Arti i humbjes s‘është vështirë për t’u zotëruar Kaq shumë gjëra janë të mbushura me qëllimin për t’u humbur Sa që humbja e tyre s’është fatkeqësi.
Humbni diçka çdo ditë. Pranoni acarimin e çelësave të humbur, ose të orës së shkuar kot arti i humbjes s’është vështirë për t’u zotëruar
pastaj praktikoni humbjen e largët, humbjen e shpejt shtigjet dhe emrat, edhe vendet që donit t’i vizitonit asnjë nga këto s’do të sjellë fatkeqësi.
Kam humbur orën e mamasë, dhe shih, E fundit apo thuajse e fundit tri shtëpi më shkuan Arti i humbjes s’është vështirë për t’u zotëruar.
Kam humbur dy qytete, të bukura, të mëdha Ca toka që zotëroja, dy lumenj, një kontinent Më mungojnë, por nuk ishte ndonjë fatkeqësi.
–Edhe humbja jote (zëri, gjestet që i dashuroja) Nuk do gënjej. Është e qartë! Arti i humbjes s’është aq i vështirë për t’u zotëruar Ndonëse duket i tillë (shkruaje) sikur të ishte ashtu./KultPlus.com
Qyteti antik i Amantias, Monument Kulture, pret e përcjell vizitorë vendas e të huaj të ardhur enkas për të zbuluar artin e ndërtimit të qytetërimit ilir.
Muret fortifikuese të Amantias ofrojnë një pamje mbresëlënëse të inxhinierisë dhe arkitekturës ilire nga shekulli IV para Krishtit.
Ato janë ndërtuar me gurë të punuar, duke përdorur forma poligonale, paralelopipede dhe trapezoidale, të lidhura ndërmjet tyre pa përdorur material ngjitës.
Muret mbështeten në shkëmbinj të prerë, të cilët shërbejnë si bazë për ndërtimin e strukturës, duke i dhënë fortifikimit një qëndrueshmëri të jashtëzakonshme. Disa pjesë të mureve përmbajnë blloqe guri deri në 2,60 m të gjatë, që forcojnë edhe më shumë ndërtimin.
Për të rritur stabilitetin, muret janë mbështetur nga kontraforte, duke shfrytëzuar terrenin natyror dhe duke siguruar mbrojtje maksimale. Disa nga portat e akropolit kanë hark të rremë, një element karakteristik i periudhës.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Vlorë, e cila kujdeset për këtë Monument Kulture, fton të vizitohet Amantia për të parë nga afër këtë kryevepër të qytetërimit ilir, ku herë pas here kryhen ekspedita dhe arkeologët kanë ende se ç’të zbulojnë nga nëntoka e pasur e saj./ KultPlus.com
Elizabeth Bishop lindi më 8 shkurt të vitit 1911 dhe vdiq më 6 tetor 1979. Ajo ishte poete amerikane dhe shkrimtare e tregimeve të shkurtra. Është fituese e çmimit ‘Pulitzer’ për poezinë në 1956, fitoi çmimin Kombëtar të Librit në 1970, dhe është fituese e Çmimit Ndërkombëtar të Neustadt për Letërsinë në 1976, transmeton KultPlus.
Disa nga librat e saj më të njohur janë:
“In the Waiting Room”
“Në dhomën e pritjes” (“In the Waiting Room”) shkruar në 1976, Bishop trajtoi temën e ndjekjes për identitet dhe individualitet brenda një shoqërie të larmishme si një vajzë shtatëvjeçare që jetonte në Worcester, Massachusetts gjatë Luftës së Parë Botërore.
“First Death in Nova Scotia”
Poema e Bishop “Vdekja e parë në Nova Scotia” (“First Death in Nova Scotia”), e botuar për herë të parë në 1965, në këtë vepër paraqitet ngjarja e vdekjes së kushëririt së saj Arturo, e gjithë ngjarja transmetohet përmes këndvështrimit të një fëmije. Poema thekson se edhe pse i ri dhe naiv fëmija ka një vetëdije instiktive për ndikimin e rëndë të vdekjes.
“Sestina”
“Sestina”, botuar më 1965, përshkruan një përvojë të jetës reale. Pas vdekjes së babait të saj kur ajo ishte foshnjë dhe pas krizës nervore të nënës së saj kur ishte pesë vjeç, poema e Bishop shënon përvojën e saj pasi ajo ka shkuar të jetojë me të afërmit. Stili i poezisë së saj, ‘sestina’, është një stil poezie i krijuar nga Arnaut Daniel në shekullin e 12 -të, u përqendrua në theksimet e përfundimit të fjalëve në secilën rresht, duke i dhënë poezisë një ndjenjë të formës dhe modelit. Bishop është e njohur gjerësisht për aftësinë e saj në formatin ‘sestina’. / KultPlus.com
Diaspora e Kosovës sot nis votimin për zgjedhjet nacionale.
Vendvotimet janë hapur nga ora 07:00 e mëngjesit dhe mbyllen në ora 19:00.
“Më 8 shkurt është mundësia juaj të kontribuoni drejtpërdrejt në të ardhmen e Kosovës. Votimi jashtë vendit do të zhvillohet nga ora 07:00 deri në ora 19:00, sipas orës lokale, në përfaqësitë diplomatike ku jeni regjistruar”, thuhet në njoftimin e KQZ-së./ KultPlus.com
Poezi nga Tove Ditlevsen (Përktheu në shqip Juljana Mehmeti)
Ekzistojnë dy burra në botë, që vazhdimisht rrugën time kryqëzojnë, njëri është ai që dua, tjetri ai që më do.
