Llazar Gusho i njohur me pseudonimin Lasgush Poradeci, lindi në Pogradec më 27 dhjetor 1899 dhe u shua në Tiranë më 12 nëntor 1987. Veprimtaria e tij krijuese e cek atë si poet, shkrimtar dhe përkthyes.
Pseudonimi letrar me të cilin njihet, vjen nga rrudhja e emrit të tij përfshirë atësinë, Llazar Sotir Gusho (La-S-Gush) dhe si mbiemër ka përdorur endonimin e vendlindjes, Poradeci.
Lasgush Poradeci u lind në një familje me tradita atdhetare. Në moshën 10-vjeçare prindërit e dërguan për të vazhduar studimet në Manastir dhe më vonë në Athinë, ku mbaroi liceun.
Më 1921 ai shkoi në Rumani, për të ndjekur studimet e larta. Duke qenë pa bursë dhe pa asnjë ndihmë, ai u detyrua të punonte dhe njëkohësisht të studionte. Në Bukuresht ai u lidh me Lëvizjen Atdhetare të Kolonisë Shqiptare, u miqësua me Asdrenin e atdhetarë të tjerë shqiptarë dhe u zgjodh edhe sekretar i përgjithshëm i Kolonisë. Në verën e vitit 1924 Qeveria e Fan Nolit i dha bursë dhe kështu arriti t’i përfundojë studimet e larta në Grac (Austri) në Fakultetin e Filologjisë Romano-Gjermane.
Për dallim nga poetët e Rilindjes, që me gjithë origjinalitetin e tyre kishin tipare të përbashkëta, poetët e shquar të periudhës së Pavarësisë Noli, Fishta, Poradeci, Migjeni, janë krejtësisht të ndryshëm nga njëri-tjetri si nga formimi, nga prirja e tyre, ashtu edhe nga interesat e synimet.
Lasgush Poradeci e jetoi Rilindjen ne periudhën e shpërthimit të kryengritjeve të mëdha për liri. Në veprën e këtij liriku të madh të letërsisë sonë jetoi shqetësimi atdhetar i mbrojtjes së kombit dhe të traditës së Rilindjes, ashtu sikurse edhe dëshira për triumfin e pikëpamjeve demokratike, shqetësimi për një emancipim të përgjithshëm kulturor e shpirtëror të shoqërisë shqiptare. Ai është nga lirikët tanë më të mëdhenj, i cili u shqua për sensibilitetin dhe ëmbëlsinë poetike me të cilën i këndoi Shqipërisë dhe dashurisë.
Në vitin 1933, u botua vëllimi i tij i parë “Vallja e yjeve”, dhe më 1937 u botua vëllimi i dytë “Ylli i zemrës”.
Pas Luftës së Dytë Botërore Lasgush Poradeci e vazhdoi veprimtarinë krijuese, por u mor edhe me përkthime. Ai shkroi, veç të tjerash, poemat “Eksursioni teologjik i Sokratit”, “Mbi ta”, “Kamadeva”, baladat për Muharrem e Reshit Çollakun. Gjithashtu, përktheu disa nga kryeveprat e letërsisë botërore si “Eugjen Onjegin” të Pushkinit, lirikat e Lermontovit, të Bllokut, Poemat e Hajnes, të Majakovskit e Mickieviçit, lirikat e Gëtes dhe Hajnes, poezi të Lanaut, Brehtit; Hygos, Mysesë, Bajronit; Shellit, Bërnsit, të Emineskut etj.
Më 12 nëntor të vitit 1987, Lasgush Poradeci, vdiq, duke lënë pas një krijimtari të bukur, e cila kishte fituar zemrën e lexuesit dhe kishte tërhequr vëmendjen e disa studiuesve të shquar të kulturës sonë si Eqrem Çabej, Skënder Luarasi, Mitrush Kuteli, Sabri Hamiti, Ismail Kadare etj./ KultPlus.com
Shtëpia e ish-diktatorit komunist të Shqipërisë, Enver Hoxha ndodhet në qendër të Tiranës, shkruan Justin Calderón në një artikull të botuar në CNN.
Rezidenca dykatëshe me dritaret e saj të gjera – e ndërtuar sipas standardeve të diktatorit – po rimodelohet. Shtëpia u hap për publikun vetëm një herë në vitin 2018.
Gjendja aktuale e rezidencës së Hoxhës përmbledh se çfarë ndjejnë shumë shqiptarë për vitet e komunizmit.
Duke pësuar një traumë kolektive të mizorisë, shumë prej tyre do të preferonin të harronin se ai ka ekzistuar ndonjëherë.
Gjatë kulmit të sundimit komunist, Hoxha famëkeq paranojak dhe izolues mbylli kufijtë e Shqipërisë, goditi ata që u përpoqën të largoheshin dhe ndërtoi bunkerë të mjaftueshëm për të strehuar çdo familje në vend.
Mosbesimi i regjimit të tij ndaj aleatëve komunistë, përdorimi i mbikëqyrjes shtetërore dhe brutaliteti i stilit stalinist i dhanë Shqipërisë pseudonimin e papërshtatshëm “Koreja e Veriut të Evropës”.
Pas përfundimit të drejtimit 44-vjeçar të Hoxhës në vitin 1985 – dhe përfundimit të sundimit komunist në vitet 1990 – Shqipëria trashëgoi rreth 221 143 bunkerë dhe objekte ushtarake, të cilat për disa dekada kanë shërbyer si kujtime solemne të ditëve të errëta – deri vonë.
Sot, Shqipëria po përjeton një Rilindje Turistike, e mbështetur nga sipërmarrës dhe emigrantë të kthyer që po i japin një jetë të dytë strukturave ushtarake komuniste që dikur përdoreshin për të vendosur armët e luftës.
Për të risjellë historinë dhe traditat e tyre, Shqiptarët tani po ripërdorin bunkerët dhe ish-kazermat ushtarake si restorante që shërbejnë ushqim dhe verë tradicionale – ambiente interesante unike për bujtina, muzetë e artit dhe historisë, madje edhe studiot e tatuazheve.
Ndërsa Shqipëria është ende duke u shëruar nga pasojat e epokës komuniste – ajo mbetet e vendosur për të rimarre kontrollin e narrativës dhe të mos lejojë që e kaluara e errët e vendit ta përcaktojë.
“E vjetra është flori”
Ecni me makinë 16 minuta në kodrat malore jashtë Tiranës, duke kaluar tokën bujqësore – me delet që kullosin në disa rrugë të ngushta zigzage – dhe përpara do iu shfaqet një tabelë “Mirë se vini në Kazermën e Cerenit”, një ish-kazermë dhe kompleks ushtarak i kthyer në një nga restorantet dhe destinacionet më të reja të agroturizmit të qytetit.
Kjo ishte ideja e Ismet Shehut, një kuzhinier shqiptar i trajnuar në Britaninë e Madhe, i cili dikur i shërbeu drekën mbretëreshës së ndjerë Elizabeth II, tani është kthyer në vendin e tij – për të ndërtuar një perandori restorantesh në rritje.
Projekti i tij i fundit është Kazerma – e cila u hap vetëm një vit e gjysmë më parë.
“E vjetra është flori”, tha ai ndërsa tregonte mjedisin që e rrethonte – muret me tulla, kolonat origjinale të betonit me datat ‘82 dhe ‘76 – të gdhendura në to – dhe arkat e granatave që tani mbanin gota vere.
Ajo që aktualisht është një sallë ngrënieje dykatëshe, dikur ishte një garazh spartan, shpellë për kamionët ushtarakë.
Është pothuajse e panjohur nga mishërimi i saj i mëparshëm, përveç shinave origjinale të hekurit që mbështesin çatinë prej druri dhe vrimave të hapura në tullat që kanë mbetur të paprekura.
“Kazerma ka të bëjë me ushqimin e freskët të rritur dhe prodhuar në vend”, shpjegoi Shehu.
“Ka të bëjë me ndihmën e shqiptarëve dhe fqinjëve tanë. Kur njerëzit vijnë këtu, thonë: “Uau!”, ky vend ka qenë për ushtarët, dikur ka qenë për tanke, tritol dhe granata. Tani është një vend paqeje – me njerëz që shërbejnë me një buzëqeshje; ushqim të mirë dhe ëmbëlsira shumë të këndshme. Dhe ky është një ndryshim i madh, apo jo?”, tha ai.
Shehu eci drejt një korridori ku kishte inkuadruar fotografi – se si dukej kompleksi i braktisur përpara se ai ta merrte me qira ambjentin 100-vjeçar nga qeveria për ta reformuar atë.
Një nga kujtimet e kornizuara ishte një listë e vjetër e racioneve të ushtarëve në një copë letër, e rrudhur e cila lexonte: “120 gram mish, 200 gram bukë, 100 gram makarona…”
Në frymën e ushtarëve të stacionuar dikur këtu, Shehu ka ruajtur një dekorim të sallës ushtarake, duke u shërbyer mysafirëve dhallin tradicional shqiptar në gota alumini të mensës – dhe duke përdorur tabaka dhe tigane nga kompletet ushtarake të fushës për të shërbyer pjata me rosë; makarona dhe fli, një pjatë tradicionale shqiptare e përbërë nga shtresa të panumërta krepash, të bëra zakonisht ngadalë mbi një zjarr prej druri.
