“Jo një Republikë e coptume”, mesazhi i “New Born” në këtë 15 vjetor të pavarësisë

“New Born” është këtë vit mori pamje të re për të përçuar një mesazh të ri për shtetin tonë. Në këtë 15 vjetor të pavarësisë së Kosovës, ideatori i këtij obilesku, Fisnik Ismaili, ka treguar se në monument janë ndërruar vendet edhe shkronjave, ku përmes lëvizjes së shkronjave ‘N’ dhe ‘O’, është dhënë një mesazh i fuqishëm politik ku thuhet “No New Broken Republic”.

“#NEWBORN mori një pamje të re. Shumë dashuri, përkushtim dhe kreativitet gjatë këtyre ditëve për pamjen e re të NEWBORN.

Çdo vit, pa përjashtim, NEWBORN ka dhënë një mesazh të fortë, duke shënuar çdo vit zhvillimin e Kosovës në rrugën e saj drejt shndërrimit në një vend që çdo kosovar e ëndërron.

Tema e këtij viti nuk është ndryshe. Në fakt, është provokuese, ndoshta më shumë se herët e tjera, por si gjithmonë është aktuale me gjendjen në të cilën ndodhet populli ynë dhe vendi ynë dhe është një udhëkryq i rëndësishëm drejt shtetësisë së Kosovës”, thuhet në njoftim. / KultPlus.com

New Born ndërron pamje, përkrahë të drejtat e fëmijëve

Simboli i shtetit më të ri, obelisku New Born ka ndërruar pamje. Lulet dhe thëniet në përkrahje të të mbijetuarve të dhunës seksuale janë ndërruar me ato që vetëdijësojnë shoqërinë për kujdesin ndaj fëmijëve, shkruan KultPlus.

Obelisku me ideator Fisnik Ismailin tanimë po shërben si përkrahje ndaj fushatës për vetëdijësimin ndaj kujdesit të fëmijëve dhe të drejtave që ata kanë. Kjo ka ardhur me inciativën e ‘’Rrite me dashni’’.

Motoja kryesore e kësaj pamje të re është “Dua të jem dhe zhvillohem në një botë ku unë kam të drejta”, teksa në anën tjetër në të janë shkruar të drejtat e fëmijëve, duke përfshirë ato ‘’arsim cilësor’’, ‘’ushqim, veshmbathje, shtëpi’’, ‘’mbrojtje nga dhuna dhe abuzimi’’, ‘’të mos u diskriminuar’’, ‘’mbrojtje nga puna e dëmshme’’.

Obelisku New Born herën e kaluar u dizajnua për të mbështetur fushatën ‘’Bëhu zëri im’’, e cila përkrah të mbijetuarit e dhunës seksuale. / KultPlus.com

Raporti i “Freedom House”: Kosova, pjesërisht e lirë

Raporti i Freedom House edhe sivjet e radhit Kosovën në mesin e vendeve pjesërisht të lira, së bashku me Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi, Serbinë dhe Bosnje e Hercegovinën.

Në pjesën për Kosovën, raporti thekson se “zgjedhjet e kanë vënë në pushtet partinë nacionaliste Vetëvendosje, ku ajo ka një mundësi për ta ndryshuar kulturën e korrupsion në vend”.

Sa i përket Serbisë dhe Malit të Zi, raport thotë se, gazetarët e pavarur, figura të opozitës dhe ata që perceptohen si armiq të qeverisë, janë përballur me ngacmime, kërcënime dhe nganjëherë edhe me dhunë.

“Zhgënjimi i publikut me partitë qeverisëse kanë nxitur protesta të mëdha në të dyja vendet, por ato nuk arritën të sjellin ndonjë ndryshim domethënës”, thotë organizata.

Një pjesë e raportit i kushtohet edhe Maqedonisë së Veriut ku thuhet se “vendi mbajti zgjedhje konkurruese presidenciale, duke ndihmuar në riparimin trashëgimisë jodemokratike të ish-kryeministrit Nikolla Gruevski”.

