Rikthimi magjepsës i Anila Aliut, premiera “Simfoni Epike” dhe ekselenca e Orkestrës Filarmonike të Kosovës në harmoni të përsosur mes veti

Uranik Emini

Në përkufizimin e saj, Orkestra përfaqëson një grup interpretuesish në instrumente të ndryshme muzikore, duke përfshirë veçanërisht instrumentet me tela të klasës së violës, klarinetat dhe flautat, kornetat dhe trombonat, daullet dhe cembalet, për të luajtur muzikë, si simfonitë, operat, muzika popullore ose kompozime të tjera. E veçanta e Orkestrës Filarmonike të Kosovës është pjesa ku ata veprojnë dhe luajnë sikur të jenë një. Aftësia më e madhe që tregon edhe madhështinë që ata posedojnë, përfshin kapacitetin e tyre për të tingëlluar si një entitet koheziv, që të gjithë luajnë të njëjtin stil për të prodhuar tinguj unikë dhe kësisoj shtojnë edhe më shumë entuziazmin e publikut, shkruan KultPlus.

Mbrëmja e së dielës për shumë qytetarë ishte e rezervuar për Orkestrën e Filarmonisë së Kosovës, e cila koncertin e saj e filloi nga ora 20:00, në Sallën e Kuqe të Pallatit Rinisë. Nën drejtimin e maestro Gridi Kraja, koncerti u hap me uverturën “Coriolan” të Ludwig van Beethoven për të vazhduar me “Koncertin në G major” të Maurice Ravel të interpretuar nga pianistja e re por e shquar kosovare Anila Aliu e cila u rikthye në një koncert me Filarmonia e Kosovës pas 10 vitesh. Ajo debutoi me Filarmoninë kur ishte vetëm 12 vjeçe, si fituese e çmimit “Pianistja e re”.

Pjesa e dytë e koncertit ishte e rezervuar për premierën botërore të “Simfoni Epike” nga Fatos Qerimaj me tekst të Robert Wilton dhe me soliste mexosopranon Diellza Sylejmani.

Në një intervistë për KultPlus, Anila Aliu është shprehur e lumtur për rikthimin e saj në Filarmoninë e Kosovës.

“Sonte ka qenë një koncert i mrekullueshëm, kam pasur nderin dhe kënaqësin që të performoj me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës pas 10 viteve. Gjithmonë është një nder i veçantë që të performosh në skenën kosovare përpara një publiku kaq entuziast, para shumë profesorëve të mi, para familjarëve dhe dashamirëve të artit”.

Kushtet e krijuara nga vështirësitë nuk e “thyejnë” Filarmoninë e Kosovës

Anila Aliu ka marrë pjesë në festivale të ndryshme nëpër botë, duke udhëtuar kështu në vende të ndryshme. Ajo beson se përkundër faktit se Kosova dhe kushtet e saj në këtë fushë nuk janë aspak në të njëjtin nivel me shtetet e tjera, megjithatë punohet shumë për të arritur rezultate.

“Këtë koncert do ta mbaj në mend gjithmonë, edhe pse kushtet të cilat i kemi këtu nuk janë aspak në nivel me ato të koncerteve ndërkombëtare. Përkundër kësaj, vlen të përmendet fakti që edhe pse në kushte të vështira, muzicientët këtu punojnë shumë edhe jemi munduar që të japim maksimumin dhe të shijojmë këtë mbrëmje, po besoj që edhe për publikun ka qenë një koncert fantastik në bazë të duartrokitjeve dhe entuziazmin që shfaqën. Të performosh para publikut tënd është një përgjegjësi më e madhe, më sfiduese sigurisht, mirëpo natyrisht që performimi përpara njerëzve të tu është diçka që nuk përshkruhet me fjalë”, përfundon ajo.

Nga ana tjetër, Fatos Qerimaj shpjegon për KultPlus se si erdhi te momenti për të shkruar veprën që pati premierën botërore këtë natë, “Simfonia Epike”, me tekst të Robert Wilton.