Kamarierët vishen me veshje ushtarake, ndonjëherë me shami të kuqe të partisë komuniste.
“Stafi ka veshje ushtarake dhe ata e bëjnë shërbimin me një buzëqeshje – dhe ndonjëherë edhe armë false”, tha Shehu.
Instalimi ushtarak në Kazerma është i gjerë – duke përfshirë serra, një fermë rosash, ish-bunkerë ushtarakë që tani përdoren për shijimin e verës dhe djathit; një muze i vogël kujtimesh ushtarake dhe disa shtëpi pritjeje ku njerëzit mund të kalojnë natën.
Është një përvojë unike hoteli. Në dhoma, Shehu ka vendosur blloqe të mëdha cilindrike prej betoni për të kujtuar dushet e kazermave.
Dekorimi shtesë përfshin radiot e vjetra ushtarake, kondakët e pushkëve prej druri dhe mensat e përdorura si vazo me lule.
Ndërsa Shehu pranon se vitet e komunizmit ishin të dhimbshme, qëllimi i tij është që njerëzit të mos kenë frikë nga e shkuara, por të ecin përpara.
“Në kohën e komunizmit isha shumë i ri”, thotë 35-vjeçari.
“Por e di që babai im ka luftuar shumë. Nuk dua të harroj kurrë atë që ishte më parë, por tani historia ka ndryshuar. Ne po bëjmë gjëra të reja, kjo është Shqipëria e re”, shtoi ai.
“Pragu i urisë”
Pak hapa larg xhamisë së Et’hem Beut të epokës osmane, në Sheshin qendror Skënderbej të Tiranës është një tjetër bunker ushtarak i epokës së Hoxhës.
Bunk’Art 2 është muzeu më i rëndësishëm i vendit që pasqyron mizoritë e kryera nën sundimin komunist në Shqipëri – dhe ndodhet në një bunker të ruajtur të shkallës bërthamore që dikur lidhte zyrat politike të qeverisë qendrore.
Hyrja me kube në bunkerin nëntokësor shërben si një njoftim i zymtë i asaj që do të vijë.
Të gjitha kupolat gri janë të mbuluara me fotot që përkujtojnë viktimat e vrarë me urdhër të liderit paranojak dhe mizor.
Bunk’Art 2 ka verifikuar se rreth 5 500 njerëz u vranë nga ekzekutimet politike gjatë viteve të Hoxhës, por vlerësimet jozyrtare tregojnë se deri në 100 000 janë zhdukur nën kujdestarinë e qeverisë.
Kjo do të thotë se trupa të panumërt nuk janë gjetur kurrë, duke i lënë shqiptarët të presin zbulimin përfundimtar të varreve masive.
“Shqipëria kishte një nga regjimet më të ashpra komuniste në botë”, kujtoi Eni Koço, 50 vjeç, themeluesja e grupit turistik “Albania My Way”.
“Ne u krahasuam me Korenë e Veriut sepse qeveria krijoi një kult personaliteti, duke na thënë se ata ishin perëndi dhe ne duhej t’i adhuronim ata, duke krijuar një sistem për të kontrolluar kufijtë dhe duke vrarë këdo që përpiqej të arratisej ose të hynte në vend”, tha ajo.
Thellë në tunelet e mbrojtura nga bombat bërthamore, ekspozitat shpjegojnë se çfarë ndodhi aty gjatë gjithë atyre viteve që Shqipëria ishte e shkëputur nga bota.
“Sigurimi, ose policia lokale e mbikëqyrjes, kontrollonte çdo gjë dhe përgatiste njerëz për të spiunuar familjen dhe miqtë”, tha Koço.
“Na ushqehej një propagandë e vazhdueshme që thoshte se ne ishim i vetmi vend në botë që po ndërtonim komunizmin e vërtetë dhe se ne ishim ylli i ndritshëm”, shtoi ajo.
“Kjo ishte në kontrast të thellë me atë që po jetonim çdo ditë dhe kjo krijoi një sindromë të caktuar të gënjeshtrës dhe maskimit të realitetit. Në ditët e sotme ne ende kemi shumë frikë të shprehim ndjenjat tona të vërteta”, tha ajo.
Qyteti i Gjirokastrës së epokës osmane në Shqipërinë jugore ka lidhjen e vet me trashëgiminë e Hoxhës, duke qenë vendlindja e diktatorit.
Sot, ndërtesa ku ai lindi njihet zyrtarisht si “Muzeu Etnografik i Gjirokastrës”.
Vetëm një pllakë mermeri e vetme në dyshemenë e një dhome të dekoruar rrallë përkujton ardhjen e Hoxhës në botë më 16 tetor 1908.
Pikërisht në qendër të Gjirokastrës, Manushaqe Zhuli, 65 vjeç, ka ngritur një koleksion privat të antikiteteve shqiptare në një tunel të ngushtë bunkeri.
Ajo ekspozon artikuj që datojnë nga koha bizantine deri në vitet komuniste – dhe kërkon një tarifë të vogël për njerëzit për t’i vizituar.
“Opinioni i botës për ne u dëmtua nga ngjarjet e viteve ’90 kur vendi ynë u hap”, tha Koço.
“Ne ishim krejtësisht të pavetëdijshëm për vlerat që mbartnim dhe ndiheshim inferiorë ndaj vendeve të tjera”, tha ajo.
“U deshën mbi 20 vjet që një numër i konsiderueshëm turistësh ta shikonin Shqipërinë si një destinacion që ia vlen të vizitohet”, shtoi ajo.
“Rilidhja me rrënjët tona”
Fshati i izoluar bujqësor Fishtë është një vend që shumë shqiptarë më parë nuk mund ta gjenin as në hartë.
Kështu ndodhi derisa lindi destinacioni i agroturizmit “Mrizi i Zanave”, duke transformuar jo vetëm këto toka bujqësore, por edhe trajektoren historike gastronomike të Shqipërisë.
Kodrat e rrotulluara që tani ofrojnë perime të freskëta për mysafirët e restorantit janë të përqendruara në një kompleks që dikur ishte një burg i kohës komuniste.
Sot, në vend të burgosjes së njerëzve, dhomat e ndryshme të kompleksit presin grupe vizitorësh, duke shfaqur traditat e dikurshme shqiptare në prodhimin e djathit, vreshtari dhe madje edhe shurupin e pishës – një përbërës, i përdorur zakonisht në përhapjen e djathit – që ka shije si ajri i thellë në një pyll pishe.
“Ideja këtu është të rilidhemi me rrënjët tona”, tha Altin Prenga, një inxhinier bujqësor, i cili së bashku me vëllain e tij është kryekuzhinier te “Mrizi i Zanave”.
“Ne u shkëputëm për shkak të komunizmit. Ne punonim në fshat, por ishim punonjës të shtetit, jo fermerë. Ne humbëm të gjitha traditat tona dhe në vend të kësaj përdorëm teknikat komuniste”, tha ai.
Në një kodër sipër restorantit, nga ku mund të shihen tokat bujqësore përreth, Prenga tregoi bujtinat kryesore të pronës.
Këto paraqesin një veçori të pazakontë arkitekturore – një copë muri me tulla që mungon. Prenga tha me krenari se këto boshllëqe përfaqësonin pjesën e munguar të traditave shqiptare – që ishte misioni i tij jetësor për t’i ringjallur.
“Ne e hapëm këtë restorant me ëndrrën për të rindërtuar traditat tona”, tha Prenga.
“Hap pas hapi, ne kemi rizbuluar atë që kemi humbur nga komunizmi”, theksoi ai./atsh/KultPlus.com
Astronauti i NASA-s, Don Pettit, i cili njihet për fotot e tij me ekspozim të gjatë nga Stacioni Ndërkombëtar i Hapësirës, së fundmi ka bërë një foto mahnitëse mbi Meksikë dhe Shtetet e Bashkuara, me dritat e tij shumëngjyrëshe të qytetit.
Petit gjithashtu arriti të kapte aurora borealis në horizont. Ky fenomen mahnitës ndodh kur grimcat energjike nga Dielli ndërveprojnë me atmosferën e sipërme të Tokës.
Foto: NASA/Don Petit
Pettit, i cili është në misionin e tij të katërt në stacionin hapësinor, është i njohur për fotografitë e tij./alstm/KultPlus.com
Ylli amerikan i muzikës country dhe pop, Taylor Swift, e cila së fundi bëri turne në Evropë, fitoi dje tre çmime në MTV European Music Awards (EMA).
Një video-mesazh i regjistruar nga Swift u transmetua, pasi ajo u shpall fituese e kategorive më të mira live, video më e mirë dhe artistja më e mirë.
Këngëtarja, e cila gjithashtu fitoi për Best US Act tha se ”kjo është kaq emocionuese dhe kaq e mrekullueshme. Kam kaluar kohën më të mirë në turne në Evropë këtë verë”.
Ariana Grande fitoi në kategorinë më të mirë të pop-it dhe bashkëpunimi më i mirë shkoi për Lisa me Rosalia për ”New Woman”.
Këtë vit, ikona globale e EMA-s iu dha reperit amerikan Busta Rhymes, i prezantuar nga ylli britanik i muzikës dhe fituesi i çmimit ”Mercury”, Little Simz.
Ai i tha spektatorëve se ishte hera e parë në karrierën e tij që ai fitonte një çmim MTV dhe tha se “ishte e pabesueshme.”
