A mund të ndihemi sikur kemi më shumë kohë duke ndryshuar perceptimin tonë për të?
Tempus fugit: koha fluturon. Nëse ndonjëherë të duket sikur ditët po kalojnë me një shpejtësi marramendëse mes takimeve, njoftimeve në telefon dhe dozave të kafesë, dije se nuk je i vetmi. Kjo frazë latine e ka origjinën në shkrimet e poetit romak Virgjil, rreth dy mijë vjet më parë.
Kohët e fundit, një sondazh vitin e kaluar zbuloi se 6 në 10 persona ndihen sikur nuk kanë mjaftueshëm kohë për të përmbushur gjithçka gjatë ditës. “Koha fluturon” nuk mjafton për ta përshkruar; shpesh ndjehemi sikur ka kaluar në regjim supersonik.
Por kërkime të reja nga Universiteti George Mason në SHBA ofrojnë një dritë shprese për ngadalësim. Neuroshkencëtarët atje po studiojnë dilatimin e kohës, një fenomen ku perceptimi ynë për kohën duket se zgjatet dhe ngadalësohet.
Në studimin e fundit, ata po shqyrtojnë nëse imazhe, përvoja ose skena të caktuara kanë më shumë gjasë të ndikojnë në këtë ndjesi të zgjatjes së kohës dhe zbuluan se imazhet që lënë mbresa mund të ndikojnë ndjeshëm në këtë perceptim. Sa më mbresëlënëse të jetë një pamje, aq më shumë ka të ngjarë që ta perceptosh sikur e ke parë për më gjatë sesa ka ndodhur realisht.
Në laborator, bëhet fjalë për sekonda, thotë profesori Martin Wiener, që drejtoi studimin. “Kjo do të thotë që një moment shfaqet më i gjatë për vëzhguesin sesa është në të vërtetë,” thotë ai.
“Ndoshta ne ‘zgjatim’ kohën për të marrë më shumë informacion. Është një mënyrë në të cilën truri thotë: ‘Po shoh diçka dhe është e rëndësishme, ndaj më mirë ta zgjeroj kohën për të mbledhur sa më shumë informacion nga ky moment.’”
Kjo ngre një pikë interesante: A mund të ngadalësojmë mendërisht kohën, të mësojmë të jetojmë më shumë në moment dhe të zgjatim kohët e bukura?
Ne e dimë që perceptimi subjektiv i kohës është i ndryshueshëm. Logjika dhe arsyeja na thonë se koha fluturon kur jemi të lumtur dhe shkon shumë ngadalë kur jemi duke pritur ose jemi të mërzitur.
“Problemi është, kur ndjehemi sikur kemi më shumë kohë, zakonisht nuk është një ndjesi e mirë,” thotë Wiener. “Në përgjithësi, kur koha tërhiqet ngadalë, ato janë momente që na mërzisin ose na shqetësojnë – koha punon kundër nesh.”
Faktorë të tjerë mund të ndikojnë në mënyrën si e përjetojmë kohën. Për shembull, përvojat e zhurmshme ndihen më të gjata sesa ato të qeta, ndërsa pamjet emocionale apo frikësuese japin ndjesinë se i ke parë për më gjatë sesa ato më pasive.
Nëse je person impulsiv ose me ADHD, koha mund të duket se kalon më shpejt për ty sesa për njerëzit e tjerë.
Dhe pastaj është edhe ndjesia e “rrjedhjes” (flow): një gjendje mendore ku ti je “në elementin tënd”, kur ti je plotësisht i zhytur në diçka që gjithashtu të jep kënaqësi.
“Gjendja e rrjedhës (flow) është një përvojë ku koha duket se ngadalësohet pak në çast, por në një mënyrë të këndshme,” thotë Wiener. “Meditimi është një shembull. Është një nga ato raste ku koha duket se zgjatet.”
Wiener thekson se ka një dallim mes kohës që përjetojmë në moment dhe mënyrës se si e kujtojmë më vonë.
“Koha fluturon në çastin që ndodh, por kur kthehemi pas në kujtime, na duket sikur ka zgjatur më shumë. Nëse shkon me pushime për një javë në një vend ku nuk ke qenë kurrë, kur të kthesh kokën pas, mund të mendosh: ‘Uau, bëra gjithë këto gjëra?!’”
Në mendjen tonë, një javë pushimi na duket më e gjatë sesa një javë tipike me rutinën e zakonshme të përditshme që fluturon. Ndoshta kjo ndodh sepse truri nuk ndalet të përthithë informacionin kur përjetojmë të njëjtën gjë të përditshme.
“Kur përjetojmë të njëjtën gjë, përvojat nuk mbeten në mendje si të paharrueshme,” thotë ai. “Dhe na mungon koha.”
Si ta përkulim kohën sipas vullnetit tonë?
Si mund ta përkulim kohën sipas dëshirës sonë dhe t’i japim vetes më shumë prej saj – qoftë edhe në mënyrë të shtirur, si një jetë në “slow-motion”?
Studimi i Wiener-it sugjeron që: “Të kërkosh informacion interesant, gjëra të reja dhe ndryshe, stimuluese dhe emocionuese, është e dobishme, sepse jo vetëm që zgjat ndjesinë e kohës, por edhe përmirëson kujtesën tonë për ato situata.”
Bëhet fjalë për të pasur hobi të rinj, për të parë vende të reja, për t’u zhytur në tema të panjohura apo për të takuar njerëz të rinj. Me fjalë të tjera, nëse do të përjetosh më shumë kohë, duhet të bësh më shumë me kohën që ke. / bota.al/ KultPlus.com
Dita Botërore e Lojërave, e sponsorizuar nga Shoqata Ndërkombëtare e Bibliotekave të Lodrave (ITLA), mbahet më 28 maj. Ndryshe nga shumica e ditëve zyrtare, Dita Botërore e Lojërave është më shumë një qëndrim që nxit lidhjen mes brezave përmes lojës dhe jo një ditë aktivitetesh të planifikuara.
Shoqata Ndërkombëtare e Bibliotekave të Lodrave beson se loja përfshin eksplorimin, eksperimentimin gjuhësor, njohjen dhe zhvillimin e aftësive sociale dhe si e tillë është thelbësore për mësimin e fëmijëve dhe themeli për arritjet dhe kreativitetin e të rriturve.
Për më tepër, UNESCO pohon se “inkurajimi i krijimtarisë që në moshë të re është një nga garancitë më të mira të rritjes në një mjedis të shëndetshëm të vetëvlerësimit dhe respektit të ndërsjellë, përbërës kritikë për ndërtimin e një kulture paqeje”.
Dita Botërore e Lojërave u caktua më 1999, gjatë një konference në Japoni, prej nga u hodh edhe motoja e kësaj dite: “Lejoni një fëmijë të luajë sot. Shikoni një fëmijë duke luajtur sot. Luaj me një fëmijë sot”. Madje aktivistë e mbështetës së kësaj dite ftojnë që në aktivitete argëtuese të përfshihen veçanërisht fëmijët në zonat e fatkeqësive dhe të luftës, pasi përmes lojës, fëmijët duhet të interpretojnë tragjedinë dhe të përballen me traumën në jetën e tyre./KultPlus.com
Me rastin e 28-vjetorit të vdekjes së poetit të madh Azem Shkreli, Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka përkujtuar figurën dhe veprën e tij. Në një postim të publikuar sot, Kurti ndau me ndjekësit e tij edhe një dhuratë të veçantë që ka marrë nga vajza e poetit, Aida Shkreli-Miloti, kompletin e veprave të babait të saj, përcjell KultPlus.
Kryeministri vlerëson se poezia e Shkrelit është gjithmonë përpara nesh, si një udhërrëfyes shpirtëror dhe intelektual. Ai e cilëson poetin si rilindas të çdo kohe dhe si një mik të kohës, të dheut dhe të atdheut. Për Kurtin, vargjet e Shkrelit mbeten një pasuri që duhet t’i kthehemi në çdo brez, për të mos humbur rrugën dhe për të kujtuar se liria e vërtetë jeton në artin e poetit.
Në vijim gjeni postimin e plotë të kryeministrit Kurti:
Sot janë mbushur 28 vjet nga vdekja e Azem Shkrelit. Vajza e tij Aida Shkreli-Miloti, doktorante e psikologjisë që jeton dhe punon në Kanada, ma dhuroi kompletin e veprave të babait të saj. Me ëndje i kthehem poezive të Azem Shkrelit. Dhe përherë vë re të njëjtën gjë: poezia është gjithnjë para nesh, lart dhe larg. E dalë nga fymëzimi, ajo është më pranë frymës. Poeti realizon nëpër vargëzim përmasën e lirisë. Ai është gjithnjë më pranë lirisë. Poeti i vërtetë është për çdo kohë rilindas. Dhe kur e shquajmë poetin, e vendosim në aradhën e të lartëve. Azem Shkreli bën pjesë aty.
Poeti Azem Shkreli u largua nga të vetët e jetës dhe gjuhës pa e parë lirinë. Porse poeti Azem Shkreli, si poet i vërtetë e ka parë lirinë në gjeninë e vet:
“Për historinë asnjëherë dhe askund nuk janë rezervuar kohë të tjera…”
Veç me kaq frazë poeti vulos bindjen e kohës sonë historike, e tashmja:
“Se nesër nuk do të ishte nesër
pa të djeshmen tënde”. Veç kaq mjafton për të bërë llogarinë e çdo brezi që ka dashur të shkruajë përgjegjshëm të ardhmen.
