I humba të gjitha, po lypës s’u ktheva, S’ia zgjata dorën askujt dhe veten e mbajta. Ç’u bënë vajzat më të bukura, Drita, Maria dhe Eva? Atyre dorën me gaz mund t’ua mbaja.
Po të gjitha ato u plakën si unë Dhe bukurinë e dikurshme s’e kanë, Megjithatë drejt tyre synoj nganjëherë më shumë Sesa drejt guhakerve me qyrk e famë.
I humba të gjitha, më mbetën vetëm kujtimet dhe kockat, Më mbeti lëkura dhe bebja e syrit tok me shkëndijat. Tani përballë shtëpisë sime këndojne bretkosat, Gëzohem se janë të gjitha të mijat./ KultPlus.com
“Diario de Burgos” ka botuar, të enjten e 22 marsit 1978, në faqen n°15, intervistën ekskluzive asokohe me mbretëreshën Susan (nënën e Princ Leka II) në përiferi të Madridit, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :
Mbretëresha Susan e Shqipërisë, në ekzil të artë në Madrid
Mbretëresha e Shqipërisë, Susan, në rezidencën e saj në Madrid. — (Foto EFE-FIEL). — Burimi : Diario de Burgos, e enjte, 22 mars 1978, faqe n°15
Si çdo amvisë është e shqetësuar për rritjen e çmimeve
Ajo preferon një jetë të qetë në shtëpinë e saj në periferi të kryeqytetit të Spanjës
Mbreti Leka është zgjedhur “Mbret i Shqiptarëve” nga më shumë se tetë milionë nënshtetas në ekzil
Nga Taño PEREZ dhe Agustina LOPEZ DE LOS MOZOS
Ne dimë pak ose shumë pak për Shqipërinë. Ndoshta vendndodhjn e saj, diçka nga historia e saj aktuale : të dhëna të ftohta, të largëta, të pajetë nga një tokë e largët që nuk ka njexrrë kurrë zë dhe pothuajse kurrë nuk ka mundur të flasë me zërin e saj.
Për të na treguar për Shqipërinë do të shkojmë të takojmë një grua. Susan-a, shumë kilometra larg vendit të saj, mbretëron në zemrat e atyre tetë milionë shqiptarëve që, si ajo, jetojnë në ekzil (mërgim) për shkak të dominimit komunist.
Dy burra me tipare orientale na hapin derën dhe prej andej na shoqërojnë dy bóxer-ë (racë qeni) që nuk do të largohen kurrë nga ne.
— Më pëlqejnë shumë qentë dhe të gjitha kafshët, thotë ajo ndërsa përkëdheli Charly-n. Unë kisha një majmun të vogël, por ai ngordhi.
E lindur australiane
Mbretëresha e Shqipërisë, Susan, në rezidencën e saj në Madrid. — (Foto EFE-FIEL). — Burimi : Diario de Burgos, e enjte, 22 mars 1978, faqe n°15
E shoqja e mbretit Leka, Susan-a, na përshëndet menjëherë, te dera e shtëpisë. Ajo është një grua e gjatë, me sy të çelur, bjonde. Ajo është e veshur thjesht – që është një nga kushtet për të qenë elegante –. Ajo i hedh flokët mbrapa dhe i mban të shtrënguara. Përshtypja e parë që ajo lë është qetësia e pamasë : fytyra e saj është pjekur, e butë, paqësore. Gjestet e saj, mënyra e saj e të folurit, nuk i prishin asgjë kësaj harmonie.
Gjatë gjithë intervistës ajo do të flasë me një theks të lehtë anglez, gjuhën e saj, pasi është e lindur australiane.
— Gjithashtu studioj shqip çdo ditë, me një mësues vendas
— Ne duam të dimë se çfarë bëni, si është një ditë e zakonshme për ju.
— Së pari, shtëpia, leksionet. Mbreti dhe unë jemi shumë të thjeshtë dhe e kalojmë kohën duke luajtur shah dhe duke lexuar. (Mbreti flet tetë gjuhë). Mundohemi të mos udhëtojmë shumë në Madrid, pasi trafiku është problem. Ne preferojmë t’i presim miqtë tanë në shtëpi. Jeta në fshat është shumë e bukur (ata jetojnë afër Somosoguas), larg zhurmës. Kur ra borë, ne bëmë një burrë dëbore gjashtë këmbësh në kopsht (sepse Mbreti është i gjatë, i thashë, dhe ajo buzëqeshi).Ai u shkatërrua përfundimisht nga qentë.
Miqtë e tyre janë njerëz “normalë” :
— Ne kemi miq në Trupin Diplomatik, por “flasim” më shpesh me të tjerë që nuk kanë lidhje me jetën politike.
“Plotësisht e lumtur”
Teksa bëjmë foto, shikoj dekorimin e shtëpisë: foto familjare, ndoshta objekte shqiptare. Shoh një kuti cigaresh me firmën e Arias Navarro-s. E pyes nëse janë miq.
— Po, ai është një mik i madh.Ai luan golf me ne, ne e kemi njohur që nga koha e tij si kryebashkiak i Madridit.
— Gjej rastin t’ju pyes nëse keni marrëdhënie me qeverinë aktuale, nëse e njihni Suarezin apo ndonjë ministër.
— Epo jo, por… — buzëqesh ajo, — shpresojmë të kemi.
Duke ndjekur fillin e bisedës, e pyes se si i duket tani Spanja.
— Unë kam parë ndryshime, çmimet janë rritur shumë, është për të të ardhur keq për terrorizmin, vdekjet, dhunën, prandaj preferoj shtëpinë dhe këtë qetësinë e fshatit dhe ju përgjigjem si grua, si çdo amvisë tjetër. Nuk dua të jap një opinion politik, ne jemi këtu mysafirët e Mbretërve dhe duhet t’u jemi shumë mirënjohës.
— Po Shqipëria ? Ajo na thotë se beson në “suksesin përfundimtar”.
— Shqipëria ka vetëm dy milionë e gjysmë banorë, ndërsa në të gjithë botën ka tetë milionë të mërguar. Ata kanë qeverinë e tyre në mërgim, bëjnë zgjedhje të lira çdo vit dhe zgjodhën Mbretin Leka si Mbretin e tyre të vetëm “Mbret të Shqiptarëve”, por jo ende, “Mbret i Shqipërisë”.
Për të përfunduar, i kërkoj të bëjë një bilanc të viteve të martesës :
— Jam plotësisht e lumtur — kjo është martesa e saj e dytë — dhe shpresoj që të kemi një fëmijë. Një pjesë të kësaj lumturie ia kam borxh Spanjës.
Angela Kosta, tashmë e njohur nga të gjithë si në vendin e saj po ashtu edhe në një shumicë vendesh në botë për veprimtarinë e saj si: gazetare, shkrimtare, poete, promovuese dhe përkthyese, që në veprat e para të saj, spikat me talentin dhe artin e të shkruarit, duke na dhënë vepra të tilla si romani “Shpirt i burgosur” që të lënë mbresa, impresione dhe të sjellin në faqet e tij dhe njëkohësisht para lexuesit ngjarje, përshkrime, dialogje që janë në resonancë të plotë me realitetin e kohës që përshkruan dhe bën që lexuesi të interveprojë me këtë realitet dhe personazhet që sjell, të jenë sa real aq dhe të besueshëm, saqë herë – herë, lexuesi e ndjen veten një ndër ata, kalon në përjetime që jo vetëm bëhen aq tërheqës dhe shprehëse por dhe lënë gjurmë në kujtesën e tij, duke i dashuruar personazhet dhe duke kërkuar t’u përngjaj.
Dhe me këtë, romancierja arrin detyrimin e lartë që ka çdo artist dhe shkrimtar njëkohësisht, që të pasqyrojë realitetin në mënyrë të natyrshme, të besueshme dhe në mënyrë të bukur artistike, d.m.th. krijuese duke e shprehur atë edhe me aftësinë dhe forcën e fantazisë së saj, duke arritur kështu detyrën më të rëndësishme që ta bëjë veprën e saj një etalon edukimi për lexuesin, që të gjej në vepër jo vetëm një përshkrim të bukur e të arrirë të këtij realiteti, por të mbajë dhe një qëndrim analitik dhe psikologjik bindës të shkrimtarit, që jo vetëm ta ngacmojë lexuesin, në kuptimin e mirë të fjalës, por dhe t’i lindi një obligim moral si edhe kënaqësi për të mësuar nga personazhet.
Do të thoja se kjo veçori, vihet re gjatë gjithë romanit; si një skulptor i mirë që gdhend me art e kujdes veprën e tij, ashtu dhe romancierja do të shohë me kujdes e me syrin e artistes çdo skene, çdo ngjarje, çdo dialog do të shtoja dhe çdo fjalë në veprën e saj. Është vështirë të gjesh në roman gjëra të tepërta, apo siç i quajmë shpesh “ujëra”.
Duke i ndjekur ngjarjet me këtë kujdes, si në planin kohor ashtu dhe në atë hapësinor, ndërhyn shpesh me mendimet e analizat e saja, duke shpërfaqur e zbërthyer më mirë botën e personazheve, duke pasqyruar më me bukuri dhe më me force ngjarjet dhe teatrin e ngjarjeve, dhe ajo që është mjaft pozitive, se kurrë nuk e rëndon ngjarjen me ndërhyrjet e saja. Si autore, ajo shkon si bashkëshoqëruese, duke rrezatuar shtigjet e rrugicat ku ajo dëshiron të kalojë vepra e saj.
Këtë e shohim edhe kur ndjek e udhëheq me kujdes në të ardhmen personazhin kryesor të romanit, Vilmën, e cila pasi ka humbur gjithë familjen në fatkeqësinë e Kanalit te Otrantos e njëkohësisht dhe shpresën e saj deri edhe dëshirën për të jetuar, autorja e çon në kontakt me njerëz të mirë dhe në ambiente të tilla, që ky personazh i mbytur shpirtërisht, dalëngadalë fillon të ndjejë prapë dashurinë për jetën e të ushqej shpresën, të rrisë vullnetin për të përballuar të ardhmen, dhe jo vetëm por për t’u bërë diçka për veten, por dhe për ata që s’janë më, që sigurisht do të ndjeheshin shumë krenar e të gëzuar ta shihnin të tillë.
