që artikulojnë personazhet e Buxhovit.

Tre romanet e fundit të Buxhovit janë një reflektim i thellë i situatës kaotike të krijuar për individin e pasluftës që e do lirinë nga pushtuesi, por do dhe lirinë personale e cila reflektohet në atë që ndodh jashtë, por dhe në ndjesinë krijuese.

(Kumtesë e lexuar në promovimin e veprës letrare të shkrimtari Jusuf Buxhovit, në Tiranë, në “Tetorin e librit”)/KultPlus.com

“Magic Towns”: Tetë vendet më të mira për t’u vizituar në Shqipëri

Shqipëria është një nga vendet më të bukura për t’u vizituar në botë. Disa nga monumentet më të mira në Shqipëri përfshijnë disa vende historike, kështjella dhe vende të trashëgimisë të mbrojtura nga UNESCO, sipas një artikulli të botuar në revistën e udhëtimeve “Magic Towns”.

Është e rëndësishme të humbisni duke eksploruar rrënoja, shpella, atraksione dhe monumente të reja. Kjo ju ndihmon të lidheni me trashëgiminë kulturore, muzikën lokale, artin dhe jetesën e Shqipërisë.

Nëse dëshironi të zbuloni vendet dhe monumentet më të famshme në Shqipëri, keni ardhur në vendin e duhur! Unë do t’ju udhëzoj 10 vendet më të bukura për t’u vizituar në vend!

Shqipëria është shtëpia e disa prej monumenteve dhe atraksioneve më të mira historike që turistët mund të eksplorojnë.

Ndër to, më të rëndësishme janë Kalaja e Krujës, Kalaja e Gjirokastrës, Kalaja e Lëkurësit dhe Kalaja e Durrësit.

Atraksionet më të bukura përfshijnë Syrin e Kaltër.

Piramida e Tiranës dhe Sheshi Skënderbej shërbejnë gjithashtu si atraksione të njohura turistike, ku organizohen ngjarje të ndryshme kulturore dhe festivale lokale.

1) KALAJA E KRUJËS

Kalaja e Krujës, është një nga monumentet historike më të rëndësishme në Shqipëri.

Ajo ka një rëndësi të madhe në historinë e vendit, pasi përqendrohet në rezistencën e Shqipërisë kundër Perandorisë Osmane në shekullin XV.

Qëndresa drejtohej nga heroi kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Kalaja ndodhet në një lartësi prej 557 metrash. Për më tepër, ka disa muze brenda kalasë. Muzeu Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skenderbeu” i ndërtuar në vitet 1980, dhe Muzeu Etnografik.

2) SYRI I KALTËR

Syri i Kaltër, është një fenomen natyror interesant që ndodh në jug të Shqipërisë, duke e bërë atë një nga vendet më të bukura për t’u vizituar në Shqipëri.

Fenomeni quhet edhe burimet e Bistricës. Ai shtrihet në 25 kilometra, duke përfunduar në detin Jon, në jug të Sarandës.

Dhe nëse planifikoni të udhëtoni në Shqipëri, është më mirë të arrini me makinë duke përshkuar rrugën Sarandë-Gjirokastër.

3) KALAJA E GJIROKASTRËS

Kalaja e Gjirokastrës është një kala e vendosur në qytetin e Gjirokastrës, e vendosur në një lartësi mahnitëse rreth 1102 metra.

Është shtëpia e një muzeu ushtarak që përmban relike të rezistencës komuniste të kryer kundër pushtimit gjerman.

Vizitoni pesë kullat e saj dhe të mësoni më shumë për historinë e saj.

Ekziston edhe një kullë sahati, një cisternë dhe një skenë ku organizohet ndonjëherë Festivalin Folklorik Kombëtar.

4) SHESHI SKËNDËRBEJ

Keni planifikuar të udhëtoni në Tiranë? Mos harroni të vizitoni Sheshin Skënderbej, sheshi kryesor i qytetit.

Me një sipërfaqe prej 40,000 m2, Monumenti i Skënderbeut është atraksioni kryesor i sheshit.

Sheshi përmban ndërtesa të ndryshme të rëndësishme. Për shembull, Banka e Shqipërisë, Teatri i Operas dhe Baletit, Bashkia, Ministria e Infrastrukturës, Ministria e Ekonomisë, Xhamia e Et’hem Beut dhe Pallati i Kulturës.

5) KALAJA E LËKURËSIT

Kalaja e Lëkurësit, është një nga monumentet më të mira në Shqipëri. Ndodhet në mënyrë strategjike në një kodër që ka pamje nga i gjithë qyteti i Sarandës, duke ofruar një panoramë piktoreske përpara.

Vizitorët mund të shikojnë gjithashtu rrugën që të çon direkt në Butrint dhe pamjen panoramike të ishujve të Ksamilit këtu.

Dëshironi të dini diçka interesante për kalanë? Dikur i shërbente fshatit shekullor, Lëkurës.

Dëshironi të merrni përsipër sfidën e ngjitjes në të? Lini rrugën kryesore që ndodhet në Qafën e Gjashtë dhe ngjituni në kodrën në anën e kundërt të qytetit.

6) URA E MESIT

Ura e Mesit, një nga monumentet më të rëndësishme të Shqipërisë, është një urë e rëndësishme në Mes, rreth 5 kilometra në verilindje të Shkodrës.

Monumenti përfaqëson kulturën Postribe. Është e rëndësishme që vizitorët të theksojnë se arkitektura e urës është bërë me pllaka guri dhe gurë të lëmuar. Ura u ndërtua në shekullin XVIII nga një pashai vendas osman, Kara Mahmud Bushati.

Ura e Mesit ka një gjatësi mahnitëse prej 108 metrash dhe një gjerësi prej 4 metrash duke e bërë atë një nga urat më të gjata osmane në Shqipëri.

7) PIRAMIDA E TIRANËS

Vizitoni një tjetër atraksion të famshëm në Shqipëri. I hapur si muze në vitin 1988, ai u bë një qendër e rëndësishme konferencash biznesi në vitin 1991 pas rënies së komunizmit. Për më tepër, ajo u përdor edhe si bazë e NATO-s në një moment në kohë.

