Jusuf Gërvalla i shkruan nënës: Mendja e shpirti ynë kanë pasur strofull fjalën tande, dashuninë e kujdesin tand të pashoq

Në shtator të vitit 1980, Jusuf Gërvalla ishte larg nënës së tij. Dashuria e pastër e saj megjithatë e ka shoqëruar Jufusin në udhëtimet, tragjeditë e të mirat e jetës së tij.

“ Nanë e dashtun!
Rruga e jetës na pruni deri këtu. Zor sa të duesh. Po kollaj, s’ka qysh bahet ma kollaj. Ti vetë sa e sa herë, në prag të gjumit, kur ishim fëmijë e kur kishim dalë prej lojnave të fëminisë, na ke kallxue përralla që kanë të njëjtin përfundim: rruga e nderës asht ma e zorshmja, po ma e mira dhe e vetmja rrugë e vërtetë për njerin. Dhe, kush u mundue për nder, nder ka gjetë!

Sot, në vjeshtën e kësaj rruge, kur s’po kemi qysh me i dhanë gjevap bereqetit kaq të pasun, farën e të cilit e kemi mbjellë vetë, kush lodhet i pari mundet me thonë: a vyen me luftue për nder, tuj i ngarkue vetit kaq të liga në shpindë?!

Unë, besoj, nanë, se ti nuk je ajo që thotë kështu. Ti gjithmonë u ke përballue burrnisht rrebesheve të mëdha. Unë besoj se ti nuk je lodhë. Rruga jonë, mendja e shpirti ynë kanë pasur strofull fjalën tande, dashuninë e kujdesin tand të pashoq. Kur i kujtoj këto, më del se ti, në vend se të mërzitesh, duhet të gëzohesh e të përtërihesh. Ma në fund, veç tuj mos u dorëzue në këtë kohë të vështirë, ti nanë, do ta qitësh edhe hapin tand të fundit burrnor, që të bon si të gjitha ato nana trimnesha e fisnike shqiptare, të cilat, kur e ka lypë puna e vatanit, s’e kanë kursye e s’e kanë kajtë me lot jetën e djemve të tyne dhe kanë këndue kur kanë kukatë qyqet.

Jam shumë i lumtun që për këtë pikë, pra, për mërzinë tande, shpirtin e kam të fjetun. Ti je nji lis, që nuk don me ditë për fërfllazat e forta. Bile, nji lis, madhështia e të cilit del në pah bash kur merr mot me fërfllazë. As bora as ngricat e mëdha nuk të kanë ba kurrë shejë.
Pse, pra, dridhesh aq fort prej lagshte e prej bryme?

Në përfytyrimet e mia të gjalla, këtu në tretdhé, të shoh tuj ecë me atë krejninë tande të pashoqe, sa herë që nisesh me e pa djalin tand në burg, e rrugës të bjen me u shpërndrrue me anmiq të mëdhenj e të vegjël të pjellës sate. Le të pëlcasë anmiku, gjithë ai që e ka ba synin qorr e veshin shurdh kur e do puna me lufte për nderën, për ato që ti jau ke kushtue jetën e shëndetën. Dhe dije se krejnia jote përballë fërfllazës së sotme, asht helmi ma i fortë për anmikun” . / KultPlus.com

Nënë, më fal se të përqafoj shumë rrallë

Nga Albina Krasniqi

Shkruaj, pastaj zhgarravis. Vazhdon kështu për shumë gjatë. Nuk e di pse sot lapsi nuk më bindet, frymëzimi im ka ikur larg.

Po ç’faj kam unë që fjalët e mia nuk munden të përshkruajnë portretin tënd?! Ti je ai imazhi i pandashëm i kujtimeve të mia. Ke qenë aty me mua edhe kur unë nuk e dija që isha me ty, je ninulla më e ëmbël, dora që më mbron, më përkëdhel. Je ajo që me entuziazëm të madh duartroket hapat e mi të parë, gërmëzimet e para, je kritikja nga e cila pranoj çdo mendim, je shtylla tek e cila mbështetem, burimi im i kurajos.

E di nënë! I gjithë blerimi i pranverës është kaq i zbehtë para syve të tu. Ndonjëherë kur kthehem nga shkolla, gjatë gjithë rrugës mendoj si do të të shpjegoj ndonjë të vërtetë të “dhimbshme“. Arrijë të krijojë një skenar shumë të sofistikuar, mbushur me zbukurime e manipulime, një histori fantastike plotë me gënjeshtra, të cilën jam gati për ta treguar. Dhe…kur përballem me atë shikim, e gjithë historia ndërtuar me aq mundim, shuhet në një sekond. Nuk mundem të të gënjej, nëse do ta bëja, do të jetoja me barrën e një kri mi të rëndë. Në fakt, gjithmonë kam menduar se si je aq e zonja në leximin e mendjes sime, ndonëse unë jam një aktore e mirë, ti gjithmonë e kupton atë që fsheh nga brenda. Ti nuk ke nevojë të shohësh lotët për të më pyetur pse jam e mërzitur, ndonjë ditë do të ma japësh edhe mua formulën e kësaj. Dua të të rrëfej diçka; ka raste kur unë nuk u bindem kërkesave të tua, më beso, nuk dua të të mërzis, por mua më pëlqen të fitoj pak vëmendje, të vjedh pak nga kujdesi yt.