Njëri është ëndërr e natës dhe jeton në mendjen time të errët, tjetri është në portën e zemrës, të cilën unë kurrë nuk ia hap.
Njëri më dha një puhizë pranverore lumturi që zhdukej menjëherë, tjetri më dha tërë jetën e tij dhe kurrë s’u shpërblye as për një orë të vetme.
Njëri fërgëllon nga kënga e gjakut ku dashuria është e pastër dhe e lirë, tjetri ka të bëjë me ditën e trishtë në të cilën të gjitha ëndrrat mbyten.
Ç’do grua qëndron midis këtyre të dyve, e dashuruar, e dashur dhe e dlirë … një herë në njëqind vjet mund të ndodhë të shkrihen të dy në një./ KultPlus.com
Një letër e rrallë, e nënshkruar për mbretëreshën Elizabeth I, nga miku i saj i përjetshëm dhe ndoshta një i dashur i mundshëm, Robert Dudley, konti i Leicesterit, është shitur për 40 400 dollarë ose katër herë më shumë se çmimi i vlerësuar.
Dokumenti përmban një referencë enigmatike për një çështje të madhe shtetërore të paspecifikuar, që thuhet se lidhet drejtpërdrejt me jetën e mbretëreshës dhe ka të ngjarë të lidhet me politikën e Anglisë ndaj Skocisë pas komplotit të Throckmorton të vitit 1583.
Ky ishte një komplot midis katolikëve anglezë dhe fuqive kontinentale për të rrëzuar Elizabeth I dhe për ta zëvendësuar atë me Mary Queen of Scots.
Martesa e Dudleyt, në vitin 1578, me Lettice Knollys, konteshë e përhershme e Essex-it, të cilën Elizabeth I e urrente, besohet të ketë kontribuar në mungesën e tij dhe ai u detyrua ta mbante martesën e tij gjysmë të fshehtë.
Dudley dhe Elizabethi I njiheshin që nga fëmijëria dhe megjithëse ai nuk kishte arritur të fitonte dorën e saj për martesë, ata mbetën miq të ngushtë deri në vdekjen e tij.
Dominic Somerville-Brown, specialist për libra dhe dorëshkrime të rralla në ”Lyon&Turnbull” tha se ”letra drejtuar Elizabeth I nga i preferuari i saj i përjetshëm Robert Dudley ofron një dritare në një nga historitë më të famshme të dashurisë”.KultPlus.com
George Crumb, kompozitori pjellor i avantgardës, ka vdekur para tre vitesh. Ai ishte 92 vjeç, transmeton KultPlus.
Artisti fitues i çmimit Grammy dhe Pulitzer eksploroi kryqëzimin e natyrës dhe zërit gjatë karrierës së tij prej gjashtë dekadash.
Crumb, i cili kaloi 30 vjet duke dhënë mësim në Universitetin e Pensilvanisë, fitoi një çmim “Pulitzer” për muzikën për veprën e tij “Echoes of Time” dhe “River” në 1967 dhe një çmim “Grammy” për kompozimin më të mirë klasik bashkëkohor për pjesën e tij “Star-Child” në vitin 2011.
Lindur në një familje muzikore në Virxhinia, puna e Crumb eksploroi kryqëzimin e natyrës dhe zërit, veçanërisht kur bëhej fjalë për timbrin. Një nga pjesët e tij më të famshme, “Vox Balaenae (Zëri i balenës),” përfshinte thirrje balene.
Crumb fitoi diplomën e tij master në Universitetin e Illinois në 1953 dhe doktoraturën nga Universiteti i Miçiganit në 1959. Më vonë gjatë jetës, ai foli për gjetjen e mjedisit akademik mbytës në mënyrë krijuese.
“Problemi ishte se të gjithë u detyruan në këtë mënyrë akademike të të shkruarit që doli nga modernizmi evropian. Mua thjesht më dukej një mënyrë shumë efikase për të prodhuar shumë shënime të gabuara”, tha ai në 2009.
“Ajo u bë një teknikë e gjithanshme që shkatërroi personalitetin krijues të shumë njerëzve.”
Ndër kompozimet më të famshme të Crumb ishin partiturat e tij grafike, të cilat u vizatuan me dorë në fletë të mëdha dhe morën formën e formave dhe spiraleve të përpunuara.
“Unë nuk kam asnjë aftësi artistike jashtë kaligrafisë muzikore”, tha ai në një intervistë të vitit 2016.
“Unë thjesht mendoj se muzika duhet të duket ashtu siç tingëllon.”
Ai bazoi disa nga kompozimet e tij dhe projekte të tjera në shkrimin e poetit spanjoll Federico Garcia Lorca, duke përfshirë ciklin e tij të këngëve të vitit 1970 “Zërat e lashtë të fëmijëve”. Në një intervistë të vitit 1992 në Festivalin George Crumb në Boulder, kompozitori pranoi se nuk ishte kurrë i sigurt se si do të pranoheshin ato pjesë specifike.
“Një herë shumë vite më parë pata një letër nga vëllai i Lorkës, i cili thoshte se i pëlqenin cilësimet e mia të poezisë së Lorkës”, tha ai.
Një kompozitor i zënë gjatë viteve 1960 dhe 1970, Crumb u bë më pak pjellor në dy dekadat pasuese, por ai u kthye me një seri ‘Librash Këngësh Amerikane’ duke filluar në vitet 2000. Regjistrimet e muzikës së tij janë publikuar në serinë e Bridge Records ‘Complete George Crumb Edition’.