Të merr malli për Azem Shkrelin siç të merr malli për të tashmen e historisë. Poeti e ka edhe dijen edhe shijen e lirisë. Nëse nuk duam ta humbim udhën, mjaft të kujtohemi se ajo ruhet diku: në vargjet e poetit. Le t’u rikthehemi në çdo brez e për çdo ditë. Sepse poeti Azem Shkreli na e thotë vetë:
“E një ditë do të takohemi diku përtej harrimit” ose “… Ata që s’vijnë me ne
miku im, le të ulen mbi varret e tyre dhe le t’i presin t’qetë kohët që më s’kthehen.”
E gjithkund poeti i drejtohet anonimit si një miku. Sepse poeti është miku i këtij Dheu, miku i Kohës, miku i Atit:
“Në vargun me krushq Atdheu është krushku i parë
Në tërë meshat shenjte ai është Meshari
Në kulm e në flamur ai është kumti e kremtja
Në kokën e rënduar në mendime ai është mendimi.”
Azem Shkreli, si poet i madh, të sillte në çdo varg njeriun, kohën dhe atdheun. “Në myshk, në pushkë, në gur/ në kokë më fëshfërini Shkrelë”./KultPlus.com
Një përjetim artistik mbërtheu audiencën mbrëmjen e kaluar në skenën e “Chopin Piano Fest Prishtina”, ku u mbajt koncerti i tetë me radhë i këtij edicioni. Kryefjala e mbrëmjes ishte pianisti ukrainas Vadym Kholodenko, tashmë rezident në Luksemburg, fitues i medaljes së artë në garën prestigjioze “Van Cliburn” në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, një ndër garat më të njohura në botë për pianist, shkruan KultPlus.
I pranishëm në këtë mbrëmje të veçantë ishte edhe Eric Dietz nga Ambasada e Luksemburgut në Kosovë, i cili me praninë dhe fjalën e tij vuri në pah rëndësinë që ky festival ka në ndërlidhjen kulturore mes vendeve. Duke theksuar mbështetjen e vazhdueshme të Luksemburgut për zhvillimin e industrive kreative në Kosovë, ai shprehu entuziazmin e tij për këtë bashkëpunim artistik dhe për mundësinë që publiku i Prishtinës të përjetojë nga afër interpretimin e pianistit të njohur latin-amerikan, Vladislav Kolodenko.
“Jemi shumë të lumtur që mbështesim këtë performancë si pjesë e edicionit të 15-të të Festivalit të Pianos Chopin këtu në Prishtinë. Ngjarje si kjo na kujtojnë sa e fuqishme mund të jetë muzika në ndërtimin e lidhjeve dhe mirëkuptimit mes vendeve dhe shoqërive. Ajo bashkon njerëzit, pavarësisht gjuhëve dhe kulturave. Sonte mezi presim të përjetojmë talentin e Vladislavit në Prishtinë, dhe jam e sigurt që do të jetë një përvojë e paharrueshme për të gjithë ne. Në Luksemburg, ne organizojmë aktivitete që nxisin ndikimin e muzikës, kulturës dhe artit në Gjermani, që pasqyrojnë mënyrën më të lehtë për të thelluar marrëdhëniet dhe miqësinë ndërmjet vendeve”, u shpreh Dietz duke shtuar se Qeveria e Luksemburgut e mbështet fuqishëm industrinë kreative në Kosovë, dhe nismat si kjo fuqizojnë artistët dhe promovojnë shkëmbimin kulturor.
Më pas, ai ftoi publikun që të bashkohen për të shijuar performancën e pianistit Kholodenko.
Kholodenko solli një program të guximshëm dhe teknikisht sfidues, duke e nisur koncertin me njërën nga veprat më të ndërlikuara të repertorit pianist “Hammerklavier” të Ludwig van Beethoven. Me mjeshtëri të rrallë, ai i dha jetë katër lëvizjeve të kësaj vepre kolosale: Allegro, Scherzo: Assai vivace, Adagio sostenuto dhe Introduzione – Fuga: Allegro risoluto, duke e mbushur sallën me intensitet emocional dhe virtuozitet të jashtëzakonshëm.
Pas një pjese të parë monumentale, pjesa e dytë e koncertit solli një tjetër gjigant të repertorit pianistic, Franz Liszt. Kholodenko interpretoi me ndjeshmëri dhe finesë Three Concert Etudes, S.144 – ‘Il Lamento’, ‘La Leggierezza’ dhe ‘Un Sospiro’, ku çdo tingull solli emocione të thella dhe hije romantike.
Programi vazhdoi me Four Forgotten Waltzes, S.215, një cikël që, ndonëse më pak i njohur, u shpalos me një ndjeshmëri poetike të veçantë nën interpretimin e Kholodenkos. Koncerti u përmbyll me energjinë brilante të Valse – Impromptu, S.213 dhe Scherzo and March, S.177, duke lënë publikun e pranishëm të entuziazmuar dhe falënderues për një natë të paharrueshme muzikore.
Pas përfundimit të koncertit, për KultPlus foli dirigjenti dhe pianisti i njohur sllovak, Peter Valentovic, i cili këtë kohë po qëndron në Prishtinë. Ai vlerësoi lart interpretimin e Vadym Kholodenkos, duke e cilësuar mbrëmjen si një përvojë të jashtëzakonshme artistike.
“Duhet të them se kurrë në jetën time nuk kam dëgjuar një cilësi të tillë në një koncert live si pianist. Ishte absolutisht brilant, muzikal dhe perfekt – transparent, gjithçka. Mendoj se ishte koncerti më i mirë i jetës sime. Dëgjova një teknikë vërtet të jashtëzakonshme dhe Vadimi bëri një punë fantastike. Edhe repertori që zgjodhi – Sonata Hammerklavier nga Beethoven – pothuajse nuk luhet kurrë, sepse është jashtëzakonisht e vështirë. Po ashtu edhe pjesët e tjera që interpretoi. Jam shumë mirënjohës që pata mundësinë ta shoh këtë koncert”, tha Valentovic duke vazhduar më tutje se ndjehet i mahnitur nga virtuoziteti dhe zgjedhja sfiduese e repertorit.
Ndërkaq, ju kujtojmë se festivali Chopin Piano Fest Prishtina do të zgjasë deri më 9 qershor, e përgjatë këtyre ditëve publiku do të ketë mundësi të shijojë performanca të artistëve të mirënjohur vendorë e ndërkombëtare./KultPlus.com
Sot shënohen 102 vjet nga lindja e protagonistit më influent dhe kontradiktor të politikës ndërkombëtare të shekullit XX, historianit, Henry Kissinger.
Kissinger: Duhet të kuptosh se je në krye të një procesi historik me një rëndësi të paprecedent. […] Sigurisht që do të bëja të njëjtat zgjedhje, sado të dhimbshme të kenë qenë. […] Në këtë periudhë të jetës time nuk kam interest ë fitoj një sfidë popullariteti në Google. Duhet të reflektoj lidhur me çka kam bërë, të shkruaj dhe të jem fatalist lidhur me të.
Raporti me Richard Nixonin
K: Pas zgjedhjeve të vitit 1968, Nixon më ftoi pranë shtabit qendror të tij në Pierre Hotel të New York. / Më foli për situatën ndërkombëtare për rreth 2 orë – e dija se donte diçka nga unë, por nuk e kuptoja se çfarë. Një javë më pas John Mitchell, një nga njerëzit më të afërt me Nixon në atë periudhë, më telefonoi për të më kërkuar nëse e pranoja postin. Unë e pyeta: Cilin?
K: Gjithmonë kam menduar se për të shpjeguar personalitetin e Richard Nixon do të ishte e nevojshme aftësia e Shakespeare. Parasëgjithash qenë kaq shumë Nixon! Duhet të jetë ndjerë i refuzuar nga dikush në moshë të re. […] Nixon nuk kishte miq të ngushtë, aq unë nuk isha mik i ngushtë me të. / Nuk kishte jetë sociale. Nuk shikohej me askënd. […] Duhet kujtuar se nuk ishte i përgatitur të bënte politikanin. Urrente të njihte njerëz të rinj. Ndjehej gjithmonë i kërcënuar. […] Pas çdo diskutimi pretendonte që asistentët e tij t’i telefononin për t’i thënë se ishte i zoti, gjë që e bindte se nuk kishte qenë edhe aq keq. Influence ime varej nga raporti me Nixon. / I telefonoja 10 herë në ditë dhe e takoja çdo herë që mundesha. Kalonim shumë kohë duke diskutuar me zjarr. […]
K: Në janarin e 1969, Shtetet e Bashkuara qenë në një gjendje jashtëzakonisht të komplikuar. / Kishin kaluar 3 vjet nga fillimi i luftës në Vietnam. Atë vit, protesta ishte bërë luftarake dhe e dhunshme. / Në nivel ndërkombëtar, nuk kishim raporte me Kinën. / Raportet me Bashkimin Sovjetik qenë ngrirë / dhe rusët po ndërtonin një bazë nëndetësesh në Kubë. / Kështu që Presidenti nuk ishte paranojak kur fliste për një problem të markës komuniste në botë. […]
Vietnami
Ferguson: Lufta e Ftohtë menjanë, lufta në Vietnam nuk po ecte mirë. Gjatë presidencës së mëparshme, atë të Lyndon Johnson, kishin vdekur tashmë 30000 amerikanë në terren. Pse të mos ndërpritej lufta dhe të tërhiqeshin trupat?
