Në qoftë ky njeri

Poezi nga Primo Levi
Përktheu Aida Baro

Ju që jetoni të sigurt
Në shtëpitë tuaja të vakëta,
Ju, që kur ktheheni në shtëpi mbrëmjeve
Gjeni ushqim të ngrohtë e fytyra miqësore:
Shqyrtoni në qoftë burrë ky
Që punon në baltë
Që nuk njeh prehje
Që lufton për gjysm’ buke
Që vdes nga një “po” a një “jo”.
Shqyrtoni në qoftë grua kjo,
Pa flokë e pa emër
Pa fije force për të kujtuar
Të zbrazur sytë e bosh prehri
Si një bretkosë dimrit.
Vritni mendjen se kështu ka ndodhur:
Ju urdhëroj me këto fjalë.
Gdhendini në zemrat tuaja
kur rrini në shtëpi kur shkoni udhës,
kur shtriheni kur ngriheni;
Përsërituani fëmijëve tuaj.
O ju shoft’ vatra,
ju zëntë sëmundja,
bijtë tuaj mos ju pafshin me sy. / KultPlus.com

“Si lum ai porsi flakë e shuar, nuk druhet as shpreson as pret”

Poezi nga Primo Levi

Përktheu Edon Qesari

Ankorimi

Si lum ai që mbërriti në port,

Që det’ e shtrëngata la mbas,

Ëndrrat që i vdiqën a kurrë s’patën lindur

Dhe kthen një gotë në pijetoren e Bremës,

Ndanë vatrës, dhe zënë kockat rehat.

Si lum ai porsi flakë e shuar

Si lum ai porsi rëra e grykajës,

Që mallin ka zbrazur dhe ballin kthjelluar,

Dhe prehet në buzën e udhës.

Nuk druhet as shpreson as pret,

Por sheh ngultas diellin tek muzget./ KultPlus.com

Hebrenjtë: Udhëtuam deri këtu në vagona të mbyllur, pamë të niseshin drejt hiçit gratë dhe fëmijët tanë, të kthyer në skllevër

Ndoshta do të mundim t’u mbijetojmë sëmundjeve e t’u shpëtojmë skartimeve, ndoshta edhe t’u rezistojmë punës dhe urisë që na tresin: po pastaj?

Këtu, përkohësisht larg nga sharjet dhe nga goditjet, mund të kthehemi në qetësinë tonë dhe të futemi në mendime, dhe atëherë duket qartë që s’do kthehemi.

Udhëtuam deri këtu në vagona të mbyllur; pamë të niseshin drejt hiçit gratë dhe fëmijët tanë; ne të kthyer në skllevër, kemi ecur qindra herë sa para mbrapa, nën lodhjen memece, me shpirt të shuar përpara vdekjes pa emër.

Ne s’do të kthehemi. Askush s’duhet të dalë prej këtu që të mund t’i çojë botës, bashkë me shenjën e ngulur në mish, lajmin e keq se çfarë mund t’i bëjë, në Aushvic, njeriu njeriut.

Një pjesë nga Primo Levi që e solli përmes rrjetit social poeti Liridon Mulaj./ KultPlus.com

Çohu!

Primo Levi (1919-1987) shkrimtar, poet dhe kimist italian me prejardhje çifute, i mbijetuar prej kampeve naziste.

Ëndërronim ato netë të egra
Ëndrra të rënda e të dhunshme
Me trup e shpirt ëndërronim:
Të ktheheshim, të hanim, të rrëfenim.
Deri sa dëgjohej shkurt, prerë,
Komanda që pa gdhirë:
“Çohu!”

Dhe zemra çahej në gjoks.
Tani jemi në shtëpi,
Barkun më në fund e ngopëm,
Rrëfyem ç’patëm për të thënë.
Erdhi koha prapë.
Së shpejti sërish kemi për të dëgjuar
Atë komandën në gjuhë të huaj:
“Çohu!”

Shqipëroi Maksim Rakipaj. / KultPlus.com