Përpara saj kalon gjithë jeta, e kaluara në Shqipëri, fatkeqësia e tragjedisë së Otrantos, ditët në spital, ndihma e infermieres Sabrina dhe motrës së saj Barbara, afrimi dhe ndihma shpirtërore mbi të gjitha edhe të shoqeve të tyre Sara, Cinzia etj. Si në ekran i dalin kampi i pritjes së emigranteve me përgjegjëse Loredanën, sa mikpritëse aq dhe e preokupuar ta ndihmoj, skena e dhimbjes së papërshkrueshme e identifikimit të kufomave, dhe të gjitha këto e bëjnë të reflektoj, t’u bjerë këmbanave të ndergjegjes se ajo duhet t’i justifikojë këto sakrifica të të gjithëve me studimet dhe punën në të ardhmen e saj. Të gjitha këto i hapin dyert e shpresës, i rikthejne dëshirën dhe vullnetin dhe ajo merr zotimin që të mos zhgënjej asnjë, në radhë të parë familjarët e saj që sakrifikuan jetën, pastaj veten dhe gjithë shoqërinë që bënë aq shumë për të.
Dhe ajo, atë “Shpirt të burgosur”, nga dhimbjet (nga i cili ka marrë titullin edhe romani), e çliron për të marrë në dorë jetën e saj. Nuk po ndalem në hollesitë e skenave per të mos ju hequr kuriozitetin dhe kënaqësinë e leximit, por doja të sqaroja se duke ndjekur personazhin kryesor hap pas hapi dhe në rrugën që ajo i ndez semaforët, realizon njëkohesisht dy ide të rëndësishme dhe aktuale që kudo në botë, ka njerëz të mirë dhe të predispozuar për të ndihmuar të tjerët në fatkeqësi, edhe në mënyrë indirekte me thirrjen që çdokush duhet ta shoh shoqërinë me këtë sy, të ndihmoj e të bëjë atë që mundet për t’u ardhur në ndihmë të tjerëve. Këto ide i shohim të realizuar me linjat dytësore të romanit, si ajo e Sabrinës, infermieres, e motrës së saj Barbara, që punon në kampin e emigrimit, të Loredanës, përgjegjëses së kampit, autoriteteve shtetërore të cilët e ndihmojnë të pajiset me leje – qëndrimi dhe dokumenta.
Në roman do të gjeni skena e ngjarje të shkruara me finesë që të prekin me kulturën e sjelljen e tyre, me afërsinë dhe ndihmën qe i afrojnë Vilmës, krahas problemeve të tyre familjare që nuk mungojnë në asnjë vend të botës. Po me kaq mjeshteri, në roman janë dhënë dhe keto linja dytësore, si ajo e motrave Sabrina e Barbara, me dashuritë dhe fatkeqësitë e tyre, si dhe ajo e Sarës me Antonion, që zë një vend të konsiderueshëm në roman dhe realizon ide të rëndësishme të një shoqërie moderne, se para interesave të mëdha jetike të familjes, mund e duhet të falet ndonje gabim në çift, aq më tepër kur dashuria është e fortë nga të dy.
Me këtë linjë, autorja na sjell ndërmend se familja duhet parë si e shenjtë, ashtu siç duhet të jetë sikurse celulë e shoqërisë. Po kështu shihen dhe problemet në linjën e çiftit tjetër Cinzia-Aleksandër, duke nënvizuar me këtë linjë se Dashuria duhet ushqyer e mbajtur gjallë, krahas punës e detyrimeve të tjera familjare, ndryshe ajo ftohet, zbehet, mbaron. Duke përfunduar, doja të shtoja diçka për gjuhën e romanit dhe sintaksën e tij. Në këtë vepër, nuk do të ndeshni fraza të rëndomta, përsëritje të panevojshme, banalitete apo barbarizma. Edhe pse autorja ka dekada që jeton jashtë, ajo e ruan të pastër shqipen, i zgjedh fjalët me kujdes edhe nga ana leksikore. Nuk do të ndeshni krahinizma të rënda për t’u kuptuar, apo fjalë të vështira dialektore, pasi Kosta përdor gjuhën e pastër zyrtare, të cilën e kombinon me sintaksën e fjalive dhe të periudhave, duke e bërë sa më shprehëse.
Nga ana sintaksore gjithashtu, është per t’u vënë re, se fjalitë e periudhat nuk të lodhin e vihen gjithmonë në shërbim të skenave dhe amfiteatrit ku zhvillohen ngjarjet. Duke e parë në tërësi, romani është një vepër shumë e arrirë, me interes për cilindo, për mesazhet që përcjell dhe rëndësinë e vlerave që ka, si ato shoqërore po ashtu edhe ato letrare artistike. I uroj autores suksese e me vepra të tjera edhe më të bukura./rtk/ KultPlus.com
Ujëvara e Sopotit është një destinacion natyror i bukur që ndodhet në jug të qytetit të Përmetit, mbi fshatin Stërmbec.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau në rrjetet sociale pamjet nga ujëvara, duke theksuar se “ofron eksperienca të paharrueshme për të gjithë pasionantët e natyrës”.
Ujëvara e Sopotit mbi Stërmbec, është vendosur rrëzë malit Nemërçkë, i cili ka një lartësi prej 2485 metra mbi nivelin e detit.
Për të arritur te ujëvara, duhet të ndiqet një shteg që jep mundësinë të shijohen pamjet dhe bukuria e natyrës së zonës. Shtegu ofron pamje të mahnitshme të malit Nemërçkë dhe gjithë cirkuitit akullnajor që e karakterizon atë.
Në këtë udhëtim, të apasionuarit pas natyrës përjetojnë aventurë tërheqëse dhe harmoninë me mjedisin natyror.
Shkrimtari i njohur botëror Umberto Eco i la “amanet” nipit të tij para vdekjes disa letra dhe këshilla të cilat juve do t’ju bëjnë të reflektoni shumë për jetën tuaj.
“I dashur nip, nuk do të dëshiroja që kjo letër krishtlindjesh të tingëllonte shumë e sheqerosur (deamicisiana, term sipas librit të autorit De Amicis “Zemra”) dhe të kujtonte ty këshilla për dashurinë ndaj të afërmve tanë, për atdheun, për botën, apo gjëra të ngjashme. Nuk do t’ua vije veshin dhe në momentin e vënies në praktikë (ti i rritur dhe unë i thyer në moshë), sistemi i vlerave do të jetë kaq shumë i ndryshuar sa mundet që rekomandimet e mia të duken jashtë kohe.
Kështu që do të preferoja të ndalesha në një rekomandim të vetëm, të cilin do jesh në gjendje që ta vësh në zbatim edhe tani, teksa je zhytur në iPad-in tënd; por as nuk do të bëj gabimin që mos të ta këshilloj këtë gjë, jo për faktin se do dukesha një gjysh harraq dhe nopran, por sepse atë e bëj edhe unë.
E shumta mund të të rekomandoj, që nëse rastësisht në internet, kalon nëpër ato qindra faqet porno që tregojnë në mijëra mënyra raportin mes dy qenieve njerëzore, apo mes një qenieje njerëzore dhe një kafshe, përpiqu që të mos besosh se ai është seksi, edhe ashtu i shfaqur shumë monoton; kjo sepse bëhet fjalë për një inskenim, i cili synon të të detyrojë të mos dalësh nga shtëpia dhe të shohësh vajzat e vërteta.
Nisem nga parimi se ti je heteroseksual, përndryshe përshtati rekomandimet e mia me rastin tënd. Por shikoji vajzat, në shkollë apo aty ku shkon për të lozur, sepse janë më të mira ato të vërtetat, sesa ato femrat televizive; dhe një ditë do të të japin kënaqësi shumë më të mëdha sesa ato online. Besoji atij që ka më shumë eksperiencë sesa ty(dhe nëse do të kisha parë vetëm seksin në kompjuter yt atë nuk do kishte lindur kurrë dhe ti kush e di ku do ishe, përkundrazi nuk do ishe fare). Por nuk është kjo, ajo për të cilin doja të të flisja, më tepër sesa për një sëmundje që ka goditur brezin tënd dhe madje edhe atë të djemve më të rritur sesa ty e që ndoshta shkojnë në universitet.
Kjo është humbja e kujtesës. Është e vërtetë se nëse të shkon në mendje të dish se kush ka qenë Karli i Madh apo ku bie Kuala Lumpuri nuk të duhet veçse të shtypësh ndonjë tast dhe menjëherë interneti do të ta thotë.
Bëje këtë gjë kur duhet, por pasi ta kesh bërë, mundohu të kujtosh çfarë të është thënë për të mos qenë i detyruar që ta kërkosh për herë të dytë nëse do të jetë e domosdoshme, qoftë edhe për një punim në shkollë. Ka rrezik që ndërkohë që ti mendon se kompjuteri mund të ta thotë në çdo moment, ti humbet shijen e të nxënit vetë.
Do të ishte njësoj sikur, duke ditur se për të shkuar nga një rrugë në tjetrën, ka autobusë apo metro që të mundësojnë të zhvendosesh pa u lodhur(që në vetvete është shumë komode dhe bëje sa herë që nxiton) mendon se kështu nuk ke më nevojë të ecësh. Por nëse nuk ecën mjaftueshëm, bëhesh pastaj “i aftë tjetërsoj”, siç thuhet sot për ata që janë të detyruar të lëvizin me karrocë me rrota.
Dakord, e di që merresh me sport dhe kështu vë në lëvizje trupin tënd, por të kthehemi te mendja jote. Kujtesa është një muskul si ata të këmbëve, të cilën nëse nuk e ushtron rrudhet dhe ti transformohesh (nga këndvështrimi mendor) me një tjetër lloj aftësie, pra, që të flasim qartë, një idiot. Për më tepër, sikurse për të gjithë ekziston rreziku që me plakjen vjen edhe Alzheimeri, një nga mënyrat që të shmanget ky incident i pakëndshëm është të ushtrosh memorien.
Dhe ja cila është dieta ime. Çdo mëngjes mëso ndonjë varg, një poezi të shkurtër. Mirë do ishte të bëje ndonjë garë edhe me miqtë e tu për të parë se kush mban mend më shumë. Nëse nuk e pëlqen poezinë atëherë bëje këtë me formacionet e futbollistëve, por kujdes, sepse nuk duhet vetëm të dish se kush janë futbollistët e Romës sot, por edhe ata të skuadrave të tjera, pse jo edhe të skuadrave të së shkuarës(mendo që unë mbaj mend formacionin e Torinos në kohën kur avioni i tyre, me të gjithë lojtarët në bord, u përplas në Superga: Bacigalupo, Ballarin, Maroso etj..). Bëj gara të kujtesës, ndoshta edhe për librat që ke lexuar(kush ishte në bordin e Hispaniolas në kërkim të ishullit të thesarit> Lord Trealëney, kapiteni Smollet, doktor Levesey, Long John Silver, Jim…).
Provo njëherë nëse miqtë e tu do të kujtojnë dot se kush ishin shërbyesit e tre muskëtjerëve dhe të D’Artgnan(Grimaud, Bazin, Mousqueton dhe Planchet)..Dhe nëse nuk do duash të lexosh “Tre muskëtjerët(dhe nuk e merr me mend se çfarë do kesh humbur) atëhëre bëje, ku di unë, me një nga historitë që ke lexuar. Duket një lojë(dhe është e tillë) por do ta shohësh sesi koka jote do të popullohet nga personazhe, histori, kujtime të çdo lloji. Do ta kesh pyetur veten se përse dikur kompjuterët quheshin tru elektronik.