“Unë shkëputa një fragment nga Edit Dura që thotë The Land of The Living Past, e kjo më bëri që të shkruaj këtë simfoni në kohën e pandemisë, duke përfshirë konceptin epik dhe lirik të natyrës shqiptare, konkretisht atë të veriut. Kjo ishte edhe arsyeja që vendosa ta realizoj këtë vepër premierë në Prishtinë, duke pasur parasysh epizmin dhe lirikën e trevës përkatëse”.

Energji e pashtershme për të prodhuar magji pranë publikut

“Ajo që unë mora sot nga orkestra e Filharmonisë së Kosovës ishte një energji teper pozitive, e cila shpalosi me të vërtet një krenari orkestrale që është brenda veprës, për të treguar trashëgiminë dhe të ardhmen”, shpjegon kompozitori Qerimaj.

Dirigjenti Gridi Kraja pohon se bashkëpunimet me Filarmoninë e Kosovës janë të shpeshta, ndërsa e vlerëson shumë performancën nga kjo këta të fundit dhe veçanërisht nga pianistja Anila Aliu.

“Ky ishte një koncert i veçantë do të thosha, sepse në këtë koncert luhej një vepër krejtësisht premierë. “Simfonia Alpine” e Fatos Qerimaj, e bazuar në motive veriore të Shqipërisë. Simfoni shumë e veçantë e fuqishme dhe me mesazh e të gjitha. Një performancë shumë, shumë e mirë edhe nga Anila Aliu. Një koncert që është shumë sfidues për orkestrën, por mund të themi se u arrit shumë mirë. Solistja bëri një lojë shumë të mirë dhe gjithashtu edhe uvertura e njohur “Coriolan” nga L. V. Beethoven. Jam shumë i kënaqur me koncertin, gjithmonë mbetem i kënaqur me orkestrën, me të cilët kemi një bashkëpunim gjithmonë, janë kolegët e miqtë e mi”, shprehet Kraja.

Edhe solistja mekso-soprano, Diellza Sylejmani, tregon për KultPlus se përkundër vështirësive të shumta në mungesë të kushteve, sidomos mungesës së sallës adekuate, në Kosovë ka artistë të jashtëzakonshëm.

“Për mua ishte një nder së pari dhe sigurisht edhe një kënaqësi të isha pjesë e veprës premierë të Fatos Qerimajt. Kjo vepër është shkruar nga kompozitori në periudhën e pandemisë dhe për të e ka pasur një domethënie të veçantë. Pjesa ku unë këndoj fillon e këndohet për tokën, për malet, për shqiponjat, të cilat e karakterizojnë Shqipërinë. Paraqitja mund ta keni parë edhe vetë që ishim shumë afër me publikun, saqë e kisha ndjenjën që po i këndoj te veshi i dikujt. Në Kosovë ka artista, këngëtarë e instrumentista shumë të mirë që nuk po mund ta shprehin veten e tyre më së miri si shkak i mungesës së një salle adekuate”, thotë Sylejmani.

Ndërkaq, kryetari i Prishtinës, në një prononcim për KultPlus, bën të ditur se janë duke u planifikuar disa hapësira të mirëfillta për Filarmoninë e Kosovës.

“Orkestra e Filharmonisë së Kosovë janë të mrekullueshëm, jam pothuajse në çdo koncert të tyre. Jemi duke punuar shumë që të krijojmë hapësira të mirëfillta për ta. Në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës jemi duke punuar për të transformuar hapësira që të krijojmë mundësi të performancës së Filharmonisë së Kosovës. Edhe Salla e Kuqe është e vjetërsuar, por edhe tani e kemi një projekt për të rigjeneruar këtë hapësirë, por përkundër kësaj orkestra ishte e mrekullueshme, sigurisht edhe pianistja Anila Aliu”, thotë Rama.

Ai shton gjithashtu se ndërtesa e Operës dhe Baletit do të duhen 2 ose 3 vjet që të jetë gati, ndërsa deri atëherë plani është që godina e Gërmisë të shndërrohet në Galeri dhe Sallë Koncertesh.

