Mitologjia greke në veprat më të mira botërore

Njerëz të ndryshëm e konsiderojnë mitologjinë greke kuptimplote për arsye të ndryshme. Për disa, përrallat e mrekullueshme dhe personazhet e tyre më të mëdhenj se jeta, bëjnë një letërsi të madhe.

Për të tjerët, vlera e miteve greke dhe feja në të cilën ata ishin pjesë qëndron në rëndësinë e tyre për të kuptuar historinë e qytetërimit dhe mendimit perëndimor. Të tjerë mund të jenë të interesuar për këtë temë për arsye shpirtërore ose shkencore. Por çfarëdo që të tërheqë drejt mitologjisë greke, me siguri do të gjesh të paktën një ose dy libra në këtë listë që i përshtatet asaj që kërkon.

Rendi i librave në këtë listë shkon përafërsisht nga më miqësorët për fillestarët në më të avancuarit. Librat me numër më të ulët nuk janë domosdoshmërisht më të mirë se ata me numër më të lartë, por ato me numër më të ulët janë më të arritshëm.

Mythology: Timeless Tales of Gods and Heroes nga Edith Hamilton

Që nga botimi i tij origjinal më 1942, mitologjia e Edith Hamilton është parë gjerësisht si hyrja thelbësore në mitologjinë greke për të rriturit, edhe pse hyrje të tjera të panumërta për temën kanë ardhur dhe shkuar.

Hamilton rrëfen me mjeshtëri të gjitha mitet kryesore të grekëve dhe jep përmbledhje të të gjitha hyjnive dhe heronjve të tyre kryesorë. Proza e saj është e qartë dhe e qartë, por poetike dhe evokuese, një stil ideal për kokën dhe zemrën. Libri nuk merr asnjë njohuri paraprake mbi temën, çfarëdo, duke e bërë atë të përshtatshme në mënyrë të përkryer për fillestarin total.

Si një bonus shtesë, mitologjia përfshin një trajtim të shkurtër të mitologjisë norvegjeze në fund.

The Complete World of Greek Mythology nga Richard Buxton

Një hyrje tjetër e merituar mjaft e popullarizuar dhe e re për temën që mund të dëshironi të merrni parasysh është libri i Richard Buxton. Libri i Buxton mbulon pjesën më të madhe të të njëjtit terren me atë të Hamilton, por është shkruar në një stil më pak letrar dhe ka më shumë theks në kontekstet historike dhe gjeografike brenda të cilave u treguan mitet. Për shembull, Buxton do t’ju mësojë shumë më tepër për fenë dhe shoqërinë më të gjerë, pjesë e së cilës ishte mitologjia greke, rolet që tiparet e veçanta të peizazhit grek luajtën në mitet e tyre të lashta dhe se si shekujt pasues kanë përdorur dhe ri-imagjinuar mitologjinë greke.

Por ndoshta tërheqja më e madhe do të jenë 330 ilustrimet e saj, përfshirë 139 me ngjyra, të cilat zbukurojnë praktikisht çdo faqe të librit. Këto fotografi variojnë nga objekte nga Greqia e lashtë tek fotografitë e peizazheve greke deri te pikturat klasike të skenave nga mitologjia greke.

D’Aulaires’ Book of Greek Myths nga Ingri dhe Edgar Parin d’Aulaire

Nëse jeni duke kërkuar një libër të mrekullueshëm mbi mitologjinë greke për fëmijë, libri i të D’Aulaires është lehtësisht më i miri atje. Është shkruar në një stil aq të thjeshtë dhe të qartë sa fëmijët nuk duhet ta kenë problem ta kuptojnë, por gjuha është gjithashtu shumë e gjallë dhe ndjellëse. Argëton siç informon.

Libri është aq gjithëpërfshirës sa mund të dëshironi në një libër të këtij lloji dhe jep llogari për personalitetet e perëndive dhe shumicën e heronjve, si dhe ritregimet e shumicës së vetë miteve kryesore. Gjatë rrugës, ilustrime të panumërta luksoze ndihmojnë për të sjellë në jetë historitë dhe personazhet. Ky libër me siguri do të ndezë imagjinatën e fëmijës suaj dhe do ta çojë atë në një udhëtim drejt një bote magjepsëse të mbushur me qenie të jashtëzakonshme që bëjnë vepra epike, por që konsiderohen si të habitshme për një fëmijë.

The Iliad nga Homer, përkthyer nga Robert Fagles

Kush mund ta konsiderojë veten të ditur për mitologjinë greke pa u njohur me kryeveprat e Homerit, Iliadën dhe Odisenë? Edhe nëse i keni lexuar përmbledhjet në punimet hyrëse mbi temën, nuk ka zëvendësim për leximin e poezive epike origjinale.

Përvoja e leximit të veprave të Homerit është po aq e vlefshme sa njohja e mitologjisë greke që do të nxjerrësh prej tyre. Homeri konsiderohet si një nga poetët më të mëdhenj të të gjitha kohërave për arsye të mira, vargu i tij është jashtëzakonisht i bukur pa qenë lulëzues ose efuziv, ritmi i shpejtë i nënshkrimit të tij e bën një lexim të mbushur me aksion dhe historitë që ai tregon shfaqin shumë nga personazhet dhe skenat më paradigmatike në të gjithë letërsinë botërore.