Ndodhte sepse ata konceptoheshin mbi modelin e trurit (tonë) tënd; por truri ynë kë më shumë lidhje sesa një kompjuter. Është një lloj kompjuteri që e mban me vete, që rritet dhe forcohet përmes ushtrimit, kurse kompjuteri që kë mbi tavolinë, sa më shumë e përdor aq më shumë humbet shpejtësinë e veprimeve dhe pas disa vitesh do ndërruar.
Ndërkohë që truri yt mund të zgjasë deri në 90 vjet dhe në këtë moshë(nëse do ta kesh ushtruar) do të kujtojë më shumë gjera nga ato që kujton tani. Dhe falas. Është pastaj kujtesa historike, ajo që nuk ka të bëjë me faktet e jetës tënde apo me gjërat që ke lexuar, por me ato që kanë ndodhur para se ti të lindje. Sot, nëse shkon në kinema, duhet të hysh në një orë fikse, kur filmi fillon dhe sapo fillon dikush të kap si të thuash nga dora dhe të tregon se çfarë ndodh.
Në kohët e mia mund të hyje në kinema në çdo moment, e kam fjalën edhe në mes të spektaklit, arrije aty ndërkohë që po ndodhnin disa gjëra dhe përpiqeshe të kuptoje se çfarë kishte ndodhur më parë(pastaj, kur filmi fillonte nga fillimi, kuptohej nëse ishte kuptuar çdo gjë si duhet-përveç faktit se nëse filmi na kishte pëlqyer mund të rrije ta rishikoje edhe atë pjesë që ishte parë tashmë). Ja pra, jeta është si një film i kohëve të mia.
Ne vijmë në jetë ndërkohë që shumë gjëra kanë ndodhur tashmë, prej qindra e mijëra vjetësh dhe është e rëndësishme të kuptosh atë që ka ndodhur para se ne të lindnim. Kjo për të kuptuar më mirë se përse sot ndodhin shumë gjëra të reja.
Tani, shkolla(përveç leximeve të tua personale) duhet të të mësonte të memorizoje atë që ka ndodhur përpara se ti të lindje, por shihet se ajo nuk ia arrin siç duhet kësaj gjëje, pasi shumë të hulumtime na thonë se të rinjtë e sotshëm, edhe ata të mëdhenjtë që shkojnë në universitet, nëse ta zënë kanë lindur në 1990-ën nuk e dinë(dhe ndoshta nuk duan ta dinë) se çfarë ka ndodhur në vitin 1980(dhe këtu nuk e kam fjalën për ata që ka ndodhur 500 vjet më parë). Statistikat na tregojnë se nëse i pyet disa se kush ishte Aldo Moro të përgjigjen se ishte kapua i Brigadave të Kuqe-në fakt ai u vra prej Brigadave të Kuqe.
Nuk flasim për këto të fundit, që mbeten misterioze për shumëkënd, e megjithatë ishin prezent diçka më pak sesa 30 vjet më parë. Unë kam lindur më 1932, dhjetë vjet pas ngjitjes në pushtet të fashizmit por e dija deri edhe se kush ishte kryeministri në kohën e Marshimit mbi Romë(po ky çfarë është?) Ndoshta shkolla fashiste më kishte bërë ta mësoja emrin e tij, për të më shpjeguar sesa budalla dhe i keq ishte ai ministër(“Faka zemërpula”) të cilin fashistët e kishin zëvendësuar.
Dakord, por të paktën e dija. Pastaj, të heqim shkollën mënjanë, një i ri i sotshëm nuk e di kush ishin aktorët e kinemasë të 20 vjetëve më parë, ndërkohë që unë dija kush ishte Francesca Bertini që luante në filmat pa zë 20 vjet para se unë të lindja. Ndoshta sepse shfletoja revista të vjetra të ngjeshura në dollapin e shtëpisë sonë, por pikërisht, edhe unë të ftoj të shfletosh edhe revista të vjetra sepse është një mënyrë për të mësuar se çfarë ndodhte para se ti të lindje.
Po pse është kaq e rëndësishme të dish se çfarë ka ndodhur më parë? Sepse në shumë raste, ajo që ka ndodhur të jep një shpjegim se përse disa gjëra ndodhin sot dhe në çdo rast, njësoj si për formacionet e futbollistëve, kjo është një mënyrë për për pasuruar kujtesën tonë.
Ki parasysh se këtë nuk mund ta bësh vetëm mbi librat dhe revistat, mund të bëhet shumë mirë edhe në internet. I cili duhet përdorur jo vetëm për të çatuar me miqtë e tu por edhe për të çatuar (nëse mund të shprehemi kështu) me historinë e botës. Kush ishin hititët? Po kamisardët? Dhe si quheshin tri karavelat e Kolombit? Kur u zhdukën dinosaurët? Po arka e Noes a mund të ketë patur një timon? Si quhet paraardhësi i kaut? A kishte më shumë tigra 100 vjet më parë? Çfarë ishte perandoria e Malit? Dhe kush fliste për Perandorinë e të Keqes? Kush ka qenë Papa i dytë në histori? Kur u shfaq Topolino? Mund të vazhdoja në pafundësi dhe do të ishin të gjitha aventura të bukura kërkimi.
Të gjitha këto duhen kujtuar. Do të vijë dita kur do të jesh plak dhe do të ndihesh sikur ke jetuar 1000 vjet, sepse do të jetë sikur ti të kishe qenë i pranishëm në betejën e Vaterlosë, të kesh asistuar në vrasjen e Jul Çezarit, apo të kesh qenë disa hapa larg nga vendi ku Bertoldi i quajtur i Ziu, teksa përziente substanca për të gjetur mënyrën e prodhimit të arit, gabimisht zbuloi barutin dhe hodhi veten në erë(dhe mirë iu bë). Të tjerë miq të tu, që nuk do të kenë kultivuar memorien e tyre, do të kenë jetuar një jetë të vetme, të tyren, që duhet të ketë qenë kush e di sa melankolike dhe e varfër në emocione”. /KultPlus.com
Tek libri ‘Andrra e Prêtashit’, i botuem në Romë në vitin 1959 prej sivllaut të tij Danjel Gjeçaj, me shtypajt që Ernest Koliqi kishte marrë me vete në vitin 1943 prej Institutit të Studimeve Shqiptare, frati shirokas rrëfen nji episod të përjetimit të epidemisë së kolerës së vitit 1916 në Grudë të Malsisë së Madhe.R.SH. – Vatikan.
Epidemia e kolerës së vitit 1916 në rrëfimin e Atë Anton Harapit, nga Ardian Ndreca:
Tek libri Andrra e Prêtashit, i botuem në Romë në vitin 1959 prej sivllaut të tij Danjel Gjeçaj, me shtypajt që Ernest Koliqi kishte marrë me vete në vitin 1943 prej Institutit të Studimeve Shqiptare, frati shirokas rrëfen nji episod të përjetimit të epidemisë së kolerës së vitit 1916 në Grudë të Malsisë së Madhe.
Rrëfimi i tij ka vlerë si për me kuptue psikologjinë e malsorit që kur përhapen epidemi të atilla, ngujohet dhe s’pranon kurrsesi me rrezikue të tjerët, por edhe për me kuptue sensin e detyrës meshtarake që e çon Atë Anton Harapin me rrezikue vetveten, tue mos ngurrue me i ndejtë pranë pjestarëve të bashkësisë që janë prekë prej sëmundjes. Shtëpia e Lulashit në Pikale të Grudës asht izolue krejtsisht, aq sa edhe ujin ia çojnë fqinjët e ia lanë tek dera, vorfnia e skajshme ban të vetën, mungesa e çfarëdolloj ndihme mjeksore e randon gjendjen. Thirrjes së fratit “a don miq” i zoti i shtëpisë i përgjegjet se duhet të largohet sa ma parë prej andej se mund t’i “prâhet” (ngjitet) lëngata. Atëherë Patër Antoni, që e njeh mirë psikologjinë e malsorit, e prekë në telat e krenisë: “- Po si kështu, i thom, me t’u dhimbtë nji kafe e nji cingare duhan për Fratin?” dhe malsori ia pret: “Manà t’ishem shëndosh me rob, nuk pat me m’u dhimbët grimë as dashi i kumbonës, por mbasi Zoti, me këtë lëngatë më dau me gjith rob prej robnís tjetër, nuk ke çë bâ as ti ndër né, por nisu e shko, more zotní”. Edhe pse i pashkollë e i pashetitun, Lulashi ka nji respekt të thellë për jetën e tjetrit, sa vepron kundër rregullave të mikpritjes tue ia mbyllë derën.
Kuarantina për të ka nji kuptim të qartë: nëse jeta jeme ka humbë të paktën mos të rrezikoj bashkësinë! Çmimi i nji sakrifice të tillë asht i naltë, pse nuk ekziston asnji strukturë mbështetëse. Vendi asht në luftë, trupat austriake, siç shkruen Dr. Kadri Kërçiku tek nji monografi i mirënjohun e vitit 1962 rreth gjendjes së shëndetësisë në zonën e Shkodrës kishin ndërmarrë disa masa profilaktike, por vullneti i tyne i mirë nuk mbërrinte deri në majet e maleve shqiptare. Mbas ngulmimit të meshtarit, ma në fund Lulashi ia hapë derën dhe e grishë buzë votrës. Përshkrimi që Atë Anton Harapi i ban odës malsore asht ai i nji paradhome të ferrit dantesk: “Oda e tmerrshme prej vetit ishte mbushë me tym, sa me të qitë lotët prej syvet; kalamajt, të sëmuet, vikatshin sa ku mujshin, e âma, shtrî sa gjanë gjatë, mbulue me nji rubë të madhe, qi s’ishte as çarçaf as bataní, gulfa-gulfa qitëte vnér prej goje me të këputë shpirtin; në nji tjetër skaj të odës, nji burrë kund 40 vjeç, hapë kambë e krahë, ra në kokërr të shpinës, kishte qitë sytë kokërdhok, kah dyndë vneri, donte me e qitë, e s’ishte punë me shpërthye; atje mâ përtej prap nji djaloç i lám në vnér, gjimonte; afër kishte të motrën, e cila, zbé në fëtyrë e bâ verdhë si çapini, veç se nuk kishte dhanë shpirtin, se kishte dekë e shkue”. Mbasi frati kryen shartet e fesë përshëndetet me të zotin e shtëpisë në derë, e ky i fundit plot miradije i thotë: “T’a dijtë Zoti, more zotni, se sot m’a ke vjeftë gjysën e Pogdoricës … se edhe me më dekë robt, tash s’po ko’ dert kurr’i grimë, kaq m’asht ba zemra kotec për ketë punë”.
