Letra që Napoleon Bonaparti i dërgoi Ali Pashë Tepelenës nga Malta

Nga Aurenc Bebja

Në librin “Œuvres de Napoléon Bonaparte, Tome 2, 1821 – Vepra të Napoleon Bonapartit, Vëllimi 2, 1821”, gjejmë dy letra ekskluzive (f. 230 – 231) ku Napoleon Bonaparti, pas pushtimit të Maltës, kërkonte të komunikonte me Ali Pashë Tepelenën, përmbajtjen e të cilave Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Maltë, 17 qershor 1798.

Shtetasit Lavalette,

Shtetas, “L’Arthémise” ka urdhërin që t’ju ankorojë në bregdetin e Shqipërisë dhe t’ju vendosë në gjendje të bisedoni me Ali Pashën. Letra e bashkangjitur që do të duhet t’i jepni atij, nuk përmban asgjë tjetër veçse t’i jepni besueshmëri asaj që do t’i thoni dhe ta ftoni që t’ju japë një mënyrë të sigurt për të folur vetëm me të.Do t’ia jepni vetë letrën e përmendur, në mënyrë që të siguroheni se do ta lexojë vetë.

Pas kësaj, ju do t’i thoni atij se, pasi sapo kam pushtuar Maltën dhe duke u gjendur në këto dete (ujëra) me tridhjetë anije dhe pesëdhjetë mijë burra, do të kem marrëdhënie me të dhe se dua të di nëse mund të mbështetem tek ai; se do të doja që edhe ai të dërgonte pranë meje, duke e hipur në fregatë, një njeri fisnik dhe që do të kishte besimin e tij; se për shërbimet që u ka bërë francezëve, për trimërinë dhe guximin e tij, nëse më tregon besim dhe dëshiron të më ndihmojë, unë mund t’ia shtoj shumë lavdinë dhe fatin e tij.

Në përgjithësi do të mbani shënim gjithçka që ju thotë Ali Pasha dhe do të hipni sërish në fregatë për të ardhur tek unë dhe do të më raportoni për gjithçka që keni bërë.

Duke kaluar nëpër Korfuz, ju do t’i thoni gjeneralit Chabot të na dërgojë anije të ngarkuara me dru dhe t’u bëjë një shpallje banorëve të ishujve të ndryshëm që t’i dërgojnë skuadriljes verë, rrush të thatë dhe se do të paguhen mirë për këtë. 

BONAPARTI

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Maltë, 17 qershor 1798.

Ali Pashës,

Miku im shumë i respektuar, pasi ju kam ofruar urimet e mia më të mira për begatinë dhe ruajtjen e jetës tuaj, kam nderin t’ju informoj se e njoh prej kohësh lidhjen (simpatinë) që keni për republikën franceze, gjë që do të më bënte të dëshiroja të gjeja një mënyrë për t’ju dhënë prova të vlerësimit që kam për ju.

Meqë sot rasti mu duk i favorshëm, u nxitova t’ju shkruaj këtë letër miqësore,dhe kam udhëzuar një nga ndihmësit e mi në terren që t’jua sjellë, t’jua dorëzojë personalisht.

E kam porositur gjithashtu që t’ju bëjë disa propozime në emrin tim dhe meqë nuk e njeh gjuhën tuaj, ju lutemi të zgjidhni një përkthyes besnik dhe të besueshëm për bisedimet që do të ketë me ju.

Ju lutem t’i jepni besueshmëri gjithçkaje që ai ju thotë nga ana ime dhe ta ktheni menjëherë tek unë me një përgjigje të shkruar në turqisht nga vetë dora juaj.

Ju lutem pranoni urimet e mia të mira dhe sigurinë e përkushtimit tim të sinqertë. 

BONAPARTI

https://www.darsiani.com/la-gazette/1798-letra-qe-napoleon-bonaparti-i-dergoi-ali-pashe-tepelenes-nga-malta/ / KultPlus.com

Ushtarët shqiptarë të cilët i shërbyen Napoleonit

Kjo është një gravurë e ushtarëve shqiptarë që shërbenin në trupat e Napoelonit në Ishujt Joniane. Ata kishin krijuar një regjiment që përveçse përvojës shumë të çmuar ushtarake që afronte, mori nga administrata franceze dhe principet e Revolucionit.

