Talentët e rinj performojnë në koncertin ‘New generation’ në ‘RLIOF’, Jean Bernard Thomas: Do të ndërtojmë një shkollë lirike në Kosovë

Flonja Haxhaj

Talentët e rinj, ata që janë në fillim të karrierës dhe ata që tashmë kanë vendosur hapat e parë në fushën e operës, mbrëmë patën mundësinë të performojnë në koncertin ‘New Generation’ si kurorëzim i punës një-javore në punëtorinë e mjeshtrit të zërit, Jean Bernard Thomas, i cili njëherësh punon edhe më zërin e Ramë Lahaj, përcjell KultPlus.

E për të folur për punën e tij me talentët e rinj shqiptarë, me të cilët punoi përgjatë këtyre ditëve, në qendër të skenës u ftua, Jean Bernard Thomas, i cili përveç që vlerëson lart talentët, flet edhe për mikpritjen e vendasve në këto ditë të qëndrimit të tij në Kosovë.

“Unë nuk e flas gjuhën tuaj por unë jam shumë i lumtur që jam këtu dhe i ftuar nga Ramë Lahaj, për të parë se si është Kosova sepse më herët kam dëgjuar për këtë vend, ndoshta kisha krijuar përshtypje të gabuara sepse njerëzit më flisnin, dhe tani unë e njoh Kosovën dhe mund të flas për Kosovën. Jam vërtet i surprizuar që në këtë vend kaq të vogël nuk ka asnjë ndryshim me Parisin apo me Milanon, por ndryshimi me njerëzit këtu mendoj që është në zemrën tuaj, jeni njerëzit më të sjellshëm në gjithë botën”, tha Bernard Thomas në fillim të fjalimit të tij.

Tutje ai shtoi se ka parë një potencial të madh gjatë shtatë ditëve në të cilat ka punuar më artistët e rinj në këtë festival.

“Unë mund ta ndjej këtë tek ata njerëz që duan ta bëjnë operën profesion të tyre, duke provuar të gjitha nivelet si nivelin e lartë, të mesëm dhe të ulët duke e dashur muzikën me gjithë zemrën e tyre dhe për këtë jam shumë i lumtur që Rama më tha të vij këtu në Kosovë disa herë, sepse këtu ka shumë talentë”, shtoi ai teksa vazhdoi se i ka shijuar shumë ditët e tij këtu.

Ndërkaq ai dha edhe lajmin se duke parë kapacitetin e artistëve këtu, shkollën lirike të cilën supozohej ta ndërtonte në Itali do ta zhvendosë dhe do ta ndërtojë në Kosovë, në atë mënyrë që t’u japë më shumë mundësi atyre që duan ta zhvillojnë edhe më tutje këtë profesion.

E ky lajm i tij u pasua me shumë duartrokitje në publik, e më pas ju dha mundësia artistëve të rinj të performojnë veprat e përzgjedhura.

Koncertin, i pari e filloi Harris Bajraktari me ‘Notte e giorno faticar’ të gjeniut të muzikës, Wolfgang Amadeus Mozart, duke u përcjellur më pas nga Urta Haziraj me operën ‘Lámero, saro costante’ të po të njëjtit kompozitor.

Koncerti vazhdoi edhe me artistët e rinj, Bledar Domi, Anna Tafani dhe Shaban Behramaj të cilët, njëri pas tjetrit interpretuan operat, ‘Il lacerato spirito’ të Giusepe Verdit, ‘Oh! Quante volte’ të Vincenzo Bellinit dhe ‘Caro Mio Ben’ të Tommaso Giordani.

‘New generation’ vijoi me sopranon, Kaltrina Miftari, e cila në minutat e fundi është bindur nga maesto Jean Bernard Thomas për të dalë në skenë. Ajo interpretoi operën ‘Donde lieta usci’ të Giacomo Puccinit, përcjellë nga sopranoja Gesu Zefi, e cila solli para publikut të ‘RLIOF’ operën ‘L’altra notte in fondo al mare’ të Arrigo Boitos. 