Pavarësisht natyrës avangarde, puna e Crumb ishte me ndikim tek një numër artistësh si Jonny Greenwood i Radiohead dhe David Bowie. Në vitin 2003, Bowie renditi LP-në e Crumb të vitit 1972 ‘Black Angels’, të kompozuar gjatë ditëve të zymta të Luftës së Vietnamit, si një nga albumet e tij të preferuar të të gjitha kohërave.
“E dëgjova këtë pjesë për herë të parë në kohën më të errët të të 70-tave të mia, dhe më trembi”, tha Bowie për “Black Angels” në një artikull për Vanity Fair.
“Është ende e vështirë për mua ta dëgjoj këtë pjesë pa një ndjenjë parashikimi. Vërtet, ndonjëherë, tingëllon si vepër e vetë djallit.” / KultPlus.com
Historia na ka dhënë pjesën e saj të mirë të letrave thellësisht prekëse të këshillave atërore, ndër to gurë të çmuar në xherdanin e magjisë epistolare mbeten ato të Sherwood Anderson, Ted Hughes, F. Scott Fitzgerald, John Steinbeck dhe babai i Jackson Pollock. Por mbështetuni dhe konsiderojeni atë çfarë mëton Charles Dickens (7 shkurt 1812–9 qershor 1870) për të ngritur në sublimitet me butësi dhe mençuri të pashoqe këshillimin, predikimin e një shpirti që pa thellë në botën e fëmijëve siç i ngërtheu egërsisht rrënjët në botën e ashpër të kapërcyellit të epokave.
Kur djali i tij më i vogël dhe i preferuar, Edward Bulwer Lytton – i mbiquajtur Plorn dhe referuar shpesh nga babai i tij si “fisniku Plorn” dhe “Plorn i dashur” – u nis për në Australi, më 26 shtator 1868 për të ndjekur universitetin, Dickens pati një ndijim spazmik të fortë dhe të papritur. Ishte reagim emocional ndaj largimit të tij, ndarjes së djalit nga babai. Në një letër drejtuar gruas së tij, e gjetur në Letrat e Charles Dickens, ai i rrëfen së shoqes skenën e ndarjes me të birin:
Mund të ju them, sinqerisht se ai u largua, i gjori i dashur, si dhe mund të pritej. Ai ishte i zbehtë dhe kishte qarë, dhe (tha Harri) ishte dërrmuar në vagonin e hekurudhës, gjë e cila u konstatua pasi doli nga stacioni i Higham; por vetëm për një kohë të shkurtër.
Pak para nisjes së trenit ai qau shumë, por jo me dhimbje. … Këto janë gjëra të vështira, të vështira, por ato mund dhe duhen bërë pa mjete apo ndikim, dhe atëherë do të ishin shumë më të vështira. Zoti e bekoftë!
Më 4 tetor, Dickens vështirë se mund ta përmbajë trishtimin në një letër drejtuar mikut të tij të mirë Charles Fechter:
Por Plorn ka shkuar në Australi. Ishte një ndarje e vështirë në fund. Ai m’u duk se u bë edhe një herë fëmija im i vogël, më i vogël dhe i preferuar, me afrimin e ditës dhe nuk e mendoja se mund të isha tronditur kaq shumë.
Dhe më 11 tetor, ai ankohet:
E gjej veten duke menduar vazhdimisht për Plorn.
Përfundimisht, në ditën e Krishtlindjeve të atij viti, ai shkruan djalit të tij Plorn këtë letër të bukur dhe të përjetshme këshillimi si një at’ i lartë misioni:
Plorni im më i dashur,
Unë e shkruaj këtë shënim sot sepse largimi juaj është shumë në mendjen time dhe sepse dua që ju të keni disa fjalë ndarëse nga unë për t’i menduar herë pas here në momente të qeta. Nuk kam nevojë të të them se të dua shumë dhe më vjen shumë, shumë keq që të ndahem me ty. Por kjo jetë është gjysma e përbërë nga ndarje dhe këto dhimbje duhen përballuar. Është ngushëllimi im dhe bindja ime e sinqertë që ju do të provoni jetën, për të cilën jeni më i përshtatshëm. Mendoj se liria dhe egërsia e jetës, janë më të përshtatshme për ju, se çdo eksperiment në një studim apo zyrë; dhe pa atë trajnim, nuk mund të kishit ndjekur asnjë profesion tjetër të përshtatshëm.
Ajo që keni dashur tashmë deri më tani ka qenë një qëllim i vendosur, i qëndrueshëm dhe konstant. Prandaj ju këshilloj që të këmbëngulni në një vendosmëri të plotë për të bërë gjithçka që duhet të bëni sa më mirë që mund ta bëni. Unë nuk isha më i rritur sa ju jeni tani, kur më duhej të fitoja bukën e gojës për herë të parë dhe ta bëja këtë nga kjo vendosmëri, dhe që atëherë nuk jam lodhur kurrë në të.
Asnjëherë mos përfitoni nga fatkeqësia e dikujt, në asnjë transaksion dhe kurrë mos jini të ashpër me njerëzit që janë më të dobët se ju. Mundohuni t’u bëni të tjerëve, ashtu siç do të dëshironit të bënin me ju dhe mos u dekurajoni, nëse ndonjëherë dështojnë këto sipërmarrje virtyti. Është shumë më mirë për ju që ata të dështojnë në respektimin e rregullit më të madh të vendosur nga Shpëtimtari ynë, sesa ju.
