Mark Aurel Klaudi, perandori romak me prejardhje Ilire

Mark Aurel Klaudi i njohur gjithashtu si Klaudi II ishte një perandor romak me prejardhje ilire.

Ai lindi më 10 maj 213 ose 214. Klaudi erdhi nga Dalmacia ose Iliria, megjithëse është e mundur që vendi i tij i lindjes të ishte rajoni i Dardanisë.

Para se të vinte në pushtet, Klaudi shërbeu me ushtrinë romake, ku bëri një karrierë të mirë dhe siguroi emërimin në postet më të larta ushtarake. Në vitet 249–251, ai shërbeu si një tribun ushtarak. Në këtë post, Klaudi u dërgua për të mbrojtur Termopilet, në lidhje me të cilën guvernatori i Akaas u urdhërua t’i dërgonte atij 200 ushtarë dardanë, 60 kalorës, 60 shigjetarë kretas dhe një mijë rekrutë të armatosur mirë. Trupat e tij më pas e shpallën atë Perandor mes akuzave, kurrë të provuara, se ai vrau paraardhësin e tij Gallienus. Sidoqoftë, ai shpejt provoi të ishte më pak se i etur për gjak, pasi kërkoi nga Senati Romak që të kursejë jetën e familjes dhe mbështetësve të Gallienus.

Ai ishte më pak zemërgjerë ndaj armiqve të Romës, megjithatë, dhe pikërisht kësaj i detyrohej popullaritetit të tij. Klaudi ishte i pari në një seri të “perandorëve ushtarakë” të fortë që përfundimisht do të rivendosë Perandorinë pas Krizës së Shekullit të Tretë. Në kohën kur Klaudi u bë perandor, Perandoria Romake ishte në rrezik serioz nga disa ndërhyrje, si brenda ashtu edhe jashtë kufijve të saj. Më e rëndësishme prej tyre ishte një pushtim i Gotëve në Iliri dhe Panoni. Megjithëse Gallienus u kishte shkaktuar atyre disa dëme në Betejën e Nestus, Klaudi, jo shumë kohë pasi u emërua Perandor, e ndoqi këtë duke fituar fitoren e tij më të madhe, dhe një nga më të mëdhatë në historinë e luftrave romake. Në betejën e Nishit, Klaudi dhe legjionet e tij shpartalluan një ushtri të madhe gotike.

Nga kjo fitore Klaudin mori mbiemrin e tij “Gothicus” (pushtuesi i Gotëve), dhe kështu njihet deri më sot. Gotët shpejt u dëbuan përtej lumit Danub nga Aurelian, dhe kaloi gati një shekull para se ata përsëri të përbënin një kërcënim serioz për perandorinë. Klaudi shpartalloi Alamanet ne betejen e liqenit Benacus ne vjeshte te vitit 268 disa muaj pas betejes se Nishit.

Në fund të vitit 269 ai kishte udhëtuar në Sirmium dhe po përgatitej të shkonte në luftë kundër Vandalëve, të cilët po sulmonin në Panoni. Sidoqoftë, ai ra viktimë e Murtajës dhe vdiq në fillim të janarit 270. / KultPlus.com

Zbulohen dy varre antike në parkun e Amantias në Vlorë

Përgjatë gërmimeve të shpëtimit në qytetin ilir, në Amantia të Vlorës janë gjetur dy varre.

Gjatë punës për një varr monumental që ndodhet brenda parkut, janë zbuluar dy varre, për të cilat kreu i Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Orges Feimi tha se vlerësohet se varri i parë është me muraturë tulle dhe i përket shek. III-II para lindjes së Krishtit, ndërsa brenda tij janë gjetur edhe disa objekte.

Ndërsa varri i dytë i zbuluar mbi portën me hark në qytetin ilir të Amantias vlerësohet se i përket periudhës otomane.