Më pas, tenori shqiptar, Gerald Murrja performoi ‘Dalla sua pace’ të Mozart. ‘Je veux vivre’ e kompozitorit francez Charles Gounod erdhi për publikun nga sopranoja italiane, Chiara Salerno. Ndërkaq, në vijim u interpretua opera ‘Caro nome’ e Verdit, operë kjo e sjellë nga sopranoja Rovena Xhelili, për të vazhduar më pas me ‘O isis und Osiris’ të cilën e interpretoi Xheildo Hyseni. E krejt në fund në skenë u ngjit sërish sopranoja Kaltrina Miftari e cila solli operën ‘Un bel di, vedremo’.

 E për ta përmbyllur në mënyrën më të mirë të mundshme, të gjithë artistët së bashku, sollën një interpretim rrëqethës të këngës ‘Rrjedh në këngë e ligjërime’, këngë kjo që ngriti në këmbë publikun, të cilët i shpërblyen me duartrokitje të gjata. 

Më pas, në skenë u ngjit i pari i këtij festivali, Ramë Lahaj, i cili përveç që falënderoi të gjithë ata që kanë punuar gjatë këtyre ditëve të festivalit, e sidomos maestron Bernard Thomas, zbuloi edhe befasinë e mbrëmjes, atë të ardhjes së një ndjekësi të madh të tij nga Shqipëria.

Elvis Kalemi, edhe pse për arsye të ndryshme nuk mundi të jetë pjesë në mesin e artistëve të përzgjedhur, atij ju dha mundësia të këndojë në skenë e më pas duke ju bashkëngjitur edhe vetë Jean Bernard Thomas.

“Elvisi nuk është selektu me këndu, por mua më ka bërë përshtypje një gjest i tij, edhe pse ai nuk është selektu në fund kur ai e merr vesh, i sjell profesorit një dhuratë, është thjesht një pije, për ta falënderuar atë për gjithë punën gjatë këtyre ditëve”, u shpreh Lahaj, duke i liruar më pas skenën vetë Elvisit, i cili më pas përçoi emocione të mëdha në publik.

I pranishëm në mesin e publikut që kishin ardhë për ta shijuar këtë mbrëmje ishte edhe këshilltari në Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Liburn Jupolli, i cili për KultPlus tha se ardhja e mjeshtrit të zërit, Jean Bernard Thomas, është një vlerë e shtuar jo vetëm për “Rame Lahaj International Opera Festival’ por për gjithë komunitetin e muzikës.

“Në vazhdën e gjithë zhvillimeve që po ndodhin në vend duke përfshirë edhe edicionin e dytë të mahnitshëm me program të ‘RLIOF’, në të njëjtën kohë edhe në zhvillimet që po ndodhin me zhvillimin e institucionit më të ri në vend, atë të Operës së Kosovës, Jean është një prurje shumë e mirë dhe një mik i ri shumë i mirë për të gjithë komunitetin tonë artistik dhe për të gjitha institucionet e muzikës”, tha Jupolli.

Ai më tutje komentoi edhe idenë e Bernard Thomas për ndërtimin e shkollës lirike në Kosovë duke vlerësuar se do t’i ndihmonte komunitetit të operës në Kosovë.

“E para njëherë si ide është shumë e mirë, çfarëdo iniciative që shkon drejt edukimit të gjeneratave të reja sidomos në opera është shumë e vlefshme, kështu që një kontribut i tillë do të ishte shumë i mirëpritur sidomos kur vjen prej profesionistëve të kalibrit të maestros. Kështu që është diçka që e mirëpresim, jo vetëm si ministri e Kulturës por po besoj që është e mirëpritur nga i gjithë komuniteti dhe do ishte një kompliment besoj interesant dhe i mirë ndaj shkollës e cila vetëm se ekziston në Universitetin e Prishtinës”, përfundoi Jupolli për KultPlus.