Ai u shoqërua në skenë nga kërcimtarë të veshur me maska dragoi për të performuar një përzierje të këngëve të tij të mëdha, duke përfshirë ”I Know What You Want” dhe ”Pass The Courvoisier”.
Artisti Tyla, i cili performoi në natë, fitoi çmime për afrobeat-et më të mira, R&B më të mirë dhe aktin më të mirë afrikan.
Shfaqja, në arenën ”Co-op Live” të Mançesterit, u hap nga këngëtari amerikan Benson Boone.
Nata shënoi 30-vjetorin e ndarjes së çmimeve, të cilat mbahen çdo vit në një qytet të ndryshëm evropian.
Këngëtarja Mabel komplimentoi nënën e saj, Neneh Cherry, teksa u shfaqën së bashku në skenë për të dorëzuar çmimin për hip hopin më të mirë, të fituar nga Eminem.
Shfaqja u mbyll me performancën e ”Pet Shop Boys”.
Dyshja Neil Tennant dhe Chris Lowe performuan së bashku me anëtarët e orkestrës së ”Manchester Camerata” dhe kënduan “All The Young Dudes” të David Bowie, e ndjekur nga “West End Girls”.
Teddy Swims, Shawn Mendes dhe grupi K-pop ”Le Sseraffim” gjithashtu performuan.
Më herët në mbrëmje, yjet e muzikës nga e gjithë bota dolën në tapetin e kuq, duke përfshirë prezantuesen televizive Maya Jama, aktoren Jodie Turner-Smith dhe grupin rock ”Blossoms”.
Tapeti i kuq ishte në një tendë të mbuluar, që do të thotë se të pranishmit ishin të sigurt nga shiu tipik i Mançesterit.
Rita Ora kujtoi ish-këngëtarin e ”One Direction”, Liam Payne me një homazh në ceremoninë e ndarjes së çmimeve.
Këngëtari vdiq në moshën 31-vjeçare pasi ra nga ballkoni i katit të tretë të hotelit Casa Sur në Buenos Aires, Argjentinë, muajin e kaluar.
Ora, 33 vjeçe, mikpritëse e ceremonisë në Mançester, ishte mikeshë e Payne dhe kishte bashkëpunuar me këngëtarin në këngën “For You”, e cila u shfaq në kolonën zanore të “Fifty Shades Freed”.
“Liam Payne ishte një nga njerëzit më të sjellshëm që kam njohur”, tha Ora.
Ora shtoi se ”ai e kishte zemrën të madhe dhe ishte gjithmonë personi i parë që ofronte ndihmë në çfarëdo mënyre që mundej”./ atsh/ KultPlus.com
Anna Eleanor Roosevelt ishte një figurë, diplomate dhe aktiviste politike Amerikane.
Ajo shërbeu si zonja e parë e Shteteve të Bashkuara nga 4 mars 1933, deri në 12 prill 1945, gjatë katër mandateve të burrit të saj Presidentit Franklin D. Roosevelt në detyrë.
Roosevelt shërbeu si Delegate e Shteteve të Bashkuara në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Presidenti Harry S. Truman më vonë e quajti atë “Zonja e Parë e Botës” në shenjë nderimi për arritjet e saj të të drejtave të njeriut.
Për lexuesit tanë kemi sjellë një koleksion me thëniet më të mira të kësaj gruaje të madhe:
Një grua është si një qese çaji; nuk e dini kurrë se sa e fortë është derisa të jetë në ujë të nxehtë.
Bëni një gjë që ju frikëson, çdo ditë.
Bëni atë që ndjeni në zemrën tuaj se është e drejtë – sepse gjithsesi do të kritikoheni.
Ju fitoni forcë, guxim dhe besim nga çdo përvojë në të cilën ju me të vërtetë ndaloni dhe e shihni frikën në fytyrë. Ju jeni në gjendje të thoni me vete: ‘Unë e kam jetuar këtë tmerr. Unë mund ta përballoj edhe gjënë tjetër që vjen pas kësaj. ‘ Ju duhet të bëni atë që mendoni se nuk mund ta bëni.
E ardhmja u përket atyre që besojnë në bukurinë e ëndrrave të tyre.
Qëllimi i jetës është ta jetojmë atë, ta shijojmë përvojën deri në maksimum, të arrijmë me padurim dhe pa frikë për përvojën më të re dhe më të pasur.
Shumë njerëz do të ecin brenda dhe jashtë jetës tuaj, por vetëm miqtë e vërtetë do të lënë gjurmë në zemrën tuaj.
Pavarësisht sa e thjeshtë mund të jetë një grua, nëse e vërteta dhe ndershmëria i shkruhen në fytyrë, ajo do të jetë e bukur.
Kemi frikë të kujdesemi shumë, nga frika se personi tjetër nuk kujdeset aspak.
Për të trajtuar veten, përdorni kokën; për të trajtuar të tjerët, përdor zemrën tënde.
Ju shpesh mund të ndryshoni rrethanat tuaja duke ndryshuar qëndrimin tuaj.
Të rinjtë e bukur janë rastësi të natyrës, por të moshuarit e bukur janë vepra arti.
Nëse dikush ju tradhton një herë, është faji i tyre; nëse ata ju tradhtojnë dy herë, është faji juaj.
Arsyeja që trillimi është më interesant se çdo formë tjetër e letërsisë, për ata që me të vërtetë duan të studiojnë, është se në trillim autori me të vërtetë mund të thotë të vërtetën pa e poshtëruar veten e tij.
Me ditën e re vjen forcë e re dhe mendime të reja.
Lumturia nuk është një qëllim … është një nënprodukt i një jete të jetuar mirë.
Jeta është ajo që vetë ti e krijon. Gjithmonë ka qenë, gjithmonë do të jetë.
Jeta është menduar të jetohet, dhe kureshtja duhet të mbahet gjallë. Askush nuk duhet kurrë, për çfarëdo arsye, t’i kthejë shpinën jetës.
Nuk është e drejtë të kërkoni nga të tjerët atë që nuk jeni të gatshëm të bëni vetë.
Ju duhet të pranoni çdo gjë që vjen, dhe e vetmja gjë e rëndësishme është që ta përmbushni atë me më të mirën që keni për të dhënë.
Çfarë mund të arrinim nëse do ta dinim se nuk mund të dështonim?
Në planin afatgjatë, ne formojmë jetën tonë dhe formojmë vetveten. Procesi nuk mbaron kurrë derisa të vdesim. Dhe zgjedhjet që ne bëjmë në fund të fundit janë përgjegjësia jonë.
Miqësia me veten është e gjitha e rëndësishme, sepse pa të nuk mund të jesh shok me askënd tjetër në botë.
Kurrë mos lejoni që një person t’ju thotë jo, i cili nuk ka fuqinë të thotë po.
Kurrë mos e gaboni njohurinë me mençurinë. Njëra të ndihmon të sigurosh jetesën; tjetri ju ndihmon të jetosh jetën.
Unë mendoj se, në lindjen e një fëmije, nëse një nënë mund t’i kërkonte një zane dhuratën më të bukur, kjo dhuratë do të ishte kurioziteti.
Një gjë më ka mësuar jeta: nëse interesohesh, nuk ke pse të kërkosh kurrë interesa të reja. Ata vijnë tek ju. Kur jeni vërtet i interesuar për një gjë, ajo gjithmonë do të çojë në diçka tjetër.
Besoj se çdokush mund ta mposhtë frikën duke bërë gjërat që ka frikë të bëjë …
Mos harroni gjithmonë që ju keni jo vetëm të drejtën për të qenë një individ; ju keni një detyrim të jeni një i tillë. Ju nuk mund të jepni ndonjë kontribut të dobishëm në jetë, nëse nuk e bëni këtë.
Njerëzit rriten përmes përvojës nëse e takojnë jetën me ndershmëri dhe guxim. Kështu ndërtohet karakteri.
Ndizni një qiri në vend që të mallkoni errësirën.
Eshtë jeta jote – por vetëm nëse ti e bën atë të tillë.
Unë mendoj se disi, ne mësojmë se kush jemi në të vërtetë dhe pastaj jetojmë me atë vendim.
One’s philosophy is not best expressed in words; it is expressed in the choices one makes. In the long run, we shape our lives, and we shape ourselves. The process never ends until we die. And the choices we make are ultimately our own responsibility. Filozofia e dikujt nuk shprehet më mirë me fjalë; shprehet në zgjedhjet që bën. Në planin afatgjatë, ne formojmë jetën tonë dhe formojmë vetveten. Procesi nuk mbaron kurrë derisa të vdesim. Dhe zgjedhjet që ne bëjmë në fund të fundit janë përgjegjësia jonë.
Një pengesë për pesimistin është një gur themeli për optimistin.
Nuk mjafton të flasësh për paqe. Duhet besuar në të. Dhe nuk mjafton të besosh në të. Duhet punuar për të.
Liria bën një kërkesë të madhe për çdo qenie njerëzore. Me lirinë vjen përgjegjësia. Për personin që nuk dëshiron të rritet, personi që nuk dëshiron të mbajë peshën e tij, kjo është një perspektivë e frikshme.
Kur pushoni të jepni një kontribut, ju filloni të vdisni.
Guximi është ngazëllyes.
E gjithë jeta është një edukim i vazhdueshëm.
