Ne humbëm, sepse i thamë vetes që humbëm. Nëse kërkon përsosmërinë, nuk do të jesh asnjëherë i kënaqur. Nëse do të jesh i lumtur, ji i lumtur. E habitshme se sa i madh është iluzioni, që bukuria është mirësi. Dy luftëtarët më të fuqishëm janë durimi dhe koha. Ji i keq, por të paktën mos ji gënjeshtar, mashtrues! Unë mendoj se, nëse është e vërtetë që ka po aq mendje sa ka edhe koka, atëherë ka po aq lloje dashurie, sa ka edhe zemra. Pa e ditur se cfarë jam dhe përse jam këtu, jeta është e pamundur. Që të heqësh qafe një armik, duhet që ta duash atë. Respekti u shpik për të zënë vendin bosh, aty ku duhej të ishte dashuria. Të gjithë mendojnë për të ndryshuar botën, por askush nuk mendon për të ndryshuar vetveten. Mund të dimë vetëm që nuk dimë asgjë. Dhe kjo është shkalla më e lartë e urtësisë njerëzore. Kuptimi i vetëm i jetës është që t’i shërbejë njerëzimit. A është vërtetë e mundur që t’i thuash dikujt tjetër atë që ndien? Të gjithë familjet e lumtura ngjajnë me njëra-tjetrën, secila familje e palumtur është e tillë në mënyrën e vet. Në emër të Zotit, ndalu një moment, lëre punën, shih përreth teje. Jeta e vërtetë jetohet kur ndodhin ndryshime të vogla. Kur e do dikë, ti e do ashtu si është, jo si do të doje ti të ishte. Muzika është gjuha e shkruar e emocionit. Nuk ka madhështi atje ku nuk ka thjeshtësi, mirësi dhe të vërtetë. Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por nga mënyra se si ne i shohim ato. E vërteta, ashtu si floriri, duhet ruajtur jo nga madhësia e saj, por duke hequr prej saj të gjithë ato që nuk janë flori. Mërzia: Dëshira për të patur dëshira. E gjithë dhuna konsiston në disa njerëz që detyrojnë të tjerët, nën kërcënimin e vuajtjes apo vdekjes, për të bërë atë që ata nuk duan ta bëjnë. Të gjitha ato që kuptoj, i kuptoj prej dashurisë. / KultPlus.com
Ne humbëm, sepse i thamë vetes që humbëm. Nëse kërkon përsosmërinë, nuk do të jesh asnjëherë i kënaqur. Nëse do të jesh i lumtur, ji i lumtur. E habitshme se sa i madh është iluzioni, që bukuria është mirësi. Dy luftëtarët më të fuqishëm janë durimi dhe koha. Ji i keq, por të paktën mos ji gënjeshtar, mashtrues! Unë mendoj se, nëse është e vërtetë që ka po aq mendje sa ka edhe koka, atëherë ka po aq lloje dashurie, sa ka edhe zemra. Pa e ditur se cfarë jam dhe përse jam këtu, jeta është e pamundur. Që të heqësh qafe një armik, duhet që ta duash atë. Respekti u shpik për të zënë vendin bosh, aty ku duhej të ishte dashuria. Të gjithë mendojnë për të ndryshuar botën, por askush nuk mendon për të ndryshuar vetveten. Mund të dimë vetëm që nuk dimë asgjë. Dhe kjo është shkalla më e lartë e urtësisë njerëzore. Kuptimi i vetëm i jetës është që t’i shërbejë njerëzimit. A është vërtetë e mundur që t’i thuash dikujt tjetër atë që ndien? Të gjithë familjet e lumtura ngjajnë me njëra-tjetrën, secila familje e palumtur është e tillë në mënyrën e vet. Në emër të Zotit, ndalu një moment, lëre punën, shih përreth teje. Jeta e vërtetë jetohet kur ndodhin ndryshime të vogla. Kur e do dikë, ti e do ashtu si është, jo si do të doje ti të ishte. Muzika është gjuha e shkruar e emocionit. Nuk ka madhështi atje ku nuk ka thjeshtësi, mirësi dhe të vërtetë. Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por nga mënyra se si ne i shohim ato. E vërteta, ashtu si floriri, duhet ruajtur jo nga madhësia e saj, por duke hequr prej saj të gjithë ato që nuk janë flori. Mërzia: Dëshira për të patur dëshira. E gjithë dhuna konsiston në disa njerëz që detyrojnë të tjerët, nën kërcënimin e vuajtjes apo vdekjes, për të bërë atë që ata nuk duan ta bëjnë. Të gjitha atoq ë kuptoj, i kuptoj prej dashurisë./bota.al/KultPlus.com
Ka shumë gjëra për të mësuar në lidhje me Artin e të Jetuarit nga Lufta dhe Paqja e Tolstoit – për kotësinë dhe budallallëkun, xhelozinë seksuale dhe marrëdhëniet familjare. Por ne mund të mësojmë gjithashtu nga jeta e vetë mjeshtrit të romaneve.