Lidhur me situatën e përgjithshme në Evropë, raporti thotë se “parimet e demokracisë liberale në Evropë, janë vënë nën presion serioz viteve të fundit”.

“Drejtuesit dhe partitë populiste në Evropën Qendrore ruajtën ritmin e sulmeve ndaj institucioneve të pavarura gjatë këtij viti”, thuhet në raport./rel / KultPlus.com

Baleti Kombëtar i Kosovës nesër sjellë “New Born”, premierën e fundit për vitin 2017-të

Trupa e Baletit të Kosovës nesër do të sjellë për publikun premierën e fundit për këtë vit të titulluar “New Born”, me koreografi të Jochen Roller dhe Friderike Lampert, shkruan KultPlus.

Gili Hoxhaj

Kjo shfaqje do të ngjitet në skenë përmes një loje të pasur kolektive nga balerinët: Muhamet Bikliqi, Donmir Bilalli, Abetare Hyseni, Aulonë Nuhiu, Sinan Kajtazi, Teuta Krasniqi, Jeta Musolli, Kreshnik Musolli, Leonora Rexhepi, Fatmir Smani, Fisnik Smani, Sead Vuniqi, Behie Murtezi, Drilon Podrimçaku, Ilir Krasniqi, Liridon Mziu, Luljeta Ademi, Marigonë Hoxha, Mimoza Bytyqi, Mërgim Morina, Nora Gashi, Vjollca Llugiqi dhe Vlora Prizreni.

Drejtori i Baletit Kombëtar të Kosovës, Ahmet Brahimaj e cilësoi këtë vit si një nga vitet më të suksesshëm për shkak se brenda këtij viti janë shfaqur gjithsej gjashtë premiera.

“Në historinë e Baletit Kombëtar të Kosovës, asnjëherë nuk i kemi pasur gjashtë premiera brenda një viti, ku dy nga premierat kanë qenë të paplanifikuara dhe në bashkëpunim me ndërkombëtarët”, tregoi drejtori Brahimaj.

Ai sot gjatë një konference për media po ashtu tregoi se kjo premierë ka qenë e planifikuar qysh nga viti i kaluar dhe kjo për dy arsye, që ta sjellin një shfaqje të mirë për publikun e Kosovës dhe që puna e Trupës së Baletit të shfaqet edhe në Gjermani, ku Trupa e Baletit të Kosovës do ketë katër prezantime në Berlin dhe tri në qytetin e Hamburgut.

Jochen Roller, tregoi kur kishte ardhur në Prishtinë, fillimisht e kishte vizituar monumentin “New Born”, dhe ishte intriguar nga ideja që ky monument reprezentativ është krijuar në dialog mes artistëve.

“Duke u munduar të gjejmë një ide për bashkëpunimin me Baletin e Kosovës, ne vendosëm baletin si një gjuhë universale ku së bashku me dymbëdhjetë balerinë të krijojmë një monument që përdor të njëjtën logjikë, ku përdor gjuhën e të kaluarës, hapat tradicional të Baletit pra diçka që është e re dhe një prezantim të bashkëpunimit tonë”, ka thënë koreografi Jochen Roller.

Kjo shfaqje e cila do të zgjasë rreth një orë, bazën e ka në baletin klasik mirëpo që vjen më e modernizuar për publikun, për shkak se do të përcillet me muzikë moderne në sfond. Lidhur me muzikën koreografi Roller tha se e cilëson një gjuhë universale në të gjithë botën ndërsa shtoi se po pret me padurim reagimin e publikut kosovar.

Të dy koreografët thanë se janë ndjerë shumë të mirëpritur nga Trupa e Baletit të Kosovës dhe të kënaqur me bashkëpunimin e tyre.
Koreografja gjermane Friderike Lampert, poashtu tregoi se kjo shfaqje ka ardhur në dialog me Baletin Kombëtar të Kosovës, ku ata kanë vendosur që me hapat e balerinëve në mënyra të ndryshme brenda hapësirës të ndërtojnë një shfaqje mjaft bashkëkohore.