Pas përfundimit të koncertit foli edhe sopranoja Urta Haziraj, e cila shprehet tejet e kënaqur për pjesëmarrjen e saj në këtë mbrëmje dhe për përzgjedhjen e saj në mesin e të gjithë atyre që kishin marrë pjesë në punëtori.

“Ka qenë një natë shumë e bukur, një koncert me vepra tejet të vështira teknikisht, gjë me të cilën kemi punuar me maestron. Jam ndje jashtëzakonisht mirë, kjo është një mundësi shumë e mirë për secilin nga ne që kemi marrë pjesë. Me maestron kemi punuar për një javë dhe përgjatë këtyre ditëve kemi punuar teknikisht nga ora 10 deri në orën 18:30 varësisht nga numri i pjesëmarrësve. Normalisht ka qenë edhe pak e lodhshme duke e marrë parasysh që kemi punuar me një teknikë krejtësisht të re, por në fund u korr me një sukses te madh”, u shpreh Haziraj. 

Ndërkaq Shaban Behramaj, falënderon festivalin ‘RLIOF’ për mundësinë e dhënë për të punuar me një profesor operistik të këtij kalibri.

“Unë kam kaluar jashtëzakonisht mirë, kam mësuar gjëra të reja për të cilat jam shumë falënderues dhe kjo natë ishte kurorëzimi i punës tonë të përbashkët me profesorin dhe pa diskutim që është një kënaqësi shumë e madhe edhe pse koha prej një jave është shumë e shkurtë me i realizu ato që profesori ka kërkuar nga ne, por jemi munduar maksimalisht që punën që e kemi bërë gjatë kësaj jave për çdo ditë me e shpërfaq sonte para publikut”, u shpreh Behramaj për KultPlus, duke shtuar më tutje që ndjehet tejet i lumtur për përzgjedhjen e tij për të performuar në këtë mbrëmje.

Tutje për KultPlus foli edhe Anna Tafani, e cila kishte ardhur nga Australia, atje ku jeton dhe vepron, për të marrë pjesë në këtë punëtori, e ftesë kjo e cila fillimisht i ka ardhur nga vetë presidenti i këtij festivali, Ramë Lahaj.

“E vlerësoj tej mase shumë sepse ka qenë një eksperiencë shumë e bukur, kemi mësuar shumë, punëtoritë kanë qenë intensive në gjithë javën dhe maestro ka punuar nga ora 10 e mëngjesit, deri në 7 të mbrëmjes dhe gjithsecili ka pasur kohën e vetë që të mësonte, ne kemi mësuar shumë edhe duke dëgjuar të tjerët dhe performanca e sotme ishte rezultat i gjithë punës që kemi pasur. Jam shumë e lumtur dhe jam shumë krenare dhe për Ramën dhe për gjithë ekipin që kanë marrë këtë iniciativë sepse është shumë e rëndësishme për të gjithë artistët e rinj të kenë këtë mundësi që të punojnë me një mjeshtër zëri nga jashtë dhe të kenë mundësi të performojnë para publikut”, deklaroi Tafani, e cila më pas tha se është një kënaqësi shumë e madhe dhe ndjehet tejet falënderuese sepse ishte një koncert shumë i bukur dhe i ndjeshëm për të.

Kurse sopranoja, Kaltrina Miftari, tha se punëtoritë e tilla janë shumë të leverdishme për artistët në Kosovë dhe festivali ‘RLIOF’ po bën një punë shumë të mirë në këtë aspekt.

“Për mua ka qenë shumë frytdhënës bashkëpunimi me maestron Jean Bernard Thomas gjatë gjithë javës qe e lamë pas. Si artiste me pervojë të gjatëe në skenë, mendoj që asnjëherë nuk duhet të mendojmeë se mesimi përfundon ndonjëherë sidoms në muzikë. Një artist i vërtetë është gjithmonë në kërkim të njohurive dhe eksperiencave të reja”, u shpreh Miftari për KultPlus.