Roman Krznaric
Tolstoi shte anëtar i fisnikërisë ruse, nga një familje që zotëronte një pronë dhe qindra shërbëtorë. Jeta e hershme e kontit të ri ishte e zhurmshme, imorale dhe e dhunshme. “Unë vrisja njerëz në luftëra dhe i sfidoja njerëzit në duele me qëllim që t’i vrisja”, shkruante ai. “Unë humbisja në bixhoz, konsumoja punën e fshatarëve, i dënoja me ndëshkime, jetoja i lirë, dhe i mashtroja njerëzit… kështu jetova për dhjetë vjet.” Por ai gradualisht filloi t’i largohej këtij stili jete prej racisti dekadent dhe i hodhi poshtë besimet e marrë prej tabanit aristokratik, duke adoptuar një këndvështrim jotradicional të botës, i cili i trondiste bashkëmoshatarët. Ja çfarë këshillash mund të na ofrojë rrugëtimi personal i Leon Tolstoit, për të riparë filozofinë tonë të jetës. 1. Qëndroni mendjehapur Një nga dhuntitë më të mëdha të Tostoit ishte aftësia dhe dëshira e tij për të ndryshuar mendjen, bazuar në eksperienca të reja. Gjakderdhja e tmerrshme që ai pa ndërsa luftonte në Luftën e Krimesë në 1850-ën e shndërroi në një pacifist për gjithë jetën. Në 1857-ën, pasi pa një ndëshkim publik në gijotinë në Paris – ai nuk e harroi kurrë zhurmën e kokës së prerë ndërsa binte në kutinë poshtë – ai u bë një kundërshtar i bindur i shtetit dhe i ligjeve të tij, duke besuar që qeveritë nuk ishin vetëm brutale, por në esencë i shërbenin interesave të të pasurve dhe të fuqishmëve. “Shteti është një komplot,” i shkroi ai një miku. “Prandaj, unë kurrë nuk do t’i shërbej ndonjë qeverie ndokund”. Tolstoi ishte në rrugën e shndërrimit në anarkist. Ai ishte i pari që do të na nxiste të vinim në dyshim besimet themeltarë dhe dogmat me të cilat jemi rritur. 2. Praktikoni ndjeshmërinë Tolstoi shfaqi një kapacitet të pazakontë për t’u prekur duke e vënë veten në vendin e njerëzve, jeta e të cilëve ishte shumë e ndryshme nga e tija. Në 1860-ën ai jo vetëm adoptoi veshjen fshatare, por filloi të punonte krahpërkrah me punëtorët e sapoemancipuar në pronën e tij, duke punuar me parmëndë fushat dhe duke riparuar shtëpitë e tyre me duart e tij. Sigurisht që kishte një element paternalizmi, por e vërteta është se ai e shijonte shoqërinë e fshatarëve dhe në mënyrë të vetëdijshme i largohej elitës letrare dhe aristokratike në qytete. Tolstoi besonte se ju nuk mundet kurrë të kuptoni realitetin e jetës së njerëzve të tjerë, nëse nuk e provoni vetë atë.
3. Bëni ndryshimin Ai u dallua nga moshatarët e tij të kastës së lartë duke ndërmarrë veprime praktike për të lehtësuar vuajtjen e njerëzve të tjerë, më evidente ishte puna e tij për lehtësimin e urisë. Pas dështimit të të lashtave në 1873-shin, Tolstoi ndaloi së shkruari Ana Kareninë-n për një vit, me qëllim që të organizonte ndihmë për ata që vdisnin urie. Në këtë kohë, ai i shkruante një të afërmi: “Nuk mund të shkëputem nga krijesa që janë reale, për t’iu kushtuar krijesave imagjinare”. Shokët e tij, ashtu si edhe familja, menduan se ishte çmenduri që njëri nga romancierët më të mirë t’i vendoste veprat e tij gjeniale në plan të dytë. Ai e përsëriti këtë gjë gjatë zisë së bukës së 1891-shit, kohë kur kaloi dy vite duke punuar në “kazanët e supës” dhe për mbledhje fondesh. A mund ta imagjinoni dot një shkrimtar të sotëm, nga ata që shesin shumë kopje, që të lënë mënjanë librin dhe t’i kushtohen për dy vite punës humanitare? 4. Zotëroni artin e të jetuarit thjeshtë Pas një krize nervore në fundin e vitit 1870, Tolstoi hodhi poshtë gjithë fenë e organizuar, duke përfshirë Kishën Ortodokse në të cilën ai ishte rritur. Ai adoptoi një lloj revolucionar të Kristianizmit i bazuar në jetën e thjeshtë shpirtërore e materiale. Ai i dha fund alkoolit, duhanit dhe u bë një vegjetarian. Tolstoi frymëzoi gjithashtu krijimin e komuniteteve utopike të jetesës së thjeshtë, ku pasuria ishte e përbashkët. Këto komunitete “Tolstojane” u përhapën rreth e rrotull botës dhe e shtynë Gandin të themelonte një vendbanim fetar në 1910-ën, me emrin Ferma “Leo Tolstoi”. 5. Kujdes nga kontradiktat tuaja Kjo jetë e re, më e thjeshtë nuk ishte pa mundime dhe kontradikta. Tolstoi predikonte dashuri universale, megjithatë ishte në mënyrë konstante në luftë me të shoqen. Veç kësaj, apostulli i barazisë nuk ishte kurrë i aftë të braktiste plotësisht pasurinë dhe jetën e privilegjuar. Ai jetoi deri në moshë të madhe në një shtëpi të madhe me shërbëtorë. Por në fillim të 1890-ës ia doli – kundër dëshirës së familjes së tij – të hiqte dorë nga e drejta e autorësisë për një pjesë të madhe të veprave të tij letrare, si pasojë duke sakrifikuar një pasuri të tërë. Duke marrë me mend pozicionin e privilegjuar në të cilin Tolstoi e filloi jetën, transformimi i tij shpirtëror, gjithësesi është për t’u admiruar. 6. Bëhuni zanatçi Tolstoi kuptoi që arritja e një ekuilibri midis mendjes dhe trupit ishte një pjesë thelbësore e procesit të tij krijues. Ai jo vetëm e linte vazhdimisht penën për të marrë plugun mespërmes fushës, por mbante një kosë dhe priste me sharrë duke u mbështetur pas murit ngjitur me tavolinën e shkrimit. Në vitet e tij të fundit, kur gazetarë e shkrimtarë vinin të respektonin plakun e zgjuar me mjekër, ata gjithmonë befasoheshin kur gjenin një nga autorët më të famshëm botërorë të mbledhur kruspull mbi veglat e punës, duke bërë një palë çizme. Nëse Tolstoi do të ishte këtu sot, ai pa dyshim do të na sugjeronte të fusnim ndonjë zanat në jetën. Më mirë se sa të kalonim kaq shumë kohë në twitter apo duke bërë mesazhe.