Nuk ka qenie njerëzore nga e cila nuk mund të mësojmë diçka nëse jemi mjaft të interesuar për të gërmuar thellë.
Sot je më i moshuar se ç’ke qenë ndonjëherë, dhe më i ri se ç’do të bëhesh.
Sa për arritjet, unë thjesht bëra atë që duhej të bëja ndërsa përballesha me gjërat.
Unë jam ai që jam sot për shkak të zgjedhjeve që bëra dje.
Ne duhet të përballemi me faktin se ose të gjithë ne do të vdesim së bashku ose do të mësojmë të jetojmë së bashku, dhe nëse do të jetojmë së bashku duhet të flasim.
Ju kurrë nuk mund të jetoni në të vërtetë jetën e askujt tjetër, madje as të fëmijës tuaj. Ndikimi që ju ushtroni është përmes jetës suaj, dhe asaj që ju jeni bërë vetë.
Të vetmet gjëra që dikush mund të admirojë për një kohë të gjatë janë ato që admiron pa ditur pse.
Ju gjithmonë duhet të keni një fustan të zi sepse askush nuk e mban mend kurrë një fustan të zi.
Ndërtimi i personazheve fillon që në foshnjërinë tonë dhe vazhdon deri në vdekje.
Nuk ka nevoja, vetëm zgjedhje.
Në të gjitha kontaktet tona është ndoshta kuptimi i të qenit vërtet i nevojshëm dhe i dëshiruar që na jep kënaqësinë më të madhe dhe krijon lidhjen më të qëndrueshme.
Kurrë mos u mërzit, dhe nuk do të jesh kurrë i mërzitshëm.
Mësoni nga gabimet e të tjerëve. Ju nuk mund të jetoni aq gjatë sa t’i bëni të gjitha vetë./ KultPlus.com
CNN ka shkruar një artikull për Shqipërinë dhe për mënyrën se si po përdoren bunkerët dhe ish kazermat ushtarake si vende për të tërhequr vizitorët.
Në artikull thuhet se pas përfundimit të pushtetit të Enver Hoxhës në 1985, dhe të regjimit komunist në 1990, vendi ynë trashëgoi 221,143 bunkerë dhe objekte ushtarake, të cilat për dekada kanë shërbyer si kujtime solemne të ditëve të errëta. Media amerikane e nis me shtëpinë e ish diktatorit komunist në Tiranë.
“Rezidenca dykatëshe, duket sikur po rimodelohet në vend që të ruhet. Shtëpia u hap për publikun vetëm një herë në vitin 2018, dhe pak prej tyre kanë qenë brenda, që atëherë. Gjendja aktuale e rezidencës së Hoxhës përmbledh se çfarë ndjejnë shumë shqiptarë për vitet e komunizmit. Duke pësuar një traumë kolektive të mizorisë, shumë do të preferonin të harronin se ai ka ekzistuar ndonjëherë.”, thuhet në artikull.
CNN shkruan se Shqipëria po përjeton një rilindje turistike, e mbështetur nga sipërmarrës dhe emigrantë të kthyer në atdhe, që po i japin një jetë të dytë strukturave ushtarake komuniste, duke i përdorur si restorante që shërbejnë ushqim dhe verë tradicionale si bujtina, muze arti dhe historie.
Kazerma e Cerenit, shkruan CNN, është një ish-kazermë dhe kompleks ushtarak i kthyer në një nga restorantet dhe destinacionet më të reja të agroturizmit të qytetit të Tiranës.
“Kjo është ideja e Ismet Shehut, një kuzhinier shqiptar i trajnuar në Mbretërinë e Bashkuar, i cili dikur i shërbeu drekën mbretëreshës së ndjerë Elizabeth II, tani u kthye në shtëpi për të ndërtuar një perandori restorantesh në rritje, projekti i tij i fundit ishte Kazerma (në shqip do të thotë “kazerma ushtarake”) , i cili u hap vetëm një vit e gjysmë më parë.”, thuhet në artikull.
Pak hapa larg xhamisë së Et’hem Beut të epokës osmane në sheshin qendror Skënderbej të Tiranës është një tjetër bunker ushtarak i epokës së Hoxhës. Bunk’Art 2, shton media amerikane, është muzeu më i rëndësishëm i vendit që katalogon mizoritë e kryera nën sundimin komunist në Shqipëri.
“Të gjitha 360 gradët brenda kupolës gri janë të mbuluara me foto, që përkujtojnë viktimat e vrara me urdhër të një drejtuesi, që ishte aq paranojak dhe mizor, sa që vetëm njohja me të mund të vinte jetën tuaj në rrezik.Një nga fytyrat mbi shkallët është Sabiha Kasimati, një shoqe e shkollës së mesme të Hoxhës, e cila i kërkoi atij të ndalonte vrasjen e njerëzve të pafajshëm dhe më vonë u burgos pa gjyq.Bunk’Art 2 ka verifikuar se rreth 5,500 njerëz u vranë nga ekzekutimet politike gjatë viteve të Hoxhës, por vlerësimet jozyrtare tregojnë se deri në 100,000 janë zhdukur nën qeverinë Hoxha. Kjo do të thotë se trupa të panumërt nuk janë gjetur kurrë, duke i lënë shqiptarët ende në pritje për të zbuluar varret masive.“, thuhet në artikull.
CNN përmend edhe ndërtesën ku lindi Enver Hoxha në Gjirokastër, që sot njihet zyrtarisht si “Muzeu Etnografik i Gjirokastrës”.
“Qyteti i Gjirokastrës i epokës osmane në Shqipërinë jugore ka lidhjen e vet me trashëgiminë e Hoxhës, duke qenë vendlindja e diktatorit. Sot, ndërtesa ku ai lindi njihet zyrtarisht si “Muzeu Etnografik i Gjirokastrës”. Vetëm një pllakë mermeri në dyshemenë e një dhome të dekoruar përkujton ardhjen e Hoxhës në botë më 16 tetor 1908.”, shkruan media amerikane.
CNN vijon më tej në veri me Fishtën e Lezhës, që është kthyer në një atraksion sa i përket gastronomisë.
“Ne e hapëm këtë restorant me ëndrrën për të rindërtuar këto rrugë për traditat tona,” thotë Altin Prenga, inxhinier bujqësor, i cili së bashku me vëllain e tij është shef kuzhine te Mrizi i Zanave, duke treguar me krenari faktin se ai punëson gjyshe dhe gjyshe vendase dhe Romët, një minoritet i diskriminuar prej kohësh në Shqipëri. “Hap pas hapi, ne po rizbulojmë atë që kemi humbur nga komunizmi.”/abcnews.al/ KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka thënë se në vitin që vjen, pra në 2025-ën, për herë të parë niveli i furnizimit me barna esenciale në Klinikën e Onkologjisë do të jetë 100 për qind.
Këtë, shefi i qeverisë e tha nëpërmjet një postimi në Instagram, ku ndër të tjera bëri të ditur se për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës për vitin 2025, ka ndarë 105 milionë euro.
“Për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës për vitin 2025 kemi ndarë 105 milionë euro, ku përfshihen buxheti për barna esenciale, materiale tjera të nevojshme dhe shërbime shëndetësore. Përmes tij, po shtojmë barna të reja në listën esenciale dhe në vitin që vjen për herë të parë niveli i furnizimit me barna esenciale në Klinikën e Onkologjisë do të jetë 100%. Klinikë pas klinike”, ka shkruar kryeministri.
Shtëpia Botuese “Onufri boton librin me tregime të shkrimtarit Ndue Ukaj, “Shtegu i të verbërve” “Shtegu i të verbërve” është libri më i ri i Ndue Ukajt, i tij i dytë me tregime, pas vëllimit “Mbretëria e ëndrrave”, të botuar nga e njëjta shtëpi botuese, në vitin 2021.
Ukaj është autor i disa vëllimeve me poezi, i romanit “Dritarja e Marin Shkrelit” (2023) dhe i librave me ese e studime letrare. Krijimet e tij letrare janë vlerësuar me çmime të ndryshme, janë përkthyer, botuar e prezantuar në disa gjuhë të huaja. Libri “Shtegu i të verbërve” përbëhet nga pesëmbëdhjetë tregime. Ukaj në njoftimin në Facebook ndër të tjera shkruan: “Njeriu mëson, kur kërkon shtegdalje”, thotë Franz Kafka, e ky libër me tregime, duke trajtuar disa tema ekzistenciale të kohës sime e kohës sonë, besoj fort se i ndihmon lexuesit, që të mos kërkojnë shtegdalje symbyllur, por të kërkojnë shtegdalje syhapur, mbi të gjitha, të shikojnë botën me sytë e artit, sepse, ky shikim është shumë i kthjellët!”
Ky libër i Ukaj do të promovohet në kuadër të Panarit të Librit në Tiranë, te stenda e Shtëpisë Botuese “Onufri”, me datën 16 nëntor, ora 13:00.
“Zërat e Kulturës”, bashkëorganizuar nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit dhe Shoqata Shqiptare e Kombeve të Bashkuara (UNAA) vijon takimet me skenën kulturore në Shqipëri.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja bëri të ditur se këtë herë takimi ishte për sektorin e librit, i cili e gjen veten në pikëprerje me shumë nga artet dhe praktikat artistike në vend.