“Është shumë kënaqësi për neve që të punojmë me Baletin e Kosovës, ata kanë një energji pozitive dhe me punën e tyre në këtë performancë të vështirë kështu që ne e vlerësojmë shumë angazhimin e tyre”, tregoi sot koreografja Lampert.

Balerini nga Kosova, Sinan Kajtazi, tha sot se bashkëpunimet me koreografë të ndryshëm kanë ndikuar në zgjerimin e diapazonit të tyre si balerinë.

“Jochen dhe Frederika e kanë një stil shumë unik në aspektin e ndërtimit të shfaqjes ne vetëm jemi mësuar t’i plotësojmë kërkesat e koreografëve kurse ndërtimi i shfaqjeve ka qenë një sfidë mjaft e madhe pasi që jemi dymbëdhjetë balerinë”, tregoi koreografi Kajtazi.

Premiera e kësaj shfaqje vjen nesër më 21 dhjetor duke filluar nga ora 20:00. Shfaqja “New Born” shënon premierën e gjashtë për këtë vit nga trupa e Baletit Kombëtar të Kosovës./ KultPlus.com

Newborn-i i gabuar

Shkruan: Ilir Muharremi

E dashurojmë të gjithë lirinë, atmosferën mbi tokën që e kemi tejet të freskët, të pafajshme që u përpiqen t’ja ngjisin fajin.

I arsyeshëm është monumenti Newborn-i, poshtë pallatit të rinisë. skulpturë e krijuar me rastin e pavarësisë së Kosovës e udhëhequr nga Fisnik Ismajli. Ky monument çdo vit ndërron pamjen, por jo formën. U shpalos në ditën e pavarësisë së Kosovës. dhe iu mundësua pjesëmarrësve festues, që në skulpturë të nënshkruajnë. Skulptura u vendos në qendër të Prishtinës vetëm për ditën e pavarësisë për të shënuar lindjen (born) e Republikës së Kosovës, për të “marrë nënshkrimet” dhe pastaj të zhvendoset në lokacion të përhershëm.

Ky monument nuk e zbukuron botën, është i rrethuar me hi, çdo ditë nxihet, vlon në zanatin e baltës, është në gropë, i shtypur, por i ngritur si lindje dhe ata që e duan lirinë.

Kjo britmë është e preferuara e të gjithëve, por unë jam i zhgënjyer me mos përshtatjen e hapësirës adekuate për Newborn-in.

Arti ka për qëllim të bëhet i zhurmshëm. Monumenti për asnjë vit nuk trazoj, nuk rrotulloj zhurmën, çdo ditë bëhet më i heshtur.

Në vendin ku rri, po shndërrohet në mumie, statuja po shembet në baltë.

Jo të rrëzohet, por të zhvendoset se më idiotë janë ata që po i përmbysin kështu veprat e mëdha nën kafshim arkitektonik përreth sesa ata që hedhin kripë në det.

Ky monument po përçmohet i mungon shtrirja ideale, sepse skulptura e madhe e ka këtë ligj, rilind në një jetë të re , bëhet bukuri e gjallë. Kështu e rrethuar duket si shëmti.

Newborn tenton të ketë tipare hyjnore sepse u inaugurua në momentin e duhur, por tashmë përmbyset në vuajtje, është tërhequr në vete: vërtet do të na falënderoj nëse një ditë ja gjejmë një hapësirë. Newborn loton dhe loton…..

Ju këshilloj: vendoseni ja lartë, ja vetëm, kështu do ja kthejmë një jetë të re, çdo virtyt do kthehet te ne.

Qytetet e mëdha botërore identifikohen me art konkretisht me ndonjë skulpturë unike dhe ato zënë vend në hapësirat publike, sheshe, qendra, ose parqe, por gjithmonë në vete ruajnë koncepte, ide dhe mesazhe të fuqishme.

