Nexhmije Pagarusha është pa asnjë dyshim figura më historike e muzikës në hapësirën shqiptare, shkruan KultPlus.com
Janë rreth 150 këngë që ajo i ka interpretuar, mes tyre “Baresha”, e kompozuar nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.
“Sytë për ty i kam të njomë”, një këngë e cila shpërfaq ndjenja melankolie të cilat i përçon tek publiku Nexhmije Pagarusha me zërin e saj unik, të papërsëritshëm. /KultPlus.com
Fillimi i vitit 2020 mori me vete ikonën e muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarushën, mirëpo këngët e saj vazhdojnë të dëgjohen e këndohen, pasiqë Pagarusha pas vetes la kryevepra artistike që nuk do të zhduken asnjëherë, shkruan KultPlus.
Kur flitet për Nexhmije Pagarushën, përdoren në një frymë shumë epitete si, Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e Këngës Shqipe, Primadona e Melosit Popullor, e shumë epitete të tjera.
Nexhmije Pagarusha la pas vetës hite të mëdha që vazhdojnë të dëgjohen me nostalgji.
E shkëlqyer ajo ka qenë në interpretimet në muzikën popullore dhe në opera, por Nexhmije Pagarusha bëri karrierë të suksesshme edhe si aktore, në film dhe në teatër.
Janë rreth 150 këngë që ajo i ka interpretuar, mes tyre “Baresha”, e kompozuar nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.
Sot KultPlus e kujtojn këngën e saj “Vet ke mbet”, një lirikë e pastër e cila shpërfaq ndjenja melankolie të cilat i përçon tek publiku Nexhmije Pagarusha me zërin e saj unik, të papërsëritshëm.
Më poshtë videon dhe tekstin e këngës “Vetë ke mbetë”./KultPlus.com
Sot shënohen katër vite që kur mbretëresha e këngës shqipe, Nexhmijë Pagarusha u nda nga jeta.
Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila edhe sot në këtë përvjetor të vdekjes vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.
KultPlus sot ju sjell një perlë nga repertuari me mbi 150 këngë, i mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarusha. ‘E dehur jam’ është një këngë me temë dashurie, e cila është ndër këngët më të pëlqyera të mbretëreshës Pagarusha.
Më poshtë gjeni tekstin dhe këngën ‘ E dehur jam’:
E dehun jam kambët s’më mbajnë
Po më mundon nji dashuri
Tash për çdo natë pi raki edhe verë
Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushllon
Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo
Se jetën ma helmoj ky sharap sharap
Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me të
Si s’pate pak mëshirë
Me m’lanë në kohë ma t’mirë
Kur t’gjitha ty ti dhash
Prej kah kjo pabesi
Pse puthjet haram m’i ke ba
Kambët s’më mbajnë sa fort kam pi
Dru se po vdes pa dashuri
Tash për çdo natë pi raki edhe verë
Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushllon
Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo
Se jetën ma helmoj ky sharap sharap
Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me te
Si s’pate pak mëshirë
Me m’lanë në kohë ma t’mirë
Kur t’gjitha ty ti dhashë
Prej kah kjo pabesi
Se puthjet haram m’i ke ba
E dejun jam kambët s’më mbajnë
po më mundon nji dashuni
o o
oh sa fort kam pi
kambët s’më mbajnë
O sa e dejun qenkam lodh për jetë
Jo jo hala do’t pi
Jo o sa e dejun jam
Kambët s’më mbajnë. / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha, mbretëresha e këngës shqipe, sot shënon katër vite që kur u nda nga jeta.
Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila edhe sot në këtë përvjetor të vdekjes vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.
Nexhmije Pagarusha nuk ishte vetëm një artiste, por një ikonë, një përfaqësuese e muzikës shqiptare. Me zërin e saj të shkëlqyeshëm dhe interpretimin e ndjeshëm, ajo arriti të kapte zemrat e publikut në mënyrë të paimagjinueshme. Këngët e saj, si “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” dhe shumë të tjera, nuk janë vetëm kompozime muzikore, por janë pjesë e trashëgimisë kulturore të kombit tonë.
Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera .
Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.
Në Beograd vijoi shkollën e muzikës për solo kanto, të cilën ajo e la në vitin e tretë dhe nuk e vazhdoi më. Po ashtu në Beograd kishte paraqitjen e parë muzikore në skenë. Në vitin 1948 është pranuar soliste në Radio Prishtinë.
Bashkëpunoi edhe me këngëtarët nga Shqipëria dhe u paraqit edhe në Shqipëri me ansamblin “Shota” me rastin e një turneu.
”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi, me tekstin e poetit Rifat Kukaj.
Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Bethovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert! Për fat të keq, nuk janë evidentuar as të gjitha koncertet dhe repertori i këngëve të kënduara nga ajo, ngaqë, siç ka thënë ajo një herë, për të, vetëm muzika ishte me rëndësi; ajo dhe muzika ishin një. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.
Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, etj. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë.
Pas 16 vjetësh larg skenës, ajo u paraqit në vitin 2000 me këngën “Për ty” në një emision të udhëhequr nga Ardit Gjebrea, i cili e bindi të bëjë këtë.
Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.
Përveç talentit të saj të rrallë, Nexhmije Pagarusha ishte gjithashtu një simbol i forcës dhe rezistencës.
Me 7 Shkurt 2020, Nexhmije Pagarusha u nda nga jeta.
Nexhmije Pagarusha, me zërin dhe frymën e saj të veçantë, do të qëndrojë gjithmonë në kujtesën tonë, si një shembull i vërtetë i talentit dhe integritetit artistik. / KultPlus.com
Sot, në fshatin Pagarushë të Komunës së Malishevës, në sfond me tingujt e ‘Bareshës’ është bërë përurimi i shtatores së Mbretëreshës së Muzikë Shqipe, Nexhmije Pagarushës, skruan KultPlus.
Ambasadori Qemajl Minxhozi, kryetari i Malishevës Ekrem Kastrati, këngëtarja Shpresa Gashi dhe përfaqësues të familjes sot bënë prerjen e shiritit me rastin e përurimit të bustit.
/KultPlus.com
Jeta Zymberi
Një ngjarje emocionuese që do të ndodhë së shpejti do të ndryshojë pamjen e vendlindjes së saj. Nexhmije Pagarusha, e njohur si “Bilbili i Kosovës” do të jetësohet në një skulpturë të veçantë në vendlindjen e saj, në fshatin Pagarushë në Malishevë, shkruan KultPlus.
