Muaj: Gusht 2019

Çdo entuziast i filozofisë me siguri e njeh Konfucin dhe mësimet e tij. Ai ishte filozofi më i madh lindor i të gjitha kohërave, mësimet e të cilit ndikuan thellë jetën dhe mendimin e Azisë Lindore.

Mësimet e dhëna nga filozofi ende janë duke u mësuar në brezat që vijnë. Shumica e mësimeve të Konfucit vërtiten rreth gëzimeve dhe përmbushjes së jetës.

Më poshtë janë disa mësime që do të jenë jashtëzakonisht të dobishme në jetën tënde:

Bëj progres vazhdimisht

Identifikimi i shtegut të drejtë dhe vazhdimisht avancimi i saj deri në fund do t’ju çojë në qëllimin tuaj të dëshiruar. Me përpjekje të vazhdueshme dhe punë të vështirë, suksesi është i pashmangshëm dhe ju do të arrini objektivat tuaja.

Miqtë dhe cilësia e rrethit tënd shoqëror kanë shumë rëndësi

Të rrethoheni me miq pozitivë, të cilët shtyjnë kufijtë tuaj dhe ju ndihmojnë të bëheni një person më i mirë, do t’ju mbushin me energji pozitive dhe gjithmonë do t’ju mbajnë të motivuar.

Miqësia është një rrugë me dy kalime dhe ju duhet t’i trajtoni miqtë tuaj në të njëjtën mënyrë si ata.

Hulumtimi kanë provuar po ashtu se shokët luajnë një faktor kryesor në lumturinë e një individi dhe kështu një rreth i shëndetshëm shoqëror dëshmon të jetë i dobishëm.

Gjërat e mrekullueshme do të të kushtojnë diçka

Për të mbrojtur veten nga kërcënimet, truri ynë është përshtatur për të menduar negativisht në lidhje me disa skenarë. Kjo mund të jetë e dëmshme nëse bëhet praktikë e rregullt.

Megjithatë, përshtatja e qasjes sonë me vetëdije në drejtim të mendimit pozitiv mund të na ndihmojë të kapërcejmë këtë keqpërdorim. Të gjitha gjërat e mira vijnë me një çmim.

Pa përpjekje dhe vendosmëri për të menduar pozitivisht, aftësia për të arritur gjëra të mrekullueshme zvogëlohet ndjeshëm.

Një qasje e përkushtuar gjatë një periudhe kohore do t’ju ndihmojë të zhvilloni një pikëpamje pozitive ndaj gjërave.

Nuk ka gjë të jesh gabim

Një pjesë shumë e çmuar e kohës dhe fuqia e trurit harxhohet duke u fokusuar në dilemat e kaluara ose të tashme me të cilat ballafaqoheni.

Në vend të kësaj, duke u fokusuar në pjesët më të ndritshme dhe duke përqendruar mendjen rreth saj, jo vetëm që do t’ju ndihmonte të vendosni qëllime për të ardhmen, por do t’ju jepte mundësi të reflektoni mbi gabimet dhe do t’ju ndihmojnë t’i ndreqni ato për të ardhmen.

Bashkë me këtë udhëtim, shumë pengesa, të tilla si kritika, do të përpiqeshin të bllokonin progresin tënd drejt qëllimit përfundimtar, por duhet të neglizhon dhe individi duhet të vazhdojë të përparojë përpara.

Mbaj gjithnjë në mendje pasojat e veprimit që po kryen

Ligji i tretë i Njutonit thotë: “Çdo veprim ka një veprim të njëjtë dhe të kundërt“.

Ky ligj shkon krah për krah me mësimin e Konfucit:

“KUR ZEMËRIMI RRITET, MENDONI PËR PASOJAT”

Zemërimi nuk hap rrugën për ndonjë avancim pozitiv.

Në fakt, mund t’ju kushtojë shumë nëse nuk keni marrë masat e duhura. Në vend të ndërmarrjes së një hapi prapa, duhet që me durim dhe taktikë të mendoni për një reagim të kujdesshëm është një vepër e vlefshme.

Mëso të përshtatesh dhe të “ndreqesh”

Duke kontrolluar progresin tuaj, do të identifikoni faktorët që e ndalojnë atë.

Gjithashtu ju ndihmon të shihni nëse planet tuaja po punojnë siç pritej. Nëse pritjet nuk po përmbushen, atëherë bëni një hap prapa dhe ndryshoni qasjen tuaj.