Iliada tregon historinë e pushtimit të qytetit të Trojës nga një ushtri greke e udhëhequr nga të tillë si Akili, Agamemnoni dhe Odiseu. Lufta përfundimisht është për Helenën, vajzën e Zeusit dhe një nga gratë më të bukura që ka ecur ndonjëherë në tokë, e cila është rrëmbyer nga një prej trojanëve. Komploti është tërhequr në një mënyrë dhe pastaj në një tjetër nga psikikat komplekse të personazheve, kthesat e fatit dhe ndërhyrjet hyjnore.

The Odyssey nga Homer, përkthyer nga Robert Fagles

Poema e dytë epike kryesore e Homerit, Odisea, fillon aty ku ndërpret komploti i Iliadës. Troja është pushtuar, por për Odiseun, një nga heronjtë e ushtrisë fitimtare, shumë beteja ende presin përpara se ai të kthehet në shtëpi në krahët e gruas së tij, Penelope dhe djalit të tyre, Telemachus. Gjatë njëzet viteve, Odiseu duhet t’i nënshtrohet robërisë nga një nimfë, mallkimi i perëndisë Poseidon, një luftë me një ciklop, droga dhe magji keqdashëse, Scylla dhe Charybdis tani proverbiale, dhe shumë sprova dhe mundime të tjera para se të mund të shkelë më në fund përsëri në qytetin e tij të lindjes, Itakën.

Ndërkohë, Penelope dhe Telemachus duhet të shmangin shumë dhjetëra kërkues, të cilët duan të fitojnë dorën e Penelope dhe, me të, qasjen në pasurinë e madhe të Odiseut.

Ashtu si me Iliaden, përkthimi më i mirë i Odisesë për shumicën e njerëzve do të jetë ai i Robert Fagles, i cili i bën të dyja këto kryevepra greke të lexohen si kryevepra në anglisht

Theogony me autor Hesiod, përkthyer nga M.L. West

Një burim tjetër kryesor që çdo entuziast i mitologjisë greke i detyrohet të lexojë është Teogonia e Hesiodit.

Teogonia është një vepër prozë nga fundi i shekullit VIII para erës sonë që siguron një tregim jashtëzakonisht sistematik të origjinës së perëndive të para. (“Teogonia” do të thotë gjenezë e perëndive.) Është një nga burimet kryesore që kemi në tregimet e krijimit të lashtë grek, dhe struktura e tij e qartë, pikë për pikë e ka bërë atë një burim të preferuar për ritregimet moderne.

 The Library of Greek Mythology nga Apollodorus, përkthyer prej Robin Hard

Biblioteka e Mitologjisë Greke (a.k.a. Bibliotheca) është e vetmja vepër që mbijeton nga lashtësia klasike që përpiqet të japë një përshkrim gjithëpërfshirës të të gjithë ose të paktën pjesëve të mëdha të mitologjisë greke. Si e tillë, ka qenë prej kohësh një nga burimet kryesore të lashta që studiuesit kanë përdorur për të bashkuar mitologjinë greke.

Materiali në Bibliotekën e Mitologjisë Greke mbulon lindjen e perëndive dhe krijimin e botës, shfrytëzimet e mëvonshme të perëndive dhe veprat e fuqishme të heronjve si Herkuli, Jason, Perseus, Theseus, dhe burrat dhe gratë e Lufta e Trojës.

Përkthimi i Robin Hard është modern dhe i arritshëm, dhe bën për lexim të këndshëm./KultPlus.com

Perëndi, natyrë dhe epidemi: Përse duhet rilexuar “Iliada”

Një epidemi e padeshifrueshme; shumë të vdekur; dhe vendime të vështira për t’u marrë. Kështu fillon Iliada, teksti i parë letrar i qytetërimit evropian. Agamemnoni, mbreti i ekspeditës ushtarake të Grekëve kundër Trojës, kishte marrë si plaçkë lufte bijën e një prifti – Kriseidën.

Dhe Krise, prifti, i ishte lutur Zotit të tij që ta ndihmonte, kur mbreti Agamemnon kishte refuzuar që ta rikthente. U tha, u bë! Agamemnoni kishte guxuar të fyente një Perëndi? Apollo e kishte ndëshkuar menjëherë, duke lëshuar në vendfushimin e ushtrisë greke shigjetat e tij të helmatisura.

“Murtaja e ligë pllakosi në fushë”, “Nuk ndaleshin zjarret në turrat e druve ku digjeshin të vdekurit”. Vetëm nëse dorëzonte Kriseidën, do i shpjegonte Kalkanti, perëndia do të qetësohej. Eshtë momenti kur shpërthen problemi i Iliadës. Kriseida ishte robinjë e Agamemnonit: duke privuar veten nga ajo, ai do të kishte më pak se luftëtarët e tjerë. Dhe kjo ishte e papranueshme. Si të bëhej? Sigurisht që vajza duhej të kthehej te babai i saj. Po Agamemnoni?