Kjo skulpturë është një frymëzim i artistit të njohur Agon Qosja dhe me aq sa kemi parë nga fotografitë e publikuara nga vetë skulptori, ajo do të jetë një pamje që na kujton kontributin e madh të Nexhmije Pagarushës në muzikën shqiptare.
Nexhmije Pagarusha është një ikonë e muzikës shqiptare, e njohur për zërin e saj të veçantë dhe interpretimet e mrekullueshme në muzikën popullore dhe opera. Kryevepra e saj konsiderohet ”Baresha”, por pa lënë anash edhe këngët si: ”Mora testin”, “Kur më shkon si zog n’hava”, “Ç’u ngrit lulja në mëngjes”, “Dallëndyshe”, këngë këto që publiku vazhdon t’i dëgjojë me shumë nostalgji.
Kjo skulpturë dedikuar Nexhmije Pagarushës, padyshim do të jetë një ndër veprat më të rëndësishme artistike në Kosovë, veçanërisht në fushën e muzikës. Ky është një hap i madh në promovimin e artit dhe kulturës shqiptare, veçanërisht në një vend ku skulpturat kryesisht janë të dedikuara ndaj burrave të shquar të historisë së Kosovës.
Agon Qosja, skulptori i talentuar i kësaj vepre arti, ka punuar me pasion dhe përkushtim për të krijuar një skulpturë që reflektonë fuqinë dhe pasionin e Nexhmijes për muzikën dhe që përmes saj të mbetet përgjithmonë në kujtesën tonë.
Në vendin e saj të lindjes, kjo skulpturë padyshim që do të bëhet një pikë referimi për turistët dhe për vendasit që do të kenë kënaqësinë të shohin këtë pamje të mrekullueshme të një artisteje të madhe.
Njëkohësisht, kjo është një ndër veprat e rralla që i dedikohet kontributit të një gruaje në Kosovë dhe ndoshta një shembull i mirë për rritjen e ndërgjegjësimit për rëndësinë e kontributit të grave në artin dhe kulturën shqiptare.
Kjo dhuratë e bukur për kulturën shqiptare do të përurohet më datë 21 Tetor në Pagarushë, Malishevë. / KultPlus.com
Kontributi artistik i Nexhmije Pagarushës, në muzikën shqiptare mbetet i pazëvendësueshëm, shkruan KultPlus.
Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera .
Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.
Nexhmije Pagarusha ikona e muzikës shqipe, ishte e njohur si një grua e cila gjatë gjithë karrierës së saj i ka shërbyer me nder dhe dashuri atdheut të saj përmes artit.
Një ndër këngët e famshme të saj është “E kujtoj atë takim”, e cila është një elegji e ndjeshme për dashurinë.
KultPlus ua sjell videon dhe tekstin e këngës “E kujtoj atë takim”:
Ma fale atë buzëqeshje , qe e andrroj n’vetmi
Ma fale atë buzeqeshje , e më mbushe lumturi
Asgja nuk më ka mbetur , tani t’gjitha i humba
Dashuria dhe gëzimi , u zhduken për mua
E kujtoj atë takim , me lotët e dashuris
Jetoj në ate përqafim , që ma dhurove ti (2X)
Kaluan shumë kohë , vite të tëra ndër ne
Ti ike shumë largë , pa më thëne ku je
Asgja nuk me ka mbetur,tani t’gjitha i humba
dashurija dhe gezimi,u zhduken per mua
E kujtoj ate takim,me lotet e dashuris
jetoj ne ate perqafim, qe me dhurove ti(2x) / KultPlus.com
Data 7 shkurt e vitit 2020 mori “Bilbilin” e muzikës shqipe, Nexhmije Pagarushën.
Vdekja e Pagarushës, ishte një ndër humbjet më të mëdha që ka përjetuar arti shqiptarë, por pasurinë artistike që ajo la pas do të jetojnë e ta mbajnë gjallë përgjithmonë.
Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.
Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.
Në Beograd vijoi shkollën e muzikës për solo kanto, të cilën ajo e la në vitin e tretë dhe nuk e vazhdoi më. Po ashtu atje kishte paraqitjen e parë muzikore në skenë. Në vitin 1948 kur është pranuar soliste në Radio Prishtinë.
Bashkëpunoi edhe me këngëtarët nga Shqipëria dhe u paraqit edhe në Shqipëri me ansamblin “Shota” me rastin e një turneu.
”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexhep Mulliqi me tekstin e poetit Rifat Kukaj.
Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Betovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert! Për fat të keq, nuk janë evidentuar as të gjitha koncertet dhe repertori i këngëve të kënduara nga ajo, ngaqë, siç ka thënë ajo një herë, për të vetëm muzika ishte me rëndësi; ajo dhe muzika ishin një. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.
Nexhmije Pagarusha ikona e muzikës shqipe, ishte e njohur si një grua e cila gjatë gjithë karrierës së saj i ka shërbyer me nder dhe dashuri atdheut të saj përmes artit.
Disa nga këngët që Nexhmija ju dha jetë përmes zërit të saj e shpirtit artistik janë: “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Kur më shkon si zog n’hava”, “Kur më del në derë”, ”Ke selvitë”, “Ç’u ngrit lulja në mëngjes”, “Çil njat zemër plot kujtime”, “Dallëndyshe”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” e shumë të tjera.
Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.
KultPlus, kujton sot mbretëreshën e muzikës shqiptare, përmes këngës “Baresha”, një këngë e pavdekshme që qëndron stoike përkundër prurjeve të reja. / KultPlus.com
Ikona e muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha, do të mbesë në historinë e muzikës shqiptare si zëri më i veçantë i kësaj muzike, shkruan KultPlus.
Njihet për tekstet e saj të veçanta, të cilat i intepretonte me zërin e saj të paharrueshëm për skenën muzikore shqiptare.
Sot, KultPlus ju sjell njërën nga këngët e saj më të njohura. ”Sytë për ty i kam të njomë”, është kjo kënga që dëgjohet e këndohet edhe sot e kësaj ditë.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.
Kët’ natë të leht gjumi s’më merr
Vetëm hana m’bën shoqni
Veç për ty i dashur qaj
pse s’vjen ma s’di çka të baj
S’më lan lotët djal me t’shikju
Eja xhanin me ma qetësu
Dal n’dritare me ndëgju
Zanin tand a mos ta ndij
Era e lehtë me flokët e mia lun
Tuj shpresue se po vjen
Smë lan lotët djal me t’shikju
Eja xhanin me ma qetsu
Sytë për ty i kam të njomë
Si s’dien dhimbje hiç për mu
E ty Hën t’lus me më ndihmu
Ta gjej djalin që e du
Smë lan lotët djal me t’shikju
Eja xhanin me ma qetsu. / KultPlus.com
Arlinda Hajdaraj
Trashëgimia e Nexhmije Pagarushës është e pashmangshme për të ardhmen e muzikës në vendin tonë. Andaj, ajo nuk kishte si të mungonte edhe mbrëmë në një nga ngjarjet më të mahnitshme të muzikës në vendin tonë, në Rame Lahaj International Opera Festival që mbrëmë edhe përmbylli edicionin e 3-të, shkruan KultPlus.