7. Zgjeroni rrethin tuaj shoqëror Leksioni më themelor për jetën që ofron Tolstoi është të kuptojmë se rruga më e mirë për të sfiduar hamendësimet dhe paragjykimet tona, dhe të gjejmë rrugë të reja mbi vështrimin e botës është ta rrethojmë veten me njerëz, pikëpamjet e të cilëve dhe stili i jetës së të cilëve ndryshon nga i yni. Tek “Ringjallja” ai tregoi se shumica e njerëzve – qofshin ata politikanë, biznesmenë ose hajdutë – “instiktivisht kapen pas rrethit të atyre njerëzve që ndajnë pikëpamjet e tyre për jetën dhe vendin e tyre në të”. Të përkëdhelur brenda grupit të shoqërisë sonë, ne mund ta mendojmë absolutisht normale dhe të justifikueshme të zotërojmë dy shtëpi, ose të kundërshtojmë martesat brenda të njëjtit seks, ose të bombardojmë vendet në Lindjen e Mesme. Ne nuk e shohim që pikëpamje të tilla mund të jenë perverse, të padrejta, ose të pavërteta, sepse ne ndodhemi brenda qarqeve që vetë i kemi krijuar. Sfida është t’i përhapim krahët e bisedës tonë dhe të harxhojmë kohë me ata njerëz, vlerat dhe eksperiencat e të cilëve bien ndesh me tonat. Tolstoi do të na këshillonte se detyra jonë finale është të udhëtojmë përtej perimetrit të rrethit. / bookoflife / KultPlus.com
Leon Tolstoi njihet si një shkrimtar dhe filozof rus, një mjeshtër i letërsisë realiste dhe një prej shkrimtarëve më të mëdhenj të botës. Por pak prej nesh e dinë se ai qe një prej të parëve mbështetës të idesë që veprat e artit nuk duhet të jenë pronë private, por duhet t’i përkasin gjithë njerëzimit.
Refuzimi që i bënte kishës dhe shtetit e bënin atë një anarshist të veçantë kristian, që urrente pronën private, dënonte fort vanitetin dhe ishte një prej të parëve që refuzoi Çmimin Nobel në Letërsi.
Sonte, KultPlus ju sjell një nga thëniet më të famshme të Tolstoit.
“Kur të tradhtojnë është sikur t’i kishin prerë krahët. Ti mund ti falësh, mirëpo s’ke si i përqafon.”/ KultPlus.com
Sa herë që mendoni mbi veprat e mëdha të letërsisë ruse, ka shumë mundësi që mendja t’iushkojë menjëherë tek shkrimtari Leon Tolstoi. Romanet e tij “Lufta dhe Paqja” dhe “Ana Karenina” i mahnitën lexuesit kur u botuan për herë të parë, dhe më shumë se një shekull mëvonë, konsiderohen ende si ndër veprat më të mira letrare të shkruara ndonjëherë. Por shitjet e librave janë vetëm një pjesë e historisë. Ja çfarë duhet të dini më shumë për jetën dhe karrierën e Leon Tolstoit.
Nuk e donte romanin “Lufta dhe Paqja”
Shkrimi i kësaj vepre voluminoze, ishte një proces rraskapitës për Tolstoin. Ai e rishikoivazhdimisht veprën, dhe vetëm për pjesën e parë realizoi 15 drafte dhe shpenzoi gati 1 vit për ta shkruar siç duhet. Por në fund, u shpërblye e gjithë puna e tij e palodhur.
“Lufta dhe Paqja” është padyshim vepra e tij më e famshme, dhe një nga romanet më të famshëm që është shkruar ndonjëherë. Por pavarësisht se shpenzoi kaq shumë kohë me të (ose ndoshta për shkak të këtij fakti), Tolstoi u bë përçmues ndaj romanit.
Në një letër drejtuar një miku të tij, ai shprehej se historia ishte e zmadhuar më shumë seçduhej. Ndërkohë në ditarin e tij, shkroi:”Njerëzit më duan për vogëlsirat që kam shkruar – si Lufta dhe Paqja e kështu me radhë – të cilat ata mendojnë se janë kaq shumë të rëndësishme”.
Romani “Ana Karenina”, u frymëzua nga një ngjarje reale
Ngjarjet e Ana Kareninës mund të jenë bazuar tek një dramë e jetës reale, që preku mikun dhe njëherazi fqinjin e Leo Tolstoit, Aleksandër Nikolajeviç Bibikov, që kishte një lidhje romantike me një grua të quajtur Ana Stepanovna Pirogova.
Por Bibikov filloi që ta linte atë pas dore, në favor të dados gjermane të fëmijëve të tij. E pushtuar nga xhelozia, Stepanovna iku në fshat, ku u end e pikëlluar për disa ditë, përpara se t’i dilte para një treni duke vrarë veten. Tolstoi ishte dëshmitar në autopsinë e saj, dhe ajo ngjarje e preku aq sa një vit më vonë, vendosi ta kthejë atë në një roman.
Bashkëshortja e tij, Sofia, ishte një aset i paçmuar për karrierën e tij
Shumë artistë të mëdhenj, kanë përfituar nga puna e padukshme e partnerëve të tyre. Por mbështetja që mori Leon Tolstoi nga gruaja e tij, ishte më se e dukshme. Sofia ulej përkrah tijgjatë kohës që ai shkruante, dhe i jepte shpesh sugjerime, apo ia redaktonte tekstin.
Ishte ajo që ri–shkroi të gjitha draftet e tij, në mënyrë që ai të kishte një dorëshkrim të lexueshëm kur t’ua dërgonte botuesve, gjë që duhet të ketë qenë mjaft sfiduese duke pasur parasysh numrin e lartë të faqeve të dorëshkrimeve të Tolstoit. Nga ana e biznesit, Sofia ishte ajo që e nxiti atë të botonte “Lufta dhe Paqja” si një roman të plotë, në vend të tregimeve nëseri.
Leon Tolstoi dhe Sofia patën 13 fëmijë
Me gruan e tij, Sofia, Leon Tolstoi pati 13 fëmijë, 8 nga të cilët mbijetuan deri në moshë madhore. Disa ndoqën shembullin e babait të tyre duke u bërë shkrimtarë, përfshirë IliaTolstoi dhe Lev Tolstoi. Sot janë gjallë qindra nga pasardhësit e tij të drejtpërdrejtë, ndërsa 2 herë në vit ata organizojnë mbledhjet familjare të Tolstoit në vilën e tij (sot një muze) në Jasnaja Poliana, Rusi.
Është një nga shkrimtarët më të shitur të të gjitha kohërave
Është e vështirë të thuhet një shifër e saktë e kopjeve të shitura të librave të botuar para shekullit XX-të. Por është e sigurt të thuhet se librat e Tolstoit janë best–seller të përhershëm. Vetëm në vitin 2004, “Ana Karenina” rifitoi interesin e lexuesit falë njëpromovimi nga “Klubi i Librit” të moderatores së njohur amerikane Opra Uinfri, dhe botuesi e rriti atë vit tirazhin nga 20.000 në 800.000 kopje.
Romani “Lufta dhe Paqja”, shiti kopje të mjaftueshme për t’u përfshirë në listën e 50 librave më të mirëve të shitur ndonjëherë në Britaninë e Madhe. Sipas disa vlerësimeve, deri më sot janë shitur më shumë se 400 milionë kopje të veprave të Tolstoit.