K: Duhet kuptuar strategjia që ishte në themelin e presidencës Johnson. […] U përdorën 500000 ushtarë për një përkufizim të fitores. / Objektivi ishte t’u shkaktoheshin sa më shumë dëm që të ishte e mundur vietnamezëve të Veriut në mënyrë që të shtyheshin të negocionin. Fatkeqësisht, aftësia duruese e tyre qe shumë më e larta nga parashikimi. […]
K: Administrata Nixon filloi me 20 janar. 3 javë më pas vietnamezët filluan një ofensivë që vrau midis 400 dhe 500 amerikanëve në një javë. / Strategjia jonë parashikonte tërheqjen e trupave dhe, në të njëjtën kohë, mbrojtjen e aleatëve tanë në jug të Vietnamit. […] Vietnami i Veriut pretendonte tërheqjen e pakushtëzuar të trupave amerikane. / Praktikisht flitej për dorëzim / gjë që, natyrisht, nuk ishte e pranueshme. / Një konservator me një histori politike personale më shumë se 20 vjeçare nuk do ta inauguronte kurrë administratën e tij duke shpallur një dorëzim pa kushte. Ishte mundësia e vetme që kishim, por nuk ishte e konceptueshme. […]
K: Në gushtin e 1969 nisëm një seri takimesh sekrete në Paris me vietnamezoveriorët. / Kisha arritur në konkluzionin se lufta nuk mund të fitohej në terren, kështu që doja të negocioja. Kundërshtari im kryesor ishte Le Duc Tho. / Pavarësisht se më ka bërë të plakem parakohe, më duhet të them se ishte një njeri i spikatur. Vinte nga kryeqyteti i vendi të largët dhe nuk kishte përvojë në fushën ndërkombëtare. Kishte jetuar si revolucionar dhe tani gjendej përpara kundërshtimit të një superfuqie, e megjithatë nuk e humbi kurrë përmbajtjen. Ishte këmbëngulës dhe gjithmonë i sjellshëm. Ishte kokëfortë dhe i pagabueshëm. […] Detyra e tij nuk ishte të negocionte. Detyra e tij ishte që të thyente vullnetin tonë, duke shfrytëzuar përçarjet tona të brendshme. Në Amerikë akuzoheshim në mënyrë konstante se nuk e donim një marrëveshje.
Bombardimi i Kamboxhias
Ferguson: Pika themelore e këtij kundërshtimi të brendshëm qe bombardimi i Kamboxhias. Pse ishte – dhe është akoma sot – një aspekt kaq kontradiktor?
K: I ashtuquajturi bombardim “sekret” i Kamboxhias është një prej episodeve qëllimisht të anashkaluar të kësaj periudhe. Le të sqarojmë më parë se çfarë ndodhi. […] Me 20 janar, pas 3 javësh nga fillimi i mandatit, teksa stafi i Shtëpisë së Bardhë duhej të gjente se ku ishin banjot, Vietnami i Veriut ndërmorri një sulm ku u vranë 400 amerikanë brenda një jave. Pjesa më e madhe e këtyre sulmeve vinin nga baza që vietkongët kishin ngritur në territorin kamboxhian. I mbushur me dyshime, Nixon autorizoi sulmin. / Vendosi të minimizonte rrezikun e demonstrimeve të mëdha masive duke e shmangur njoftimin e sulmit. […] Mendoja se ishte ide e mirë të sulmoheshin këto baza.
Ferguson: E çfarë mund të më thoni për akuzën se qindra mijëra civilë të pambrojtur do të mbeteshin të vrarë?
K: Ky është budallallëk. Po flas për të ashtuquajturin bombardim sekret. / Është e natyrshme që ka pasur viktima midis civilëve, duke qenë se bëhej fjalë për një operacion ushtarak, / por po flas ekskluzivisht për bombardimin sekret.
Exit strategy
Ferguson: Gjendeshit kështu në mes të Luftës së Ftohtë, të kërcënuar nga një sulm bërthamor, dhe duhej të mbyllnit një luftë në Juglindjen aziatike që po përçante vendin. Si mendonit ta bënit?
K: Presidenti Nixon dhe unë kishim në mendje një strategji paqeje qysh nga fillimi. / Kishim kuptuar se Bashkimi Sovjetik dhe Kina qenë armiq dhe jo aleatë. Veç të tjerash, besonim se shpërndarja e botës ishte e panatyrshme. / Kina ishte jashtë sistemit ndërkombëtar, / kështu që strategjia ishte të përfshihej, në mënyrë që Bashkimi Sovjetik do të kishte tjetër se çfarë të mendonte. / Një aspekt tjetër i rëndësishëm ishte se, duke favoprizuar marrëdhëniet me Kinën, do të mund të na ndihmonin që të bindnin vietkongët që të na bënin lëshime. […] Nixon pati kurajën që t’i hapej Kinës i mbështetur nga një këshilltar i vetëm, pa konsultuar vendet e tjera. Mendonte se sikur gjëja të ishte bërë publike përpara se ta shpallte, nuk do të përfundonte kurrë me sukses.
Ballë për ballë me Mao Ce Dunin
K: Çdo takim kishte një skemë të tijin dhe skema ishte që kinezët nuk do të na e thonin kurrë përpara kohe se kur do ta takonim Maon. Të shoqëronin në rezidencën e Maos, e cila ndodhej në Qytetin e Ndaluar dhe ishte si çdo shtëpi tjetër, shumë e thjeshtë, pa roje. / Kalohej një korridor me një tavolinë pingpongu për të arritur në studion e tij, e cila gjatë vizitës time të parë përfshinte edhe një krevat, që më pas u zhduk. Kishte libra nëpër gjithë dyshemenë. Mao ishte i ulur në një gjysmërrethi me karrige. […] Gjatë jetës time kam takuar pak njerëz që e dominonin dhomën si ai, si ata aktorë që dalin në skenë dhe e pushtojnë publikun brenda një sekonde. Mao ishte nga ata njerëz. […] Kishte një ndjenjë sardonike humorizmi dhe ishte gjithmonë paksa kërcënues, pak fare, aq sa duhej. Më tha: “E shikoni profesor, është e lehtë të bashkëbisedosh me mua. Çdo lëshim që bëj zgjat 100 vjet”. Por në të vërtetë nënkuptonte: “Ki kujdes: nëse më sulmon, nuk do t’ia kalosh lehtë”.
Origjina gjermane
K: Isha 9 vjeç kur nazistët erdhën në pushtet. / Mu ndalua të frekuentoja shkolla gjermane. / Gjermanët me të cilët prindërit e mi kishin raporte i ndërprenë menjëherë ato. / Për prindërit e mi qe një ndryshim tronditës jetese. / Ata nuk qenë intelektualë. Im atë ishte mësues, jo njeri praktik. Ferri nazist e paralizonte. Ime më ishte më e thjeshtë dhe shumë praktike. Për të mirën e fëmijëve, vendosi ta lërë Gjermaninë dhe im atë nuk e kundërshtoi. Unë vuajta për humbjen e shokëve të mi dhe të jetës time. Qe një kthesë e madhe në jetëm time, e cila pati një influencë të thellë mbi mua. Të gjitha siguritë e mia u zhdukën. […] 3 vite më vonë, erdha s refugjat. Amerika dhe Gjermania qenë në luftë. U mobilizova në ushtrinë amerikane. Kur u ktheva në Gjermani, eksperimentova personalisht holokaustin, nga këndvështrimi i anëtari të ushtrisë pushtuese. Arrita në vend i pari. / Respektivisht drejtimit nga vinim, kampi hebre ishte në të djathtë. Mbanin uniforma me vija. […] Kampi i përqëndrimit Ahlem ka qenë… hëm, nuk kisha parë kurrë kamp përqëndrimi, nuk kisha parë kurrë të burgosur si ata. […] Hebrenjtë qenë në një gjendje çnjerëzore. / Qenë shumë të dobët. Jetonin në Baraka druri, 3 ose 4 për shtrat. Përreth kishte shumë kufoma. Instiktivisht, menduam që t’u jepnim të hanin, duke u dhënë atyre racionet tona, duke vrarë kështu disa prej tyre, pasi nuk qenë në gjendje të përtypnin ushqime të ngurta. / Ishte një botë me mospërputhje idioteske. […] Shumë prej familjarëve të mi dhe rreth 70% e shokëve të mi të klasës kanë vdekur në kampet e përqëndrimit. Është një gjë që nuk mund ta harroj. […] Ishte detyra ime të pengoja që gjëra të ngjashme të ndodhnin sërish.
Grushti i shtetit në Kili
K: Në shtator të 1970, marksisti Salvador Allende ishte në fushatë elektorale për presidencën e Kilit. / Siç u demonstrua më pas nga disa dokumenta, ekzistonte frika se mos Allende ishte i lidhur me Bashkimin Sovjetik dhe me Kubën. I frikësoheshim vendosjes së një qeverie komuniste në Santiago. Besoj se edhe një student e kuptonte se Allende ishte në të majtë të partisë komuniste. […] Qenë këto bazat e problemit kilian. Por nuk i shkova më thellë çështjes kiliane. […] Papritmas, na lajmëruan se Allende kishte fituar zgjedhjet. / Kështu, në mes të një krize, Presidenti i dha urdhëra drejtpërsëdrejti inteligjencës. / Në thelb, Nixon dha urdhëra që të merreshin masa. […] Papritmas, na lajmëruan se Allende kishte fituar zgjedhjet. / Nixon ishte absolutisht i indinjuar. Papritmas e informuan se në Santiago kishte një qeveri komuniste. […] Kështu, Shtetet e Bashkuara nuk bënë asgjë për ta kundërshtuar. Gjëja e vetme që bënë që furnizimi me fonde partitë dhe gazetat që Allende kishte ndaluar.