“Fillimisht është dalë konkursi ndërkombëtar, që do të aplikojnë për të dizajnuar objektin e Operas dhe Baletit, pasi kjo të përfundojë pastaj vazhdohet me dizajnimin e kësaj ndërtese, e më pas sigurisht edhe ndërtimi i saj. Mesiguri do të kalojnë 2 ose 3 vite që kjo ndërtesë të përfundojë. Mirëpo, përkundër kësaj po them se kemi paralelisht edhe iniciativa tjera, ku ndërtesa e Gërmisë do të transformohet në Galerinë e Qytetit si dhe një Sallë Koncertale, së bashku me Bashkimin Evropian. Proceset byrokratike sigurisht që janë me shpejtësi më të vogël sesa ne kemi dëshirë, por jemi duke punuar që t’i shtyjmë përpara sa më shpejt”, përfundon Rama.

Filharmonia e Kosovës aktivitetin e muajit nëntor do ta përmbyll me koncertin “Dua më shumë Shqipërinë” duke iu bashkuar Orkestrës dhe Korit të Teatrit Kombëtar të Operës në Tiranë më 26 nëntor në sheshin “Skënderbej” në koncerti i cili organizohet në shënim të 110 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. /KultPlus.com

“Syrene Saxophone Quartet” me komunikim të veçantë muzikor bëri hapjen e festivalit ReMusica

Era Berisha

Edicionin e tij të 21-të, festivali ReMusica e nisi mbrëmë me një interpretim nga kuarteti i saksofonëve nga Holanda, “Syrene Saxophone Quartet”, që për publikun solli vepra mjaft interesante. Këto vepra që ngërthyen në vete temën e ujit, u interpretuan me një elegancë dhe hijeshi të pakrahasueshme, me ç’rast ky kuartet me të vërtetë lëvizi si rrjedhë e ujit përgjatë gjithë këtij koncerti, për të sjell kështu vepra të cilat aq butësisht hynin në shpirtin e pranishëm, shkruan KultPlus.

Salla e Kuqe ishte vendi i cili mbrëmë mirëpriti koncertin e parë të festivalit, ku me gjithsej dymbëdhjetë reflektorë të kaltër, dritat e ngrohta që vinin nga lart, dhe skena e ndriçuar në një rreth të veçantë për interpretueset, bëri që akoma pa nis ky koncert, publiku të jetë pjesë e tij. Ndërkaq, me shkronja të mëdha dhe perde të zeza të vendosura prapa, ishte emri i festivalit që erdhi në ngjyrë të gjelbër ku pothuajse dukej se po frymonte nga posedimi gjallërues që përmbante.

Hapjen e festivalit ReMusica e nisi drejtoresha artistike, Donika Rudi, e cila është shprehur se po ndjen një kënaqësi të madhe pas mungesës fizike që zgjati për dy vite.

“Është shumë kënaqësi që po ju shoh sonte këtu. Ka dy vite që po e presim këtë natë. Këtë vit shënohet 21 vjetori i festivalit. Vitin e kaluar, me shënimin e 20 vjetorit kemi planifikuar një mori koncertesh e aktivitetesh, por në minutë të fundit, u anuluan të gjitha ngase ato erdhën vetëm në formatin online. Festivali këtë vit trajton një temë të veçantë ku i kemi katër elemente të natyrës si: toka, ajri, uji dhe zjarri. Në këtë formë, është ndërtuar dhe gjithë programi që është para jush. Pra, sonte tematikën e kemi me ujë, prandaj edhe sirenat i kemi sonte këtu”, thotë Rudi.

Sipas saj, netët e tjera do të vazhdojnë me këtë tempo e ritëm. Ndërkaq, në koncertin e fundit e paraparë është edhe një vepër e një kompozitori ukrainas, Maxim Shalygin, që vjen e shkruar qysh vonë, në mënyrë që solidarizimi të jetë i pranishëm edhe në këtë festival.