Ndjesia e solidaritetit që dikush ia tregon përtej çdo “conatus sese conservandi”, atij tensionit të ligjshëm që na shtyn me ruejt vetveten, ngushëllimi i fjalës së mirë, besimi se Zoti s’i ka lëshue doret, bajnë që malsorit t’i këndellet shpresa e lmekun. Mbas disa ditësh, vijon rrëfimin Atë Anton Harapi, Lulashi i vjen në derë me nji tas me qumësht në shenjë mirënjohjet, tashma kuarantina ishte hjekë prej shtëpisë së tij. Lulashi dhe njerëzit e tij e kanë marrë veten dhe asht ai vetë që spjegon gjendjen e randë shpirtnore në të cilën ishte ndodhë: “Kurr mâ ngusht nuk kjeçë se atë ditë, kur m’erdhe ti, e kurr mâ mirë se sot nuk kam kenë. Un për veti i pata xanë të shkuem e të mbaruem, as s’isha ma ngusht për ta se për salikime të tyne; droja se po më jesin mbi dhé, as s’po gjindet kush me m’ua ba vajin as gjamën… Kemi kërçikun e vogël, moré zotní, a jo për ma tepër, por erdha sa me të pá e me t’u falë nderës me nji cirkë tambël”. Mirënjohja ma e thellë shprehet me pak qumësht, as vorfnia ma ekstreme nuk pengon kend me e shprehë këtë ndjenjë fisnike që hijeshon shpirtin njerëzor. Rreziku ka kalue, ajo që ka mbetë asht konfirmimi i mirënjohjes ndaj françeskanëve që s’e kanë braktisë kurrë popullin e vuejtun e të izoluem të maleve tona. Tek malsori krenar asht e gjallë edhe vetëdija se njeriu asht i pafuqishëm ndaj forcave të natyrës. Nji përvujtni e pazakontë për nji mendësi që jetën e barazon me nderin dhe humbjen e këtij e cilëson si diçka ma të keqe se vetë humbjen e jetës. Ajo që na ban përshtypje ende sot kur lexojmë këto faqe asht bindja dhe urtia e malësorit për me e pranue kuarantinën si mënyra e vetme për me i shpëtue lëngatës ngjitëse, edhe tue e dijtë se izolimi kur nuk ekzistojnë mjetet ma elementare të mbijetesës asht heroizëm dhe vetëmohim i skajshëm. Historia e epidemive, tue nisë prej përshkrimeve të Tukididit në luftën e Peloponezit në vitin 430 p.K. e deri më sot, na mëson se këto evente të kobshme e riformatojnë shoqnín njerzore, jo vetëm tue krijue për nji farë kohe imunitet, por tue i dhanë mundësinë me kuptue ma mirë se kush jemi dhe sa vlejmë! Kur njeriu e njeh njeriun nëpërmjet prizmit të frikës së nji pandemie, gjithçka që vjen mbrapa ndriçohet ndryshe, disa gjana zhvleftësohen, të tjera marrin vlerën e vërtetë.
Marrë nga e pёrjavshmja letrare kulturore ‘Ex Libris’, 21 MARS 2020. NUMËR 71./ KultPlus.com
Zemra ime vallëzon vetëm atëherë kur dëgjon titrimin e telave të kitarës. Vetëm shpatat e zërit të saj mund ta copëtojnë brengën dhe t´ua falin flatrave të harresës. Po, vetëm kitara, kjo kitarë që rri përpara meje e varur aty në mur, mundet.
Edhe pse tash vrik jam mësuar të luaj me telat e saj, kitara ime lëshon zëra që, duke u ngatërruar ndërmjet vete, krijojnë jone, për mua shumë të hareshme. Vetëm për mua! Them vetëm për mua, sepse tingujt e saj janë shumë të çuditshëm. Nuk mund t´i kuptojë, ose nuk do t´i kuptojë, gjithkush: qajnë kur duhet të gëzohen, gëzohen kur duhet të qajnë.
Si tash më kujtohet vaji i vashës, që m´u lut t´ia këndoj një këngë. Pranova. Mora kitaren në duar. U ula pranë dritares, duke shikuar në qiellin e natës, i cili, nëpër dritaren time, dukej katërkëndësh me fillim, por pa fund. Pëlqeva telat dhe gishtat e mi zunë të luajnë nëpër to. Tingujt e kitarës përcillnin fjalët e këngës për Hënën e dashuruar në një yll që tradhtoi Diellin, i cili, zemëruar pamasë, shkreu që ta shëmtojë përgjithmonë fytyrën e Pabesës. -Pse t´u mbush mendja ta këndosh këtë këngë?-pyeti ajo dhe sytë ia mbytën bulzat e lotëve që i gufonin pajada. Rrudha krahët. Rrudha edhe ballin. Nuk dita ç´t´i them. Dita, por diçka më lidhi në fyt.
-Po pse, pse po loton?-dëgjova pyetjen mbasi doli prej gojës sime. -Si…pse?!-tha ajo duke u munduar për t´i ndalë lotët, që i rridhnin nëpër faqe. -Si, të lutem, si ka mundur Dielli të bëhet aq mizor… -Mizor?! -Po, po!-tha ajo—Si ka mundur të bëhet aq mizor ndaj Hënës, e cila për çdo mbrëmje del për ta stolisur lumin tonë me shtyllën e artë të rrezeve të veta? -Shtylla e artë e Hënës? -S´është e Hënës. -Po e kujt është? -Fol sa të duash, por ti s´je duke prekur telin e solit? -Unë? -Ti, pra. Të Pabesës…-thashë dhe u ndala. Mendimin, që desha t´ia them asaj, e përtypa në heshtje. Më shikonte. Pesha e shikimit të saj, që më kaploi, ishte tepër e rëndë. Ishte e rëndë sa s´bëhet. -Mirë, mirë!-thashë. Preka telat e kitarës sime. U krijuan tinguj që s´kishin lidhje me njëri tjetrin.
-A di çka,-tha ajo,-ta lëmë Hënën. -Ta lëmë, nëse na lë. -Mos u tall! -Nuk po tallem. -Atëherë, pra, jipja këngës për sumllën e djersës! -Për sumllën e djersës, pa të cilën nuk mbin as therra për gardhiqe? -Po, ke të drejtë. -S´dua! -Pse? -S´dua t´ia them asaj kënge, sepse është e dhimbshme. -Ani që është e dhimbshme, ani. -Por ti s´e merr vesh! -Si nuk e marr vesh!-tha ajo.-Vëllaut tim të vogël ia shoh sumllën e djersës sa herë që mundohet ta gënjejë nënën… -Eh…-thashë unë. Një e qeshur, për mua fare e pakuptimtë, shpërtheu në gojën e saj. Ishte aq therrëse dhe e padurueshme, sa mua më hypi gjaku në krye.
Shikova nëpër dritare: m´u duk se një yll kishte zbritur dhe tashti ishte mu përpara syve të mi. Çova dorën dhe mora hov: desha ta thej kitarën në njërën këmbë të atij ylli. Por, sjellja shkoi kot: ylli ishte larg, atje lart duke hequr valle me shokët e vet. -Ha, ha,ha!-dëgjohej e qeshura e saj. Mora kitaren. Drodha një tel. I thashë: -Për ty, për lëkurën tënde pa asnjë pore! Ndali të qeshurit. Më shikoi me ballë të mrrolur. Drodha të gjashtë tela e i thashë: -Për ty, për ty që m´je tingull i pazëshëm! -Paska tinguj të pazëshëm? -Ja, paska! Brofi në këmbë. Bëri një hap dhe u ndal përpara meje. -Shiko veten, o i mjerë!-tha ajo. -O gjuetar i ëndrrave, a s´po sheh se je krejt lakuriq! -Unë?
-Ti, ti…A s´po sheh se ke mbetur lakuriq?…A s´po sheh se kitara të solli në këtë ditë të zezë?…Hidhe atë kitarë e mos rri kështu lakuriq, se do të bëhesh gazi i botës… Zonjusha Vulë lëvizi vendit. Megjithatë, shtrëngova kitarën. Kitara u dalldis. Kurse ajo u mrrol edhe më shumë. Dikur fluturoi jashtë, duke mbyllur derën me forcë. Mbeta vetëm unë, kitara dhe tingujt e saj magjikë që përpiqeshin për ta zhdavaritur rrapëllimën e derës së mbyllur…
KultPlus ju sjell njërën nga poezitë më të njohura të Beqir Musliut, ”Mbretëria e rrënuar e Kosovës”.
Zemra kemi mundur t’i nxjerrim në secilin trëndafil Derisa bozhuret të ligjërojnë mbi atë mbretëri Që është rrënuar deri në gurin e fundit të themelit Përse nuk arritën ka krijojnë as pamjen e mykur
Këtu asgjë nuk është në atë vend siç ka qenë As beteja që ka vallëzuar me koka dhe shpata Zllapohet tash gjaku e bozhuret hanë vetveten Në mungesë të bukës që e sosi mbretëria e marrë
Luftëtarët i varëm për degët e historisë Kemi mundur t’i kërkojmë fëmijët tanë nëpër luftëra Të cilët na i mësuan emrat si të stërgjyshërve Apo i ndrydhën në këtë ditë që është jatagan
Nëse prapë zë fill beteja atëherë ku jemi ne Do të ktheheshim në zanafillë apo do të mbylleshim Në zemrat e bozhureve si në zemrat tona robër Të ëndërrojmë parajsën e kuqe si vuajtjen tonë
Por këtu gjithçka tjetër është rrënuar përveç nesh. / KultPlus.com
Tani do të të kërkoj një favor që tingëllon pak si i çmendur, të cilin do ta përshëndes kur të marr unë letër. Është gjithashtu testi më i madh në të cilin mund të vihet njeriu më i mirë.
Mirë, ja ku është:
Më shkruaj vetëm njëherë në javë, kështu që letrat e tua të më vijnë ditën e diel, sepse nuk mund t’u rezistoj letrave të tua të përditshme. Për shembull, unë i përgjigjem një nga letrat e tua, dhe pastaj shtrihem në krevat në dukje i qetë, por zemra ime rreh përmes gjithë trupit vetëm prej teje. Unë të përkas ty. Nuk ka asnjë mënyrë tjetër për ta shprehur këtë, dhe kjo nuk është mënyra më e mirë. Po për këtë arsye nuk dua të di se çfarë vesh. Më ngatërron aq shumë, saqë s’mund të merrem me jetën. Nuk dua ta di që edhe ti ndjen për mua. Po ta dija, si mundja, si budalla që jam, të ulesha në zyrën time, apo këtu në shtëpi, në vend që të hipja në një tren me sytë që hapen dhe mbyllen vetëm kur jam me ty? Oh, ka një arsye të trishtueshme, që nuk s’e bëj dot këtë. Për t’i rënë shkurt: Shëndeti im është i mirë vetëm për të përballuar veten time. Ai s’është i mjaftueshëm për martesë, duke lënë mënjanë të bërit baba. Sidoqoftë, kur lexoj letrat e tua, ndjej se mund të lartësohem edhe mbi atë që nuk mund të lartësohet.