Aktualisht, ajo shërben si një qendër të teknologjisë së inovacionit.

Nëse planifikoni të vizitoni Piramidën e Tiranës, është mirë të dini për historinë dhe rëndësinë e saj kulturore. Për shembull, piramida njihej më parë si “Muzeu i Enver Hoxhës”. Ajo u hap zyrtarisht për publikun në vitin 2023.

8) KALAJA E DURRËSIT

Keni nevojë për një vend tjetër interesant për të vizituar në Shqipëri? Kalaja e Durrësit duhet të jetë destinacioni i radhës në itinerarin tuaj shqiptar. Duke fortifikuar qytetin e vjetër të Durrësit, kalaja është e rrethuar nga mure të qytetit që datojnë në shekullin e V.

Ndërsa ajo u mbajt e mbyllur për pjesën më të madhe të historisë, në vitin 2022, u njoftua se do të niste puna për restaurimin e kalasë. Projekti synonte të përmirësonte infrastrukturën e kullës duke ruajtur historinë e saj kulturore.

PËRFUNDIMI

Shqipëria është një qytet plot mrekulli. Ajo përmban një sërë atraksionesh historike, të tilla si kështjella, ura, piramida dhe sheshet e qyteteve të përshtatshme për qëllimet e tyre specifike.

Për më tepër, monumentet si Kalaja e Gjirokastrës organizojnë ngjarje kulturore si Festivali Folklorik Kombëtar.

Syri i Kaltër tërheq vëmendjen e kujtdo – me ujërat e tij blu magjepsëse.

Për më tepër, këto vende duhet t’i vizitoni gjatë vjeshtës dhe dimrit, pasi moti priret të ftohet, duke ofruar një sfond të bukur me mjegull për fotot tuaja./atsh/KultPlus.com

Media franceze ‘Luxus Magazine’: Shqipëria, destinacioni turistik më trendi i momentit

Ndërsa fqinji i madh grek nuk ka më asgjë për të dëshmuar në aspektin turistik, Shqipëria po fiton gjithnjë e më shumë pikë në zemrat e udhëtarëve. Dhe me të drejtë, shkruan Pauline Duvieu në një artikull të botuar në revistën franceze “Luxus Magazine”.

Midis vendeve të tij arkeologjike, plazheve të tij qiellore dhe vargmaleve të egra malore, vendi ballkanik vazhdon të tërheqë adhuruesit e peizazheve piktoreske.

Së fundmi në rrjetet sociale, videot dhe fotot e kanë portretizuar Shqipërinë si një vend idilik për pushime nën diell.

Një lëvizje e shkëlqyer promovimi për rajonin, që ndodhet pranë Greqisë, i cili po pret gjithnjë e më shumë turistë.

“Në vitin 2022, Shqipëria regjistroi 7,5 milionë turistë ndërkombëtarë”, sipas Organizatës Botërore të Turizmit.

Një vit më pas, jo më pak se 10 milionë vizitorë shkelën në tokën shqiptare.

Dhe rritja pritet të vazhdojë këtë vit. Nga janari në shtator, janë regjistruar 9,7 milionë vizitorë të huaj, pothuajse niveli vjetor i vitit 2023.

4,2 miliardë euro të ardhura në 2023

Vendi u rendit i katërti në botë me shkallën më të lartë të rritjes (d.m.th. më shumë se 53%) në ardhjet ndërkombëtare të turistëve në 2023 krahasuar me 2019.

Të ardhurat nga turizmi ishin 4,2 miliardë euro në 2023, krahasuar me 2,8 miliardë euro në 2022.

Objektivi është që këto të ardhura të shumëfishohen me 4 deri në vitin 2030, sipas planit të vendit të përpiluar nga kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj dhe ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro.

“Qëllimi nuk është të bëjmë turizëm masiv. Deri më tani numërohen 10 milionë vizitorë të huaj për 2.5 milionë banorë. Nuk po kërkojmë 20 apo 30 milionë vizitorë. Ajo që duam për vitin 2030 është të sigurojmë një ofertë të nivelit të lartë që do të na lejojë të rrisim të ardhurat tona nga turizmi – duke zhvilluar një model që respekton mjedisin, me vëmendje të veçantë për mbrojtjen e burimeve natyrore të vendit”, tha Kumbaro duke cilësuar perspektivat e Shqipërisë në sektorin e turizmit.

Turizmi që rrit PBB-në e Shqipërisë

Kjo dinamikë ka kontribuar në masë të madhe në rritjen ekonomike të territorit.

Pothuajse 5% në 2022 për të qenë të saktë. PBB-ja u rrit nga 12,3 miliardë dollarë në 2012 në 23 miliardë dollarë në 2023.

Shqipëria ka investuar masivisht në turizëm për të ofruar mjedise moderne dhe tërheqëse.

Midis viteve 2018 dhe 2023, katër projekte të objekteve të gjelbërta u shpallën në grupin e turizmit, me një vlerë totale prej 135 milionë dollarë.

Falë Ligjit për Investimet Strategjike, 21 projekte strategjike të lidhura me turizmin u filluan ose përfunduan midis viteve 2016 dhe 2023 – që përfaqësojnë më shumë se 3 miliardë euro.

“Shqipëria ofron mundësi të shumta investimi në sektorin e turizmit. Falë pozicionit të saj strategjik gjeografik, infrastrukturës në zhvillim dhe dëshirës së qeverisë për të nxitur investimet e huaja direkte – Shqipëria paraqitet si një destinacion interesant për investitorët. Këta faktorë kanë luajtur një rol vendimtar në rritjen dhe zhvillimin aktual të Shqipërisë”, tha sekretari i përgjithshëm i Organizatës Botërore të Turizmit, Zurab Pololikashvili.

Plazhe, male dhe fshatra të pazakontë

Vështirë se mund të mërzitesh në Shqipëri. Vendi, i përbërë nga 70% të vargmaleve malore, është një parajsë për adhuruesit e ecjes.

Parku Kombëtar i Llogorasë është i domosdoshëm, me natyrën e tij të gjelbër dhe shtëpitë e tij të pakta tradicionale.