Ferguson: Kur ushtarakët kilianë e përmbysën Allende në 1973, qeveria e Shteteve të Bashkuara, vetë ju, qetë përfshirë?
K: Nuk kishim të bënim aspak me çfarë ndodhur dhe çdo hetim e konfirmon. […]
Ferguson: Imagjinoj që ju dhe Presidenti Nixon e keni pritur me kënaqësi lajmin e grushtit të shtetit.
K: Nartyrisht.
Ferguson: Nuk duhet t’ju ketë ardhur keq… As Presidentit Nixon.
K: Jo. Asnjërit nga ne nuk i erdhi keq.
Lufta e Ftohtë
K: E gjitha kjo ndodhte ndërkohë që rajone të ndryshme të botës qenë në erupsion, pasi Bashkimi Sovjetik, me ideologjinë e tij, por fitonte terren. Problemi themelor ishte të menaxhohej agresioni sovjetik, duke reduktuar në të njëjtën kohë kërcënimi i një asgjësimi bërthamor. Dialogu me udhëheqësit sovjetikë ishte me rëndësi jetike. Ata qenë një produkt i spastrimeve dhe qenë ngjitur në gradë ndërkohë që Stalini shfaroste baballarët e tyre. qenë rritur në një regjim terrori. / Në një farë kuptimi, qenë vullkanë të shuar. / Ajo që i bënte në një farë mënyrë të cënueshëm ishte dëshira që të njiheshin sit ë barabartë, në gjendje të jetonin në bazë të standardeve ekonomike perëndimore. […] Brezhnjevi na ftoi në Sovietpol, një rezervat gjuetie ku kishte një shtëpi deridiku të sofistikuar. / Më pyeti sesa do të kushtonte kjo shtëpi në Shtetet e Bashkuara. / Ju përgjigja “400000 dollarë’, që më dukeshin shumë. E pashë të shokuar. Një nga të mitë më sugjeroi t’i thoja se i gjithë rezervati do të kushtonte disa milionë. Pas këtyre fjalëve, Brezhnjevit i ndriti fytyra. […] Ai ishte në krye të ndërmarrjeje të madhe të cilës po i humbiste kontrollin. E dinte se gjërat nuk po funksiononin. Donte paqen me Shtetet e Bashkuara. Plani fillestar parashikonte një samit me rusët lidhur me kontrollin e armatimeve përpara se të kompletonim marrëdhëniet diplomatike të saponisura me Kinën, por rusët qenë të zotë dhe e mësuan se kisha qenë në Pekin. […] Tri javë pas vizitës time në Pekin, rusët pranuan që të bëhej samiti që uronim të bëhej. […] Qe kurorëzimi i 4 viteve punë. Do të konkludonim një marrëdhënie të bilancuar midis dy fuqishë bërthamore. Qe një prej momenteve më elektrizuese që mund të jetohen.
Fundi i Vietnamit dhe Watergate
K: Një përdorim masiv i forcave ajrore amerikane e dobësoi mbrojtjen e Vietnamit të Veriut. […] Në shtator, Le Duc Tho u tërhoq dhe në tetor jo dorëzua negociimit. U ktheva nga takimi me Le Duc Tho dhe i raportova Nixon. Besoj t’i kem thënë: “Ja dolëm. Kemi tre në tre; Rusi, Kinë dhe Vietnam”. […]
K: U mbërthyem në një diskutim lidhur me atë se çfarë do të ndodhte, çfarë do të mbetej dhe çfarë do të nënkuptonte. Përpara se të largohesha, më kërkoi që të luteshim bashkë. / Duke parë solemnitetin e rastit dhe fatin e pamëshirshëm, nuk pashë asgjë të çuditshme. Çfarë mund të bëhej tjetër? […] Ka qenë një ndër momentet më mallëngjyes të jetës time dhe është edhe për këtë që e respektoj Nixon. Nuk donte të linte dëshmi, por të mbyllte mbrëmjen që do të përfundonte një jetë kushtuar politikës. […] Rënia e Vietnamit të Jugut dhe evakuimi i Sajgonit qenë padyshim momenti më i trishtuar i karrierës time politike. […] Kishte një President të ri që duhej të ndeshej me një Kongres armiqësor. I shkurtoi ndihmat ekonomike dhe financiare për Vietnamin e Jugut me dy të tretat. Duke shfrytëzuar atmosferën demoralizuese, Vietnami i Veriut e drejtoi të gjithë ushtrinë për nga jugu. Ju deshën 3 muaj që të thyenin rezistencën e Vietnamit të Jugut. […] Jam shumë i bindur se Vietnami nuk duhej të binte. Është faji ynë.
Bilanci
[…] Mendoj se është legjitime të thuhet se unë e kam dhënë tashmë një pjesë të madhe të kontributit tim për botën. Vija nga një grup akademikësh dhe kam përfunduar në krah të një Presidenti që ka përqafuar politika pasojat e të cilave nuk qe në gjendje t’i përballonte. […] Gjatë gjithë jetës kam kërkuar që ta bëj botën më paqësore. Kam kërkuar që të parandaloj një luftë katastrofike dhe ta çoj Amerikën në një drejtim më të qëndrueshëm. / Është e vështirë të thuhet nëse e gjitha kjo do të më nihet ndonjëherë. Në të mirë dhe në të keq, vendimet kryesore pasqyronin bindjet e mia. Do ta ribëja gjithçka që kam bërë, edhe gjërat më të dhimbshme, si Vietnami. […] Nuk do t’u jap një përgjigje të duhur për atë që doni të dini, edhe pse e di se publiku do të mbetej më shumë i goditur nga një mea culpa e imja.
Kafshatë që s’kapërdihet asht, or vlla, mjerimi, kafshatë që të mbetë në fyt edhe të zë trishtimi kur shef ftyra të zbeta edhe sy t’jeshilta që t’shikojnë si hije dhe shtrijnë duert e mpita edhe ashtu të shtrime mbrapa teje mbesin të tan jetën e vet derisa të vdesin.
e mbi ta n’ajri, si në qesendi, therin qiellën kryqat e minaret e ngurta, profetënt dhe shejtënt në fushqeta të shumngjyrta shkëlqejnë. e mjerimi mirfilli ndien tradhti. mjerimi ka vulën e vet t’shëmtueme, asht e neveritshme, e keqe, e turpshme, balli që e ka, syt që e shprehin, buzët që më kot mundohen ta mshefin – janë fëmitë e padijes e flitë e përbuzjes, t’mbetunat e flliqta rreth e përqark tryezës mbi t’cilën hangri darkën një qen e pamshirshëm me bark shekulluer, gjithmon i pangishëm.
mjerimi s’ka fat. por ka vetëm zhele, zhele fund e majë, flamujt e një shprese t’shkyem dhe të coptuem me t’dalun bese.
mjerimi tërbohet n’dashuni epshore. nëpër skaje t’errta, bashkë me qej, mij, mica, mbi pecat e mykta, t’qelbta, t’ndyta, t’lagta lakuriqen mishnat, si zhangë; t’verdhë e pisa, kapërthehen ndjenjat me fuqi shtazore, kafshojnë, përpijnë, thithen, puthen buzët e ndragta edhe shuhet uja, dhe fashitet etja n’epshin kapërthyes, kur mbytet vetvetja. dhe aty zajnë fillin t’marrët, shërbtorët dhe lypsat që nesër do linden me na i mbushë rrugat.
mjerimi në dritzën e synit t’kërthinit dridhet posi flaka e mekun e qirit nën tavan t’tymuem dhe plot merimanga, ku hije njerzish dridhen ndër mure plot danga, ku foshnja e smume qan si shpirt’ i keq tu’ ndukë gjitë e shterruna t’zezës amë, e kjo prap shtazanë, mallkon zot e dreq, mallkon frytn e vet, mallkon barrn e randë. foshnj’ e saj nuk qesh, por vetëm lëngon, e ama s’e don, por vetëm mallkon. vall sa i trishtueshëm asht djepi i skamit ku foshnjën përkundin lot edhe të fshamit!
mjerimi rrit fëmin në hijen e shtëpive të nalta, ku nuk mrrin zani i lypsis, ku nuk mund t’u prishet qetsia zotnive kur bashkë me zoja flejnë në shtretënt e lumnis.
mjerimi pjek fëmin para se të burrnohet, don ta msojë t’i iki grushtit q’i kërcnohet, atij grusht që n’gjumë e shtërngon për fytit kur fillojnë kllapitë e etheve prej unit dhe fetyrën e fëmis e mblon hij’ e vdekjes, një stoli e kobshme në vend të buzqeshjes. nji fryt kur s’piqet dihet se ku shkon qashtu edhe fëmia n’bark t’dheut mbaron.
mjerimi punon, punon dit e natë tu’ i vlue djersa në gjoks edhe në ballë, tue u zhigatun deri n’gjujë, n’baltë e prap zorrët nga uja i bahen palë-palë. shpërblim qesharak! për qindenjë afsh në ditë – vetëm: lekë tre-katër dhe “marsh!”.
mjerimi kaiher’ i ka faqet e lustrueme, buzët e pezmatueme, mollzat e ngjyrueme, trupin përmendore e një tregtis s’ndytë, që asht i gjikuem të bijë në shtrat vet i dytë, dhe për at shërbim ka për të marrë do franga ndër çarçafë, ndër fëtyra dhe në ndërgjegje danga.