Ah sikur ta kisha përgjigjen tënde tani. Dhe sa keq të torturoj, dhe sa të detyroj ty në qetësinë e dhomës tënde të lexosh këtë letër, si letra më e ulët që është vënë ndonjëherë në tryezën tënde.
Ndershmërisht, ndjehem keq ndonjëherë kur lutem si një lugat mbi emrin tënd lumturues! Ah sikur ta kisha postuar letrën e së dielës, në të cilën të kisha kërkuar të mos më shkruaje më kurrë, dhe në të cilën të jepja një premtim të ngjashëm. Oh Zot, çfarë më ndaloi të ta dërgoja këtë letër? Çdo gjë do ishte në rregull. Por a është kjo zgjidhje e paqtë e mundur tani? Çfarë do të ndihmonte nëse ne do i shkruanim njëri-tjetrit vetëm një herë në javë? Jo, sikur vuajtja ime të kurohej nga mjetet të tilla, atëherë ajo s’do ishte serioze. Dhe tashmë parashikoj që s’mund të jem në gjendje t’iu rezistoj as letrave të së dielës. Kështu, për të kompensuar mundësinë e humbur të së dielës, të kërkoj me gjithë fuqinë që më ka mbetur në fund të kësaj letre: Nëse i vlerësojmë jetët tona, le të mos shkruajmë më.
Mos po mendoja të nënshkruaja me Dein? Jo, s’do të kishte gjë më false se sa kjo. Jo, unë jam gjithmonë i lidhur me zinxhirë me veten time. Ky jam unë, dhe kjo është ajo me të cilën duhet të jetoj.
11 nëntor, 1912
Kujtojmë që shkrimtari i njohur gjerman Franc Kafka e takoi për herë të parë Felice Bauer në vitin 1912. Për pesë vjet ata patën një histori dashurie. / KultPlus.com
At Anton Harapin, i pushkatuar nga regjimi komunist, lindi më 5 janar 1888 në Shkodër. Studioi për teologji dhe filozofi në Hungari e më pas filloi punë si meshtar në Grudë. Më 1910 jep mësim në Kolegjin e Fretënve, Shkodër. Më 1918-1919, shërben si famullitar në Malësinë e madhe. Gjatë viteve 1922-1924 ishte bashkëthemelues e drejtues i grupit atdhetar “Ora e Maleve”.
Punoi si mësues filozofie në gjimnazin “Illyricum” dhe më pas në vitin 1924 bëhet drejtor i tij. Në vitet 1930-1936 drejtoi revistën “Hylli i Dritës” dhe gjatë kësaj periudhe shkroi rreth 70 artikuj në revista të ndryshme, si dhe botoi disa libra.
Më 1940, u zgjodh anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare. Më 1943 u emërua anëtar i Këshillit të Lartë të Regjencës, ku qëndroi deri në fund të vitit 1944. U arrestua më 5 qershor 1945 e më pas më 20 shkurt 1946 u pushkatua nga diktatura. / KultPlus.com
Umberto Eko, i lindur më 5 janar 1932, ishte një shkrimtar, filozof, kritik letrar, semiolog dhe profesor universiteti italian. Njihet më së shumti për romanin e tij të 1980 Il nome della rosa, më pas shkruajti romane të tjera si Il pendolo di Foucault dhe L’isola del giorno prima. Romani i tij Il cimitero di Praga, botuar më 2010, kryesoi listën e librave më të shitur në Itali.
Umberto Eko, një shkollar në fushën e errët të semiotikës, që u bë autor i suksesshëm romanesh, mbi të gjitha me veprën “Emri i Trëndafilit”, vdiq të premten në Itali. Ai ishte 84 vjeç. Si një semiotikan, Eko kërkoi të interpretonte kulturat përmes shenjave dhe simboleve të tyre ? fjalëve, ikonave fetare, banerave, veshjeve, notave muzikore dhe madje edhe filmave vizatimorë.
Ai ka publikuar mbi 20 libra mbi këto çështje ndërsa jepte mësim në Universitetin e Bolonjës, më i vjetri në Europë. Por në vend që të veçonte jetën e tij akademike nga krijimtaria e tij popullore, Eko përfshiu në shtatë romanet e tij shumë prej shqetësimeve të veta akademike. Në bashkimin e këtyre dy botëve, ai nuk ka qenë kurrë më i suksesshëm sesa tek “Emri i Trëndafilit”, romani i tij i parë, që u publikua në Europë në vitin 1980.
Suksesi qe i madh dhe ai shiti më tepër se 10 milionë kopje në rreth 30 gjuhë dhe pati edhe një adaptim kinematografik në Hollivood.
Libri tregon për ngjarjet që ndodhin në një manastir italian në shekullin 14, kur murgjit vriten nga besimtarë të tjerë duke risjellë bukur një qasje filozofike të Aristotelit, harruar kohë më parë.
Umberto Eco ishte një prozator, kritik, filozof, semiotikan dhe profesor italian me peshë të madhe në letërsinë dhe kulturën europiane.
Ai lindi më 5 janar 1932 dhe u nda nga jeta më 19 shkurt 2016. /KultPlus.com
Umberto Eco, critique et ecrivain italien. L’auteur du “Nom de la rose” et du “Pendule de Foucault” est venu a Paris presenter son dernier livre “Histoire de la laideur” paru en france le 2 octobre aux editions Flammarion. Ce livre illustre retrace en 15 chapitres les representations de la laideur dans la culture occidentale. Cette anthologie fait suite a “Histoire de la beaute” parue il y a deux ans et qui, traduit en 27 langues, s’est vendue a 500000 exemplaires. Paris,FRANCE-le 17/10/07
Ministria e Arsimit dhe Sportit do të vijojë gjatë këtij viti investimet për transformimin e infrastrukturës arsimore, nga shkollat në universitete.
Kryeministri Edi Rama ka ndarë mëngjesin e sotëm shifrat e investimeve në infrastrukturën arsimore në shkolla dhe universitete, ku thekson se ambientet e reja janë ndërtuar për “të siguruar që nxënësit dhe studentët tanë të mësojnë në mjedise moderne dhe të mirëpajisura”.
Për sa i përket investimeve në shkolla, janë kryer investime në 100 shkolla të reja dhe terrene sportive.
Në 2025 do të vijojnë investimet në kantieret e hapura në 40 shkolla ndërsa vitin e kaluar janë instaluar 216 laboratorë smart në shkolla.
Ndërsa investimet në universitete janë: Ndërtimi i Fakultetit të Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Fakulteti i Arkitekturës; Fakulteti i Gjeologjisë dhe Minierave dhe ndërtimi i muzeumit të Gjeologjisë dhe Minierave; fakulteti i Bioteknologjisë së Ushqimit në UBT; klinika e re e veterinarisë së ushqimit në UBT; Laboratori i anatomisë së kafshëve në UBT; ndërtimi fakultetit të studimeve profesionale në Universitetin e Durrësit; ndërtimi i Fakultetit të Shkencave Mjekësore në Universitetin e Elbasanit.
Ndërkohë këtë vit nis puna për ndërtimin e pistës së re të atletikës në Universitetin e Sporteve.
Buxheti 2025 për MAS është në shifrën 62.02 miliardë lekë. Me buxhetin e 2025 do të ndërtohen ose rikonstruktohen rreth 70-80 objekte arsimore të arsimit bazë, me rreth 1000-1200 klasa/laboratorë, ku do të përfitojnë rreth 20 000 -25 000 nxënës dhe 1500-2000 punonjës mësimorë./ KultPlus.com
Në SHBA ka nisur ceremonia funerale gjashtë ditore për nder të ish-presidentit Jimmy Carter, i cili vdiq në moshën 100-vjeçare. Arkivoli i tij, i mbështjellë me flamurin e SHBA-së, ndaloi në qytetin e tij të lindjes, Georgia. Shumë njerëz dolën në rrugë për të parë kortezhin e varrimit. Arkivoli i Carter u soll më pas në Atlanta, ku trupi i ish-presidentit do të qëndrojë deri të martën.
Qytetarët që u mblodhën në anë të rrugës në kortezhin mortor vlerësuan modestinë e ish-presidentit.
“Ai ishte një njeri i mirë, ai ishte një person i zakonshëm. Do të na mungojë”, thanë disa nga të pranishmit.
Presidenti në largim Joe Biden do të mbajë një fjalim. Të ftuarit e pritur përfshijnë të katër presidentët e gjallë të SHBA, Bill Clinton, George W. Bush, Barack Obama dhe Donald Trump. Biden shpalli të enjten ditë zie kombëtare dhe të gjitha agjencitë federale do të mbeten të mbyllura.
Flamuri i zisë do të varet gjithashtu në inaugurimin e mandatit të tij të dytë nga Trump më 20 janar, të cilin republikani e kishte kritikuar./ KultPlus.com
Ish-sekretarja amerikane e Shtetit, Hillary Clinton, miliarderi, George Soros, pjesëtari i grupit U2, Bono, aktorët, Denzel Washington dhe Michael J Fox, futbollisti, Lionel Messi, dhe redaktorja e revistës Vogue, Anna Wintour, janë disa prej figurave që janë nderuar me medaljen më të lartë civile amerikane nga presidenti në shkuarje i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden.
Përmes një ceremonie në Shtëpinë e Bardhë, ata e kanë pranuar Medaljen Presidenciale të Lirisë.
Këtë vit janë nderuar 19 persona nga bota e kulturës, politikës dhe aktivizmit.
Shtëpia e Bardhë kanë thënë se personalitetet janë zgjedhur për “punën e mirë që kanë bërë dhe kontributin e jashtëzakonshëm për botën”.
“Së bashku keni lënë gjurmë të pashlyeshme, e them këtë me sinqeritet, keni lënë gjurmë të pashlyeshme në shtetin tonë”, ka thënë Biden.
Hillary Clinton ka qenë edhe kandidate e demokratëve në garën presidenciale më 2016.
Bono, emri i vërtetë i të cilit është Paul David Hewson, është nderuar me çmimin më të lartë kulturor edhe në Francë, Ai njihet për fushën që bën kundër varfërisë dhe mbështetjen e ofruar për të infektuarit me virusin HIV.
Shtëpia e Bardhë ka thënë se filantropi miliarder, dhe donatori i madh i demokratëve, George Soros, “ka mbështetur organizata dhe projekte nëpër botë që kanë forcuar demokracinë, të drejtat e njeriut, edukimin dhe drejtësinë sociale”.