Nuk e fitoi kurrë Çmimin Nobel
Kur Çmimi Nobel për Letërsi nisi të jepej për erë të parë në vitin 1901, shumë njerëz supozuan se fituesi do të ishte Leon Tolstoi. Në atë që cilësohet ende si një nga mospërfilljet më të mëdha në historinë e këtij çmimit, Nobeli iu dha atë vit poetit francez Salli Prydom.
Dyzet e dy shkrimtarë dhe artistë suedezë i shkruan Tolstoit për t’i shprehur kundërshtimin e tyre ndaj vendimit të komitetit të Nobelit. Por shkrimtari rus iu përgjigj:“U lumturova kur mësova që nuk m’u dha Çmimi Nobel. Më privoi nga problemi i madh se si do t’i shpenzoja paratë”. Ai u nominua si kandidat deri në vitin 1906.
Thënie të paharrueshme të Leon Tolstoit:
“Në rast se nuk do të kishte mjete të jashtme për zbehje e ndërgjegjes së tyre, gjysma e njerëzve do të vrisnin veten menjëherë, pasi të jetosh në kundërshtim me arsyen është një gjendje shumë e patolerueshme ,dhe të gjithë njerëzit e kohës sonë ndodhen në një gjendje të tillë.”
“Besimi është domethënia e kësaj jete, ai kuptim me anë të të cilit njeriu nuk e shkatërron veten, por vazhdon të jetojë. Është forca përmes së cilës jetojmë”.
“Ndryshimet në jetën tonë, duhet të vijnë nga pamundësia për të jetuar ndryshe, dhe jo sipas kërkesave të ndërgjegjes sonë, dhe as nga vendosmëria jonë mendore për të provuar një formë të re të jetës”.
“Gjatë gjithë historisë nuk ka pasur asnjë luftë që nuk është nxitur nga qeveritë, në mënyrë të pavarur nga interesat e njerëzve, për të cilët lufta është gjithmonë e dëmshme edhe kur është e suksesshme”./bota.al/ KultPlus.com
Leon Tolstoi, shkrimtari i madh rus i cili njihet për dy veprat e tij që letërsia botërore i konsideron si kryevepra të letërsisë, shkruan KultPlus.
Tolstoi la gjurmë të mëdha në historinë e letërsisë botërore e sidomos asaj ruse.
Më poshtë mund të lexoni një fragment të shkëputur nga romani i tij ”Lufta dhe Paqja”
”Po, dashuri,… por jo dashuri që dashuron për diçka, të fitojë diçka, ose për shkak të diçkaje, por atë dashuri që e ndjeva për herë të parë, kur isha duke vdekur, e pashë armikun tim dhe prap e doja atë. E njoha atë ndjenjë të dashurisë e cila është esenca e shpirtit, për të cilën asnjë objekt nuk është i nevojshëm.
Dhe këtë ndjenjë të hareshme e njoh edhe tani gjithashtu. Ta duash fqinjin e dikujt; ta duash armikun e dikujt; të duash çdo gjë – ta dush Zotin në të gjitha manifestimet e tij. Dikush që është i dashur për dikë, mund të duhet me dashuri njerëzore; por një armik ama, mund të dashurohet vetëm me një dashuri hyjnore.
Dhe kjo ishte arsyeja se përsa ndjeva kënaqësi të tillë kur e ndjeva se e dashuroja atë burrë. Çfarë ka ndodhur me të? A është ai gjallë?… Dashuria njerëzore mund të kalojë nga dashuria në urrejtje; por dashuria hyjnore nuk mund të ndryshojë kurrë; Asgjë, madje as vdekja nuk mund ta thyej atë.
Ajo është pikërisht natyra e shpirtit. Dhe sa njerëz kam urrejtur në jetën time? Nga gjithë këta njerëz, asnjë nuk e kam dashuruar dhe urrejtur më shumë se atë… nëse do të ishte e mundur për mua ta shoh atë vetëm edhe njëherë… vetëm njëherë, dhe duke shikuar ata sy t’i them….” / KultPlus.com
Kryevepra e famshme e Tolstoit, “Anna Karenina” do të vijë si një serial në Netflix.
Përkohësisht, titulli i serialit është “Anna K”, por do të ndryshojë sapo të përfundojë prodhimi. Seriali do të bazohet në romanin klasik, por do të jetë një version më modern, transmeton KultPlus.
Në sfondin e Rusisë moderne, seriali do të përqendrohet te figura e sekretares Anna Karenina, gruaja e guvernatorit të ardhshëm të Shën Petersburgut.
Lidhja e dashurisë me Vronskin, trashëgimtari i një perandorie alumini, do të jetë një nga çështjet kryesore që seriali pritet të trajtojë. Marrëdhënia e tyre do të fillojë të kriset, duke kërcënuar ekuilibrat delikate të marrëdhënieve familjare dhe jetën e tyre shoqërore.
Sipas informacioneve të para, rolin kryesor të Anës do ta marrë Svetlana Hotshenkova.
Skenaristi i serialit, Roman Kador tha: “Sjellja e Anna Karenina në Rusi në shekullin të 21-të dhe në të njëjtën kohë, ta njohësh atë me të gjithë botën në gjuhën e saj, përmes kësaj mrekullie, të quajtur Netflix, është një ëndërr për mua. / KultPlus.com
Nga fundi i jetës, prind i 13 fëmijëve, shkrimtari pësoi një shndërrim shpirtëror: rishikoi qëndrimin ndaj martesës dhe marrëdhënieve midis burrave dhe grave në përgjithësi.
Në novelën që shkakoit skandal: “Sonata Kreutzer”, Tolstoi propozon të hiqej dorë plotësisht nga dashuria fizike! Libri pati një ndikim jashtëzakonisht të madh tek rinia, në fund të shekullit të 19-të. Disa e konsideruan novelën e Tolstoit: “Sonata Kreutzer”, si punën e tij më të mirë, të tjerët, përkundrazi, i hodhën poshtë pikëpamjet e Tolstoit, ndërsa Teodor Ruzvelt shkoi deri atje, sa e quajti një “zvetënues të moralit seksual”. Përse krijoi një bujë të atillë në publik, kjo novelë e shkurtër? Dhe çfarë përçon në të, Tolstoi?