Takimi në Sallën Franceze të Qendrës “Sotir Kolea” bashkoi aktorët kyç të industrisë së librit në Shqipëri, duke përfshirë botues, autorë, përkthyes dhe librarë.
Pjesëmarrës qenë shumica e botuesve shqiptarë, të cilët sollën perspektivat e tyre për sfidat e sektorit, ndërkohë që autorët dhe përkthyesit diskutuan gjithashtu shqetësimet dhe sugjerimet përkatëse, në kohë sfiduese për këtë sektor.
Diskutimi pati në qendër tema si promovimi i letërsisë bashkëkohore shqiptare, ndihmesat e aplikueshme nga qeveria, programet e financimit si dhe çështje të së drejtës së autorit.
Gjithashtu, në këtë takim u bisedua edhe rreth projektligjit të ri për librin, duke mbledhur gjithashtu komentet e profesionistëve.
Pjesëmarrësit ndanë përvojat dhe shqetësimet e tyre, duke kontribuar në dialogun për formësimin e politikave që do të mbështesin rritjen dhe zhvillimin e industrisë së librit në Shqipëri.
Ky takim përbënte një hap të rëndësishëm për bashkimin e komunitetit letrar dhe nxitjen e një dialogu të hapur dhe të frytshëm. /atsh/ KultPlus.com
Qetësinë, befas, e zhdavariti rrokullisja e një guri.
2.
Mbasi guri theu qafën teposhtë malit, Dila e Marisë desh të çohej për të parë ku i kishte delet dhe a mos ishin trembur, por therra e murrizit, që iu ngul pardje kur shkoi ta kthejë një qengj që kish mbetur mbrapa grigjës, – e theri në thembër, e cila po i mblidhte qelb. E këputi dhembja e fortë: përsëri u shtri nën qarr. Ballin ia rimuan djersët. U zbeh. Mbylli sytë
Gjëja e fundit që pa Dila, para se t’i lëshonte këlkatëset, ishte qielli i gjerë ding me bashka të reve që, përtueshëm, udhëtonin dikah…
3.
S’i ndahej dhembja. Therra e therte pajada. Iu duk se do të mbetej përgjithmonë aty, nën qarrin plak. Se nuk do të mund të çohej kurrë për t’i prekur kryet në krahoshën e varur në rremin e një dege të qarrit më të moçëm, më krahëhapur, më majëlartë se asnjë qarr tjetër në këto anë.
“O zot”, mendoi, “a e di kush sa asht i vjetër ky qarr – dhetë, njizet, njiqind apo, ndoshta, pesëqind vjet?”
4.
Kur nxente dielli, qarri lëshonte një hije të gjerë e të rrasët që ta flladiste shpirtin. Aty mund të shtrohej sofra për nja, mos i thashin rrenë, njëzet e katër burra, njëzet e katër cuba. Dhe ndoshta përnjëmend, mendoi kjo tashti. janë ulur ndonjëherë aq burra të dheut, aq cuba të malit – ku e di ti se jo! Por, megjithatë, s’kishte parë a dëgjuar kurrë se në hijen e qarrit të saj të dashur të kishin hëngër e pirë njëzet e katër burra, njëzet e katër cuba me mustaqe vesh më vesh – ku e di ti se po!
5.
Të gjithë e quanin Qarri i Dragonit. “Njâ të kemi!” i thoshin gjyshja e nëna. “Mo’ atje, se t’shiton zana!”
6.
Gjyshja e nëna na i k’in pas kallëzuar se moti, aq moti sa askush i gjallë nuk e dinte kur, një Drangua kishte pas rënë në dashuri me Zanën, shtatselvinë e katundit të tyre.
Mirëpo që në djep, në djepin me kaptell të shkruar me brisk për mrekulli.
Drangonin na e ki’n pa’ fejuar me një tjetër. E tjetrën, të cilën kurrë s’e kishte parë, s’ia donte se s’ia donte zemra.
Po dhe Zanën që në djep në djepin që përkundte gjyshja gjithmonë në zi, na e ki’n pa’ fejuar me një tjetër. E tjetrin, të cilin kurrë s’e kishte parë, s’ia donte se s’ia donte zemra.
Kur ki’n pa’ marë vesh, vrer i zi na ish bërë babai i Zanës, mullan plot qelb e gjak të keq na ish bërë babai i Drangonit, kurse një ditë prej ditësh, Zana e Drangoni ki’n pas bërë fjalët për të ikur në mal – tinëz. Dhe ata ki’n ikur – tinëz. Dhe te qarri na i ki’n pas parë pëllumbat e zogjtë krahëshkruar – të lumtur. Pëllumbat e zogjtë, mbasandej, kishin fshikur krahët në ajrin e pastër të qiellit të kthjellët si loti, dhe ki’n fluturuar gjithë ditën e lume përmbi katund për t’u kallëzuar njerëzve se Zana e dashka Drangonin – si ara e shkrumuar shiun. Por, askush s’i dëgj’onte.
Se katër burra, katër rrotela të kërleshur, babai i Zanës, babai i të fejuarit të Zanës, babai i Drangonit, babai i së fejuares së Drangonit haheshin. E kishin shkrehur: përshesh të bëheshin.
Dhe pëllumbat e zogjtë krahëshkruar u trembën nga krisma e martinave, plasja e kobureve, tymi i zi i barotit; tymi i zi i luftës fis me fis flaka përlau shtatë copë katunde.
E u kthyen pëllumbat e zogjtë, e i kallëzuan Zanës e Drangonit për çdo gjë që kishin parë. Zana e Drangoni ishin pikëlluar shumë, dhe ki’n thirrur pëllumbat e zogjtë e ki’n thënë:
“Amanet, o more pëllumba! Amanet, o more zogj! Kur t’na shihni se jemi shtri njani pranë tjetrit, ejani dhe ngjyeni nga nji pupël në gjakun e varrëve tona dhe shkoni e i lëshoni katund m’katund, shtëpi m’shtëpi. .. ”
Një qyqe e ngratë pat kukatur tri herë midis dy degëve të një lisi shumë të thatë.
7.
Vashës që rrinte nën qarr, Dilës së Marisë, iu duk se ishte shtrirë mu në vendin, ku, Zana e Drangoni, kishin ndërruar jetë. Zemrën ia kaploi një nderim fort i thellë. Bile, luajti pakëz vendit, ashtu si luante edhe babai i saj kur përmendej emri i pajtorit të oxhakut të tyre.
8.
Heshtte.
9.
Tinëz, ngadalë, e zuri dëshprimi. Kurrnjëherë s’i ishte dukur vetja më e vetmuar, më e ngratë, se tashti. Çdo kush e kish harruar – iu duk. Iu bë se s’kishte njeri të lemë që mendonte për të. E, pra, aq shumë dëshironte që të mendonte dikush për të.
10.
E mori gjogu i ëndrrave, i cili, si duhia, e çoi në trok drejt njëfarë vendi të panjohur, në një copë toke në midisdisit të detit. Eu, po kjo ishte njajo toka e çuditshme, për të cilën i kish kallëzuar Delia i Ndreut, i Ndre Delisë. Ç’mos i kish kallëzuar:
atje, në atë farë toke të bukur, të cilën e kishte parë kur kish qenë në “ushtrinë e detit”, dielli nxen gjithë ditën e lume
kurse nata, nata s’është natë, si këtu
– hëna, sa një kallamboçe e çerepit, del nga deti dhe zdritë tokën midis ujit të njelmtë, të cilit s’i dihet skaji.
“A kurrë s’bie shi?”
“Bie, por nuk asht si ky i yni, që t’ban gozhdar!”
“Po thue?”
“Jo, për këta dy sy! Tekembrama, do ta shohësh… ”
“Kush … unë?!”
“Ti”.
“Unë?!”
“Unë e ti”.
“Bashkë?!”
“Pojzi”.
“Po a je ti në mend? A s’e ditke hiq se m’kanë dhanë?!”
“Si s’e ditkam, moj Dilë … “
“Ani edhe ty ta kanë zanë nji tjetër!”
Delia i Ndreut, i Ndre Delisë, e kish shikuar drejt në sy, të cilët Dila, prej turpit, i kish paluar. Delia, mbasandej, ia kish kapur krahun dhe ia kish shtrënguar aq fort, sa Dila s’pat duruar pa i thënë:
“Uf, djalë, djalë … ç’je tu’ ba kështu?”
“Mos u tremb, moj Dila e Marisë, mos u tremb!” kish thënë Delia i Ndreut, i Ndre Delisë. “Mos u tremb, ani që deti asht i gjanë e i fellë!, Do të dalim matanë dhe do të mbërrijmë në tokën në midisdisit të tij”.
Dila pa se Delia ish burrë që s’i vetëtonte ashkja e syrit.
11.
Dëgjoi shushurimën e gjetheve, që zuri t’i fërkonte një erë e lehtë, e cila sillte pika shiu të ftohtë. Çeli sytë: qielli ish ndrysur në të katër anët. U çua, mezi u çua: pa delet e tubuara në një rogë – krejt të frikësuara nga murmurimat dhe vetëtimat. I ndolli, dhe ato u nisen mbas Diles së Marisë që ecte duke shqepuar, që mbahej me të vështirë: therra në thembër e therte pajada. Kurse mali ushtonte. Nëpër ushtimën e tij të mnershme iu bë se dëgjoi një zë njeriu, i cili e thërriste. U ndal. Delet ikën para saj dhe, me krye teposhtë, tretën në shtegun e ngushtë dredha-dredha që shpjente në katund. Mbeti vetëm. Pa kur një si tojë e zjarrtë; tojë rrufeje, u rrek për ta zdritur malin. U dëgjua një murmurimë e hatashme; si me dorë, diçka e preku në zemër dhe e lëshoi për dhé. Mbasi u rrëzua, mendoi se e vrau rrufeja.