mjerimi gjithashtu len dhe n’trashigim -jo veç nëpër banka dhe në gja të patundshme, por eshtnat e shtrembta e n’gjoks ndoj dhimbë, mund që t’len kujtim ditën e dikurshme kur pullaz’ i shpis u shemb edhe ra nga kalbsin’ e kohës, nga pesha e qiellit, kur mbi gjithçka u ndi një i tmerrshmi za plot mallkim dhe lutje si nga fund i ferrit, ish zan’ i njeriut që vdiste nën tra. kështu nën kambët’randë t’zotit t’egërsuem – thotë prifti – vdes ai që çon jetë të dhunuem.
dhe me këto kujtime, ksi lloj fatkeqësinash mbushet got’ e helmit në trashigim brezninash. mjerimi ka motër ngushulluese gotën. në pijetore të qelbta, pranë tryezës plot zdrale të neveritshme, shpirti me etje derdh gotën n’fyt për me harrue nandhetenand’ halle. e gota e turbull, gota satanike tu’ e ledhatue e pickon si gjarpni- dhe kur bie njeriu, si gruni nga drapni, nën tryezë qan-qeshet në formë tragjikomike. tê gjitha hallet skami n’gotë i mbyt kur njiqind i derdh një nga një në fyt. mjerimi ndez dëshirat si hyjet errsina dhe bajnë tym si hejt q’i ban shkrum shkreptima.
mjerimi s’ka gëzim, por ka vetëm dhimba, dhimba paduruese qe t’bajnë t’çmendesh, që t’ap in litarin të shkojsh fill’ e t’varesh ose bahe fli e mjerë e paragrafesh.
mjerimi s’don mshirë. por don vetëm të drejt! mshirë? bijë bastardhe e etënve dinakë, t’cilt n’mnyrë pompoze posi farisejt i bijnë lodërtinës me ndjejt dhelparak tu’ ia lëshue lypsiti një grosh të holl’ n’shplakë.
mjerimi asht një njollë e pashlyeme n’ballë të njerzimit që kalon nëpër shekuj. dhe kët njollë kurr nuk asht e mundshme ta shlyejnë paçavrat që zunë myk ndër tempuj./ KultPlus.com
Në një mbrëmje që do të mbetet gjatë në memorien kulturore të Shkodrës, Teatri “Migjeni” u kthye në një qendër graviteti për artin dramatik shqiptar, me premierën e shfaqjes “Kërkoj vrasës për nënën” – vepër e autorit amerikan Tracy Letts, e ribërë mjeshtërisht për skenën shqiptare nga regjisori Naser Shatrolli.
Shatrolli sjell një regji të guximshme, poetike dhe të thellë, që nuk i shmanget errësirës së tekstit, por përpiqet ta ndriçojë nga brenda, duke vendosur nënën dhe jetën si forca shpëtuese. Ai nuk kopjon, por krijon: i jep një fund tjetër veprës, më njerëzor, më të hapur, më shpresëplotë.
“Shatrolli nuk e mohon protestën e autorit origjinal, por e thellon atë në një refuzim estetik të shkatërrimit”, – shkruan kuratori dhe kritiku Skënder Boshtrakaj.
Kasti i aktorëve – Jozef Shiroka, Ermal Sadiku, Ina Morinaj, Lusi Bregu dhe Jurgen Marku – sollën në skenë një performancë të fuqishme dhe të përmbajtur, duke mishëruar karaktere të thyera por të mbushur me tension të brendshëm. Loja e tyre ishte një poezi e dhimbshme, që përfundon me një himn për jetën dhe nënën.
Skenografia ishte një element i gjallë i rrëfimit: jo thjesht sfond, por bashkëaktor që ndihmoi në ndërtimin e atmosferës simbolike dhe të tensionit dramatik. Çdo detaj vizual i hapësirës skenike fliste, provokonte, sillte peshë emocionale.
Kritiku Skënder Boshtrakaj e përkufizoi këtë shfaqje si “një testament artistik që trondit, provokon, por edhe shëron”, ndërsa regjinë e Shatrollit e cilësoi si një akt të guximshëm estetik, që vendos thellësinë përpara spektaklit.
Publiku shkodran reagoi me emocion, ndërsa prania e personaliteteve kulturore nga gjithë vendi i dha këtij eventi peshën e një akti të mirëfilltë bashkëpunimi kulturor kombëtar.
“Kërkoj vrasës për nënën” nuk eshte thjesht një shfaqje – është një ngjarje artistike, një shqetësim estetik dhe një lutje për nënën, në një botë që kërkon shpresë. Një mesazh i fuqishëm në kohëra të krisura: jeta mund të mbrohet ende me artin!/KultPlus.com
Një bukë 5 000-vjeçare është zbuluar nga arkeologët në Turqi, ku tani po riprodhohet, duke nxitur interesin për kultivimin e grurit të lashtë që është më i përshtatshëm për thatësirën.
“Kjo është buka më e vjetër me maja dhe e pjekur e zbuluar gjatë një gërmimi, e cila ka ruajtur kryesisht formën e saj”, thotë Murat Turkteki, arkeolog dhe drejtor i gërmimeve në Kulluoba, 35 kilometra nga qyteti i Eskisehirit.
“Buka është një zbulim i rrallë gjatë një gërmimi. Zakonisht, gjen vetëm thërrime. Por këtu, ajo u ruajt sepse ishte djegur dhe varrosur”, shpjegoi ai.
E rrumbullakët dhe e sheshtë si një petull, me diametër 12 centimetra, buka u zbulua në shtator 2024, e karbonizuar dhe e varrosur nën pragun e një banese të ndërtuar në Epokën e Bronzit, rreth vitit 3 300 para Krishtit.
Një copë ishte shkëputur përpara se buka të digjej dhe më pas ishte varrosur gjatë ndërtimit të shtëpisë.
Cilat janë filmat me fitimet më të larta në historinë e kinemasë?, shkruan faqja e internetit cinema.everyeye.it.
Sipas një liste të përditësuar 10 filmat më të mirë, kanë arritur të mbledhin miliarda dollarë duke shitur bileta në të gjithë globin.
Duhet ta dini se, pas disa vitesh, pesë vendet e para kanë ndryshuar pikërisht këto ditë: në vendin e parë kemi ende ”Avatar” nga James Cameron, i ndjekur nga” Avengers: Endgame” nga Russo Brothers dhe më pas ”Avatar: The Way of the Water dhe Titanic”, gjithashtu nga James Cameron, por tani për herë të parë në pesë pozicionet e para është një film i animuar, filmi kinez ”Ne Zha 2”.
Filmi i animuar e tejkaloi ”J.J. Star Wars: The Force Awakens” i Abrams, i cili kishte qenë në pesë më të mirët që nga viti 2015, duke e ngritur atë në vendin e 6-të në listë.
Pozicionet e mbetura zihen më pas nga ”Avengers: Infinity War” nga Russo Brothers, ”Spider-Man: No Way Home” nga Jon Watts, ”Inside Out 2” nga Kelsey Mann dhe ”Jurassic World” nga Colin Trevorrow.
Renditja e plotë:
”Avatar” – 2,9 miliardë
”Avengers: Endgame” – 2,7 miliardë
”Avatar: The Way of Water” – 2,3 miliardë
”Titanik” – 2,2 miliardë
”Ne Zha 2” – 2,08 miliardë
”Star Wars: The Force Awakens” – 2,07 miliardë dollarë
”Avengers: Infinity War” – 2,05 miliardë
”Spider-Man: No Way Home” – 1,9 miliardë
”Inside Out 2” – 1,69 miliardë
”Jurasik Park” – 1,67 miliardë
”Fire and Ashes” i James Cameron: a do të jetë në gjendje filmi i tretë në sagë të barazohet me dy të tjerët dhe të tejkalojë ”Ne Zha 2”?./KultPlus.com
Azem Shkreli ishte nga shkrimtarët e parë të Kosovës që njoha nga afër. Nga ai kisha lexuar poezi dhe kisha dëgjuar të më tregonte ndonjëri, se jeton në Prishtinë një poet me emrin Azem Shkreli , se ka një pamje të tillë dhe se flet kështu apo ashtu dhe kaq. Por kur shkova për herën e parë në Kosovë në vjeshtën e 1972-së për Ditët e Poezisë që organizoheshin në Gjakovë e takova edhe Azemin mes grupit të shquar të poetëve të asaj ane të Shqipërisë.
Në fillim më bënë përshtypje lëvizjet e tij të përhershme si veriu. Ai ulej pak në tryezë dhe papritur ngrihej, shkonte të takonte ndonjërin, kthehej për të qëndruar pakëz në tryezë dhe ikte përsëri ,se dikush e priste në ndonjë anë. Por edhe kur rrinte në tryezë , shpesh heshtëte me sy të përhumbur diku dhe dukej sikur nuk dëgjonte asgjë nga ç’flitej. Vetëm kur fjala vinte tek poezia dhe tek arti në përgjithësi dhe kur ndizej ndonjë polemikë, sytë e tij dilnin nga përhumbja duke shkrepëtirë, shikonte me kokën mënjanë dhe pastaj hidhej për të pohuar apo mohuar ndonjë mendim . Atëherë harronte të lëvizte nga tryeza dhe bëhej një bashkëbisefues i mirë. Megjithatë ai nuk fliste shumë.
Kjo ishte përshtypja ime e parë në takimet e fillimit me Azem Shkrelin. Në ato takimet poetike të Gjakovës , ku lexonim nga një vjershë poetët pjesëmarrës , unë lexova disa vargje kushtuar nënës sime, që fillonin: Nëna ime , e bukura Hatixhé, Më e bukura nga gjithë fshatarkat, Atje në minder mbi një dyshemé, Më polli mua kur u kthye nga arat.