Unë vendosa një Testament të Ri midis librave tuaj, për të njëjtat arsye, dhe me të njëjtat shpresa, që më bënë të shkruaj një rrëfim të lehtë për të, për ju, kur ishit fëmijë; sepse është libri më i mirë që ka qenë ose do të njihet ndonjëherë në botë, dhe sepse ai ju mëson mësimet më të mira, me të cilat mund të udhëhiqet çdo krijesë njerëzore, që përpiqet të jetë e vërtetë dhe besnike ndaj detyrës. Ndërsa vëllezërit tuaj janë larguar, një nga një, unë i kam shkruar secilit fjalë të tilla që po ju shkruaj tani juve dhe i jam lutur të gjithëve që të udhëhiqen nga ky libër, duke lënë mënjanë interpretimet dhe shpikjet e njerëzve.
Ju do të mbani mend se nuk jeni lodhur kurrë në shtëpi, për ritet fetare apo thjesht formalitetet. Gjithmonë kam qenë në ankth, që të mos i lodh fëmijët e mi me gjëra të tilla, para se të rriten mjaftueshëm, për të krijuar mendime duke i respektuar ata. Prandaj, do ta kuptoni më mirë që unë tani ju lartësoj në mënyrën më solemne të vërtetën dhe bukurinë e fesë së krishterë, siç erdhi nga vetë Krishti, dhe pamundësinë për të gabuar shumë, nëse e respektoni atë me përulësi, dhe me gjithë forcën e zemër.
Vetëm një gjë më shumë në këtë kokë. Sa më shumë të jemi të zellshëm për ta ndier atë, aq më pak jemi të prirur të rendim përpara për të. Mos e braktisni kurrë praktikën e shëndetshme të thënies së lutjeve tuaja private, në darkë dhe në mëngjes. Unë kurrë nuk e kam braktisur atë vetë dhe e ndjej komoditetin e saj, atë frymë të shenjtë që përshkon dhe më mbush.
Shpresoj se do të mund të thuash edhe kur të jem më, se ke pasur një baba të sjellshëm. Ju nuk mund të tregoni dashurinë tuaj për të aq mirë, ose ta bëni atë aq të lumtur, sa duke bërë detyrën tuaj.
Mos më thuaj që nuk të kam dashur, o lule e livadhit të virgjër! Thuamë që është shuar dielli, thuamë që toka është në flakë, thuamë që hëna është ngjethur, thuamë që qielli është në gjëmë, thuamë që s’ka më agshole, por mos më thuaj që nuk të kam dashur…/ KultPlus.com
“Tempo” ka botuar, me 2 dhjetor 1973, në faqen n°85, një shkrim për piktorin e shquar shqiptar Ibrahim Kodrën.
Burimi : Tempo, 2 dhjetor 1973, f.85
Kur Ibrahim Kodra mbërriti në Milano në vitin 1944 dhe organizoi atelienë e tij të parë, ai ishte 26 vjeç. Por tashmë një jetë për të treguar. Ashtu si ajo e përrallave me mbretër, mbretëresha, njerka, por edhe mundime, vuajtje, heqje dorë. Dhe si në të gjitha përrallat, një fund i lumtur. Sepse Kodra tani është një piktor i njohur.
I lindur në Shqipëri në vitin 1918, ai mbetet jetim. Njerka nuk e do atë. Ai largohet. Por tashmë ai fillon të pikturojë. Një portret i tij i shfaqur në një vitrinë vihet re nga një zyrtar i oborrit mbretëror, i cili flet për të me mbretëreshën. Ai shkon në oborrin mbretëror dhe ftohet të qëndrojë atje për të studiuar me nipin e mbretit Zog. Ndoqi një shkollë arti dhe fitoi një bursë për të studiuar në Itali. Fati i tij u vulos. Ai nuk do të lëvizë më nga Italia. “Në Shqipëri jam shumë i dashur dhe i njohur – thotë Kodra. – Shpresoj të kthehem.”
Studio e tij është e zhveshur dhe modeste. Atij i pëlqen të presë këdo që shfaqet në derën e tij. Të rinjtë janë mbledhur rreth këmbalecit dhe diskutojnë: është puna e tij e fundit që po përfundon për ekspozitat që do të mbajë pranverën e ardhshme në Milano.
Tani ai ka një ekspozitë në “Qendrën e arteve” në Saronno: të gjithë prodhimin (veprën) e tij më të fundit, 30 telajo që kanë si temë njeriun dhe lirinë. “Kodra është primitivi i një qytetërimi të ri”, shkruante Paul Eluard për të në vitin 1947. “Me pikturën time – thotë Kodra – përpiqem mbi të gjitha të realizoj masën (matjen) relative që ka të bëjë me perceptimin e njeriut në hapësirë, duke e vendosur, si në Rilindje, njeriun në qendër të Universit”.
Në foto: Kodra përfundon një “Homazh për Bertolt Brecht”.
Një figurë si ajo e Nexhmijes kurrë nuk është tepër të kujtohet, të dëgjohet e të përjetohet, shkruan KultPlus.
KultPlus ju sjell serenatën korçare ”Perëndeshë e bukurisë”, nën interpretimin e dy zërave të fuqishëm të muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha dhe Liliana Çavolli.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës:
Perëndeshë e bukurisë je un për tynë do t’pëlcas dashurinë që kam shtënë për ty u bu bu si do t’ia bëj
Se në ëndërr të shikoj … e kurr stë’harroj mos me mundo o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt jak o zemra ime eja të rrojmë që të dy në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim Fytyrë e dashurisë me zënë e ëmbël ti që ke më bëre të vdes
Ilaçet nuk më bëjnë gjë s’më shërojnë plagëtë përveçse syri yt i zi që më dogji zemrënë
Dhe në ëndërr të shikoj … e kurr stë’harroj mos me mundo o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt mjaft o zemra ime eja të rrojmë që të dy në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim Fytyrë e dashurisë me zënë e ëmbël ti që ke më bërë të vdes. / KultPlus.com
“Ferrari” që fitoi edicionin e vitit 1965 të garës prestigjioze “24 Hours of Le Mans” u shit për 34,9 milionë euro (36,2 milionë dollarë) në një ankand në Paris, njoftoi sot kompania italiane e prodhimit të automjeteve.