Janë histori aktuale, nëse kupton skemën mbi të cilën janë ndërtuar. Rrëfimi artikulohet në fakt përgjatë dy linjave, njëra vertikale dhe tjetra horizontale, si dhe dy koncepteve mbi drejtësinë. Linja vertikale ka të bëjë me marrëdhënien mes njerëzve dhe perëndive; ajo horizontale ka të bëjë me marrëdhënien mes vetë njerëzve. Eshtë drejtësia hyjnore, ndëshkimi që pashmangshmërisht godet qeniet njerëzore kur shkelin kufijtë që u janë vendosour; dhe një drejtësi njerëzore, që ka të bëjë me mënyrën se si njerëzit organizojnë marrëdhëniet e tyre reciproke. Ngjajnë si dy çështje të ndryshme: krejt papritur zbulohet se janë ngushtësisht të ndërthurura mes tyre. Si mund të organizohet në mënyrë të barabartë bota e njerëzve, pa bërë padrejtësi kundrejt perëndive? Mjaft të ndryshosh krahët e natyrës, dhe problemet e Agamemnonit bëhen edhe tonat.

Përdhosja e natyrës ka një çmim që herët a vonë na duhet ta paguajmë. Ashtu si heronjtë homerianë, edhe ne shpresonim që të zgjidhnim problemet tona, të organizonim botën tonë, duke shfrytëzuar realitetin që na rrethon. Nuk mundet. Ashtu si Apollo, edhe natyra herët a vonë do të reagojë – dhe neve nuk na mbetet veçse të gjunjëzohemi: nuk debatohet me këto fuqi superiore.

Eshtë një ide që përsëritet vazhdimisht këto kohë, teksa virusi përshkon globin. Shfrytëzimi intensiv i burimeve natyrore po shkakton tronditje: është e domosdoshme të dëgjojmë natyrën dhe të ndryshojmë mënyrën tonë të të jetuarit, duke mësuar më në fund të pranojmë se nuk jemi zotër të botës. E vërtetë, por mësimi i Iliadës është një tjetër: problemi më urgjent nuk është marrëdhënia me mjedisin që na rrethon. Problemi është si të organizojmë botën tonë. Burimet janë të kufizuara: duhet të konsumojmë më pak, apo jo. Po konkretisht? Kush dhe si duhet të heqë dorë nga pjesa e vet? Përse kush ka, duhet të japë? Pra, si duhet të vazhdojmë? Për këtë duhet të flasim, siç e shpjegon Nestori, shumë këngë më vonë tek Iliada: pasi shumë heronj dhe shumë më tepër ushtarë të thjeshtë, kanë rënë në betejë. A nuk mund të gjendej një zgjidhje më herët?

Problemi mjedisor është një problem drejtësie politike. Homeri është një mjeshtër, nuk pëlqen të japë leksione. Duke u njohur dobësitë, ai i do të gjithë personazhet e tij, pa bërë dallime. Po të ishte këtu sot, do të mbështeste të gjithë ne, me shpresën që do ia dalim të sillemi me pakëz më shumë inteligjencë, se sa heronjtë e tij. /Bota.al /KultPlus.com

Në Greqi zbulohet eksponati më i vjetër i poemës Odiseja (FOTO)


Arkeologët në Greqi kanë gjetur eksponatin më të vjetër të poemës epike të Homerit, “Odiseja”.

Ekipi i hulumtuesve grekë dhe gjermanë gjetën pjesë të poemës në një pllakë në Olimpin antik, në Peloponez, njoftoi sot Ministria e Kulturës së Greqisë. / KultPlus.com

Në pllakë ka 13 vargje nga Rapsodi i 14-tw i Odiseas, ku Odiseu i drejtohet një miku të gjatë të Eume-s.

Sipas vlerësimeve paraprake, shpikja daton në shekullin e tretë.

Data ende duhet të konfirmohet, por paneli thotë që kjo është një gjetje e madhe arkeologjike por edhe letrare e historike.

Odiseja është një nga dy poemat epike greke të lashtë të atribuara Homerit. Është pjesërisht një vazhdim i Iliadës, vepra tjetër që i atribuohet Homerit. Odiseja është thelbësore për kanunin modern perëndimor; është vepra e dytë më e vjetër e letërsisë perëndimore, ndërsa Iliada është më e vjetra. Dijetarët besojnë se Odiseja ishte e përbërë afër fundit të shekullit VIII p.e.s., diku në Jonia, rajoni bregdetar grek i Anadollit.

Poema përqendrohet kryesisht te heroi ake Odiseu (i njohur si Uliksi në mitet romake), mbreti i Itakës, dhe udhëtimi i tij në shtëpi pas rënies së Trojës. Udhëtimi i Odiseut për të arritur në Itakë pas luftës dhjetëvjeçare të Trojës zgjat dhjetë vjet. / KultPlus.com