Le të përmendim edhe kanionin e Osumit, i karakterizuar nga shkëmbinjtë e tij vertikal dhe lumin e gjelbër smerald.

Dhe për t’u ndjerë vërtet i shkëputur, drejtohuni në Parkun Kombëtar të Valbonës.

Aty ka pak infrastrukturë turistike, por ka kulla, shtëpi tradicionale prej druri dhe guri.

Ndër fshatrat më të bukur të Shqipërisë janë Vermoshi në veri, Valbona në qarkun e Kukësit, Kruja, një vend mesjetar që duhet vizituar dhe Girokastra, një qytet, qendra historike e të cilit është renditur si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s me një kala mahnitëse.

Lini, Berati, Dhërmiu, Borshi, Shkodra, Libohova dhe Thethi duhet t’i shtoni në programin e vizitave tuaja.

Pa harruar sigurisht Tiranën, kryeqytetin me sheshin Skënderbej, muzeu i tij kombëtar i historisë, Bunk’Art 1 dhe “Maison des Feuilles”, Pazari, teleferiku i “Dajti Express” – ku mund të ngjiteni në një lartësi prej 1600 metrash – dhe të zbuloni malin e Dajtit – dhe së fundi, fasadat shumëngjyrëshe të zbukuruara me artin e rrugës të ndërtesave të saj.

Gjithashtu rekomandohet të vizitohen edhe plazhet e Rivierës Shqiptare.

Avantazhi i Shqipërisë është se këto brigje me rërë të bardhë dhe ujëra bruz janë të shpërndara në të gjithë bregun.

Vendpushimet bregdetare të Sarandës dhe Dhërmiut ofrojnë limane të vegjël të mrekullueshëm.

Një Rivierë e vërtetë Shqiptare! Ia vlen të vizitohen edhe liqenet, duke përfshirë liqenin e Ohrit, liqenin e Komanit dhe liqenin e Shkodrës.

Gjithçka që duhet të bëni është të rezervoni qëndrimin tuaj në Shqipëri. Dhe për të përfituar sa më shumë nga dielli, periudhat e rekomanduara të udhëtimit janë nga maji deri në shtator. /atsh/ KultPlus.com

Rama: Arsimi profesional, çelësi për të qenë konkurrues në tregun e punës

Arsimi profesional është çelësi për të qenë konkurrues në tregun e punës.

Kryeministri Edi Rama solli sot shembullin e nxënësve të shkollës së mesme të ndërtimit “Karl Gega”.

Evai Billa, nxënës i degës automekanik në shkollën e ndërtimit “Karl Gega”, u shpreh në një video të ndarë nga kryeministri Rama, se ka zgjedhur këtë degë, sepse i pëlqen shumë dhe në të ardhmen dëshiron të bëhet një mekanik i zoti.

“I ftoj të gjithë bashkëmoshatarët e mi të zgjedhin zanatin”, u shpreh ai.

Edhe Arbër Skureni, i cili ka zgjedhur të njëjtën degë, thekson se e ka pasion të merret me automjete dhe rregullimin e tyre.

“Në shkollë bëjmë shumë orë praktike dhe jemi të gatshëm për në tregun e punës”, u shpreh ai.

Ai i ftoi të gjithë bashkëmoshatarët që të zgjedhin këtë degë që të kenë mundësi më të mirë punësimi, si zanati më i kërkuar.

4828 të rinj u regjistruan në klasë të dhjetë, për të ndjekur arsimimin profesional, përmes aplikimit në portalin e-Albania, gjatë periudhës 8 korrik – 30 shtator.

Arsimi profesional ka avantazhe të shkëlqyera me reduktim e rimbursim tarifash, pajisjen me aftësi sipas tregut të punës, pa hequr të drejtën në vijimin e studimeve universitare.

Numri i nxënësve të regjistruar këtë vit rezulton 10% më i lartë se një vit më parë. Ndër këta rezultojnë të jenë regjistruar 814 vajza, ose 5% më shumë se një vit më parë.

Drejtimet që kanë më shumë kërkesë janë shërbimet e mjeteve të transportit me rreth 1 100 nxënës të regjistruar në klasë të 10-të, ose 23% e totalit.

Nga ana tjetër, në hoteleri-turizëm janë regjistruar rreth 960 nxënës, në teknologji informacioni janë regjistruar 740 nxënës, në elektronikë janë regjistruar 4705 nxënës, në ekonomi-biznes janë regjistruar 440 nxënës, në drejtimin teknologji ushqimore janë regjistruar 110 nxënës dhe në drejtimin bujqësi janë regjistruar 100 nxënës./atsh/ KultPlus.com

Parku i Shebenikut, atraksion turistik- 130 mijë vizitorë në 9 muaj të vitit 2024

Rreth 130 mijë turistë e vizituan Parkun Kombëtar të Shebenikut në 9 muaj të vitit 2024. Shifër kjo dyfish më shumë  krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

E cilësuar si një nga zonat më të bukura të Librazhdit, ky park ofron pamje përrallore në të gjitha stinët e vitit, duke veshur ngjyrat e larmishme të natyrës.  Me përmirësimin e infrastrukturës rrugore është kthyer në destinacionin e pereferuar si për familjarët, ashtu edhe për ata që ushtrojnë sporte ekstreme, si rally, alpinizëm e ski.

Erdha sot e provova dhe ngela i kënaqur, nga Nentori do të vij përsëri do të bëj ditëlindjen time. Si zonë është shumë e mirë ka pak punë, më pëlqen vendi natyra njerëzit lokali është shumë i mirë.”

” Ne vijmë nga Durrësi, ti kalojmë këta katër pesë orë këtu me shokët. Ne kemi dëgjuar për infrastrukturën dhe e pamë dhe vetë ishte gjithçka e rregullt. Jeshilluku, se kemi qenë dhe në Lurë, kur degjojmë 7 liqenet e Lurës është fjalë e bukur por atje malet ishin te zhveshur. “

 ” Shumë u kënaqëm edhe mund të ktheheni, një rrugë e bukur, e shtruar ambienti shumë i bukur”

Rritja e interesit për ta vizituar  ka bërë që në zonë  të ngrihen disa njësi shërbimi.  Ushqimet bio dhe qetësia  janë oferta tunduese e Fushë-Studen.