Vrarë nga xhelozia
Protagonisti, Vasili Pozdnishev, historinë e jetës ia tregon një bashkudhëtari treni. Ai vrau bashkëshorten, kur, teksa kthehet nga një udhëtim në orët e vona, e gjen të shoqen duke luajtur muzikë me një burrë tjetër. Gjykata vendosi që vrasja ishte provokuar nga tradhtia bashkëshortore dhe e liroi, kështu që Pozdnishevi u lejua të shëtiste i lirë. Pas episodit të tmerrshëm, Pozdnishevi pësoi një rilindje shpirtërore, me pretendimin se tashmë e kuptonte gjendjen e ligë të shoqërisë: “Unë nuk e vrava gruan atëherë, por shumë më herët. Ashtu siç po vrasin tani, gjithkush, gjithsecilin…”. Libri nuk e qartëson nëse e shoqja e Pozdnishevit ishte e pabesë, apo jo: Tolstoi është shumë më i shqetësuar për ndjenjat, sesa për veprimet. Në epigrafin e “Sonata Kreutzer”, autori citon nga Ungjilli: “Unë po ju them, se të gjithë që shikojnë një grua me epshin për ta pasur, në zemër ka kryer tradhti bashkëshortore me të”. “Tolstoi ishte i bindur se fatkeqësia që i ngjau familjes së personazheve të tij buronte nga shthurja seksuale paramartesore, që i mësoi të shpresonin nga jeta familjare, para së gjithash, kënaqësinë e dëshirës trupore. Zhgënjimi e çon Pozdnishevin të urrejë të shoqen dhe të ndihet xheloz i çmendur”, – shkruan Andrei Zorin në librin: “Jeta e Lev Tolstoit. Përvoja e leximit”.
Rrethi vicioz
Duke diskutuar edukimin seksual të djemve dhe vajzave, Pozdnishevi vëren me hidhërim, sesa me ç’moral të korruptuar është shoqëria në modë.
Në rrethin shoqëror konsiderohej normale, madje e shëndetshme që burrat “të kënaqen në shthurje” para martesës. “Më kujtohet që befas ndjeva një trishtim kaq të thellë, saqë doja të qaja, të qaja për humbjen njëherë e përgjithmonë të pafajësisë sime, të marrëdhënieve me gratë. Po, marrëdhëniet e mia me gratë ishin mbyllur njëherë e mirë”. Vlen të përmendet se ky episod është autobiografik: Tolstoi kishte përvojë shumë të ngjashme, duke e përshkruar edhe në ditarët.
Në të njëjtën kohë, gratë privoheshin nga “e drejta” për të pasur marrëdhënie seksuale para martesës. Sidoqoftë, sipas Pozdnishevit, gratë e sapomartuara nuk janë më të mira se prostitutat. Qëllimi i vetëm i hobeve të tyre, qoftë shthurje apo muzikë, ishte të bënte përshtypje tek burri i ardhshëm. Sa u përket veshjeve të grave, Pozdnishevi rendit një varg të gjatë, duke thënë se miliona njerëz punojnë në fabrika vetëm për të kënaqur tekat e grave, duke krijuar veshje që mund të tërheqin hëpërhë një anëtar të seksit të kundërt. Madje, ai e konsideron të tmerrshëm faktin që gratë ua marrin mendjen burrave me sensualitetin e tyre. “Sapo ajo e posedon me mënyrat e saj, fillon të abuzojë dhe fiton një epërsi të tmerrshme”.
Tolstoi i zhgënjyer nga institucioni i martesës
Për mendimet e guximshme në lidhje me martesën dhe për zhvlerësimin e vlerave të familjes, “Sonata Kreutzer” u censurua menjëherë pas botimit. Për më tepër, në SHBA, po ashtu u ndalua shtypi i gazetave që botuan novelën e përkthyer. Sidoqoftë, ishte grishja e frutit të ndaluar që e bëri librin tepër të popullarizuar. Tashmë Tolstoi ishte bërë i famshëm ndërkombëtar, por me “Sonata Kreutzer”, ai bëri për vete imagjinatën e gjithë shoqërisë së arsimuar dhe veçanërisht të rinjve. Novela kalonte nga një person tek tjetri në fshehtësi, në kopje të shkruara me dorë. Pozdnishevi përshkruan sesi ra në dashuri me gruan e tij të ardhshme, mirëpo shumë shpejt atë e pa vetëm si një bashkim në një udhëtim të këndshëm me varkë dhe për fustanin tërheqës që kishte veshur. Pas martesës, pason një muaj “i poshtër” mjalti, që nuk qe tjetër veçse vesi i ligjëruar. Më pas, burri nuk ia ka idenë se ç’person është bashkëshortja dhe habitet kur sheh zemërim, apo cilësi të tjera tek ajo. Pasojnë grindje dhe keqkuptime, ndaj e vetmja gjë që mund t’i pajtojë është lindja e fëmijës. Pikërisht në lindjen dhe rritjen e fëmijëve e sheh Pozdnishevi (njëlloj si Tolstoi), qëllimin e gruas. Kur mëson se pas lindjes së fëmijës së pestë, mjekët e këshillojnë gruan të mos bëjë më fëmijë, Pozdnishev e sheh këtë si shkelje të ligjit të natyrës. Për më tepër, sipas Tolstoit, një grua që nuk mund të krijojë, por vijon të bëjë seks me burrin, madje përdor kontraceptivë, është krejtësisht e pamoralshme. Këtë çështje shkrimtari e kishte për zemër, pasi edhe gruaja e tij u këshillua të mos lindte më, mirëpo ai kundërshtoi që ajo të merrte “masa” për të shmangur shtatzëninë. […] Pozdnishevi mendon, se mënyra më e mirë është abstenimi i seksit, mirëpo bashkudhëtari dhe dëgjuesi i historisë së jetës e pyet: Po atëherë, si do t’i vejë filli racës njerëzore? Unë pajtohem me budistët, se jeta njerëzore nuk ka qëllim dhe se gjithsesi një ditë do të mbarojë, njëlloj si raca njerëzore, si rrjedhojë nuk shoh ndonjë dëm nëse mbaron kur të gjithëve do t’u duhet të jetojnë moralisht. “Tolstoi padyshim që e hodhi poshtë kuptimin pozitiv të vetë martesës, duke e konsideruar si bashkimi i një burri dhe një gruaje shenjtëruar nga tradita e krishterë”, – shkruan studiuesi i Tolstoit, Pavel Basinsky.