Intelektualët dhe udhëheqësit kombëtarë ballkanikë të shek XIX, do të ndikoheshin nga dy doktrina politike me prejardhje evropianoperëndimore: liberalizmi që buronte nga idetë e iluminizmit në shek e XVIII; dhe nacionalizmi.

Përballë këtij realiteti të ri në Ballkan, fillimisht nën një zgjim kulturor dhe pastaj nën një zgjim politik të nxitur më së tepërmi edhe nga Kriza Lindore, shqiptarët reaguan duke sendërtuar format e para të një ndërgjegje kombëtare të avancuar që kërkonte një shtet shqiptar në rajon.

Ndaj për shumë studiues serioze Ishujt Joniane dhe territoret përballë tyre quhen një nga vatrat e para ku lindin lëvizjet kombëtare në Ballkan. / KultPlus.com

‘Bota vuan shumë, jo nga dhuna e njerëzve të këqinj, por nga heshtja e njerëzve të mirë’

Thënie të veçanta nga Napoleon Bonaparti

“Mos e ndërprit asnjëherë armikun tënd, kur ai është duke bërë një gabim”.

“Guximi nuk është të kesh fuqinë për të vazhduar përpara, por të ecësh përpara, kur nuk të kanë mbetur më fuqi”.

“Më trego një familje lexuesish, dhe unë do të tregoj njerëzit që realisht e zotërojnë botën”.

“Imagjinata e qeveris botën”.

“Asgjë nuk është më e vështirë, dhe as më e veçantë, se sa të jesh në gjendje për të vendosur”.

“Nëse dëshiron diçka të bërë mirë, bëje vetë”.

“Ka vetëm dy fuqi në botë, shpata dhe mendja. Në planin afatgjatë, shpata është gjithmonë e mundur
nga mendja”.

“Bota vuan shumë. Jo nga dhuna e njerëzve të këqinj, por nga heshtja e njerëzve të mirë”.

“Arsyeja se pse shumë njerëz dështojnë, në vend që të korrin sukses, është se ata shesin atë që duan më tepër, me atë që e duan për momentin”.

“Guximi është si dashuria, duhet të ketë shpresë për t’u ushqyer”.

Letra e Napoleon Bonapartit: Shqiptarët, komb trim

Nga Aurenc Bebja

Napoleon Bonaparti, në letrën e 16 Gushtit 1797 dërguar pashait të Shkodrës (Ibrahim Pashë Bushatit, djalit të Mehmet Bushatit) shpreh admirimin dhe mbështetjen e tij për shqiptarët.

Shkrimi gjendet në faqen n° 499 të dokumentit me titull « Œuvres de Napoléon Bonaparte – 1822 ».

Ja letra në vijim :

Shtabi i përgjithshëm, Milano – 16 Gusht 1797

Pashait të Shkodrës

Kam lexuar me kënaqësinë më të madhe lavdrimet në letrën e shkruar nga Zotëria juaj.

Republika franceze është një mike e vërtetë e Portës së Lartë ; Ajo (Republika) ka një konsideratë të veçantë, sidomos, për kombin trim shqiptar, i cili ndodhet nën urdhrat tuaja.

Kam dëgjuar me dhimbje fatkeqësinë që i ka ndodhur vëllait tuaj (E ka fjalën për Kara Mahmud Pashë Bushatin): ky luftëtar i patrembur meritonte një fat më të denjë për trimërinë e tij ; por ai u shua nga një vdekje e guximshme.

I dërgoj Zotërisë suaj urdhrin e dhënë nga unë, që i lejon ushtrisë (flotës) osmane të udhëtojë (lundrojë) pa shqetësim në Adriatik. Turqit do të trajtohen si kombet e tjera, madje do të përfitojnë disa lehtësime…

Në të gjitha rastet, unë do të mbroj shqiptarët dhe do të jem i lumtur t’i shpreh Zotërisë suaj respektin e konsideratën e lartë që kam për të. Në shenjë miqësie, i lutem Zotërisë suaj të merrni katër arkat me pushkë që ju kam dërguar. Bonaparti. /KultPlus.com

Botohen kopjet autentike të korrespondencës midis Pashait të Shkodrës dhe Napoleon Bonapartit

Nga Aurenc Bebja, Francë – 17 Janar 2022

Gazeta franceze “La Clef du cabinet des souverains” ka botuar, me 15 shtator 1797, në ballinë dhe faqen n°2, kopjet autentike të korrespondencës midis Ibrahim Pashë Bushatlliut dhe Napoleon Bonapartit, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar.