Azem Shkreli gjithë ato ditë që qëndrova në Prishtinë, sa më takonte , e bënte zërin si timin, më imitonte dhe përsëriste: -Dritëro! -Hë, Azem?-përgjegjesha unë. Dhe ai qëndronte para meje, duke më imituar në recitim dhe duke përsëritur vargjet: Nëna ime , e bukura Hatixhé, Më e bukura nga gjithë fshatarkat… Pastaj qeshte dhe tundte kokën: -E, Dritëro, nëna ime e bukura Hatixhé? Edhe ti boll i bukur ke dalë!… Kaluan vitet dhe ne u bëmë miq. Sa herë që vinte në Tiranë , kur ishte drejtor i Teatrit të Prishtinës dhe më vonë drejtor i Kosova Filmit, ne takoheshim herë në Hotel Dajti dhe herë në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve, takoheshim edhe me Beharen, të shoqen e tij , një grua e dashur, e këndshme në kuvendime , e pashme dhe atdhetare.
Por më vonë , pas lëvizjeve për liri dhe pavarësi në Kosovë, në fillimin e viteve 80-të, dhe pas mbylljes së kufinjve , rrallë takoheshim. Vetëm në vitet 90-të , filluan përsëri të vinin në Tiranë poetët e Kosovës, si zogj shtegtarë, të vinin nga vendet e tjera të Evropës, nga Gjermania, Zvicra apo Austria. Ne këtej po nuk mund të lëviznim për në Kosovë për ato arsye që përmenda . Megjithatë , në vitin 1992, pas Mbrëmjeve Poetike të Strugës, unë dhe gruaja ime Sadija, morëm guximin dhe shkuam në Prishtinë , duke e kaluar kufirin me Maqedoninë së fshehurazi.
Në Prishtinë ne fjetëm atë natë gushti në shtëpinë e mikut tonë të dashur, Ali Aliut , që bashkë me të shoqen e tij Merza, grua fisnike dhe e palodhur për mysafirët, na pritën ngrohtë dhe mirë. Të nesërmen dolëm nëpër Prishtinë, e cila nuk e kishte atë gëzimin e njëzet vjetëve të shkuar , por dukej sikur ishte mbuluar nga një hije e rëndë si teneqe, hije e pushtimit të egër sërb. Nën këtë hije si teneqe ne u takuam me Rexhep Qosen, me Ibrahim Rugovën, Adem Demaçin e të tjerë. Mes tyre takuam edhe Azem Shkrelin. Ai na tha se gruan e kishte të sëmurë rëndë nga veshkat dhe ne vumë re një trishtim në sytë e tij . Por Azemi ishte i çuditshëm! Na ftoi për drekë në shtëpi , edhe se Beharen e kishte të sëmurë. Në shtëpi ne e gjetëm Beharen duke punuar për tryezën e mysafirëve. Kishte një fytyrë gati gri, fytyrë prej të sëmuri të vërtetë, por sëmundjen mundohej ta vinte poshtë me punën. U përqafuam dhe u ulëm bashkë me Ali Aliun , që ishte me ne. Pastaj erdhi edhe Ibrahim Rugova dhe një tjetër që nuk më kujtohet. U ul edhe Beharja në tryezë dhe ne shijuam gjellët e saj të mira. Azemi, në fillim i heshtur, u gjallërua. Duke pirë ne filluam të flisnim për politikën , dhe vetëm për atë, për gjendjen në Tiranë , për rrugën e demokracisë në Shqipëri, për genocidin sërb në Kosovë, për problemet e Lidhjes Demokratike e me radhë. Azemi, i menduar, donte t’ia ndryshonte drejtimin bisedës: -E po, si nuk folëm për letërsinë!- tha ai dhe psherëtiu. -Kur gjëmojnë topat, hesht muza!- përsërita unë një shprehje latine. Vërtet , Azemin e shqetësonte letërsia : si do ecte ajo në kushtet e reja të ndryshimeve demokratike pas rënies së sistemit të socializmit totalitar, cilat do të ishin raportet mes shkrimtarëve dhe çfarë lidhje do të kishin shkrimtarët e Shqipërive këtej dhe andej Drinit.
Këto shqetësime ai i kishte të sinqerta, pasi ishte një shkrimtar i vërtetë, një poet i shquar me një origjinalitet të papërsëritshëm. Ai është njê poet modern i një natyre të veçantë. Në poezinë e ti shkrihet fryma kombëtare me frymën evropiane me një harmoni të natyrshme, duke krijuar një variacion të lakmueshëm në artin poetik. Vargjet e tij janë metrikë dhe ametrikë , të matur e të lirë , po gjithmonë të shoqëruar me muzikalitetin poetik. Në to ndjehet shqetësimi për kohën dhe njeriun, kombin dhe lirinë. Në gjithë poezinë e Azem Shkrelit mbizotërojnë zogjtë dhe guri. Këto janë dy simbole apo metafora të qëndresës dhe ëndrrës , që përbëjnë jetën. Edhe vëllimi i fundit poetik , i botuar pas vdekjes, në qendër ka këto dy metafora. Këtë e tregon edhe titulli”Zogj dhe gurë”. Unë këtë libër e kam lexuar në dorëshkrim para nja dy muajve se të vdiste Azemi .Ai erdhi në shtëpi tek unë , si gjithmonë kur ndodhej në Tiranë , dhe ma dha dorëshkrimin në gjysma letrash . -Ky është libri im i fundit-tha ai. -Jo i fundit , por i gjashtëmbëdhjeti !- thashë unë duke qeshur. -Fjala që vjen !- tha ai i skuqur pakëz. Unë pastaj e pyeta për Ali Podrimjen se çfarë po bënte, biseduam për Fahredin Gungën dhe e kujtuam me dhimbje për vdekjen e tij të papritur.
Folēm për Din Mehmetin dhe për poezinë e tij , që unë e çmoj shumë, e me radhē. Pastaj kujtuam ato shtatë-tetë ditë të vitit 1992, kur ai bashkë me Ali Podrimjen banuan në shtëpinë time . Në ato ditë mbrëmjeve polemizonim për partitë e majta dhe të djathta në Shqipëri. Unë mbroja të majtën , ata anonin nga e djathta. Kur polemika ndizej. Azemi ngrihej në këmbë me kokën mënjanë dhe me duart në xhepa, ndërsa Aliu shtrihej në kanape me krahun nën qafë. Heshtnim për një çast dhe pastaj fillonim e lexonim vjetsha. Ata kishin qenë në Vlorē dhe kishin shkruar vargje me motive nga ai qytet dhe nga deti . -E , Azem? Poezia nuk na zemëron si politika!-thosha unë. -Po të mos ishte poezia , do të kishim ngrënë njëri-tjetrin , siç ke thënë ti njëherë!- kujtonte Azemi një thënien time të vjetër diku në ndonjë tryezë. Pas disa ditëve nga çasti që ma la dorëshkrimin “Zogj dhe gurë”, erdhi dhe e mori, doemos të përcjellë me lavdërimet e mia të përzemërta. Kur hyri në shtëpi ai ishte skuqur dhe merrte frymë me zor. – Janë të larta këto shkallët tuaja!- i tha ai Sadijes. Dhe këto ishin fjalët e fundit që dëgjova prej tij.
Një Mbrëmje Gala e veçantë do të zhvillohet këtë pranverë në Nju Jork në koncertin ‘Promenada e vonshme e pranverës’, duke sjellë në skenë larminë kulturore dhe shpirtin e gjallë të qytetit përmes një koncerti që premton të jetë i paharrueshëm, përcjell KultPlus.
Të pranishmit do të përjetojnë një udhëtim muzikor që shpalos elegancën e Barokut, pasionin e tangos dhe ndjeshmërinë e fados, të interpretuara nga një kast i përzgjedhur artistësh – përfshirë instrumentistë rezidentë të Carnegie Hall dhe ish-performues të Broadway-it.
Në vijim gjeni njoftimin e plotë:
PROMENADA E VONSHME E PRANVERËS
Bashkohuni me ne në një Mbrëmje Gala të paharrueshme që feston larminë dhe shpirtin multikulturor të Nju Jorkut!
Kjo produksion sjell mozaikun e pasur të qytetit në ngjyra të gjalla muzikore! Ashtu si vetë pranvera, ju përfshin në një promenadë ku zhanret dhe kulturat shkrihen në një të vetme, duke rrëshqitur nga eleganca e Barokut te pasioni i tangos dhe melankolia e fados – një udhëtim i vërtetë emocional.
Një kast i jashtëzakonshëm, instrumentistë rezidentë nga Carnegie Hall, së bashku me ish-performues të Broadway-it, do të sjellin një Mbrëmje Gala që do t’ju mbetet gjatë në kujtesë.
Pas kaleidoskopit pranveror të koncertit, na bashkohuni në një pritje të pasur me kokteje, ku do të shërbehet kuzhinë e shkëlqyer dhe verëra të mira – një mundësi për të shoqëruar, për të ngritur një dolli për jetën dhe për të festuar së bashku muzikën.
Këngëtarja Billie Eilish u vlerësua si ”Artistja e vitit” nga American Music Awards, raportojnë mediet amerikane.
Këngëtarja amerikane e muzikës pop fitoi çmimin më të rëndësishëm nga AMA duke mposhtur të nominuar të tjerë si Taylor Swift, Kendrick Lamar, Sabrina Carpenter, Morgan Wallen dhe Zack Bryan.
Gracie Abrams fitoi çmimin për ”Artistja më e mirë e re”.
Sza fitoi çmimin ”Artistja më e mirë R&B”.
Kënga më e mirë R&B shkoi për ”Saturn”.