Magjia e këngëve të Nexhmije Pagarushës, erdhi fuqishëm nga pesë artistë shqiptarë. Melodi që të prekin shpirtin, këngë që të kthenin pas në kohë e interpretime që të linin pa frymë, bashkë me një prezencë madhore të publikut që kishin ardhur për të treguar respektin e tyre ndaj trashëgimisë muzikore të saj, u bënë ajka e kësaj mbrëmje.
Hapjen e festivalit e bëri Keli Band, (Brikel Guga – Saxophone, Emillian Dhimo – Drums, Roni Gjura – Doub/bass dhe Genti Shahini – Keyboard), një grup muzikor i talentuar që përfshinte muzikantë profesionistë që bashkuan forcën e tyre për të krijuar një përvojë unike muzikore. Ata sollën në mënyrë të mahnitshme këngën ‘Baresha’, të të madhes, Nexhmije Pagarusha. Ende pa kaluar tek këngët e tjera, ishin tingujt e kësaj kënge që çuan në këmbë publikun duke transmetuar emocione të forta tek ta.
Në vazhdim, këngët e Pagarushës, të cilat janë një pjesë e çmuar e kulturës muzikore shqiptare, u paraqitën në një formë të paparë deri më tani. Interpretimi i tyre i ri, i frymëzuar nga tingujt e ‘blues’ dhe ‘jazz’, sollën një dimension të ri emocional në këto vepra të njohura. Zëri i bukur dhe i fuqishëm i artistëve solistë i bëri këto këngë të rrëfejnë përsëri historinë e tyre me një pasion të jashtëzakonshëm.
Kaltrina Miftari, Adhurim Grezda, Ardiana Bytyqi, Gerald Murrja dhe Besarta Murtezani, ishin pesë artistët që na rikthyen edhe njëherë ikonën e muzikës shqiptare, me zërin e tyre të magjishëm.
Me ‘Një lule’ të Pagarushës, të kënduar me plot pasion nga Kaltrina Miftari, u nis mbrëmja e kësaj nate. Miftari, këndoi edhe një këngë tjetër menjëherë pas të parës, të titulluar ‘Sytë për ty i kam të njomë’. Këngëtare e re, por që me zërin e saj unik na ktheu pas në të kaluarën, tek muzika e ‘vërtetë’ që koha e sotme rrallëherë e ka.
Pas Miftarit, skenës i’u bashkua edhe Ardiana Bytyqi, që me zërin e saj bëri për vete gjithë pjesëmarrësit, sa që edhe duartrokitjet zor i mbanin për fund, por me ngulm përcollën gjithë interpretimin e saj.
Bytyqi, këndoi dy këngë të njëpasnjëshme, duke e nisur me ‘Hopa nina na’ e duke e përfunduar me “Gitarja”.
Veçantia iu dha kësaj nate edhe me hyrjen e tenorit, Gerald Murrja në skenë, i cili këndoi fuqishëm këngën “Mërgimtari”. Kjo këngë preku telat e zemrës së publikut, e sidomos shqiptarëve nga diaspora, të cilët e mbindjejnë më së miri atë.
Amfiteatri i Bibliotekës Universitare i tejmbushur me prezencën e njerëzve, bëri q ëshumë nga ta të qëndronin në këmbë. Përkundër koncertit dy orësh, publiku nuk u lodh as me qëndrimin në këmbë, përkundrazi po e shijonte koncertin në maksimum.
Në fund, skenës iu bashkuan edhe sopranoja, Besarta Murtezani dhe baritoni, Adhurim Grezda.
‘Kur më shkon si zog n’hava’ dhe ‘Pse më tradhton’, kënduar nga Besarta Murtezani dhe kënga ‘I dehur jam’, interpretuar fuqishëm nga Adhurim Grezda, e emocionuan edhe më fort publikun.
Krejt për fund, të gjithë artistët bashkë, zunë vend në skenë për të sjell një kolazh këngësh.
‘Kur një ditë të kthehesh ti’, ‘Hajde dalim nga pazari’, ‘Mora testin’, ‘O moj bukuroshe’, ‘Perëndeshë e bukur je’, ‘Çil njat’ zemër plot kujtime’ dhe ‘Prishtinë e dashur’, ishin të shtatë këngët e kënduara bashkërisht nga të pesë muzikantët që mahnitshëm shënuan edhe mbylljen e edicionit të tretë të Festivalit ‘Ramë Lahaj International Opera Festival’.
Pas përfundimit të festivalit, me emocionet më të forta, për KultPlus foli tenori Gerald Murrja, i cili u shpreh mjaftë i lumtur për pjesëmarrjen e tij në një ngjarje të tillë.
Është një nder dhe krenari e madhe që kemi pasur një artiste kaç të madhe si Nexhmije Pagarusha. Fati jonë i madh është që Ramë Lahaj na ka mbledhë të gjithëve bashkë, si nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia ashtu edhe artistët ndërkombëtarë’, u shpreh Murrja i cili tutje tha që është një ndjesi fantastike kur shihet se si emri i Kosovës ngrihet sa më lartë nëpër botë.
Nata e mbrëmshme nuk ishte hera e parë e Gerald Murrjës në festivalin ‘RLIOF’ andaj kjo pritje kaç e madhe e publikut për të nuk ishte befasi, por ishte diçka e shijuar edhe më parë.
“Unë kam qenë edhe vitin e kaluar si pjesë e Masterclassit, por edhe në natën kushtuar Nexhmije Pagarushës. E di që në Kosovë të gjithë e kanë idhull Nexhmije Pagarushën, kështu që e prisja këtë atmosferë, madje prisja edhe më shumë, që të rrinin njerëzit edhe nëpër ambientet e jashtme”, përfundoi Murrja.
Pas Murrjës, për KultPlus foli edhe baritoni, Adhurim Grezda, i cili njëjtë si Murrja, kishte qenë edhe më herët i pranishëm në festivalin e Ramë Lahajt, dhe se edhe për të ishte e pritshme një atmosferë e tillë.