“Ferrari” tha se shuma mahnitëse është më e paguara për modelin 250 LM.
Kjo makinë specifike ka fituar titullin e gjashtë radhazi të “Ferrari-t” në “Circuit de la Sarthe” në Francën perëndimore dhe të fundit deri në vitin 2023.
Masten Gregory dhe Jochen Rindt drejtuan makinën, e cila ishte ekspozuar në Muzeun “Motor Speedway” të Indianapolis që nga viti 1970 përpara se të ofrohej për shitje nga ankandi Sotheby’s, për Ekipin e Garave të Amerikës së Veriut (NART).
“Ferrari” nuk dha detaje për identitetin e blerësit të modelit 250 LM, që ishin prodhuar vetëm 32.
Rekordi për shitjen e një “Ferrari” ishte një 330 LM/250 GTO nga viti 1962, i cili u shit në ankand në Nju Jork për 51,7 milionë dollarë në nëntor 2023. /KultPlus.com
Deti Mesdhe që kufizohet me disa nga destinacionet më të bukura në botë: Costa Del Sol në Spanjë, Riviera bruz e Francës, Cinque Terre e Italisë, Santorini dhe ishujt fqinjë në Greqi, shkruan Vinicius Costa në një artikull të botuar në revistën amerikane të udhëtimeve “Travel off Path”.
Nëse po planifikoni të kaloni pushime këtë vit, veçanërisht gjatë verës, Mesdheu ka të ngjarë të jetë në krye të listës tuaj të dëshirave.
Por, cilat destinacione duhet të vizitoni – tani që të gjitha vendet më të famshme po shkatërrohen nga turizmi masiv dhe janë në pritje të turmave edhe më të mëdha në 2025?
Ne ju rekomandojmë pesë xhevahire të Mesdheut – që ende nuk janë prekur nga mbipopullimi – të cilat ofrojnë temperatura të ngrohta, peizazhe, trashëgimi kulturore dhe, në disa raste, çmime shumë më të lira:
Shqipëria mund të jetë zgjedhja juaj për një arratisje mesdhetare.
Ajo ndodhet në afërsi të Italisë, Kroacisë, Greqisë, Malit të Zi dhe është shtëpia e një vendpushimi të mrekullueshëm, Himarës.
Një konglomerat fshatrash të vegjël që shtrihen në detin Jon – një nga nënndarjet më pak të njohura të Mesdheut.
E rrethuar nga Malet e Vetëtimës, Himara zbulon joshjen e “Botës së Vjetër” me trashëgiminë e saj shqiptaro-greke, vendbanimet historike të vendosura në majë shkëmbinjve dhe kalatë e rrënuara.
Vendi me pamjen më mahnitëse në zonë është padyshim Dhërmiu – një fshat me shumicë greke, shtëpi të bardha dhe Kishën e e Shën Thanasit.
Mos humbisni plazhin e Gjipesë – një perlë me rërë të bardhë – dhe plazhin parajsor të Palasës me detin e kaltër dhe restorantet që ofrojnë një bollëk ushqimesh.
Riviera Shqiptare është ndër destinacionet më të lira në Evropë.
Ushqimet në restorantet lokale kushtojnë më pak se 10 dollarë, dhe akomodimi në vila të rinovuara dhe moderne me pamje nga deti – kanë një kosto duke filluar nga 57 dollarë./atsh/KultPlus.com
Një film pa zë i vitit 1915 për Abraham Lincolnin, i menduar se ishte humbur përfundimisht, u gjet në një magazinë në Long Island të New York-ut.
Dan Martin, praktikant në Archive Historic Films, e gjeti kopjen e vetme të mbijetuar të “The Heart of Lincoln” gjatë verës së kaluar teksa po shqyrtonte kutitë me donacione.
Filmi, i cili ishte konsideruar i humbur nga Biblioteka e Kongresit, u regjistrua dhe drejtohej nga Francis Ford, ndërsa vëllai i tij, John Ford, më vonë fitoi katër Çmime Oscar për Regjinë.
Pas gjetjes, filmi u pastrua dhe u digjitalizua, dhe tani planifikohet të shtohet një shoqërues muzikor për shfaqje të reja./KultPlus.com
“Ajo punë ndodhte gjithmonë natën; nuk kishte grimë dyshimi që arrestimet kryheshin natën. Zgjimi i papritur dhe i dhunshëm nga gjumi, dora e ashpër që të tundte te supi, dritat që të verbonin sytë, rrethi i fytyrave të vrenjtura përqark shtratit. Në shumicën dërrmuese të rasteve nuk bëhej gjyq, nuk kishte njoftime arrestimesh. Njerëzit zhdukeshin gjithnjë gjatë natës…”
Në vitin 1984, qytetërimi është dëmtuar nga lufta, konflikti civil dhe revolucioni. Airstrip One, një provincë e Oqeanisë, është një nga tre super-shtetet totalitare që sundojnë botën. Në këtë vend imagjinar, pushtetin e ka “Partia” nën ideologjinë e një udhëheqësi misterioz, Big Brother. Partia ekzekuton çdo person që nuk është konformist me regjimin duke përdorur Policinë e Mendimit.