 “Me bërjen e rrugës tashi janë shtuar shumë turistët, të shumtë janë nga Elbasani, Librazhdi, Tirana. Të huajt po punojmë edhe janë shtuar të huajt, Gjerman kemi pas kemi pas shumë turistë. Pëlqehet shumë ngaqë janë ushqimet bio sidomos zona këtu e Stërblevës njohet edhe për pataten”,-tha Klodian Balla.

Fushë-Studa është një ndër atraksionet më të bukura të Parkut Kombëtar Shebenik-Jabllanicë./euronews/ KultPlus.com

Kosova

ISMAIL KADARE

Sa herë kam kaluar mbi qiellin tënd, Kosovë,
Midis reve të tua të rënda, gjëmimeve të tua.
Ca pika shiu u rrokullisën nga dritarja e avionit, diç thanë.
(As ato s’mund t’i prek dot, janë përjashta.)
Një vetëtimë që kaloi përbri m’u duk se ma bëri me dorë.

E pra, ky është shiu yt, retë e tua, bubullimat e tua.
Ca sinjale të shpejta, xixëllima mendimi inkandeshente.
Kurse kurrizi i gjerë i tokës sate vrapon diku poshtë,
Duket e zhduket i zymtë midis zgavrave dhe humnerave të reve

Largohemi vazhdimisht. Tani ti mbete prapa.
Tani krahu i avionit në qindra copa të pret.

1966/ KultPlus.com

“Zoti është dashuri, thoshin dikur”

Përktheu Engjëllushe Shqarri

Rashë në dashuri, thoshim. Më ka rënë në kokë për të. Ishim gra që binim. Që besonim në rënie, në këtë lëvizje tatëposhtë: sa e këndshme ishte, sikur fluturoje, por në të njëjtën kohë, sa e frikshme, sa ekstreme, sa e pamundur. Zoti është dashuri, thoshin dikur. Por ne e kthenim mbrapsht, kështu që dashuria, si Parajsa, ishte aty, mjaftonte të zgjasnim pak dorën. Sa më të vështirë ta kishim për ta dashur njeriun pranë nesh, aq më shumë besonim tek Dashuria, abstrakte dhe e plotë. Ishim gjithnjë në pritje për mishërimin e saj. Për atë fjalë të shndërruar në gjë të gjallë.
/ Margaret Atwood – Rrëfenja e shërbëtores / KultPlus.com

‘Vdekja e një gruaje të bukur, është pa diskutim tema më poetike në botë’

Edgar Allan Poe ishte një nga shkrimtarët më të rëndësishëm dhe më me ndikim në shekullin e 19-të.

Pjesa më e madhe e punës së tij u frymëzua nga ngjarjet që ndodhën rreth tij. Ato që e bënë botën të kthej sytë nga shkrimet e Poes nisin me kryeveprën e hershme “Për Helenën” deri te “Ulalume” e errët dhe misterioze. Nga “Korbi”, i cili e bëri atë me famë botërore pas botimit në 1845, te “Annabel Lee”, i cili është një lavdërim i botuar pas vdekjes për një vajzë “në një mbretëri pranë detit”. Pikërisht do të ishte vdekja e vajzës që ai dashuronte që e bëri atë të veçantë në shkrimet dhe thëniet e tij.

KultPlus ua sjell disa nga thëniet e tij:

Vdekja e një gruaje të bukur, është pa diskutim tema më poetike në botë.

Njeriu tani është vetëm më aktiv – jo më i lumtur – as më i mençur, sesa ishte 6000 vjet më parë.

E gjithë ajo që shohim ose duket është vetëm një ëndërr brenda një ëndrre.

E gjithë feja, miku im, thjesht është evoluar nga mashtrimi, frika, lakmia, imagjinata dhe poezia.

Me mua poezia nuk ka qenë një qëllim, por një pasion.

Shkenca ende nuk na ka mësuar nëse çmenduria është apo nuk është sublimiteti i inteligjencës. / KultPlus.com

‘Nuk ke pse ndryshon për të qenë e rëndësishme. Ti je e rëndësishme ashtu siç je, pa ndryshuar gjë nga vetja’

Michelle Obama nuk është vetëm bashkëshortja e ish presidentit amerikan Barack Obama. Ajo është një avokate shumë e suksesshme, por njëkohësisht edhe një oratore mjaft e mirë, cilësi e cila është vënë re edhe gjatë fjalimeve politike të zgjedhjeve të fundit presidenciale në Amerikë.

Kaq e vërtetë është kjo, saqë në komentet e fjalimeve të saj në YouTube mund të lexoni shpesh edhe fjali të tipit : “Nëse ti do të garoje për presidente, vota ime do të shkonte për ty”.

Ndërkohë, në këtë material ne duam t’ju sjellim disa prej thënieve të saj më të mira që kanë për t’ju mbetur gjatë në mendje për shkak të “peshës” që kanë.

“Suksesi nuk ka të bëjë aspak me sasinë e lekëve që fiton, por me ndryshimin që ti bën në jetën e të tjerëve”.

“Ti duhet të shkosh në shkollë. Ti duhet të shkosh në kolegj. Ti duhet të diplomohesh me patjetër, sepse nëse ka diçka që njerëzit nuk mund ta marrin dot prej teje, ai është edukimi yt. Më beso që ia vlen çdo investim për edukimin tënd”.

“Le ta pranojmë tashmë. Meshkujt e fortë, ata që ia vlejnë t’i kesh idhuj, nuk e ulin një femër për t’u ndjerë vetë të pushtetshëm. Njerëzit që janë vërtetë të fortë, i ndihmojnë të tjerët të rriten bashkë me ta”.

“Nuk ke pse ndryshon për të qenë e rëndësishme. Ti je e rëndësishme ashtu siç je, pa ndryshuar gjë nga vetja”.

“Gjej dhe rri me njerëz që të bëjnë të ndihesh mirë”.