“Gjithmonë është kënaqësi pjesëmarrja në një festival të tillë, në këtë rast, në një mbrëmje të veçantë për mbretëreshën e këngës shqipe, tashmë të ndjerë, Nexhmije Pagarushës. Për mua nuk është hera e parë që prezantohem në këtë festival, pasi që prej edicionit të parë kam qenë pjesë e tij”, u shpreh Grezda.
Ky koncert, me interpretimin unik të këngëve të Nexhmije Pagarushës, tregoi se muzika ka fuqi të paimagjinueshme për të lidhur brezat dhe kufijtë kulturorë, duke shënuar një frymë të re dhe inovative në skenën muzikore shqiptare.
Edicioni i 3-të i Rame Lahaj International Opera Festival i cili nisi më datë 21 korrik, do të mbetet në kujtesën e të gjithë atyre që ishin pjesë e tij. / KultPlus.com
Rame Lahaj International Opera Festival sonte sjell mbrëmjen e pestë muzikore të titulluar ‘Nexhmije Pagarusha’, përcjell KultPlus.
Këngët e Nexhmije Pagarushës do të vijnë në përpunim tejet të veçantë dhe origjinal, për të zgjuar tek secili prej jush përjetime e momente unike siç vetëm muzika e saj dinte t’i zgjonte.
Artistët që do të interpretojnë në këtë mbrëmje janë: Kaltrina Miftari, Adhurim Grezda, Ardiana Bytyqi, Gerald Murrja, Besarta Murtezani, drejtuar e shoqëruar nga Keli Band.
Koncerti ‘Nexhmije Pagarusha’ mbahet sonte, e Hënë, 31 Korrik, nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare (objekti në afërsi të Institutit Albanologjik). / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha është një këngëtare shqiptare e cila me zërin e saj të mahnitshëm dhe përgatitjen e saj profesionale, cilësohet si Diva e muzikës shqiptare,shkruan KultPlus.
‘Baresha’ është kënga që e njohin pothuajse të gjithë, e cila konsiderohet edhe si kënga më e dalluar e Pagarushës, të cilën e kompozoi bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.
Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Bethovenit, Puçinit, Verdit, si dhe pati koncerte në disa shtete duke përfshirë edhe Shqipërinë, Bullgarinë, Sarajevën etj.
Ajo lindi në fshatin Pagarushë të Komunës së Malishevës më 7 maj 1933 dhe vdiç më 7 shkurt të vitit 2020.
KultPlusju sjell këngën e Nexhmije Pagarushës ‘E kujtoj atë takim’:
Një figurë si ajo e Nexhmijes kurrë nuk është tepër të kujtohet, të dëgjohet e të përjetohet, shkruan KultPlus.
KultPlus ju sjell serenatën korçare ”Perëndeshë e bukurisë”, nën interpretimin e dy zërave të fuqishëm të muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha dhe Liliana Çavolli.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës:
Perëndeshë e bukurisë je
un për tynë do t’pëlcas
dashurinë që kam shtënë për ty
u bu bu si do t’ia bëj
Se në ëndërr të shikoj
… e kurr stë’harroj
mos me mundo
o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt
jak o zemra ime
eja të rrojmë që të dy
në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim
Fytyrë e dashurisë
me zënë e ëmbël ti që ke
më bëre të vdes
Ilaçet nuk më bëjnë gjë
s’më shërojnë plagëtë
përveçse syri yt i zi
që më dogji zemrënë
Dhe në ëndërr të shikoj
… e kurr stë’harroj
mos me mundo
o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt
mjaft o zemra ime
eja të rrojmë që të dy
në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim
Fytyrë e dashurisë
me zënë e ëmbël ti që ke
më bërë të vdes. / KultPlus.com
Shkruan: Isa Alibali
Personaliteti i parë artistik nga Kosova, që erdhi në Shqipëri në vitet ‘70, ishte Nexhmije Pagarusha, zëri brilant i së cilës dhe emri i saj i madh qarkullonin gojë më gojë.
Ishte prilli i vitit 1971
Ardhjen e saj në Shkodër e pritëm si një ngjarje me rëndësi. Jo vetëm thjeshtë se emri dhe kënga e saj ishin kthyer në simbol, por edhe pse vinte nga Kosova jonë. Në repertorin e saj të pasur, një vend të rëndësishëm zinin këngët që ishin krijuar ose krijoheshin e këndoheshin në Shqipëri.
Ylli i këngës shqiptare, Nexhmije Pagarusha (Nexhmije domethënë yll),është lindur në vitin 1933, në Pagarushë të Malishevës. Që në fëmijëri dhe më vonë u vu re një talent i jashtëzakonshëm dhe tërhoqi vëmendjen e të gjithëve, nga zëri i bukur i saj.
“A thua lindi një yll i këngës” pëshpëritnin njerëzit kur e dëgjonin duke kënduar. Dhe i admironin bukurinë e pamjes, të shpirtit dhe të zërit. E lindur artiste, në fillim u mor edhe me teatër dhe është ndër femrat e para në Kosovë në këtë gjini të artit,
krahas Meribane Shalës dhe Katerina Josipit, të dyja aktore të shquara kosovare. Por ndryshe prej tyre, ajo kishte edhe një aftësi tjetër: kishte zërin e mrekullueshëm. Kishte lindur për t’u bërë këngëtare dhe iu kushtua këngës, që ta këndonte e ta interpretonte atë me mjeshtri. Vetëm 15 vjeçe, me ndrojtje dhe e pasigurt në vetvete, ajo u fut në studion e Radio-Prishtinës.
Hyri në atë sallë të mbyllur e të vogël për t’u bërë e madhe, për të mbetur përjetësisht besnike e këngës. Me zërin e saj të ëmbël, të çiltër dhe kumbues, shpejt i bëri për vete të gjithë admiruesit e këngës shqiptare.
-Nuk kam parë shkëlqim më të bukur që del nga shpirti i njeriut, se sa tek ajo.
-Ka zë të artë e të kristaltë…
-Kur këndon Nexhmija, heshtin edhe zogjtë këngëtarë.
Kjo jehonë e zërit të saj të veçantë bëri që të quhet me meritë “Bilbili i Kosovës”
Kënga e saj
Kënga e saj jehoi nëpër botë, në Izrael, SHBA, Gjermani, Austri, Itali, Bullgari, Tunizi, Francë, Çekosllovaki dhe, vonë, shumë vonë edhe në Shqipëri. U bë shpejt ambasadore e miqësisë midis popujve, ambasadore e këngës shqipe. Kudo sillte mallin e vendlindjes. Shqiptarët e Kosovës i përtërinte, i mallëngjente, i mbushte me jetë.
…Në hollin e Shtëpisë së Kulturës dhe të Krijimtarisë Popullore të Shkodrës, atë mbasdreke të prillit 1971, ishin mbledhur shumë artistë, për të pritur këngëtaren e madhe.