“E pata!” tha dhe zuri të priste për të vdekur. Priste. Por, ama, nuk vdiste. Bile, si në kllapi, diktoi se dikush po e bante. Ngutshëm.
“Aman, o zot, ty t’kofsha true, a m’kallëzon – kah je tu’ m’çue?”
“Kah deti. .. Në midisdisit të detit… ”
“Ani me therrë në thembër?”
“S’asht gja therra… Therrën do ta qërojë deti… ”
“Aman, o zot. .. ”
“O, s’jam zoti, s’jam, moj Dila e Marisë, po jam Delia i Ndreut, i Ndre Delisë!”
Një kalë i bardhë, ama më i bardhë se korja e borës, që sall zjarr nuk villte prej gojës, kaptoi Brinjën e Lisit të Gjatë dhe doli e treti në Bjeshkë të Lagamirit…
12.
Bash kur kafexhiu po ia thoshte me zë . të ulët “po bjen shiu sixhim-sixhim, ç’po i qet vegshit bytha tym”, në kafenenë e vogël të katundit – krejt i përlloçur e me shpirt në fyt, – u rras Biba i Lleshit, Llesh Bibajt.
“N’kambë, sokola!” bërtiti. “N’kambë, bre trima me fletë, se për qiell e për dhé na u nxi ftyra për jetë!… A s’pasket ndie?… Nji Drangue, nji thi karathi, na e muer Dilën nëpër shi… “Turr mbas meje!” tha Biba i Lleshit, i Llesh Bibajt dhe turravrap e theu qafën përjasht.
Kurse Leka i Gjonit, i Gjon Gjolekajt, tha:
“Çudë, çudë e madhe!”
“Hë, çka polli?” pyeti Deda i Gjinit, i Gjin Gjidedajt.
“S’e di hiq, bre burrë i dheut, pse njani sy nuk e sheh tjetrin?”
“Dihet, he burrë!” ia kthei Deda i Gjinit, i Gjin Gjidedajt. “Fajin ma të madh e ka hunda!”
“Hunda e ka fajin, pojzi!” ia priti Leka i Gjonit, i Gjon Gjolekajt. “E di, por s’po di ç’duhet t’bajmë me këtë hundë?”
Më 24 nëntor, skena e Teatro Cantiere Florida në Firence do të presë shfaqjen “Tirana My Rhythm”, një vepër e veçantë koreografike e krijuar nga Giulio De Leo, me bashkëpunimin e Teatrit Kombëtar Eksperimental të Tiranës dhe Albania Dance Meeting. Ky projekt sjell një eksperiencë novatore, ku gjuha e kërcimit bashkohet me elementë të fotografisë dhe videografisë, duke krijuar një spektakël bashkëkohor dhe jokonvencional.
Teatro Cantiere Florida, i rihapur në vitin 2002 pas një restaurimi të madh, është sot një nga qendrat krijuese më dinamike të Italisë, që ofron një program të pasur artistik me prozë, vallëzim dhe teatër për fëmijë. Kjo hapësirë unike, e vendosur në Oltrarno të Firences, bashkëpunon me organizata të njohura italiane dhe ndërkombëtare, duke sjellë më të mirën e dramaturgjisë së re dhe kërcimit bashkëkohor për publikun.
“Tirana My Rhythm” lindi nga ftesa e drejtorit të Teatrit Kombëtar Eksperimental të Tiranës, Gjergj Prevazi, për koreografin italian Giulio De Leo për të punuar me talentet e rinj shqiptarë. Shfaqja përfshin një interpretim të elementëve të traditës popullore shqiptare në një format bashkëkohor, ku motivet e njohura përzihen në një strukturë ciklike dhe rituale. Trupi bëhet një peizazh i gjallë që sjell një takim mes kulturave të ndryshme, duke krijuar një përvojë poetike e cila thekson fuqinë e artit si një urë lidhëse ndërkulturore.
“Agro Fest” ka mbledhur në Gurin e Zi, operator turistik, fermerë dhe banorë të zonës në një panair, ku në fokus ka qenë promovimi i resurseve natyrore dhe produkteve të kësaj zone në Bashkinë e Shkodrës.
Kryetari i Bashkisë Shkodër, Benet Beci ndau në rrjete sociale, momente nga zhvillimi i këtij panairi që u shoqërua me edhe me këngë dhe valle tradicionale të zonës.
Vitet e fundit zona e Rragamit në veçanti dhe krahina të tjera të kësaj bashkie në përgjithësi janë kthyer në destinacione të preferuar për turistët vendas dhe të huaj.
Për operatorët turistik të zonës të tilla aktivitete nxisin interesin e turistëve për tu njohur me resurset natyrore të veçanta të zonës së Rragamit. Prodhimet bio, kuzhina tradicionale dhe e trashëguar brez pas brezi puna me tezgjah nga gratë e zonës janë vlera të veçanta të kësaj zone në Shkodër.
Guri i Zi, njësia administrative e cila ndodhet 10 minuta larg Shkodrës, dallon për produktet bujqësore të zonës, por edhe për bukuritë natyrore dhe historike mes të cilave Rragami me daljen në liqenin e Vau Dejës por edhe me historinë e zonës siç është shpella e Gajtanit./atsh/ KultPlus.com
Unë do isha një i vdekur i madh. Veset e mia atëherë do shëndrisnin si stoli antike me ngjyrat e ëmbla të helmit. Do kishte lule të gjitha ngjyrave në varrin tim dhe adoleshentët do imitonin gjestet e mia gazmore, të errtat fjalët e mia të ankthshme. Ndoshta dikush do të thoshte që isha besnik e i mirë. Por vetëm ti do të mbash mend mënyrën time të parit në sy. /KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka uruar Poloninë me rastin e Ditës së Pavarësisë së tyre.
Në një postim në “X”, Osmani thotë se Kosova është e përkushtuar ndaj miqësisë së fortë dhe të qëndrueshme me Poloninë.
“Urime presidenti, Andrzej Duda dhe kryeministrit, Donald Tusk, si dhe miqtë tanë polakë me rastin e Ditës së Pavarësisë së Polonisë. Kosova është e përkushtuar ndaj miqësisë sonë të fortë dhe të qëndrueshme me Poloninë, e lidhur me vizionin tonë të përbashkët për një Evropë paqësore dhe të bashkuar”, ka shkruar e para e shtetit.
Bienalja e Karikaturës ‘Niko Nikolla’ mblodhi bashkë në një mbrëmje gala, artistë nga e gjithë bota, ndërsa mbylli këtë edicion të tretë të tij me natën finale të ndarjes së çmimeve.
Ky event i rëndësishëm që veshi me art kryeqytetin e Shqipërisë, këto ditë të ftohta nëntori ndau 13 çmime, duke vlerësuar artistë shqiptarë e të huaj. “Të bashkëjetosh në një botë digjitale”, si edhe portreti i ish-kryeministrit të Malit të Zi, Dritan Abazoviq, ishin dy temat mbi të cilat punuan artistë nga 53 shtete të botës. Kjo mbrëmje u hap me një dedikim kushtuar personaliteti të njohur të letrave, sikundër ishte Niko Nikolla.
Çmimi i parë për temën “Të bashkëjetosh në një botë digjitale” shkoi në Kubë, ndërsa një tjetër vlerësim për portretin e politikanit shqiptar të Malit të Zi, Dritan Abazoviq, shkoi për artistin nga Peruja, Uolter Toskana. Me dy çmime të dyta u vlerësuan artisët shqiptarë: Endri Beqo, si dhe Arben Meksi.
Si figurë politike, subjekt i veprave në karikaturë i pranishëm në Tiranë për këtë bienale ishte politikani i shqiptar i Malit të Zi, Dritan Abazoviq, i cili nuk e fshehu kënaqësinë e pranisë së tij në këtë event të artit.
“Jam shumë i privilegjuar dhe me të vërtet i befasuar, pasi kam pasur mbi 80 punime me temën e Abazoviqit . Për mua arti ka një vlerë të posaçëm”, u shpreh ish-kryeministri i Malit te Zi, Dritan Abazoviq.
Drejtoresha e Bienales së Karikaturës, Flora Nikolla, shpall vitin 2025 si vitin e karikaturës, me qëllim të vlerësimit të artistëve që bëjnë këtë lloj arti që i duhet dhënë rëndësia e duhur./rtsh/ KultPlus.com
Fyodor Dostoevsky është një nga emrat më të njohur të letërsisë ruse dhe asaj botërore. I konsideruar edhe si një nga ekzistencialistët, rrymë moderne filozofike, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme në rrafshin intelektual, shkruan KultPlus.