Koha është e trazuar dhe bota nuk gjen më ngushëllim: Nga “Down & Out in Paris and London” në vitin 1933, në “Fermën e Kafshëve” 1945, George Orwell pat përjetuar thellësisht një disharmoni të brendshme në raport me shoqërinë. Dallohej për një fëmijëri ndryshe nga ato të zakonshmet. Që fëmijë mbetej gjithmonë i hipnotizuar prej imagjinatës futuriste të shkrimtarit të famshëm britanik, Herbert George Wells. Por edhe pse pati një jetë të shkurtër, ai arriti të përmbushë ëndrrën e tij. ‘Njëmijë e nëntëqind e tetëdhjetë e katër’, është cilësuar si romani më i famshëm anglez i shekullit të 20-të, një libër zaitgaist, fryma e kohës, i cili shpërfaqi tërësisht vizionin distopik të Orwellit. Ai ishte thellësisht i rrënjosur si në moralin politik të autorit, ashtu edhe në kohën në të cilën ai jetonte, në vitet e pasluftës së dytë botërore.
Temat si, kërcënimi prej totalitarizmit, censura dhe manipulimi i gjuhës, vazhdojnë të ndezin ende sot botën me kërcënime profetike. Njerëzimi në romanin ‘1984’, gjendet në një konflikt të vazhdueshëm, që justifikon sundimin e qeverisë, e cila ka zhvilluar shkencën për të kontrolluar dhe shtypur individin. Bota e Orwell është ajo, ku jeta private e individit nuk ekziston. Njerëzit flasin gjuhën e gazetave. Winston Smith, një ish-gazetar i punësuar nga autoritetet shteterore, për të rishkruar artikujt e vjetër të gazetave, vendos të rebelohet i pashpresë, kundër shtypjes së “Partisë” dhe diktatorit sundues, Vëllait të Madh.
Revolta e Winstonit nxitet akoma dhe më shumë prej mikeshës së tij, Xhulia, një tjetër disidente, që përdor seksualitetin e saj të shfrenuar për të sfiduar represionin e “Partisë”. Kur marrëdhënia e shkurtër e Winstonit dhe Xhulias zbulohet nga Policia Sekrete, ata i nënshtrohen torturave të pamëshirshme të O’Brajanit në ‘Dhomën 101’. “Nëse doni një foto të së ardhmes”, thotë kjo figurë djallëzore, “përfytyroni një çizme ngjeshur në fytyrën e dikujt,… përjetësisht”. Ky epigraf i profecisë së veprës risjell fare shqip, kumtin mbi imazhin e së shkuarës dhe përfytyrimin e të ardhmes po të njëllojtë. Fabula e ‘1984’ është një gjë; idetë e saj janë krejt diçka tjetër.
Libri doli në botim 73 vjet me pare, vetëm pak muaj para se autori të mundej nga tuberkulozi. Në vitin 1989 libri ishte përkthyer në mbi 65 gjuhë të ndryshme duke shenjuar kështu numrin më të madh për ndonjë novel. Ndërkohë në Shqipëri vepra mbërriti vetëm pas rënies së komunizmit, në vitin 1991. Mbrojtës i lirisë së individit, Orwell luftoi kundër çdo forme shtypjeje. Sipas fjalëve të një kritiku britanik, Xhorxh Orwell, vlerësuar si “koshienca dimërore e brezit të tij”, u kthye në një lloj shenjtori laik, mishërimi i prozatorit tronditës, të frikshëm e të thellë në të gjithë raportin që ka individi me shtetin dhe në mënyrën sesi sillen regjimet autoritare ndaj individit.
Orwell në romanin “1984”, ka bërë parashikime brilante për atë që do të ndodhte, sidomos në vendet komuniste, duke u kthyer në një ogur paralajmërues edhe për dekada të tjera më pas. Kjo është dhe arsyeja që romani njeh një ribotim të kohëpaskohshëm./ KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha është emri i këngëtares së njohur shqiptare e që ndryshe njihej si Bilbili i Kosovës.
Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, Gjermani, Izrael, Bosnje e plot shtete tjera. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë.
Ajo la pas vetës një grumbull këngësh që janë dëgjuar e vazhdojnë të dëgjohen me ëndje edhe në ditët e sotme.
Sot KultPlus ua sjell videon dhe tekstin e këngës ‘O moj bukuroshe’ në interpretim të Nexhmije Pagarushës.
O moj bukuroshe, Synin kur ta pashë, At ditë kur kalojshe Dy, tri fjalë t’i thashë.
Ref.: Hajde shpirt-o ti, Hajde shpirti im! Se pa ty jeta Asht e zbrazët gjithnjë.
Dy, tri fjalë të ambla Për dashninë e parë. S’bashkut me të tana Zemrën ty ta dhashë. Ref.::
Hajde shpirt-o ti, Hajde shpirti im! Se pa ty jeta Asht e zbrazët gjithnjë./ KultPlus.com
Mos më thuaj që nuk të kam dashur, o lule e livadhit të virgjër! Thuamë që është shuar dielli, thuamë që toka është në flakë, thuamë që hëna është ngjethur, thuamë që qielli është në gjëmë, thuamë që s’ka më agshole, por mos më thuaj që nuk të kam dashur…
O NËNË
Nuk i ndiej më ledhatimet e tua të ëmbla ashtu si era e prillit që përkëdhel lulet, o nënë. Ku je fshehur? Nuk e shoh më buzëqeshjen tënde, sytë e tu, sytë e tu gjithë vëmendje, që asnjëherë nuk lodheshin së ndjekuri ecjen time të pasigurt. Ishe gjithçka për mua. Fytyra jote: më e bukura mes muzave. Dhe flokët e tu të gjatë e të zinj mbulonin faqet e gëzueshme, kur gjoksi ngjallte ngrohtësinë nëpër venat fëminore. Tani ku je fshehur? E freskët në kujtesën time, rikthehu, o nënë, të përkëdhelësh fytyrën time të lodhur.