Becky G mori çmimin si ”Artistja më e mirë latine”./KultPlus.com
Kryeministri Albin Kurti ka shkruar për alpinisten Uta Ibrahimi, e cila ka ngritur flamurin e Kosovës në 14 majat më të larta në botë, shkruan KultPlus.
Ai i uroi mirëseardhje Ibrahimit, kur kjo e fundi erdhi mbrëmë në Kosovë dhe u prit nga Qeveria e Kosovës dhe një numër njerëzish.
Postimi i plotë:
“Uta, mirë se na erdhe nga akujt e Kanchenjungës!
Ngjitja shkallëve për në Ballkonin e Hapur të Qeverisë, aty ku ishim grumbulluar për ta nderuar një grua të jashtëzakonshme, besoj të ketë qenë ngjitja më e lehtë. Kësaj radhe na erdhi edhe me histori në supe, si gruaja e parë shqiptare dhe nga i gjithë Ballkani që ka ngjitur 14 majat më të larta të botës – që të gjitha mbi 8 mijë metra të larta. Përkundër që ngjiti malet më të larta të botës, ajo gjithmonë ka qenë me këmbë në tokë – me dashamirësinë shoqërore për cilindo që e njeh.
Për punën dhe kontributin e Utës që nuk matet me altimetër, e falënderojmë përzemërsisht. Si qeveri, si institucione, por para së gjithash, si qytetarë”, shkruan Kurti në “Facebook”. /KultPlus.com
Shkodra është një prej qyteteve më të kahershme të Shqipërisë, me një histori banimi mijëvjeçare në qytet dhe krahinë. Po ashtu Shkodra gjatë viteve të tëra, ka qenë një vend ku është zhvilluar kultura dhe jeta artistike, shkruan KultPlus.
Një fotografi e postuar nga Vinceś Mudroū, dëshmon se këtë qytet e kanë vizituar edhe artistë kinezë, në vitin 1955. Derisa ata parakalojnë përmes rrugëve të këtij qyteti, qytetar të shumtë kanë dalë për të pritur ardhjen e tyre.
KultPlus, ju sjellë këtë fotografi që tregon një atmosferë të këndshme në këtë qytet, derisa me buzëqeshje, e duartrokitje artistët kinez përshëndeten me banorët e qytetit të Shkodrës./ KultPlus.com
Akademia Shqiptare e Arteve dhe Shkencës zgjodhi këtë herë Frashërin, kryefshatin historik të Shqipërisë në zonën e Dangëllisë, për të organizuar më 25 maj 2025 konferencën shkencore me temë: “Idetë dhe mesazhet kombëtare të Frashërllinjve”.
Qëllimi ishte që, pikërisht në ditën e lindjes së poetit të madh Naim Frashëri, në shtëpinë ku u lindën tre vëllezërit, të bëheshin publike gjetje dhe dokumente të reja që dëshmojnë kontributin e jashtëzakonshëm të tre kolosëve të Rilindjes Kombëtare: politikanit dhe shtetarit Abdyl Frashëri, poetit dhe gjuhëtarit Naim Frashëri, dhe dijetarit e enciklopedistit Sami Frashëri.
Konferencën e hapi Prof. Marenglen Spiro, Sekretar Shkencor i Akademisë, ndërsa fjalën hyrëse e mbajti Prof. Ethem Ruka, Kryetar i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencës. Ruka theksoi se Frashëri është “Meka e shqiptarisë”, vendi ku u hodh fara për shpëtimin dhe ndërtimin e Shqipërisë. “Ne sot kemi detyrimin t’i nderojmë, t’i kujtojmë dhe të përulemi para monumenteve të këtyre burrave të mëdhenj të shqiptarizmës,” u shpreh ai. Sipas tij, fara e hedhur në Frashër mbolli pemën e pavarësisë më 1912 dhe të Kongresit të Lushnjës më 1920.
Akademiku Pëllumb Xhufi mbajti një referat mbi profilin politik dhe diplomatik të Abdyl Frashërit, një prej figurave themelore të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, e cila mori trajtat e një shteti dhe qeverie të parë shqiptare me institucione dhe atribute të plota.
Prof. Paskal Milo vuri në dukje kontributin e Sami Frashërit në vizionin për shtetin modern shqiptar, duke përfshirë idetë për strukturat shtetërore, sistemin monetar dhe deri te propozimi për një kryeqytet të vendosur në një pikë gjeografike të baraslarguar nga Shkodra, Prizreni, Manastiri dhe Janina.
Historiani Kastriot Bezati, me titullin “Mjeshtër i Madh”, kujtoi rëndësinë historike të dy kuvendeve kombëtare të mbajtura në Teqenë e Frashërit, të njohura si Kuvendet e Frashërit, që zënë një vend të veçantë në historinë kombëtare.
Prof. Ksenofon Krisafi solli dokumente dhe fakte të reja me vlera juridike dhe institucionale për veprimtarinë e Abdyl Frashërit në përpjekjet për ndërtimin e një shteti shqiptar me integritet të plotë dhe të barabartë me vendet fqinje.
Poeti Lumo Kolleshi kontribuoi me një cikël të ri poetik kushtuar Naim Frashërit, të cilin e përshkroi si “mësuesin e popullit të tij”.
Prof. Fatos Tarifa referoi mbi konceptin dhe rrugët që Shqipëria duhej të ndiqte pas pushtimit osman, duke theksuar se drita e ndezur nga Frashërllinjtë ndriçoi të ardhmen e vendit.
Poeti dhe studiuesi nga Kosova, Agim Vinca, solli në konferencë vlerësimet e akademikut Rexhep Qosja për Naim Frashërin, duke u mbështetur te vepra e tij “Porosia e Madhe”.
Gjuhëtari i njohur Prof. Xhevat Lloshi prezantoi botimin më të fundit në Shkup, nën redaktimin dhe drejtimin e tij, të veprës së Sami Frashërit. Ai theksoi se ajo që njihet deri më tani për Samiun është vetëm një pjesë e vogël krahasuar me gjithçka që ai ka shkruar dhe krijuar.
Prof. Sherif Bundo vlerësoi Frashërin si një qendër të rëndësishme pelegrinazhi kulturor dhe turistik, falë pozitës gjeografike, mjedisit natyror dhe vlerave kulturore e etnografike që përmban. Ai propozoi që Frashëri të kthehet në një itinerar tërheqës turistik kombëtar.
Në përmbyllje të konferencës, u theksua se: Frashëri dhe Frashërllinjtë ndërtuan Shqipërinë – Shqipëria nuk duhet të lejojë të harrohet Frashëri. Kryefjala ishte një thirrje për ndërtimin e infrastrukturës rrugore drejt këtij vendi me rëndësi kombëtare, si dhe propozimi për rikonstruksionin dhe pasurimin e muzeut të vëllezërve Frashëri.
Në konferencë morën pjesë edhe anëtarë të tjerë të Akademisë, si deputetja Prof. Luljeta Bozo, Prof. Aleksandër Xhuvani, Prof. Arben Baboçi dhe personalitete të shquara nga Shqipëria dhe Kosova. Pjesëmarrës ishte gjithashtu edhe akademiku dhe studiuesi rumun me famë europiane, Kostandin Barku, i cili së bashku me ekipin e tij ka botuar rreth një mijë libra historikë, përfshirë edhe studime të veçanta për Frashërllinjtë.
Ndryshe nga aktivitetet e zakonshme, kjo konferencë u organizua me kontributet vetjake të anëtarëve të Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencës./ Gazeta Panorama/ KultPlus.com
Fizikanti i famshëm Albert Ajnshtajni konsiderohet gjerësisht si një nga mendjet më të mëdha që ka jetuar ndonjëherë. Ai hapi qasjen ndaj një pasurie të madhe të dijes dhe fuqisë.
Nga studimet e tij u ngrit terreni mbi të cilën bazohen teoria e kuantikës, si dhe konceptet e energjisë në pikën zero, teoria e vrimave të zeza dhe kërkimi për një teori të unifikuar të forcave. Zbulimet e tij ishin gjithashtu përgjegjëse për bombën e parë atomike. Një dualitet i madh!
Çfarë është ajo që e bën mendjen e një individi të aftë për vepra të tilla të mahnitshme?
Besohet nga disa që, me çfarëdo lloj mënyre, për çfarëdo arsye – qoftë anomalie, fati ose të dyja – përmbajtja e mendjes së Ajnshtajnit u soll në një mënyrë që formoi çelësin e një prej mistereve më të thella të universit, duke lejuar një mençuri tjetër, atë shpirtërore të rrjedhë përmes saj.
Më poshtë gjeni 25 nga citimet më inteligjente dhe më intriguese të Albert Einstein. Ju këshillojmë që të mos i lexoni nxitimthi, disa kanë një kuptim më të thellë se sa mund të mendoni fillimisht dhe meritojnë një meditim të përzemërt.
1) “Imagjinata është më e rëndësishme sesa njohuria. Sepse njohuria është e kufizuar, ndërsa imagjinata përqafon gjithë botën, duke nxitur përparimin, duke lindur evolucionin”.
2) “Sekreti i krijimtarisë është të dish se si t’i fshehësh burimet e tua”.
3) “Natyra na tregon vetëm bishtin e luanit, por unë nuk dyshoj se bishti i përket luanit edhe pse ai nuk mund ta zbulojë menjëherë veten për shkak të madhësisë së tij të pamasë.”
4) “Përvoja më e bukur që mund të kemi është ajo e misterit. Është emocioni themelor që qëndron në djepin e gjithë artit dhe shkencës së vërtetë”.
5) “Përsosja e mjeteve dhe ndryshimi i qëllimeve duket të jetë problemi ynë kryesor”.