Nexhmije Pagarusha hyri qetë – qetë në tempullin e kulturës shkodrane, në atë institucion ku prej dekadash kishte ushtuar zëri i qindra artistëve të talentuar, aty ku ishin përgatitur dhe kishin ecur në hapat e tyre të para shumë nga artistët më të shquar të artit tonë kombëtar.
Gjatë përshëndetjes shihej në fytyrën e saj një buzëqeshje e ngrohtë, e çiltër, me lëvizje plot finesë, që shoqërohej me një zë të ëmbël. Edhe kur fliste, sikur këndonte. Ndoshta na dukej ne kështu, nga që e shikonim me adhurim dhe me kënaqësi të veçantë.
Ajo u ndal te secili në veçanti, duke i thënë nga ndonjë fjalë të ngrohtë e të ëmbël. Kaluan vetëm pak çaste dhe ajo na u bë më e afërt, sikur të kishte qenë prej kohësh mes nesh.
Atë natë të ardhjes së Nexhmije Pagarushës në Shkodër të gjithë përjetonim një gjendje të veçantë kënaqësie. Ajo fliste qetë, bukur, këndshëm, hareshëm. Dhe buzëqeshte. Ndiente kënaqësi edhe ajo se ndodhej mes artistëve shkodranë. Na foli, na tregoi shumë gjëra, për veten, por edhe për të tjerët.
– Mbeta jetime nga nëna që në moshën katër vjeçe. Babai im ishte ndër mësuesit e parë të zonës. Kishte dëshirë që edhe unë të bëhesha shembulli i femrës së shkolluar shqiptare…
Kënga e bukur kosovare, shqiptare dhe, në këtë vështrim edhe ajo shkodrane, vulosi fatin tim…. Në vitin 1950 shkova në Beograd, ku këndova këngën “Dashnor t’u bana”, këngën e bukur shkodrane. Kalova me sukses konkursin dhe hyra në rrugën e afirmimit.
Këndoja vetëm shqip, vetëm këngë shqiptare, ashtu si: Marije Kraja e Tefta Tashko Koço, ashtu si Vaçe Zela, Luçije Miloti, Naile Hoxha e Drita Papajani e sa e sa të tjera, ashtu si Bik Ndoja e Xhevdet Hafizi, që i dëgjonim me ëndje e me kënaqësi të veçantë.
Bëri një pauzë, hodhi një vështrim drejt nesh, me sa dukej për të verifikuar në se kishte tërhequr si duhej vëmendjen tonë. Në fakt ne ishim përqendruar aq shumë në fjalët e saj, sa që i përpinim ato me një ndjenjë ngazëllimi. Ajo vazhdoi:
– Dëgjoja këngën e bilbilit. Dëshiroja të bëhesha bilbil… Dëgjoja gurgullimën e përroit, zemrën dëshiroja ta gdhend për atë shushurimë, që vetëm natyra di të na dhurojë…Kur dëgjova zërin tim, nxënëse e gjimnazit, u befasova, u frikësova, këndova edhe një herë, edhe dhjetë herë.
Frika më pështillte, mos vallë është një burim i rastit, do të shteret shpejt? Dhe nisa të këndoj para shoqeve e shokëve, në shkollë e jashtë saj. Njerëzit pas këngës sime duartrokisnin dhe kërkonin të këndoja edhe më!…
Jam munduar ndonjëherë ta fikë atë zjarr vetë, në momente të vështira, që t’i ikë këngës, por thonë se kur e mëson bilbili këngën e tij, të vetmen, nuk i ndahet gjer në vde.kje, e njeriu di aq shumë këngë, të dashura, secila si kënga e bilbilit, si mund të ndahet prej këngëve, si?!… Këndoja sikur kisha në fyt dhjetë, një mijë bilbila…
Fjalë zemre
Ishin fjalë zemre, prandaj ne duartrokitëm fort, gjatë. Ishte një krahasim shumë i gjetur, që na pëlqeu e na bëri përshtypje të madhe.
– Kënga ime është e imja, deri sa gjendet në mua, në zemrën time. Kur niset në udhëtim, ajo është e secilit njeri. Unë humbas e ata fitojnë…Jam e kënaqur kur më falin një lule të vogël dhe një buzëqeshje të madhe. Jam e kënaqur kur dy e tri herë rresht sillet disku me këngën time.
Më pëlqen kur dëgjoj atë fjalën magjike: “Bis, bis, bis” dhe këndoj edhe aq sa nuk mundem. Kënga edhe më lodh edhe është pushim për mua. Kur është e bukur kënga, kur pështillet në zëmrën time, kur ma ndez fytin, dua një minutë e më parë ta hedh prej kraharorit, si një flakë që s’fiket dot, si zjarr e llavë vullkani.
E t’i ndez zemrat e njerëzve, sepse melhem është kënga.( Shih për më gjatë intervistën e bërë nga Maksut Shehu, botuar në Prishtinë në gazetën “RILINDJA”, 14.6.1970) Fliste me emocion, por bukur, qartë dhe kuptueshëm. Fjala e saj e këndshme dhe e ngrohtë të bindte se talenti nuk mësohet, ai është i lindur.
– Kështu ecëm ne, kështu u rritëm, me ju në zemër e në shpirt dhe u bëmë këta që jemi, së bashku me krijuesit tanë që sapo filluan të kompozonin. Ju keni mundësi të shprehni kënaqësinë tuaj, unë…jo, – dhe një lëmsh emocioni e pushtoi në grykë, kurse në sytë e saj të bukur u duken lot. Pastaj, duke e marrë disi veten, shtoi: – Bilbili duhet të këndojë i lirë, s’e duron kafazin…
Nënkuptimi ishte i qartë. Por ende nuk e njihte sa duhet mirë realitetin tonë.
– E ëndërroja ardhjen në Shqipëri. Dhe ja, erdha, së bashku me mikun tim Zef Tupeci. Jam e nderuar që më shoqëron në Shkodër artisti i madh Avni Mula, tek i cili edhe ne, shqiptarët e Kosovës kemi pjesën tonë…
Dhe qeshi, Ne duartrokitëm me entuziazëm.
-Kur isha në Tiranë, më ftuan në koncertin e Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore, në një koncert të mrekullueshëm, ku e ndjeva veten të lumturuar. Këndova “Bareshën” time të preferuar për mua dhe dëgjuesit e shumtë të saj.