“Vëllezërit Karamazov”, është një nga librat e tij më të njohur. KultPlus këtu ka shkëputur një fragment nga ky libër, i cili flet për natyrën njerëzore:
“E para është që veten tuaj mos e gënjeni. Njeriu që e gënjen veten e tij, ai që i vë veshin gënjeshtrës së vet, shkon deri aty, sa asnjë lloj të vërtete nuk e dallon dot, as në veten e tij, as në njerëzit që e rrethojnë, për rrjedhojë ai humbet respektin ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve.
Duke mos i respektuar, ai pushon së dashuruari, kurse duke mos pasur dashuri, për ta detyruar veten që të argëtohet, jepet pas pasioneve të shfrenuara, pas përmbushjes së tundimeve të ulëta, duke u kthyer kështu në kafshë dhe duke u mbuluar nga mëkati.
E pra, që të gjitha këto i vijnë ngase gënjen veten dhe të tjerët. Njeriu që gënjen veten fyhet më lehtë se kushdo tjetër.”
Kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana, është sërish në vëmendjen e mediave të huaja.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale artikullin e botuar në revistën spanjolle “El Periódico”.
“Revista spanjolle “El Periódico” e cilëson Shqipërinë si një “parajsë” turistike, ku kryeqyteti ynë i gjallë dhe plot ngjyra dallon për historinë dhe modernitetin që ndërthuren natyrshëm”, shkruan Rama.
Duke folur për Tiranën, gazetarja Alba Armida në artikullin e botuar në “El Periódico” shkruan se “në këtë qytet historia dhe moderniteti janë të ndërthurura me mjeshtëri. E njohur për diversitetin e saj kulturor dhe arkitekturën plot ngjyra, Tirana njihet për frymën e saj novatore dhe trashëgiminë e pasur kulturore. Ndër gjërat thelbësore të saj spikat Sheshi Skënderbej, zemra e qytetit, ku qëndron shtatorja e heroit kombëtar shqiptar, Gjergj Kastrioti Skënderbeut”.
Në artikullin e “El Periódico” një vend të veçantë zënë edhe qytetet e Sarandës, Gjirokastrës, Korçës , Gjirokastrës dhe Beratit./atsh/KultPlus.com
Shko se furishëm po fryn në mua erë mallkimi që s’të fal. Dhe, dije mirë, kurrë më një e një nuk bëjn’ një si thonte Hikmeti, ai farë poeti me këngë prej zjarri.
Shko merri me vete lutjet tua, edhe hijen tënde hiqe zvarrë rrugëve si gjënë e ndyrë. Mos u kthe pas. Mos i harro sytë e përlotur në shtekballin tim. Mos thuaj lamtumirë. Asgjë mos thuaj. Merri me vete gjurmët nëpër të cilat erdhe një natë më e përvuajtur se frika dhe hyre në mua. Shko dhe bëhu fjalë e mbrame n’gojën time. Bëhu shkrepetirë e fikur n’ylberin e shkrimit tim. Bëhu çdo gjë pos Meje e Teje dhe asaj që e quajtëm Ne kur i zinim yjet si fluturat e ua ngjisnim nganjë emër mos ta harrojmë emrin tonë. Shko, merri me vete edhe rrugët, të mos kthehesh kurrë në vesën e lotit të rrejshëm, gërmadhat e kujtimit t’i rrëzosh.
Shko, mbyllu në do kështjella të largëta harrimi, ku s’të zgjojnë më këmbonat e pendimit kur çmendet mallit vetmia ose kur buza buzën e han n’pikllim, që mëkatin s’e lan, që s’mundet ta shpojë Gurin e rëndë, gurin e ftohtë të ndarjes. Shko, më mirë dhe hesht. Mos u kthe mbas. Mos i harro sytë e përlotur n’shtekballin tim. Mos thuaj lamtumirë. E kur t’shkojsh larg, më larg se prej blerimi n’blerim E kur t’shkojsh larg, më larg se prej zemre në zemër Aq larg sa ta harrosh edhe emrin tënd dhe zërin tim, fshihu prej vetes Shkurto flokëgjatat, mate me to mendjeshkurtrën tënde dhe mos qaj. Shko se tmerrshëm po lodrojnë sonte n’mua rrëket e gjakut të ndezur. / KultPlus.com
Televizioni gjerman ARD1 i ka kushtuar një reportazh prej 30 minutash rivierës shqiptare duke përshkruar bukuritë e bregdetit tonë.
Me titullin “Riviera shqiptare-atje ku dua të shkoj”, televizioni i njohur gjerman ka udhëtuar në jug të vendit duke i njohur të gjithë me bukuritë turistike të Shqipërisë.
“Jugu i Shqipërisë ofron një përvojë pushimesh verore që shumë nuk do ta imagjinonin kurrë në Evropë”, theksohet ndër të tjera nga ARD1
“Ujë i kaltër, fshatra bregdetare piktoreske dhe mikpritje e ngrohtë – një parajsë mesdhetare, shumë më afër nga sa mendoni. Reportazhi “Da will ich hin!” (Atje dua të shkoj!) i televizionit ARD na merr me vete në një udhëtim në bregdetin jugor të Shqipërisë”, shkruan në një postim në rrjetet sociale Ambasada Gjermane në Tiranë e cila ka publikuar edhe reportazhin e ARD1.
Simin Sadeghi e nis aventurën e saj shqiptare me ishujt e Ksamilit, në skajin më jugor të vendit, ku Greqia duket në horizont. Lirinë me tërë kuptimin e fjalës ajo e përjeton në rrugën bregdetare SH8, ku ka gjithmonë detin në të djathtë dhe malet në të majtë.
Ajo zbulon qytetin e Gjirokastrës me rrugët e bukura dhe kështjellën e saj historike dhe gjithashtu informohet plotësisht për të kaluarën e errët të Shqipërisë.
Një peshkatar midhjesh e merr atë në një varkë në liqenin e Butrintit dhe në një kopësht ajo njihet me gjërat më të mira të kuzhinës shqiptare.
Me një vendas ajo zbulon fshatin piktoresk të Qeparoit dhe shijon ujin e pastër në plazhin e Borshit./atsh/KultPlus.com
Fjodor Dostojevski është një prej shkrimtarëve më të famshëm në letërsinë botërore. Veprat e tij madhështore ngrenë mjeshtërisht pikëpyetje mbi tema të rëndësishme të jetës dhe vdekjes.
Më poshtë janë disa thënie të këtij shkrimtari.
1. Duhet ta duash jetën, më shumë se sa vetë kuptimin e jetës. 2. Hedhja e një hapi të ri, nxjerrja nga goja e një fjale të re. Këto janë gjërat të cilave njerëzit u druhen më shumë. 3. Në mendjen e gjithsecilit prej nesh ka një kufi, përtej të cilit është e rrezikshme të shkosh. Pasi e ke kaluar atë kufi, është e pamundur të kthehesh mbrapa. 4. Lumturia nuk qëndron në vetë lumturinë, por në arritjen e saj. 5. Kur ndaloni së lexuari libra, ju pushoni së menduari. 6. Liria nuk gjendet në kufizimin, por në kontrollin e vetvetes. 7. Lumturia nuk vjen nga rahatitë tokësore, por fitohet përmes vuajtjes. 8. Në një zemër që dashuron vërtetë, ose xhelozia vret dashurinë, ose dashuria vret xhelozinë. 9. Nuk duhet shumë për të shkatërruar një person. Gjithë sa do ju duhet të bëni është ta bindni se puna që ai bën është krejt e padobishme dhe e pakuptimtë. 10. Heshtja është gjithmonë e bukur dhe një person i heshtur është gjithmonë më i bukur se një që flet. 11. Një person mund të jetë i mençur, por që të veprojë mençurish, vetëm inteligjenca nuk mjafton. 12. Kurrë nuk do të mbërrini në destinacionin tuaj, në qoftë se ndaleni dhe qëlloni me gur çdo qen që leh. 13. Unë dua të flas për çdo gjë me të paktën një person, ashtu si unë flas për gjërat, me veten time. 14. Është e pabesueshme se çfarë mund të bëjë vetëm një rreze dielli, për shpirtin tënd. 15. Njeriu duhet të flasë hapur me të tjerët, në një mënyrë që zbulon mendimet e veta të brendshme përmes fytyrës së tij, që zbulon hallet e tij, direkt përmes fjalëve. Një fjalë e thënë me bindje, me sinqeritet të plotë dhe pa hezitim, ndërkohë që e sheh tjetrin në sy, ka më shumë kuptim se dhjetëra faqe nga një libër. 16. Pa një objektiv në jetë, njeriu ndihet i mbytur. 17. Shpirti shërohet duke ndenjur me fëmijë. 18. Edhe një njeri që i ka duart e lidhura mund të bëjë shumë mirë, nëse do. 19. Bukuria do ta shpëtojë botën. 20. Njerëzit flasin ndonjëherë me një mizori kafshërore, por kjo është një padrejtësi e madhe dhe fyerje për kafshët; një kafshë nuk mund të jetë aq mizore sa një njeri, kaq artistikisht mizore. 21. Të rriturit nuk e dinë që një fëmijë mund të japë këshilla jashtëzakonisht të mira, edhe në rastet më të vështira. 22. Mos e mbushni kujtesën tuaj me të gjitha herët që jeni ndjerë të fyer; mund të përfundoni duke mos lënë asnjë hapësirë për momentet e mrekullueshme që keni përjetuar. 23. Një njeri, i cili e di se si të përqafojë një tjetër, është një njeri i mirë. /KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani priti në takim rektorin e Universitetit të Prishtinës, dr.Arben Hajrullahu, të cilin e uroi për marrjen e pozitës në krye të Universitetit të Prishtinës.