Dështimi për t’u përshtatur dhe rregulluar do të çonte në dështim. Duke pyetur veten, “A kam sukses?” në intervale të rregullta, sigurohuni që ju të ecni mirë në rrugën e drejtë.

Nëse ka ndonjë pengesë, menjëherë ndaluni dhe përshtatuni dhe rregulloni strategjitë tuaja. Kjo do t’ju çojë në një udhëtim më të shpejtë dhe pa pengesa drejt qëllimit tuaj përfundimtar.

Dituria mund të fitohet nga të gjithë

Çdo individ ka përvojat e veta në jetë. Këto përvoja mund të ndryshojnë nga një individ tjetër, i cili është i hapur ndaj mundësive për të mësuar më shumë.

Përshtatja e një qasjeje, ku këto përvoja shërbejnë si mësime, do t’ju ndihmonin të merrni pika të mira (që mund të aplikohen në jetën reale) dhe pika të këqija (të cilat mësoni t’i shmangni).

Kjo i hap rrugë mundësiaë për të mësuar më shumë dhe gjithashtu ju rrit mundësitë, ju që jeni të interesuar me të vërtetë në atë që personi tjetër dëshiron të komunikojë.

Gjithçka ose asgjë

Arritja e suksesit për çdo gjë përfshin parimin e dhënies së 100% të saj. Qasja me gjysmë zemre dhe pamjaftueshmëria për të dhënë në çdo gjë është e barabartë me atë që nuk jepet fare.

Një përpjekje e vërtetë drejt një qëllimi ju ndihmon të përparoni përpara dhe gjithashtu ju motivon të punoni më shumë.

Ky parim duhet të përshtatet gjerësisht në të gjitha aspektet e jetës duke përfshirë marrëdhëniet.

“Mprehi” gjithmonë mjetet

Për të evoluar dhe për të krijuar një grup të caktuar aftësish, kërkohet një masë e madhe praktike, aspirimi dhe integriteti. Dështimi për t’i akomoduar ato do t’ju kushtonte qëllimet tuaja.

Për të përdorur me efikasitet një laps, duhet të mprehni majën duke e bërë sa më të mprehtë. Vetëm një laps i mprehur do të sigurojë rezultate të sakta.

Në mënyrë të ngjashme, për të siguruar rezultate në jetën aktuale, është e nevojshme të nxisni veten tuaj, të përdorni mjetet tuaja më të mira. Të bërit kështu përmirëson aftësitë e tua dhe të shtyn më afër qëllimeve të tua. /KultPlus.com

Mohandas Karamchand Gandhi, i lindur më 2 tetor 1869, njihet si udhëheqës ideologjik e politik i Indisë.

Kontribuoi në pavarësinë e Indisë, por veprimtaria e tij ndikoi për liri dhe të drejta të njeriut në të gjithë botën. Njihet shpesh edhe me emrin Mahatma, që në shqip do të thotë “shpirtmadh”. Gjithashtu, në Indi është quajtur edhe me emrin Bapu, që do të thotë “Atë”, duke e konsideruar atë si Ati i Kombit.

KultPlus ju sjell disa nga thëniet e tij më të famshme. /KultPlus.com

Veprimet që bën, tregojnë prioritetet e tua.

Ruaj gjithmonë sensin e humorit!

Duhet të jesh gjithmonë në shërbim të të tjerëve!

Shëndeti është pasuria jote e vërtetë.

Aty ku ka dashuri, ka edhe jetë.

Tashmë që janë mbushur 12 vjet nga vdekja e tij, At Zef Pllumi na rikthehet në kujtesë, jo vetëm si martiri i Kishës Katolike, si njeriu që u shpëtoi gjallë burgjeve të komunizmit, por edhe si njeriu i shqetësuar për ardhmërinë e Kishës dhe të njerëzve të vet.

E gërryente ideja që populli i tij nuk ngrihej kundër atyre gjërave që i dukeshin të padrejta.

A ka aktualitet kjo thënie e tij edhe sot? /KultPlus.com

Njohja jonë me të filloi me “Shtëpia e shpirtrave” dhe mbeti shpirtërore atë ditë e sot lidhja me krijimtarinë e bujarshme që ajo endi me fijet e holla të shpirtit të ndjeshëm të një gruaje që luftoi me zemër e me penë.

Isabel Allende sot është 77 vjeç. Galerinë e saj krijuese e përbëjnë 24 libra, të përkthyer në 35 gjuhë të ndryshme të botës. Numëron 70 milionë libra të shitur. Është vlerësuar plot 60 herë në 15 vende të botës. Mbi bazën e romaneve të saj janë realizuar dy filma të vleresuar nga publiku dhe kritika.