“Unë nuk i loja orët e mësimit. Më pëlqente shumë të merrja nota maksimale. Më pëlqente të isha e zgjuar. Mendoj se të jesh e zgjuar është gjëra më e bukur në botë”. / KultPlus.com

Të udhëtosh

Poezi nga Gabriel García Márquez
Përktheu: Albert Bikaj

Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia,
të lësh pas shokët
të tentosh të fluturosh;
të fluturosh duke mësuar drejtime të tjera
duke kaluar nëpër shtigje
Do të thotë tentim për të ndryshuar.
Të udhëtosh do të thotë të vishesh si i çmendur
të thuash “nuk më intereson”,
do të thotë deshirë për tu rikthyer.
Rikthim duke vlerësuar imsirat
Teksa shijon një gotë,
do të thotë deshirë për të filluar.

Të udhëtosh do të thotë të ndihesh si poet,
Të shkruash një letër,
të dëshirosh një përqafim.
Të përqafojnë kur të mbërrish pran portës
Duke mallëngjyer qetësinë
do të thotë të lëjosh që të puthesh.

Të udhëtosh do të thotë të bëhesh tokësor
të njohësh njerëz të tjerë
t’ia fillosh nga e para.
Të shtrishë dorën,
të mësosh nga i forti,
[do të thotë] të ndihesh i vetmuar.

Të udhëtosh do të thotë të largohesh nga shtëpia,
të vishesh si i çmendur
Duke thënë çdogjë e asgjë në një kartolinë.
Do të thotë të flesh në një shtrat tjetër,
të ndjesh se koha është e shkurtër,
të udhëtosh do të thotë të kthehesh pas. /KultPlus.com

Historiani zviceran: Shqiptarët kanë drejtuar botën që nga mesjeta, Evropa i la qëllimisht mënjanë

Dr. Aleksandre Lambert, historian, drejtor akademik i “School of International Training” në Gjenevë, është autor i disa librave dhe artikujve në fushën e relacioneve ndërkombëtare të filozofisë politike, të politikës së sigurisë dhe lidhjeve civile-ushtarake.

Lambert ka vizituar Shqipërinë dhe ka filluar të njoh çështjen shqiptare që në rini të tij me kërkimet e bëra në Arkivin e Lidhjes së Kombeve Gjenevë, kur njohu mirë edhe çështjen çame.

Historiani zviceran Dr. Aleksandre Lambert këmbëngul se nuk është e rastit që shqiptarët në asnjë moment të historisë nuk njihen si komb që i kanë sulmuar kombet e tjerë dhe se shumë shqiptarë kanë shkëlqyer duke drejtuar qoftë perandori, qoftë shtete të tjera.

Po kështu, sipas tij, të tjerë shqiptarë kanë lënë emrin e tyre në fusha të ndryshme të shkencave në shtete të ndryshme të botës. Më tej historiani ndalet në zhvillimet pas Luftës së Dytë Botërore, duke shprehur bindjen se ajo që ndodhi me Shqipërinë, me lënien e saj në Bllokun e Lindjes ishte një llogari e bërë nga aleatët që fituan luftën. Në fund edhe disa këshilla se si duhet të veprojnë shqiptarët për t’u ngjitur pranë shumicës, aty ku ata tentojnë.

Ja ç’thotë ai për shqiptarët në kohën e Mesjetës:

Në Mesjetë shqiptarët i kanë dhënë udhëheqës botës, udhëheqës laikë ose fetarë dhe personalitete kulturore që i kalojnë kufijtë e Evropës. Disa Papë kanë qenë shqiptarë, për shembull, – Klementi XI më i dalluari prej tyre. Por shqiptarët kanë qenë në krye të feve me rëndësi botërore, si në krye të fesë ortodokse, ashtu edhe të asaj myslimane.

Në histori gjejmë udhëheqës të shquar shqiptarë në shumë vende të Evropës, madje edhe prej atyre që ngandonjëherë kanë përcaktuar fatin e shumë betejave historike (në vitin 1515 qe Merkur Bua me kalorësinë e lehtë të Venedikut, e përbërë e gjithë nga shqiptarë që përcaktoi fitoren e betejës së Marinjanit, që historia e emëroi beteja e gjigandëve dhe jo Françesku i I-rë i Francës, 19 vjeç, që ato dy ditë beteje mësoi se si luftohet).

Shqiptarët i kanë dhënë shumë kryeministra dhe gjeneralë të shquar Perandorisë Otomane (vetëm familja Qyprili i dha 5 kryeministra Perandorisë). Shqiptarët i kanë dhënë shumë heronj të pavarësisë greke, prej të cilëve po përmend Kundurjotis, Marco Boçari, Kanaris, Kolokotroni, Karaiskaqis, Bubulina. Që ishin në udhëheqje të revolucionit grek, prej të cilëve edhe disa kryeministra të shtetit të ri të pavarur grek.

Rumania gjithashtu ka pasur një familje princore me origjinë shqiptare (Aleksandër dhe Vladimir Gjika si dhe princesha Eleonora e njohur me emrin Dora Distria). Françesko Crispi, shok i Garibaldit, Kavurit e Macinit që ka qenë një kryeministër i madh Italisë, ishte me origjinë shqiptare.

Piktorë si Carpaçi, Albani etj., humanisti Leonic Tome, profesori i Kopernikut dhe shumë personalitete shqiptare, janë nderuar nga historia e Italisë. Muhamet Aliu, reformatori i Egjiptit Modern, që historia franceze e ka quajtur “Napoleon i Lindjes së Afërt” qe shqiptari që themeloi dinastinë mbretërore të Egjiptit që mbretëroi gati 150 vjet.

Arkitekti i “Taxhmahallit” në Agra të Indisë, kryevepra e arkitekturës islamike, ishte vepër e një shqiptari ashtu sikurse edhe “Xhamia Blu” e shumë xhami të rëndësishme të Stambollit. Dhe më në fund Heroi Kombëtar i shqiptarëve, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, një shembull gati universal i luftëtarit të lirisë, i nderuar në botën mbarë me përmendore jo vetëm në Tiranë, Prishtinë e Shkup, po gjithashtu në Romë, Bruksel, Gjenevë, Detroit, Buenos Aires.