Gjatë takimit, Presidentja u njoftua nga afër me sfidat të cilat përballet UP-ja.
Presidentja Osmani e falënderoi rektorin Hajrullahu për përpjekjet për përmirësimin e cilësisë në arsimin e lartë, si dhe shprehu përkrahjen e plotë të Presidencës drejt avancimit dhe fuqizimit të Universitetit të Prishtinës, duke përfshirë këtu edhe avancimin e bashkëpunimit ndërkombëtar.
255 karikaturistë nga 53 vende të botës, sollën në Tiranë 709 punime, në Bienalen e karikaturës “Niko Nikolla”, aktivitet që e ka futur kryeqytetin tonë në hartën e karikaturës botërore.
Temë e punëve të njerëzve që kontribuojnë në portalet dhe gazetat më të mëdha botërore, që prodhojnë art universal ishin jeta, portreti i veçantë, kaçurrelat, ngjyrat politike dhe njerëzore të Dritan Abazoviç, kryeministri i parë shqiptar në Malin e Zi, risitë që solli qeverisja dhe aktivizmi i tij politik në rajon dhe më gjerë.
Temë e dytë ishte bashkëjetesa me një të keqe të domosdoshme siç është teknologjia dixhitale, e cila në 20 vitet e fundit ka prekur 50% të popullsisë së botës së zhvilluar dhe ka transformuar shoqëritë.
Artistë nga gjithë bota, Kina dhe Ukraina, Brazili dhe Indonezia, Serbia dhe Kosova janë marrë me portretin e Abazoviç, në një lojë portretesh me një figurë që përcaktoi rotacionin në një vend historik si Mali i Zi.
Një juri ndërkombëtare me emra të shquar të karikaturës botërore dhe rajonale, kryesuar nga Bujar Kapexhiu, dekan i arteve vizive, Valentin Pavlov, karikaturist bullgar shumë i njohur, etj, ndau çmimet, në një aktikvitet të zhvilluar në sallën e televizionit shtetëror.
Në prani të drejtoreshës ekzekutive Flora Nikolla dhe jurisë u ndanë çmimet si vijon:
Çmimi “Familja Nikolla” iu dha Asier Sanz nga Spanja për portretin e Dritan Abazoviç.
Çmimi i parë shkoi për Wolter Toscano nga Peruja.
Ndërsa për temën “Të jetosh në një botë dixhitale”:
Çmimi i parë: Michel Moro Gomez nga Kuba Cuba
Gjithashtu u dhanë edhe tre çmime speciale për secilën kategori./atsh/KultPlus.com
“I Rrëmbyer nga Shkronjat” i Ramadan Bozhlanit fton lexuesin në një eksplorim të thellë të marrëdhënies komplekse mes lexuesit, autorit dhe vetë fjalës së shkruar. Rrëfimi hapet me një personazh që hyn në sallonin e tij, ku protagonisti nis një dialog të veçantë me librat e biblotekës së tij. Njëri prej tyre, thuajse si një personazh më vete, fillon të shprehë hidhërimin për mënyrën si është trajtuar, lënë pas dore e keqkuptuar.
Nëpërmjet kësaj përballjeje sureale, Bozhlani eksploron tema të tilla si neglizhenca, respekti dhe pesha emocionale e dijes. Në skenën e bibliotekës, Bozhlani përshkruan me detaje të gjalla përhumbjen e protagonistit në botën e letërsisë, të simbolizuar nga një bibliotekë e mbushur me libra. Dialogu i protagonistit me librat krijon një ndjesi nderimi për letërsinë, duke e shndërruar bibliotekën në një hapësirë të gjallë e të ndjeshme, që fyhet nga trajtimi i sipërfaqshëm i njerëzve. Përmes fjalëve të librave, autori përcjell mesazhin se librat nuk janë thjesht objekte, por bartës të urtësisë, emocioneve dhe historisë, që përbëjnë ura mes brezave, edhe pse shpesh lihen pas dore nga lexues që i konsumojnë pa vërtetë mirënjohje.
Teksa protagonisti shfleton librin, Bozhlani e rrit tensionin duke i dhënë librit një “zë” që flet drejtpërdrejt me të. Libri pohon se faqet e tij janë të ngarkuara me një zë, një zë që është “heshtur” nga neglizhenca e njerëzve dhe zakonet sipërfaqësore të leximit. Këtu, autori bashkon metafizikën me fiziken, duke krijuar një “kërkesë për angazhim” nga ana e vetë letërsisë, e cila kërkon përkushtim dhe respekt të sinqertë.
Libri duket si një qenie e gjallë, e mbushur me kujtime të zhgënjimit njerëzor dhe pritshmërive të paplotësuara të autorëve të panumërt. Ky moment përçon nëntekstin filozofik të Bozhlanit dhe ofron një reflektim shoqëror për kulturën moderne të leximit, shpesh të shënuar nga sipërfaqësia. Stili i Bozhlanit është shumë introspektiv, duke ftuar lexuesin të shqyrtojë marrëdhënien e tij me librat dhe dijen. Libri thekson se librat, po aq sa njerëzit, dëshirojnë të jenë të vlerësuar dhe të lexuar me kujdes, pasi “mbajnë brenda thelbin e dinjitetit njerëzor,” diçka që autori nënkupton se është në rrezik të humbjes. Kjo personifikim i librit krijon një rrëfim që mjegullon kufijtë midis objekteve të pajeta dhe qenieve ndjesore, duke sugjeruar se letërsia bart thelbin e jetës dhe duhet trajtuar me kujdes.
Një tjetër aspekt i spikatur në veprën e Bozhlanit është përdorimi i gjuhës poetike dhe simbolikës, me theks të veçantë te temat ekzistenciale. Takimi i protagonistit me librin që flet përshkruhet si një lloj zgjimi shpirtëror, i cili e rilidh atë me vlerën e letërsisë dhe rëndësinë e përvojës njerëzore. Ky moment transcendental është mënyra e Bozhlanit për të kujtuar lexuesit se letërsia nuk ekziston thjesht për t’u konsumuar, por për të na transformuar, për të ngjallur emocione dhe për të frymëzuar reflektime të thella. Marrëdhënia e protagonistit me bibliotekën përfaqëson një rizbulim të letërsisë si një entitet të gjallë, një regjistrues i përvojës njerëzore dhe një mjet për vetënjohje.
Drejt fundit të librit, Bozhlani shqyrton rëndësinë e krijimit letrar, aktin e të shkruarit dhe rolin e autorit. Protagonisti shtyhet të përqafojë fuqinë transformuese të shkrimit, duke realizuar se edhe ai vetë ka një përgjegjësi për të kontribuar në këtë trashëgimi. Udhëtimi i protagonistit nënvizon idenë e Bozhlanit se lexuesit dhe shkrimtarët janë të ndërthurur në një mision të përbashkët për të ruajtur zërin njerëzor. Shkrimi shfaqet këtu si një akt krijimi, një investim në kujtesën kolektive, ku çdo shkrimtar lë një pjesë të vetvetes në veprën e tij.
Nga pikëpamja strukturore, Bozhlani përdor një qasje të ndërgjegjes që rrjedh, duke e zhytur lexuesin në mendimet e protagonistit, si një meditim i gjatë mbi natyrën e letërsisë. Rrjedha e tregimit është e qetë por introspektive, duke e sjellë lexuesin në një gjendje meditimi. Stili rrëfimtar i Bozhlanit, i ngjashëm me një fabul alegorike, është i mbushur me gjuhë simbolike që mbështetet më shumë në sugjerimin sesa në shpjegimin e drejtpërdrejtë. Ky stil mund të duket i çrregullt, por pasqyron në mënyrë të përshtatshme gjendjen mendore të protagonistit dhe udhëtimin e tij drejt vetë-zbulimit.
“I Rrëmbeyer nga Shkronjat” i Bozhlanit mund të shihet si një traktat filozofik mbi shenjtërinë e letërsisë dhe rolin e saj themelor në formësimin e identitetit personal dhe kulturor. Nëpërmjet një rrëfimi metafizik, ai eksploron se si librat dhe leximi përfaqësojnë një akt bashkimi, që lidh të kaluarën dhe të tashmen, njeriun dhe jo-njeriun. Romani i tij na kujton se letërsia është një trashëgimi e shenjtë, një dëshmitare e historisë dhe mishërim i vlerave, përpjekjeve dhe aspiratave të brezave. Në përmbledhje, vepra e Bozhlanit është një eksplorim tërheqës i nderimit që i detyrohemi letërsisë, duke bërë thirrje për një rilindje të kulturës së leximit të vëmendshëm dhe të angazhimit të sinqertë me fjalën e shkruar. Për lexuesit që vlerësojnë një tregim meditativ dhe të ngarkuar me simbolizëm, I Rrëmbeyer nga Shkronjat ofron një reflektim të thellë mbi fuqinë transformuese të letërsisë. Romani është një ftesë për të çmuar historitë që përcaktojnë njerëzimin tonë dhe për të trajtuar librat si qenie të mbushura me jetë, që kërkojnë respektin që meritojnë./KultPlus.com