Ndërkaq, ‘Rame Lahaj International Opera Festival do të përmbyllet me mbrëmjen gala më 31 korrik në sheshin ‘Skëndërbeu’ në Prishtinë, e ku do të performojnë artistë të njohur vendorë e ndërkombëtarë./ KultPlus.com

Foto: Rame Lahaj Opera International Festival

Sonte nis ‘Rame Lahaj International Opera Festival’, Çeku: Puna e RLIOF e vendosë Kosovën në rrafshin operistik ndërkombëtar

Flonja Haxhaj

Në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare, sot është mbajtur konferenca hapëse e festivalit ‘Ramë Lahaj International Opera Festival, shkruan KultPlus.

Koordinatorja artistike e këtij festivali, Ulpiana Alijaj e mori fjalën e para ku u shpreh e lumtur për hapjen e edicionit të dytë të RLIOF duke e cilësuar si një ndër festivalet më të shëndetshme dhe më të rëndësishme për ta vënë jo vetëm Kosovën por edhe artin operistik në një piedestal evropian por edhe më gjerë.

“Në festivalin tonë këtë edicion do të paraqesim një gamë shumë të gjerë të repertorit operistik, por nisur ky edhe nga thelbi dhe muzika shqipe dhe të cilës i kemi dhënë një vend shumë të rëndësishëm dhe që jo më kot e nisim sot festivalin tonë me ‘Ensamble evening’ dhe me një lëvrim të mirë të muzikës folklorike shqiptare e sjellë kjo në një mënyrë shumë të rafinuar nga “Don’t listen to your neighbours” për të vijuar pas me një mbrëmje speciale në kuadër të ‘Opera night’ ku do të kemi dy kolegë nga Italia, sopranoja Erika Grimaldi dhe tenori Leonardo Caimi shoqëruar nga pianisti kosovar Mennan Berveniku i cili vjen enkas për këtë event”, tha Alijaj duke dhënë detaje për programin operistik të këtij festivali.

Po ashtu me datën 26, do të ketë mbrëmje të dedikuar enkas për repertorin e këngëtares Nexhmije Pagarusha.

“Në këtë mbrëmje do të celebrojmë edhe një kompozitor shumë të rëndësishëm shqiptar siç është Çesk Zadeja në 95-vjetorin e lindjes së tij dhe në këtë kuadër do të kemi edhe vepra që do të jenë premierë për skenën kosovare edhe për skenën shqiptare, pasi kemi sjellë vepra të cilat janë premierë në skenën e festivalit  tonë”, tha Alijaj e cila tutje tregoi se më datë 28 do të jetw një mbrëmje shumë interesante, konkludimi i një pune intensive, i cili përmbyllet me koncertin e ‘New Generation’ dhe ofrohet nga e gjithë puna që do të zhvillohet gjatë këtyre ditëve nga mjeshtri i zërit, Jean Bernard Thomas shoqëruar në piano nga Fjorda Veizaj dhe për të arritur kulmin e festivalit në datën 31 në sheshin ‘Skënderbeu’ ku përkrah tenorit Lahaj dhe miqve të tjerë do të performojw për herë të parë në trojet shqiptare një soprano e nivelit ndërkombëtar siç është Angela Gheorghiu.

Më pas fjalën e mori vetë themeluesi i festivalit, Ramë Lahaj i cili falënderoi të gjithë ata që e bënë të mundur realizimin e ‘Rame Lahaj International Opera Festival’ e që këtë vit shënon edicionin e dytë.

“Ajo që më bën të vazhdoj dhe ta përballoj tërë këtë stres është që në shoqërinë tonë të fillojë një lloj tradite ose një festival i natyrës së tillë, që jo vetëm që se ka pasë Kosova por as rajoni. Ajo që më shtyn për me jep tërë këtë energji është dëshira për ta realizuar një festival i cili do të kthehet në traditë dhe do të jetë pjesë e pandashme sepse jam i sigurt që i duhet edhe institucioneve të Kosovës, sidomos nëse flasim për operan, meqë jemi në planifikim të ndërtimit të Institucionit të Operas”, u shpreh Lahaj i cili shtoi se me këtë festival ka dashur të paraprijë, të ndihmojë dhe t’i dalë në ndihmë të gjithë talentëve rinj, që e kanë talentin, por mundësinë të dalin jashtë, të punojnë me trajnerë e kanë pothuajse të pamundur, përcjell KultPlus.