Nderimi me këtë medalje është traditë e krijuar prej ish-presidentit John F Kennedy.
Çmimi jepet me diskrecion të presidentit, por edhe me këshillën që i japin panelet e jashtme.
Në të kaluarën me këtë medalje janë nderuar sportistja Simone Biles, aktorja e shpërblyer me çmim Oscar, Michelle Yeoh dhe themeluesi i kompanisë Apple, Steve Jobs. /REL/ KultPlus.com
Kosovë, o vend’ i famshëm i trimnis, Kosovë, o lule e bukur e Shqipnis! Ti bjeshkat plot vjollca rreth i ke, …Si vashë e virgjen: nuse sikur je; Dhe malet me bor Mi krye i ke kunor!
Kosovë, o atdhe i lavduem i burrnis Ti ke pas kjen mbretnesha e Rumelis! Nalt mbaje kryet t’and si gjithmon Difto-u e zonja; koha sot e don Ti t’çohesh përseri N’luftë t’mbarë për liri!
Se teje të madhe shpresë ushqen Shqipnija Me burra ti q’i len, t’gjatë si selvija, Sakola mali, shoq në bot’ që s’ kanë Si luaj e si dragoj plot forcë që janë, Që e derdhin gjakun prrue Atdheun për m’e shpëtue!
Ke bij që s’kanë drojë asnjë pikë As syni far’ u tutet, s’dinë as frikë Anmikut kur i sulen me rrebtsi Si breshni mi te hidhen me duhi.
Gra e vasha ke, si zana sy-mëdha Trimnesha qi Shqipnija din m’i ba Qi rrokin armët në luftë me gas tuj shkue Ja se me mund, ja se me dekun tuj luftue! Për nder të shtëpis s’vet; E falin shpirt e jet!
Kosovë, o trimneshë, lule e rrallë Detyrën tin’ e ke me dal sot n’ballë Se mbrrini koha, tokën për m’e mprue Anmiqt e motçëm jashtë me i dëbue Se mjaft e kanë robnue Dhe n’ zjarm e kanë prue!
A mund m’e durue pa pra kët zgjedhë Që të huejt para syve të t’venë ledhe Për me t’rrzue nër kamb’ e për me t’shkel Për me t’ba gjithë copë, mirë si ju del Dhe duersh mos të lëshojn’ Prej faqes s’dheut të t’shojn!
Disa “Serbi e vjetër” duen me i thanë “Maqedhoni” do t’ jerë emnin ja lanë! Atyne si u pëlqen kufijt i venë Shqipnija veç mbas dojes s’tyne me kjenë; Mendojnë pa turp kurrfarë Se s’ka nji komb Shqiptarë!
Përpara burra, rrokni hut’ e shpatë Prej zis pështonëje Kosovën e ngratë At’ nanën t’uej t’lidhun kamb’ e dur Q’ anmiqt e kan vorrue me dhe e me gur, Me lott qi qan e ankon E asnji nuk i ndihmon!
Shqyptarë mos kujtoni bes’ e fe Po nanën ju kujtoni qi u ka le Qi ka mbet fill e vetum si gru e ve Prej bijet e harrume mi ket dhe! Se ansht turp i math për ju Të huejt me i u çnderu!
Sot ora mbrrini, dita e bekueme Shqipnin m’e ba në bot’ një vent t’lirueme! Kosovës emnin me ja ngref te qilli Për çud të botës sa ka me shkëlzy dilli Me rrnue një Shqypni Si zonjë në lumni.
Shqyptarë, çoni-u, vllazën ora mbrrini Si Geg’ e Toskë nalt flamurin e ngrini! Një Manastir, Shkup, Shkodër e Janinë Një trup bani-e an’ e mb’anë Shqypninë Si ç’trimit mirë i prek Me nder n’luftë me dek! / KultPlus.com
Nëse ekziston një destinacion që po përjeton një rritje absolute të popullaritetit dhe numrit të vizitorëve gjatë viteve të fundit, është Shqipëria, shkruan Jemima Skelley në revistën australiane “9Travel”.
Vendi regjistroi një numër rekord vizitorësh të huaj – 4,5 milionë në gjashtë muajt e parë të 2024 – një rritje prej 34% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2023.
Me plazhe mahnitëse, ushqim të mrekullueshëm, vendas miqësorë, një kulturë dhe histori të pasur dhe çmime relativisht të lira – nuk është çudi që Shqipëria po kthehet në një pikë të rëndësishme turistike.
Aktivitetet që mund të bëni në Shqipëri
Ju mund të relaksoheni në plazh, të bëni një udhëtim disa ditorë, të notoni në burimet malore ose të humbisni veten në jetën e natës të një qyteti të ri, Shqipëria ofron gjithçka për ju.
Turistët që e vizitojnë vendin e vogël evropian për herë të parë, dhe kanë një muaj kohë për të eksploruar të gjithë vendin – mund të kryejnë disa aktivetete:
Marrin me qira e një varkë për vozitje në ujërat bruz të Ksamilit
Freskohen në ujëvarat e ftohta pas ecjes në afërsi të Thethit
Vizitojnë në muzeun/galerinë e nëndheshme Bunk’Art në Tiranë
Shijojnë ushqimet e freskëta të detit në Rivierën Shqiptare
Eksplorojnë rrugët me kalldrëm të shekullit VI të Gjirokastrës
Ku të qëndroni në Shqipëri
Shqipëria për turistët mund të ndahet në tre zona kryesore: bregdeti, malet dhe Tirana, kryeqyteti.
Nëse jeni pas pushimeve në plazh, plazhet e Sarandës, Ksamilit dhe Himarës janë opsionet më të mira.
Ksamili është një fshat i vogël bregdetar në Rivierën Shqiptare, një vend i qetë ku mund të relaksoheni në pishinë ose plazh gjatë gjithë ditës dhe të shijoni një darkë të këndshme.
Saranda është një qytet i madh dhe një vend i mrekullueshëm për këdo që pëlqen të jetë aktiv.
Himara është një vend turistik, i shkëlqyer për not dhe një udhëtim të thjeshtë.
Për një atmosferë më shumë natyrale, drejtohuni në veri të vendit.
Alpet Shqiptare ofrojnë një sërë shtigjesh për ecje me peizazhe mahnitëse.
Berati një tjetër qytet i madh dhe magjepsës për adhuruesit e historisë është listuar në trashëgiminë e UNESCO-s.
Tirana ia vlen të vizitohet të paktën për disa netë. Qëndroni në qendër të qytetit për të shijuar kulturën dhe jetën e natës dhe merrni teleferikun në mal për te shijuar pamje të mahnitshme.
Çfarë ushqimi të shijoni në Shqipëri?
Mënyra më e mirë për të përshkruar ushqimin shqiptar është se ai është ndikuar nga kuzhina greke dhe italiane – duke ofruar shumë pjata me mish dhe ushqime deti të shijshme dhe të freskëta.
Pjatat që duhet të provoni:
Byreku: një petë e mbushur me djathë, mish dhe perime
Tavë kosi: gjellë kombëtare me mish qengji
Qofte: Qofte shqiptare
Fërgesë: gjizë, speca dhe domate
Koha më e mirë për të vizituar Shqipërinë
Plazhet e Shqipërisë – një nga atraksionet më të mëdha të vendit – i shijoni më së miri gjatë verës, nga maji deri në shtator.
Korriku dhe gushti janë muajt më të ngarkuar të verës. Shumë turistë italianë dynden në Shqipëri në këtë kohë pasi qyteti bregdetar i Sarandes është shumë afër me traget nga Italia.
Prilli dhe maji apo shtatori janë muajt më të mirë për të shmangur turmat e turistëve dhe vapën përvëluese.
A është Shqipëria e lirë për të udhëtuar?
Kur krahasohet me destinacione të ngjashme evropiane, si Franca, Italia, madje edhe Kroacia, Shqipëria është një destinacion shumë buxhetor. Vendi përdor lekun si monedhën e tij, jo euron.
Akomodimi nuk do t’ju kushtojë më shumë se 50 dollarë në natë edhe në vende të këndshme qendrore.
Një vakt kushton rreth 5-10 dollarë, dhe kostoja do të ishte me e lartë vetëm nëse do të zgjidhnit një restorant më të shtrenjtë./ KultPlus.com
Dje, presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikësm Joe Biden, u ka dhënë Medaljen Presidenciale të Lirisë 19 prej emrave më të famshëm në politikë, sport, argëtim, të drejtat civile, mbrojtjen e LGBTQ+ dhe shkencës, raporton ‘‘Time”.
Një nga figurat që mori këtë medalje ishte edhe ish-sekretarja e Shtetit Hillary Clinton, e cila ngjalli një ovacion të madh nga turma teksa mori medaljen e saj.
Klinton shoqërohej në këtë ngjarje nga bashkëshorti i saj, ish-presidenti Bill Clinton, vajza Chelsea Clinton dhe nipërit e mbesat.
Pos saj, edhe filantropistit demokrat George Soros dhe aktorit-regjisorit Denzel Washington iu dha gjithashtu nderimi më i lartë civil i vendit në një ceremoni në Shtëpinë e Bardhë.
“Për herë të fundit si president kam nderin t’i jap Medaljen e Lirisë, nderin më të lartë civil të kombit tonë, një grupi njerëzish të jashtëzakonshëm, vërtet të jashtëzakonshëm, të cilët dhanë përpjekjen e tyre të shenjtë, përpjekjen e tyre të shenjtë, për t’i dhënë formë kulturës dhe kauzës. të Amerikës”, tha Biden në fjalën e tij hyrëse.
“Më lejoni t’i them secilit prej jush, faleminderit, faleminderit, faleminderit për gjithçka që keni bërë për të ndihmuar këtë vend,” tha Biden të shtunën.
Katër medalje u dhanë pas vdekjes. Ata shkuan te George W. Romney, i cili shërbeu si guvernator i Miçiganit dhe si sekretar i strehimit dhe zhvillimit urban; ish Prokurori i Përgjithshëm dhe Senatori Robert F. Kennedy; Ash Carter, ish-sekretar i mbrojtjes; dhe Fannie Lou Hamer, e cila themeloi Partinë Demokratike të Lirisë së Misisipit dhe hodhi themelet për Aktin e të Drejtave të Votimit të vitit 1965.
Kennedy është babai i Robert F. Kennedy Jr., kandidati i Presidentit të sapozgjedhur Donald Trump për sekretarin e shëndetësisë dhe shërbimeve njerëzore. Biden tha: “Bobby është një nga heronjtë e mi të vërtetë politikë. E dua dhe më mungon shumë.”
Romney është babai i ish-senatorit republikan të Utah, Mitt Romney, një prej kritikëve më të fortë konservatorë të Trump.