Allende, që i përket brezit të autorëve të realizmit magjik. Ajo është një nga autoret e para të suksesshme në Amerikën Latine. Romanet e Allende shpesh bazohen në përvojën e saj personale dhe ngjarjet historike dhe bëjnë homazhe për jetën e grave, ndërsa gërshetojnë elementë të mitit dhe realizmit. Ajo ka ligjëruar dhe ka vizituar shumë kolegje amerikane për të dhënë mësim letërsi. E rrjedhshme në anglisht si gjuhë e dytë, Allende iu dha nënshtetësia e Shteteve të Bashkuara në 1993, pasi jetoi në Kaliforni që nga viti 1989, së pari me burrin e saj amerikan (nga i cili tani është ndarë). Është thënë që “Ndikimi i Allende në letërsinë e Amerikës Latine dhe botërore nuk mund të mbivlerësohet.” “Los Angeles Times” e quajti Allende “një gjeni”, dhe ajo ka marrë shumë çmime ndërkombëtare, përfshirë Çmimin Dorothy dhe Lillian Gish , vlerësime që u bëhet shkrimtarëve “të cilët kanë kontribuar për bukurinë e botës”.

Isabel Allende lindi në 2 gusht 1942 në Lima, si bija më e madhe e një diplomati kilian. Meqenëse prindërit e saj qenë ndarë, ajo e kaloi pjesën më të madhe të fëmijërisë në shtëpinë e gjyshit të saj. Më vonë ajo jetoi në Bolivi dhe në Liban dhe pastaj u kthye në Kili. Atje ajo punoi si gazetare, u martua dhe bëri dy fëmijë – vajzën Paula dhe djalin Nicolas. Së bijës, e cila vdiq në moshën 28 vjeçare për shkak të një sëmundjeje metabolizmi, ajo i kushtoi në vitin 1992 romanin e saj me të njëjtin emër, shumë personal, i cili ka në qendër vdekjen e saj.

Forcimi i të drejtave të grave

Që herët u angazhua Allende për të drejtat e grave. Në vitin 1968 ajo themeloi revistën feministe “Paula”, në të cilën ajo mbështeste edhe xhaxhanë e madh të saj, Salvador Allende. Që atëherë ajo shkruante pjesë të ndryshme teatrale dhe fitoi famë si moderatore televizori. Meqenëse gjatë diktaturës ushtarake të Pinoçetit ajo nuk ndihej më e sigurtë, ajo emigroi me gjithë familjen e saj në Venezuelë, shkruan DË.

Në mërgim ajo nisi të shkruajë një letër imagjinare, drejtuar gjyshit të saj. Letra e gjatë u kthye në një dorëshkrim, dhe nga dorëshkrimi lindi romani “Shtëpia e Shpirtrave”. Që në veprën e saj të parë ra në sy stili i pazakontë tregimtar i Isabel Allendes, në të cilin fiksioni dhe realiteti janë të ndërthurur me njëri-tjetrin, i ashtuquajturi “realizëm magjik”. Vërtetësinë mizore ajo e lidhi me një botë fantazie plot magji, e cila herë pas here përmbante gjurmë shprese.

Që prej më shumë se dy dekadash Isabel Allende jeton në SHBA, ku u martua edhe për herë të dytë. Por Kili mbetet atdheu i saj, thotë ajo në intervistë me DË. “Unë vazhdoj të ndihem kiliane. Prindërit e mi janë kilianë, familja ime është kiliane dhe unë i kam jetuar vitet e para të jetës sime në Kili, vite që lënë gjurmë”. Në novelën e saj më të fundit, “Përtej dimrit” bëhet fjalë për një migrante illegale nga Guatemala dhe për një gazetare të guximshme dhe optimiste, në të cilën pasqyrohet qëndrimi i Isabel Allendes.

Këto janë faktet që ofron Isabel Allende në faqen e saj në internet në rubrikën “Biografi”. Me sa duket që për këtë të mos flitet më. Sepse në thelb, për të është irrituese që ta vështrosh jetën në këtë mënyrë: “Kemi të bëjmë vetëm me një listë të dhënash, ngjarjesh dhe arritjesh. Në realitet, gjërat e rëndësishme të jetës sime zhvillohen në dhomat e fshehta të zemrës sime dhe nuk kanë vend në një biografi”.