Interpretimi i grave të emancipuara
Në vitet 1890, “Sonata Kreutzer” u bë objekt diskutimi. Basinsky, shkruan: “Ishte një nga çmenduritë kryesore të dekadës”. Fundi i shekullit të 19-të ishte epoka e përparimit galopant të emancipimit të grave, kësisoj nuk është për t’u habitur që lexuesit femra panë një tjetër problem etik në histori: përse një femër duhet të mbetet e virgjër para martesës, ndërsa një burrë ka të drejtë të fitojë përvojë paraprake seksuale, madje inkurajohet nga vetë shoqëria për ta bërë këtë?
Pasi doli novela e Tolstoit, çështja e moralit seksual filloi të diskutohej edhe në shtyp. Yelizaveta Dyakonova, një nga feministet e para ruse, shkroi në revista, duke shprehur indinjatën, se çdo burrë “do ta konsideronte turp për veten” të martohej me një grua që kishte marrëdhënie me burra të tjerë para tij, ndërsa ai vetë e konsideron normale të ketë përvoja seksuale para martese. “Dhe është kudo njëlloj, kudo! Si në Rusi, ashtu edhe jashtë Rusisë! O Zot, Zot i Madh!” – shkruante Dyakonova.
Nëse novela e Tolstoit e nxiti Dyakonovan, të kërkonte që burrat të ruajnë pafajësinë para martesës njëlloj si gratë, kjo i nxiti gratë e tjera të kuptojnë padrejtësinë e situatës së tyre dhe të kërkojnë lirinë. /konica/ KultPlus.com
Një emër që ka hyrë nga historia e letërsisë ruse në atë botërore është Leon Tolstoi, shkruan KultPlus.
Veprat e tij bënë që në çdo fjalë të shkruar të fshihet një madhështi simbolikash, e të cilat vazhdojnë të jenë aktuale edhe sot.
Përtej librave të botuar, ai ka lënë edhe shumë thënie që janë universale.
KultPlus ua sjell disa thënie nga Tolstoi:
Nuk është bukuria që zgjat, është dashuria që na bën neve të dukemi të bukur.
Respekti u shpik për të zënë vendin bosh, aty ku duhej të ishte dashuria.
Nëse kërkon përsosmërinë, nuk do të jesh asnjëherë i kënaqur.
E habitshme se sa i madh është iluzioni, që bukuria është mirësi.
Dy luftëtarët më të fuqishëm janë durimi dhe koha.
Pa e ditur se çfarë jam dhe përse jam këtu, jeta është e pamundur.
Që të heqësh qafe një armik, duhet që ta duash atë.
Të gjithë mendojnë për të ndryshuar botën, por askush nuk mendon për të ndryshuar vetveten.
Mund të dimë vetëm që nuk dimë asgjë. Dhe kjo është shkalla më e lartë e urtësisë njerëzore.
Kuptimi i vetëm i jetës është që t’i shërbejë njerëzimit.
A është vërtetë e mundur që t’i thuash dikujt tjetër atë që ndien?
Në emër të Zotit, ndalu një moment, lëre punën, shih përreth teje.
Muzika është gjuha e shkruar e emocionit.
Nuk ka madhështi atje ku nuk ka thjeshtësi, mirësi dhe të vërtetë.
Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por nga mënyra se si ne i shohim ato.
E vërteta, ashtu si floriri, duhet ruajtur jo nga madhësia e saj, por duke hequr prej saj të gjithë ato që nuk janë flori.
Mërzia: Dëshira për të patur dëshira.
Njeriu mund të jetojë dhe të ketë shëndet pa i vrarë kafshët për ushqim; kështu që, nëse ai ha mish, ai merr pjesë në mbytjen e kafshës për hir të urisë së tij.
Jeta e vërtetë jetohet kur ndodhin ndryshime të vockla.
Një nga kushtet e para të lumturisë është që lidhja midis Njeriut dhe Natyrës të mos prishet.
Ne humbëm sepse i thamë vetes sonë se humbëm.
Dhe të gjithë njerëzit jetojnë, jo nga arsyeja e ndonjë kujdesi ndaj vetes së tyre, por nga dashuria që të tjerët kanë për ta.
Lumturia nuk varet nga gjërat e jashtme, por në mënyrën se si ne i shikojmë ato.
Kape momentin e lumturisë, dashuro dhe dashurohu. Ky është realiteti i vetëm në botë, gjithçka tjetër është marrëzi.
Të gjitha ato që kuptoj, i kuptoj prej dashurisë. / KultPlus.com
Të gjithë e njohim Leon Tolstoin si një shkrimtar dhe filozof rus, një mjeshtër i letërsisë realiste dhe një prej shkrimtarëve më të mëdhenj të botës. Por pak prej nesh e dinë se ai qe një prej të parëve mbështetës të idesë që veprat e artit nuk duhet të jenë pronë private, por duhet t’i përkasin gjithë njerëzimit.
Refuzimi që i bënte kishës dhe shtetit e bënin atë një anarshist të veçantë kristian, që urrente pronën private, dënonte fort vanitetin dhe ishte një prej të parëve që refuzoi Çmimin Nobel në Letërsi.
Sonte, KultPlus ju sjell një nga thëniet më të famshme të Tolstoit.
“Kur të tradhtojnë është sikur t’i kishin prerë krahët. Ti mund ti falësh, mirëpo s’ke si i përqafon.”/ KultPlus.com
Leo Tolstoi i lindur më 9 shtator 1828 ishte shkrimtar rus, novelist, eseist, dramaturg dhe filozof. Rrjedh nga familja aristokrate e Tolstojve. Njihet si një prej shkrimtarëve më të mëdhenj në histori dhe ka pasur një frymë realiste në krijimtarinë e tij letrare. Ai u martua në moshën 34 vjeç me Sophia (Sofya) Andreevna 18-vjeçare. Ata kishin 13 fëmijë, pesë prej të cilëve vdiqën në fëmijëri.
Njihet për dy kryeveprat e tij me përmasa botërore: “Lufta dhe Paqja” dhe “Ana Karenina”.
Ndër veprat më të shkurtra të Tolstoit, Vdekja e Ivan Ilyich (1886) zakonisht klasifikohet ndër shembujt më të mirë të romanit. Sidomos gjatë tre dekadave të tij të fundit Tolstoy gjithashtu arriti famë botërore si një mësues moral dhe fetar.