Të tjera përmendore për Skënderbeun janë projektuar të ngrihen në Londër, Varshavë, Melburn, Manila etj. Kur shqiptarët kanë kontribuar kaq shumë për qytetërimin e njerëzimit, përse pak njerëz në botë janë të ndërgjegjshëm për këtë, përkundrazi shumë as nuk kanë dashur ta pranojnë këtë realitet?

Duhet thënë se një gjë e tillë shpjegohet edhe nga izolimi relativ jo pa qëllim i shqiptarëve nga komuniteti ndërkombëtar, dhe në mënyrë të veçantë nga ai evropian, që nga Kongresi i Berlinit e këtej (1878). Në të vërtetë pas mundjes së turqve në luftën ruso-turke, shtypi ndërkombëtar filloi punën për të injoruar shqiptarët duke i ndërruar emrin gadishullit të dikurshëm të Ilirisë të banuar që nga kohët parahistorike dhe deri në ditët e sotme nga ilirianët, shqiptarët.

Atë e pagëzuan me emrin e ri që ka edhe sot, Gadishulli i Ballkanit, vetëm duke u nisur nga vargu i maleve Ballkan. Përse iu vërsulën shqiptarëve? Pjesa më e madhe e diplomacisë konservatore evropiane ka përdorur termin pexhoratif “turq” për t’i cilësuar si turq të gjitha komunitetet myslimane në Ballkan, edhe pse shumica prej tyre nuk janë aspak turq. Evropa ka mbështetur dhe ka zmadhuar tokat e Greqisë, të Serbisë dhe të Malit të Zi, në kurriz të shqiptarëve.

Asnjëra nga fuqitë e mëdha evropiane nuk e ka mbështetur çështjen shqiptare, kur shqiptarët krijuan Lidhjen e Prizrenit për të mbrojtur çështjen e tyre të drejtë kundër vendimeve të Kongresit të Berlinit. Ata u lanë në baltë nga të gjithë… / KultPlus.com

Dr. Luan Jaha zgjedhet anëtar i American College of Surgeons

Luan Jaha, specialist në fushën e kirurgjisë vaskulare, në një ceremoni solemne të mbajtur në San Francisko të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) është inauguruar Fellow i American College of Surgeons.

Lajmi është bërë i ditur nga vetë dr. Jaha, përmes një shkrimi në facebook.

“Sot në San Francisko të SHBA, në kuadër të Kongresit Klinik të Kolegjit të Kirurgëve të Amerikës, në një ceremoni solemne, u inaugurova Fellow i American College of Surgeons. Kjo e arritur e rëndësishme në jetën time profesionale dhe akademike nuk do të ishte e mundshme pa përkrahjen e mësuesve, kolegëve dhe miqve të mi, të cilët i falënderoj përzemërsisht. Një falënderim të posaçëm i kushtoj familjes time – Vlorës, Jonës dhe Artit, që i kanë dhënë kuptim çdo gjëje në jetën time”, thuhet në shkrimin e dr. Jaha./

Fjalori i shqipes drejt përfundimit, brenda muajit nëntor do të publikohet online

Faza e mbledhjes së të gjitha fjalëve në trevat shqipfolëse ka përfunduar. Grupi i punës ka hyrë në fazën shkencore të redaktimit dhe pritet që brenda muajit nëntor të kemi një publikim online të fjalorit të gjuhës shqipe.

Deri më tani gjuhëtarët parashikojnë që ky të jetë botimi më i madh për shkak dhe të shtrirjes gjeografike të fjalëve, duke përfshirë edhe ato që njihen si dialektizma nga veriu në jug e pa lënë jashtë vëmendjes pasurinë e ruajtur prej  arbëreshëve dhe arvanitasve.

“Çdo fjalë që respekton rregullat drejtshkrimore të standardit pavarësisht të folmes apo dialektit prej nga vjen ajo gëzon të drejtën të bëhet pjesë jo më e krahinës nga vjen po të bëhet e fjalorit të gjithë shqiptarëve”, shprehet gjuhëtari Shezai Rrokaj.

Gjuhëtarët kanë mbledhur rreth 200 mijë fjalë prej të cilave deri në fund të vitit, do të bëhet edhe përzgjedhja dhe publikimi i tyre.

“Ky është objektivi i këtij fjalori të krijojë një shtat të ri, një revolucion të ri të gjuhës shqipe në përdorim, në kushtet e hapjes së gjithë arealit shqiptar  për ti dhënë një pikënisje të re asaj që ne do ta quajmë gjuhë zyrtare mbarëkombëtare jo më mbi një shtrat të 72 apo të viteve të mëparshme. Kësisoj ky fjalor do të rrok rreth 100 mijë fjalë, pa përfshirë këtu shprehje frazeologjike, sinonime të jashtëzakonshme që bashkë me këto kapërcejnë kapacitetin e 150 mijë fjalëve”, thotë ao.

Ndryshe nga fjalorët e mëparshëm të shqipes standarde, këtë herë ky fjalor do të bazohet në tri pika, duke e bërë të vlefshëm në çdo kohë.

“Tre janë tiparet e këtij fjalori. Gjithëpërfshirja, përshtatja e tij nga pikëpamja e mënyrës sesi folësit falsin dhe e përdorin gjuhën sot dhe nga pikëpamja e një këndvështrimi për të ardhmen. sepse fjalorët nuk janë vetëm mjet identifikimi apo fotografimi. ato kthehen në mjete edukimi të standardit”, shpjegpn Rrokaj.

Fjalori i Madh i Gjuhës Shqipe i cili hedh për herë të parë në përdorim një pasuri kaq të larmishme jo vetëm nga numri i fjalëve dhe i shprehjeve por edhe nga pasqyrimi i të gjithë shtresave të leksikut të shqipes që nga shekulli i 16-17-të deri në ditët tona do të jetë gati për tu botuar në fillim të vitit 2025. /vizionplus.tv/ KultPlus.com

Maratona e Tiranës, shpallen fituesit e distancës 10 km, mes tyre një italiane dhe një ukrainas

Maratona e Tiranës ka përfunduar me sukses për distancën 10 km.