“Këto zbulime konfirmojnë një datim të parkut arkeologjik të Amantias. Do të veçoja dhe zbulimin në gërmimin e shpëtimit që u krye në varrin tjetër, pjesë e akropolit i cili ndodhej mbi portën me hark të qytetit ilir të Amantias ku nga vlerësimet paraprake ne mendojmë se ky varr i përket periudhës otomane pasi përveç enëve qeramike të gjetura, u gjendën edhe disa monedha të ndryshme brenda varreve antike. Ne kemi evidentuar 4 apo 5 pika të tjera brenda këtij parku, të cilat ne presim të nisim gërmimet që ti shtohen edhe disa monumente të tjera pjesë e këtij parku për t’u shtuar. Objektet e gjetura do të ruhen, ndodhet në zyrat e Drejtorisë Rajonale, do të studiohen restaurohen dhe më pas do të gjendet vendi ku do të ekspozohen”, tha Feimi.

Këto varre janë një vlerë e shtuar për parkun arkeologjik dhe sipas drejtorit Feimi, ato do të ndryshojnë të ardhmen e kësaj zone historike. Krahas pasurimit të parkut arkeologjik me monumente të reja për t’u vizituar dhe të dhëna me rëndësi për historinë e qendrës antike, nga gërmimet e këtij viti u rikuperuan objekte të një rëndësie të veçantë që do të pasurojnë stendat e muzeve lokalë dhe kombëtarë. /zhurnal/ KultPlus.com

Hunzat, pasardhësit e Aleksandrit të Madh, ndoshta ilirë

Hunzat, që njihen si Burusho, janë një enklavë populli ndryshe nga ata aziatikë, prej të cilëve rrethohen. Jetojnë në një territor në veri të Pakistanit, afër kufirit me Afganistanin, Kashmirin dhe Kinën.

Populli Hunza thotë për vete se heqin origjinën nga Aleksandri i Madh, i mbetur atje pas disfatës në ekspeditat pushtuese të tij, në vitet 356-323 para Krishtit.

Studiues shqiptarë e lidhin emrin e tij me konfiguracionin e vendit ku kanë mbetur në trajtën e hundës, ndërsa popullin me origjinë ilire (shqiptare).

Konsiderohet si populli më i shëndetshëm në botë. Ata jetojnë deri 120 vjet, ndërsa gratë lindin normalisht edhe në moshën 60 vjeçe.

Më shumë u ngjajnë evropianëve sesa azatëve.

Populli i vogël hunza, që jeton në malet e Pakistanit, konsiderohet për popullin më të shëndetshëm në botë.

Cili është sekreti i tyre?

Jetëgjatësia mesatare e tyre është rreth 100 vjet, por shumë sish jetojnë edhe deri 110 e deri 120 vjet, transmeton Koha.net.

Sot llogaritet se janë rreth 30 mijë sish, ndërsa flitet se ndër ta ka pasur njerëz që kanë jetuar deri 160 vjet.

Ka dëshmi të shkruara se gratë e hunzave janë bërë nëna pa probleme edhe në moshën 60 vjeçe.

Thënë shkurt është e vështirë t’ua qëllosh moshën, meqë ato duken së paku dyfish më të reja.

Pohojnë se janë trashëgimtarë të drejtpërdrejtë të Aleksandrit të Madh. Ndërkaq më shumë u ngjajnë evropianëve sesa popujve të Azisë.

Thonë se sekreti i tyre janë “shprehitë e shëndetshme”. Shumë seks, pak stres dhe ushqimi më i shëndetshëm në botë. Hanë vetëm ato që vetë i kultivojnë, transmeton Koha.net.

Ushqimet industriale nuk ekzistojnë në menynë e tyre. Ushqim i pëlqyer për ta janë pemët e perimet e freskëta, frutat arrore, ndërsa delikatesë kajsitë e terura si dhe farërat e thara të kësaj peme.

Brenda ditës ecin nga 20 kilometra, ndërsa çdo ditë meditojnë nga disa orë në maje të maleve. Thuajse askush nuk vuan nga kanceri dhe sëmundjet e ngjashme, por as nga viruse të zakonshme, si të gripit./KultPlus.com