Fotografia: Rrahman Osmani

Pas kësaj hapjeje, me veshje në ngjyrë të kuqe e të pembe, në skenë doli kuarteti i saksofonëve “Syrene”, që pas pak do të pushtonte skajet e gjithë sallës me tinguj të fuqishëm por edhe të butë e komplekse. Në një ndërlidhje me qetësinë absolute të të pranishmëve, erdhi  vepra e parë e titulluar “Water music – Suite No.1 in F Major” e kompozitorit George Frideric Handel si dhe vepra e dytë “The Waves”, nga kompozitori Jacob Ter Veldhuis.

Katër saksofona që shndrisnin në ngjyrë ari arritën që të vjedhin vëmendjen e gjithsecilit. Të lëshuar nga agresiviteti, meloditë e zhveshura që po pasonin, herë vallëzonin në një butësi që rrëshqiste lehtazi në atmosferë e herë tjetër shndërroheshin në një cikël prej lozonjareve.

Pas këtyre dy veprave aq bukur të luajtura, Kuarteti i saksofonëve “Syrene” iu drejtua publikut për t’i thënë se ato me të vërtetë po ndihen krenare që po performojnë për herë të parë në Prishtinë.

“Faleminderit shumë për duartrokitjet tuaja. Jemi shumë të lumtur që luajmë këtu në Kosovë, në këtë mjedis. Ne ndihemi shumë të mirëpritur këtu dhe njerëzit janë shumë të mirë. Është hera e parë që luajmë këtu në Prishtinë, prandaj jemi shumë të nderuara që jemi këtu dhe luajmë për ju. Kemi vizituar edhe Universitetin e Prishtinës, ku i mësuam talenteve të reja, saksofonin”, thotë “Syrene”.

Sipas tyre, ato u ndjenë shumë të lumtura që kanë ndarë njohuritë e tyre për muzikën në ato mësime, pasi në të njëjtën kohë ato kanë ndarë edhe dashurinë e tyre për muzikën.

“Pjesa tjetër quhet “An American in Paris” nga kompozitori holandez George Gershwin. Vendi ynë, Holanda, është i rrethuar nga deti, dhe pjesa më e madhe e tokës është nën nivelin e detit, kështu që kur kemi të bëjmë me ndryshimet klimatike dhe niveli i ujit shkon më lart, shumica e tokës do të jetë në ujë. Për shekuj me radhë, ne po luftojmë kundër ujit ose thjesht po jetojmë me të. Në këtë pjesë po shkojmë vërtet në ‘ujë’, pak a shumë, prandaj është një pjesë e gjatë ku koha zhduket. Ideja është përjetimi i juaj ku ju jeni në ujë dhe deti është i pakohshëm”, thotë tutje “Syrene”.

Fotografia: Rrahman Osmani

Përgjatë pothuajse dy orëve, kuarteti dëshmoi se audioja e çdo dridhjeje që pason nga interpretimi në saksofon, timbri i pasur kualitativ, ndryshimi i dinamikës dhe teknikat e avancuara, janë vetëm disa nga magjitë e vogla të cilat krijojnë një madhështi hyjnore që publiku ka rastin të dëgjojë nga afër.

Energjia e tyre dhe komunikimi që ato kanë mes vete bëri që ky koncert të jehojë dyfish më shumë. Duke nisur nga lëvizjet trupore të tyre që herë afroheshin afër instrumentit dhe herë tjera sa më larg tij, lëvizjet e duarve dhe këmbëve në ritëm me meloditë, shikimet herë pas here në notat para tyre si dhe harmonia që ka zënë vend qysh në sekondën e parë, dëshmoi për talentin e tyre që nën heshtje derdhej dalëngadalë, porsi vala në breg të detit.

Në anën tjetër, përpara se vepra e fundit e kompozitorit Douwe Eisenga të fillonte, kuarteti përsëri mori fjalën.