(Sot është përvjetori i vdekjes te piktorit Ibrahim Kodra. Ka pirë uiski me Heminguein, ka ndejtur me Kadarenë, të cilin e ka propozuar me shkrim për çmimin “Nobel” si akademik që është, madje dhe i Akademisë Franceze. Pak veta e dinë që Kodra ka shkruar dhe poezi. Në shqip, por më shumë në italisht. I janë botuar disa dikur në Prishtinë, ku dhe ka shkuar më shpesh e hapur ekspozita… )/ KultPlus.com
Një garë e furishme nga gjigantët e teknologjisë për të zhvilluar inteligjencën artificiale (IA), gjithnjë e më të fuqishme mund të ketë efekte të dëmshme, paralajmëroi sot studiuesi kryesor, Yoshua Bengio – ndërsa shkencëtarët morën pjesë sot në samitin global për teknologjinë, në Paris.
Shkencëtari kompjuterik dhe fituesi i çmimit prestigjioz “Turing” për vitin 2018 prezantoi “Raportin e parë Ndërkombëtar të Sigurisë së IA-së”, të përpiluar nën mbikëqyrjen e tij, në universitetin ENS të Parisit.
Bengio vuri në dukje rreziqet e IA-së që tashmë janë pranuar gjerësisht, si përdorimi i saj për të krijuar përmbajtje të rreme ose mashtruese në internet.
Por, profesori i Universitetit të Montrealit shtoi se po shfaqen vazhdimisht prova për rreziqe shtesë, si sulmet biologjike ose sulmet kibernetike.
Në terma afatgjatë, ekziston frika nga një “humbje e mundshme e kontrollit” nga njerëzit mbi sistemet e IA-së, potencialisht të motivuar nga “vullneti i tyre për të mbijetuar”.
“Shfaqja e modelit kinez të inteligjencës artificiale, muajin e kaluar me kosto të ulët dhe me performancë të lartë “DeepSeek” ka përshpejtuar garën, gjë që nuk është e mirë për sigurinë”, shtoi Bengio.
Ai bëri thirrje për kërkime më të gjera mbi sigurinë e IA-së, e cila tani për tani përbën “një pjesë të vogël” të investimeve masive që po bëhen në këtë sektor.
“Pa ndërhyrjen e qeverisë, nuk e di se si do ta kalojmë këtë”, tha Bengio.
Vendi kryesor në botë i IA-së për momentin, SHBA-ja ka hequr dorë nga përpjekjet e ish-presidentit Joe Biden për të vendosur disa rregulla mbi zhvillimin e inteligjencës artificiale që nga kthimi në detyrë i Donald Trump.
“Kur ChatGPT i OpenAI shpërtheu në skenën publike dy vjet më parë, ndjeva urgjencën për të menduar për këtë çështje të sigurisë”, tha Bengio.
“Ajo që më frikëson më shumë është mundësia që njerëzimi mund të zhduket brenda 10 viteve. Është e tmerrshme. Nuk e di pse shumë njerëz nuk e kuptojnë këtë”, tha ai.
Rreth 100 ekspertë nga 30 vende, Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe OECD kontribuan në raportin e udhëhequr nga Bengio, i botuar në fund të janarit.
Puna filloi në një samit të mëparshëm për sigurinë e IA-së në Britani te Madhe në nëntor 2023./KultPlus.com
Po, përtej njerëzve të kërkoj. Nuk të kërkoj në emrin tënd, po ta thërrasin, as në imazhin tënd, po ta pikturojnë. Më larg, më tutje, përtej të kërkoj.
Përtej vetes tënde të kërkoj. Nuk të kërkoj në pasqyrën tënde, as në shkrimin tënd dhe madje as në shpirtin tënd. Më tutje, më larg, përtej të kërkoj.
Më tutje, më larg përtej vetes time të kërkoj. Ti nuk je veçse ajo çka ndiej. Nuk je veçse ajo çka rreh bashkë me gjakun në venat e mia. Nuk je brenda meje.
Dhe për të të gjetur duhet të mos jetoj më brenda teje, brenda vetes time dhe brenda njerëzve. Duhet të jetoj përtej gjithçkaje, në bregun tjetër të gjithçkasë, për të të gjetur ty njëlloj sikur të vdisja./ KultPlus.com
Sezoni i tretë i serialit “Squid Game” do të transmetohet më 27 qershor, njoftoi Netflix.
Lajmi u zbulua në një event të Netflix, së bashku me një fragment nga sezoni i ri.
Në të, u shfaqën njëqind konkurrentë të spërkatur me gjak duke zgjedhur topa të kuq dhe blu nga një makinë shitëse gjigante dhe duke u ndarë në dy grupe në përputhje me rrethanat. Videoja nuk zbuloi arsyen pse.
Përveç datës së premierës, Netflix publikoi edhe fotot e para nga sezoni i tretë i serialit./KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, përmes rrjeteve sociale ka njoftuar se gjatë qëndrimit të saj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, është takuar me Kongesistin republikan, Mike Lawler.