Kur këndova këngën “Unë ty, moj, të kam dashtë”, këngë e mirëfilltë dashurie, më dukej sikur shprehja dashurinë e madhe që kam për Shqipërinë tonë amë, të cilën e kemi të gjithë në mendje e në zemër. /KultPlus.com
Në intervistën e mëhershme të dhënë për KultPlus, Inva Mula tregonte për takimin e parë me Nexhmije Pagarushën, dhe aura e kësaj gruaje e ka përcjellë pothuajse gjatë gjithë jetës.
“Isha e vogël, në vitet e 70-ta kishte ardhur Nexhmije Pagarusha në Shqipëri, dhe ajo në atë kohë u shoqërua nga dy prindërit e mi”, tregon Inva Mula, e cila këtë takim e shpjegon sikur të ishte një përrallë, pasi që, përpos që e shijoi performancën e saj në skenë, po në atë kohë qëndroi afër asaj gruaje që ishte plot bukuri dhe elegancë.
Bukurinë, elegancën, interpretimin dhe aurën e Zonjës Pagarusha i shpjegon me shumë emocion, që sipas saj, atë emocion nuk e ka përjetuar nga asnjë grua tjetër.
“Erdhi në vitet e 70-ta në Shqipëri, dhe e shoqëruar edhe nga prindërit e mi shkuam në një shfaqje baleti, mbaj në mend se Nexhmije Pagarusha u ul në të njëjtin rresht ku isha unë, nuk e harroj kurrë atë emocion, u ul afër meje një grua e bukur, një grua elegante, dhe më befasoi shumë në atë Shqipëri të zymtë të viteve të 70-ta, ne jo që kishim parë një grua të tillë, por një elegancë si të Nexhmijes e kishim parë vetëm nga ekrani”, tregon Inva Mula për praninë e Nexhmije Pagarushës.
“Kjo ishte Nexhmija, gruaja që më dha goditjen me elegancën e saj, që nuk më ka ndodhur me asnjë grua tjetër”, tregon Inva Mula.
Por eleganca dhe bukuria e Nexhmije Pagarushës do të forcohej një mbrëmje më vonë, pas asaj të shfaqjes së baletit. Kishte ardhur koha që në mbrëmjen e radhës, Nexhmije Pagarusha të ngjitej në skenë dhe të paraqitej me një koncert recital.
“E mbaj në mend atë koncert, jo zëri, jo interpretimi, po aura, aura e saj më mbërtheu. Unë shoh Nexhmijen të dubluar nga një rreze që kishte përgjatë gjithë koncertit, unë i shikoja gjithë rrezet që i lëshonte, pra trupi i saj, qenia e saj ishte e mbushur dhe e rrethuar me këtë aurë, që e kanë shumë pak artistë, dhe kjo është një ndër kujtimet më të bukura që kam për Nexhmijen”, ka kujtuar Inva Mula.
Artistja shqiptare Inva Mula, Nexhmije Pagarushën e vlerëson figurë artistike që do të mbetet në histori, njësoj si figurat historike. “Nexhmija do të jetë në piedestal të këtyre figurave, sepse tek ajo u grumbulluan elemente, të cilat vështirë mblidhen tok së bashku vetëm në një personalitet të fortë.
Duke e vlerësuar edhe vokalin dhe shtrirjen e saj, Inva Mula ka vlerësuar këngën “Baresha”, dhe duke iu referuar potencialit të saj artistik, Mula ka thënë se Nexhmije Pagarusha për kohën dhe rrethanat që veproi u bë ikonë.
“Ishte një figurë e kompletuar, me gjithë kompleksitetin që kishte, duhet kohë dhe studim për figurën e Nexhmije Pagarushës”, ka thënë Inva Mula./ KultPlus.com
Data 7 shkurt e vitit 2020 mori “Bilbilin” e muzikës shqipe, Nexhmije Pagarushën.
Vdekja e Pagarushës, ishte një ndër humbjet më të mëdha që ka përjetuar arti shqiptarë, por pasurinë artistike që ajo la pas do të jetojnë e ta mbajnë gjallë përgjithmonë.
Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.
Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.
Në Beograd vijoi shkollën e muzikës për solo kanto, të cilën ajo e la në vitin e tretë dhe nuk e vazhdoi më. Po ashtu atje kishte paraqitjen e parë muzikore në skenë. Në vitin 1948 kur është pranuar soliste në Radio Prishtinë.
Bashkëpunoi edhe me këngëtarët nga Shqipëria dhe u paraqit edhe në Shqipëri me ansamblin “Shota” me rastin e një turneu.
”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexhep Mulliqi me tekstin e poetit Rifat Kukaj.
Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Betovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert! Për fat të keq, nuk janë evidentuar as të gjitha koncertet dhe repertori i këngëve të kënduara nga ajo, ngaqë, siç ka thënë ajo një herë, për të vetëm muzika ishte me rëndësi; ajo dhe muzika ishin një. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.
Nexhmije Pagarusha ikona e muzikës shqipe, ishte e njohur si një grua e cila gjatë gjithë karrierës së saj i ka shërbyer me nder dhe dashuri atdheut të saj përmes artit.
Disa nga këngët që Nexhmija ju dha jetë përmes zërit të saj e shpirtit artistik janë: “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Kur më shkon si zog n’hava”, “Kur më del në derë”, ”Ke selvitë”, “Ç’u ngrit lulja në mëngjes”, “Çil njat zemër plot kujtime”, “Dallëndyshe”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” e shumë të tjera.
Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.
KultPlus, kujton sot mbretëreshën e muzikës shqiptare, përmes këngës “Baresha”, një këngë e pavdekshme që qëndron stoike përkundër prurjeve të reja. / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha cilësohet si mbretëresha e muzikës shqipe, shkruan KultPlus.
Përgjatë veprimtarisë 40 vjeçare, Pagarusha në repertuarin e saj ka arritur t’i regjistroj mbi 150 këngë, nga të cilat “Baresha’’ është kënga me të cilën ajo mori epitetin mbretëreshë e muzikës shqiptare.
Kult Plus ju sjellë tekstin dhe këngën “Kosovarja e Bukur”:
Si shkelqimi i hanes
Fytyra e saj ndriçon
Kosovarja e bukur
Djeg e pervelon
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurine
Trashegim prej te pareve
E ke dhe bujarine
Vasha kosovare
Plot gezim lumni
Knaqet tuj punue
Ne katundin e ri
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurine
Trashegim prej te pareve
E ke dhe bujarine
Me kreshni bujare
Buza ne gaz i shkon
Emri i saj i bukur
Dite per dite lulezon
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurine
Trashegim prej te pareve
E ke dhe bujarine/KultPlus.com
“Kah pranvera” është kënga të cilën e kanë interpretuar bashkë Nexhmije Pagarusha, Bilbili i Kosovës dhe Jordan Nikolic, i cili përgjatë karrierës së tij ka kënduar këngë të vjetra serbe, shkruan KultPlus.