Në këtë konferencë ishte i pranishëm edhe ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrualla Çeku i cili u shpreh shumë i nderuar për prezencën e tij në këtë panel.

Ministri Çeku deklaroi se Kosova që nga viti i kaluar ka bërë hapa konkretë në themelimin e Institucionit të Operas së Kosovës dhe nga ky vit ka proceduar me funksionalizim të këshillit, me staf, me program vjetor dhe zhvillim të kapaciteteve infrastrukturore.

“Puna e komunitetit artistik që përfshin edhe kontributin e Ramë Lahaj dhe kolegët e tij vendorë e ndërkombëtar në festival ‘Rame Lahaj International Opera Festival’, që është unik në Kosovë e rajon po e vendosë Kosovën në rrafshin operistik ndërkombëtar gjë të cilën Ministria e Kulturës e vlerëson shumë në veçanti në aspektin e diplomacisë kulturore”, u shpreh Çeku, e i cili thotë poashtu se Ministria e Kulturës e vlerëson faktin që Ramë Lahaj si artist i skenës botërore operistike kthehet në Kosovë dhe kontribuon përmes festivalit dhe fondacionit ‘Rame Lahaj’.

Në panelin e konferencës hapëse të festivalit ‘Rame Lahaj International Opera Festival’ foli edhe i pari i Prishtinës, Përparim Rama.

“Ky festival operistik ofron kontribut të rëndësishëm e të drejtpërdrejtë  në pasurimin e jetës kulturore të kryeqytetit duke bërë Prishtinën një platformë të rëndësishme të artit operistik meqë festivali ‘RLIOF’ është i vetmi në Kosovë dhe rajon me strukturë të tillë ku përveç programit të pasur dhe artistëve kulminantë, punohet edhe me talentët e rinj për të ndihmuar institucionet kulturore të Kosovës”, tha Rama.

Përparim Rama u shpreh po ashtu se me këtë festival dhe me ngjarjen kulminante më 31 korrik në sheshin kryesor të Prishtinës, jo vetëm që publikut u ofrohet një program me cilësi të lartë artistik të këtij zhanri, por ardhja e artistëve të shquar e promovon Prishtinën në arenën ndërkombëtare, në aspektin më të rëndësishëm, atë të artit dhe të kulturës. 

E për fund, fjalën e mori mjeshtri i zërit, Jean Bernard Thomas, i cili njëherit është edhe trajnuesi i Ramë Lahaj dhe që në këtë festival ka ardhur të ushtrojë edhe shumë talentë të rinj kosovarë.

“Jam shumë i lumtur që ndodhem këtu për të marrë pjesë në festivalin e Ramë Lahaj, të cilin e kam njohur pak vite më parë dhe siç e dini unë jam trajnuesi tij, ne punojmë sëbashku ai është tenor edhe unë jam po ashtu tenor. Unë jetoj shumë larg nga këtu dhe po i thosha Ramës dy ditë para se të vija këtu që njerëzit më flisnin keq për Kosovën dhe jam shumë i surprizuar të shoh si janë evropianët këtu dhe se sa zëra të mirë ka këtu”, tha Jean Bernard Thomas, i cili pas përfundimit të konferencës filloi punëtorinë e tij.

Ramë Lahaj International Opera Festival, i vetmi festival i llojit të tij në rajon, prezanton edicionin e tij të dytë i cili do të zhvillohet në datat 21.07-31.07.2022. Synimi i festivalit është të ndërtojë një urë mes skenës kosovare dhe asaj ndërkombëtare, të nxitë dhe të ofrojë një mjedis ku artistë të rinj premtues zhvillohen dhe ekspozohen, duke hedhur kështu themelet e një tradite të artit të operas./ KultPlus.com