“Me Kongresistin republikan Mike Lawler, një mik i Kosovës dhe një zë i rëndësishëm në Kongresin Amerikan, diskutuam mbi nevojën për t’i thelluar më tej marrëdhëniet tona në fusha të interesit të përbashkët”, ka shkruar Osmani.
Tutje, ajo u shpreh se mbështetja e ShBA-së ka qenë dhe mbetet vendimtare për rrugëtimin tonë si shtet i lirë dhe sovran./KultPlus.com
Raporti i “World Travel & Tourism Council” për Shqipërinë konfirmon progresin e treguesve të turizmit përgjatë vitit 2024.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro në një postim në rrjetet sociale tha se “në raport theksohet se progresi i turizmit në Shqipëri ka një rritje të kontributit të përgjithshëm në GDP prej 26,1%, ndërsa 4,8 miliardë dollarë vlerësohen të kenë qenë shpenzimet e vizitorëve të huaj në vendin tonë dhe 1 miliard dollarë shpenzime të turistëve vendas. Janë 278 mijë të punësuar në sektorin e turizmit”.
“Të gjithë këta tregues në rritje na sigurojnë se turizmi tashmë është një industri, ingranazhet e së cilës lëvizin me shpejtësi motorët e ekonomisë së vendit”, tha Kumbaro.
Ministrja Kumbaro i shpreh se “në vitin 2030 synojmë të jemi kampionë në rajon, me një markë të ekselencës dhe përvojave të nivelit të lartë në turizëm”.
Përtej rritjeve të hyrjeve turistike nga vendet e rajonit, viti 2024 ka konfirmuar rritje dhe qëndrueshmëri të tregjeve nga Evropa Perëndimore si Italia, Gjermania, Franca apo Britania e Madhe dhe ka zgjeruar hartën e tregjeve të largëta, duke afruar më shumë vizitorë prej tyre.
Shqipëria vitet e fundit është kthyer në një nga destinacionet më të vizituara nga turistët nga vende të ndryshme të botës, të cilët kanë kuriozitet të shohin nga afër pasuritë kulturore si dhe natyrën e bukur shqiptare si në zonat malore, edhe në ato bregdetare./atsh/KultPlus.com
Ibrahim Kodra, postkubisti i fundit i Evropës, u nda nga jeta më 7 shkurt të vitit 2006 në Milano të Italisë.
U largua nga Shqipëria më 1938, në moshën 20-vjeçare, pas përfitimit të një burse studimi që iu dha nga Oborri Mbretëror, për të vazhduar studimet pranë Akademisë së Arteve të Bukura të Romës (Itali).
La pas rreth 6 mijë vepra, por mendohet të ketë edhe shumë të tjera të papërcaktuara si autorësi, për faktin se kanë qenë dhurata për miq të piktorit. Ndër to vetëm 2 mijë janë të dokumentuara dhe të njohura për autorësinë dhe trashëgiminë intelektuale të artistit. Një pjesë e konsiderueshme e krijimeve të tij ndodhen të shpërndara në muze të ndryshëm privatë dhe një pjesë tjetër i disponojnë koleksionistët e veprave të artit.
Në vitin 1948, Ibrahim Kodra krijoi një marrëdhënie shumë të veçantë me piktorin e madh Pablo Picaso, prej të cilit u ndikua për një pjesë të krijimeve të tij. Të dy së bashku kryen edhe një studim të rëndësishëm artistik. Mediet dhe kritika e kohës e emërtuan Ibrahim Kodrën si “postkubistin e fundit të Evropës”.
Një ndër elementët që e dallojnë ishin “Le case Kodra” (shtëpitë Kodra) dhe elementi u bë subjekt i krijimtarisë së piktorit në kohën që ai jetoi në disa fshatra të komunës Civita të Italisë së Jugut, dhe ishin pikërisht shtëpitë e banuara nga arbëreshët ato që u bënë të njohura në mbarë botën vetëm prej faktit se ishin subjekt i muzës së piktorit shqiptar./atsh/KultPlus.com
Sot shënohen pesë vite që kur mbretëresha e këngës shqipe, Nexhmijë Pagarusha u nda nga jeta.
Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila edhe sot në këtë përvjetor të vdekjes vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.
KultPlus sot ju sjell një perlë nga repertuari me mbi 150 këngë, i mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarusha. ‘E dehur jam’ është një këngë me temë dashurie, e cila është ndër këngët më të pëlqyera të mbretëreshës Pagarusha.
Më poshtë gjeni tekstin dhe këngën ‘ E dehur jam’:
E dehun jam kambët s’më mbajnë Po më mundon nji dashuri Tash për çdo natë pi raki edhe verë Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushllon Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo Se jetën ma helmoj ky sharap sharap Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me të Si s’pate pak mëshirë Me m’lanë në kohë ma t’mirë Kur t’gjitha ty ti dhash Prej kah kjo pabesi Pse puthjet haram m’i ke ba
Kambët s’më mbajnë sa fort kam pi Dru se po vdes pa dashuri Tash për çdo natë pi raki edhe verë Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushllon Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo Se jetën ma helmoj ky sharap sharap Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me te Si s’pate pak mëshirë Me m’lanë në kohë ma t’mirë Kur t’gjitha ty ti dhashë Prej kah kjo pabesi Se puthjet haram m’i ke ba
E dejun jam kambët s’më mbajnë po më mundon nji dashuni o o oh sa fort kam pi kambët s’më mbajnë O sa e dejun qenkam lodh për jetë Jo jo hala do’t pi Jo o sa e dejun jam Kambët s’më mbajnë. / KultPlus.com