6) “Sa i përket ligjeve të matematikës që i referohen realitetit, ato nuk janë të sigurta, për aq sa janë të sigurta, nuk i referohen realitetit”.
7) “Nëse nuk mund ta shpjegosh në mënyrën më të thjeshtë, ti nuk e ke kuptuar mirë.”
8) “Asnjë problem nuk mund të zgjidhet nga niveli i njëjtë i ndërgjegjes që e krijoi atë”.
9) “Vetëm njohuritë dhe aftësitë njerëzore nuk mund ta çojnë njerëzimin drejt një jete të lumtur dhe dinjitoze. Njerëzimi ka çdo arsye të mundshme për t’i vendosur lajmëtarët e standardeve dhe vlerave të larta morale mbi zbuluesit e së vërtetës objektive”.
10) “Informacioni nuk është dituri”.
11) “Gjëja më e pakuptueshme për botën është se është e kuptueshme”.
12) “Çdo gjë që mund të numërohet nuk numërohet domosdoshmërisht, gjithçka që llogaritet nuk mund të llogaritet domosdoshmërisht “.
13) “Për të formuar një anëtar të pastër të një kopeje delesh, duhet të jetë mbi të gjitha një dele”.
14) “Çdo gjë duhet të jetë e thjeshtë, por jo të thjeshtohet më tej”.
15) “Njeriu duhet të kërkojë për atë që është dhe jo për atë që mendon se duhet të jetë.”
16) “Çdo njeri që lexon shumë dhe përdor trurin e tij shumë pak bie në zakone të liga të të menduarit”.
17) “Veprimi është forma më e lartë e kërkimit.”
18) “Perëndia nuk kujdeset për vështirësitë tona matematikore. Ai integron në mënyrë empirike”.
19) “Kushdo që nuk e merr seriozisht të vërtetën në çështje të vogla nuk mund të besohet as në ato të mëdha”.
20) “Shpirtrat e mëdhenj kanë hasur gjithmonë kundërshtim të dhunshëm nga mendjet mediokre. Mendja mediokre është e paaftë për të kuptuar njeriun që refuzon të përkulet verbërisht ndaj paragjykimeve konvencionale dhe zgjedh që t’i shprehë mendimet e tij me guxim dhe ndershmëri”.
21) “Ekuacionet janë më të rëndësishme për mua, sepse politika është për të tashmen, por një ekuacion është diçka për përjetësinë”.
22) “Mos u përpiq të bëhesh një njeri i suksesit, por përpiqu të bëhesh një njeri me vlera”.
23) “Feja ime përbëhet nga një admirim i përulur i frymës së pafundme superiore që zbulon veten në detajet më të lehta që ne mund t’i perceptojmë me mendjen tonë të brishtë dhe të pafuqishme”.
24) “Mendimi praktik nuk është asgjë më shumë se një depozitë e paragjykimeve të përcaktuara nga mendja para se të arrini tetëmbëdhjetë vjeç.”
25) “Lirimi i fuqisë atomike ka ndryshuar gjithçka, përveç mënyrës sonë të të menduarit… zgjidhja e këtij problemi qëndron në zemrën e njerëzimit. Po ta kisha ditur, do të bëhesha orëndreqës!”/KultPlus.com
Pse kthehem përsëri te këto fletë? I dashur, mos më pyesje më mirë, S’kam ç’them, me të vërtetë, po kam dëshirë Ta mbash në dorë letrën time, vetë.
Meqë s’vij dot, kjo letër le të jetë Prej zemrës sime ç’është me e dlirë, Gëzim, rënkim e shpresë e dëshirë; Gjithçka që s’pat fillim e fund e s’do ketë.
Sot dëshiroja fort mos të ta thoja Se në dëshira, ëndrra dhe mendime Besnikja zemër kthen e vje te ti.
Kështu dikur qëndroja e të shikoja Dhe s’flisja dot. Ç’të thoshte goja ime? E gjitha isha si në mrekulli./KultPlus.com
Në përvjetorin e vetësakrificës së saj, Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka kujtuar me nderim Nënën Pashke, një prej figurave më të njohura të dhimbjes dhe qëndresës së nënave që humbën më të dashurit gjatë luftës në Kosovë.
Në mesazhin e tij, Kurti theksoi se plagët e luftës nuk mund të shërohen pa zbardhjen e së vërtetës dhe pa drejtësi për viktimat dhe familjet e tyre. Ai rikujtoi se shumë nëna ende presin me ankth për të marrë lajme për fatin e të zhdukurve me dhunë gjatë luftës.
“Kujtimi për Nënën Pashke dhe për të gjitha nënat që vuajnë në heshtje për të dashurit e tyre të zhdukur, na obligon që të mos harrojmë kurrë krimet e kryera në Kosovë,” tha Kurti. Ai shtoi se krimet e luftës, krimet kundër njerëzimit dhe gjenocidi i kryer nga Serbia nuk mund të harrohen dhe nuk duhet të mbesin të pandëshkuara.
“Qoftë i përjetshëm kujtimi për Nënën Pashke,” përfundoi ai./KultPlus.com
Sot është dita e tretë e konkursit ndërkombëtar të pikturës “Small Montmartre of Bitola”.
Në Manastir të Maqedonisë së Veriut merr pjesë edhe një skuadër piktoresh shqiptare, 6 vajza të Qendrës Kombëtare të Kulturës për Fëmijë.
Dita e dytë e kolonisë së piktorëve të vegjël, rezultoi e suksesshme për ekipin shqiptar. Nën një qiell plot ngjyra dhe frymëzim, shkëlqeu talenti i nxënëses së QKKF-së, Livia Kokthi, e cila u përzgjodh ndër 15 më të mirët nga 100 pjesëmarrës. Më herët, në ditën e parë të konkursit të pikturës, dalluan Alisia Gjyli dhe Sabrina Pogoni, mes 20 më të mirave në “Small Montmartre of Bitola”. Më tej, vlerësimin më të lartë e mori Sabrina Pogoni, e cila u rendit mes 8 më të mirave.
Sot, aventura artistike vazhdon mes telajos dhe shpirtit krijues në zemër të Manastirit./atsh/KultPlus.com
Korça po bëhet gati për hapjen e sezonit turistik me një festë të madhe, Festivalin Ndërkombëtar të Karnavalit.
“Më 7 qershor, qyteti ynë shndërrohet në një skenë të madhe ngjyrash, krijimtarie dhe gëzimi”, u shpreh kryetari i bashkisë Korçë, Sotiraq Filo.
Karnavalet janë një traditë e dashur për korçarët dhe jo vetëm. Ato janë një festë që bën bashkë komunitetin dhe shpirtin artistik të qytetit. Çdo vit, me dhjetëra kostume mbresëlënëse tregojnë jo vetëm fantazinë, por edhe identitetin dhe mesazhet personale të pjesëmarrësve.
Pritet që rrugët e Korçës të mbushen së shpejti me superheronj, figura teatrore, personazhe mitologjike apo mesazhe të forta përmes veshjes.
Kryebashkiaku i Korçës, ftoi për pjesëmarrje në këtë festival ndërkombëtar duke kujtuar disa nga kostumet më kreative të viteve të kaluara përmes një albumi fotografik./atsh/KultPlus.com
Fillesat e Bibliotekës “Thimi Mitko” në Korçë datojnë prej korrikut të vitit 1921. Biblioteka u themelua nga federata “Vatra” dhe u quajt “Biblioteka Popullore”, e para në Shqipëri.
Drejtoresha e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit, Alda Bardhyli, e shoqëruar nga drejtoresha Jorida Dhëmbi, vizitoi mjediset tashmë moderne të kësaj biblioteke.
Kjo bibliotekë u restaurua në vitin e 100-vjetorit të saj, duke u bërë e para e këtij lloji në Shqipëri, në mënyrë që libri të ketë vendin e merituar në një botë ku bibliotekat e shekullit të 21-të kanë më shumë se libra. Duke iu përshtatur ndryshimeve në teknologji bibliotekat tashmë janë shndërruar në hapësira për aktivitete krijuese dhe transformuese. Në këtë kuadër, me iniciativën dhe ndihmën e Bashkisë Korçë është bërë edhe digjitalizimi i gjithë fondit të librave të Bibliotekës “Thimi Mitko”.
Në fillesat e saj, për pasurimin e fondit dhanë kontribut mjaft patriotë korçarë brenda dhe jashtë vendit. Nikolla Lako, i cili ishte edhe drejtori i parë i kësaj biblioteke, kishte ruajtur me kujdes fondin e librave të Alandro Kastriotit dhe botimet e veta. Patrioti Spiro Dine dhuroi botimin origjinal të Thimi Mitkos, “Mbleta Shqyptare” dhe “Abetaren” e Naum Veqilharxhit. Ndërsa mes dhurimeve nga patriotët e mërgimit gjendet dhe “Historia e Skënderbeut”, botim i vitit 1602.
Libri më i hershëm i kësaj biblioteke daton në vitin 1541 me dorëshkrimin “Commentario delle cose dei Turchi, et del s. Georgio Scanderbeg, principe di Epiro, con la sua vita”, me autor Paulo Giovio dhe Andrea Ganbini, botuar në Venecia.
Më 28 nëntor të vitit 1930, filantropi i shquar korçar, Thoma Turtulli, i dhuroi qytetit një nga ndërtesat me vlera të spikatura arkitektonike të stilit neoklasik, për ta shndërruar në tempullin e dijes, në bibliotekë. Gjatë inaugurimit Thoma Turtulli tha: “Që djalëria korçare të lërë kafenetë dhe t’i drejtohet librit”./atsh/KultPlus.com