Shumica kanë theksuar aftësinë e tij për të vëzhguar ndryshimet më të vogla të vetëdijes dhe për të regjistruar lëvizjet më të vogla të trupit.
Poeti dhe kritiku britanik i shekullit XIX, Matthew Arnold tha se një roman nga Tolstoy nuk është një vepër arti por një pjesë e jetës.
Autori rus Isaak Babel komentoi se, nëse bota do të mund të shkruante vetë, ajo do të shkruante si Tolstoy.
Enciklopedia Britannica renditi librin e tij, “Anna Karenina” si librin më të madh të shkruar ndonjëherë.
Raporti në revistën Time vendos “Anna Karenina” në vendin e parë dhe “Lufta dhe Paqja” në vendet e treta midis librave më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Disa burime të tjera gjithashtu i përfshijnë këta libra në listën e tyre kryesore.
Fjalia e parë e Anna Karenina është ndër rreshtat më të famshëm të librit: “Të gjitha familjet e lumtura i ngjajnë njëra-tjetrës, secila familje e palumtur është e pakënaqur në mënyrën e vet.” Anna Karenina u botua me këste nga 1873 në 1877, për vlerësimin e kritikëve dhe publikut. Honoraret që Tolstoy fitoi nga romani kontribuuan në pasurinë e tij në rritje të shpejtë./ KultPlus.com
Leon Tolstoi, shkrimtari i madh rus i cili njihet për dy veprat e tij që letërsia botërore i konsideron si kryevepra të letërsisë, shkruan KultPlus.
Tolstoi la gjurmë të mëdha në historinë e letërsisë botërore e sidomos asaj ruse.
Më poshtë mund të lexoni një fragment të shkëputur nga romani i tij ”Lufta dhe Paqja”
”Po, dashuri,… por jo dashuri që dashuron për diçka, të fitojë diçka, ose për shkak të diçkaje, por atë dashuri që e ndjeva për herë të parë, kur isha duke vdekur, e pashë armikun tim dhe prap e doja atë. E njoha atë ndjenjë të dashurisë e cila është esenca e shpirtit, për të cilën asnjë objekt nuk është i nevojshëm.
Dhe këtë ndjenjë të hareshme e njoh edhe tani gjithashtu. Ta duash fqinjin e dikujt; ta duash armikun e dikujt; të duash çdo gjë – ta dush Zotin në të gjitha manifestimet e tij. Dikush që është i dashur për dikë, mund të duhet me dashuri njerëzore; por një armik ama, mund të dashurohet vetëm me një dashuri hyjnore.
Dhe kjo ishte arsyeja se përsa ndjeva kënaqësi të tillë kur e ndjeva se e dashuroja atë burrë. Çfarë ka ndodhur me të? A është ai gjallë?… Dashuria njerëzore mund të kalojë nga dashuria në urrejtje; por dashuria hyjnore nuk mund të ndryshojë kurrë; Asgjë, madje as vdekja nuk mund ta thyej atë.
Ajo është pikërisht natyra e shpirtit. Dhe sa njerëz kam urrejtur në jetën time? Nga gjithë këta njerëz, asnjë nuk e kam dashuruar dhe urrejtur më shumë se atë… nëse do të ishte e mundur për mua ta shoh atë vetëm edhe njëherë… vetëm njëherë, dhe duke shikuar ata sy t’i them….” / KultPlus.com
Në vitin 1908, revolucionari indian Taraknath Das i shkroi Leo Tolstoit, një nga figurat më të njohura e të rëndësishme në botë në atë kohë, duke i kërkuar mbështetje ndaj pavarësisë së Indisë nga Anglia.
Më 14 dhjetor, Tolstoi i shkroi Das një letër të gjatë, të cilën ky i fundit e botoi në gazetën indiane “Free Hindustan”. E kaluar dorë më dorë, letra i arriti Mahatma Gandhi, karriera e të cilit si lider i paqes sapo kishte nisur.
Ai i shkroi Tostoit, duke i kërkuar leje që ta botonte letrën eshe një herë. Ky moment do të shënonte nisjen e një korrespondence të gjatë mes të dyve, që zgjati deri në vdekjen e Tolstoit.
“Pa dyshim që nuk ka asgjë të re në ato që thotë Tolstoi. Por paraqitja e të vërtetave të vjetra nga ai është kaq e efektshme. Logjika e tij është e pakundërshtueshme. Mbi të gjitha ai të bind në ato që thotë. Ai kërkon vëmendje dhe e merr atë”,- shkruante Gandhi.
Tolstoi e hap çdo kapitull të letrës së tij të gjatë me një pasazh nga Krishna (një nga hyjnitë më të rëndësishme hindu).
“Arsyeja pse shumica e klasës punëtore vazhdon të punojë për një grup njerëzish, që kontrollojnë punën e tyre dhe rrjedhimisht jetët e tyre, është kudo e njëjtë, edhe kur nënshtruesit dhe të nënshtruarit janë të së njëjtës racë e të së njëjtit komb”-, shkruante ai.
Sipas Tolstoit, edhe shkenca, edhe feja mund të çojnë në dogma të rrezikshme, që na zhvendosin nga ligji më bazik i dashurisë.
“Dashuria është e vetmja mënyrë për të shpëtuar nga të gjitha të këqijat, për të shpëtuar njerëzimin nga skllavëria”,- shkruan shkrimtari i njohur.
“Çfarë po ndodh tani me njerëzit në Lindje e Perëndim është njëlloj me atë çfarë i ndodh çdo individi kur kalon nga fëmijëria në adoleshencë apo nga adoleshenca në rini e njëlloj me çdo fazë të jetës, Ai jeton pa asnjë drejtim, humb busullën, kështu që shpik shpërqendrime të çdo lloji. Kohëzgjatja e këtyre fazave është çështje më vete”Filzofia.al /KultPlus.com
Leon Tolstoi konsiderohet si një nga shkrimtarët më të mëdhenj botëror kurse vepra e tij “Lufta dhe Paqja” konsiderohet si një nga kryeveprat e tij dhe një nga veprat më të përkthyera, shkruan KultPlus.
Lufta dhe Paqja, është një novelë historike, në përkthimin shqip e ndarë në katër libra, flet për ngjarjet e trazuara në Rusi gjatë luftërave të Napoloeonit në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë.