Në këtë këngë, të dy paraqiten në gjuhë shqipe dhe është një këngë e realizuar vetëm në audio.
Nexhmije Pagarusha la një bagazh të madh të këngëve të saj, këngë këto që i këndonin dashurisë, bukurisë e mallit, shkruan KultPlus.
Sot, figurën e këngëtares së madhe shqiptare, e kujtojmë më këngën ”Kosovarja e bukur”.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës.
Si shkelqimi i hanës
Fytyra e saj ndriçon
Kosovarja e bukur
Djeg e përvëlon
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurinë
Trashegim prej të parëve
E ke dhe bujarinë
Vasha kosovare
Plot gëzim lumni
Knaqet tuj punue
Në katundin e ri
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurinë
Trashëgim prej të parëve
E ke dhe bujarinë
Me kreshni bujare
Buza në gaz i shkon
Emri i saj i bukur
Ditë për ditë lulëzon
Ref…x2
Ti moj bukuroshe
Falma dashurinë
Trashëgim prej të parëve
E ke dhe bujarinë. / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha konsiderohet si ikona e muzikës shqiptare e cila ndër vite ka krijuar këngët më të njohura shqipe.
Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, Gjermani, Izrael, Bosnje e plot shtete tjera. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë.
Këtu po i sjellim disa nga këngët më të famshme të cilat ndër vite vazhdojnë të dëgjohen dhe të mbesin të pavdekshme për gjithë publikun.
“Baresha” është kënga më e njohur që ka sjellur emocione të fuqishme dhe që vazhdon të dëgjohet me ndjenja krenarie. Zëri i jashtëzakonshëm i Bilbilit të Këngës Shqipe përcillet me pamjet me të bukura të natyrës së Kosovës.
Nexhmije Pagarusha është e njohur edhe për këngët e saj pa karakter patriotik. Njëra nga to është “E dehur jam”, një baladë dashurie e cila ka qenë dhe vazhdon të mbetet ndër më të preferuarat e publikut. E njëjta është ripërpunuar dhe kënduar nga shumë artistë.
“Ani mori nuse” është një tjetër këngë shumë e njohur e Nexhmije Pagarushës e cila i takon korpusit popullor dhe folklorik të muzikës shqiptare.
Duhet përmendur se Nexhmija, kjo grua e rrallë dhe legjendë e artit e kulturës shqipe, pos si këngëtare është njohur edhe si aktore në disa filma dhe shfaqje teatrore. Megjithatë, ajo kulmoi në këngë dhe ishte e magjishme në notat e larta muzikore. / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha është emri i këngëtares së njohur shqiptare e që ndryshe njihej si Bilbili i Kosovës.
Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, Gjermani, Izrael, Bosnje e plot shtete tjera. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë.
Ajo u nda nga jeta një vit më parë duke e lënë pas vetës një grumbull këngësh që janë dëgjuar e vazhdojnë të dëgjohen me ëndje edhe në ditët e sotme.
Sot KultPlus ua sjell videon dhe tekstin e këngës ‘O moj bukuroshe’ në interpretim të Nexhmije Pagarushës.
O moj bukuroshe,
Synin kur ta pashë,
At ditë kur kalojshe
Dy, tri fjalë t’i thashë.
Ref.:
Hajde shpirt-o ti,
Hajde shpirti im!
Se pa ty jeta
Asht e zbrazët gjithnjë.
Dy, tri fjalë të ambla
Për dashninë e parë.
S’bashkut me të tana
Zemrën ty ta dhashë.
Ref.::
Hajde shpirt-o ti,
Hajde shpirti im!
Se pa ty jeta
Asht e zbrazët gjithnjë./ KultPlus.com
Një figurë si ajo e Nexhmijes kurrë nuk është tepër të kujtohet, të dëgjohet e të përjetohet, shkruan KultPlus.
KultPlus ju sjell serenatën korçare ”Perëndeshë e bukurisë”, nën interpretimin e dy zërave të fuqishëm të muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarusha dhe Liliana Çavolli.
Bashkangjitur gjeni videon dhe tekstin e këngës:
Perëndeshë e bukurisë je
un për tynë do t’pëlcas
dashurinë që kam shtënë për ty
u bu bu si do t’ia bëj
Se në ëndërr të shikoj
… e kurr stë’harroj
mos me mundo
o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt
jak o zemra ime
eja të rrojmë që të dy
në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim
Fytyrë e dashurisë
me zënë e ëmbël ti që ke
më bëre të vdes
Ilaçet nuk më bëjnë gjë
s’më shërojnë plagëtë
përveçse syri yt i zi
që më dogji zemrënë
Dhe në ëndërr të shikoj
… e kurr stë’harroj
mos me mundo
o yll o xhan o zemër o
Jak o xhan e jak o shpirt
mjaft o zemra ime
eja të rrojmë që të dy
në këtë botë
Jak o ylli me shkëlqim
Fytyrë e dashurisë
me zënë e ëmbël ti që ke
më bërë të vdes. / KultPlus.com
Në trevjetorin e vdekjes së këngëtares të njohur, Nexhmije Pagarusha, më poshtë KultPlus ju sjell esenë e shkruar nga Shefqet Dibrani.
*Kjo ese është lexuar në prezencën e këngëtares, në qytetin Buchs-SG, më 06 dhjetor 1997, po ashtu është përfshirë edhe si hyrje në vlerësimin kritik në monografinë e Shaqir Foniqit, kushtuar këngëtares.
(07 maj 1933 – 07 shkurt 2020)
Nexhmije Pagarusha, u lind më 07 maj 1933 në Pagarushë të Malishevës. Ajo pati fatin të jetë bijë e një personaliteti të njohur për shkollën dhe mësimin shqip. I ati i saj Vesel Pagarusha, ia hapi dyert e skenës së artit shqiptar dhe më gjerë. Pa dyshim emri i saj u bë i njohur dhe i respektuar për të gjithë, andaj nuk e teprojmë kur themi se me Nexhmije Pagarushën u rrit deri këtu Kosova, me zërin e saj që emitohej nga Radio Prishtina u rritën breza të tërë kosovarësh, me këngët e saj u mishëruan idealet e së ardhmes dhe aspiratat e popullit shqiptar, (sidomos pjesës në Kosovë). Dhe nuk mund të thotë dikush se në Kosovë ka ndonjë plakë a ndonjë plak që nuk e din emrin e saj. S’ka vajzë Kosove që u martua e mos t’ia kanë kënduar këngët e Nexhmije Pagarushës, zëri i saj i ka shoqërua vajet e çikave që bëheshin nuse, ka shoqëruar gëzimet dhe ditët festive.