Në podiumin e meshkujve, David Nikolla nga Shqipëria u shpall fitues, duke lënë pas konkurrentët e tjerë me një performancë të shkëlqyer.

Pas tij, në vendin e dytë u rendit Albion Ymeri nga Kosova dhe Bogdan Somenoyyeh nga Ukraina zuri vendin e tretë.

Në kategorinë e femrave, fituesja e garës ishte Gresa Bakraqi nga Kosova, e cila u shfaq në formë të shkëlqyer dhe e meritoi vendin e parë. Redia Dauti nga Shqipëria u klasifikua në vendin e dytë, ndërsa Luisa Gaia Dal Molin nga Italia përfundoi garën në vendin e tretë.

Një përfaqësim i larmishëm i kombësive u pa gjatë kësaj ngjarjeje sportive.

Maratona e Tiranës është bërë një ngjarje tradicionale që promovon sportin dhe bashkëpunimin ndërkombëtar, duke sjellë së bashku atletë nga vende të ndryshme për të sfiduar njëri-tjetrin në një atmosferë festive dhe mbështetje të fortë nga publiku./atsh/ KultPlus.com

E verdhë

Odiseas Elitis / Përkthyer nga Romeo Çollaku.

Ca vajza të korithta qëmenatë hodhën zëra
Fishekzjarre e ngjyra që jehonin
Në kishëzën e largët të zefirit…
Hya a bam! Pa ç’u derdh era nga kambanat
Dhe gjithë deti larg hya e bam! hya e bam!
Po baret me kambana çmendurake…

Dhe ato ikën tani lakuriq nga mesi e lart
Me kashtore të gjëra thimba të kërmëzta naze kallëze
Të prirur me një flutur mbi gjirin e djathtë trimoshin
Tri katër gjashtëmbëdhjetë tetëdhjetë a njëqind
Shkojnë e grinden me fëmijët e tokës kësaj konteshe bari
Djegin sanë shkrijnë flori temjanisin me pjalm
Krokujsh parzmin e tokës aq sa ajo tanimë fërgëllon
Lajthitet eteri nga breshëri kanarinash dhe veton parashtur
Vlon me squfur në breg me kallama në fushë..

Vajzani mos! Me ç’ zemër do t’ia thonë bilbilat këngës!
Mos! Me ç’shtjellë uji do harlisen pjergullat!
Si e nxëka qiellin një guaskë e trëndafiltë
Si mund të parandjehet vajzani drita nga sytë tuaj!/KultPlus.com

‘Estro Italiano’ në TKOB, premierë absolute ‘Metamorfoza’ e kompozitorit Vasil Tole

Një kombinim unik i veprave simfonike të njohura dhe krijimeve bashkëkohore nga kompozitorë shqiptarë u prezantua për publikun në Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit në koncertin “Estro Italiano”.

E veçanta e kësaj mbrëmjeje ishte interpretimi premierë absolute i veprës “Metamorfoza” të kompozitorit Vasil Tole, fitues i çmimit “Çesk Zadeja” të Ministrisë së Kulturës 2022, një vepër për orkestër harqesh.

Tole shprehet për “Report TV” se është kënaqësi që në TKOB interpretohen vepra bashkëkohore shqiptare, për më tepër nga dirigjentë të njohur ndërkombëtarë.

“Është akoma më shumë kënaqësi që të shohim se institucionet tona, siç është në rastin konkret Teatri Kombëtar i Operës dhe Baletit, por edhe orkestra simfonike e Radio Televizionit krijuan hapësirën e domosdoshme për promovimin e muzikës bashkëkohore shqiptare dhe kur them muzikën bashkëkohore nuk le mënjanë muzikën tradicionale, pasi autorë të tillë të rëndësishëm, si Prenk Jakova, Çesk Zadeja, Feim Ibrahimi, Tonin Harapi por edhe autorë të tjerë janë tashmë pjesë e këtij kalendari.”

Ndërsa krijimin e pjesës së tij “Metamorfoza”, Tole e lidh me përjetimin dhe shndërrimin emocional që pësojnë kompozitorët në kohët e sotme.

“Kompozitorët shqiptarë në një lloj kuptimi shndërrohen në instrumente të përjetimeve emocionale të kohëve që jetojmë. Dhe kjo është shumë e rëndësishme, që të kuptohet edhe nga publiku, pasi shpesh bashkëkohoren e gjejmë në letërsi, e gjejmë në artet pamore, por më pak e kërkojmë te muzika. Unë them që muzika vërtet nuk flet me formula ekzakte, por flet përmes gjendjeve emocionale.”

Interpretimi i kësaj vepre u pasua nga Koncerti për Violinë dhe Orkestër Nr. 2 nga Bela Bartok, një kryevepër e repertorit violinistik, që eksploron thellësinë e emocioneve përmes melodive të mrekullueshme të Bartok-ut.

Ndërsa përmbyllja e koncertit u bë me Simfoninë Nr. 2, Op. 73 të Johannes Brahms, një nga veprat më të njohura të repertorit simfonik. Virtuozi Gennaro Cardaropoli do të sjellë mjeshtërinë e tij në koncertin e Bartok-ut, ndërsa Orkestra Simfonike e TKOB-së erdhi nën drejtimin e Robbert Van Steijn./TemA/KultPlus.com

‘Gjyqi i vetvetes’, poema e jashtëzakonshme e Arthur Rimbaud

Nga Arthur Rimbaud

Ç’jemi ne?

Viktima të njëri-tjetrit.

Ç’jemi ne?

Nxënës të ideve absurde.

Ç’jemi ne?

Vegime të turbullta në pellg.

Ç’jemi ne?

Fëmijë me arsyetime të mbrapsht.

Ç’jemi ne?

Pranga të mbetura jetime.

Ç’jemi ne?

Kometa të rritura në vazo.

Ç’jemi ne?

Polumbarë që zhytemi në tokë.

Ç’jemi ne?

Çelsa më të mëdhenj se dyert.

Ç’jemi ne?

Forma të gjalla të vdekjes.

Ç’jemi ne?

Vullkane të shuar instiktesh.

Ç’jemi ne?

nsekte që koleksionojnë shkencëtarë.