Nuk janë librat sukseset më të mëdha të saj, por dashuria, që e lidh atë me disa njerëz dhe momentet, në të cilat ajo është përpjekur të ndihmojë të tjerët. Për shembull kur u angazhua gjatë diktaturës ushtarake të Pinoçetit për të përndjekur politikë ose si feministe, për të luftuar deri sot për të drejtat e grave në fondacionin e saj “Isabelle Allende Foundation”.

“Shtëpia e Shpirtrave” – vepra e saj e famshme

“Shtëpia e shpirtrave”, është një sagë familjare ku pasqyrohet historia dhe fati i një populli të tërë, i popullit të Kilit, përmes rrëfimeve të grave të një familjeje të rëndësishme dhe ekstravagante. Një afresk i bukur që për nga joshja dhe emocioni i kujton lexuesit që adhuron realizmin magjik vetëm “100 vjet vetmi” te Márquez.

Është fitues i një numri të pafund çmimesh ndërkombëtare, është një libër i shkëlqyer i letërsisë bashkëkohore, i cilësuar si një ndër 100 më të lexuarit e letërsisë së sotme.

Në roman përshkruhen në mënyrë marramendëse ngjarjet e vërteta të historisë, fshehur pas një fasade letrare. Në këtë sfond historik, të mirëpërcaktuar, hap krahët ngjarja në formën e një legjende. Dhe rrëfimi brilant shpalos historinë në tre breza të familjes së Esteban Truebës, i cili bie në dashuri me Rozën e bukur. E këtu nis e gjithë historia e kësaj familjeje…

Fletoret e vjetra të Klarës, të shkruara gjatë periudhave të gjata të heshtjeve të saj, shpalosin historinë e familjes e të vendit, të komploteve, dashurive dhe urrejtjeve, fajeve dhe hakmarrjeve, paudhësive dhe mirësive. Ëndrrat, shpresat, dashuritë, trashëgimitë shpirtërore dhe lidhjet mes njëri-tjetrit, të cilat bëjnë që faqet e librit të fluturojnë njëra pas tjetrës.

Ky roman të lë gojëhapur për fuqinë shprehëse dhe bukurinë e përshkrimit. Pa dyshim ai është një roman që mban edhe peshën e përshkrimit të ngjarjeve historike të vendit, perms të njëjtit talent letrar që e bënë Isabel Allende-n shkrimtare të famshme.

Por megjithë angazhimin e saj, janë natyrisht librat e saj, që e kanë bërë të famshme në të gjithë botën autoren kiliane. Në radhë të parë, vepra e saj e parë “Shtëpia e Shpirtrave”. /Albert Vataj /KultPlus.com

Jeta e gruas së ve në mjedisin tonë nuk është e lehtë, ngase këtë e dikton mendësia jonë. Me humbjen e burrit, veçan në moshë të re, fillon një etapë plot kundërthënie; gratë kryesisht nuk martohen më, u mbetet të kujdesen për fëmijët, ndonëse në rastet e pavarësisë ekonomike, situata është më e lehtë. Mirëpo, sa është e zymtë kjo jetë tek ne?

