Xhemile Husenaj
Fotografiye: Nok Selmani

 ‘’Muzikaki sikavni ani elementaruni skola, anglo e sah klasa phenla sine; ‘’Dahira ali kotar o majupya’’, akava kergyaman te shunape but qhelale. Vi ayekha pelakarava ma godyate kay phengyum olake kay na sito cacek akava, thay na isitut penjaripe ano akava aspekti. Akaleske, oy durygargama e klasatar vash te na akceptinel veke mande’’, ayekha shrdinga mothavipe e Gazmend Quqallasko, kova akana sito korkoro sikavno thay kamipe kay therla vash oleski profesiya na komperinla niso avereya.

Quqala, kova jivdinla thay kerla buti ani Fush Kosova isi shov bersha kay phiravela profesia e sikavneski, ano kuadro e Naraipna Organizaciako ‘’Balkan Sunflowers’’. Yekh kotar o sebepya kay ov decizingya te phiravel profili e Pedagogiako, sito phando e bare mangipeya kay ov therla vash te azhutinel e haricune komunitete direkt evolviripe thay edukipe.

Ov mothavla kay akala shov bersha vash oleske sine yekh eksperienca but shukarni, feri so lela buderi janipe ini kotar o qhavore kolen korkoro sikavgya olen andar o bersha.

 ‘’Qhavore kamnatut na leindoy dikhipe savo komuniteti siyan, on na jana te keren diskriminipe’’, potencinla Quqalla.

BSFK sitoy yekh NRO lokaluni themelimi ano bersh 2007 phiravdi viziya thay misiya kotar o Balkan Sunflowers International koya operinla ani Kosova sar e bershestar 1999. Sunflowers Ballkan Kosova ( BSFK) vazdla aktivistyenge jivdipya vash amalipaske averipya. Akaya NRO kerla buti thay kotorleingyola ano komuniteteske reagipya vash o hakaya thay manushesko diniteti, keriba buti ano edukipe sastipe, kulutra, civilizipe, butikeripe thay respekti vash diversiteti.

BSFK fokusiringya olaki buti buderipeya ani umala e edukipasko thay o puqipya kola qalavna e romen, ashkaliye thay egipqanya ani Kosova. Aktualipeya, BSFK operinla panj edukipaske centrya ano Kosovake shtar komune. Prekal akala centrya e sikipasko, BSFK servisinla pashe 500 qhavorenge ano dive. Avri e centrenge vash siklipe, BSFK therla vi programya kola therna resipe o kotorleipe e romengo, ashkaliengo thay e egipqanyengo ano edukipe thay ano dizunengo jivdipe ani Kosova.

Te ove kotor e haricune komunitetesko ani Kosova na sito ni hari lohke, sfide kolea arakhoveya sar ano anglune bajakya e qhavoripasko siton phare vash sakaske, may buderi vash o qhavore e angluna klasako kola o penjaripe e amalyencar thay e malinencar ajukerna e bara losha. Gazmendi mothavla kay ovinindoy angluni generaciya koya shrdinga skoluipe palo agorutno maribe, ekzisitnla yekh bari presia ano olengo direktipe. Ov mothavla kay sarvaht gelo dara ani skola, but ver qhelale tretirisale kotar o siklovne thay sikavne, beshlakerde olen sarvaht ani agorutni banka thay may qhelalo akalestar sito kay buderi olendar mekle o skoluipe.

Gazmendi, therla yekh zoralo karakteri thay decizimo karshi oleske resipya, na cidingya vast niyekh ver e sah presia thay e bari dar kay thergya ano vahti e elementaruna skoluipasko. Bahtake, sar mothavla vi ov korkoro, ano mashkarutni skola therga yekh sah aver traytipe kote therga shukarne raportya sarenencar.

‘’Aplikingyum ano buderi butyake thana thay vakerna sine mange kay phandilo o afati vash aplikipe ini soske o afati na phandilo’’, e akate o Quqala araklilo e direkt racizmoa, kole jivdingya but phare. .

Vash yekh harno periodi, Quqala mothavla kay kergya buti ini ano ‘’The Ideas Partnership’’, kote vi mothavgya kay ini odothe thergya direkt racizmo, kote ini soske thergya shukarne raportya e butyake kolegyencar, yekhuno akcesi na sine ini kotar o dadalarya, qhavore kola phiravna sine ververutne aktivitetya ani akaya organizaciya.

‘’Therava shukarne ledeipya e buderune komuniteteya. Akava azhutingyama ini ano profesionaluno avanciripe. Akava qhigode si but vasno ano realizipe o resipya direkt yekh kariera, feri so te sine kay lungyaripeya diskrimingyoveya shay ini sito na shayutno o avancipe ano profesionaluno aspekti. Yekh ver e 1 yunea thergem aktiviteti e qhavorencar kotar o buderuno komuniteti, isine dadalarya kola na mekle qhavoren kay te aven amende kola siyem koloreya, ini soske palo yekh vahti o qhavore siklile amencar, avna sine amende bizo nisavo hezitipe’’, mothavla Quqalla.

O drom karshi sukseseske thay vazdipe yekh kariera na sito niyekh ver lohko, maybuderi kana akava drom zorakergyola kotar bizo logikake indikatorya sar diskriminipe thay anglokrisipe. Ayekha sine vo o drom vash Gazmend Quqallake, kova may baro motivipe vash o namekhipe thay vastcidipe olesko sine baro motivi, yekh ver vash te azhutinel pere komunitetete thay vi odova personaluno motivi karshi vazdipe thay avanciripe. Quqalla potencinla kay janla but shukar kay o racizmo nashti telargyola 100% numay, odova so ov rodla sito kay te kergyol so may buderi ano relavantune instituciye karshi ‘’kovlibe’’ (sar anavla ov) akava fenomeni.

 ‘’Bibahtake o racizmo ekzistinla ini ano maymoderune thana Kosova’tar. Racizmo sito kana peste but uqhe azdeya thay  telareya e avere, vash diso so o aver gndinla kay therla buderi desar o avera. Shay o racizmo amende na sito abokar but sar sine angleder, numay sito pandar prezenti’’, vakerla ov.

Ov vakerla e bare pasioneya vash oleski buti, vash qhavore kolen siklola, vash o aktiviteti kay evolvirinla ketane thay buderi qhigodya aver kola pherna yekh olesko sakovadivuno dive, vash oleske na si ni hari vasno kole komuniteteske perna o qhavore kolen ov siklolen. ‘’On siton may kamle jene so ekzistina’’, vakerla Qyqalla.

Pe agor e amara vakeripasko, Gazmendi therla numay yekh mesazhi vash sarinenge, ov na rodla niso buderi desar te dikha yekhe-avere sar manusha.

 ‘’Kana me hem tu arakhape thay vakera, tu dikheya kay amen siyem yekhune numay so kerlamen aver sito dikhipe thay poli. Amen saren siyem manusha thay te sine kay treterina yekhe-avere ayekha, si te evolvirina sar amalipe’’, deklarinla Quqalla.

TEKSTI NË GJUHËN SHQIPE.

(Akava teksti produktisalo sar kotor e proyektesko ‘’Phikodeipe e mediengo thay e jurnalistikako vash o manushikane hakaya ani Kosova’’, phikodeimo kotar o ofisi e Europaka Uniako ani Kosova thay realizimo kotar Kosovo 2.0, CEL thay QKSGJ. Andripe e akala botipasko sito godornipe e KultPlus/YIHR KS thay ano ni yekh drom nashti te konsideringyol sar pratsav e EU vay K2.0, CEL vay QKSGJ)