Ç’jemi ne?

Palaço të shfaqjeve ku qeshim e gajasemi vetë.

Ç’jemi ne?

Pula të mallëngjyera nga veza.

Ç’jemi ne?

Asketë të ëndërrave tona.

Ç’jemi ne?

Testamente të lënë pa trashëgimtarë.

Ç’jemi ne?

Plumba me objektiv kokën.

Ç’jemi ne?

Muskuj që urdhërohen nga pesha që mbajnë.

Ç’jemi ne?

Gjak i përgatitur në laborator.

Ç’jemi ne?

Lepuj që adhurojnë qentë.

Ç’jemi ne?

Proteza të ngulura e të mbetura mbi bukë.

Ç’jemi ne?

Ujë i papërfillshëm nga devetë.

Ç’jemi ne?

Aktorë të dështuar tragjikë.

Ç’jemi ne?

Lapsuse memecësh.

Ç’jemi ne?

Herkulë që vetëvaren se nuk i kundërshton njeri.

Ç’jemi ne?

Peshkatarë që i hedhin grepin vetes.

Ç’jemi ne?

Robër që luten për të mos u liruar.

Ç’jemi ne?

Ne jemi ata që bëjnë pyetjen:

E ç‘jemi ne?

Ne jemi:

Ura midis dy humnerave.

Ne jemi:

Dashuria midis dy epsheve.

Ne jemi:

Flakadanë zjarresh që trembin egërsirat.

Ne jemi:

Kështjellarë të rrethuar nga padrejtësia.

Ne jemi:

Lamtumira e fundit e majmunit.

Ne jemi:

Optimizmi i diellit në agim.

Ne jemi:

Kënaqësi e dhimbjes në lindje.

Ne jemi:

Orteqe të shndërruar në barrikada.

Ne jemi:

Shkallare që të çojnë te perënditë.

Ne jemi:

Karvane që vdesin nga etja për të vërtetën.

Ne jemi:

Ata që i bindën oqeanet të heqin dorë.

Ne jemi:

Ata që nga pema prodhuam letrën, ku u vizatua rrënja.

Ne jemi:

Ata që trupin prenë për ta shëruar.

Ne jemi:

Ata që shpikën pasqyrën për të parë të metat.

Ne jemi:

Ata që jetën e shndërruan në qëllim.

Ne jemi:

Ata që me ide e mbushën zbrazëtirën.

Ne jemi:

Ata pa të cilët toka do të ish anonime.

Ne jemi:

Bij të etërve tanë dhe etër të bijve tanë.

Ne jemi:

Njerëz, njerëz dhe ky fakt zhduk çdo dyshim. / KultPlus.com

Kosova e Bullgaria nënshkruajnë marrëveshje për bashkëprodhim në kinematografi

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka bërë të ditur se Nayden Todorov, Ministër i Kulturës së Bullgarisë, nesër do të qëndrojë në një vizitë zyrtare në Kosovë.

Në komunikatën për media thuhet se në kuadër të kësaj vizite, Ministri Hajrulla Çeku do të takojë homologun e tij.

Tutje, bëhet e ditur se do të nënshkruhet edhe marrëveshja e bashkëprodhimit në kinematografi Kosovë-Bullgari./KultPlus.com

‘Fjalët e Qiririt’, poezia madhështore e Naim Frashërit


Poezi nga
 Naim Frashëri

Në mes tuaj kam qëndruar
e jam duke përvëluar,
që t’u ap pakëzë dritë,
natënë t’ua bënj ditë.

do të tretem, të kullohem,
të digjem, të përvëlohem,
që t’u ndrinj mir’ e të shihni,
njëri-tjatërin të njihni.

për ju do të rri të tretem,
asnjë çikë të mos mbetem,
të digjem e të qanj me lot,
se dëshirën s’e duronj dot.

unë zjarrit nuk i druhem
dhe kurrë s’dua të shuhem,
po të digjem me dëshirë,
sa të munt t’u ndrinj më mirë.

kur më shihni se jam tretur,
mos pandehni se kam vdekur;
jam i gjall’ e jam ndë jetë
jam në dritët të vërtetë,

unë jam në shpirtin tuaj,
mos më kini për të huaj,
m’është falurë durimi,
andaj po digjem si trimi,

se ma k’ënda t’u bënj mirë,
të mos mbeti n’errësirë.
jakëni rreth meje rrini,
flisni, qeshni, hani, pini,

në shpirt kam dashurinë,
pa digjem për njerëzinë,
lemëni të përvëlohem,
nukë dua më të ftohem,

dua ta djek trupn’ e kretë
për atë zotn’ e vërtetë.
me zjarr ta djek mushkërinë
e të tretem për njerinë,

bashkë me gëzimt të tija
të vete te perëndia.
unë dua njerëzinë,
mirësin’ e urtësinë.

në bëhi shokë me mua,
në më doni si u dua,
njëri-tjetërin në doni,
të paudhë mos punoni.

o zëmëra fluturake,
qasju pakë kësaj flake!
mase krahët t’i përvëlon,
po dhe shpirtin ta shënjtëron.

unë duke përvëluar,
njerëzit i kam ndrituar.
kam qënë mik me njerinë,
andaj i di e më dinë.

gjithë tuajt’ i kam parë,
mëm’ e at’ e fis e farë,
si tani gjithë i kam ndër mënt,
që rrininë më këtë vënt.

edhe sot nër ju ata shoh,
se shpirtin e tyre ua njoh,
dhe unë si ju jam ndruar
e jam përzjer’ e ndryshuar,

pa jam bërë shumë herë
zjar e uj’ e balt’ e erë.
jam një shkëndijë pej qielli
dhe një drudhëzë pej dielli.

edhe ndër qiej fluturonj,
edhe brënda në det qëndronj,
shumë herë fle në baltë,
diku ndodhem dhe në mjaltë

bënem qëngj e kec i pirë,
lul’ e bar e gjeth i mbirë.
dua shumë fjalë t’u them,
po trëmbem mos i bënj ujem.
e ku shkruhenë në kartë
fjalët’ e gjuhësë zjarrtë? / KultPlus.com