Korrespondenca midis Bonapartit dhe Pashait të Shkodrës

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Milano, 25 gusht.

Këtu qarkullojnë kopje që duken autentike, të letrës së Pashait të Shkodrës drejtuar Bonapartit dhe të përgjigjes së gjeneralit francez. Të dyja pjesët janë të denja për vëmendjen e lexuesve kureshtarë.

Kopja e letrës së Pashait të Shkodrës drejtuar gjeneralit Bonapart.

Zoti është i madh dhe veprat e tij janë të mrekullueshme: për kryegjeneralin, mbrojtësin e ligjit të Isait, për njeriun e fuqishëm të Republikës Franceze, gjeneralin e gjeneralëve, Bonapartin, fitimtarin sublim të rajoneve të Italisë, gjeneralin e përgjithshëm, besnik, i nderuar, i mëshirshëm dhe mirëbërës.

Unë i dërgoj atij këtë shkresë :

Unë, princi i gjeneralëve.

U plotësofshin dëshirat tuaja; u konsolidoftë miqësia jonë e përjetshme; arritshin përshëndetjet e mia të sinqerta; qofsha i informuar me lajmin interesant për gjendjen perfekte të shëndetit tuaj dhe për shkak të kësaj miqësie që do të na bashkojë përgjithmonë dhe për të cilën dëshiroj t’ju jap provat më të informuara dhe më të shpeshta.

Miqësia që bashkon Portën osmane me Republikën Franceze nuk ka reshtur kurrë së qeni besnike dhe e sinqertë.

Dora e të fortit, e drejtuar nga dora e Zotit, duke asgjësuar fuqinë venedikase dhe duke e nënshtruar atë në ligjet tuaja, vendosi marrëdhënie të reja midis dy monarkive. Harmonia që ekziston mes tyre rritet kur dy popujt i afrohen njëri-tjetrit; dhe forcimi i ri i lidhjeve që na bashkojnë më detyron t’ju kërkoj një nder të ri. Ai konsiston në mbështetjen nga miku im i sinqertë që nënshtetasit dhe tregtarët e mi që tregtojnë në Venedik, të mbrohen në personat dhe në objektet e tregtisë së tyre; le t’u ofrohet mikpritje dhe le të shikohen me sy të mirë. Kjo është kërkesa ime e vetme; dhe për këtë ju kam dërguar këtë shkresë dhe ia kam përcjellë miqve më besnikë. Pas mbërritjes së këtyre pak rreshtave; pasi të keni kuptuar përmbajtjen e tyre, sipas kuptimit në të cilin i kam diktuar; shpresoj që tregtarët e Shkodrës, nënshtetasit e mi, të konsiderohen mirë, të mbrohen dhe të nderohen. Meqë jam i bindur se do të marr atë që kërkoj nga ju, kjo letër do të shërbejë njëkohësisht për t’ju shprehur mirënjohjen time.

Zoti është i madh dhe veprat e tij janë të mrekullueshme.

Le të mos reshtë kurrë miqësia që na bashkon.

Gjenerali i Shkodrës, Ibrahimi.

Përgjigjja e Bonapartit është pak më afër lakonizmit republikan.

Përgjigjjja e kryegjeneralit Bonapart për Pashain e Shkodrës Ibrahimin.

Kam lexuar me kënaqësinë më të madhe lavdrimet në letrën e shkruar nga Zotëria juaj. Republika franceze është një mike e vërtetë e Portës së Lartë; por ajo ka një konsideratë të veçantë, sidomos, për kombin trim shqiptar, i cili ndodhet nën urdhërat tuaja.

Kam dëgjuar me dhimbje fatkeqësinë që i ka ndodhur vëllait tuaj (E ka fjalën për Kara Mahmud Pashë Bushatin) : ky luftëtar i patrembur meritonte një fat më të denjë për trimërinë e tij ; por ai u shua nga një vdekje e guximshme.

I dërgoj Zotërisë suaj urdhërin e dhënë nga unë, që i lejon flotës osmane të lundrojë pa shqetësim në Adriatik. Turqit do të trajtohen si kombet e tjera, madje do të përfitojnë disa lehtësime : në të gjitha rastet, unë do të mbroj shqiptarët dhe do të jem i lumtur t’i shpreh Zotërisë suaj respektin e konsideratën e lartë që kam për të.