Mbështetur mbi një stil jete aristokratike që tashmë kish filluar të zhdukej gjatë kohës që Leon Tolstoi shkroi librin e tij në vitet 1860, libri përmbledh një periudhë relativisht të shkurtër – pesëmbëdhjete vjet – por paraqet jetët e karaktereve të ndryshëm nga të gjitha segmentet e shoqërisë me detaje të gjalla dhe të mirë realizuara.
Tregimi pasqyron përballjen e një gjenerate me ndryshimin, i cili i bën disa që të luftojnë për të mbrojtur strukturën ekzistuese edhe me jetën e tyre, ndërsa të tjerët e kuptojnë se mënyrat e vjetra po zhduken.
KultPlus ju sjellë një pjesë nga dorëshkrimi i kësaj vepre që shkrimtarit të madh i kishte marrë hiq më pak se gjashtë vite punë. /KultPlus.com
Thonë se libër të keq nuk ka, por ka libër që nuk iu pëlqen juve personalisht.
Ndonëse kjo mund të jetë e vërtetë, ekspertët dhe adhuruesit e mëdhenj të librave, kanë arritur ta krijojnë një listë me pesë librat më të mirë të të gjitha kohërave, transmeton Telegrafi.
Këta libra janë të zhanreve të ndryshëm dhe të shkruar në epoka të ndryshme.
Më poshtë, gjeni listën me këta pesë libra të cilët konsiderohen si më të mirët që kanë ekzistuar:
“Anna Karenina” nga Leo Tolstoy
Anna Karenina e tregon aferën e dashurisë së ndaluar mes Anës rebele dhe të ndjeshme me oficerin e pashëm Vrosnky. Tragjedia fillon të ndodh kur Anna e refuzon martesën e saj pa pasion dhe duhet t’i durojë hipokrizitë e shoqërisë.
“Madame Bovary” nga Gustave Flaubert
Madame Bovary është novela debutuese e shkrimtarit francez Gustave Flaubert, e publikuar më 1856. Personazhi i këtij libër bën jetë të “sthurur” në mënyrë që t’i ikë banaliteteve dhe boshllëkut të jetës krahinore.
“War and Peace” nga Leo Tolstoy
Lufta dhe Paqja e Leo Tolstoy-t i përshkruan në detaje ngjarjet që kishin shpirë në pushtimin e Rusisë nga Napoleoni, dhe ndikimin që epoka Napoleonike e kishte pasur në shoqërinë cariste.
“The Great Gatsby” nga F. Scott Fitzgerald
Novela e përshkruan një epokë që vet Fitzgeraldi e kishte emëruar “Epoka e Jazz-it”. Libri kryesisht merret me milionerin e ri dhe misterioz Jay Gatsby dhe pasionin e tij donkishotesk dhe obsesionin për të bukurën Daisy Buchanan.
“Lolita” nga Vladimir Nabokov
Libri njihet ndërkombëtarisht për stilin inovativ dhe temën tabu të cilën e shtjellon: protagonisti, Humbert Humbert, obsesionohet seksualisht pas 12 vjeçares të quajtur Dolores Haze.
Në vitin 1914, pak para se të niste lufta e parë botërore, shkrimtari austriak Stefan Zweig ndërmerr një udhëtim në Rusinë e kohës. Prapa kësaj vizite fshihej dëshira e kahmotshme e Zweig për ta vizituar varrin e idhullit të tij, Tolstoyt.
Përshkrimin e vendit ku Tolstoy pushon përjetësisht, Zweig e jep tek vepra autobiografike “Bota e djeshme”:
“Në Rusi nuk pashë gjë më të madhërishme e më mallëngjyese se varri i Tolstoit. Ai vend i ndritur pelegrinazhi ndodhet i mënjanuar e vetmitar në thellësi të një pylli. Një shteg i ngushtë të çon deri tek ajo tumul, e cila nuk është gjë tjetër veçse një kuadrat dheu i hedhur, që nuk e ruan askush, nuk e mbron askush, vetëm ca pemë të mëdha i bëjnë hije. Ato pemë të larta, më shpjegoi para varrit mbesa e tij, i pati mbjellë vetë Lev Tolstoi. Qysh kur ishin fëmijë, ai dhe i vëllai Nikolaj kishin dëgjuar nga goja e një gruaje të fshatit legjendën se një vend ku njeriu mbjell pemë, bëhet vend fatlum. Dhe kështu, si duke luajtur, patën ngulur në tokë disa filiza. Vetëm më vonë i ranë ndër mend burrit plak ato fjalë të mrekullueshme profetike, dhe shprehu menjëherë dëshirën për t’u varrosur nën ato pemë që i kishte mbjellë vetë. U bë ashtu siç deshi ai, dhe tani ky varr është më mbresëlënësi në botë me atë thjeshtësinë e vet prekëse. Një tumë e vogël katërkëndëshe mu në mes të pyllit, rrethuar nga pemë degëgjata. As kryq, as gur varri, as mbishkrim.
Ai burrë i madh u varros pa emër, ai që vuajti si askush tjetër nga emri e nga lavdia, krejt si endacak i gjetur rastësisht, si ushtar i panjohur. Askujt nuk i ndalohet të shkojë te banesa e tij e fundit; ai gardhi me dërrasa të rralla rreth e qark nuk është i kyçur. Asgjë tjetër përveç nderimit të thellë të njerëzve nuk e ruan prehjen e fundit të atij që nuk gjeti prehje kurrë në jetë. Ndërsa gjetkë kërshëria mezi pret të ngopet me salltanetin e varrit, këtu thjeshtësia imponuese zhvlerëson çdolloj qejfi për salltanet. Era fëshfërin si zë Perëndie sipër varrit të atij njeriu pa emër. Nuk dëgjohet asnjë zë tjetër, njeriu mund të kalojë aty pari duke menduar vetëm se në atë vend është varrosur dikush, një rus cfarëdo në tokën ruse. As kripta e Napoleonit poshtë kubesë së mermertë të katedralës së Invalidëve, as arkivoli i Gëtes në kriptën e princërve, as ato përmendore varresh në abacinë e Uestminsterit nuk të lënë aq mbresë sa ky varr mrekullisht i heshtur, sa ky varr prekës i paemër, diku në mes të pyllit, i rrethuar nga fëshfërima e erës e që nuk jep vetë asnjë mesazh, nuk thotë as edhe një fjalë”./KultPlus.com