Pyetja kryesore është se skulptura apo monumenti i madh sa mund të ekzistojë në hapësirë e cila është e ngulfatur me ndërtesa afër njëra-tjetrës, konkretisht raporti i arkitekturës me skulpturën. Kjo dramë çdo ditë ma copëton zemrën, por nuk besoj në atë se do e rehatojnë. Ne asnjëherë nuk ditëm t’i rehatojmë veprat e mëdha. Po kërkoj vetëm të ndriçoj një copë shpirt nga vepra, këta injorantë nxjerrin vetëm mish nga kjo. Fisnik Ismajli ja është budalla ja i paditur në art sepse ngatërroj hapësirën me skulpturën. Çdo ditë ajo ndjen ftohtësinë dhe po bëhet e pakënaqshme. A është ky qëllimi? Ta anashkalojmë këtë monument? Po, sepse injoranti është edhe i paditur. Kjo krenari e heshtur nuk i shkon stomakut të artistit të mirëfilltë zotëri. Skulptura ndjehet shumë e vogël, në heshtja i ndizet poshtërsia. Një ditë do të vdesë kjo skulpturë.

Nëse skulptura është shumë e madhe dhe rri afër objekteve edhe më të mëdha, nuk le shumë për të dëshiruar, shëmtohet në vete.

Newborn çdo ditë minimizohet nga arkitektura përreth. Kjo i bie sikur një njeri mbi peshë të veshë rroba të vogla.

Në vend që arkitektura në raport me skulpturën të jenë superstrukturë, ato ngurtësohen, shëmtohen dhe gjymtohen.

Çfarë përmban Newborn-i? Vijë, ngjyrë, formë, vëllim dhe masë. Hapësirë-kohë të gabuar.

Vlera e skulpturës së sotme ka karakter arkitektonik, e kjo ka qesharak, gjithmonë në vendin ku është.

Jo më kot skulptori Roden nuk i vendos skulpturat e tij në hapësira të hapura. E as Hanri Murr. Në vend që Newborn-i ta thjeshtëzon paraqitjen, thelbin ta figurativizon, pa ndonjë shtesë ose ekzagjerim, ai shëmtohet vetvetiu.

Kërkoj që ky monument të bëhet modë ose lëvizje skulpturale e kohës, e jo vetjake ose anashkaluar siç po ndodh me të. Vërtetë nuk e meriton një vepër nëse i analizohet kuptimi dhe mesazhi. Skulptura figurativisht ngjallet në arkitekturë, por edhe arkitektura në skulptura.

Në këtë rast Newborn-i po shtyhet me limitet e arkitekturës dhe bashkëpunimi është qesharak, tallës dhe ofendues.

Çfarë disipline përbëjnë Arkitektura dhe Skulptura? Hapësinore, komunikim shumë paralel, herë edhe tejkalues.

Kufiri i tyre tashmë është shkrirë, mbas syrit të njeriut dhe rahatisë mendore e cila proteston vazhdueshëm nëse nuk harmonizohen të dyja.

Nuk do të thotë se jemi në një kohë ku gjithçka pranohet. Jemi në një kohë që kërkojmë qetësinë më absolute ndaj zhurmave dhe mbivendosjeve ekstreme.

Çdo ditë tmerrona, nga tmerri dua të bërtasë siç nuk kisha bërtitur kurrë. Skulpturat e kërkojnë hapësirën e duhur.

Newborn është ende në burg kërkon lirinë, lirojeni në hapësirë.

Dallgët e ndërtesave çdo ditë vërsulen rreth këtij monumenti, po rritën e po rritën.

Hijet nuk mund ta skicojnë përdhe formën e Newborn-it.

Skulptura dhe arkitektura përballen frontalisht, vështirë e shohin ndarjen njëra nga tjetra.

Duket si e topitur, e ngrirë e ngurtë si shtylla kolone.

Skulptura nuk e ka korrektësinë, ambienti vuan nga harmonia, i mungon funksionaliteti.

Asgjë nuk është ne perfeksion siç duhet te ishte.

Duket si gërmadhë herë verdhacake herë gri, gjithmonë duke shpresuar.

Newborn ekspozohet para çdo batakçiu dhe pyet se kush do ta lëndoj?