Personifikimi i emrit të Nexhmije Pagarushës me “Bilbilin e Kosovës” e arsyeton vetveten sepse s’ka arë të bukës që u punua dhe as bereqet që është korrur, (madje kalliri për kalliri) që nuk është përkëdhelur me zërin e saj. Gjithmonë e kahdo ishte zëri i saj, në çdo fushë me fusharët, në çdo mal me pylltarët, në çdo kodër bashkë me grigjën, nëpër secilin përrua ku mullixhinjtë thërrmonin kokrrën e bukës nënë taka-rraket e gurëve dhe ujit duke mbushulluar tërë një grykë me zërin e saj. Nuk ka gurëthyes e as druvarë që mos të jetë shoqërua me meloditë e Nexhmijes, s’ka as pemë që ka qel lule, as hije ku njerëzit kanë pushuar që bashkë me ta nuk pushoi edhe kënga dhe melodia e këngës së saj. S’ka rrugë që është bërë, as kthim në vatrat shekullore, s’ka gazmend as dasmë që u bë pa prezencën e zërit të saj.
As mëngjes pranveror s’ka qelë, as atëherë kur bëhet vapë, as mëngjeseve me shira të mëdha e as dimrave me borë nuk ka ndodhur të zdritë dita dhe as muzg s’ka ra pa u dëgjuar zëri i saj. Nuk ka as shkollë, as katedër, as akademi që në njëfarë mënyre mos të jetë marrë me këngën dhe zërin e saj. Madje as skenat teatrore, as festivalet dhe manifestim e shumta s’kanë mundur të mbahen pa prezencën dhe ndikimin e drejtpërdrejt të Nexhmije Pagarushës. Për Nexhmije Pagarushën kanë shkruar vazhdimisht gazetat e folur mediumet radiofonie. Asaj shkrimtarët, poetët e muziktarët i kushtuan veprat e tyre artistike për ta lartësuar e flatruar “Bilbilin e Kosovës”. Ajo mbetet personaliteti më i shquar i këngës që më së shumti u shkrua për te.
Janë këto virtyte që personifikojnë personalitetin e gruas shqiptare. Nexhmije Pagarushës dhuntinë ia fali Zoti, talentin e ushtroi, kurse edukata familjare do t’ia ep atë kodin dhe karakterin për t’u bërë një personalitete e rrallë. Ajo vet e kultivoi këngën, vet qau kurthet duke i thyer pengesat e kohës, në kohën kur femra shqiptare tribunave e mikrofonave të estradave numërohej në gishtërinjtë e njërës dorë. Përkushtimi profesional dhe dashuria për ardhmëri e bënë të pa kapërcyeshme në fushën e saj.
Dhe dalëngadalë, Nexhmija u rrit, bashkë me te u ngrit dhe nami i saj deri në piedestal, ashtu siç u ngrit një Kosovë e tërë. Titulli “Bilbil i Kosovës” për Nexhmije Pagarushën nuk është kodifikuar në asnjë zyrë, në asnjë parlament, ky titull i erdhi spontanisht dhe jo krejt rastësisht nga gjithë Kosova. Deri sa bilbili përfaqëson zërin më artistik të këngëtarëve animal, Nexhmije Pagarusha përfaqëson zërin e një populli të tërë. Nexhmije Pagarusha është ajo që shkjeu plojën e harresës, përballoi ngulfatjen, dhe në saje të talentit dhe dijes, ajo artikuloi më së miri kërkesën për një shqiptare të emancipuar. Kuptohet përmes këngës, përmes artit i tha të gjitha.
Personaliteti i saj do të jetoj gjatë, shumë gjatë, edhe atëherë kur kështu fizikisht nuk do të jetë më në mesin tonë, sepse artisti i ka dy jetë, atë që e jeton vet dhe atë tjetrën që e jeton arti që e ka krijuar e ka kultivuar gjatë gjithë jetës që e jetoi dhe jua la amanet breznive, gjeneratave të tjera. Jua la kritikes dhe njerëzve profesionist për ta vlerësuar, rivlerësuar dhe rivlerësuar edhe më tej. Për të nxjerrë mësime e për t’iu kthyer e rikthyer edhe më tej këtyre vlerave, për t’i përsëritur, përpunuar dhe për t’i plasuar edhe më tutje ndër brezat që do të vijnë, pra jo vetëm për këta që e kanë jetuar dhe po e jetojnë kohën e Nexhmije Pagarushës.
NEXHMIJE PAGARUSHA, vdiq në Prishtinë më 07 shkurt 2020, dhe u varros në vendlindjen e saj në fshatin Pagarushë të Malishevës.
Buchs-SG, 06 dhjetor 1997. / KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha, e njohur ndryshe si mbretëresha e muzikës shqiptare, sot shënon 3 vjetorin e vdekjes.
Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.
”Baresha” dhe “E dehun jam” janë ndër kryeveprat e interpretimit të saj.
Në këtë përvjetorë të ikonës së muzikës shqipe, KultPlus ju sjell në mendje një interpretim të mahnitshëm të këngës “E dehun jam” të Nexhmije Pagarushës.
E dehun jam
E dehun jam kambët s’më mbajnë
Po më mundon nji dashuni
Tash për çdo natë pi raki edhe venë
Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushëllon
Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo
Se jetën ma helmoj ky sharap sharap
Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me te
Si s’pate pak mëshirë
Me m’lanë në kohë ma t’mirë
Kur t’gjitha ty ti dhashë
Prej kah kjo pabesi
Se puthjet haram m’i ke ba
Kambët s’më mbajnë sa fort kam pi
Dru se po vdes pa dashuni
Tash për çdo natë pi raki edhe venë
Gjithkënd që e helmojnë por mu po më ngushëllon
Ti mundesh me m’shpëtu të lutem m’ndihmo
Se jetën ma helmoj ky sharap sharap
Çdo gotë po t’shoh t’përqafuem me te
Si s’pate pak mëshirë
Me m’lanë në kohë ma t’mirë
Kur t’gjitha ty ti dhashë
Prej kah kjo pabesi
Se puthjet haram m’i ke ba
E dejun jam kambët s’më mbajnë
po më mundon një dashuni
o o
oh sa fort kam pi
kambët s’më mbajnë
O sa e dejun qenkam lodh për jetë
Jo jo hala do’t pi
Jo o sa e dejun jam
Kambët s’më mbajnë./ KultPlus.com