Nënshkruar : Bonaparti

Në shenjë miqësie, i lutem Zotërisë suaj të merrni katër arkat me pushkë që ju kam dërguar.

https://www.darsiani.com/la-gazette/la-clef-du-cabinet-des-souverains-1797-botojme-kopjet-autentike-te-korrespondences-midis-pashait-te-shkodres-dhe-napoleon-bonapartit-per-lexuesit-kureshtare/ / KultPlus.com

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Arkeologu i shquar francez që u mahnit me shqiptarët

Leon Hëzej (Leon Heuzey, 1831-1922) ishte një arkeolog dhe historian i shquar francez, Anëtar i Akademisë së Arteve të Bukura dhe i Akademisë së Mbishkrimeve dhe Letërsisë së Parisit, nip i Napoleon Bonapartit.

Pas ekspeditës arkeologjike në Maqedoni, ku mblodhi mjaft material arkeologjik, të cilin e botoi në librin “La mission arhelogigue de la Macedoine” (Misioni arkeologjik në Maqedoni), më 1867 erdhi në Shqipëri. Zbriti në Vlorë dhe u nis në Apoloni.

Përshkruan afresket e kishës në Apoloni dhe objektet arkeologjike të cilat i përcakton të ardhura nga Greqia, ndërsa Apoloninë si koloni të korintasve. Mjaft fragmente dorike, tempuj ndërtime publike, shtylla e tempullit të Dianës, Akropoli etj që ai gjenti në Apoloni e kanë origjinën nga Korinti- shkruan Heuzey.

Faksimilime  4 të librave të Leon Hëzejt
Pasi la Apoloninë, shkon në Durrës, ku u ndesh me shumë ndërtime romake të kohës së Trajanit dhe Adrianit si dhe ato bizantine.

Gjetjet arkeologjike të Epidamit i sollën ndërmend ekspeditën e Pompeut që zbarkoi në Orikum në vitin 49 pr. K pët t’u ndeshur në brigjet e Ilirisë me trupat ushtarake të Qezarit në Durrës.

Një vit më pas, ato i trajtoi në librin “Veprimet ushtarake të Jul Qezarit”, Paris, 1886.

Më 1861 u largua në Korfuz, duke lënë pas një kulturë materiale me vlerë autuktone ilire të periudhave greko-romake që sundimi osman i kishte lënë në harresë. Prandaj për të mos humbur një pjesë të objekteve arkeologjike i dërgi në muzetë e Parisit, Romës e Vjenës.

Heuzey gjatë udhëtimeve në Tesali banoi në një fshat arvanitas, ku përshkruan me pasionet kostumet e shqiptarëve, por ajo që e befasoi ishte se shqiptarët i mbanin gratë pranë tyre dhe nuk i largonin kur vinin miqtë.

Këto përshtypje të tjera për shqiptarët i boton në librin: “Excursion dans la Thessalie turque en 1858” (Ekskursion në Thesalinë turke më 1858)./ KultPlus.com

Bizhuteritë e vajzës së adoptuar së Bonapart-it u shitën për një shumë marramendëse

Bizhuteritë e vajzës së adoptuar të Napoleon Bonapart-it janë shitur në ankand në vlerën 1.4 milion Euro.

Bizhuteritë që u ofruan të ndara, i përkisnin Stephanie de Beauharnais, siç bëri të ditur shtëpia e ankandeve Christie’s të mërkurën.

Fillimisht ishte përllogaritur, që çmimi i shitjes të arrinte deri në rreth 390.000 euro, por i kaloi pritshmëritë.

Nëntë bizhuteritë prej safirësh dhe diamantesh u nxorën në ankand me rastin e 200 vjetorit të vdekjes së perandorit francez.

Beauharnais e kishte marrë setin e bizhuterive, që përbëhet nga një kurorë, varëse dhe vëthë, si dhuratë me rastin e dasmës së saj me princin Karl von Baden.

“Kishte një kërkesë të lartë nga e gjithë bota”- tha organizuesi i ankandit Max Fawcett.

Përveç rëndësisë historike, bizhuteritë kanë shumë vlerë për shkak të ngjyrës blu natyrale./ KultPlus.com

Franca përgatitet për 200-vjetorin e vdekjes së Bonapartit

Nesër, më 5 maj, Franca do të përkujtojë 200-vjetorin e vdekjes së perandorit Napoleon Bonaparti.

Napoleoni vdiq më 5 maj 1821, gjatë burgimit në ishullin e shën Helenës.