“Kjo është pjesa e fundit që do të interpretojmë sonte për ju. Kjo vepër është kompozuar nga një kompozitor holandez. Është një material muzikor i vogël i cili ndërtohet mbi njëri-tjetrin. Ne thjesht duam të themi se jemi të lumtura që jemi këtu dhe nëse keni dëshirë që të na merrni me vete në shtëpi, atëherë në dispozicion janë edhe dy CD-të tona që po ashtu përmbajnë pjesët që u interpretuan sonte por edhe mjaft të tjera”, thotë “Syrene”.

Fotografia: Rrahman Osmani

Kështu, krejt në fund koncerti i kuartetit të saksofonëve “Syrene”, përmbylli natën e mahnitshme me një performancë të një vepre e cila me tinguj joshës depërtoi edhe në zemrën e të gjithë të pranishmëve duke i dërguar ata në shtëpi me kujtime aq bukur të krijuara nga ky kuartet.

Ndërkaq, kujtojmë se edicioni i 21-të i festivalit ReMusica, “The Sound of Change”, trajton temën e ndryshimeve klimatike dhe bën thirrje për ndërgjegjësim tek publiku për veprim klimatik. E gjithë kjo, është reflektuar në programin e sivjetmë, duke u kujdesur që përmbajtja e tij të orientohet në këtë temë, me fokus në katër elementet e natyrës – Toka, Uji, Ajri dhe Zjarri.

Festivali ReMusica do të zgjasë deri më 21 prill. Ndërsa, sonte duke filluar nga ora 20:00, vjen koncerti i radhës “ReNEW” me kitaristin Lorik Pylla dhe artistët e ftuar si: Shaban Behramaj dhe Rron Bakalli.

Fotografia në ballinë: Rrahman Osmani / KultPlus.com

Fotografia: Rrahman Osmani

Gjigantët hungarezë ia dhurojnë Prishtinës magjinë e muzikës

Ishte një nga pjesët që e kompozoi pak kohë para se të vdiste. Në vitin 1943, Béla Bartók që po i dorëzohej ngadalë sëmundjes po i jepte frymë “Koncertit për orkestër”.

76 vjet më vonë një orkestër hungareze po e jepte premierë jo në Hungarinë e tij dhe as në ndonjë sallë hijerëndë në Evropë. Kjo po bëhej në Prishtinë.

E mbushur plot, Salla e Kuqe të premten pati nderin që të bëhej skena e parë për muzikantët hungarezë që dhanë premierë “Koncertin për orkestër” të Béla Bartókut, emri i të cilit lartohet në panteonin e kompozitorëve më të rëndësishëm të shekullit të kaluar.

Me traditën dyshekullore, Filarmonia e Panonnit për afro dy orë i ka dhuruar publikut prishtinas shkëputje të përzgjedhura të Bartókut, Ferenc Lisztit dhe Zoltán Kodályit, tre gjigantëve që e lartësuan muzikën popullore hungareze në vlerë botërore.

Me mbi 60 anëtarë, orkestra që mburret për akustikën më të mirë në Hungari, ka hapur “Javët hungareze të kulturës”, që përgjatë tre muajve të ardhshëm do të sjellë në Kosovë ekspozita, filma e muzikë hungareze.

Para fillimit të koncertit, ambasadori Márkusz e ka quajtur performancën si shenjë në historinë e Kosovës, transmeton KultPlus.

“Orkestra ‘Pannon’ është më e madhja që ka luajtur ndonjëherë në tokën e Kosovës”, ka thënë ai.

Pas koncertit të Filarmonisë së Pannonit, Filarmonia e Kosovës do të mbajë koncert në Qendrën Kodaly në Pécs më 22 prill të vitit 2020, qendër kjo e cila shërben si shtëpi e Filarmonisë së Pannonit që nga viti 2010, kur edhe u ndërtua.

“Filarmonia e Kosovës vitin tjetër shënon 20-vjetorin e themelimit të saj dhe 45-vjetorin e ekzistencës së muzikës simfonike institucionale në Kosovë, e cila fillon me themelimin e Orkestrës Simfonike të RTP-së./kosova.info/KultPlus.com