Më pëlqen kur mundohesh të më bindësh të ha ushqim, kur më trajton si një fëmijë të llastuar. Më pëlqen kur gjatë natës, ndjejë dorën tënde tek më mbulon, kur me dashurinë tënde të madhe më largon mërzinë, kur së bashku mbjellim lulet e bukura të jetës. Më pëlqen prania jote, hija jote në rrezen time të shikimit. 

Unë gaboj karshi teje nënë, gaboj shumë, por falja jote i kalon kufijtë e mi, e di që unë të përqafoj rrallë, përveç takimeve të zakonshme si me të gjithë. Ndoshta akoma më rrallë, të shpreh ndonjë ndjenjë, të them që ti për mua ke shumë rëndësi, por e kam kaq të vështirë. Më ngjajnë ndonjëherë të tepërta veprimet, më duket vetja si një kukull e drunjtë, e akullt, pa ndjenja, por nuk e di sa herë mundohem të flas, në fyt më mblidhet një lëmsh gjigand.

E di nënë?! Ndjenjat e forta janë bërë për zemrat, ndoshta prandaj është e vështirë t’i nxjerrësh jashtë. Më fal për gjithçka të munguar nga unë, por dije këtë, unë të ruaj ty në thellësitë e zemrës sime, në vendin tim më të sigurt, nga i cili s’do të dalësh kurrë. Meqë s’u mjaftova nga fjalët e Botës, të shkrova ca rreshta me fjalë zemre. Ca rreshta për ty nënë nga vogëlushja jote. Nuk e di a të kam thënë ndonjëherë se të dua… / KultPlus.com

“Nanë ti gjithmonë u ke përballue rrebesheve të mëdha dhe nuk je lodhë”

“Ti je nji lis, që nuk don me ditë për fërfllazat e forta. Bile, nji lis, madhështia e të cilit del në pah bash kur merr mot me fërfllazë. As bora as ngricat e mëdha nuk të kanë ba kurrë shejë”, i thotë ai nënës së tij.

Letrën e Gërvallës, mund ta lexoni të plotë më poshtë.

“Nanë e dashtun!

Rruga e jetës na pruni deri këtu. Zor sa të duesh. Po kollaj, s’ka qysh bahet ma kollaj. Ti vetë sa e sa herë, në prag të gjumit, kur ishim fëmijë e kur kishim dalë prej lojnave të fëminisë, na ke kallxue përralla që kanë të njëjtin përfundim: rruga e nderës asht ma e zorshmja, po ma e mira dhe e vetmja rrugë e vërtetë për njerin. Dhe, kush u mundue për nder, nder ka gjetë!

Sot, në vjeshtën e kësaj rruge, kur s’po kemi qysh me i dhanë gjevap bereqetit kaq të pasun, farën e të cilit e kemi mbjellë vetë, kush lodhet i pari mundet me thonë: a vyen me luftue për nder, tuj i ngarkue vetit kaq të liga në shpindë?!

Unë, besoj, nanë, se ti nuk je ajo që thotë kështu. Ti gjithmonë u ke përballue burrnisht rrebesheve të mëdha. Unë besoj se ti nuk je lodhë. Rruga jonë, mendja e shpirti ynë kanë pasur strofull fjalën tande, dashuninë e kujdesin tand të pashoq. Kur i kujtoj këto, më del se ti, në vend se të mërzitesh, duhet të gëzohesh e të përtërihesh. Ma në fund, veç tuj mos u dorëzue në këtë kohë të vështirë, ti nanë, do ta qitësh edhe hapin tand të fundit burrnor, që të bon si të gjitha ato nana trimnesha e fisnike shqiptare, të cilat, kur e ka lypë puna e vatanit, s’e kanë kursye e s’e kanë kajtë me lot jetën e djemve të tyne dhe kanë këndue kur kanë kukatë qyqet.

Jam shumë i lumtun që për këtë pikë, pra, për mërzinë tande, shpirtin e kam të fjetun. Ti je nji lis, që nuk don me ditë për fërfllazat e forta. Bile, nji lis, madhështia e të cilit del në pah bash kur merr mot me fërfllazë. As bora as ngricat e mëdha nuk të kanë ba kurrë shejë.

Pse, pra, dridhesh aq fort prej lagshte e prej bryme?

Në përfytyrimet e mia të gjalla, këtu në tretdhé, të shoh tuj ecë me atë krejninë tande të pashoqe, sa herë që nisesh me e pa djalin tand në burg, e rrugës të bjen me u shpërndrrue me anmiq të mëdhenj e të vegjël të pjellës sate. Le të pëlcasë anmiku, gjithë ai që e ka ba synin qorr e veshin shurdh kur e do puna me lufte për nderën, për ato që ti jau ke kushtue jetën e shëndetën. Dhe dije se krejnia jote përballë fërfllazës së sotme, asht helmi ma i fortë për anmikun.

Të përqafojmë me mall prej së largu, djemtë, rejat e nipat.

Djali yt – Isufi”. /KultPlus.com