Bidenit i kanë mbetur edhe ditë të tëra në zyrën presidenciale dhe ka kaluar ditët e fundit duke dhënë çmime dhe medalje për veteranët trima ushtarakë, zyrtarë të guximshëm të zbatimit të ligjit dhe amerikanë të jashtëzakonshëm.
Shtëpia e Bardhë tha se marrësit e Medaljes së Lirisë kanë dhënë “kontribute shembullore për prosperitetin, vlerat ose sigurinë e Shteteve të Bashkuara, paqen botërore ose përpjekje të tjera të rëndësishme shoqërore, publike ose private”.
Filantropët kryesorë që marrin çmimin përfshijnë kuzhinierin spanjoll-amerikan José Andrés, bamirësia e të cilit World Central Kitchen është bërë një nga organizatat më të njohura të ndihmës ushqimore në botë, dhe Bono, drejtuesi i grupit rock U2 dhe një aktivist i drejtësisë sociale.
Djali i Soros, Alex Soros e pranoi medaljen në emër të babait të tij. Në një deklaratë të dërguar me email, Soros tha: “Si një emigrant që gjeti lirinë dhe prosperitetin në Amerikë, jam thellësisht i prekur nga ky nder”.
Yjet e njohur të sportit dhe argëtimit përfshijnë futbollistin profesionist Lionel Messi, i cili nuk mori pjesë në ngjarje; legjenda e basketbollit dhe biznesmeni i pensionuar i Los Angeles Lakers, Earvin “Magic” Johnson; aktori Michael J. Fox, i cili është një avokat i hapur për kërkimin dhe zhvillimin e sëmundjes së Parkinsonit; dhe William Sanford Nye, i njohur nga brezat e studentëve si “Bill Nye, Shkencëtari”.
Fitues të tjerë përfshijnë konservatoren Jane Goodall; Kryeredaktore e revistës Vogue për një kohë të gjatë, Anna Wintour; Dizajneri amerikan i modës Ralph Lauren; Themeluesi i Institutit Amerikan të Filmit, George Stevens Jr.; sipërmarrësi dhe aktivisti LGBTQ+ Tim Gill; dhe David Rubenstein, bashkëthemelues i firmës globale të investimeve The Carlyle Group.
Lauren është stilistja e parë e modës që merr këtë nder.
Vitin e kaluar, Biden u dha Medaljen Presidenciale të Lirisë për 19 persona, duke përfshirë të ndjerin Medgar Evers, Kryetaren e Dhomës Emerita Nancy Pelosi, Rep. James Clyburn nga Karolina e Jugut dhe aktoren Michelle Yeoh.
Medalja Presidenciale e Lirisë u dha 654 herë midis 1963 dhe 2024, sipas Shërbimit të Kërkimeve të Kongresit. Marrës të shquar të Medaljes së Lirisë nga e kaluara përfshijnë Dr. Martin Luther King Jr., Maya Angelou dhe Nënë Tereza./ KultPlus.com
Më 5 janar 1555, prifti katolik shqiptar Dom Gjon Bdek Buzuku e përfundoi së shkruari ‘Mesharin’ e tij, që deri më sot njihet si vepra e parë dhe njëkohësisht i pari monument letrar i botuar në gjuhën shqipe.
Datën dhe arsyen e shkrimit të kryeveprës monumentale vetë autori e shkruan në parathënien e Mesharit të tij, se e mbaroi “së shkruami” më 5 janar 1555 duke e vë edhe arsyen: “tue e u kujtuomshumӫ herë se gluha jonӫ nukë kish gjā tӫ ṇdigluom ṇ së Shkruomit shenjtë,” dhe dëshmia se kjo është një vepër e parë e këtij lloji e shkruar në gjuhën shqipe: “këjo tue klenë mā e para vepër”.
Ja Pasthënia e Mesharit:
“U Doni Gjoni, biri i Bdek Buzukut, tue ụ kujtuom shumë herë se gluha jonë nukë kish gjā të ṇdigluom ṇ së Shkruomit shenjtë, ṇ së dashunit së botësë sanë desha me ụ fëdigunë, për sā mujta me ditunë, me zdritunë pak mendetë e atyne qi tӫ ṇdiglonjinë, përse ata të mundë mernë sā i naltë e mujtunë e i përmishëriershim anshtë Zotynë atyne qi ta duonë ṃ gjithë zemërë. U lus ṃbas sodi mā shpesh te uini ṃ klishë, përse ju kini me gjegjuni ordhëninë e Tinëzot. E atë në ṃbaronjënë, Zotynë të ketë mëshërier ṃbi ju. E ata qi ṷ monduonë djerie tash, mā mos u mondonjënë. E ju t ini të zgḭiedhunitë e Tinzotë. E përherë Zotynë kā klenë me jū, ju tue ṇdjekunë të dërejtënë e tue lanë të shtrembënënë. E këta ju tue bām, Zotynë ka me shtuom ṇdër jū, se të korëtë taj të ṇglatetë djerie ṇ së vjelash, e të vjeltë djerie ṇ së mbjellash. E u mā duo tӫ ṃbaronj vepërënë teme, Tinëzot tue pëlqyem, Ņdë vjetët M. D. L. IV. njëzet dit ṇdë mars zuna ṇfill, e ṃbarova ṇdë vjetët ṇjë M. D. L. V. ṇdë kallënduor V dit. E se për fat në keshë kun ṃbë ṇdonjë vend fëjyem, u duo tuk të nukë fajtë, aj qi të jetë mā i ditëshim se u, ata faj e lus ta trajtojnë ṇde e mirë. Përse nukë çuditem se në paça fëjyem, këjo tue klenë mā e para vepër e fort e fështirë për të vepëruom ṃbë gjuhët tanë. Përse ata qi shtamponjinë kishnë të madhe fëtigë, e aqë nukë mundë qëllonjinë se faj të mos banjinë, përse përherë ṇdaj ta nukë mundë jeshë; u tue ṃbajtunë një klishë, ṃbë të dȳ anët më duhē me sheryem. E tash u jam ṇfalë gjithëve, e lutëni Tenëzonë ende për muo”./ KultPlus.com
Të rinj të apasionuar pas ngjitjeve në mal kanë zgjedhur si destinacionin e këtij fillimviti malin e Thatë në Pogradec.
Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale disa foto nga ngjitja e të rinjve në malin e Thatë, i cili ofron një pamje mahnitëse i mbuluar nga dëbora.
“Mali i Thatë në Pogradec, destinacioni dimëror për të apasionuarit pas natyrës dhe malit”, shkruan Rama.
Mali i Thatë shtrihet në veri të Fushës së Korçës, një pjesë e tij vazhdon edhe matanë kufirit. Maja e tij nuk është e mprehtë por përkundrazi, ajo është e rrafshtë, e sheshtë dhe me gropa karstike. Maja më e lartë e tij është Pllaja e Pusit , e cila është 2,287 m mbi nivelin e detit. Ky mal ka një shtrirje rreth 25 km nga veriu në jugë dhe është i gjerë rreth 8 km në pjesën qendrore të vet./atsh/ KultPlus.com
Shtëpia botuese prestigjioze Wiley e ka botuar në gjuhën angleze librin “Psikoterapia e Kohezionit të Brendshëm” të autorit Fitim Uka, shkruan KultPlus.
Autori Uka përmes një postimi në rrjetin social “Facebook” ka thënë se libri “Psikoterapia e Kohezionit të Brendshëm’ i botuar tashmë në gjuhën angleze është shëndrruar në trashëgimi të shkruar të psikoterapisë globale.
Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të autorit Uka:
Megjithatë, nganjëherë ëndrrat e takojnë realitetin!
Kur ishte vetëm një ide, askush (përfshirë edhe veten time) nuk besonte se do të rrugëtonte kaq suksesshëm dhe do të arrinte kaq larg. Sot, duket thuajse e pabesueshme të shohësh kopertinën e këtij libri dhe të kuptosh që shtëpia botuese prestigjioze Wiley e ka botuar në gjuhën angleze Psikoterapinë e Kohezionit të Brendshëm. Kritika e konsideron: “një qasje inovative dhe praktike”, “një burim të pazëvendësueshëm”, “një qasje kreative dhe të dobishme” dhe “një revolucion integrativ në psikoterapi”… dhe unë jam pa fjalë!
Kohezioni i Brendshëm ka folur fillimisht shqip, ndërkaq sot, ideja që ka për afiliacion Universitetin e Prishtinës, do të jetë pjesë e bibliotekave universitare në mbarë botën. Nga viti 2022 konceptualizimi ynë është prezantuar në ligjërata të ftuara, konferenca dhe simpoziume, ndërsa nga sot është edhe trashëgimi e shkruar e psikoterapisë globale.
Më duhet ta pranoj që sot jam më i lumtur se kurrë, krenar si asnjëherë më parë, por gjithashtu i përulur dhe thellësisht falënderues ndaj secilit që ka dhënë kontribut për këtë libër.
Në shkurt na pret një superpromovim i këtij botimi!
P.S. Siç thonë zakonisht: ky është vetëm fillimi dhe s’keni parë gjë akoma!/ KultPlus.com
Tetë-vjeçari Anthony Hopkins u ul i vetëm në tavolinën e tij në vitin 1946, të qeshurat e mbytura të shokëve të klasës që gumëzhinin rreth tij. Ai nuk ishte pjesë e botës së tyre, një fakt që ai e dinte me dhimbje. Në Shkollën Grammar Cowbridge në Uellsin Jugor, Anthony ishte një i huaj, një djalë që përpiqej të përshtatej. Shokët e tij të klasës gjenin gëzim në lojëra dhe shaka, por mendja e Anthony-t endej diku tjetër, e konsumuar nga një ndjenjë e vazhdueshme shkëputjeje. Edhe mësuesit e etiketuan atë si “i ngadalshëm”, një gjykim që i rrinte si një re, duke e izoluar më tej nga grupi.
Një incident nga vitet e tij të shkollës ilustron gjallërisht vetminë e tij. Gjatë një pushimi, ndërsa të tjerët luanin në oborr, Anthony zgjodhi të ulej i vetëm në një stol të ftohtë, duke shtrënguar një skicë. Ai vizatoi forma të ndërlikuara, duke krijuar botë imagjinare shumë larg kaosit rreth tij. Atë ditë, një mësuese e vuri re punën e tij. “Ti ke një dhuratë,” tha ajo, duke ia kthyer vizatimin e tij të një kështjelle të vendosur në majë të një shkëmbi të thepisur. Për Anthonin, ato fjalë ishin të rralla nga të paktat rastet kur ai u ndje i parë.