Historianët dhe institucionet po përgatiten të përballen me mijëra aspektet e këtij karakteri, nga pozitivet deri te ato më të vështirat dhe më të sikletshmet.

Pavarësisht nga shumë polemika dhe mosmarrëveshje, presidenti francez megjithatë vendosi që marrin pjesë në përvjetor.

Më 5 maj, ai do të shkojë në Institutin e Francës, para se të vendoste një kurorë në varrin e perandorit në ”Esplanade des Invalides”, në qendër e Parisit./ atsh /KultPlus.com

Del në shitje një dokument i Napoleon Bonapartit

Një dorëshkrim unik mbi Betejën e Austerlicit (1805) diktuar dhe nënshkruar nga Napoleon Bonaparti gjatë mërgimit të tij në ishullin e Shën Helenës ka dalë në shitje duke filluar nga sot, në Paris.

Teksti prej 74 faqesh që perandori i diktoi gjeneralit të tij besnik, Henri-Gatien Bertrand, tregon për fitoren e tij më të madhe, më 2 dhjetor 1805, në Austerlic, megjithë inferioritetin numerik të ushtrisë së tij të ashtuquajtur ”Grande Armée”, transmeton KultPlus.

Në total, shënimet origjinale të Napoleonit janë 11. Dorëshkrimi shoqërohet nga një plan beteje në letër me shkëlqim të vizatuar nga gjenerali.

Pikërisht këtë vit, do të kujtohet 200-vjetori i vdekjes së Napoleonit, më 5 maj 1821. Dorëshkrimi është ekspozuar në galerinë ”Arts et autographes”, pranë Odéon, dhe shitet për një milion euro. / KultPlus.com

Shitet në ankand çelësi i dhomës ku vdiq Napoleoni

Çelësi i dhomës ku perandori francez Napoleon Bonaparti kaloi momentet e tij të fundit është shitur për 111.700 dollarë, në një ankand në Londër.

Artefakti me gjatësi 13 centimetra u ble më shumë se 16 herë vlerën e tij të parashikuar nga një blerës i paidentifikuar në një ankand të Sotheby’s.

Çelësi i ndryshkur i përket derës së një dhome në ishullin atlantik të Shën Helenës, ku perandori francez vdiq si i burgosur britanik më 5 maj 1821.

“Në këtë ankand pati 11 blerës potencialë”, tha David Macdonald nga Sotheby’s.
Perandori francez u dëbua në ishullin e largët britanik, pas disfatës së trupave të tij në Betejën e Vaterlosë, në 1815. /ata/ KultPlus.com

Letra e Napoleon Bonapartit: Shqiptarët, komb trim

Nga Aurenc Bebja

Napoleon Bonaparti, në letrën e 16 Gushtit 1797 dërguar pashait të Shkodrës (Ibrahim Pashë Bushatit, djalit të Mehmet Bushatit) shpreh admirimin dhe mbështetjen e tij për shqiptarët.

Shkrimi gjendet në faqen n° 499 të dokumentit me titull « Œuvres de Napoléon Bonaparte – 1822 ».

Ja letra në vijim :

Shtabi i përgjithshëm, Milano – 16 Gusht 1797

Pashait të Shkodrës

Kam lexuar me kënaqësinë më të madhe lavdrimet në letrën e shkruar nga Zotëria juaj.

Republika franceze është një mike e vërtetë e Portës së Lartë ; Ajo (Republika) ka një konsideratë të veçantë, sidomos, për kombin trim shqiptar, i cili ndodhet nën urdhërat tuaja.

Kam dëgjuar me dhimbje fatkeqësinë që i ka ndodhur vëllait tuaj (E ka fjalën për Kara Mahmud Pashë Bushatin) : ky luftëtar i patrembur meritonte një fat më të denjë për trimërinë e tij ; por ai u shua nga një vdekje e guximshme.

I dërgoj Zotërisë suaj urdhërin e dhënë nga unë, që i lejon ushtrisë (flotës) osmane të udhëtojë (lundrojë) pa shqetësim në Adriatik. Turqit do të trajtohen si kombet e tjera, madje do të përfitojnë disa lehtësime…

Në të gjitha rastet, unë do të mbroj shqiptarët dhe do të jem i lumtur t’i shpreh Zotërisë suaj respektin e konsideratën e lartë që kam për të. Në shenjë miqësie, i lutem Zotërisë suaj të merrni katër arkat me pushkë që ju kam dërguar. Bonaparti. /KultPlus.com