Shkruan: Burbuqe Rushiti

Me vellon e bardhë, në çastin e kurorëzimit, atëherë kur të drithëron zemra duke bërë hapin e parë në rrugëtimin e jetës së bashku me njeriun e përzgjedhur, betohesh `për besnikëri në të mira dhe në të këqija, në shëndet dhe në sëmundje`, fillon jetë e re, me teposhtëzat dhe tenaltëzat e veta, me gëzime e hidhërime, si vetë jeta. Kalojnë vitet, bashkëshorti të bëhet shoku dhe miku më i mirë. Dhe ai çdoherë është aty, në të mira dhe në të këqija, është aty supi i tij, kur ke nevojë për mbështetje, është dora e tij për të ta fshirë lotin, për ta ndarë gëzimin me ty, është buzëqeshja e tij për të të dhënë forcë. 
Por, çka ndodh kur një ditë ky mik të ikë përgjithmonë? Çasti kur e bardha e tëra bëhet zi, kur sikur bota të rrënohet mbi supe, është ai çast kur mijëra pikëpyetje të zymta shtrohen në kokat e nënave, familjareve…
Në vendin tonë, gjeneratat më të vjetra të grave, pas vdekjes së bashkëshortit, kryesisht janë mbyllur në `kullat e tyre të fildishit`, thjesht e kanë `burgosur` veten në kultin e zisë. Kanë vuajtur për humbjen e të shoqit, i cili kishte ikur atëherë kur ato kishin pasur nevojë më së shumti për ta. Jetën pa bashkëshortin e shihnin dhe vazhdojnë ta shohin edhe si perëndim të jetës së tyre, meqë në horizont nuk lind më asgjë e bukur për to. Kjo mbyllje në vetvete fillon të thurë gardhin për jetën tutje, ato mendojnë vetëm për sëmundjet, fillojnë ta shfletojnë gazetën nga fundi, brengosen mos flasin `hallku` dhe vazhdimisht përsëritet e njëjta thënie, që nuk ka rrugëdalje – `po të ishte tash ai, çdo gjë do të ishte ndryshe.` Por, jeta është vetëm një, dhe, ashtu, si thonë shumica e psikologëve – `Ose do ta shikosh gotën si gjysmë të zbrazur ose si gjysmë të mbushur`, pos këtyre dy opsioneve, opsion të tretë nuk ka. Prandaj, këshilla e tyre për secilin prej nesh është opsioni i dytë. Këtë opsion të dytë e kapën ato gra, të cilat, kur e vërejtën se nga rrëfimet e tyre të vazhdueshme për dhembjen që kanë, për problemet dhe sëmundjet e tyre, filluan t`i largojnë nga vetja një nga një edhe shoqet e tyre, rrethin e familjes së gjerë, me të vërtetë nisën të sëmuren. Kur vërejtën se edhe tek fëmijët filloi të bëhej barrë fjalori i njëjtë e vajtues dhe vetmia të thellohej përditë e më shumë, ato vendosën që dhembjen ta lënë diku thellë në zemër dhe të ecin përpara për hir të vetvetes, për hir të fëmijëve. I përvolën mëngët dhe nisën ta kthejnë buzëqeshjen në fytyrën e tyre. Duke e kthyer buzëqeshjen, edhe miket sërish nisën të ktheheshin në rrethin e tyre. Më kujtohen fjalët e një gruaje, ekonomiste, e cila në moshë relativisht të re kishte mbetur pa bashkëshortin e saj, e cila pat thënë: `Në Kosovë ka pasur aq shumë vuajtje, njerëzit kanë aq shumë probleme dhe, po qe se unë filloj t`i ngarkoj me humbjen e burrit tim, ata do të më dëgjojnë një herë, dy herë, do të mundohen të më ngushëllojnë, por të tretën herë, po qe se përsëritem, do të ikin të gjithë nga unë! Ndërsa unë kam nevojë për njerëz. Prandaj, vendosa të mos e ngarkoj askënd me dhembjen dhe me problemet e mia. Kështu, e theva murin e vetmisë së plotë.` Ashtu, si shikimi dhe përjetimi i jetës që janë `bardhezi` apo të `ngjyrë-ngjyrshëm`, ashtu edhe jeta pas vdekjes së bashkëshortit në Kosovë po përjetohet deri diku në këto dy mënyra. Mirëpo, në të dy rastet, edhe pse dallojnë nga njëri-tjetri për nga shprehja e përjetimit të dhembjes nga vdekja e bashkëshortit, kryesisht mbretëron e njëjta ndjenjë te të gjitha këto gra – `Më mungon hija e tij`. Por, kjo `hije’ që mungon le të jetë hije e imagjinuar e forcës në mendjen dhe zemrat e nënave, të familjareve, mikeve tona, që patën fatin e tillë ta vazhdojnë jetën pa bashkëshortët e tyre, forcë për të ecur para kokëlarta, për hir të vetvetes, të të afërmve dhe për hir të atij që iku përgjithmonë. `Kulti i zisë`, i cili ishte mjaft i theksuar në Kosovën e paraluftës, filloi të zbehet pas përjetimeve shumë tragjike gjatë luftës. U pa se, ashtu si e mira, që nuk ka kufij, as e keqja nuk kishte kufij. Populli ynë ka shumë fjalë, përplot urtësi, që ngërthejnë në vete shumë filozofi, si ajo Mos të raftë me harru.

© REVISTA TEUTA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.

Sot ndërroi jetë gazetarja dhe poetja e njohur Burbuqe Rushiti.

Burbuqja ka punuar disa vjet në ish Radio Televizionin e Prishtinës, në Redaksinë e Kulturës, ndërsa më pas ishte korrespodente e disa mediave në Turqi përfshirë edhe televizionin NTV, shkruan rtv21.tv.

Burbuqe Rushiti është autore e disa përmbledhjeve me poezi. Burbuqja është marrë edhe me përkthime në prozë dhe në poezi, si dhe me kritikë letrare.

Varrimi i Burbuqe Rushitit bëhet nesër në orën 17:00 në varrezat e qytetit në Prishtinë.