Pianoja u bë një strehë tjetër. Në moshën nëntë vjeç, Anthony kishte zbuluar pianon e vjetër të pluhurosur në dhomën e muzikës së shkollës. Ndërsa djemtë e tjerë mblidheshin në klika, Antoni rrëshqiste, duke shtypur butësisht tastet në fillim, më pas me më shumë besim ndërsa mësonte veten të luante melodi të thjeshta. Muzika u bë gjuha e tij, një mënyrë për të shprehur emocionet që ai nuk mund t’i shprehte me fjalë. Nuk kaloi shumë kohë dhe prindërit e tij vunë re pasionin e tij në rritje dhe grumbulluan sado pak që mundën për t’i blerë një piano të përdorur. Mbrëmjeve, pas shkollës, Antoni e humbte veten në muzikë, duke gjetur ngushëllim në meloditë që krijonte.
Izolimi i tij nuk ishte vetëm social, por edhe emocional dhe intelektual. “U ndjeva si një alien”, do të kujtonte më vonë Hopkins. Në shkollë, ai luftoi me disleksinë, një gjendje që mbeti e padiagnostikuar në atë kohë, duke e lënë atë të frustruar dhe të keqkuptuar. Paaftësia e tij për të vazhduar akademikisht vetëm sa e thelloi ndjenjën e tij të pamjaftueshmërisë dhe ai do të tërhiqej më tej në botën e tij krijuese, duke skicuar dhe luajtur muzikë për orë të tëra.
Në moshën dymbëdhjetë vjeç, ndjekjet e tij artistike filluan të marrin formë si më shumë sesa thjesht hobi. Skicat e tij u bënë më të detajuara, pianoja e tij luante më e sofistikuar. Megjithatë, vetmia vazhdoi. Ai shikonte nga ana tjetër teksa bashkëmoshatarët e tij lidheshin pa mundim, jetët e tyre dukej të mbushura me lidhje që ai nuk mund t’i kuptonte. Por në vend që t’i nënshtrohej dëshpërimit, Anthony u kthye nga brenda, duke i kanalizuar ndjenjat e tij në artin e tij. Orët e vetmuara që ai kaloi me skeçin e tij ose në piano e përforconin aftësinë e tij për të vëzhguar, përvetësuar dhe shprehur një grup aftësish që do të bëheshin të paçmueshme në karrierën e tij të ardhshme si aktor.
Nëna e Anthony, Muriel, luajti një rol kryesor gjatë kësaj kohe. Duke e ndjerë luftën e tij, ajo shpesh e qetësonte atë. “Nuk duhet të jesh si gjithë të tjerët”, do të thoshte ajo. “Të jesh ndryshe nuk është dobësi; është një forcë.” Besimi i saj i palëkundur në potencialin e tij i dha atij guximin për të përqafuar individualitetin e tij, edhe kur ai e dallonte atë nga të gjithë të tjerët.
Ndërsa Hopkins kaloi në vitet e tij të adoleshencës, bota e tij filloi të ndryshonte në mënyrë delikate. Vendet krijuese që ai përdorte dikur për t’i shpëtuar vetmisë u bënë spiranca e tij. Dashuria e tij për pianon dhe artin evoluoi në një kuptim më të thellë të vetvetes. Ai filloi ta shihte statusin e tij të jashtëm jo si një mallkim, por si një dhuratë, një perspektivë që e lejonte të vëzhgonte natyrën njerëzore në mënyrat që bashkëmoshatarët e tij nuk mundën.
Ky vëzhgim i thellë i jetës, i lindur nga vitet e vetmisë, më vonë do t’i mbushte aktrimin e tij me thellësi të jashtëzakonshme. Aftësia e Hopkins për të portretizuar personazhe komplekse dhe të shtresuara mund të gjurmohet në këto vite formuese kur vetmia e tij e detyroi atë ta shihte botën ndryshe.
Përpjekjet e hershme të Anthony Hopkins me vetminë dhe tjetërsimin nuk ishin thjesht pengesa për t’u kapërcyer; ata ishin kutia në të cilën u farkëtua krijimtaria dhe ndjeshmëria e tij. I izoluar, ai gjeti qartësi. Duke qenë një i huaj, ai zbuloi fuqinë e introspeksionit. Udhëtimi i tij nga djali i vetmuar me një skicë në një nga aktorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave është një kujtesë prekëse se ndonjëherë, betejat tona më të mëdha janë edhe mësuesit tanë më të mëdhenj.
Anthony Hopkins është një aktor, regjisor dhe producent i shquar britanik, i lindur më 31 dhjetor 1937 në Port Talbot, Uells. Ai është i njohur për aftësitë e tij të jashtëzakonshme interpretative dhe për rolet e tij në një sërë filmash të suksesshëm. Roli i tij më i famshëm është ai i Dr. Hannibal Lecter në filmin “The Silence of the Lambs” (1991), për të cilin fitoi një Çmim Oscar si Aktori më i Mirë.
Karriera e Hopkins përfshin një mori rolesh ikonike në filma si:
“The Remains of the Day” (1993)
“Legends of the Fall” (1994)
“Nixon” (1995)
“The Two Popes” (2019)
Më 2021, ai u bë aktori më i vjetër që ka fituar një Oscar për rolin e tij në “The Father” (2020). Ai është njohur edhe për kontributin në teatër dhe është i nderuar me tituj fisnikërie nga Mbretëria e Bashkuar. Përveç artit, Hopkins është një pianist dhe kompozitor i talentuar./ KultPlus.com
”Golden Globes” do të rikthehet nesër falë një morie yjesh e emrash të nominuar, duke përfshirë Zendaya, Timothée Chalamet, Angelina Jolie, Daniel Craig, Denzel Washington, Ariana Grande e shumë të tjerë, shkruan BBC.
Nominimet për ceremoninë e 82-të të çmimeve u shpallën muajin e kaluar. Shfaqja do të transmetohet në CBS dhe do të transmetohet në Paramount+ duke filluar nga ora 20:00.
Kush e prezanton Golden Globes?
Komediania dhe aktorja Nikki Glaser është zgjedhur për të marrë pjesë në ceremoninë e vitit të ardhshëm.
Glaser ka bërë emër për zgjuarsinë e saj tepër të mprehtë.
Glaser ka përmendur Tina Fey, Amy Poehler dhe Ricky Gervais si burime frymëzimi. Ajo do të pasojë prezantuesin e vitit të kaluar Jo Koy, i cili u kritikua nga kritikët për një monolog të ngathët hapës dhe një hap të nxituar.
Kush do të nominohet për Golden Globes këtë vit?
Muzikali i guximshëm i Jacques Audiard “Emilia Pérez”, i cili tregon për një bos droge meksikan që i nënshtrohet një operacioni për afirmimin e gjinisë, kryeson të gjithë të nominuarit me 10.
Kjo e vendos atë përpara konkurrentëve të tjerë si “Wicked”, thrilleri papal “Conclave” dhe epika e pasluftës “The Brutalist”.
“The Apprentice”, për Donald Trump e ri gjithashtu fitoi nominime për dy interpretimet e tij kryesore, nga Sebastian Stan si Trump dhe Jeremy Strong si Roy Cohn.
Zbuloni të nominuarit për Golden Globes 2024:
Filmi më i mirë, komedi ose muzikal priten të jenë “Wicked”; “Anora”; “Emilia Perez”; “Sfiduesit”; “Një dhimbje e vërtetë”; “Substanca”
Drama më e mirë: “The Brutalist”; “Një e panjohur e plotë”; “Konklavë”; “Dune: Pjesa e Dytë”; “Djemtë e Nikelit”; “5 shtator” Gjeni listën e plotë të të nominuarve këtu dhe rishikoni disa nga mospërfilljet dhe surprizat më të mëdha
Me nominimin e tij të njëmbëdhjetë, Denzel Washington është artisti me ngjyrë më i nominuar në Globes.
Steve Martin është nominuar për të katërtin vit radhazi në kategorinë e aktorit të shquar televiziv në një seri muzikore ose komedi për “Vetëm vrasje në ndërtesë”.
Nominimi shënon të nëntin në total dhe mund të jetë fitorja e tij e parë në Globes.
Janë 26 të nominuar për herë të parë, duke përfshirë Grande, Dakota Fanning, Glaser, Seth Meyers, Zoe Saldaña dhe Pamela Anderson.
Kush janë prezantuesit?
Shumë njerëz të famshëm: Andrew Garfield, Anthony Mackie, Anthony Ramos, Anya Taylor-Joy, Ariana DeBose, Aubrey Plaza, Auliʻi Cravalho, Awkwafina, Brandi Carlile, Catherine O’Hara, Colin Farrell, Colman Domingo, Demi John Moore, Dway, Édgar Ramírez, Elton John, Gal Gadot, Glenn Close, Jeff Goldblum, Jennifer Coolidge, Kaley Cuoco, Kate Hudson, Kathy Bates, Ke Huy Quan, Kerry Washington, Margaret Qualley, Melissa McCarthy, Michael Keaton, Michelle Yeoh, Miles Teller, Mindy Kaling, Morris Chestnut, Nate Bargatze, Nicolas Cage, Rachel Brosnahan, Rob McElhenney, Salma Pinault, Sarah Paulson, Seth Rogen, Sharon Stone, Vin Diesel, Viola Davis dhe Zoë Kravitz.
Cilat janë çmimet Golden Globes?
Globes janë ceremonia e parë e madhe e sezonit të çmimeve. Ata nuk janë tamam një përfaqësues i çmimeve Oscar, por ata janë të njohur për disa gjëra: Ata janë një festë gazmore, ndonjëherë e pandershme dhe një mbledhje magjepsëse e yjeve më të mëdhenj të televizionit dhe filmit.
Përralla magjike e Çajkovskit, “Arrëthyesi”, pas gjashtë shfaqjeve në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit, këtë herë do t’i kalojë kufijtë e Shqipërisë.
Solistët dhe trupa e baletit, të përgatitur nga koreografi Edi Blloshmi dhe baletmaestër Alisa Gjoni, nisen drejt Italisë për ta ngjitur këtë kryevepër klasike në dy skena prestigjioze.
“Përralla magjike e ‘Arrëthyesit’ do të tregohet në Teatro di Piacenza më 5 janar dhe në Teatro Nuovo di Udine më 6 janar. Baleti është një gjuhë universale, dhe këtë fillim viti, ‘Arrëthyesi’ i TKOBAP dëshmon se arti nuk ka kufij, vetëm horizonte të reja për t’u arritur”, thuhet në njoftimin e TKOB.
“Arrëthyesi”, me muzikën e magjishme të Çajkovskit, vjen në TKOB çdo fundviti, duke tërhequr gjithnjë e më shumë një publik të ri në moshë. Ky balet, me subjektin e një përralle, është kthyer tashmë në një ikonë të periudhës festive, në të gjitha teatrot anekënd botës dhe pa dyshim që edhe TKOB nuk mund ta “prishte” këtë zinxhir festiv mbarëbotëror.
